Vkz03 lr

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 34STE JAARGANG JUNI 2014 NR 3

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Een puur podiumdier

Finale Koninklijk Concertgebouw Concours

foto: Ronald Knapp

Kom luisteren naar het talent van de toekomst

Kaarten verkrijgbaar Ă â‚Ź 12,50 via www.concertgebouw.nl

zaterdag 21 juni 15.00 uur

EXCLUSIEVE AANBIEDING

SCHOONHEID IN WAANZIN Het is de meest atypische Händelopera – weinig verhaal, weinig personages en veel psychologische diepgang – maar het is muzikaal beschouwd wel zijn mooiste en avontuurlijkste: Orlando uit 1733. Händel baseerde zich op Ariosto’s zestiende-eeuwse epos Orlando furioso, waarin de rusteloze soldaat, die in de lage landen bekend werd als Razende Roeland, centraal staat. De kern van het verhaal is een driehoeksverhouding. Orlando is verliefd op prinses Angelica, die op haar beurt verliefd is op de Afrikaanse prins Medoro. Orlando lijkt, door liefdevolle waanzin bevangen, zijn verstand te verliezen. Voor regisseur Pierre Audi was dit gegeven voldoende om er in 2012 in de Brusselse Munt een luid bejubelde productie van te maken met de fenomenale countertenor Bejun Mehta in de titelrol en René Jacobs voor het immer inspirerende B’rock Orchestra. De enerverende operaproductie is deze zomer tijdens het Holland Festival eindelijk in Nederland te zien en te horen, maar wie niet wil wachten, kan nu al zijn voordeel doen met deze meesterlijk opgenomen dubbel-cd.

FOTO: MARCO BORGGREVE

N LEDE CLUB

– , 5 €

24,99

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs

32,99

A EXTR NG I T KOR

2 CD

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL ORLANDO

Bejun Mehta

Bejun Mehta, Sunhae Im, KonstantinWolff e.a.

B’Rock Orchestra Ghent o.l.v. René Jacobs DG 0 02894 7921998 (2 CD’S) / 143 681 VKZ

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 augustus 2014.

KLASSIEKE ZAKEN 34e jaargang, nummer 3 - juni 2014 Winkelprijs € 3,25 Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

DEZE MAAND

HOOFDREDACTEUR

AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Mischa Andriessen, Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Jurjen Vis, Jos van der Zanden

FOTO: MARCO BORGGREVE

Frederike Berntsen

PODIUMDIER BEJUN MEHTA

Frederike Berntsen VORMGEVING

Marjanne Gielen, Sandra Koopmans, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Rik Janssen

LISIECKI’S CHOPIN

COVERFOTO

Marco Borggreve

LEDENADMINISTRATIE

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 085 7600237 www.bcm.nl STOPZETTEN ABONNEMENT

17 FOTO: THOMAS GRUBE

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 50.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

ROCKSTER CAMERON CARPENTER

VIVALDI VOLGENS MAX RICHTER

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2014 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 1 augustus 2014

4

juni 2014

FOTO: JAY BLAKESBERG

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

LANG LEVE KRONOS!

22

DECCA’S MOST WANTED

FOTO: ERIK WEISS

21

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

15

FOTO: MATHIAS BOTHOR

EINDREDACTIE

6

EXCLUSIEVE AANBIEDING

3

HÄNDELS ORLANDO schoonheid in waanzin

VAN DE REDACTIE FOTO: MAARTEN VAN HAAFF

EN VERDER

Zoete snoepjes

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

10 Klassieke Zaken adviseert FILM & KLASSIEK 11 MOZARTS REQUIEM door een statige Rolls-Royce BOXAANBIEDING

44 MARIA JOÃO PIRES 70 JAAR ARTIKELEN

6 12 15 17 18

De Orlando van BEJUN MEHTA Outhere omarmt GLOSSA JAN LISIECKI Chopin in Amsterdam CAMERON CARPENTER rockster achter het orgel Jong talent tijdens KONINKLIJK CONCERTGEBOUW

CONCOURS 21 MAX RICHTER &Vivaldi’sVier jaargetijden 22 Veertig jaar KRONOS QUARTET 24 Grote zangers op Decca’s MOST WANTED RECITALS RUBRIEKEN

Een blik in de toekomst, iets om in de zomer al naar uit te kijken: in oktober vindt de vijfde editie plaats van de Cello Biënnale Amsterdam. Hét smulfestival voor iedereen die wat heeft met dit zoemende, zingende en ronkende instrument.

In het Muziekgebouw aan ’t IJ zal het tien dagen lang gonzen van de cello’s en hun bespelers. Van over de hele wereld komen musici en ensembles toegestroomd. Grootheden, opkomende sterren, jong talent: Natalia Gutman, Alban Gerhardt, Jakob Koranyi, Mischa Maisky, Ernst Reijseger, Harriet Krijgh, 2Cellos en noem maar op. Solo, duo, masterclasses, Bach bij een croissantje in de morgen en het Nationaal Cello Concours.

Een van de cellisten in de trits die naar Amsterdam komt is Edgar Moreau. Deze Fransman zal het Celloconcert van ­Friedrich Gulda spelen. Voor het label Warner heeft hij eind vorig jaar zijn eerste cd opgenomen, Play, in de Salle Colonne in Parijs en in de Eglise ­protestante Saint-Pierre in Straatsburg, beide locaties perfect voor een opname, zo te horen. Voor zijn eersteling zette Moreau een aantal zoete snoepjes op een rij, maar wel met een goede vulling: de Csárdás van Vittorio Monti, Dvoráks Waldesruhe en de Elfentanz van Popper.

Zo relaxed

4 COLOFON 5

VAN DE REDACTIE

9

BERICHTEN

26 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 37 HANS HEGS COLUMN 39 KLASSIEKE KINDERZAKEN 41 PUZZEL 42 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Moreau haalt uit zijn driehonderd jaar oude Tecchler een fantastisch geluid, bijna jammer dat hij niet meteen wat steviger repertoire heeft vastgelegd. Hij strijkt alsof z’n leven ervan afhangt, en tegelijk – en dat is het knappe – klinkt hij zo relaxed alsof hij al een lange muzikale loopbaan achter de rug heeft.

Moreau is twintig. Met Pierre-Yves Hodique heeft hij een handige pianist naast zich, zijn ‘fidèle partenaire de musique de chambre’, zoals hij hem noemt. Niveau dus in Amsterdam, straks in oktober, of alvast als voorproefje via Play.

Frederike Berntsen juni 2014

5

BEJUN MEHTA een Pierre Audi’s productie van Händels opera Orlando, eerder te zien in de ­Brusselse Muntschouwburg, wordt op 9, 11 en 13 juni opgevoerd in het kader van het Holland Festival. Daarnaast is een fonkelnieuwe studio-opname van de opera verschenen. Een gesprek met de vertolker van de titelrol, de veelzijdige en charismatische Amerikaanse countertenor Bejun Mehta.

Wie Mehta op het toneel ervaart, ziet en hoort een onvervalst podiumdier. “Dat is altijd al zo geweest. In mijn allereerste re-

6

juni 2014

FOTO: MARCO BORGGREVE

Er wordt nog steeds discussie gevoerd of vrouwen of mannen beter geschikt zijn om de grote castraatrollen van de barokperiode te zingen. Voor Bejun Mehta ligt deze keuze vooral aan de specifieke productie. “Ik zou niet willen zeggen dat het ene stemtype intrinsiek beter geschikt is dan het andere. Ik zou altijd kiezen voor een goede mezzosopraan boven een slechte countertenor, net zo goed als dat andersom geldt. Ik zou me wel aan de stelling durven wagen dat wat retorisch en thematisch materiaal betreft, veel van de grote castraatrollen strijders, keizers of tirannen zijn, en dat je die dus makkelijker, of misschien theatraal overtuigender, met mannen kunt bezetten in theaterproducties.

Marilyn Horne werd op den duur, in de periode voordat countertenors massaal op het toneel verschenen, niet voor niets ‘Generaal Horne’ genoemd toen ze de grote Händelrollen begon te zingen; mannelijkheid is een belangrijk onderdeel van die rollen.”

COVERINTERVIEW

puur podiumdier censie als countertenor in 1988 werd ik al een ‘sheer singing animal’ genoemd. Zo’n opmerking blijft je natuurlijk wel bij! In mijn geval was het belangrijkste ontwikkelingsproces juist dat ik heb moeten leren om de stilte te zoeken, om een heel operahuis te beroeren met enkel mijn stem en mijn communicatie van de tekst. Ik hoop dat je dat kunt horen op de opname van Orlando: aan de ene kant de razernij van de waanzinscène, aan de andere kant de wonderschone slaaparia Già l’ebro mio ciglio met een zeer spaarzame instrumentale begeleiding.”

Delen van Orlando zijn baanbrekend; Händel verlaat hier gangbare barokvormen om de waanzin van de hoofdfiguur muzikaal gestalte te geven. “Alle muziek die volgt op het eerste begin van de waanzinscène is bevreemdend, episodisch. Soms is ze doorgecomponeerd, dan weer wordt ze abrupt afgebroken.

Het is een dramatisch wonder: Orlando waant zichzelf in allerlei verschillende situaties en neemt steeds andere identiteiten aan, die allemaal beschreven worden in de muziek.”

op welke punten ik het met hem eens ben, of oneens; dat laatste komt gelukkig maar zelden voor. Vervolgens sta ik mezelf toe om de uiteenlopende emoties te voelen die deze combinatie van tekst en muziek in mij losmaakt; deze emoties zullen de kern worden van het karakter dat ik uiteindelijk creëer. Dat is allemaal een stil proces. Pas daarna begin ik met het echt zingend oefenen van de rol.”

De studio-opname van Orlando vloeit voort uit een theaterproductie. Hoe verhouden de opnamestudio en het toneel zich tot elkaar? “Wanneer je op het toneel staat, ben je niet bezig met perfectie maar met het spelen van een theaterstuk van begin tot eind, en dat kan heel bevrijdend zijn. Op hetzelfde moment wordt je zang gecompromitteerd door van alles en nog wat; je moet rennen, springen en slingeren, en zingen terwijl je plat op de g rond lig t. I n de st udio k u n je je puur concentreren op het overbrengen van een karakter middels zang, maar dan is er weer die soms hinderlijke perfectie waar je steeds aan moet denken. Wat bij mij eigenlijk favoriet is, is een concertante uitvoering met cast en orkest ná een toneelproductie. Dan heb je de opwinding van een live-uitvoering, maar ook het genot van compromisloos zingen.”

“IK HEB MOETEN LEREN OM D ­ E­ STILTE TE ZOEKEN”

Hoe benadert hij een nieuwe rol als Orlando? “Ik luister nooit naar voorgangers in rollen waar ik zelf mee bezig ben, ik vind het prettig om zo open en puur mogelijk het materiaal te ontdekken en te ervaren.

Ik begin met de tekst, en wanneer ik die uit mijn hoofd heb geleerd, lees ik veel andere bronnen. Daarna komt het verbinden van tekst met muziek, ontdekken hoe de componist de tekst heeft geïnterpreteerd, en WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Met René Jacobs, dirigent van zowel de Amsterdamse uitvoeringen als de studio-opname van Orlando, werkte Bejun Mehta al veelvuldig samen. Wat is er zo bijzonder aan deze artistieke combinatie?

“We benaderen het materiaal allebei van-

uit een diepe persoonlijke overtuiging, en respecteren dat in elkaar. Er is ook altijd een gedeeld begrip van het belang van de tekst en de retoriek als startpunt bij het opbouwen van een karakter. Meestal vinden we een manier om onze twee benaderingen bij elkaar te brengen, een proces waar altijd iets nieuws en spannends uit ontstaat.”

De release van de voortreffelijke nieuwe opname van Händels Orlando, met het Gentse barokorkest B’Rock onder leiding van René Jacobs, en in de cast naast Bejun Mehta de sopranen Sophie Karthäuser en Sunhae Im, mezzosopraan Kristina Hammarström en bas Konstantin Wolff, is onlangs van de persen gerold.

BENJAMIN ROUS

ORLANDO MET BEJUN MEHTA 9, 11 EN 13 JUNI STADSSCHOUWBURG AMSTERDAM INFO: HOLLANDFESTIVAL.NL

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL ORLANDO

Bejun Mehta, Sunhae Im e.a.

B’Rock Orchestra Ghent o.l.v. René Jacobs DG 0 02894 7921998 (2 CD’S)

juni 2014

7

BERICHTEN

BIOGRAFIE VAN REINBERT DE LEEUW Onlangs verscheen de biografie Reinbert de Leeuw: mens of melodie van Thea Derks. De Leeuw is al decennialang een spil in het Nederlandse muziekleven en ontsloot muziek van eigentijdse componisten voor een groot publiek. Hij is een inspirator voor jong en oud. Derks deed diepgravend onderzoek om leven en werk in de context van zijn tijd te plaatsen: zijn moeilijke jeugd, de turbulente jaren zestig, de weg naar de top, zijn samenwerking met toonaangevende componisten als Messiaen en Goebaidoelina, de discussies omtrent Reinbert de Leeuw: zijn rol als ‘kunstpaus’. Zo ontstaat mens of melodie een boeiend portret van een onverThea Derks moeibare muziekpionier. De Leeuw Uitgeverij Leporello heeft deze biografie niet geautoriHardcover met stofomslag seerd. De pers oordeelde er echter 382 blz. € 29,90 zeer g u nst ig over. Het Parool: ­‘Monument voor een culturele grootheid’; De Volkskrant: ‘Goede, evenwichtige biografie’; Elsevier: ‘De ideale biograaf’.

Nog beperkte voorraad leverbaar van de 8 cd-box: Nu slechts € 24,95 134 649 VKZ OP=OP!!!

NACHT VAN DE VIOOL: 31 MEI Op 31 mei 2014 organiseert het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden voor de derde keer de Nacht van de Viool, een avond die compleet in het teken staat van dit schitterende instrument. Vanaf 19.00 uur tot in de kleine uurtjes worden in het museum, tussen de Griekse, Egyptische en Nederlandse collectie, meer dan dertig concerten gegeven. De Duitse meesterviolist Daniel Röhn is de hoofdgast van de avond. Gastheer Edmond Fokker van Crayestein speelt een interessante driedubbelrol van presentator, interviewer en meester-amateursolist. Tijdens deze bijzondere avond kunt u luisteren naar de Nederlandse grootmeesters Joan Berkhemer en Jeroen de Groot, topsolisten als Maria Milstein, Sjaan Oomen en Marlene Hemmer en de jonge talenten Joep van Beijnum en Nana Moussault. Zij krijgen gezelschap van musici uit Arabië, Roemenië en Argentinië.

Info: nachtvandeviool.nl

INTERNATIONAAL KAMERMUZIEK FESTIVAL UTRECHT: 25 T/M 29 JUNI

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: WOUTER JANSEN

Violiste Janine Jansen en haar muzikale vrienden, onder wie Boris Brovtsyn, Vilde Frang en Torleif Thedéen, strijken vanaf dit seizoen niet in de winter maar in de zomer neer in Utrecht voor het Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht.

Het is daarmee het eerste festival dat plaatsvindt in het nieuwe TivoliVredenburg.

Het motto blijft: vijf dagen lang kamermuziek, uitgevoerd op topniveau en met het grootst mogelijke enthousiasme. TivoliVredenburg zal een hoofdrol spelen: de avondconcerten Janine & Friends vinden plaats in de vertrouwde Grote Zaal, maar ook de overige zalen en ruimtes van het gebouw worden in gebruik genomen.

Succesvolle festivalonderdelen als de Verborgen Juwelen en de Classic Express (4+) keren terug. In TivoliVredenburg wordt een Festivalcafé ingericht voor ­diverse activiteiten. Info: kamermuziekfestival.nl

juni 2014

9

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

ONWEERSTAANBARE COMBINATIES VAN MUZIEK EN BEELD

Film en muziek; het is zolang de filmindustrie bestaat een erg goed huwelijk gebleken. Zelden verschijnt er een rolprent zonder ‘score’. Mees­tal is muziek de stemmingmaker op de achtergrond.

Maar wat als de muziek het thema van de film is? Dan levert dat adembenemend mooie films op die zeker voor de rechtgeaarde muziekliefhebber een absolute must zijn. Klassieke Zaken selecteerde speciaal voor u vijf veelvuldig onderscheiden meesterwerken uit het afgelopen decennium, waarin de kracht van de muziek ­centraal staat. De Japanse Oscarwinnende film Departures, het indringende Franse Les Choristers, het bij vlagen hilarische Quartet in de regie van Dustin ­Hoffman, Glass, het verhelderende portret van componist Philip Glass en de aandoenlijk mooie Zweedse film As it is in heaven. Goed voor uren warmbloedig film- en muziekplezier.

27,50

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs

5DVD

10

juni 2014

BLE CLU

DE N

0 € 2,5 A EXTR NG TI R O K

VIJF TOPFILMS QUARTET, AS IT IS IN HEAVEN, DEPARTURES E.A. QUALITY FILM COLLECTION (5 DVD’S) 8 718456 023918 / 143 683 VKZ

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 42 . * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 augustus 2014.

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

MOZARTS ­REQUIEM DOOR EEN STATIGE ROLLS-ROYCE

CLU BLED EN

10%

15,99

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs

19

FOTO: SIM CANETTY-CLARKE

,99

KOR TING

SACD

Aan het einde van het volgend seizoen verlaat Mariss Jansons het Koninklijk Concertgebouworkest. Gelukkig blijft de geschiedenis die hij heeft geschreven goed gedocumenteerd achter. Dat is ook het geval met Mozarts Requiem, het werk dat hij in september 2011 met het Concertgebouworkest op de planken bracht – de eerste KCO-uitvoering sinds veertig jaar.

Daarmee heroverden Jansons en de Rolls-Royce onder de symfonieorkesten het requiem onder de requiems weer op de oudemuziekensembles. En de uitvoering was ernaar: glanzend, rijk, vol kleur en spanning. Ook de bijdragen van het Groot Omroepkoor en het solistenkwartet, met onder anderen Mark Padmore en Bernarda Fink, genereerden zowel bij de recensenten als het publiek louter enthousiasme.

Een Mozart om te omarmen en van te houden.

W.A. MOZART REQUIEM

Bernarda Fink, Gerald Finley e.a.

Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons RCO LIVE 8 14337 019044 / 143 684 VKZ

*Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten.

Zie voor de c­ omplete lijst pagina 42. *Geadviseerde ­Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 augustus 2014.

Bernarda Fink

FOTO: ANNE DOKTER

FOTO: MARCO BROGGREVE

Gerald Finley

Mariss Jansons

juni 2014

11

GLOSSA cd’s van het aller In 1992 lukte het in Spanje nog nauwelijks om cd’s met oude muziek uit te brengen. Dus besloten de broers Emilio en José Miguel Moreno, respectievelijk violist en luitist, het zelf maar te gaan proberen. Ze richtten een cd-labeltje op: Glossa.

Roberta Invernizzi

Frans Brüggen

FOTO: GIOSSA

juni 2014

Graindelavoix

FOTO: CHARLIE KEERSMAECKER

12

FOTO: CLÉMENCE HÉROUT

Glossa was een van de eerste labels die echt werk maakten van de vormgeving en presentatie van de cd’s en heeft daarmee een trend gezet. Het combineren van cd en gebonden boek levert prachtige, luxe uitgaven op, meestal in gelimiteerde genummerde edities. Fraai voorbeeld hiervan is Het Sweelinck Monument van het Gesualdo Consort Amsterdam, waarin alle werken van Sweelinck worden opgenomen. Voor november staat een nieuw deel gepland. Deze serie, met ­u itgebreide toelichtingen en artikelen

Sébastien d’Hérin

FOTO: DAVIDE CAPELLI

Op het label Glossa brachten de Moreno’s in eerste instantie hun eigen cd’s en die van bevriende, meest Spaanse musici uit. Muziek uit de Spaanse renaissance en kamermuziek van Luigi Boccherini vormden de hoofdmoot, dat was het repertoire waar de Moreno’s zich met hun ensembles vooral op richtten. Maar al vrij snel bleek dat ook buiten Spanje grote behoefte bestond aan een nieuw label voor oude muziek. Dus kon Glossa ook het Orkest van de Achttiende Eeuw, Le Concert Spirituel, La Venexiana en La Risonanza in de armen sluiten, om slechts enkele grootheden te noemen.

LABELPORTRET

Paolo Pandolfo

Harry van der Kamp

in de g­ ebonden boeken, wordt speciaal voor de Nederlandse markt geproduceerd en is een must voor iedere liefhebber. Het is ook een typerende Glossa-uitgave: geen saaie cd-box met losse hoesjes, maar een rij k loeke boeken in de kast. Het project is met prijzen overladen, en hierbij spelen zowel de kwaliteit van muziek en uitvoerenden alsook de presentatie een rol.

vernizzi in het oog. Ook deze serie is inmiddels voltooid en recentelijk gecompleteerd met een cd met duetten van Händel. En het kan eigenlijk alleen nog maar beter gaan met Glossa, want sinds 1 april wordt het nu grote en vooraanstaande oudemuzieklabel gedistribueerd door Outhere Distribution. Outhere had met labels als Accent, ZigZag Territoires, Ricercar, Ramée en Alpha al heel wat belangrijke labels voor oude muziek in huis, maar met de komst van Glossa kan Outhere zich onderhand wel de grootste speler noemen op het gebied van de distributie van oude muziek.

GLOSSA SCHUWT HET RISICO NIET

Dat Glossa op muzikaal gebied het risico niet schuwt, bleek uit het feit dat het Vlaamse ensemble Graindelavoix, met zijn controversiële benadering van muziek uit de middeleeuwen en de renaissance, bij Glossa onmiddellijk gehoor vond en inmiddels al een behoorlijk aantal cd’s heeft kunnen maken. De laatste jaren sprong de cd-reeks met de complete Italiaanse cantates van Händel door La Risonanza met onder anderen Roberta InWWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Zo blijkt maar weer hoe succesvol een ooit door musici zelf genomen initiatief kan zijn en hoe andere musici, en natuurlijk vooral ook de muzieklief hebber, daar voluit van kunnen profiteren. Glossa bewijst dat het, ondanks de crisis in de muziekindustrie, nog

steeds mogelijk is cd’s te produceren die zowel wat betreft repertoirekeuze, uitvoering en presentatie op het allerhoogste niveau staan.

MARCEL BIJLO

VOOR INFORMATIE ZIE: GLOSSAMUSIC.COM

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL DUETTI DA CAMERA

Roberta Invernizzi, Marina De Liso, La Risonanza o.l.v. Fabio Bonizzoni GLOSSA 8 42456 2215160

juni 2014

13

FOTO: ALLARD WILLEMSE

FOTO: SERGIO RICCIO

hoogste niveau

INTERVIEW

JAN LISIECKI DEBUTEERT IN

HET CONCERTGEBOUW

‘S OCHTENDS OM NEGEN UUR IS HIJ WEL EVEN TE SPREKEN. MAAR DAN GAAT TOCH ECHT DE BEUK ER WEER IN. “DE NORM IS ACHT UUR PER DAG”, ZEGT PIANIST JAN LISIECKI, “EN TIJDENS TOURNEES STUDEER IK TWEE UUR.”

“Techniek ontwikkelen, struikelblokken meester worden, reserves opbouwen zodat je net iets méér kunt dan op een concert. Het komt niet vanzelf bij mij, ik moet er hard voor werken.” Een gedisciplineerde instelling voor iemand die net twintig is. Op 26 mei maakt Jan Lisiecki zijn debuut in het Amsterdamse Concertgebouw, met een Chopinprogramma. Hij speelt onder meer de Preludes opus 28 van de Poolse componist.

Zelf heeft Lisiecki Poolse voorouders. Is er een verband? “Nee, eigenlijk niet. Ik kom ook niet uit een muzikaal nest. Mijn ouders

deden niets aan muziek. Chopin ontdekte ik zelf, al heel jong. Ik merkte dat alles bij hem pianistisch is, organisch voor het instrument geschreven. Er is niets dat niet soepel loopt. Wat me opvalt is hoe universeel zijn taal is. Waar ik ook kom, op welk continent ook, overal houden mensen van zijn muziek. Dat kun je niet van elke componist zeggen. Wat ik van hem speel, probeer ik altijd een meerwaarde te geven. De Preludes in Amsterdam bijvoorbeeld geef ik een storyline. Die stukken horen bij elkaar en ik probeer ze dan ook te koppelen, laat de ene op de andere reageren. Dat vergt een bepaalde state of mind, die trouwens bij elk concert weer anders is. Nooit speel ik die cyclus hetzelfde. Het lastige van de stukken is dat ze zo kort zijn. Het moet onmiddellijk goed zitten, vanaf de allereerste noot. Als ik er zo over nadenk, vind ik de allereerste Prelude ook het meest problematisch. Die eerste noten moeten staan als een huis. Corrigeren gaat niet meer.”

FOTO: MATHIAS BOTHOR / DG

“Met mijn cd’s ben ik erg content. Nu maak ik even pas op de plaats. Alles wat ik hierna doe moet betekenis hebben, moet iets toevoegen.

Ik denk dan aan Glenn Gould, die zei: als je niets nieuws te zeggen hebt, neem het dan niet op.

Voor mij geldt dat ook voor concerten geven. Gaan jullie er dus maar gerust vanuit dat mijn opus 28 in Amsterdam straks verfrissend zal klinken. Dat ben ik aan jullie verplicht.”

“BIJ MIJ GEEN SHOWCASE”

Jan Lisiecki staat exclusief onder contract bij Deutsche Grammophon, waar al twee pracht-cd’s van hem uitkwamen: een met Mozart en een met Chopin. Trouw aan het notenbeeld valt op: weinig opsmuk. Is dat een bewuste koers? “Zeker, ik respecteer de noten, misschien meer dan anderen. Wij musici zijn er om in dienst te staan van de muziek.

Bij mij geen showcase, geen virtuositeit die haaks staat op wat de componist beoogde. Bij Chopin ligt dat gevaar wel op de loer. Okay, de instrumenten zijn veranderd, soms speelt de grootte van de zaal een rol en moet je de noten wat ‘helpen’. Maar met mate. Ik speel WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

trouwens wel eens op oude 19de-eeuwse instrumenten en sta dan versteld hoe soepel dat gaat. Heerlijk om te doen, maar ik laat het verder aan professionals over. Concerten zal ik er nooit op geven, voor mij gaat er niets boven de moderne vleugel.”

JOS VAN DER ZANDEN

JAN LISIECKI 26 MEI CONCERTGEBOUW AMSTERDAM INFO: CONCERTGEBOUW.NL

FRÉDÉRIC CHOPIN ÉTUDES

Jan Lisiecki DG 0 02894 7910398

juni 2014

15

88883734622

88883796882

88843022442

88883756582

NIEUW OP SONY CLASSICAL

VAN BACH TOT BERNSTEIN

88843044632

Klassieke muziek is er voor iedereen. Voor alle stemmingen en alle momenten van de dag. Tijdens het koken, in de auto, bij een feest of een droeve gebeurtenis: elk moment kan verijkt worden door de schoonheid van klassieke muziek. De Van Bach tot Bernstein CD box bevat tien door Arie Boomsma en Thierry Baudet zorgvuldig samengestelde CD’s met elk een eigen karakter; van een rustige zaterdagochtend tot de meest opzwepende muziek voor bij het sporten. De combinatie van boek en CD maakt Van Bach tot Bernstein tot de ideale introductie in de wereld van de klassieke muziek.

GESIGNALEERD

CAMERON CARPENTER

ROCKSTER MET ‘TOURING ORGAN’

Zoals de harp jarenlang geassocieerd werd met wufte salons en vluchtige Barbiemuziek, zo is het orgel het enorme bakbeest vol religieuze implicaties dat een schimmige eigen cultuur van bespelers en liefhebbers heeft. Een cultuur waarin niet de musici maar de orgels centraal staan. Dat is een groot voordeel, maar ook een immens nadeel, vond de Amerikaanse organist Cameron Carpenter. Hij waagde het een aardbeving in orgelland te ontketenen. Niet alleen door zijn voorkomen – hij gedraagt en kleedt zich als een rockster – maar ook en vooral door zijn radicale keuzes wat instrument en repertoire betreft. Gefrustreerd over het feit dat hij nimmer over een eigen volwaardig orgel kon beschikken en daardoor beperkt was in zijn speelmogelijkheden – niet elke zaal of stadion heeft immers een compleet pijporgel staan – zon hij op een oplossing. Carpenter droomde van een vervoerbaar digitaal ‘pijporgel’. Het basisidee was al voorhanden. Dat stond sinds 2003 in de Wall Street Trinity Church in New York.

Een door Marshall & Ogletree gebouwd compleet digitaal instrument dat luistert naar de naam Epiphany.

Geïnspireerd door deze digitale oplossing bedacht Carpenter een immens digitaal ‘touring organ’ met vijf manualen waarin de mooiste geluiden van orgels over de hele

wereld opgeslagen zijn en met elkaar gecombineerd kunnen worden, een digitaal mega-instrument dat ‘klein’ genoeg is om van zaal naar zaal met hem mee te reizen.

“Het orgel is altijd mijn obsessie geweest”, zei hij al eens. “Geen liefde, maar een onvermijdelijke narcotische verslaving. En als er íéts is dat mij anders maakt dan andere organisten, dan is dat mijn relatie met het orgel zelf. Ik ben niet geïnteresseerd in het instrument als iets traditioneels, als iets dat gerespecteerd moet worden. Ik ben geïnteresseerd in de potentie die het heeft. En daarom moest het instrument veranderd worden.”

Bovendien ontpopte hij zich ook nog eens als een musicus met voor orgelrecitals zeer onconventionele programma’s. “Ik heb een schokkend korte concentratieboog en ik ben als consument niet geïnteresseerd in klassieke muziek. Ik raak snel verveeld en heb geen interesse in een academische of historische programmering. Ik wil een concert spelen dat een doorlopende uitdaging is.

Dat is de enige manier waarop ik mensen kan interesseren die geen universitaire graad in muziek hebben. Ik vraag mij bij een programma af of het de potentie heeft om mij aan het huilen te maken. En huilen is nu eenmaal geen geliefd onderwerp in de orgelwereld.”

De proef op de som is de eerste cd die hij met zijn eigen ‘touring organ’ op heeft genomen.

If you could read my mind is een brutale combinatie van klassiek orgelwerk, eigen composities, verrassende arrangementen en zelfs popsongs als Alfie van Burt Bacharach en Sisters of Mercy van Leonard Cohen. Bovendien heeft Carpenter een kwaliteit die

EEN AARDBEVING IN ORGELLAND

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: THOMAS GRUBE

ELK INSTRUMENT HEEFT RECHT OP ZIJN DON QUICHOT, ZIJN REBEL, ZIJN REVOLUTIONAIR, MAAR ALS ER ÉÉN INSTRUMENT DIE HEEL HARD NODIG HEEFT, DAN IS HET WEL HET ORGEL. DAAROM LIJKT CAMERON CARPENTER EEN GESCHENK UIT DE HEMEL. WILD, ONCONVENTIONEEL, VOL PRAKTISCHE IDEEËN EN BOVEN ALLES EEN WAANZINNIG GOED ORGANIST.

elke fameuze pionier nodig heeft: hij speelt briljant. Daarmee maakt hij de vermeende wereld van verschil tussen Bach en Bacharach zo klein dat het allemaal klinkt als meesterlijke muziek uit hetzelfde orgelvat.

Wie tot op heden dacht het orgel te haten, heeft nu een cd en een musicus om lief te hebben.

PAUL JANSSEN

DIVERSE COMPONISTEN IFYOU COULD READ MY MIND

Cameron Carpenter SONY 0 88883 7968928

juni 2014

17

KONINKLIJK CONCERTGE Wie gaat er winnen?

IN 2013 WAS HET EEN GROOT ­SUCCES, DUS HET GAAT EEN JAARLIJKSE TRADITIE WORDEN: HET KONINKLIJK CONCERTBOUW CONCOURS VOOR KINDEREN VAN 9 TOT 14 JAAR.

Vorig jaar waren het de nu 12-jarige pianist Aidan Mikdad en het Duo Decivo (Iris van Nuland en Emma van Schadewijk, nu respectievelijk 12 en 11) die er met de prijzen vandoor gingen. De “verbluffende muzikale compleetheid” van Aidan en “het spelplezier dat ervanaf

Aidan Mikdad

18

juni 2014

vloog” bij Iris en Emma hadden het bij de jury helemaal gedaan. En inmiddels timmert vooral Aidan Mikdad behoorlijk aan de weg. Hij won ook de Internationale Piano Competitie 2014 in Parijs, dus het Koninklijk Concertgebouw Concours heeft de start gezien van een glanzende carrière. Van Aidan gaan we meer horen! En ook de meisjes van het Duo Decivo gaan het zeker maken. Spelplezier is toch maar alles.

En dat spelplezier gaan we weer meemaken op 21 juni 2014. Ook dit jaar mochten kinderen van 9 tot 14 weer hun video’s insturen. Het werden er 68 in totaal, veel pianisten en violisten, maar ook cello, fluit, blok-

f luit, hoorn en drums zijn vertegenwoordigd. Geen gebrek aan afwisseling dus.

Natuurlijk zijn er grote onderlinge verschillen. Sommige kinderen hebben een professioneel niveau, anderen zijn nog niet zo lang bezig. Wie gaat er winnen? Wordt het de 14-jarige pianiste Sjoera die Granados en Skrjabin speelt, of de virtuoze violiste Steffie de Koning, of toch het jongensduo dat zich heerlijk uitleeft op een quatre-mains van Wim Mertens? Misschien de 12-jarige Tobias van der Wardt, wiens hoorn half zo groot is als hijzelf? Het zijn alle 68 kansrijke kandidaten en ik zal ervoor oppassen een voorkeur uit te spreken… ik ga de jury niet voor de voeten lopen! Maar het is duidelijk dat iedereen hard heeft gestudeerd

Iris van Nuland en Emma van Schadewijk

PODIUM

FOTO’S: RONALD KNAPP

BOUW CONCOURS 2014

en dit concours heel serieus neemt. Maar dat spelplezier is er heel duidelijk ook. En zo hoort het, want plezier in muziek is het mooiste wat er is.

Dat plezier is er ook voor de jury, die bestaat uit Raaf Hekkema, Remy van Kesteren, Charlotte Margiono, Wyneke Jordans, Gideon den Herder en voorzitter Dominic Seldis. Aan hen de mooie taak om alle filmpjes te bekijken en beluisteren en dan uit te zoeken wie in aanmerking komt voor de Concertgebouw Trofee. Bij de prijs behoort ook een

som van 1000 euro, bedoeld voor de verdere muzikale ontwikkeling van de jonge laureaten.

De selectie voor de halve finale is op 1 mei bekendgemaakt, en die halve finale, zonder publiek, vindt plaats op zaterdag 31 mei. De zes uitverkorenen krijgen dus een maand om aan hun performance te schaven, met hulp van niemand minder dan Roberta Alexander.

Er zal hard gestudeerd worden! En daarna is de echte finale op zaterdag 21 juni om 3 uur ’s middags in het Koninklijk Concert-

gebouw, aan elkaar gepraat door Lisa Wade. De kaarten kosten € 12,50.

Het wordt een spannende, maar ook heel mooie middag. Het Concertgebouw zal zinderen van spelplezier!

GERARD SCHELTENS

SPELPLEZIER IN HET CONCERTGEBOUW

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

KONINKLIJK CONCERTGEBOUW CONCOURS FINALE: 21 JUNI CONCERTGEBOUW AMSTERDAM INFO: CONCERTGEBOUW.NL

juni 2014

19

SPECIAL

V I VA L D I VO LG E N S

MAX RICHTER IN DE JAREN TACHTIG MAAKTE PIANIST EN COMPONIST MAX RICHTER FURORE MET HET ENSEMBLE PIANO CIRCUS EN SPEELDE HIJ MINIMAL MUSIC. DAARNA TIMMERDE HIJ VOORAL ALS COMPONIST AAN DE WEG. MET RECOMPOSED, ZIJN HERINTERPRETATIE VAN VIVALDI’S VIER JAARGETIJDEN, GINGEN VORIG JAAR ALLE DEUREN OPEN. EN NU IS RICHTER EEN EXCLUSIEVE DG-ARTIEST.

“ALS KIND WAS IK GEK OP VIVALDI’S VIER JAARGETIJDEN”

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: ERIK WEISS

Het begint met een minimalmusicachtige soundscape. Een vorm van nieuwe digitale muziek. En dan opeens ruist er in het struikgewas een overbekende flard. Vivaldi’s Lente doemt langzaam op achter de elektronische mist. Niet helemaal zoals we het kennen, maar toch onmiskenbaar Vivaldi. Recomposed, noemde de Engelse pianist en componist Max Richter, leerling van onder anderen Berio, het eind 2012 op de cd gewijd aan zijn herinterpretatie van Vivaldi’s Vier jaargetijden. En we hadden het maar serieus te nemen, want niemand minder dan violist Daniel Hope tekende vol overtuiging voor de solopartij op deze opmerkelijke plaat. “Het was eigenlijk een project waar ik mij voor mijn eigen plezier mee bezig hield”, zei Richter later dat jaar. “Als kind was ik gek op Vivaldi’s Vier jaargetijden.

Hapklare brokken met prachtige melodieën. Voor een kind was het de perfecte introductie tot een onbekende muzikale taal.

Toen ik ouder werd, kwam ik De vier jaargetijden overal tegen en begon ik het werk te haten.

Het hield op goede muziek te zijn en kwam behoorlijk irritant op mij over. Tegelijkertijd wist ik verstandelijk dat het fantastische muziek was. Dus vroeg ik mij af hoe ik mij het werk weer toe kon eigenen. Ik veronderstelde dat het goed zou zijn om de route door de muziek te verleggen. De normale route was gaan vervelen en ik wilde de ‘omgeving’ op een nieuwe manier herontdekken.”

En het werkte. Recomposed werd een succes.

Zodanig dat Max Richter in maart 2014 zijn handtekening zette onder een verregaande samenwerking met Deutsche Grammophon.

Het gele label gaat ouder werk van Richter uitbrengen zoals de soloalbums Infra, The Blue Notebook en 24 Postcards in full colour en in het najaar verschijnt een nieuwe opname van het orkestwerk Memoryhouse. Om de overeenkomst te vieren verscheen onlangs een nieuwe en uitgebreide luxe versie van Recomposed: Richters herinterpretatie van Vivaldi aangevuld met hippe danceachtige ‘remixes’ en elektronische soundscapes.

“Het was echt gewoon een persoonlijk project”, zegt Richter op de vraag of hij op zoek was naar succes. “Er waren geesten die ik tot rust wilde manen en ik heb veel plezier gehad terwijl ik ‘samenwerkte’ met de even stralende als briljante Vivaldi. Ik werd gedreven door een persoonlijke noodzaak.

Ik denk eigenlijk nooit aan de marketingkant van muziek, anders zou ik helemaal niets meer componeren.

Het is ook niet iets wat ik ga herhalen met een andere componist.”

In ieder geval blijft de wijze waarop Richter met Vivaldi omgaat op een verrassende manier verfrissend en verhelderend. Natuurlijk, er wordt door Hope en het Konzerthaus Kammerorchester Berlin geweldig gespeeld, maar het is ook en vooral de integere benadering van Richter die vol verwondering het Vivaldimateriaal van alle kanten bekijkt. Zodanig dat het ook in de ‘remixen’, die als bonus

aan de cd zijn toegevoegd, overeind blijft.

Toch is het waardevolste aan deze hernieuwde release de toegevoegde dvd met een complete live-uitvoering van Vivaldi’s noten door de filters van Richter. Speels, spannend en vooral bevlogen dansend op de smalle balk waar oud en nieuw elkaar harmonieus in evenwicht houden.

PAUL JANSSEN

VIVALDI/RICHTER THE FOUR SEASONS RECOMPOSED BY MAX RICHTER

Daniel Hope, Konzerthaus Kammerorchester Berlin o.l.v.André de Ridder DG 0 02894 7927761 (CD + DVD)

juni 2014

21

KRONOS ALS IN HET HOLLAND FESTIVAL ‘PROGRAMMA V’ VAN LEÓN & LIGHTFOOT OP 7 JUNI IN PREMIÈRE GAAT, TREKT NIET ALLEEN DE ADEMBENEMENDE DANS ALLE OGEN NAAR ZICH TOE. OOK DE OREN KOMEN AAN HUN TREKKEN BIJ HET NEDERLANDS DANS THEATER, WANT MINSTENS ZO FASCINEREND IS DE MUZIEK VAN PHILIP GLASS, LIVE GESPEELD DOOR HET MEEST GRENSOVERSCHRIJDENDE, AVONTUURLIJKSTE EN VEELZIJDIGSTE ENSEMBLE OOIT: HET WERELDBEROEMDE KRONOS QUARTET.

“Ik heb altijd gewild dat het strijkkwartet vitaal, energiek, levend en cool was, niet bang om een schop voor de kont te geven, en wondermooi te zijn – of spuuglelijk, als dat moet. Maar het moet de expressie zijn van het leven.

Het verhaal vertellen met gratie, humor en diepte.

En het héle verhaal, als dat kan.” David Harrison, oprichter van het Kronos Quartet.

club waren kleurrijk, vaak exuberant, soms extravagant. De musici oogden als een popgroep. ‘Kronos? Dat is toch die groep met die blonde celliste?’

In 1973 werd het Kronos Quartet opgericht door een verzameling jonge honden die er niet bepaald uitzagen als een strijkkwartet.

Het is de verdienste van het Kronos Quartet dit eerbiedwaardige beeld te hebben doorbroken. De outfit en performances van de

Vernieuwing was het sleutelwoord. Kronos exploreerde alle muziek die er maar te vinden was. Door hun uitgangspunt – ‘we spelen nooit twee keer hetzelfde programma’ – hebben ze een gigantisch repertoire opgebouwd. Voor Kronos bestaan er geen scheidslijnen tussen genres, periodes en locaties. Klassiek, tonaal, atonaal, jazz, blues, pop, rock, folk, min i mal, wereld mu ziek, cross-over, fusion: het repertoire is oneindig.

FOTO: JAY BLAKESBERG

Door de enor me gretigheid van het kwartet hebben talloze componisten K ronos al snel weten te vinden. Namen als Philip Glass, Steve Reich, John Adams, George Crumb, Arvo Pärt, Kevin Volans, maar ook Alfred Schnittke, Henryk Górecki, Kaija Saariaho, Peteris Vasks, Osvaldo Golijov en Homay u n Sa k h i. Va n ove r a l kwamen ze om samen te werken met het K ronos Quartet. Alleen al de opsomming van de meer dan v ierhonderd werken die aan het kwartet zijn opgedragen, zou deze bladzijden gemakkelijk kunnen vullen.

22 juni 2014

SPECIAL

QUARTET

REIS DOOR DE WERELD IN 40 JAAR Dat drie van de vier leden al tientallen jaren intensief samenwerken, draagt natuurlijk bij aan de naadloze muzikale eenheid die Kronos vormt. Bij de verhuizing van Seattle naar San Francisco in 1978 ging niet iedereen mee, maar sindsdien spelen violist David Harrington (oprichter en drijvende kracht), violist John Sherba en altviolist Hank Dutt ‘als met één strijkstok’. Alleen de cellisten zijn gewisseld: Joan Jeanrenaud (‘die blonde’) werd in 1999 opgevolgd door Jennifer Culp, daarna kwam Jeffrey Zeigler, en tenslotte Sunny Yang.

Het hippe uiterlijk van toen hebben ze niet meer, je poetst veertig jaar niet weg, maar het Kronos Quartet is nog altijd even ent housiast bez ig met de grote ontdekkingsreis door de wereld der muziek. Voor de veertigste verjaardag keerden de spelers terug naar Seattle waar het allemaal begon, voor een pakkende performance met het Degenerate Art Ensemble waarin muziek, dans en video samenkwamen. Want ook dat is typerend voor de vier: ze zien niet op tegen samenwerking met andere kunsten, overschrijden alle grenzen, laten zich niet in hokjes stoppen. Op de grote dag zelf van zijn veertigste verjaardag in december 2013 speelde het Kronos Quartet voor een uitverkochte Zellerbach Hall in Berkeley. Het publiek brak de zaal af.

(1992), Night Prayers (1994), Caravan (2000), Nuevo (2002) en Floodplain (2009). Elk daarvan exploreert de muziek uit een bepaalde cultuur: Afrika, de vroegere Sovjetrepublieken, Irak, Noord- en Zuid-Amerika, Mexico, en ga zo maar door. Een reis over de wereld en door de tijd, want modern en heel oud gaan hier moeiteloos samen. En het diepte-interview van Jonathan Cott met David Harrington is niet te versmaden om inzicht te krijgen in wat het Kronos Quartet beweegt.

Er zijn ook twee nieuwe cd’s. A Thousand Thoughts: de grootste staalkaart van het uitgebreide repertoire die men zich kan wensen. Muziek uit veertien verschillende landen, dus uit allerlei verschillende culturen, met een hele rij bevriende componisten en arrangeurs.

Om maar een greep te doen; we horen werk van Blind Willie Johnson, Omar Souleyman, Homayun Sakhi, Terry Riley, Astor Piazzolla, volksmuziek uit Zweden, Griekenland, China.

Een keur aan gastartiesten doet mee, op de accordeon, de rubâb, de pipa, de fiddle, de steelguitar. Het Kronos Quartet legt zo nodig zelf de strijkstok weg om een buitenissig instrument ter hand te nemen. De cd sluit af met het supersentimentele Danny Boy, want ook dat kunnen ze goed...

KRONOS QUARTET 7, 8 EN 9 JUNI FOOD CENTER AMSTERDAM INFO: HOLLANDFESTIVAL.NL

DIVERSE COMPONISTEN A THOUSAND THOUGHTS

Kronos Quartet

NONESUCH 7 55979 5573

NAADLOZE MUZIKALE EENHEID

Ter ere van deze veertigste verjaardag werd flink getast in de onuitputtelijke discografie.

Nonesuch brengt de 5-cd box Kronos Explorer uit, een rondreis door het rijke muzikale verleden van het Kronos Quartet. De vijf cd’s die hiervoor uitverkoren zijn: Pieces of Africa WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Ook nieuw is de cd Noah, de soundtrack van de gelijknamige film, gecomponeerd door Clint Mansell. Fascinerende muziek, die ook zonder de bijbehorende filmbeelden op zichzelf kan staan, met Patti Smith als bijzondere afsluiting.

CLINT MANSELL NOAH

Kronos Quartet NONESUCH 7 55979 5560

DIVERSE COMPONISTEN KRONOS EXPLORER SERIES

Kronos Quartet

NONESUCH 7 55979 57884 (5 CD’S)

GERARD SCHELTENS juni 2014 23

NOSTALGIE TEN

GROTE ZANGERS VAN LP NAAR

Het is allemaal de ‘schuld’ van Victor Suzan. Deze medewerker van ­Universal Mexico heeft de oude Decca-archieven omgespit en maar liefst 50 zangalbums ‘gebruiksklaar’ gemaakt. En ziedaar: Decca’s Most Wanted Recitals.

De albums werden door Victor Suzan liefdevol geremasterd, gedigitaliseerd en – waar mogelijk – van bonussen voorzien.

Inclusief de kopieën van de vroegere vooren achterkantjes. Nostalgie ten voeten uit, bovendien van de allerbeste kwaliteit. Gelukkig reageerden alle Universalfilialen meer dan enthousiast en Decca’s Most Wanted Recitals was geboren. De eerste worp, met 20 titels, is begin april op de markt verschenen, in juni volgen er nog 15.

Voor veel stemlief hebbers, zeker de jongere, zit er genoeg bij om te (her)ontdekken.

Genoeg ook om hun wereldbeeld aan het wankelen te brengen, want in de jaren vijftig en zestig bestond het woord cross-over nog niet, en musicals werden net zo gewaardeerd als Wagner en Verdi. Neem George London, hij was de allereerste Amerikaan die Boris Godoenov in het Bolsjoi Theater in Moskou heeft gezongen

en werd beschouwd als een van de beste Wotans en Wanderers van zijn tijd, maar op On Broadway geeft hij ons les in hoe je Rogers, Ker n en L oewe moet zingen.

Wagner krijgt u als bonus.

Het waren niet alleen de Amerikanen die de musical beschouwden als iets dat erbij hoorde. Cesare Siepi haalde evenmin zijn neus op voor het populaire. Easy to love heet de cd, waarop hij zijn visie geeft op de songs van Cole Porter. Het klinkt inderdaad easy, maar is het allerminst. Porter is gebaat bij een ongekunstelde aanpak, maar die moet dan wel gepaard gaan met de beste stembanden ter wereld, en dat heeft Siepi allemaal paraat. Zijn interpretatie van Night and day behoort tot een van de mooiste die ik ooit hoorde. Als bonus krijgen we een paar van zijn beste Verdi’s: Nabucco en een Boccanegra zoals ze niet meer gemaakt worden De Nederlandse bas Arnold van Mill is tegenwoordig vrijwel helemaal vergeten. Hoe onterecht! Zijn stem doet een beetje aan de jonge Kurt Moll denken, wat natuurlijk ook aan het repertoire ligt. Van Mill was beroemd om zijn Wagnerrollen, en zijn soepele bas was uitermate geschikt voor het Singspiel en de operettes. De cd wordt aangevuld met Russische liederen, gezongen door de Bulgaarse bas Raphael Arié. De combinatie vind ik niet

GENOEG OM TE ONTDEKKEN

24 juni 2014

echt gelukkig, wat niet belemmert dat ik er enorm van geniet!

De Zweed Ingvar Wixell was en blijft een meer dan fenomenale Verdibariton, en zijn Rigoletto behoort tot de beste creaties van de rol. Hij beschikte over een sonoor geluid dat het meeste aan een stevige eik deed denken; op het eerste gezicht onwan-

SPECIAL

VOETEN UIT

CD: DECCA’S MOST WANTED RECITALS kelbaar, en toch gevoelig voor wind en regen. Het mooist hoor je dat in Tregua è cogi uit Attila.

Hilde Gueden was, naast Lisa della Casa, een van de beste vertolksters van de liederen van Richard Strauss. Bijgestaan door Friedrich Gulda aan de piano doet zij mijn hart kraaien van plezier. Als bonus horen wij onder andere een van haar heerlijke Zdenka’s, afkomstig uit de opname onder Rudolf Moralt.

BASIA JAWORSKI

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

juni 2014 25

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

FELIX MENDELSSOHN

JEAN SIBELIUS

Een Midzomernachtdroom

Complete symphonies

BBC Philharmonic o.l.v. John Storgårds

Hadewych Minis, Boston Symphony Orchestra o.l.v. Seiji Ozawa

CHANDOS 0 09511 5180921 (3 CD’S) / € 35,99

DG 0 02894 8088720 / € 12,99

Eigenlijk worden de symfonieën van de Fin Jean Sibelius nog steeds onderschat. Hoewel hij zijn Eerste symfonie schreef in de voetsporen van Tsjaikovski en daarmee getuigde van een romantische inborst, ontwikkelde hij zich in de eerste drie decennia van de twintigste eeuw tot een hoogst originele geest die qua vorm en inhoud de meest inspirerende en vernieuwende reeks symfonieën afleverde sinds Beethoven, met als hoogtepunt zijn Vijfde symfonie. Terwijl de symfonieën van de Fin niet echt vaste gasten zijn op de concertpodia is er wel een aantal goede opnamen van het zevental dat Sibelius voltooid achterliet. Simon Rattle (EMI) maakte er al eens wat moois van en vooral Neeme Järvi leverde een prachtige reeks af. Chandos voegt daar nu met de opname van Sibelius’ complete symfonieën door de Finse dirigent John Storgårds en het BBC Philharmonic een belangwekkende registratie aan toe. Storgårds weet waarlijk nieuw licht te werpen op de symfonieën door de onderliggende invloed van de Finse volksmuziek te benadrukken. Bovendien laat hij met Three late fragments interessante flarden horen van wat mogelijk een Achtste symfonie had kunnen worden. Vergeet Mahler, Bruckner en consorten voor even… Leve Sibelius.

Kinderboekenschrijfster Bette Westera maakte een ingekorte en Nederlandstalige versie van Shakespeares A midsummer night’s dream. Puck, Oberon en Titania: stuk voor stuk komen ze tot leven in een pakkende, kernachtige gewonemensentaal. De teksten worden voorgedragen door actrice Hadewych Minis. Voor het muzikale aandeel sloeg men bij Universal aan het knippen en plakken in de bijbehorende toneelmuziek van Felix Mendelssohn. Het betreft een fraaie oudere opname van het Boston Symphony Orchestra met S ­ eiji Ozawa. Een aardige geste voor de Mendelssohnliefhebbers is dat Minis niet de hele tijd aan het woord is. Een aantal delen (zoals de Nocturne, Bruiloftsmars en Dans van de clown) completeren de cd zonder gesproken tekst. En terecht, want zo valt er ook muzikaal nog iets te genieten, en Mendelssohns muziek is zo sprookjesachtig mooi dat ze helemaal geen tekst nodig heeft. Luister maar naar de Nocturne (de hoorns uit Boston zijn suikergoed voor de oren) of de Mars van de feeën, waarin Ozawa ondanks de snelle tempi toch het schilderachtige karakter weet te behouden. Wel jammer dat de informatie in het cd-boekje zo dunnetjes is. Waarom vertelt Westera niet even aan kinderen waarom dit werk zo bijzonder is en wie Felix Mendelssohn en Shakespeare waren en hoe deze nieuwe hertaling zich tot het oorspronkelijke stuk verhoudt?

PAUL JANSSEN

OSWIN SCHNEEWEISZ

Leve Sibelius

concert

Suikergoed voor de oren

concert

ANTONÍN DVORÁK Celloconcert op. 104 e.a.

TAUNO MARTTINEN

Violin Concerto, Piano Concerto e.a.

Alisa Weilerstein, Anna Polonsky Czech Philharmonic Orchestra o.l.v. Jirí Belohlávek

Philippe Graffin, Ralph van Raat e.a.

Turku Philharmonic Orchestra, Tampere Philharmonic Orchestra o.l.v. Ari Rasilainen/Hannu Lintu

DECCA 0 02894 7857051 / € 23,99

COBRA 8 71389 7903461 / € 19,99

Dertig jaar lang had Decca geen cellist onder contract, totdat in 2010 de Amerikaanse Alisa Weilerstein in het vizier kwam. Eén brok muzikaal talent.

Technisch gaaf, ook bij uiterst complexe partituren van eigentijdse componisten. Zo zal menig solist huiveren bij het Celloconcert van Elliott Carter, maar Weilerstein zette deze weerbarstige noten naar haar hand. Op haar nieuwste cd ontfermt ze zich over Dvorák, diens Celloconcert opus 104. Toen de opname werd gemaakt, vorig jaar april in de American Academy of Arts and Letters in New York, hield iedereen al bij de eerste noten de adem in: zoals Weilerstein de lastige dubbelgrepen uit haar mouw schudde, gecombineerd met extreme gradaties van hard en zacht, fenomenaal. Haar spel is in het algemeen licht, speels, dansant. Een huppelend staccato overheerst en alles klinkt moeiteloos. Bij de typisch Amerikaanse howdowpassages is het net alsof ze de luisteraar een olijke knipoog geeft, zo van: hoor hier eens wat een gekkigheid de componist uithaalt. Opvallend is ook de perfecte synchronisatie van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest. Weilerstein geeft ook nog een zestal toegiften in de vorm van liederen en Slavische dansen; vrolijke stukken waarin ze zich samen met pianiste Anna Polonsky uitleeft.

De Finse componist Tauno Marttinen (1912-2008) werd heel oud en maakte alle twintigste-eeuwse ontwikkelingen in de muziek mee. We horen hier drie concertante werken uit de jaren zestig, die getuigen van zijn ruimhartige muzikale uitgangspunten: hij omarmde, binnen een traditioneel lijkende driedelige structuur, de twaalftoonstechniek, maar wel ‘vanuit het hart tot in de harten van de mensen’. Die eis stelde hij ook aan de uitvoerenden. Marttinen was in zijn land een vooraanstaand componist en dat heeft ongetwijfeld te maken met de combinatie van modernisme en toegankelijkheid die hij nastreefde. Met andere woorden: de dodecafonische reeksen staan een bijna laatromantisch aandoende expressie helemaal niet in de weg. Het Eerste pianoconcert (Concerto Classico) uit 1964 en het twee jaar oudere Vioolconcert hebben een meer emotionele dan formele basis en dat geldt ook voor de cellofantasie uit 1964, die pas in 1978 werd voltooid en in 2009 teruggevonden. Werken waarin ‘vanuit het hart’ muziek wordt gemaakt, in Marttinens geest. Vergelijkingsmateriaal is er voorlopig niet, maar het lijkt mij dat zijn expressieve muziek hier ideale verklankers gevonden heeft. Ik heb in elk geval geboeid geluisterd naar muziek met een verrassend eigen geluid.

JOS VAN DER ZANDEN

GERARD SCHELTENS

Eén brok muzikaal talent

26 juni 2014

Tauno Marttinen: een verrassend eigen geluid

CDBESPREKINGEN concert

concert

J.S. BACH, VASKS

JOHANNES BRAHMS

Distant Light

Klavierkonzert Nr. 2

Maurizio Pollini, Staatskapelle Dresden o.l.v. Christian Thielemann

Violin Concertos Chamber Orchestra of Europe o.l.v. Renaud Capuçon (viool)

DG 0 02894 7923848 / € 23,99

ERATO 0 82564 6323227 / € 22,99

De gevreesde Weense muziekcriticus Eduard Hanslick noemde het Tweede pianoconcert van Brahms een ‘symfonie met obligate pianopartij’. Brahms zelf, die het werk in 1882 en 1886 speelde met de Königliche musikalische Kapelle, de tegenwoordige Staatskapelle Dresden, betitelde het als een ‘ganz kleines Klavierkonzert mit einem ganz kleinen zarten Scherzo’. De waarheid ligt ergens in het midden, zeker als zulke muzikale grootmeesters als de nu 71-jarige Maurizio Pollini en dirigent Christian Thielemann het Tweede pianoconcert met glasheldere bevlogenheid en volmaakt gestroomlijnd over het voetlicht brengen. Al eerder namen Pollini en Thielemann het Eerste pianoconcert van Brahms op, een samenwerking die de beide musici zo goed beviel dat Thielemann besloot Pollini te integreren in zijn ambitieuze Brahmscyclus. Pollini’s superieure elan, zijn zakelijke elegantie en compromisloze intensiteit tillen deze opname naar een niveau hoger. Meer dan ooit laat Pollini zijn spontane en gevoelige kanten zien. In schitterende dialogen met het flexibel musicerende orkest zet de maestro Brahms neer als veredelde kamermuziek met de sonore uitstraling van een klassieke symfonie. Het is duidelijk dat Pollini en Thielemann elkaar verstaan als twee artistieke zielsverwanten, die volledig opgaan in de schoonheid van Brahms.

Wat een zeldzaam mooie combinatie vormen de muziek van Bach en die van de eigentijdse uit Letland afkomstige componist Peteris Vasks. Er liggen een paar eeuwen tussen beide componisten, maar het is alsof de muziekstukken – ondanks de enorme stijlverschillen – op een of andere manier naadloos in elkaar overvloeien. Op sommige momenten lijkt het zelfs bijna alsof er tussen Bach en Vasks sprake is van een soort muzikaal zielsverwantschap. Dat heeft violist en dirigent Renaud Capuçon goed aangevoeld. Samen met het Chamber Orchestra of Europe nam hij het Vioolconcert van Vasks (2003) en twee vioolconcerten van Bach (BWV 1042 en 1041) op. Het zijn prachtige uitvoeringen, met veel aandacht voor de klare lijn, levendige tempi en kwikzilveren harmonieën. Onontkoombaar en gedreven is het spel van Capuçon. Elke noot – of die nu afkomstig is van Bach of van Vasks – is een statement. Vasks noemde zijn concert voor viool en strijkorkest Distant Light, en die titel zegt veel over het vaak nogal etherische en dromerige karakter van dit werk. Toch boeit het van de eerste tot de laatste noot en blijf je je verbazen over de authentieke en elegante, maar altijd spanningsvolle schrijfstijl.

WENNEKE SAVENIJE

OSWIN SCHNEEWEISZ

Superieur elan

vocaal

Elke noot is een statement

vocaal

RICHARD STRAUSS Notturno

Thomas Hampson, Daniel Hope, Wolfram Rieger

DIVERSE COMPONISTEN Morte dolce

OscarVerhaar, Michiel Niessen

DG 0 02894 7929437 / € 23,99

QUINTONE 9 78907 8740346 / € 19,99

Het was fijn dat Thomas Hampson afgelopen november weer een solorecital verzorgde in het Concertgebouw. Samen met Sinfonietta Amsterdam bracht hij onder meer georkestreerde liederen van Schubert, Brahms en Wolf ten gehore. Stilistisch sluit zijn nieuwste cd, geheel gewijd aan Richard Strauss, daar mooi op aan. Omdat het dit jaar precies 150 jaar is geleden dat deze componist werd geboren, wil Hampson hem eren met een dwarsdoorsnede van zijn rijk gevarieerde liedoeuvre, het genre waarin Strauss zoveel van zichzelf kwijt kon. De keuze uit de ruim 200 liederen is, zoals verwacht mag worden van Hampson, weloverwogen. Naast het overbekende Zueignung en Morgen! klinken ook zelden gezongen stukken, waaronder het duistere Notturno dat tevens het hoogtepunt is van deze opname. Dit lange lied voor zangstem, viool en klavier dateert uit Strauss’ avantgardistische periode (rond 1900), waarin hij de grenzen van de tonaliteit opzocht en experimenteerde met impressionistische akkoorden en harmonische progressie. Mooier en treffender kan de dood niet worden uitgebeeld. De sublieme begeleiding van violist Daniel Hope en pianist Wolfram Rieger versterken de ongeëvenaarde kwaliteiten van Hampson als liedzanger die nog steeds aan rijkdom en diepgang wint. Een stijlvol eerbetoon!

Constantijn Huygens had vele talenten en een ervan was componeren. Hij hield van de menselijke stem en van de luit en voor die combinaties schreef hij in de stijl en traditie van de ‘seconda pratica’, het sololied dat werd ontwikkeld door componisten als Caccini en Monteverdi. Negen liederen van Huygens worden op deze cd gecombineerd met werk van onder anderen Luigi Rossi, Giovanni Pietro Berti, Sigismondo d’India en Claudio Monteverdi, die Huygens bij een bezoek aan Venetië aan het werk zag als dirigent van vespermuziek. De Italiaanse muziekbundels vonden hun weg naar de Nederlanden, waar onze grote dichters nieuwe teksten maakten op de reeds bestaande melodieën. Zo zingt solist Oscar Verhaar bijvoorbeeld Kraft met smeeckende geluijen, een gedicht van P.C. Hooft op Amarilli, mia bella van Giulio Caccini.

Het programma is intelligent opgesteld: de liederen worden afgewisseld met solotoccata’s voor luitspeler Michiel Niessen. De jonge countertenor Oscar Verhaar laat een mooie kernachtige stem en een helder hoog register horen. Belangrijker nog: hij heeft een goed gevoel voor het evenwicht tussen het theatrale en intieme dat deze liederen vereisen. Met Michiel Niessen geeft hij een persoonlijke kleur aan dit repertoire.

FRANS JANSEN

HEIN VAN EEKERT

Thomas Hampson eert Richard Strauss

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Evenwicht tussen het theatrale en intieme

juni 2014

27

COOPER: SILVER THREADS

Artemis Quartet

2CD – 4636690

Het eerste album van componist Jacob Cooper op het label Nonesuch bestaat uit een cyclus van zes liederen, uitgevoerd door de sopraan Melissa Hughes, begeleidt door electronica. De liederen zijn gebaseerd op en geïnspireerd door een Haiku van de Japanse dichter Matsuo Bashō.

Mendelssohn: String Quartets Opus 13, 44/1 & 80

Deze nieuwe CD van het Berlijnse Artemis Quartet bevat drie van Mendelssohn’s vier kwartetten: nr. 2 in a-mineur, geschreven toen Mendelssohn nog een tiener was, nr. 3 in D-majeur, geschreven in de piek van zijn carrière en nr. 6 in a-mineur, geschreven vlak voor zijn dood.

Natalie Dessay gaat op ontdekkingsreis naar nieuwe muzikale stromingen naast opera en het klassieke liedrepertoire. Ze bezoekt daartoe Rio de Janeiro, waar dit jaar de WK wordt gehouden. Ze wordt tijdens de Frans / Braziliaanse ontmoeting op deze CD vergezeld door gitarist Lait Cohen en de zangeressen Agnès Jaoui en Helena Noguerra.

QUATUOR EBÈNE BRAZIL!

Brazilië zoals je het nooit eerder hoorde… Dit nieuwe album van het Quatuor Ebène brengt Bossa Nova en Samba, maar maakt ook een uitstapje naar de Argentijnse Tango. Speciale gasten op dit album zijn de Franse singer-songwriter Bernard Lavilliers en de stijlvolle Amerikaanse jazz-zangeres Stacey Kent.

Motion Trio

Lutosławski, Penderecki, Górecki, Kilar: Polonium

Met dit album bewijst het Poolse accordeontrio een volwaardig klassiek ensemble te zijn. Op de CD zijn werken van de meest vooraanstaande Poolse componisten van de tweede helft van de 20ste eeuw te horen: Lutosławski, Penderecki, Górecki en Kilar.

1CD - 6334858

AILYN PEREZ & STEPHEN COSTELLO LOVE DUETS

Ailyn Pérez (sopraan) en Stephen Costello (tenor) – ‘America’s fastest-rising husband-and-wife opera stars’ – wonnen beiden de prestigieuze ‘Richard Tucker Award’ en brengen nu samen een CD vol duetten, voornamelijk opera-repertoire. Deze nieuwe ‘Romeo en Julia’ treden wereldwijd op, deze CD is een must-have!

2CD - 6327935

1CD digipack - 6350353

RIO PARIS

RENÉ KOLLO

WIE EINST IM MAI

In deze mooie meimaand… een eerbetoon aan de veel gelauwerde tenor René Kollo. In 2013 zei de toen 75-jarige tenor het toneel vaarwel, in 2014 geeft hij nog enkele afscheidsconcerten in Japan en Europa. Op deze 2CD zingt hij operettes van zijn vader Willi en grootvader Walter.

Joyce DiDonato e.a.

4632035

MELISSA HUGHES

1CD- 7957211

In 1886 schreef César Franck zijn Vioolsonate als een huwelijksgeschenk voor de 31-jarige Eugène Ysaÿe.

Elk deel van de Sonate symboliseert een onderdeel van het getrouwde leven. De onbekende ‘tweede Sonate’ is gebaseerd op Franck’s Symfonie in d-klein in een bewerking van Ernest Alder. Beide Sonates worden uitgevoerd door twee uitmuntende Belgische musici, violist Guido de Neve en pianist Jan Michiels.

NATALIE DESSAY

1CD digipack Ltd Deluxe - 6320462

FRANCK: VIOLIN SONATAS

1CD digipack – 3703436

GUIDO DE NEVE

1CD digipack - 6287154

WARNER/ERATO CLASSICS NEW RELEASES

Donizetti: Maria Stuarda

Op oudjaarsavond 2012 was DiDonato de eerste zangeres in de hoofdrol van Donizetti’s Maria Stuarda in New York’s Metropolitan Opera. De productie werd, volgens Opera Magazine ‘niet alleen het hoogtepunt van het seizoen maar ook het hoogtepunt van alle bel canto opera’s van de Met.’

W W W.W A R N E R C L A S S I C S . C O M • W W W. FA C E B O O K . C O M / K L A S S I E K E M U Z I E K

CDBESPREKINGEN vocaal

vocaal

RICHARD WAGNER

DMITRI SJOSTAKOVITSJ

Anne Schwanewilms, ORFVienna Radio Symphony Orchestra o.l.v. Cornelius Meister

Gerald Finley, Helsinki Philharmonic Orchestra o.l.v.Thomas Sanderling

CAPRICCIO 0 84522 1051741 / € 20,99

ONDINE 0 76119 5123522 / € 20,99

In 2011 zette sopraan Anne Schwanewilms bij de Nationale Opera een indrukwekkende Marschallin neer in Richard Strauss’ Der Rosenkavalier. Niet verwonderlijk, want dit is een van haar paraderollen waarmee ze wereldwijd als Strauss-specialiste de grote operapodia bestormt. Wel verwonderlijk is dat zij juist in het Strauss-jubileumjaar met een recital van Wagner komt, wiens geboortejaar vorig jaar werd herdacht. Dit neemt niet weg dat Schwanewilms ook met deze componist goed uit de voeten kan, waardoor er veel te genieten valt. Hart van deze opname vormen de Wesendonck-Lieder, gebaseerd op vijf gedichten van Wagners muze en vermeende minnares Mathilde Wesendonck en een voorstudie voor de opera Tristan und Isolde. Logisch dat Schwanewilms de cd dan ook afsluit met Isoldes beroemde en indringende Liebestod. In de Wesendonck-Lieder weet zij een ongekende intensiteit te creëren, met als hoogtepunt Im Treibhaus waarin de zangeres in staat is door te dringen tot de ondoorgrondelijke en mysterieuze klanken van het wagneriaanse idioom. Het verfijnde en transparante spel van het orkest van de Oostenrijkse omroep onder leiding van de jonge dirigent Cornelius Meister completeert dit en het effect mag groots genoemd worden.

Kortom, een prachtige Wagnertoegift door een uitmuntende Strauss-vedette.

Wereldpremières alom op deze cd: Sjostakovitsj’ Zes romances staan in deze uitvoering van het Helsinki Philharmonic onder leiding van Thomas Sanderling voor het eerst in hun orkestbewerking op cd, de orkestratie van de bekende ballade Annie Laurie door de componist maakt ook al zijn cd-debuut en de Suite op gedichten van Michelangelo Buonarroti wordt door Gerald Finley in het Italiaans gezongen, hetgeen ook al een primeur is. In het begeleidend boekje vertelt Finley zelf hoe het combineren van de oorspronkelijke teksten en de muziek van de Russische componist (die de woorden in zijn eigen taal toonzette) in zijn werk ging.

Finley laat in de uitvoeringen andermaal horen wat een buitengewone vocalist hij is. In de voor Sjostakovitsj bijna ongewoon tedere en ironievrije romances laat hij horen hoe fraai en sterk zijn lage register is.

Dat de schoonheid van zijn stem zoveel aandacht trekt, is paradoxaal genoeg te danken aan de voortreffelijke en natuurlijke manier waarop hij de teksten verstaanbaar weet te maken. Sjostakovitsj wordt door alle betrokkenen met een zekere verfijning uitgevoerd, die de componist in een ander, en eigenlijk zeer flatteus licht zet.

FRANS JANSEN

HEIN VAN EEKERT

Wesendonck-Lieder e.a.

Six Romances e.a.

Ongekende intensiteit

vocaal

Verfijnde Sjostakovitsj

koor

MODEST MOESSORGSKI

DIVERSE COMPONISTEN

Sergei Leiferkus, Semyon Skigin BRILLIANT CLASSICS 5 02842 1949284

Luis Rigou, Coral de Cámara Pamplona, La Chimera o.l.v. Eduardo Eguez

(4 CD’S) / € 15,99

LA MUSICA 3 14902 8055023 / € 22,99

Het label Brilliant Classics komt met een heruitgave van het integrale ­liedoeuvre van Modest Moessorgski, opgenomen in de jaren negentig door de Russische bariton Sergei Leiferkus. Oorspronkelijk uitgebracht in losse delen, maar nu bijeengebracht in een box van maar liefst vier cd’s en daarmee een waardevol document. De opname maakte destijds grote indruk en doet dat na ruim twintig jaar nog steeds. Niet alleen imponeert de muziek, waarin de componist de grote levensthema’s aansnijdt vanuit het Russisch perfectief van midden negentiende eeuw, het is ook de muzikaliteit van Leiferkus die ten tijde van de registratie op het hoogtepunt van zijn carrière stond. Voor hem, als veelgevraagd zanger van het romantische Russische operarepertoire, waren Moessorgski’s liederen een logische volgende stap. Mooi dat hij naast de bekende korte cycli als de Liederen en dansen van de dood en De kinderkamer ook al die andere 58 liederen zingt waarin hij stijlvol en met het grootste gemak switcht van weemoedig verlangend liefdesgeluk naar suïcidale somberheid.

Voor wie dit alles iets te veel Russische melancholiek is, is het aan te raden de liederen enigszins gedoseerd af spelen. De liedteksten zijn online terug te vinden op www.brilliantclassics.com.

Het blijft een fascinerend gegeven dat Columbus, toen hij in oktober 1492 Amerika ontdekte, stuitte op oude culturen met ook een geheel eigen muziek. Het katholicisme werd de bedwongen en overwonnen bevolking geforceerd opgelegd. God zij dank is het niet gelukt de oude religie met de bijbehorende muziek geheel uit te roeien. Veel ervan vond zijn weg in de nieuwe vormen, ook die van de liturgie. De Argentijnse componist Ariel Ramirez componeerde zijn Misa Criolla in 1963. De mis bestaat uit de vijf traditionele delen, maar is wel volks, Spaanstalig en op ritmen van muziek uit de Andes. Een mooi document van wat in de katholieke kerk dankzij het Tweede Vaticaans Concilie mogelijk was geworden. Bijzonder is de combinatie met muziek die tussen 1600 en 1800 door katholieke missionarissen werd opgetekend, veelal op geestelijke teksten waaruit de vooruitgang van het christelijk geloof blijkt. De muziek is niet hemelbestormend, maar heeft wel het hart op de goede plek. Meer dan dat: ze is hartstochtelijk en warm en de sopraan Bárbara Kusa heeft daarin een groot aandeel. Ook hier geeft de vrije ritmiek een schwung die veel muziek uit Europa van vóór 1800 ontbeert.

FRANS JANSEN

JURJEN VIS

Songs

Stijlvolle zangkunst van Sergei Leiferkus

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Misa de Indios

Muziek met het hart op de goede plek

juni 2014 29

CDBESPREKINGEN koor

oratorium

JOSEPH HAYDN Die Jahreszeiten

W. A. MOZART Joanne Lunn, Rowan Hellier e.a.

Dunedin Consort o.l.v. John Butt

Christina Landshamer e.a.

Orchestre des Champs-Elysées, CollegiumVocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe

LINN RECORDS 0 69106 2044929 (SACD) / € 24,99

PHI 5 40043 9000131 (2 CD’S) / € 31,99

Liefhebbers van KV 626 hoeven niet verder te lezen en kopen direct een exemplaar van deze nieuwe opname van Mozarts Requiem: bloedstollend mooi!

Glorieuze solozang, een intens volle en toch soepele koorklank, een glasheldere orkestklank: ronduit klinkende perfectie. Het slotakkoord op quia pius es: volop kippenvel, allemaal briljant vastgelegd door het opnameteam van Linn Records. Het Dunedin Consort – een koor en barokorkest uit Edinburgh – bracht eerder Bachs belangrijkste oratoria en Händels Messiah in haast niet te overtreffen opnames.

Fans van het gezelschap weten dat artistiek leider John Butt altijd weer een stapje verder gaat in het nog authentieker uitvoeren van vocale meesterwerken, terwijl die toch al uitzonderlijk goed en weloverwogen zijn opgenomen.

Zoals bekend strandde Mozart met componeren in het Lacrimosa en voltooide zijn leerling Süssmayer de dodenmis. Op basis van recent onderzoek komt Butt met de ontdekking dat tijdens de plechtigheid, vijf dagen na Mozarts eigen overlijden, al delen van zijn Requiem zijn uitgevoerd, en daarvan is bekend hoeveel musici meededen. Leest u het complete verhaal in het cd-boekje, het resultaat is hoe dan ook van een weldadige en emotionerende transparantie.

‘Zoiets had ik nooit moeten componeren’, zei Haydn na afloop van Die Jahreszeiten. Al die hilarische momenten van toonschildering vond hij eigenlijk beneden zijn waardigheid. Kwakende kikkers, een kraaiende haan, onweer.

Een compleet drinkgelag in de herfst, met een vanwege de dronkenschap verkeerd beantwoorde canon. Het componeren putte Haydn fysiek en geestelijk uit. Maar ruim twee eeuwen na dato genieten we nog altijd met volle teugen van dit oratorium. Philippe Herreweghe maakt er een waar feest van. De verzengende hitte van de zomer, het gekleum in de winter, de lentekriebels of het oogstgezang in de herfst, overal laat hij het sprankelen en fonkelen.

Lekker pittige tempi, solisten die er zin in hebben (zelden zo’n frivole Christina Landshamer gehoord) en op tijd gas terug bij stukken met een religieuze ondertoon: daar plechtige koren en gedragen hymnen. Wat vooral goed werkt bij deze opname is de fortepiano die overal op de achtergond meetinkelt.

Die voorziet de massieve orkestklank van een echt achttiende-eeuwse omlijsting. Herreweghe weet met deze cd stevig concurrentie te bieden aan enkele andere kwaliteitsopnamen, zoals die van René Jacobs en John Eliot Gardiner. Daar staat hij nu in volle glorie naast. Op 7 juni is Philippe Herreweghe in het Amsterdamse Concertgebouw, met muziek van Bach.

ARJAN VAN DIJK

JOS VAN DER ZANDEN

Requiem

Weldadige transparantie in Mozarts Requiem

Onweer en kwakende kikkers

advertentie

WWW.QUADREVISIE.NL Armand van Ommeren T. 0161 432451

KvK Breda 20064173

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

DIVERSE COMPONISTEN

FELIX MENDELSSOHN

Quatuor Ébène e.a.

Artemis Quartet

ERATO 0 82564 6320431 / € 22,99

ERATO 0 82564 6366903 (2 CD’S) / € 23,99

Het lijkt erop dat het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië een ongekende creativiteit bij musici teweegbrengt, maar in het geval van het Franse strijkkwartet Quatuor Ébène hing het ritme van de samba en de bossa nova al langer in de lucht. Hoewel discografisch tot voor kort alleen Fiction, het uitstapje naar filmmuziek, getuigt van de zeer brede belangstelling van dit avontuurlijke kwartet, zijn ontmoetingen met musici van allerlei genres aan de orde van de dag. De Amerikaanse jazz-zangeres met de gesyncopeerde latinritmes in haar bloed, Stacey Kent, was al op Fiction te gast, en de kennismaking met de Franse zanger en gitarist Bernard Lavilliers bracht het thema Brazilië als vanzelfsprekend nog dichterbij. Het resultaat is een schoolvoorbeeld van gelukte cross-over, om dat vreselijk gedateerde woord nog maar even te gebruiken. Quatuor Ébène is samen met drummer Richard Héry een geoliede latinmachine en gasten als Kent, Lavilliers en saxofonist Jim Tomlinson doen de rest. Bovendien is het thema breder dan Brazilië en staan vooral de sensuele latinritmes centraal die ook in songs als Fragile van Sting en Smile van Charlie Chaplin een meerwaarde bieden. Het resultaat: een heerlijk swingende laat-op-de-avondluisterplaat waarbij stilzitten geen optie is.

In boeken die mijn muzikale ontwikkeling begeleidden, kon ik destijds lezen dat Mendelssohns muziek, na het briljante begin in zijn tienertijd, in zijn ‘latere jaren’ nog wel eens sentimenteel kon uitpakken. Echt leed had de verwende rijkeluiszoon nooit ondervonden, dus vandaar. Wat een onzin! Aldus het hoogdravende oordeel van meer dan één gerenommeerde commentator. Het cliché is de laatste tijd gelukkig verstomd.

Om te beginnen heeft Felix Mendelssohn nooit ‘latere jaren’ gehad: hij was 38 toen hij stierf en dat was genoeg voor de rechtvaardiging van een bestaan dat een enorme hoeveelheid heerlijke, geniale muziek heeft opgeleverd. Neem zijn kamermuziek, bijvoorbeeld de drie kwartetten die hier zo welsprekend door het Artemis Quartet worden gespeeld: het uitdagende nummer 2 in a van de achttienjarige uit 1827, het opgewekte, uitgebalanceerde nummer 3 in D uit 1838, het emotionele nummer 6 in f uit Mendelssohns sterfjaar 1847. Geniale muziek die diep weet te raken en alle aspecten van de menselijke emotie bestrijkt. En dan ook nog gespeeld door een club musici die optreedt als een naadloze eenheid. De nieuwe violiste heet Vineta Sareika en zij speelt met de anderen ‘als met één strijkstok’.

PAUL JANSSEN

GERARD SCHELTENS

Brazil

String Quartets op. 13, op. 44/1 & op. 80

Stilzitten is geen optie

kamermuziek

Mendelssohns heerlijke, geniale muziek

kamermuziek

DIVERSE COMPONISTEN

DIVERSE COMPONISTEN

Viktoria Mullova, Matthew Barley e.a.

Ursula Schoch, Marcel Worms

ONYX 0 88004 0413028 / € 18,99

ZEFIR RECORDS 8 71777 4570296 / € 20,99

Viktoria Mullova was jarenlang voor Philips de coryfee onder de briljante klassieke Russische violisten. Ze nam zo’n beetje alles op wat er aan belangwekkend klassieks voor viool werd geschreven en was uiteindelijk niet echt gelukkig meer met haar status. De vrije geest van de musicus in Mullova wilde meer, anders. Dat bleek al in 2000 met de cd Through the looking glass waarop ze mooie instrumentale bewerkingen speelde van songs van The Beatles, Miles Davis, Alanis Morissette en anderen. Bevrijd van contractverplichtingen ging ze los en verraste ze eerst vriend en vijand met haar prachtige vrijages met de barokviool om vervolgens haar liefde voor de zigeunerinvloeden te documenteren met The Peasant Girl. Nu komt ze opnieuw met een verrassing. Geheel op eigen initiatief trok ze naar Brazilië, naar Rio de Janeiro, om haar liefde voor de samba en de bossa nova om te zetten in een sprankelende plaat waarop ze mooi ingetogen begeleid wordt door Braziliaanse vrienden. Een originele keus van songs – nu eens niet de voor de hand liggende Girl from Ipanema en One note samba – en sprankelend spel, waarbij Mullova zich met haar heerlijk smachtend klinkende Stradivarius ook waagt aan improvisatie, doen de rest.

Een perfecte soundtrack bij het komende WK Voetbal.

In 2012 verscheen het boek Baltische zielen van journalist en schrijver Jan Brokken. In verschillende familieverhalen onthulde hij het leed en de bewogen historie van de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen. Bijzonder aansprekend daarbij is dat hij niet de eerste de beste families als uitgangspunt nam: boekhandelaar Janis Roze, filosofe Hannah Arendt, maar ook componisten als Arvo Pärt, zijn docent Heino Eller en Peteris Vasks. Hun verhalen in het boek zijn doorspekt met verwijzingen naar de muziek. Die kwam tot klinken tijdens concertlezingen rond het boek met pianist Marcel Worms en violiste Ursula Schoch. De cd kon niet uitblijven, en gelukkig maar. Want wat Worms en Schoch van Pärtklassiekers als Fratres, Für Alina en Spiegel im Spiegel maken, gaat door merg en been. De cd Baltic Souls vormt zo een meesterlijk klinkend contrapunt bij het boek. Bovendien schreef Brokken zelf de heldere liner notes bij deze verder ook prachtig verzorgde cd. En voor wie ervan opkijkt dat de Amerikaans swingende Drie preludes van George Gershwin de cd afsluiten: Gershwin werd geboren als Jacob Gershowitz en zijn moeder kwam uit Vilnius. Bovendien werd de mooie bewerking voor viool en piano vervaardigd door Jascha Heifetz. Ook uit Vilnius.

PAUL JANSSEN

PAUL JANSSEN

Stradivarius in Rio

Baltic Souls

Verrassing van Viktoria Mullova

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Baltische zielen in muziek

juni 2014

31

CDBESPREKINGEN kamermuziek

instrumentaal

DIVERSE COMPONISTEN

DIVERSE COMPONISTEN

Edgar Moreau, Pierre-Yves Hodique

La Pietà o.l.v. Angèle Dubeau (viool)

ERATO 0 82564 6369584 / € 22,99

ANALECTA 0 77420 4873721 / € 22,99

De Csárdás van Vittorio Monti, de Elégie van Jules Massenet en Edward Elgars Salut d’amour: deze muziek is door en door bekend en ligt zo gemakkelijk in het gehoor dat velen de klank bij voorbaat in hun gedachten kunnen oproepen. Soms zelfs vanuit een grijs verleden, omdat ze iets dergelijks ooit zelf hebben gespeeld, of dat nog willen gaan doen. Ik heb de hoop al lang opgegeven – er zijn mensen die niet aan het schrijven van een fuga willen beginnen vanuit de gedachte dat ze Johann Sebastian Bach daarin nooit zullen overtreffen; mijn opvatting over het violistische karakterstuk is van een soortgelijke oorsprong. Een wijs besluit, zeker nu een cellist hetzelfde kunstje klaart op een veel moeilijker hanteerbaar instrument. De 20 jaar jonge Edgar Moreau maakt van strafexpedities naar de ‘eeuwige harsvelden’ zonder enige moeite ontspannen dagtripjes. Een solist nieuwe stijl die net zo gemakkelijk communiceert met zijn begeleider Pierre-Yves Hodique als dat hij afziet van allerlei bijgeluiden om zijn prestatie kracht bij te zetten. Geniet u van deze cd, terwijl u vergeefs zoekt naar die ene onwillige snaar, die knetterende wolk cellohars of het vertrouwde romantische kraakje.

Blanc heet de nieuwste cd van Angèle Dubeau. Een toepasselijker naam is nauwelijks denkbaar: het wit van de schone lei, de onschuld, het optimisme, de nieuwe dag… De Canadese violiste Angèle Dubeau formeerde in 1997 het orkest La Pietà – ik zou deze naam vooral vertalen als ‘Toekomstmuziek’ en wel hierom: het betreft een orkest bestaande uit louter vrouwen die zich toeleggen op een enorm breed repertoire, variërend van ‘serieus’ klassiek tot ambient en game music.

Voeg daar aan toe dat Angèle Dubeau zichzelf zag geconfronteerd met de diagnose borstkanker en het wordt duidelijk hoeveel kracht en sterkte de mens uit muziek kan halen om het licht aan de horizon te blijven zien. Maar dé reden om deze cd met muziek van onder anderen Morricone, Golijov en Brubeck aan te schaffen blijft – net als bij alle voorgaande opnames die Dubeau de wereld in stuurde – de ongeëvenaarde kwaliteit. Geen grijsgedraaide scènes dus, maar mooie vergezichten onder een wolkenloze hemel als resultaat van een groep uitstekend op elkaar ingespeelde musici. Ja, laat die film van Dubeau nog maar even doorspelen: voor haarzelf, voor de muziek, en omdat wij van haar progressieve optreden hier nog zoveel kunnen leren…

ANDREW VAN PARIJS

ANDREW VAN PARIJS

Play

Ontspannen dagtripjes op de cello

instrumentaal

Blanc

Mooie vergezichten onder een wolkenloze hemel

piano

DIVERSE COMPONISTEN

JEROEN VAN VEEN

London Symphony Orchestra o.l.v. Jan Mulder (piano)

Jeroen vanVeen, Sandra vanVeen

MILLER MUSIC 0 62858 6714472 / € 19,99

(5 CD’S) / € 19,99

De Amerikaanse Nederlander Jan Mulder (1963) afficheert zichzelf als pianist, dirigent en componist. Hij heeft al meer dan 1200 composities en bewerkingen op zijn naam staan. Deze cd is het jongste product van deze vlijt. De samenwerking met het Londense orkest heeft de ultieme feelgood- en easylistening-cd opgeleverd. Heel aangenaam; geen dissonantje te bekennen, geen vuiltje aan de lucht. Elke pianist die een beetje studeert en zin heeft moet dit repertoire kunnen spelen (de partituren zijn tegen betaling te downloaden op Mulders website). Handige jongens en meisjes echter zullen dit op gehoor kunnen reproduceren. Kortom: werk aan de winkel en hoop voor ieder. De cd bevat bewerkingen van Bijbelse liederen (Abide with me), populaire songs en klassieke standards als de Hymne van Caccini, het Adagio van Albinoni en Thine be the glory van Händel.

Nystroms Deer Symphony lijkt een zijpaadje. Niets is minder waar: het verwijst naar het hert dat reikhalst naar levend water (Psalm 42). Alle respect voor dit getuigenis van een diep doorleefd christendom. Enige vorm van ‘eenvoud des harten’ zou Mulder sieren. Het tekstboekje bevat negen afbeeldingen van deze homo universalis; zelfs een ten voeten uit, met handtekening.

Van jongs af aan verdiepte pianist Jeroen van Veen (1969) zich in werken van eigentijdse componisten als Philip Glass, Steve Reich, John Adams, Simeon ten Holt en vele anderen, wier minimalistische muziek hij over de hele wereld uitvoerde. Hij is gefascineerd door de mogelijkheid om met minimale middelen een maximaal effect te bereiken. Als kind probeerde Van Veen met zijn broer Le sacre du printemps van Stravinsky in de versie voor twee piano’s te spelen. Bij gebrek aan een partituur probeerden ze de noten zelf op papier te zetten, volgens Van Veen een uitstekende leerschool in harmonieleer en compositie. Later leerde hij van Wim Witteman aan het Utrechts Conservatorium de fijne kneepjes van het vak. Leraren probeerden hem zijn voorliefde voor minimalistische muziek uit het hoofd te praten, maar Van Veen zag dat er toekomstperspectief in zat. Het succes van Ten Holts Canto Ostinato heeft hem gelijk gegeven. Nu heeft Van Veen zelf vijf cd’s bij elkaar gecomponeerd met verwante muziek voor twee piano’s, gebaseerd op zich herhalende motieven. Het door Van Veen en zijn vrouw Sandra van Veen meesterlijk gespeelde resultaat is een hypnotiserende stroom trancemuziek, opgenomen met een hoge geluidskwaliteit.

JURJEN VIS

WENNEKE SAVENIJE

Love Divine

Feel good en easy listening

32

juni 2014

Piano Music

BRILLIANT CLASSICS 5 02936 5945424

Meesterlijk gespeelde trancemuziek

CDBESPREKINGEN piano

piano

JOSEPH HAYDN

DIVERSE COMPONISTEN

Alexei Ljoebimov

Khatia Buniatishvili

ZZT 3 76000 9293410 / € 22,99

SONY CLASSICAL 0 88883 7346221 / € 23,99

Wat is een ‘Tangentenflügel’? Een zeldzaam instrument met een speciale techniek waarbij een houten of metalen stripje (de ‘tangent’) tegen de snaren slaat. De druk die op de toets wordt uitgeoefend, maakt kleine verschillen in toonhoogte mogelijk. Daardoor kun je een soort vibrato laten horen, wat bij de gewone piano niet kan.

De techniek is ontleend aan het clavichord, maar in Haydns tijd werd er naar hartenlust geëxperimenteerd met de nieuwe uitvinding: de fortepiano. Die won het pleit door zijn vermogen tot variatie in de dynamiek. De tangentenpiano is een curiositeit gebleven, maar wie Alexei Ljoebimov erop hoort spelen, moet wel vallen voor de expressieve charme van dit ongewone instrument, met zijn klank tussen klavecimbel en fortepiano in. Het is heel geschikt voor ‘Empfindsamkeit’, maar ook voor de bezonkenheid waar Haydns ínstrumentale passiemuziek om vraagt. We kennen De laatste zeven woorden van Christus in allerlei instrumentale en vocale versies. Deze voor piano is door Haydn geautoriseerd. De superveelzijdige Ljoebimov is zowel thuis in romantisch en modern repertoire op de concertvleugel, als in de oude muziek. Zijn expressieve spel exploreert alle mogelijkheden van een heel bijzonder instrument. Heerlijk!

Ooit stelde ik een cd samen met mooie pianomuziekjes voor het slapengaan. Opdrachtgever was een bekende beddenfabrikant, die de cd als relatiegeschenk gebruikte. De titel luidde heel toepasselijk Droomdossier. Iets dergelijks moet de Georgische pianiste Khatia Buniatishvili (1987) uit Tiflis voor ogen hebben gestaan bij het samenstellen van haar cd Motherland, die is opgebouwd uit een gevarieerde aaneenschakeling van overwegend lyrische en poëtische pianostukjes van Bach en Scarlatti tot en met Skrjabin, Kantsjeli en Pärt. Buniatishvili speelt ze met moederlijke warmte, smaak en stijl. Ze excelleert in een lichtvoetig toucher en een onnadrukkelijke muzikaliteit die doet denken aan het elegante gefladder van een vlinder in een bloementuin. Eerder maakte de pianiste, die op foto’s associaties wekt met Alice in Wonderland, opnames van Liszt en Chopin. Op deze nieuwe opname voert ze de luisteraar mee naar een ongecompliceerde wereld vol zoete dromen. Het is ideale muziek om tot jezelf te komen, te ontstressen en te relaxen. Of het nu het Wiegenlied van Liszt, het Intermezzo in bes, op. 117 nr. 2 van Brahms of Scarlatti’s Sonate in E, K 380 betreft, Buniatishvili vertaalt de partituurtjes in dromerige juweeltjes waarbij het aangenaam toeven is.

GERARD SCHELTENS

WENNEKE SAVENIJE

The seven last words of Christ

De expressieve charme van de tangentenpiano

orgel

Motherland

Zoete dromen

verzamelbox

DIVERSE COMPONISTEN If you could read my mind

DIVERSE COMPONISTEN Van Bach tot Bernstein

Cameron Carpenter

Arie Boomsma en Thierry Baudet Diverse uitvoerenden

SONY 0 88883 7968928 / € 23,99

SONY 8 88430 44632 (10 CD’S + BOEK) / € 34,99

Terwijl het aantal orgelstudenten gestaag slinkt en het publiek uitdunt, pakt Sony uit met...een organist. En hij kreeg nog een exclusief contract ook! Dan moet er iets bijzonders aan de hand zijn. Dat is het geval met Cameron Carpenter. Onder organisten waren zijn spel en zijn verschijning al langer een begrip. Nu moet ook de rest van muziekminnend Nederland eraan geloven. Je kunt hem het best omschrijven als de Nigel Kennedy van het orgel. Hij koppelt het imago van een popster aan een oerdegelijk instrument. Daarnaast bespeelt Carpenter (dankzij zijn ervaring als tv-host) even gemakkelijk het orgel als het publiek. Als iemand het in zich heeft om Bach, wellicht compleet met lichtshow en de hele mikmak, naar de Gelredome te brengen is het Carpenter. Ik zie hem al zitten achter zijn zelfgebouwde digitale superorgel dat samples bevat van grote historische instrumenten, maar soms ook klinkt als een hammondorgel met een te groot ego. Met dat instrument nam Carpenter zijn nieuwste cd op met werken en bewerkingen voor orgel. Zijn pathetische aanpak van Bachs Suites voor cello solo en Rachmaninovs Vocalise op orgel kan mijn oren niet bekoren, maar virtuositeit kan Carpenter niet ontzegd worden, muzikaliteit evenmin.

Waarom zijn de Arabesques van Debussy geschikt voor bij het koken? En waarom smaakt de maaltijd extra lekker bij Chopins Derde ballade? Zulke grappige suggesties vind je in het boek Van Bach tot Bernstein, dat ook bol staat van luistertips van BN’ers. Zo leer je bijvoorbeeld dat Andries Knevel iets heeft met La Damnation de Faust... Stijlperiodes, smeuïge achtergronden, anekdotes, weetjes, tips – het handzame en robuust uitgevoerde boek is bedoeld voor leken en, vooral, voor jongeren die hun eerste schreden nog moeten zetten op het klassieke pad. Presentator Arie Boomsma en journalist Thierry Baudet persen zoveel mogelijk nuttige informatie in 260 pagina’s en slagen er heel behoorlijk in om daarbij populistische onjuistheden te mijden. Met hun bekendheid van tv kunnen ze menig aspirant-muziekliefhebber over de drempel helpen, geholpen door een tiental naar stemming geordende cd’s, zoals Mijmerend de avond door, Pure energie, Rustige zaterdagvond. De opnamen zijn al wat ouder, maar komen uit de archieven van Sony en hebben stuk voor stuk kwaliteit. Op 25 mei verzorgen de twee heren in het Amsterdamse Concertgebouw trouwens een klassiek totaalprogramma over hun boek, waarbij ze verhalen vertellen, afgewisseld met muziek.

OSWIN SCHNEEWEISZ

JOS VAN DER ZANDEN

Popster achter het orgel

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Waarom Debussy geschikt is voor bij het koken

juni 2014

33

CDBESPREKINGEN renaissance

renaissance

CLAUDE LE JEUNE

CARLO GESUALDO

The treasures of Claude le Jeune

Tenebrae Responsoria

Huelgas Ensemble o.l.v. Paul van Nevel

Ensemble Arte Musica o.l.v. Francesco Cera

DEUTSCHE HARMONIA MUNDI

BRILLIANT CLASSICS 5 02842 1948041 / € 7,99

0 88843 0224421 / € 23,99

Carlo Gesualdo is alleen al door zijn levensloop een van de meest tot de verbeelding sprekende componisten uit de late zestiende eeuw. Hij pleegde een dubbele moord, op zijn echtgenote en haar minnaar, en hield er een turbulent liefdesleven op na. Na enkele bezoeken aan Ferrara trok hij zich terug op zijn kasteeltje nabij Napels, waar hij zijn laatste werken schreef. Naast madrigalen componeerde hij ook kerkmuziek. De Tenebrae Responsoria werden gezongen in de goede week en vertellen het lijdensverhaal aan de hand van teksten uit verschillende bronnen. Gesualdo gebruikte voor zijn versie psalmteksten en gedeelten uit het evangelie van Mattheüs. De stijl van Gesualdo is net als in zijn madrigalen grillig en, indachtig het onderwerp, ook duister. Wat betreft het gebruik van chromatiek gaat Gesualdo hier niet zo tekeer als in zijn latere madrigaalboeken, maar het verschil is toch niet zo groot. Hij maakt veel gebruik van woordschildering om de handeling van het verhaal te onderstrepen. Deze passiemuziek van Gesualdo krijgt van het Italiaanse Ensemble Arte Musica een strakke uitvoering in enkelvoudige bezetting, één zanger per partij dus. Vooral de duistere kant van deze muziek krijgt van het ensemble de volle aandacht.

Claude le Jeune (1528-1600) is een generatiegenoot van Orlando Lassus, en de twee hebben veel gemeen. Beiden schreven muziek in alle genres van hun tijd: motetten, chansons, madrigalen en – enige – instrumentale muziek. Om overeenkomsten en verschillen tussen Lassus en Le Jeune te onderstrepen, bracht Paul van Nevel in het afgelopen Festival Oude Muziek een programma met werk van beide componisten, soms met gebruikmaking van dezelfde teksten. Van Nevel is al jaren een enthousiast pleitbezorger van de muziek van Le Jeune en op zijn allernieuwste cd horen we een selectie uit een omvangrijke uitgave met zowel motetten als Franse chansons en Italiaanse madrigalen. Le Jeune schuwt het experiment niet, zijn harmonieën kunnen behoorlijk schuren en hij schijnt zelfs te hebben gepionierd met micro-intervallen. De uitvoeringen, met alleen de zangers van Van Nevels sublieme ensemble, ademen een grote concentratie. Tijdens concerten, bijvoorbeeld in de Utrechtse Dom, stelt van Nevel de zangers in een cirkel op die naarmate het concert vordert langzaam draait. Een liveoptreden van het Huelgas Ensemble is echt een belevenis, maar ook op cd staat Van Nevel nog altijd aan de top van de renaissance-ensembles.

MARCEL BIJLO

MARCEL BIJLO

Gesualdo strak uitgevoerd

Schurende harmonieën

advertentie

Ontdek de meesterpianisten van morgen!

10de Internationaal Franz Liszt Pianoconcours

26.10 tm 08.11 2014

Passe-partouts en losse kaarten verkrijgbaar via www.tivolivredenburg.nl of bel met de kassa: 030-2314544

www.liszt.nl

CDBESPREKINGEN barok

barok

DIVERSE COMPONISTEN

ALESSANDRO SCARLATTI

Bejun Mehta, Concerto Köln o.l.v. Pablo Heras-Casado

Gabriella Martellacci Insieme Strumentale di Roma o.l.v. Giorgio Sasso

DG 0 02894 7920502 / € 23,99

BRILLIANT CLASSICS 5 02842 1944401 / € 7,99

Op deze cd vinden we muziek van Spaanse barokcomponisten uit de periode dat de castraat Farinelli als impresario invloedrijk was binnen de Spaanse muziekwereld, en van buitenlandse barokcomponisten bij wie Spaanse invloeden merkbaar zijn. Omdat op een cd genoemd naar de beroemdste castraat aller tijden vocale muziek toch niet mag ontbreken is de aria Alta Giove van Niccolò Porpora opgenomen, smeltend teder gezongen door countertenor Bejun Mehta, die elders op de cd ook dankzij wat technische assistentie een charmant duetje van José de Nebra met zichzelf zingt. Pablo Heras-Casado, inmiddels een dirigent die in uiteenlopende stijlperiodes actief is, komt oorspronkelijk uit de hoek van de oude muziek, en dat is te horen aan de gearticuleerde frasering en de karakteristieke felheid van de uitvoeringen, met stuwende tempi. Met name de verschillende dansen worden hierdoor buitengewoon opwindend. De kwaliteiten van Concerto Köln mogen onderhand wellicht bekend zijn, maar kunnen hier niet onbezongen blijven: wat een voortreffelijk barokorkest is dat toch, met een prachtige, homogene klank.

Uiteindelijk is de centrale gedachte van deze opname misschien wat te vrijblijvend en blijft het iets te veel een muzikale grabbelton, maar het is wel een bijzonder opzwepende grabbelton.

Alessandro Scarlatti (1660-1725) componeerde waarschijnlijk bijna 800 cantates en schreef ook nog eens veel van de teksten zelf. Pakweg 80 daarvan zijn voor zangstem en meerdere instrumenten. Op deze cd krijgen we er twee te horen voor de alt, aangevuld met concerten en sonates voor de instrumenten die in de cantates te horen zijn.

Soliste Gabriella Martellacci is geregeld te horen in oude muziek met Italiaanse ensembles. Haar stem is fraai en rond, maar in de eerste van de twee cantates, Perchè tacete, regolati concenti?, wordt ze gehinderd door de wat galmende akoestiek van de opnameplek, een basiliek in Rome, en door een dirigent die niet echt goed met haar mee lijkt te ademen. Hij zet de muziek nogal zwaar aan en zij volgt hem daarin. De andere cantate, Filen, mio caro bene, ligt haar vocaal beter en geeft een flatteuzer beeld van haar stem. Vreemd genoeg leeft dirigent Giorgio Sasso helemaal op in de instrumentale stukken van de cantates en in de aan de cd toegevoegde muziekstukken zonder stem, die veel minder dramatiek maar wel meer luisterplezier leveren. Scarlatti schrijft nu eenmaal zeer smakelijke muziek voor zijn instrumenten.

BENJAMIN ROUS

HEIN VAN EEKERT

El maestro Farinelli

Alto Cantatas

Opzwepende grabbelton

barok

Smakelijke muziek van Scarlatti

barok

DIVERSE COMPONISTEN

G.B. PERGOLESI

La oreja de Zurbarán

Cantatas and Concertos Musica Perduta o.l.v. Renato Criscuolo

Huelgas Ensemble o.l.v. Paul van Nevel

BRILLIANT CLASSICS 5 02842 1947631 / € 7,99

CYPRES 5 41221 7016692 / € 22,99

In zijn korte leven heeft Giovanni Battista Pergolesi (1710-1736) toch flink wat gecomponeerd. Zijn Stabat Mater kennen we allemaal en ook de komische opera La serva padrona heeft enige bekendheid. Verder zijn er nogal wat werken waarvan Pergolesi’s auteurschap niet vaststaat. De bekendste voorbeelden daarvan zijn de zes concerti armonici, waarvan pas in 1983 kwam vast te staan dat deze werden gecomponeerd door de Nederlandse edelman graaf Unico Wilhelm van Wassenaer. De cantates en concerti op deze cd zijn wel met zekerheid aan Pergolesi toe te schrijven. Gedeelten eruit zijn door Stravinsky gebruikt in zijn ballet Pulcinella. Ze zijn dus ook weer niet helemaal onbekend. We horen drie cantates, een mandolineversie van een vioolconcert en een sinfonia voor cello solo. Het ensemble Musica Perduta beschikt over vaardige zangers en instrumentalisten. Vooral de prestaties van de mandolinespeler zijn indrukwekkend. Pergolesi was een Napolitaan, en de mandoline associëren we ook nu nog met Napolitaanse volksmuziek. Het hier bespeelde exemplaar, een barokmandoline, klinkt echter meer als een heel klein luitje. De Orfeo-cantate, voor bas, keert op deze cd terug als cantate voor sopraan, maar nu met een religieuze tekst over Maria Magdalena bij het kruis.

Heel verschillende onderwerpen op dezelfde muziek dus.

Francisco de Zurbarán was een zeventiende-eeuwse schilder van mystieke religieuze kunst. Paul van Nevel is voor deze cd op zoek gegaan naar de muzikale pendant van Zurbaráns meditatieve schilderijen. De cd-titel, Het oor van Zurbarán, verwijst hiernaar, maar of Zurbarán deze muziek ook daadwerkelijk gehoord heeft, weten we niet. Dit moet in ieder geval wel zijn muzikale omgeving geweest zijn. In Spanje componeerde men vaak nog op de oude polyfone wijze, maar de muziek werd steeds soberder. Dat is goed te horen in de formidabel uitgevoerde werken op deze cd.

Andrés Barea, Juan García de Salazar en José de Vaquedano zijn componistennamen die we niet elke dag horen, maar hun muziek is prachtig. Alle stijlelementen die ze gebruiken, komen nog rechtstreeks voort uit de muziek van de Spaanse polyfonisten Victoria en Guerrero. In Spanje verliep de ontwikkeling naar de nieuwe barokstijl lang niet zo snel als in Italië. Van Vaquedano horen we een schitterende achtstemmige zetting van de Lamentaties van Jeremia, in een stijl die eind zeventiende eeuw in Italië al lang niet meer werd beoefend. De zangers van het Huelgas Ensemble staan nog steeds aan de top wat betreft deze muziek.

MARCEL BIJLO

MARCEL BIJLO

Indrukwekkend

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Huelgas Ensemble: formidabel

juni 2014 35

CDBESPREKINGEN opera

opera

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL Tamerlano

GIOSEFFO ZAMPONI Ulisse all’isola di Circe

Xavier Sabata, John Mark Ainsley e.a.

Il Pomo d’Oro o.l.v. Riccardo Minasi

Furio Zanasi, Céline Scheen e.a.

Cappella Mediterranea, Clematis, Choeur de Chambre de Namur o.l.v. Leonardo García Alarcón

NAÏVE 0 82218 6053737 / € 37,99

RICERCAR 5 40043 9003422 (2 CD’S + BOEK) / € 35,99

Tamerlano is een opvallend werk in het oeuvre van Händel; een complexe opera van een opvallende dramatische intensiteit. De gevangen genomen Ottomaanse keizer Bajazet, opmerkelijk genoeg een belangrijke tragische rol voor tenor, krijgt van Händel zelfs een uitgebreide sterfscène vol contrasterende emoties, waarin de componist volop experimenteert met de muzikale vorm. Tenor John Mark Ainsley maakt dankbaar gebruik van de mogelijkheden die hem geboden worden en zet een gedenkwaardige Bajazet neer. In de countertenors Xavier Sabata en Max Emanuel Cencic heeft de opname een gedroomd duo voor de rollen van Tartarenkeizer Tamerlano en de Griekse prins Andronico. Sabata mag in sterrenstatus misschien onderdoen voor Cencic, in zangkunst doet hij dat geenszins: hij geeft een prachtige, zeer muzikale vertolking, gekenmerkt door een perfecte technische beheersing en groot gevoel voor drama. Ook de rest van de cast is voortreffelijk, en Riccardo Minasi bewijst met zijn Il Pomo d’Oro weer eens een waardevolle toevoeging aan de wereld van de barokorkesten te zijn. Het geluid is misschien niet helemaal ideaal, met iets te veel naar voren opgenomen en galmende stemmen in verhouding tot het orkest, maar dat zou niemand ervan moeten weerhouden om deze zeer geslaagde opname van een van Händels fascinerendste meesterwerken in huis te halen.

Veel verrassingen tegelijkertijd: in een stijlvol boekwerk gaan twee cd’s schuil met een wonderbaarlijk mooie opera van een nogal onbekende componist. Gioseffo Zamponi’s Ulisse all’isola di Circe, die in première ging in 1650, werd geschreven voor het huwelijk van Philip de Vierde en Maria Anna van Oostenrijk. De opera vertelt, met wat vrijheden, het verhaal van Odysseus en de tovenares Circe die hem op zijn thuisreis van Troje naar Ithaka op haar eiland in haar ban houdt. Het was de eerste opera die in de Zuidelijke Nederlanden werd opgevoerd, zo laat ons het uitgebreide en fraai geïllustreerde boek weten. De hemelse muziek – denk aan de stijl van Monteverdi of Cavalli – swingt, is aanlokkelijk en vol van prachtige effecten: zoals bij Monteverdi hoort men het verschil tussen zingende goden en zingende stervelingen en onvergetelijk zijn de standbeelden van Ulysses’ betoverde manschappen. Het ensemble Clematis, versterkt met een aantal instrumentale solisten, geeft zich onder leiding van Leonardo García Alarcón helemaal over aan de muziek. De verfrissende Céline Scheen is een lichtzinnige Circe die een aardig contrast vormt met de al ietwat door het leven getekende Ulysses van Furio Zanasi. Een moeilijk te weerstaan muzikaal avontuur.

BENJAMIN ROUS

HEIN VAN EEKERT

Gedroomd duo

opera dvd

Moeilijk te weerstaan

filmmuziek

GAETANO DONIZETTI Maria Stuarda

Elza van den Heever, Joyce DiDonato, Metropolitan Opera and Chorus o.l.v. Maurizio Benini

DIVERSE COMPONISTEN Bande Originale Du Film: Yves Saint Laurent Ibrahim Maalouf e.a.

ERATO 2 56463 2035 / € 22,99

IDOL 3 70055 1756179 / € 16,99

De regisseur van Donizetti’s Maria Stuarda zou gemakkelijk kunnen vervallen tot het creëren van een toneelgevecht voor de twee diva’s die Maria Stuart en Elizabeth I zingen en spelen, maar die banaliteit wordt door David ­Mc­Vicar in zijn productie voor de Metropolitan Opera vermeden. Wat we te zien krijgen is een subtiele portrettering van twee koninginnen met beiden het gelijk aan hun kant, wier morele werelden onverenigbaar zijn. Sopraan Elza van den Heever beweegt zich als Elizabeth in een felgekleurde wereld, mezzo Joyce DiDonato’s omgeving is duister en somber. Van den Heever zingt sterk en portretteert de roem en aftakeling van de Britse vorstin met meer dan een vleugje Bette Davis in de interpretatie van de rol. DiDonato, geholpen door een of twee transposities naar beneden van haar muziek, laat zeer overtuigend zien en horen dat Maria geen onschuldige engel is en ook geen kwinkelerende belcantokanarie. Onvergetelijk hoe McVicar de twee koninginnen in hun respectievelijke slotscènes als oudere vrouwen laat zien. Dat er daadwerkelijk drama in dit genre schuilgaat, wordt mede bewezen door Matthew Polenzani’s Leicester en door de overige castleden en het koor. De cast en de musici gaan recht naar het hart van deze spannende opera.

Hij is pas drieëndertig, maar de jazzwereld heeft zijn hoop gevestigd op de Libanese trompettist Ibrahim Maalouf. Wat Maalouf zo bijzonder maakt, is in de eerste plaats zijn techniek. Maar meer nog dan zijn virtuositeit spreekt Maaloufs muzikale visie tot de verbeelding. Hij is opgegroeid met klassieke westerse en Arabische muziek, maar heeft zich in uiteenlopende stijlen verdiept. Van hardrock tot hiphop, van elektronische muziek tot jazz. Al die verschillende invloeden brengt hij in zijn muziek bij elkaar op een manier die volkomen vanzelfsprekend klinkt. Hij heeft nóg een talent: het vermogen om muziek te maken die automatisch beelden boven brengt. Niet vreemd dus dat hem is gevraagd de soundtrack te maken voor de film Yves Saint Laurent.

Dat mode-icoon YSL een unieke man was, onderstreept Maalouf met een selectie tamelijk obscure composities. Van vuige sixtiesrock tot stuiterende elektro-pop. Hoewel halverwege een nadrukkelijke stijlbreuk plaatsheeft, komt uit de songs die Maalouf selecteerde en vooral uit de muziek die hij zelf componeerde een indringend weemoedige sfeer naar voren. Dat zit in de verleidelijk verlangende klank van Maaloufs bugel en de altsaxofoon van Stefano Di Battista, maar vooral in de melancholische melodieën.

HEIN VAN EEKERT

MISCHA ANDRIESSEN

Recht naar het hart van Maria Stuarda

36 juni 2014

Een indringend weemoedige sfeer

COLUMN HANS HEG

BERLAGE SCHIET IN DE ROOS

Ook de jury kwam bijna woorden tekort over het ensemble van Lars en Kirstin Niederstrasser (sopraan- en tenorsax), Peter Vigh (altsax en bewerker) en Eva van Grinsven (bariton). Men roemde hun “muzikale speelplez ier, nat uu rl ijke flair, loepzuivere en ambachtelijke spel, waarin ze zoeken naar het uiterste”. Daar heb ik niets aan toe te voegen. En dat is ook allemaal terug te vinden op hun eerste cd: SaxoFOLK. Vol met repertoire dat op de een of andere manier is gebaseerd op volksmuziek. kriskras opgepikt in Europa. Met één uitzondering: de tango Milonga del Angel van Astor Piazzolla. De Argentijnse tranentrekker van Máxima.

Gabriel Pierné liet zich op zijn oude dag nog verleiden om iets voor het legendarische kwartet van de saxofoonpionier Marcel Mule te schrijven. En dat leverde in 1936 een briljant werk op: zijn Introduction et variations sur une ronde populaire.

Een classic waar geen saxofoonkwartet omheen kan. Hier natuurlijk ook weer briljant afgewerkt. Maar al die lof brengt me wel bij een punt waar twijfels beginnen op te komen.

Zijn er zo langzamerhand niet te veel saxofoonkwartetten in Nederland?

BRILJANT EN ­ ERAFFINEERD G

Dat we op één compositie na te maken hebben met bewerkingen van pianostukken en werken die oorspronkelijk voor blaaskwintet werden geschreven, zal niemand deren. IntegenWWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Het Amstel Kwartet is ook springlevend en weert zich heel goed op alle verschillende fronten. Het aloude Aurelia Saxofoon Kwartet (van Arno Bornkamp) heeft zich net vernieuwd en is kennelijk niet van plan om te stoppen. Is er wel genoeg repertoire en zijn er wel voldoende mogelijkheden om op te treden voor al deze topensembles? Dat kan nog spannend worden de komende jaren.

FOTO: DINAND VAN DER WAL

Vanaf het eerste moment dat ik het Berlage Saxofoon Kwartet live hoorde was ik verkocht. Wat een samenspel en wat een muzikale uitstraling. Het spatte ervan af. Geen wonder dat dit viertal inmiddels vele prijzen in binnen- en buitenland in de wacht heeft gesleept. Vorig jaar kwam daar nog eens de Dutch Classical Talent Award bij, de vroegere Vriendenkrans van Het Concertgebouw.

Een onderscheiding die als bonus de financiële mogelijkheid geeft om een cd te maken. En niet te vergeten: uitzicht biedt op ‘eeuwige’ roem. De namen van alle winnaars komen immers op een muur rond de Kleine Zaal (interessant om eens te checken wie het wel en wie het niet heeft gered!).

deel. De hechte combi van vier saxofoons werkt volgens mij veel beter dan het altijd wat heterogene blaaskwintet.

De manier waarop ‘het’ Berlage al die stukken neerzet is bovendien zó briljant en geraffineerd van klank dat je helemaal vergeet wat precies de achtergronden zijn. In die zin verschillen de Six bagatelles van G yörg y L iget i, een Charleston en Blues van Erwin Schulhoff of de suite met Oude Hongaarse Dansen van Ferenc Farkas qua expressie niet of nauwelijks van het enige originele stuk voor vier saxen op deze cd.

En dan heb ik tot slot nog een huishoudelijke mededeling. Net op het moment dat ik aan deze column wilde beginnen, kwam het bericht binnen uit Minnesota dat de Finse dirigent Osmo Vänskä daar uiteindelijk toch voor twee jaar heeft bijgetekend als chef. Toen hij begin april in Nederland dirigeerde was het nog lang niet zeker of het langdurige conflict tussen het bestuur en de leden van het Minnesota Orchestra wat hem betreft bevredigend kon worden opgelost. Goed nieuws dus.

De nieuwe en succesvolle Sibeliuscyclus voor BIS (Grammy Award) kan gewoon worden afgemaakt. Hoop ik.

DIVERSE COMPONISTEN SAXOFOLK

Berlage Saxophone Quartet MDG 7 60623 183466

juni 2014

37

3 RN 3102 IINUJ GNAGRAAJ ETS33 NEKAZ EKEISSALK GNIGINEREV ED NAV EVAGTIU

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 33STE JAARGANG JUNII 2013 NR 3

EKEISSALK KLASSIEKEZAKEN

Trakteer uzelf of geef Klassieke Zaken magazine

12 x

Een tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Klassieke Zaken magazine slechts € 27,50

+

GRATIS

CADEAUKAART* T.W.V. €10,-.

BARTOLI’S BELLINI BELLINI BARTOLI’S

N BERS VA LIEFHEB VOOR

IEK KE MUZ KLASSIE

en ontvang...

03-06-13

• een GRATIS cadeaukaart* t.w.v. €10,d 1

kaart.ind

cadeau

(te besteden bij de aangesloten verkooppunten en op www.klassiekezaken.nl)

• exclusieve CLUBPAS voor KORTING op klassieke muziek cd’s, concerten en meer

VOOR LIEFHEB BERS VA N

KLASSIE KE MUZ IEK

Voor direct aanmelden en de aangesloten verkooppunten ga naar

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL/CADEAU OF BEL 035-6229370 *is een uitgave van de Nationale EntertainmentCard

16:20

KLASSIEKE Ki nderZ AKEN

...VOOR KINDEREN EN ANDERE VOLWASSENEN

W

WOORDEN VINDEN

Wat is een bijvoeglijk naamwoord? Dat is een ‘naam’ die je bij een woord ‘voegt’ om daarmee een eigenschap of een toestand van dat woord duidelijk te maken: een rode roos, een houten fluit, romige yog­ hurt, het is ijzingwekkend.

Maar kun je zeggen rode muziek, houten klanken, romige stem, het klinkt ijzing­ wekkend?

Mijn verzoek aan allen die dit lezen: Welke bijvoeglijke naamwoorden kun jij be­ denken om muziek te beschrijven?

Maak er met je ouders, grootouders of in de klas een spelletje van. Gewoon een kwar­ tiertje een cd’tje luisteren, en ieder schrijft woorden op over de muziek, de solist of een instrument. Dan ga je dat lachend, ernstig, boe roepend of in verbazing aan elkaar voor­ lezen. Het leuke is dat je elkáár daardoor ook beter leert kennen.

Stuur mij de titel van dat cd’tje met track­ nummer en titel en de woorden die jullie bedacht hebben. Ik verloot onder de school, klas, meester, juf, vader, moeder, opa of oma die met een paar aardige bijvoeglijke naam­ woorden komen, een kek, kuuk, klein, breed-bemeten, lentegroen, wollen cd’tje.

Iedere inzender krijgt natuurlijk de Klassieke Kinderzaken Oorkonde.

(N.B. Met jullie vondsten doe je musicolo­ gen en muziekrecensenten ook een plezier.)

Iets anders Muziek op school is mijn motto! Mijn plan­ netjes voor 2014. Kijk daarvoor op: http://issuu.com/webredacteur/docs/vkz01_ lr en dan pagina 39. Elk Vivaldiseizoen ga ik naar één schooltje. De openbare basisschool Het Groene Hart in Zoetermeer heeft een WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Nog iets anders

ERKKI-SVEN TÜÜR

SEVENTH SYMPHONY, PIANO CONCERTO Frankfurt Radio Symphony Orchestra o.l.v. Paavo Järvi ECM 2 89481 0675

Het label Blue Note bestaat 75 jaar. Een van de groten op dat label is saxofonist Dexter Gordon. He cries his heart out. Dit kun je een ‘bijvoeglijke zin’ noemen. Op 3’59” van Body and soul hoor je een citaat, dat wil zeggen een paar regels, van een an­ der liedje. Mail je me als je het weet? Ik bel je op als je het goede antwoord hebt.

Dit jaar en volgend jaar komen de oude opnames van Blue Note opnieuw uit, niet op cd maar op vinyl! Dat zijn grote zwar te pannenkoeken, met een gaatje in het midden.

Hebben jullie nog steeds je ­fantasieknopje op je hoofd? Draai het om bij de cd van componist Erkki-Sven Tüür. Een andere wereld. En zo dichtbij. He cries his heart out. Mijn aanlooppoes kijkt op! Deze ­m uziek hebben we nodig om in de toe­ komst va n de G rote Dode Meester s (GDM) te blijven genieten.

DIVERSE COMPONISTEN

BALLADS Dexter Gordon e.a.

CDP 7 77796 5792

kleine lentespreekbeurt gehouden bij een paar cd’tjes. We hebben geluisterd en ge­ praat. In de volgende Klassieke Kinderzaken zet ik een fotootje van onze ‘luistersessie’.

Naar welke school ga ik in de zomer? De herfst? De winter? Meld je aan! edwinrutten@edwinrutten.nl

Nou dág!

Edwin Rutten

PS. IK VERHEUG MIJ OM BIJVOEGLIJKE ­NAAMWOORDEN TE KRIJGEN VAN ­MUSICOLOOG OF ­RECENSENT. juni 2014

39

Janine Jansen

Lucas en Arthur Jussen

De nieuwe concertseries van Amsterdam Sinfonietta klassiek en hedendaags in Amsterdam, Leiden, Enschede, Tilburg, Arnhem en Utrecht

Ludovico Einaudi

Isabelle Faust

concert series Amsterdam • Leiden • Enschede • Tilburg • Arnhem • Utrecht

Natalia Gutman

‘Deze bevlogen musici combineren symfonisch vuur met de wendbaarheid van kamermuziek’ – De Telegraaf •

Bestel nu op www.sinfonietta.nl of bel 020 527 0770 voor de gratis brochure •

tot 30% vroegb oek korting

PUZZEL Jan Peter Raat

ARTIESTENPUZZEL: In onderstaand schema moeten achternamen van artiesten (zangeressen, dirigenten, violisten en pianisten) uit heden en verleden worden ingevuld boven de getallen. De vakjes met getal worden niet met een letter gevuld. De horizontale, gearceerde balk geeft dan een toepasselijk woord.

1. Nederlandse tachtigjarige sopraan 2. Onlangs overleden Italiaanse dirigent 3. Eredirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest 4. Legendarische sopraan, gestorven in 1977 5. Eigenzinnig pianist, beroemd en berucht om zijn Bachvertolkingen 6. Befaamde Nederlandse violiste 7. Legendarische pianist, schoonzoon van Toscanini 8. Franse componist en dirigent, de tachtig 足gepasseerd

9. Talentvolle, pianospelende broers 10. Te vroeg gestorven Nederlandse dirigent 11. Populaire Italiaanse mezzosopraan 12. Nederlandse fluitist, later dirigent van voornamelijk oude muziek.

13. Nederlandse organist en dirigent, en groot Bachkenner 14. Beroemde Engelse alt/mezzo, onlangs tachtig jaar geworden 15. Italiaanse pianist 16. Sopraan met voornaam Sumi 17. Legendarische Roemeense pianiste

OPLOSSING

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 8 juli 2014 naar: Vereniging Klassieke 足Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of 足algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van Recomposed by Max Richter verloot.

Met dank aan 足Universal Classics.

PRIJSWINNAARS NAAM PLAATS DHR. J. DE BRUIN EMMEN MW. T. DIJK HARDERWIJK DHR. H. PROEME LEIDEN DHR. G. KOOREVAAR MAASSLUIS DHR. C. VAN WELY OIRSCHOT MW. L. VERBRUGGE NIJMEGEN MW. R. HUISMAN SCHEEMDA DHR. H. SCHOONHEN LANDGRAAF DHR./MW. I. SWEYS LEIDERDORP DHR. E.J. HOORENMAN AMSTERDAM

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 2-2014 Ein Heldenleben WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

De prijswinnaars ontvangen De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren van Haruki Murakami juni 2014

41

KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR BOEKHANDEL FEIJN 

EINDHOVEN BULLIT KLASSIEK 

LEIDEN PLATO LEIDEN 

Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

ALMELO HILARIUS BROEKHUIS 

EMMEN PLANTAGE VERMEER

VELVET MUSIC  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

AMERSFOORT DE ALGEMENE BOEKHANDEL

ENSCHEDE BOEKHANDEL BROEKHUIS 

Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

AMSTERDAM BOUDISQUE MUZIEK EN FILM 

ERMELO RIEMER & WALINGA CD AFD. 

BROEKMANS & VAN POPPEL 

GOES BOEKHANDEL DE KOPEREN TUIN 

Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

CHARLES MUZIEK

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl CONCERTO  Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu FAME PLAZA BV  Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 6382525 www.fame.nl APELDOORN NAWIJN EN POLAK BOEKVERKOPERS 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl BERGEN OP ZOOM QUIST BOEKHANDEL 

Fortuinstraat 22-24 / 0164 240 232 www.quistboeken.nl

BREDA MUZIEKHANDEL SPRONK / DE VRIJE BOEKHANDEL 

Veemarktstraat 40/ 076-521 5213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN MUSIC & MORE 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

DELFT MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEN HAAG CAMINADA CLASSICS 

Alleen postorder / 070-3466277 www.caminada.nl

VELVET / PAAGMAN 

Frederik Hendriklaan 217 / 070 338 3838 www.velvetmusic.nl

DORDRECHT DORDRECHT KLASSIEK 

Voorstraat 435 / 078-6122169 www.dordrechtklassiek.nl

DE MUZIEKDRAGERIJ 

Voorstraat 411 / 078-6163489 demuziekdragerij@gmail.com DRACHTEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl DRIEBERGEN CD ARTLINE V.O.F. 

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

GRONINGEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl HET CARILLON 

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

MAASSLUIS MASTERSOUND 

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

MIDDELBURG DE DRUKKERIJ 

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

NIJMEGEN BOEKHANDEL ROELANTS 

LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com KROESE KLASSIEK 

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl NOORDWIJK BOEKHANDEL VAN DER MEER 

Vuurtorenplein 10 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

PLATO GRONINGEN 

RODEN BOEKHANDEL DAAN NIJMAN 

HAARLEM BRUNO KLASSIEK 

ROTTERDAM BLADMUZIEK VAN DER HEIJDE 

HEERENVEEN

SCHAGEN BOEKHANDEL PLUKKER

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl BINNERT OVERDIEP  Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HEERLEN SMEETS KLASSIEK & JAZZ 

Heerestraat 87 / 050-5012967 http://www.daannijman.nl

Nieuwe Binnenweg 116 / 010 4121900 www.vdhbladmuziek.nl

Gedempte Gracht 71-75 / 0224- 212941 www.boekhandelplukker.nl SNEEK BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Akerstraat 5 / 045-5715550 www.smeetsklassiek.nl

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl

HENGELO BOEKHANDEL BROEKHUIS 

SOEST BOEKHANDEL VAN DE VEN

’S-HERTOGENBOSCH PIETER VAN OS CD 

VELP BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl

Soesterbergsestraat 54-C / 035- 6012419 www.boekhandelvandeven.nl

Snellestraat 44 / 073-6131150 www.pietervanoscd.nl

Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl

HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

VENLO SOUNDS RECORDSHOP BV 

KROMMENIE ERWIN VERMAST CD-DVD SHOP 

WIJK BIJ DUURSTEDE BOEKHANDEL PETTINGA 

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl

Markt 12 / 0343 – 577300 boekhandelpettinga@planet.nl

LAREN LARENSE BOEKHANDEL

ZUTPHEN MUSIC ALL IN 

Naarderstraat 9 / 035- 5382312 www.larenseboekhandel.nl LEEUWARDEN

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE

BOEKHANDEL VAN DER VELDE  Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl

PLATO ZWOLLE  Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl

POORT 

WAANDERS IN DE BROEREN  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl

Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

42 juni 2014

kaartverkoop gestart !

cellobiennale.nl

2CELLOS, Nicolas Altstaedt, Apocalyptica, Joris Cello Duello, Cello8ctet Amsterdam, Pablo Gerhardt, Natalia Gutman, Frans Helmerson, Hopkins, Roel Dieltiens, Amber Docters van Koranyi, Örs Köszeghy, Harriet Krijgh, Mischa Maisky, Pepijn Meeuws, Edgar Pidoux, Steuart Pincombe, Jean-Guihen Ernst Reijseger, Wolfgang-Emanuel van Staalen, Annie Tangberg, Emile Visser, Michiel Weidner,

van der Berg, Anner Bijlsma, Lidy Blijdorp, Ferrandez, Dmitry Ferschtman, Alban Doris Hochscheid, Gary Hoffman, Louise Leeuwen, Anastasia Kobekina, Jakob Laurence Lesser, Jens-Peter Maintz, Moreau, Johannes Moser, Raphaël Queyras, Saskia Rao-de Haas, Schmidt, Giovanni Sollima, Marien Jan Willem Troost, Tatjana Vassiljeva, Joann Whang, Sonia Wieder-Atherton

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

CLUBL ED

59,99

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs

79

,99

10,-

EN

KORTIN G

20CD

DISCOGRAFIE VAN LEVENDE LEGENDE Maria João Pires is misschien wel het prototype van de antipianiste. Ze heeft kleine handen, houdt eigenlijk niet van solo-optredens, is liever bij haar gezin dan in de concertzaal, en zo is er nog wel meer. Ondertussen wordt ze deze zomer zeventig en geldt ze als een levende legende. Reden genoeg om haar discografie overzichtelijk bij elkaar te brengen. Haar solo-opnamen zijn in deze box bijeengebracht op twintig cd’s.

Later volgen nog boxen met kamermuziek en pianoconcerten.

In ieder geval is deze box met solo-opnamen direct een reden om onverwijld naar de winkel te rennen, want de kunst die Pires eenzaam achter de vleugel tentoonspreidt, is en blijft een bijzondere. Beethoven, Mozart, Schubert, Schumann, Brahms en Chopin varen er ongekend wel bij. Haar registratie van alle Mozartsonates en haar lezing van Chopins nocturnes behoren nog steeds tot de allerbeste die er te krijgen zijn. Een buitenkans om de complete Piresweelde in huis te halen.

DIVERSE COMPONISTEN Maria João Pires

DG 0 00289 47926900 (20 CD’S) / 143 682 VKZ

biedt u deze uitgave aan.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 augustus 2013.

FOTO: HARALD HOFFMAN

COMPLETE SOLO RECORDINGS