Vkz2015 04

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 35STE JAARGANG AUGUSTUS 2015 NR 4

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

De veelzijdigheid van

ALEXANDRE THARAUD

88725431682

88875081102

88883746732

88843017602

88875102932

NIEUW OP DEUTSCHE HARMONIA MUNDI

EXCLUSIEVE AANBIEDING 22,99

14,99*

FEEST MET BACH, HÄNDEL EN SCARLATTI

BACH, HÄNDEL, SCARLATTI GAMBA SONATAS

Steven Isserlis, Richard Egarr

HYPERION 034571 280455 / 154 726 VKZ

KLASSIEKEZAKEN.NL

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 september 2015.

FOTO: SATOSHI AOYAGI

1685 was een bijzonder jaar. Niet alleen Johann Sebastian Bach zag het daglicht, maar ook Georg Friedrich Händel en Domenico Scarlatti kwamen ter wereld. Drie componisten die op verschillende manieren geschiedenis zouden schrijven.

Niet alleen omdat ze, zoals Händel, handige ondernemers waren, maar ook en vooral omdat elke noot van deze componisten raak is. Dat blijkt weer als twee Engelse grootheden van vandaag de dag elkaar ontmoeten. Cellist Steven Isserlis en klavecinist Richard Egarr vonden elkaar in de drie gambasonates van Bach en in twee voor cello en klavecimbel bewerkte sonates van Händel en Scarlatti. De sonate van Scarlatti is zelfs nog nooit eerder op deze wijze opgenomen. Isserlis en Egarr maken er, net als in de gambasonates van Bach en de vioolsonate van Händel, een waar feest van. Alles danst en zingt en klinkt optimaal naar volksdans en volksmuziek. Alsof deze meesterwerken spontaan ontstaan zijn tijdens een recent volksfeest, zo worden ze geïnjecteerd met vreugde en speelplezier. Een indrukwekkende cd, goed voor een uur vreugde in huis.

KLASSIEKE ZAKEN 35e jaargang, nummer 4 - augustus 2015 Winkelprijs € 3,25 Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

DEZE MAAND FOTO: HASENFRATZ

HOOFDREDACTEUR

AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Mischa Andriessen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Thea Derks, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Michel Khalifa, Jan Kunst, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jos van der Zanden

FOTO: MARCO BORGGREVE

Frederike Berntsen

THARAUDS VEELZIJDIGHEID

EINDREDACTIE

6

Frederike Berntsen VORMGEVING

13

GULDA IN GESPREK MET BACH

Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter COVERFOTO

Marco Borggreve

LEDENADMINISTRATIE

15

PAUL AGNEW OVER MONTEVERDI

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

PROMOTOR LEIF SEGERSTAM

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

©2015 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 25 september 2015

4

augustus 2015

FOTO: JULIAN LAIDIG

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

INGRID FLITER IN HET CONCERTGEBOUW

CENCIC: THE NEXT GENERATION

KLASSIEKEZAKEN.NL

18

FOTO: MLIVE

16

STOPZETTEN ABONNEMENT

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

FOTO: MAARIT KYTÖHARJU

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 085 7600237 www.bcm.nl

FOTO: PHILIPPE GROLLIER

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 45.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

EXCLUSIEVE AANBIEDING

3 FEEST met Bach, Händel en Scarlatti

VAN DE REDACTIE FOTO: MAARTEN VAN HAAFF

EN VERDER

Authentiek

KLASSIEKE ZAKEN AANRADER

11 SCARLATTI als meeslepende voorloper van Chopin BOXAANBIEDING

52 Noten van een BRILJANTE GENERATIE ARTIKELEN

6

ALEXANDRE THARAUD zoekt de dialoog

13 GULDA & BACH in gesprek 15 Monteverdi’s madrigalen door LES ARTS FLORISSANT 16 NAXOS eert Sibelius 18 BAROK The next generation 21 VOCES INTIMAE vertolkt de Schumanns 22 ALPHA Label met een exclusief gezicht 24 INGRID FLITER en de ware kunst 27 SALUT SALON Live RUBRIEKEN

4 COLOFON 5

VAN DE REDACTIE

8

BERICHTEN

30 DE BESTE KLASSIEKE CD’S

Authentiek, lastig woord, zeker in de muziek. In de meeste gevallen weet je wel op welke instrumenten de stukken vroeger werden uitgevoerd, maar niet hoe, ondanks de inspanningen van de oudemuziekbeweging. En dan nog, een pianist wil ook weleens Bach spelen.

Violist Richard Tognetti, artistiek leider van het Australian Chamber Orchestra, verwoordde het onlangs zo: ‘Ik vind het a r roga nt om te zeggen dat je iets gaat spelen zoals de componist het bedoeld heeft. Je weet het niet! Dus je moet vertrouwen op jezelf en de muziek in de context van tegenwoordig plaatsen. Daarmee wis ik absoluut niet uit wat ik allemaal heb geleerd van de oudemuziekmensen. Integendeel, ik ben geweldig door hen geïnspireerd: Frans Brüggen, Ton Koopman, Anner Bijlsma en Christopher Hogwood.’

‘Je weet het niet!’

En hij speelt graag op darmsnaren, Tognetti, samen met zijn Australische musici. Buitengewoon authentiek, maar ook onpraktisch: in een grote zaal ben je nauwelijks te horen en bij de kleinste temperatuurschommeling ontstemt alles.

Pianist Alexandre Tharaud speelt op een ‘modern’ instrument. Hij wekt er sonates van Domenico Scarlatti mee tot leven. ‘Want,’ zegt Tharaud, ‘de stijl waarin je speelt, daar gaat het om, daar moet je je van bewust zijn.’

44 BOEKENTIPS 45 HANS HEGS COLUMN 47 KLASSIEKE KINDERZAKEN

Steven Isserlis zit achter zijn cello, terwijl hij gambamuziek van Bach uitvoert. Samen met klavecinist Richard Egarr pakt hij ook Scarlatti en Händel erbij.

49 PUZZEL 50 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

Misschien helemaal geen lastig woord, authentiek, mits de speler overtuigt met zijn overdracht. Oordeel zelf via onderstaande cd’s:

zie voor de aanbieding pag. 3

zie voor de aanbieding pag. 11

Frederike Berntsen augustus 2015

5

De veelzijdigheid van

ALEXAND Hij verzorgt deze zomer het Prinsengrachtconcert, is k ­ omend seizoen artist in ­residence bij het Muziek­gebouw Eindhoven en brengt in oktober zijn langverwachte opname van Bachs Goldbergvariaties uit. Pianist ­Alexandre Tharaud is ­zichtbaarder dan ooit in N ­ ederland. “Als musicus zoek ik vooral de dialoog met de luisteraar.”

FOTO: MARCO BORGGREVE

Met zijn ver f ijnde pia nospel spreek t ­A lexandre Tharaud alle generaties aan. Na een concert in het Parijse Théâtre des Champs-Elysées kwam de directeur van de deftige concertzaal naar hem toe met de mededeling dat het publiek die avond jonger was dan de rest van het jaar. Tharaud wil graag de jongere luisteraars op maat bedienen en laat daarom zijn platenmaatschappij Erato zijn gloednieuwe opname van Bachs Goldbergvariaties ook op lp uitbrengen. “Wie jonger is dan 25 heeft doorgaans geen mogelijkheid om een cd af te spelen”, zegt hij. “Ik denk ook aan hen. Bovendien ben ik zelf in het vinyltijdperk opgegroeid. Ik houd van de warme klank van de grammofoonplaat.”

6

augustus 2015

COVERINTERVIEW

RE THARAUD Terwijl de meeste van zijn beroemde collega’s vooral op het concertpodium aan hun pianocarrière bouwen, heeft Tharaud zijn internationale reputatie in de eerste plaats te danken aan de plaatopnamen die hij sinds een kwarteeuw aan elkaar rijgt. Hij brak in 2001 door met een Rameau-cd bij Harmonia Mundi, nadat hij zich bij kleinere labels aa n a ndere Fra nse componisten als ­M ilhaud en Chabrier had gewijd. Later voegde hij zulke diverse componisten als Schubert, Ravel en Couperin toe aan zijn discografie. Bij Erato tekende hij vanaf 2009 voor veelgeprezen interpretaties van onder meer Scarlattisonates en Mozarts Jeunehomme-pianoconcert.

“Ik beschouw mijn jaarlijkse plaatopname als een wezenlijk onderdeel van de sterke band die ik met mijn publiek onderhoud. In feite heb ik twee beroepen: studiomusicus en podiummusicus. Een plaatopname verschilt wezenlijk van een concert, ook wat betreft de speelwijze, de manier om de piano te laten zingen. In het eerste geval weet je dat de microfoons heel dichtbij staan, in het tweede geval moet je zelfs de toeschouwer op de achterste rij kunnen raken. Veel pianisten hebben een hekel aan de eenzame opsluiting die bij een plaatopname hoort en beschouwen het als een nachtmerrie. Ik niet.” Met een bescheiden lachje: “Misschien houd ik wel van nachtmerries.”

In de pers staat Alexandre Tharaud te boek als lichtelijk excentriek omdat hij zelf geen piano heeft (hij oefent het liefst bij verschillende vrienden thuis) en omdat hij een semi-

nomadisch bestaan zou leiden. Dat laatste is zwaar overdreven, stelt hij: “Ik heb zestien jaar lang in mijn vorige appartement gewoond. Vorig jaar heb ik mijn eigen stekje gevonden, een flat op de bovenste verdieping, op een steenworp afstand van Bastille, met uitzicht in de ­verte op Montmartre en de Eiffeltoren. Ik kijk uit op de haven van het Arsenaal met zijn talrijke witte ­b ootjes, meeuwen en eendjes: niets bijzonders voor een Nederlander, heerlijk rustgevend voor een Parijzenaar die gewend is aan zijn stressvolle, vervuilde en rumoerige stad.”

Een sleutelwoord in het artistieke parcours van Alexandre Tharaud is veelzijdigheid.

Als tiener droomde hij ervan om componist te worden. Hij schrijft nu vooral woorden, hoofdzakelijk in vliegtuigen, en overweegt ‘misschien over enkele jaren’ een tweede en misschien een derde boek uit te brengen. In zijn eerste boek, Piano intime, liet hij zich in interviewvorm uit over zijn artistieke keuzes. Fotograferen is een van zijn hobby’s, zoals blijkt uit de talrijke beelden op zijn website. En hij speelde een kleine rol, als zichzelf, in de aangrijpende film Amour van Michael Haneke.

Al tien jaar liep Tharaud rond met het plan om de Goldbergvariaties, de ‘Mount Everest voor pianisten’, op te nemen. De grote uitdaging ligt erin dat Bach deze aria met dertig variaties voor klavecimbel met twee manualen componeerde. “Echt onmogelijk op de piano is het niet”, aldus Tharaud, “maar daar is een lange arbeid voor nodig omdat anders onze hersenen al de nodige kruisin-

DE MOUNT ­EVEREST VOOR PIANISTEN

KLASSIEKEZAKEN.NL

gen van de handen niet kunnen volgen. Ik had het voorrecht dat ik het gehele werk twee keer mocht opnemen, eerst in februari en vervolgens in april, in precies dezelfde akoestische omstandigheden, alsof ik twee verschillende cd’s zou maken.”

Al jaren omringt Tharaud zich bij zijn studiowerk met een kleine maar trouwe muzikale familie, bestaande uit producent en toonmeester Cécile Lenoir en pianostemmer Michael Bargues. Half november neemt Tharaud laatstgenoemde mee naar Eindhoven en Amsterdam voor zijn Goldbergconcerten: “Michael is veel meer dan een pianostemmer. Hij vindt altijd creatieve oplossingen om de kwetsbaarheid van het instrument, van de pianist én van de ruimte te ondervangen. Ik zou hem daarom ‘personenstemmer’ en zelfs ‘levensstemmer’ willen noemen.”

MICHEL KHALIFA

PRINSENGRACHTCONCERT 22 AUGUSTUS, 20.00 UUR T.O. HOTEL PULITZER, ­A MSTERDAM VANAF 21.20 UUR LIVE VIA NPO 2

ALEXANDRE THARAUD GOLDBERGVARIATIES

15 NOVEMBER MUZIEKGEBOUW, EINDHOVEN 18 NOVEMBER MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ, AMSTERDAM BESCHIKBAAR VANAF 9 OKTOBER: LP: 082564 6049141 CD: 082564 6051779

augustus 2015

7

BERICHTEN

OP AVONTUUR

KAM IN HET NIEUWE SEIZOEN

FOTO: ANNE REINKE

Innovatieve programmakeuzes, vernieuwende concertpresentaties en inspirerende samenwerkingen kenmerken de serie Winnaars, samengesteld door stichting Kamermuziek Amsterdam (KAM), waarin de KAMmusici samenkomen in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Seizoen 2015/16 opent op 30 september met pianiste Daria van den Bercken en het Dudok Kwartet. Violistes Rosanne en Julia Philippens spelen klassiek en jazz, een theatraal programma rond Pasen presenteert de wereldpremière van nieuw werk van de Nederlandse componist Pim Moorer uitgevoerd door blokfluitist Erik Bosgraaf, en het Ragazze Quartet ontmoet Dichteres des Vaderlands Anne Vegter.

Info: kamconcerten.nl

GRACHTENFESTIVAL AMSTERDAM 14 T/M 23 AUGUSTUS

‘Expeditie’ is het thema van de 18e editie van Grachtenfestival Amsterdam dat dit jaar plaatsvindt van 14 t/m 23 augustus. Gedurende tien dagen is de hoofdstad het grootste concertpodium ter wereld met meer dan 250 concerten op 90 locaties verspreid over Groot-Amsterdam. Met een gevarieerd programma voor jong en oud presenteert het festival klassieke muziek en jazz in alle facetten, door een keur aan jonge topmusici uit binnen- en buitenland.

Info: grachtenfestival.nl

ADVERTENTIE

Ad-Klassieke-Z-festival-2A!.indd 1

07-07-15 13:06

AANGENAAM KLASSIEK

TIJL BECKAND AMBASSADEUR AANGENAAM KLASSIEK BIJNA HONDERD JAAR LANG ZAG DE BLADMUZIEK VAN CHARLES BECKAND, OVERGROOTVADER VAN TIJL ­BECKAND, HET DAGLICHT NIET. DIT JAAR ZAL ZIJN MUZIEK VOOR HET EERST KLINKEN EN ZULLEN VEEL VAN ZIJN WERKEN HUN WERELDPREMIÈRE BELEVEN. Afgelopen maanden namen de musici van The Atlantic Trio, leden van het Radio Filharmonisch Orkest en het Nederlands Blazersensemble de muziek van Charles Beckand op. De lancering van de cd – een geschenk bij aankoop van de Aangenaam Klassiek en Aangenaam Klassiek voor Kids 2015 edities – is op 30 september 2015.

Muzikale familiegeschiedenis 2015

Tijl Beckand wordt geregeld gevraagd waar zijn passie voor klassieke muziek vandaan komt. “Voor mij is dat de ervaring vanuit thuis geweest, met cassettebandjes van mijn opa, de platen van mijn vader en een bijbaantje in de platenzaak”, aldus Tijl Beckand. Slechts enkele jaren geleden kwam Beckand in aanraking met de bladmuziek van zijn overgrootvader Charles ­Beckand (1866, Luik – 1924, Brussel). Hij realiseerde zich dat hij familie is van een componist – velen heeft hij er besproken in zijn programma De Tiende van Tijl. Dit besef leidde tot een duik in de familiegeschiedenis.

Familieleden haalden hun archieven van zolder en grondige research vond plaats in onder andere Luik en Brussel. De collectie, een bijzondere vondst in de Bibliothèque Nationale de France in Parijs en een aantal professionele reconstructies van missende pagina’s hebben geleid tot negentien complete werken. Een groot deel hiervan is te horen op de cd. Met een uitvoering door topmusici en een bijzondere bijdrage van bariton Maarten ­Koningsberger wordt de luisteraar meegenomen naar de muziek uit het begin van de twintigste eeuw, maar vooral ook naar het muzikale geschiedenisverhaal van de familie Beckand.

DE RELEASE VAN DE CD IS OP 30 SEPTEMBER IN FELIX ­MERITIS T­ E A ­ MSTERDAM, TIJDENS EEN SPECIAAL P ­ ROGRAMMA MET LIVE-OPTREDENS, ­GEPRESENTEERD DOOR TIJL BECKAND.

Aanmelden voor dit speciale Aangenaam Klassiek Presenteert evenement kan binnenkort via de site aangenaamklassiek.nl of klassiekezaken.nl U wordt op de hoogte gehouden via de Klassieke Zaken nieuwsbrief en onze Facebookpagina.

INFO: AANGENAAMKLASSIEK.NL KLASSIEKEZAKEN.NL

augustus 2015

9

22,99

niet clubleden

KLASSIEKE ZAKEN AANRADER

12,50* 22,99

alleen clubleden

10,00*

SCARLATTI ALS MEESLEPENDE VOORLOPER

FOTO: MARCO BORGGREVE

De Italiaanse componist Domenico Scarlatti maakte in de tijd dat Bach geschiedenis schreef de sonate tot voornaamste voertuig van zijn zonnige mediterrane gedachten. Hij schreef meer dan vijfhonderd sonates voor het klavecimbel die in vele puntige uitvoeringen op cd verschenen. Een paar jaar geleden deed de Franse dwarsligger onder de toetsenvirtuozen, ­A lexandre Tharaud, het een keer geheel anders. Hij koos niet alleen doelbewust voor de concertvleugel, hij liet de piano in achttien Scarlattisonates ook gewoon als een piano klinken.

Het gevolg: een Scarlatti die zingt, speelt, danst, glanst en die mooier en lyrischer klinkt dan ooit. ‘Ik hou van de extravaganza, de zonnige gloed, de lichte touch van Scarlatti’, zei Tharaud al eens. ‘Hij deelt het intieme verbond met de luisteraar, het precieze gevoel voor versiering en de cultuur van schoonheid in klank met Chopin.’ En zo klinkt zijn Scarlatti ook: een barokke componist als directe voorloper van Chopin.

Een buitenkans om bij weg te dromen.

DOMENICO SCARLATTI 18 SONATAS

Alexandre Tharaud

ERATO 509996 4201627 / 154 727 VKZ *Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 september 2015.

KLASSIEKEZAKEN.NL

augustus 2015

11

zomeractie 1 jaar het magazine voor maar

â‚Ź 15,-

stopt automatisch

Het toonaangevende magazine vol met recensies, interviews, aanbiedingen en klassieke muziektips! meld je direct aan via klassiekezaken.nl/zomeractie of bel 035-6229370

SPECIAL

GENIAAL JATWERK J.S. Bach: ‘Gefeliciteerd, makker, op aarde was je dit jaar 85 geworden. Het is daar wat begrensder dan het eeuwige leven hier op de hemelse Parnassus, maar ik ben erg gelukkig dat ze ter ere van die verjaardag jouw opname van mijn Wohltemperierte Klavier weer hebben uitgebracht.’

F. Gulda: ‘Ach, dat maakt mij niet zo veel meer uit. Ik heb me eerlijk gezegd bij het spelen van uw werk altijd een beetje een voyeur gevoeld.’

JSB: ‘Mijn hemel, dat was je ook. Je bent de onbeschaamdste pianist die het Wohltemperierte Klavier heeft opgenomen. Misschien mede dankzij je jazzavonturen, maar mijn God, wat heb ik mij naakt gevoeld onder jouw handen.’

FG: ‘Vergeef mij de jazzy invloed die soms te horen is. Ik heb altijd heel veel plezier beleefd aan het spelen met Joe Zawinul en later Chick Corea. Dat was gewoon een vorm van elkaar aftasten en uitdagen en zoeken naar de grenzen van de emotionele schaal.’

JSB: ‘Dat is precies wat je met het Wohltemperierte Klavier hebt gedaan. Door de vorm van de prelude en de fuga en een keurige c yclus door alle toonsoorten hoopte ik een academische afstand te scheppen, terwijl die noten ondertussen mijn hele ziel en zaligheid omvatten. Jij graaft en graaft en dendert als een tandartsboor naar de zenuw van de onderliggende emoties.’

FG: ‘Sorry, meneer Bach, ik kon niet anders. Uw muziek is als goede jazzmuziek. Ze

FOTO: HASENFRATZ

EEN GESPREK TUSSEN JOHANN SEBASTIAN BACH EN HET ENFANT TERRIBLE ONDER DE PIANISTEN, FRIEDRICH GULDA. HET LIJKT ONMOGELIJK, MAAR WIE ZIJN OOR TE LUISTER LEGT IN DE HEMEL ZOU NAAR AANLEIDING VAN DE HERUITGAVE VAN GULDA’S EIGENZINNIGE OPNAME VAN BACHS WOHLTEMPERIERTE KLAVIER ONDERSTAANDE CONVERSATIE KUNNEN OPVANGEN.

lijkt welhaast geïmproviseerd, recht uit het hart te komen. Dat heb ik willen overbrengen, niet al die technische hoogstandjes.’

JSB: ‘Wat mij zo opvalt, is dat je feilloos weet wanneer ik gebruik maak van Italiaanse en van Franse stijlkenmerken en dat je dat ook overdu idel ijk l a at hor e n . D o or jouw spel heb ik het gevoel door de mand te vallen, alsof je mij om de oren slaat met het feit dat het allemaal jatwerk is.’

FG: ‘Haal uzelf niet naar beneden, alstublieft. Als het al jatwerk is, blijft het geniaal jatwerk. Niemand heeft zo mooi de verschillende stijlkenmerken tot een synthese gebracht. In de jazz van de

tweede helft van de twintigste eeuw was u ongetwijfeld een van de voortrekkers van de fusion geweest.’

JSB: ‘Wat ik ook erg waardeer, is dat je mij zo laat swingen en dat je, ondanks de moderne piano, feilloos laat horen welk instrument ikzelf bij elke prelude en fuga in gedachten had.’

FG: ‘Met veel dank aan de producer overigens, Herr Brunner-Schwer. Wat een briljante tonmeister!’

JSB: ‘Ja ja, schuif het maar weer af. Maar om op je eigen woorden in het tekstboekje terug te komen: je hoeft mij niet te danken en je best te blijven doen. Dat heb je gedaan en ik ben erg blij dat dit bijzondere monument van verbinding tussen twee zielen weer als nieuw is uitgebracht.’

PAUL JANSSEN

‘UW MUZIEK IS ALS GOEDE ­JAZZMUZIEK’

KLASSIEKEZAKEN.NL

JOHANN SEBASTIAN BACH

DAS WOHLTEMPERIERTE KLAVIER

Friedrich Gulda

MPS 030065 0MSW (4 CD’S)

augustus 2015

13

ALTIJD EEN VERRASSING SSIEKE BBERS VAN KLA VOOR LIEFHE

MUZIEK

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland.

Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

INTERVIEW

Monteverdi volgens

LES ARTS FLORISSANT DE ACHT MADRIGAALBOEKEN VAN CLAUDIO MONTEVERDI ZIJN DE LAATSTE JAREN DOOR MEERDERE ENSEMBLES INTEGRAAL OPGENOMEN. MAAR LES ARTS FLORISSANTS PAKTE HET WAT ANDERS AAN: DRIE CD’S MET EEN KEUZE UIT MONTEVERDI’S MADRIGAALOEUVRE. PAUL AGNEW, HET CREATIEVE BREIN ACHTER DIT PROJECT, VERTELT.

FOTO: PASCAL GELY

Zeg je Les Arts Florissants, dan zeg je William Christie. Maar de laatste jaren wordt het beroemde Franse ensemble ook geregeld geleid door de Schotse tenor Paul Agnew, die al heel lang deel uitmaakt van de vaste zangersgroep van Les Arts Florissants. Agnew staat aan de basis van het Monteverdiproject. Wat was het idee? Agnew: “We hebben in een concertreeks alle madrigalen van Monteverdi uitgevoerd en een complete cd-opname lag voor de hand.

Maar ik vond dat niet zo interessant. Ik wilde een beknopter overzicht maken van het oeuvre en daarbij ging ik uit van de drie steden waar Monteverdi zijn madrigalen componeerde: Cremona, Mantua en Venetië. De drie cd’s kregen dus alle drie een stad als titel mee en op iedere uitgave zingen we een selectie uit de madrigalen die Monteverdi daar schreef. Het mooie is dat hij op alle drie die plaatsen een ander publiek bediende. Zijn eerste madrigalen schreef hij in Cremona voor een intieme kring, hij was onafhankelijk. In Mantua was hij hofcomponist en in Venetië schreef hij voor een breed publiek. Hij componeerde altijd op die intense, emotionele manier.”

De eerste twee zijn er al, de laatste, Venezia, verschijnt eind dit jaar. Op die nog te verschijnen cd staan waarschijnlijk veel bekende stukken. Maar de eerste madrigaalboeken van Monteverdi zijn veel minder in trek. Zijn die minder goed? “Ze zijn net zo geniaal als de rest! Zijn eerste madrigalen schreef Monteverdi toen hij zeventien was, en toen al onderscheidde hij zich van zijn tijdgenoten door een nog subtielere uitbeelding van de teksten die hij gebruik-

primair vanuit de tekst, we beginnen onze repetities altijd met het reciteren van de teksten. We kijken naar waar de accenten in tekst en muziek liggen, waar we harder of juist zachter moeten zingen. Dat gaf Monteverdi in zijn muziek niet aan, maar de tekst wijst je de weg. En de genialiteit van Monteverdi, ja, die blijft me verbazen.”

MARCEL BIJLO

te. Dat aspect wordt vaak wat onderbelicht, daarom besteden we in de boekjes bij de cd’s ook uitgebreid aandacht aan de dichters van wie Monteverdi teksten gebruikte. Dat je die vroege madrigalen weinig hoort, heeft gewoon met de uitvoeringspraktijk te maken, daarin ligt de nadruk nu eenmaal op bekendere werken, en niet op de kwaliteit van de muziek.”

Les Arts Florissants werkt de laatste jaren met wisselende bezettingen. Hoe selecteer je de ideale groep zangers voor de madrigalen van Monteverdi? “Dat luistert heel nauw. Je moet een ensemble hebben van zangers die qua stem mooi met elkaar kleuren, maar die ook op één lijn zitten wat betreft de interpretatie van de tekst.

Het maakt daarbij niet uit of ze uit Italië komen of niet. We werken met Italianen, maar ook met Australiërs, Duitsers, Fransen en ik ben zelf een Schot. We werken

CLAUDIO MONTEVERDI

MADRIGALI,VOL. 1: CREMONA

Les Arts Florissants, Paul Agnew AF 314902 8071023

“WE WERKEN ­PRIMAIR VANUIT DE TEKST”

KLASSIEKEZAKEN.NL

CLAUDIO MONTEVERDI

MADRIGALI,VOL. 2: MANTOVA

Les Arts Florissants, Paul Agnew AF 314902 8058925

augustus 2015

15

NAXOS EERT muziekboegbeeld uit

Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de Finse componist, muziekpedagoog en ­dirigent Jean Sibelius (1865-1957) werd geboren. Een mooie gelegenheid dus om extra stil te staan bij het nationale muziekboegbeeld uit het Land van de Duizend Meren. En dat gebeurt ruimschoots in de concertzaal en op cd. Naxos echter doet dat de komende maanden op geheel eigen wijze.

FOTO: MAARIT KYTÖHARJU

Het zou voor de hand liggen dit jubileum te vieren met de integrale symfonieën, het vioolconcert, de Valse Triste of de symfonische gedichten De zwaan van Tuonela en Finlandia. Allemaal prachtige werken die

Leif Segerstam

16

augustus 2015

iedereen kent en waar talloze opnames van bestaan. Maar wat te doen met al die andere orkestwerken, kamermuziek, pianostukken, liederen, koorcomposities en de enige voltooide opera, de eenakter Jungfrun i tornet (De maagd in de toren)? Ze worden helaas zelden of nooit uitgevoerd en dat is jammer. Zo wordt een onvolledig

SPECIAL

T SIBELIUS het Hoge Noorden beeld in stand gehouden van een componist, die overigens na 1929 nauwelijks nog componeerde.

Naxos zou Naxos niet zijn als het niet zou afwijken van de geëffende mainstreampaden. In zijn rijke catalogus bewaart het label talloze opnames van zowel ongebruikelijk klassiek repertoire als vergeten werk van grote meesters. En daar wordt Sibelius nu aan toegevoegd.

In een gloednieuwe zesdelige reeks, die de werktitel A journey beyond the symphonies heeft meegekregen, staat onbekende orkestmuziek centraal. Gedomineerd door de toneelmuziek die gecomponeerd is tussen 1898 en 1916 bij beroemde stukken als Pelléas et Mélisande, Scaramouche en Jedermann ( Jokamies in het Fins), wordt iedere schijf aangevuld met andere, eveneens zelden gespeelde instrumentale werken.

Slim om Finlands beste dirigent (en componist) Leif Segerstam (*1944) voor dit hele project te contracteren. Die weet namelijk waar hij het over heef t. Sinds jaar en dag geldt hij als een van de belangrijkste promotors van de Scandinavische muziek.

Onder meer sleepte hij in 2005 de prestigieuze Sibelius Medaille in de wacht. Door de medewerking van het gerenommeerde Turku Philharmonic Orchestra, waarvan Segerstam nu drie jaar chef is, wordt deze serie een zuiver Finse aangelegenheid, en dat is te horen. De eerste opname is al verkrijgbaar en

vormt meteen een enerverend begin. Vakkundig leggen dirigent en orkest de mystiek van het Hoge Noorden bloot in de toneelmuziek Kuolema (met de vroege versie van de Valse Triste) en Kung Kristian II. Indrukwekkend ook is de vocale bijdrage van de jonge Finse bariton Waltteri Torikka in de t wee liederen uit Shakespeares Twelfth Night.

En zonder meer interessant is de opening met de zelden gehoorde Ouverture in a-klein.

Wat een heerlijk werk!

Het is nu al spannend wat de overige vijf delen van de serie zullen brengen. Ongetwijfeld iets spraakmakends. Maar ook verdieping van een oeuvre dat zeer de moeite waard is om nader mee kennis te maken ten einde te komen tot een completer beeld van Sibelius. Gelukkig zet Naxos vaa r t achter de collectie. Tot en met november zal iedere maand een n ie u w de e l ve r schijnen zodat aan het einde van dit herdenkingsjaar de serie compleet is.

Daarom niet alleen hulde aan Segerstam c.s., maar zeker ook aan Naxos voor het ontsluiten van ten onrechte verwaarloosd repertoire van een groot componist.

Jean Sibelius

VOOR INFO ZIE: NAXOS.COM

EEN ZUIVER FINSE AANGELEGENHEID

KLASSIEKEZAKEN.NL

JEAN SIBELIUS

KUOLEMA, KING CHRISTIAN II E.A.

Turku Philharmonic Orchestra o.l.v. Leif Segerstam NAXOS 074731 3329977

FRANS JANSEN augustus 2015

17

SPECIAL

Barok

THE NEXT GEN vergeten meesterwerken weer geho NIEMAND DIE KLASSIEKE MUZIEK OOK MAAR EEN KLEIN BEETJE VOLGT KAN EROMHEEN: BAROK IS BOOMING BUSINESS. NOG NOOIT EERDER VERSCHENEN ER ZOVEEL OPNAMES VAN ZOVEEL VERSCHILLENDE COMPONISTEN, VAAK ZELFS IN INTEGRALE REGISTRATIES. EEN NIEUWE GENERATIE MUSICI IS OPGESTAAN, DIE ONS BEELD VAN DE BAROKMUZIEK VOORGOED HEEFT VERANDERD.

18

augustus 2015

FOTO: DECCA/JULIAN LAIDIG

Er is a l vaak op gewezen: voora l de enorme ontwikkeling van de countertenor als stemtype heeft een ware revolutie teweeggebracht in onze perceptie van barokmuziek. Nog geen twee decennia geleden was de countertenor maar al te vaak een bleke, krachteloze stem die op weinig enthousiasme kon rekenen bij het publiek. Nu laat een cd als The 5 Countertenors horen wat tegenwoordig mogelijk is: van lage alt tot hoge sopraan, met een grote verscheidenheid aan timbres en dramatisch temperament. Van die generatie countertenors is Max Emanuel Cencic zonder twijfel een van de gepassioneerdste musici. De Kroaat is niet alleen een begenadigd zanger, maar ook een buitengewoon actieve impresario.

Hij zorgt ervoor dat vergeten meesterwerken weer gehoord én gezien kunnen worden. Enige tijd geleden was hij de drijvende kracht achter een theaterproductie, inclusief cd-opname, van de herziene versie van de opera Siroe, re di Persia, een fantastisch, dramatisch en kleurrijk werk van Johann Adolf Hasse, dat zowel diens meesterschap als de stijl van de late barok prachtig etaleert.

Het recentste project van Cencic is een productie van Catone in Utica, een opera van Leonardo Vinci, op cd uitgebracht door Decca. Net als op een eerdere op-

name van Vinci’s opera Artaserse komt in de cast geen enkele vrouw voor; naast twee tenoren zingen vier countertenors de belangrijkste mannen- én vrouwen-

NERATION ord én gezien rollen, een direct gevolg van het verbod van vrouwen op het toneel dat destijds gold in Rome, waar Vinci werkzaam was. Ook in Catone in Utica is een groot verschil merkbaar tussen de huidige generatie artiesten en die van weleer: aan de recitatieven, maar al te vaak afgedaan als noodzakelijk kwaad om van

JOHANN ADOLF HASSE SIROE, RE DI PERSIA

Max Emanuel Cencic, Julia Lezhneva, Franco Fagioli e.a.

Armonia Atenea o.l.v. George Petrou DECCA 002894 7867685 (2 CD’S)

LEONARDO VINCI CATONE IN UTICA

Max Emanuel Cencic, Franco Fagioli e.a.

Il Pomo d’Oro o.l.v. Riccardo Minasi DECCA 028947 881940 (3 CD’S)

FASCINERENDE ASPECTEN VAN DE BAROK

Naast het hoge drama van de opera werd er door barokcomponisten ook veel incidentele muziek geschreven voor allerhande gebeurtenissen aan het hof. Verlovingen, huwelijken, verjaardagen en sterfgevallen, bijna alles werd luister bijgezet door een nieuwe compositie. Dat componisten dit genre zeker niet als tweede garnituur composities beschouwden, bewijst een werk als La concordia de’ pianeti, ter gelegenheid van een keizerlijke zwangerschap geschreKLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: JULIAN LAIDIG

de ene aria naar de andere te geraken, wordt net zoveel zorg en aandacht besteed als aan de aria’s. Hierdoor wordt de dramatische balans van dit soort werken eindelijk in ere hersteld. Het werk eindigt dan ook niet met een f litsende aria en slotkoor, maar met een lang dramatisch recitatief, een sterfscène voor Cato, die door zijn eenvoud des te indrukwekkender is.

Max Emanuel Cencic

ven door Antonio Caldara. De componist haalt hier alles uit de kast: de vaak verrassend geïnstrumenteerde muziek is afwisselend en inventief, de zangpartijen uitdagend, geschreven voor de grootste vocale sterren van die tijd. De output van componisten als Caldara was fabelachtig, wat betekent dat er nog enorm veel te ontdekken valt. We mogen de huidige generatie barokartiesten dankbaar zijn dat zij ons keer op keer laat kennismaken met zoveel onbekende en fascinerende aspecten van de barok.

ANTONIO CALDARA

LA CONCORDIA DE’ PIANETI

Daniel Behle,Veronica Cangemi e.a.

La Cetra Barockorchester & Vokalensemble Basel o.l.v.Andrea Marcon DG 028947 933564 (2 CD’S)

DIVERSE COMPONISTEN THE 5 COUNTERTENORS

Yuri Minienko,Valer Sabadus e.a.

Armonia Atenea o.l.v. George Petrou DECCA 028947 880943

BENJAMIN ROUS augustus 2015

19

Presents

News from Naxos SIBELIUS SERIES A journey beyond the symphonies with Leif Segerstam and the Turku Philharmonic © Seilo Ristimäki

"Segerstam has his Turku Philharmonic playing with both idiomatic, long-focused energy and poignant understatement…" – The Guardian

New Releases

8.573299

8.573300

8.573301

“an impressive disc of English music”

“vibrant and passionate” –

8.573346

8.573139

8.573255

8.573250

RECENT HIGHLIGHTS

“…a lot of electrifying energy.”

“perfectly haunting”

– Pizzicato

ClassicsToday.com 10/10 rating

– Gapplegate Classical-Modern Music Review

– Gramophone Choice

“…a stimulating listening experience.”

– Examiner.com

“powerful, incisive rhythms and volatile dynamics” – Allmusic.com Editors’ Choice

8.572978

8.573399

8.573452

8.573379

New Release

“an artist whose interpretations can even stand the test with luminaries”

“finest recording to date, a reference for choirs who follow” – ClassicsToday.com 10/10 rating

– Fono Forum

Naxos and its labels are marketed and distributed in The Netherlands and Belgium by Outhere Distribution For more information contact Outhere Distribution: Rue de l’Epargne, 29 (Spaarstraat) B-1000 Bruxelles/Brussel • Email: stefan.nies@outhere-music.com

INTERVIEW

VOCES INTIMAE & de Schumanns Riccardo Cecchetti, Luigi de Filippi en Sandro Meo vormen het Italiaanse trio Voces Intimae, dat in 2011 opzien baarde met een wonderschone Schumann-cd op ‘tijdeigen’ instrumenten. Het tweede deel van dit project is om meer dan één reden opmerkelijk.

FOTO: VOCESINTIMAE

In de eerste plaats is het niet alleen Robert Schumann die op de nieuwe cd van Voces Intimae de dienst uitmaakt. Van zijn vrouw, de getalenteerde pianiste-componiste Clar a S c hu m a n n -W ie ck , hor e n we he t ­pianotrio uit 1846. Het is haar bekendste en misschien wel beste werk. “We vonden dat Clara er absoluut bij hoorde”, zegt pianist Riccardo Cecchetti. “Om te beginnen kan dit bijzonder fraaie werk op eigen benen staan. Het is bepaald geen afgeleide van Roberts muziek. Het contrasteert ermee door het unieke karakter, maar tegelijk maken we hun onderlinge verbondenheid duidelijk. Je hoort aan de muziek dat ze verschillend waren, maar ze stonden elkaar zeer na, dat willen we benadrukken.”

Een tweede bijzonderheid is het verbazende feit dat de Italianen deze werken nu eens níét op ‘period instruments’ hebben opgenomen.

Dat deden ze wel op hun eerste Schumann-cd

KLASSIEKEZAKEN.NL

en ook met Schubert, Hummel en Gouvy. De moderne concertvleugel die Cecchetti bespeelt, levert een andere klank op, maar ook een andere balans met de beide strijkinstrumenten. Een spannende confrontatie: “We willen binnen ditzelfde Schumannproject laten horen dat het ook anders kan, dat die andere balans ook de wedijver tussen de drie instrumenten beïnvloedt.”

Ook een opmerkelijk feit: de cd kwam tot stand dankzij fundraising, een initiatief van het label Challenge Classics dat heel succesvol bleek. Al binnen korte tijd waren de benodigde euro’s bij elkaar en kon de cd worden opgenomen. Cecchetti: “Dat was heel mooi, maar nog veel belangrijker is dat zoveel mensen zich betrokken voelden bij dit project.

Dankzij hun donaties, maar vooral door hun warme medeleven is de cd ook een beetje van hen. Ons geeft het een goed gevoel dat er zoveel mensen achter ons staan.”

Na de cd uit 2011 met Schumanns Eerste en Derde pianotrio is nu de beurt aan het Tweede, opus 80. “Een gecompliceerd werk, dat ook daardoor contrasteert met dat van Clara”, aldus Cecchetti. En Roberts Phantasiestücke opus 88 zitten wéér anders in elkaar.

Geschreven voor piano, viool en cello vormen ze geen pianotrio in de formele zin van het woord. De strijkers hebben hier maar weinig zelfstandigs te doen, en in het derde deel (Duett) moet de viool helemaal zwijgen.

Welke verdere plannen heeft Voces Intimae na Schumann? “Beethoven!”, luidt Cecchetti’s onmiddellijke antwoord. “Ik geloof dat daarvoor nu de tijd rijp is.” Iets om naar uit te zien op dit hoge niveau, maar de belangstelling van het trio gaat ook uit naar muziek van de twintigste en eenentwintigste eeuw. “Op concerten spelen we die regelmatig, maar het zit er dik in dat we ook hedendaagse muziek op cd gaan zetten.”

Voces Intimae – intieme stemmen – de naam is heel passend gekozen. Of ze nu spelen op ‘tijdeigen’ of ‘eigentijdse’ instrumenten, de intieme klank is het handelsmerk van dit fantastische trio. Kamermuziek op zijn allerbest!

KAMERMUZIEK OP ZIJN ALLERBEST

GERARD SCHELTENS

ROBERT & CLARA SCHUMANN PIANO TRIOS OP. 80 & 88, PIANO TRIO OP. 17

Voces Intimae

CHALLENGE CLASSICS 060891 7267525

augustus 2015

21

LABELPORTRET

ALPHA Label met een exclusief gezicht Er gaat veel veranderen binnen Alpha, onderdeel van Outhere Music Group.

Andere speerpunten gecombineerd met nieuw gecontracteerde musici moeten samen met gevestigde namen en hun repertoire het label een nog exclusiever gezicht geven. Een korte vooruitblik.

H

Het Belgische Outhere werd in 1998 opgericht als een onaf hankelijk platenlabel met diverse catalogi, ieder met een eigen profiel, variërend van oude muziek tot hedendaagse composities met uitstapjes naar jazz en wereldmuziek. Sublabel Alpha kwam er in 1999 bij en telt momenteel ruim 300 titels. Werd primair gefocust op onbekend werk uit de zeventiende eeuw, thans beslaat de collectie alle stijlperioden en wordt ze gekenmerkt door niet uitslui-

22 augustus 2015

tend mainstream repertoire met oog voor aanstormend talent.

Nu wordt Alpha gerestyled, zowel in cddvd-omvang als in musici, maar zonder artistieke concessies te doen. Naast nieuwe namen wordt gefuseerd met de reeds gecontracteerde artiesten van Zig-Zag Ter r itoi re s waa r door ver volgens met 600 titels Alpha Outhere’s blikvanger wordt. Logische keuze, want bij beide ligt een sterke nadruk op oude muziek. Om deze samenvoeging te bezegelen wordt ‘Alpha

Collection’ gelanceerd, een veertiendelige serie van heruitgaven met toonaangevende barokwerken.

Onbetwist staat vocale muziek centraal.

Sopraan Véronique Gens tekende een contract en nam gelijk met de Amerikaanse pianiste Susan Manoff een Frans liedrecital op. Ook de Weense bariton Georg Nigl komt de gelederen versterken en zijn eerste cd wordt een Bachalbum met fortepianist Andreas Staier. Jongste nieuwkomer is de 32-jarige Noorse sopraan Mari Eriksmoen

OOG VOOR AANSTORMEND TALENT

die debuteert met een onlangs opgenomen Grieg-Strauss-Wolfprogramma.

Opera krijgt een eigen serie, ‘Alpha Opera’, met dvd-registraties uit beroemde theaters zoals de Brusselse Munt en de sprookjesachtige opera van Versailles. Barokorkesten als Christophe Roussets Les Talens Lyriques en Hervé Niquets Le Concert Spirituel staan garant voor kwaliteitsproducties.

Dat laatste ensemble komt met een unieke vertolking van de vergeten balletopera Don Quichotte chez la Duchesse van Boismortier (1689-1755), opgenomen in Versailles.

KLASSIEKEZAKEN.NL

Ook koorprojecten krijgen volop ruimte.

Longtermmusici Niquet en de zijnen komen deze herfst met een kleurrijke opname van Vivaldi’s Gloria en Magnificat. Daarnaast presenteert Simon-Pierre Bestions ensemble La Tempête, bestaande uit louter jong vocaal talent, een interessante schijf met Shakespearewerken van oude (Locke, Purcell) en hedendaagse (Hersant, Pécou) toondichters. Ander twintigste-eeuws werk is onlangs verschenen: Honeggers epische oratorium Jeanne d’Arc au bûcher met een indrukwekkende bijdrage van actrice Marion Cotillard als vertelster.

Desalniettemin wordt instrumentale muziek niet vergeten. Nieuw is de jonge Russische pianovirtuoze Anna Vinnitskaya die samen met Kremerata Baltica de klavierconcerten van Sjostakovitsj registreerde.

Authentiek is de ‘Re-Sound Beethoven’-serie met Martin Haselböck en het Wiener Akademie Orchester. Alle symfonieën opgenomen in de zalen waar ooit de wereldpremière plaatsvond. Oudgedienden Jos van Immerseel (in november 70!) en Anima Eterna verzorgen, naast een heuse Schubertiade, symfonisch werk van Janácek en Dvorák. Giovanni Antonini met Il Giardino Armonico continueert het meerjarige prestigeproject ‘Haydn 2032’: alle 104 symfonieën, aangevuld met werk van tijdgenoten. Qua kamermuziek springt het Voce Quartet er uit met Mozart en Brahms, waarin respectievelijk fluitiste Juliette Hurel en altvioliste Lise Berthaud soleren.

Het is slechts een greep uit Alpha’s vernieuwde aanbod. Plichtsgetrouw als altijd zal Klassieke Zaken komende maanden adviseren wat de moeite waard is aan te schaffen. Kortom, er is veel moois in aantocht…

FRANS JANSEN

VOOR INFO ZIE: OUTHERE-MUSIC.COM/NL/ LABELS/ALPHA

augustus 2015 23

INGRID FL

FOTO: SUSSIE AHLBURG

Als ze op 22 augustus in het Amsterdamse Concertgebouw Chopins Tweede 足pianoconcert speelt, zal ze vooraf dankbaar de zaal 足inkijken. Een ge誰nteresseerd publiek is voor de Argentijnse pianiste Ingrid Fliter allerminst een vanzelfsprekendheid. Concertbezoekers zijn voor haar de cultuurdragers van ware kunst.

24 augustus 2015

PODIUM

ITER

DE WARE KUNST­ ‘De intrinsieke waarde van muziek zal nooit ter discussie staan, evenmin als die van andere grote kunst. Niettemin geloof ik dat we een crisis beleven als het gaat om prioriteiten in het leven. We worden gedomineerd door een gevoel van leegte, door kunstmatigheid, materialisme en door de beeldcultuur. En hoewel de keuzemogelijk heden toenemen, worden mensen steeds conformistischer en gemakzuchtiger en kiezen ze eerder voor licht amusement dan voor de intellectuele uitdaging.’

Zelden hoor je musici op deze manier ref lecteren. Dankbaar is ze voor een gev ulde zaal. Ingrid Fliter is geen cultuurpessimist, maar met name bij jongeren neemt ze een bedenkelijke gemakzucht waar. Waarom nog kiezen voor een liveperformance als je ook digitaal en virtueel alles kunt beleven? Fliter is 43, zeg maar een oudere jongere. Ze begrijpt het, die verleiding, maar zelf heeft ze ervaren wat het is om verleid te worden door die Grote Liefde die ‘tegelijk therapie, beste vriend en toevluchtshaven’ is: klassieke muziek. ‘Je doet jezelf zoveel tekort als je daaraan voorbijgaat.’

Onderscheidingen en prijzen op festivals (International Frederick Chopin Piano Competition in Warschau) deden de rest.

Haar carrière wordt gekroond met enkele pracht-cd’s, onder meer eentje met Chopinwalsen.

Chopin – die naam komt vaak terug. ‘De combinatie van het briljante en de vloeiende melodische lijn, niet zelden met een melancholieke ondertoon’, zo verklaart ze die preoccupatie. Om daar haastig aan toe te voegen dat ze ook alle pianoconcerten van Beethoven graag speelt.

Recensies over haar spel memoreren bij herhaling dat ze bij Chopin op ver rassende wijze tweede stemm e n n a a r b ove n weet te halen. Contrapuntstemmen die verborgen zitten in de harmoniek en die Chopin zelf in zijn partituren niet laat oplichten. Fliter schenkt ze bloed in de aderen en gaat soms zelfs zo ver ze de hoofdmelodie te laten overstemmen.

DE INSPIRATIE VAN HET MOMENT

Op het muzikale spoor gezet, is ze sinds haar elfde. Eerst door gezinsleden, later door mensen die haar goede raad gaven (onder wie Martha Argerich), nog later door echte docenten zoals Zoltán Kocsis.

KLASSIEKEZAKEN.NL

Het is terug te horen op een cd van Linn Records, waarop Fliter samenspeelt met het Schots Kamerorkest onder leiding van Jun Märkl. Met name op het indringende Larghetto drukt ze haar eigen stempel. Je voelt dat ze het orkest dwingt om zich ritmisch aan te passen aan haar inspiratie van het moment. Want ook dat is haar heilig: musiceren is niet iets ingestudeerds op de mat leggen, maar je overgeven aan de inspiratie van het moment. ‘Interpreteren

is een combinatie van premeditatie en improvisatie, je moet jezelf als het ware een medium voelen waarin de muziek opnieuw tot leven komt. Je bent een uitverkorene – en dat is een zware verantwoordelijkheid.’

Even de zaal inkijken dus. ‘Want daar zitten zij die zich, net als ik, verzetten. Die materialisme en de wanhopige race naar succes geen aanslag willen laten plegen op schoonheid en onschuld. Beschouw mij maar als een vlaggendrager!’

JOS VAN DER ZANDEN

INGRID FLITER & AMSTERDAM SINFONIETTA 22 AUGUSTUS CONCERTGEBOUW, ­A MSTERDAM CONCERTGEBOUW.NL

FRÉDÉRIC CHOPIN PIANO CONCERTOS

Ingrid Fliter, Scottish Chamber Orchestra o.l.v. Jun Märkl

LINN RECORDS 069106 2045520 (SACD)

augustus 2015 25

PORTRET

SALUT SALON

all time favorites SALUT SALON, HET CABARETESKE MUZIKALE VIERTAL UIT DUITSLAND, MAAKT VOORAL INDRUK MET EVEN HILARISCHE ALS VIRTUOZE THEATERSHOWS. TOCH BLIJFT DE KLASSIEKE MUZIKALE VAARDIGHEID DE BASIS VAN HET SUCCES, ZO BEWIJST HUN JONGSTE CD LIVE.

HILARISCHE MUZIKALE GEKTE

KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: WOLFGANG MICHALOWSKI

H

Het lijkt een gemankeerd pianokwartet, of positiever, een versterkt pianotrio met twee violen, een cello en een pianist, het is een uniek kwartet van vier Duitse dames. Salut Salon bestaat, voor wie het gezelschap nog niet kent, uit de violisten Angelika Bachmann en Iris Siegfried, celliste Sonja Lena Schmid en pianiste Anne-Monika von Twardowski. Stuk voor stuk virtuoze musici die zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk de sterren van de hemel spelen, maar die zich vooral onderscheiden door een hilarische muzikale gekte in de lijn van Igudesman & Joo. Eigenlijk zou het advies moeten luiden: ga deze dames zien, in plaats van horen. Nu is dat niet zo ingewikkeld, want er is niet alleen een dvd met beelden uit theatervoorstellingen (Salut Salon – Der Film), ook op YouTube circuleren diverse filmpjes van optredens van het viertal. De meest exemplarische, hilar ische en v ir tuoze is onget wijfeld ‘Wettstreit zu viert’, een meesterlijk maf spel, dat begint bij Vivaldi’s Zomer en uitmondt in een demonstratie van instrumentale acrobatiek. Het filmpje is inmiddels bijna 19 miljoen keer bekeken. Vergeet vooral ook niet de aandoenlijke uitvoering van Liebestraum met het ‘vijfde’ ensem-

blelid, de mascotte Oskar, te bekijken.

Het is na zo’n inleiding over beeld in combinatie met geluid misschien vreemd om nu jubelend de jongste cd van het viertal aan te kondigen, maar Live is in alles een manifest van de enorme muzikale kwaliteiten van de dames en alleen al in die zin het beluisteren meer dan waard.

De oorsprong van het kwartet lag immers bij de muziek. Al in hun tieneraren speelden de virtuoze violisten Bachmann en Siegfried samen op schoolfeesten en partijen. Ze ontwikkelden zich niet alleen als een fenomenaal duo, maar zochten ook succesvol antwoord op de vraag op hoeveel manieren je samen twee violen kunt bespelen, en toonden hun sociale betrokkenheid met onder andere het kinderorkest Die Coolen Streicher en hu n a mbassadeu r schap van de Escuela popular de artes in Chili. In hun studententijd kwamen ze in een artistiek gezelschap terecht waar het idee van de salons uit de late negentiende en vroege twintigste eeuw herleefde.

Dat werd de basis voor het kwartet dat sinds 2008 in de huidige samenstelling bestaat.

Live, inmiddels de vijfde cd van Salut Salon, vertelt op zeer onderhoudende wijze waar het viertal muzikaal voor staat. De zeventien tracks, variërend van Bernsteins Meditation No. 3 via Saint-Saëns, Piazzolla en Lecuona naar Bernard Herrmanns Psycho, het thema van Tatort en uiteindelijk Brahms’ Wiegenlied, vormen een soort all time favorites van de dames, maar het zijn vooral de

salonneske bewerkingen die opvallen in combinatie met het feilloos pakkende spel.

Waar de beelden goed zijn voor glim- en schaterlach, is deze cd het keiharde bewijs van de oneindige muzikaliteit van de dames.

Al blijft ook op cd bij de vrolijk vierstemmig gezongen ‘Finse’ Levan Polka de glimlach niet achterwege. En ook de schaterlach komt ongetwijfeld, bij het quasimelancholische C’est une chanson.

PAUL JANSSEN

DIVERSE COMPONISTEN LIVE

Salut Salon

WARNER CLASSICS 082564 6134007

augustus 2015

27

Aanbevolen door uw

BROEKMANS & VAN POPPEL Met meer dan 12.000 verschillende titels op voorraad is Broekmans & Van Poppel hét adres voor uw klassieke muziek op cd, sacd, dvd en blu-ray. Op de eerste verdieping vindt u een ruime sortering in alle stijlgenres: van gregoriaans tot hedendaagse klassieke muziek. Op onze bladmuziekafdeling vindt u een royale keus aan partituren en vakliteratuur, zowel nieuw als tweedehands. De winkel ligt in het Amsterdamse museumkwartier, vlak naast het Concertgebouw. Vanaf het Centraal Station neemt u de trams 5, 16 of 24 en vanaf station Amsterdam Zuid tram 5; halte Museumplein. Bestellen kunt u via e-mail: cdafdeling@broekmans.com en via onze website: broekmans.com

Van Baerlestraat 92, Amsterdam Tel. 020 679 6575 broekmans.com

DIVERSE COMPONISTEN Agrippina

Ann Hallenberg, Il Pomo d’Oro o.l.v. Riccardo Minasi Deutsche Harmonia Mundi 088875 0559821 / € 23,99

Na haar cd met onbekende Händelaria’s is de Zweedse mezzosopraan Ann Hallenberg opnieuw de muziekgeschiedenis ingedoken. Naar aanleiding van Händels opera Agrippina ontdekte zij dat er in de eerste eeuw n.Chr. drie Agrippina’s waren. De zoektocht naar deze vrouwen leverde voldoende repertoire op voor een cd. Hallenberg weet de luisteraar als geen ander aan zich te binden door nooit haar klankkleur te verliezen binnen de voor de barok zo typerende coloraturen. In haar ornamentiek aan het einde van Grauns Mi paventi il figlio indegno haalt ze vocaal alles uit de kast. Zo uitbundig als ze Matthesons Già tutto valore vertolkt, zo beheerst zingt ze Porpora’s Mormorando anch’il ruschello. Riccardo Minasi en zijn ensemble Il Pomo d’Oro sluiten in wisselwerking muzikaal naadloos op Hallenberg aan.

Noëlle Roos (verkoper)

TIJDELIJK

14,99*

BOEKHANDEL DOMINICANEN Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aangevuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boekhandel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optredens. Ook worden hier exposities gehouden.

Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043-4100010 libris.nl/contact/dominicanen

28 augustus 2015

zolang de voorraad strekt

W.A. MOZART Requiem

Genia Kühmeier, Gerald Finley e.a.

Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons RCO Live 081433 7019044 (sacd) / € 20,99

Het Concertgebouworkest maakte deze live-opname in september 2011 onder leiding van Mariss Jansons. De akoestiek van het Concertgebouw draagt bij aan een heldere klankkleur, geen overdreven nagalm en dus een ‘prettige’ opname. Prettig in die zin dat niets de dramatische lading van het werk in de weg staat. Uiteraard hoort een requiem eerder in een kerk thuis dan in een concertzaal. Vele opnames zijn echter in zodanig galmrijke kerken opgenomen, dat de teksten niet verstaanbaar zijn. Wat dat betreft is deze registratie een geweldige aanwinst. De vier solisten – Genia Kühmeier, Bernarda Fink, Mark Padmore en Gerald Finley – zijn van wereldklasse, en het Groot Omroepkoor sluit perfect bij hen aan. De bijzondere kwaliteit van de solisten en het orkest maakt deze cd tot een topopname.

Paul Smeets (verkoper)

SPECIALIST BOEKHANDEL VAN DE VEN Boekhandel Van de Ven wil functioneren als de culturele huiskamer van Soest(erberg) en omgeving. Verdeeld over tweeënhalve verdieping (met de lift te bereiken) bieden we u een ruim assortiment met vooral veel boeken, maar ook tijdschriften, kantoorartikelen en een mooie collectie klassieke cd’s. Bovendien hebben we sinds enige tijd een afdeling antiquariaat, opgezet in samenwerking met kAdeBoeken uit Amersfoort. Ook is er gelegenheid om te zitten met een kopje koffie of thee en kunt u gebruik maken van onze gratis wifi. Mocht wat u zoekt niet voorradig zijn dan kunnen we het meestal binnen een of twee dagen voor u in huis hebben. Regelmatig organiseren we lezingen in de boekhandel, ook over muziek. Als u hierover geïnformeerd wilt worden, zetten we u graag op onze mailinglijst. Natuurlijk hebben we ook een website waarop u altijd terecht kunt: boekhandelvandeven.nl

Soesterbergsestraat 54c, Soest Tel. 035-6012419 boekhandelvandeven.nl

RICHARD WAGNER Götterdämmerung

Duo Tal & Groethuysen Sony 887654 41592 / € 23,99

Voor het luisteren naar Wagner hoeft men geen hele avond uit te trekken. Er bestaat een groot aanbod aan cd’s met ouvertures, bekende aria’s en zelfs met instrumentale samenvattingen van de vaak vier uur durende opera’s. Zo’n zelfde aanbod was er ook toen er nog geen cd’s, of zelfs maar grammofoonplaten bestonden.

Veelal bekende componisten herschreven stukken opera voor piano, zodat de Wagnerliefhebber van toen niet per se naar Bayreuth hoefde, maar dicht bij huis kon genieten van een pianorecital waar een virtuoze pianist een ‘best-of-Wagner’ ten gehore gaf. De virtuozen op deze cd demonstreren dat dat net zo’n groot feest kan zijn als een uitvoering met een orkest van 140 musici.

Menno Daamen (verkoper)

MASTERSOUND MAASSLUIS Mastersound heeft een uitgebreide collectie klassieke muziek. Wij kunnen u verrassen met een muziekdwarsdoorsnede van de renaissance tot nu. Naast de standaardwerken kunt u bij ons ook nieuwe muziek ontdekken. Mastersound biedt niet alleen een ruime keuze aan cd’s, wij adviseren ook al meer dan 25 jaar muziekliefhebbers bij de aanschaf van een nieuwe geluidsinstallatie.

Wij luisteren naar uw wensen en laten u graag ervaren hoe mooi muziek en beeld kunnen zijn. Wij zijn ook dealer van de merken LOEWE en LG. U bent welkom in onze winkel voor een uitgebreide demonstratie en het beluisteren van cd’s.

Noordvliet Noordzijde 29, Maassluis Tel. 010 591 7822 mastersoundonline.nl KLASSIEKEZAKEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN

Sing with the voice of Melody Stile Antico Harmonia Mundi 009304 6765064 (sacd) /€ 13,99

Het is bijna tien jaar geleden dat Harmonia Mundi mij verraste met de cd Music for Compline van Stile Antico, toen een nieuw, veelbelovend Brits vocaal ensemble, gespecialiseerd in oude muziek. Schitterend transparant uitgevoerde stukken van Tallis, Byrd en Sheppard, allen Britse helden van de oude muziek. De cd werd opgevolgd door Heavenly Harmonies. Voor de latere cd’s worden ook stukken van het vasteland gekozen, zoals van Tomás Luis de Victoria, Orlando di Lasso en Clemens non Papa. Er verscheen natuurlijk een cd met kerst- en een met paasrepertoire. Na tien jaar is er nu een jubileumuitgave, met een persoonlijke keuze van de twaalf koorleden. De menselijke stem in haar puurste vorm als basis voor hemelse klanken. De a-capellagroep Stile Antico weet een snaar te raken. De verstilling, de gelaagdheid, de prachtige harmonieën en het rustgevende tempo vormen de basis van alles.

Peter Speijer (verkoper) augustus 2015 29

advertentie

orkest

JEAN SIBELIUS

Kuolema, King Christian II e.a.

Turku Philharmonic Orchestra o.l.v. Leif Segerstam NAXOS 074731 3329977 / € 7,99

In het uitgebreide orkestrale oeuvre van Jean Sibelius valt nog heel wat te ontdekken. Horen we in Nederland regelmatig het Vioolconcert of Finlandia en wat minder vaak een van de geniale symfonieën, voor de rest zijn de werken van de grote Fin bij ons geen evergreens. Vreemd, want Sibelius is een van de giganten van de muziekgeschiedenis, met een onweerstaanbare toon, ook in zijn zwakkere werken. Hoor de Ouverture in a-mineur, een wat onsamenhangend stuk met mooie koperfanfares en een onverwacht olijk middenstuk, maar toch zo ‘Sibelius’ als het maar kan. In toneelmuziek was hij een meester, zoals bij het drama Kuolema van Arvid Järnefelt. Die begint met de fameuze Valse triste in een vroege versie (toch een evergreen!) en de muziek ontvouwt zich vervolgens als idiomatische ondersteuning van de handeling. Even suggestief en beeldend is de nog onbekendere muziek bij het historisch drama Kung Kristian II. De iconische Finse dirigent Leif Segerstam kan ermee lezen en schrijven. Zijn directie van het orkest van Turku heeft autoriteit en zeggingskracht. De loepzuivere sopraan Pia Pajala en de expressieve bariton Waltteri Torikka doen de rest. Heerlijk voor Sibeliusliefhebbers en voor hen die dat willen worden.

Sibelius onder leiding van een iconische dirigent

GERARD SCHELTENS

orkest

OTTORINO RESPIGHI Metamorphoseon

Orchestre Phiharmonique Royal de Liège o.l.v. John Neschling BIS 731859 9921303 (SACD) / € 23,99

Opvallend mooi opgenomen is dit album met orkestwerken van de Italiaanse kosmopoliet Ottorino Respighi (1879-1936), die aan het begin van de twintigste eeuw in Bologna studeerde bij Giuseppe Martucci, een van de eerste wagnerianen in Italië, en bij Luigi Torchi, een musicoloog die Respighi’s interesse wekte voor oude muziek. Daarna studeerde hij nog bij R ­ imski-Korsakov in St.-Petersburg en Max Bruch in Berlijn. Uiteindelijk wist Respighi al deze invloeden in zijn muziek te verenigen tot een unieke, laatromantische stijl, waarin rijke orkestraties, expressieve melodieën, kleurrijke harmonieën, levendige ritmes en vooral een meeslepende ‘verteltrant’ bepalend zijn. Omdat het niet zo eenvoudig is de veeleisende werken van Respighi optimaal tot klinken te brengen, hoor je zijn muziek relatief weinig op de concertpodia. Dat is spijtig, want er valt veel te genieten. Neem de schitterende vioolsolo in Modus 8 uit zijn 12-delige Metamorphoseon, of de hectische orkestrale razernij in Ballata delle Gnomidi, waarin twee dames een man misbruiken om hem vervolgens te vermoorden. Ook de suite uit het ballet Belkis, Queen of Sheba spreekt in alle opzichten tot de verbeelding, zeker als de complexe partituur van Respighi zo transparant, kleurrijk en aanstekelijk worden uitgevoerd als door het Orchestre Phiharmonique Royal de Liège.

Orkestrale razernij

WENNEKE SAVENIJE

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

ALEXANDER ZEMLINSKY

FRANZ SCHUBERT

The “Great” C major Symphony

Die Seejungfrau, Sinfonietta, op. 23

Orchestra Mozart o.l.v. Claudio Abbado

Helsinki Philharmonic Orchestra o.l.v. John Storgards

DG 002894 7946526 / € 22,99

ONDINE 076119 5123751 (SACD) / € 20,99

Bijna anderhalf jaar voor zijn overlijden op 20 januari 2014 dirigeerde Claudio Abbado het door hem opgerichte Orchestra Mozart in Bologna en Bolzano. Op het programma stond onder meer Schuberts ‘grote’ laatste symfonie. Uit registraties van deze concerten is de cd samengesteld.

Vergeleken met de opname uit 1988, waarop Abbado het Chamber Orchestra of Europe leidt, is zijn visie aangescherpt. Hij is opnieuw teruggegaan tot Schuberts eigen handschrift en respecteert alle herhalingen, zodat de totale lengte een uur overschrijdt. Schumann sprak niet voor niets van een ‘himmlische Länge’ in zijn bewondering voor deze symfonie. Hemels is deze interpretatie zeker, ook opvallend energiek in het slanke orkestspel. Aan dramatische contrasten geen gebrek, maar Abbado legt ze niet geforceerd op aan de noten. Onder zijn handen komt de muziek als een natuurverschijnsel op uit de stilte. Met fijn geschakeerde wisselingen in tempo en dynamiek stromen de klanken in hun eigen bedding en lijkt Schubert echt te zingen. Deze vrij elegante benadering gaat niet ten koste van de zeggingskracht. Integendeel. De overwegend jonge musici van het Orchestra Mozart zitten op het puntje van de stoel en spelen alsof de inkt van de partituur nog nat is.

Het is aan Riccardo Chailly te danken dat Alexander Zemlinsky’s symfonische drieluik Die Seejungfrau uit 1902, naar het sprookje van Andersen over de kleine zeemeermin, tegenwoordig weer wordt uitgevoerd. In 1984 haalde hij het laatromantische stuk onder het stof vandaan en sindsdien is het een regelrechte hit. Geen wonder, met ruim drie kwartier betoverende melodiek in een allerweelderigste instrumentatie, die een bedwelmend klankbeeld oplevert waar je je als luisteraar maar al te graag in koestert. Deze nieuwe cd baseert zich op de nieuwe uitgave van Antony Beaumont en wordt daarom – een beetje overdreven – als wereldpremière gepresenteerd. Nog zo’n wereldpremière is de Sinfonietta uit 1935, althans in de versie voor kamerorkest zoals hij hier klinkt. Het contrast is groot: heel wat anders dan de opulente klanken van het vroege Die Seejungfrau, waarin de invloed van Mahler doorklinkt. De Sinfonietta is veel strakker opgezet in neoklassieke vorm, moderner in de harmonie en duidelijk beïnvloed door de stijl van Paul Hindemith. De Finse orkestleden maakt het niet uit: met dit modernere idioom van de latere Zemlinsky hebben ze evenveel affiniteit als met de laatromantiek. Een prachtige cd met twee gezichten van één componist.

EDDIE VETTER

GERARD SCHELTENS

Hemels

orkest

De twee gezichten van Zemlinsky

orkest

RICHARD STRAUSS

Symphonia Domestica & Die Tageszeiten Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin, Rundfunkchor Berlin o.l.v. Marek Janowski

ANTON BRUCKNER Symphony no. 1

Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Jaap van Zweden

PENTATONE 082794 9050763 (SACD) / € 24,99

CHALLENGE 060891 7255621 (SACD) / € 25,99

Lichtvoetig, vlot, transparant, dartel – zulke kenmerken associeer je niet snel met Richard Strauss. Toch overheersen ze hier, met de Symphonia Domestica als opening en Die Tageszeiten voor mannenkoor en orkest als afsluiting.

Nu werd de Symphonia ook geboren als een soort grap, dus dat dartele klopt wel een beetje. ‘Een symfonisch portret van mijzelf en mijn gezin’, noemde Strauss het zelf. Niet de duistere krochten van de ziel worden dus verbeeld, maar speelsheid, harmonie en uitbundigheid. Met hooguit hier en daar een kibbelpartij of een standje voor de kinderen, wanneer die het te bont maken.

Ook bouwt Strauss een pikante amoureuze episode in, door dirigent Marek Janowski van olijke accenten voorzien. Het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin is goed in vorm, de muziek fonkelt en sprankelt dat het een lieve lust is. Ook het Rundfunkchor heeft artistiek blijkbaar nog weinig te lijden van de bezuinigingswoede die de publieke omroep in Berlijn parten speelt. Wat een zuiverheid en sonoriteit, en wat kan dit koor uit de voeten met dynamische schakeringen! De ‘Vier letzte Lieder voor koor’ worden deze Tageszeiten wel genoemd – gezien de technische eisen niet ten onrechte. Met name de tien minuten waarmee Strauss Die Nacht illustreert, beluister je ademloos.

Wie verwacht dat Anton Bruckners Eerste symfonie daadwerkelijk zijn eerste grote orkestwerk is heeft het mis. Ten minste twee andere, zowel de ongenummerde symfonie in f als de zogenaamde Nulde, hadden inmiddels het daglicht gezien en het heeft zeker met het immer knagende perfectionisme van de Oostenrijker te maken (en wellicht de neiging aan de wil van diverse mensen tegemoet te komen) dat we hier met een bijna permanent ‘work in progress’ van doen hebben. Daarin kun je als componist ook doorschieten.

Zo verkiezen tegenwoordig de meesten de hier gespeelde Linzer versie, de tweede, boven de derde versie, de gladdere Wiener, die Bruckner in 1891op verzoek van Hans Richter maakte. Begrijpelijk, want de weerbarstigheid van de ‘vroege’ Bruckner – de naam ‘Linzer’ is bedrieglijk, want hij woonde tijdens deze herziening van 1884 alweer negen jaar in Wenen – heeft onmiskenbaar haar charmes. Een kolfje naar de hand van Jaap van Zweden, die zich de afgelopen jaren heeft bewezen als een bezield Brucknervertolker. Hoor de brutale inzet van het derde deel en de plotselinge verkleuring daarna en je weet dat je op het juiste spoor zit. En daarmee lijkt deze één uur durende ode aan de eeuwige jeugd veel te kort!

JOS VAN DER ZANDEN

ANDREW VAN PARIJS

Een symfonisch portret

KLASSIEKEZAKEN.NL

Ode aan de eeuwige jeugd

augustus 2015

31

CDBESPREKINGEN orkest

orkest/concert

BÉLA BARTÓK

LEOS JANÁCEK

Violin Concerto no. 2, Concerto for orchestra

Orchestral works,Vol. 2

Susanna Andersson, James Ehnes, Bergen Philharmonic Orchestra o.l.v. Edward Gardner

Tedi Papavrami, Orchestre Philharmonique du Luxembourg o.l.v. Emmanuel Krivine

CHANDOS 951155 15624 (SACD) / € 22,99

ALPHA 376001 4192050 / € 22,99

Een groot componist herken je onmiddellijk: Janáceks karakteristieke geladen expressie komt ook tot uiting in minder bekende muziek. Dit tweede deel van de Chandosserie bevat deels onbekend werk dat toch vertrouwd klinkt. ­Jealousy was eigenlijk het voorspel tot Jenufa en dat merk je aan de heftige atmosfeer. Het onvoltooide vioolconcert, in deze reconstructie schitterend gespeeld door James Ehnes, verwerkte Janácek later in de ouverture van de opera Uit een dodenhuis. Verder prachtige, intense stukken als The Ballad of Blaník en The Fiddler’s Child, gebaseerd op Tsjechische poëzie waarop de literair gevoelige Janácek reflecteert. De voltooiing van de Donausymfonie werd door zijn dood onmogelijk gemaakt, maar deze reconstructie uit 1985 geeft, hoe speculatief ook, toch een indruk van wat dit werk had kunnen worden. Zo horen we duidelijke flarden uit Janáceks verzengende strijkkwartetten. Bijzonder zijn het suggestieve paukenspel in het tweede deel en de zangerige viola d’amore in deel drie. De cd sluit af met een welbekend werk: het epische Taras Bulba, de meesterlijke verwerking van de gelijknamige Gogolvertelling. Deze welgevulde cd laat er, net als deel 1, geen twijfel over bestaan dat Edward Gardner een Janácekdirigent is van de eerste orde.

Aan Bartóks Tweede vioolconcert zit een Nederlands tintje: de première vond plaats in het Amsterdamse Concertgebouw in 1939 onder Willem Mengelberg. De solopartij, die Zoltán Székely destijds voor zijn rekening nam, wordt hier gespeeld door Tedi Papavrami. Geboren in het communistische Albanië verhuisde hij al jong naar Frankrijk. De muziek van Bartók ‘zit als het ware in mijn bloed’, zegt hij zelf; met deze Oost-Europese exotiek is hij grootgebracht. Glissandi, tremolo’s, col-legnospel – Papavrami draait er zijn hand niet voor om. De samenwerking met dirigent Emmanuel Krivine verloopt vlekkeloos. Wie deze muziek hoort, begrijpt waarom Bartók de wijk nam naar de Verenigde Staten: futuristische klanken als deze werden door Europese dictaturen veroordeeld. Dat gold ook voor het stilistisch heterogene Concert voor orkest, waarvan het Orchestre Philharmonique du Luxembourg een schitterende sfeertekening maakt. Verstilde passages, dreigende unisoni, zwaar aangezette koperblazers, dramatische ostinati, dat alles tegen de achtergrond van dansante ritmische patronen – het is intrigerende muziek die zich zeer lastig laat dirigeren. Maar Krivine weet het bonte kleurenspectrum tot een eenheid te smeden – zoals alleen al de perfecte synchroniteit van de koperblazers bewijst.

GERARD SCHELTENS

JOS VAN DER ZANDEN

Een groot componist herken je onmiddellijk

orkest/concert

Schitterende sfeertekening

concert

DIVERSE COMPONISTEN Pas de deux

MIECZYSLAW WEINBERG Ilya Gringolts,Warsaw Philharmonic o.l.v. Jacek Kaspszyk

Mari Samuelsen, Håkon Samuelsen, Alisa Weilerstein, Royal Liverpool Philharmonic Orchestra o.l.v.Vasily Petrenko, Clark Rundell

WARNER CLASSICS 082564 6224838 / € 22,99

MERCURY CLASSICS 002894 8114870 / € 22,99

Mieczyslaw Weinberg (1919-1996) verkeerde lang in vergetelheid, maar is al geruime tijd bezig aan een forse inhaalslag. De Joodse componist van Poolse afkomst verloor zijn familie in de Tweede Wereldoorlog, maar wist naar de Sovjet-Unie te ontkomen. Daar zuchtte hij onder het Stalinjuk, want hij kreeg het even zwaar als zijn Russische collega’s die artistieke vrijheid hoger stelden dan het communistische gelijkheidsideaal. Hij raakte bevriend met Sjostakovitsj, die een grote invloed had op zijn muziek. Stilistisch tapt hij uit dezelfde vaatjes als de grote Rus. Ook de Vierde symfonie uit 1961 maakt dat duidelijk: de thema’s, en vooral wat hij ermee doet, zijn duidelijk verwant. Met dat verschil dat Weinberg de handenwringende tragiek en troosteloosheid van Sjostakovitsj mijdt. Hoewel zijn leven minstens zo mistroostig was, heeft zijn muziek een hoopvolle en vitale strekking. Briljante en diepgravende muziek die door het orkest uit Warschau fantastisch wordt gespeeld, met een voortreffelijke opnameklank. Net als in het fraaie vioolconcert dat Weinberg in 1959 schreef voor de fameuze Leonid Kogan, hier vertolkt door het virtuoze fenomeen Ilya Gringolts. Hij gaat zo fabelachtig om met de muziek dat vooral het Adagio door de ziel kerft.

Het kan verkeren. De componist James Horner, beroemd van de filmmuziek voor bioscoophits als Braveheart, Avatar en Titanic, waarvoor hij een Oscar won, werd door broer en zus Håkon en Mari Samuelsen uitgedaagd om voor het eerst sinds dertig jaar een autonoom klassiek werk te schrijven. Na voltooiing van de compositie – onder de titel Pas de deux – komt hij op 22 juni 2015, kort na het uitkomen van de cd, om bij een crash met zijn eenmotorige vliegtuigje. Hoe tragisch ook, het zal alleen maar bijdragen tot de roem die voor dit dubbelconcert voor cello, viool en orkest in het verschiet ligt. Sommige critici noemden het al het eerste belangwekkende dubbelconcert na dat van Brahms, terwijl anderen bij deze filmische muziek toch de beelden misten. In feite hebben beide kampen gelijk. Pas de deux is een mooi atmosferisch werk dat niet ver afstaat van de lyriek van Horners filmmuziek. Mede dankzij het bevlogen werk van de familie Samuelsen en het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra blijft het concert boeien. Ook de andere werken, van Pärt, Sollima (met een gastrol voor Alisa Weilerstein) en Einaudi, getuigen van de sfeervol welluidende muzikale koers die de Samuelsens voorstaan.

GERARD SCHELTENS

PAUL JANSSEN

Violin Concerto, Symphony No. 4

Fabelachtig

32

augustus 2015

De muzikale koers van de Samuelsens

CDBESPREKINGEN concert dvd

concert/kamermuziek

JOHANN SEBASTIAN BACH

DIVERSE COMPONISTEN

Martha Argerich & Friends, Orchestre de Chambre de Lausanne

Kyung-Wha Chung e.a.

Diverse orkesten en dirigenten

BEL AIR CLASSIQUES 376011 5301153

WARNER CLASSICS 0825646 140534

(2 DVD’S) / € 35,99

(11 CD’S + DVD) / € 42,99

De foto van de pianiste en de formulering ‘Martha Argerich & Friends’ doen vermoeden dat Argerich hier centraal staat, maar niets is minder waar. Voor twee concerten in de Parijse Salle Pleyel verzamelde zij maar liefst veertien collega’s en protegés voor een ware Bachextravaganza, waarbij in wisselende combinaties een tiental concerten voor een tot vier klavieren werd gespeeld.

De grande dame zelf beperkte haar optreden beide avonden tot deelname in het Concert voor vier piano’s: een geliefd party piece op pianofestivals. De concerten voor drie piano’s zijn minder gangbare kost voor de meeste pianisten, blijkens de wat rommelige uitvoering van BWV 1063 door Michel Dalberto, Frank Braley en David Kadouch. De bekoorlijke uitvoering van BWV 1062 door Khatia en Gvantsa Buniatishvili maakt echter veel goed. Het interessantst zijn de soloconcerten, waarin de verschillen tussen de pianisten het duidelijkst naar voren treden. Stephen Kovacevich is puntig en precies in BWV 1056, Nelson Goerner door subtiel rubato lyrischer in 1055. Lilya Zilberstein zet een robuuste 1054 neer en Dong-Hyek Lim verrast met zijn briljante en speelse vertolking van 1058. De improvisaties van Gabriela Montero vormen enigszins overbodige maar knappe intermezzo’s en de begeleiding door het Kamerorkest van Lausanne is van grote klasse.

Kyung-Wha Chung brak op negenjarige leeftijd door als wonderkind uit een familie met maar liefst zeven musicerende kinderen, van wie behalve zijzelf ook haar oudere zus Myung-Wha en jongere broer Myung-Whun een professionele carrière als musicus zouden maken. Kyung-Wha genoot haar grootste roem in de jaren zeventig en tachtig, toen zij met dirigenten als Previn en Solti voor Decca de ene na de andere bejubelde opname van het grote vioolrepertoire uitbracht.

Op de een of andere manier heeft ze altijd een beetje het vioolmeisjesimago behouden, en ik realiseerde me met enig ongeloof dat mevrouw Chung inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. In deze box zijn haar complete Warneropnamen bijeengebracht, oorspronkelijk gemaakt voor EMI in de periode 1978-2000, dus overwegend na haar Deccaperiode. Het is een verzamelbox in de ware zin van het woord: wat betreft genres en stijlen nogal een allegaartje. Maar dat is allerminst bezwaarlijk. Met haar trefzekere, slanke toon en uitzonderlijke muzikaliteit overtuigt ze in alles wat ze speelt: van een onbeschaamd romantische maar heerlijk spontane Vier jaargetijden van Vivaldi tot een zeer intens Vioolconcert van Beethoven met het Concertgebouworkest onder Tennstedt, een energieke maar genuanceerde Bartók (Rattle) en fenomenale Beethoventrio’s met zus en broer – om maar wat te noemen.

JAN KUNST

JAN KUNST

Piano Concertos

The CompleteWarner Recordings

Van grote klasse

filmmuziek

Slanke toon

vocaal

MAX RICHTER

DIVERSE COMPONISTEN

Gelegenheidsorkest o.l.v. Robert Ziegler

La Reverdie

MILAN RECORDS 329903 9968727 / € 22,99

ARCANA 376019 5733875 / € 22,99

Testament of Youth is het even hartverscheurende als ware verhaal dat Vera Brittain schreef naar aanleiding van haar ervaringen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze was een vrijgevochten jonge vrouw en kon studeren in Oxford toen de oorlog uitbrak. Ze gaf haar studie eraan en volgde haar broer, zijn vrienden en haar verloofde naar het front om als verpleegster te werken. Regisseur James Kent maakte er een aangrijpende film van die begin dit jaar in première ging. Voor de muziek zou Mark Bradshaw tekenen, maar op het laatste moment vond Kent toch zijn eerste keus Max Richter bereid de score te verzorgen. Kent wilde geen ‘Hollywoodmuziek’, maar een authentieke verklanking van de emoties. En dat is wat hij kreeg. Richter, vooral bekend van zijn ‘gehercomponeerde’ versie van Vivaldi’s Vier jaargetijden, studeerde bij onder anderen Luciano Berio, maar vond zijn stiel in het postminimalisme en de elektronische (pop)muziek. En dat is ook in de eenentwintig tracks van Testament of Youth goed te horen. IJle violen, stemmige melodielijnen en statische of repeterende begeleidingspatronen. Muziek die ook zonder kennis van de film goed is voor een rijk scala aan beelden.

Al in de middeleeuwen werden motetten in Venetië niet alleen gezongen ter meerdere eer en glorie van God, maar ook ter opluistering van staatsaangelegenheden. Wanneer er een nieuwe doge werd ingezegend, weerklonken er in de grandioze architectuur van de San Marcobasiliek driestemmige en heel soms ook vierstemmige gezangen, om deze nieuwe ‘ridder van God’ en de republiek Venetië te verheerlijken. ‘Venice, splendor of the world/ You are the ornament of Italy/ in you flourishes every reason to envy/ for the perfection of purity’, zo luidt het in het motet van Johannes Ciconia ter ere van de doge Michele Steno (1400-1413).

De gezangen werden sober begeleid door orgeltjes, fluiten, trombones, rinkelende belletjes en kornetten, die een fascinerende polyfone eenheid vormden met de hemelwaarts zwevende melodielijnen. Hier en daar ondersteunen ze de tekst met ‘harmonische’ of ritmische accenten. Vóór de beroemde zestiende- en zeventiende-eeuwse motetten van Willaert, de Gabrieli’s en Monteverdi weerklonken er dus ook al kerkelijke én religieuze motetten in de San Marco. Luisterend naar de loepzuivere, ingetogen en transparante samenzang van het vocale ensemble La Reverdie beland je als vanzelf in gewijde sferen en zie je de doge in zijn schitterende gewaad door de basiliek schrijden.

PAUL JANSSEN

WENNEKE SAVENIJE

Testament ofYouth

Venecie Mundi Splendor

Een rijk scala aan beelden

KLASSIEKEZAKEN.NL

Gewijde sferen

augustus 2015

33

00764 - Klassieke Zaken

03-07-2015

14:17

Pagina 1

advertentie

ensemble

Nieuwe Orgelpracht op Brilliant Classics!

DIVERSE COMPONISTEN Bella è la donna mia Vivante

94959BR

DEUTSCHE HARMONIA MUNDI 0888751 029323 / € 23,99

Het moet een roerige tijd geweest zijn rond 1600. De misschien wel tot over de top geperfectioneerde stijl van weelderige meerstemmigheid die de late renaissance domineerde, ging op de schop en de stile nuovo deed zijn intrede.

Hoofdschuldige was de Florentijnse Camerata, een gezelschap vooraanstaande musici, auteurs en geleerden die de macht weer terug wilden geven aan het woord en de vermeende stijl van de oude Grieken tot ideaal bombardeerden.

De monodie, het reduceren van de muziek tot een stuwende bas- of akkoordenlijn en een melodie, was een feit. Deze geboorte van de singer-songwriter, daar komt het toch kort gezegd op neer, bleef niet beperkt tot Florence, maar dook al snel elders in Italië en in Europa op. Dat is wat het Oostenrijkse oudemuziekensemble Vivante met Bella è la donna mia in kaart brengt. Hoofdthema in deze heerlijke verzameling liederen en instrumentale intermezzi is uiteraard de liefde. De fijnzinnige stijl van het ensemble en de prachtig samensmeltende stemmen van de Belgische tenor Tore Tom Denys en zijn Amerikaanse collega Erik Leidal zorgen niet alleen voor een mooi divers beeld van deze vroegbarokke muziekrevolutie, maar tonen ook een staalkaart van emoties rond dit favoriete thema.

Samensmeltende stemmen

94958BR

Elgar

Andriessen

Complete Organ Works

Four Chorales

Daniel Justin

Benjamin Saunders 94958BR

95005BR

PAUL JANSSEN

kamermuziek

DIVERSE COMPONISTEN Martha Argerich & friends Live from Lugano 2014 WARNER CLASSICS 082564 6134601

J.S. Bach

Homilius

Complete Organ Music

(3 CD’S) / € 29,99

Complete Organ Chorales

Volume 4

Stefano Molardi

Felix Marangoni

94227BR

94432BR

Al sinds 2002 nodigt Martha Argerich vrienden en collega’s uit op het Festival van Lugano om samen muziek te maken. Een van de attracties is de combinatie van jong talent en oudgedienden. Daarnaast worden de oren verrast met een zeer gevarieerd repertoire en veelal minder bekende composities.

Deze drie cd’s bevatten een selectie uit de oogst van vorig jaar. Tot de curiosa behoort onder meer een welluidende transcriptie die Busoni van Mendelssohns Eerste symfonie heeft gemaakt voor acht handen die elkaar op twee piano’s bevechten. Hoe vaak zal Milhauds eigen bewerking van La création du monde voor pianokwintet te horen zijn? De 74-jarige Argerich bruist nog altijd van de energie en raakt een gevoelige snaar in Mozarts Pianoconcert KV 466. Samen met de cellist Mischa Maisky speelt ze Beethoven, Gidon Kremer is haar partner in een indringende interpretatie van Weinbergs Vijfde vioolsonate. Tot de hoogtepunten behoort verder de Cellosonate van Poulenc, zeldzaam fijngevoelig en sprankelend vertolkt door Gautier Capuçon (cello) en Francesco Piemontesi (piano). Bekend en onbekend, rijp en groen reiken elkaar de hand bij deze meeslepende muzikale avonturen, en de luisteraar krijgt de spanning van liveregistraties op de koop toe.

Meeslepende muzikale avonturen

Gabrieli

Complete Keyboard Works Roberto Loreggian

Guilmant

Complete Organ Sonatas Adriano Falcion

www.brilliantclassics.com

EDDIE VETTER

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

ROBERT & CLARA SCHUMANN

W.A. MOZART

Complete Flute Quartets

Piano Trios op. 80 & 88, Piano Trio op. 17

Juliette Hurel, QuatuorVoce

Voces Intimae

ALPHA 376001 4192043 / € 22,99

CHALLENGE 060891 7267525 / € 23,99

Soepel en briljant: zo zou je deze uitvoering van de vier fluitkwartetten van Mozart nog het best kunnen omschrijven. Er wordt op het scherpst van de snede gespeeld en elke noot valt perfect op zijn plek. De in Frankrijk geboren Juliette Hurel is in het dagelijks leven fluitiste in het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Naast haar bestaan als orkestmusicus timmert ze echter behoorlijk aan de weg in het solorepertoire en in de kamermuziek. Hurel beschikt over een stralende en zeer directe toon en haar spel getuigt van een opmerkelijk muzikantschap. Ze weet de fluit te laten zingen als geen ander.

Dat geeft het Adagio uit het Kwartet nummer 1 in D, KV 285 een grote aantrekkingskracht. Voeg daarbij het uitstekende spel van het relatief jonge ensemble Quatuor Voce en je hebt muzikaal goud in handen. Nergens wordt de expressie te zwaar of te licht: steeds weer vindt Hurel het juiste soortelijke gewicht. Zo waan je je bij het beluisteren van KV 298 in de huiskamer van baron ­Gottfried von Jacquin met wie Mozart in zijn Weense periode vele huiskamerconcerten gaf. Tijdens een van die soirées werd vermoedelijk ook KV 298 voor het eerst uitgevoerd. Hurel presenteert een prima uitvoering, waarmee ze zichzelf op overtuigende wijze positioneert als begenadigd kamermusicus en soliste.

Drieëntwintig composities liet ze na – als echtgenote en moeder van acht kinderen geen sinecure. Clara’s Pianotrio in g-klein ontstond in 1846, na een cursus contrapunt bij manlief. De vruchten daarvan hoor je in de pittige doorwerking van de finale, een majestueus fugato. ‘Ik wilde gewoon niet geloven dat een vrouw in staat was zoiets doorwrochts te schrijven’, schreef Brahms erover – seksisme bestond toen niet. Joseph Joachim noemde dit fugato ‘onvrouwelijk’ – een wel heel curieuze associatie! Bij Voces Intimae heb je het gevoel dat uitgerekend deze polyfone passage het hoogtepunt van het gehele werk vormt. Al mogen het speelse Scherzo en het lyrische Andante er ook best zijn. Een verademing om dit werk eens professioneel uitgevoerd te horen en niet als een curiositeit van iemand ‘in de schaduw van’. Leuk idee, deze familie-cd. Zeker wanneer je bedenkt dat Schumann in zijn Pianotrio op. 80 ook verwijst naar zijn geliefde (via het lied Dein Bildnis wunderselig), waarmee je als luisteraar heel dicht in huize Schumann komt. De opname, vorig jaar gemaakt in de abdij van Marienmünster, is om door een ringetje te halen. Met name de zuivere, donkere celloklank mengt zich subliem met de Steinway – jawel, hier wordt gewoon op een moderne vleugel gespeeld.

OSWIN SCHNEEWEISZ

JOS VAN DER ZANDEN

De stralende toon van Juliette Hurel

kamermuziek

Om door een ringetje te halen

kamermuziek

CAMILLE SAINT-SAËNS DIVERSE COMPONISTEN

Chamber music

Israel Golani

Akanè Makita, Soloists of the Accademia di Santa Cecilia Rome

LINDORO 843600 3830160 / € 23,99

BRILLIANT CLASSICS 5028421 951652 / € 7,99

Het blijft altijd een beetje behelpen met de barokgitaar. Terwijl de luit en de vooral in Spanje populaire vihuela kunnen rekenen op de warme aandacht van naar authenticiteit strevende bespelers, kan de vijfkorige barokgitaar doorgaans op weinig belangstelling rekenen. Historisch misschien ook wel logisch: de barokgitaar was in de meeste landen niet meer dan een eenvoudig begeleidingsinstrument voor straatmuzikanten en het ‘gewone’ volk. Alleen in Frankrijk drong de barokgitaar door tot het hof van onder anderen Lodewijk XIV en kwam het instrument in handen van edelen en echte componisten als Francesco Corbetta en Robert de Visée. Voor de Israëlische musicoloog, luiten theorbespeler Israel Golani voldoende redenen om de barokgitaar serieus ter hand te nemen en deze muziek, die doorgaans op luit uitgevoerd wordt, op het oorspronkelijke vijfkorige instrument te spelen. En dan klopt alles opeens weer. In handen van de volksmuzikanten was de barokgitaar een instrument waar alleen maar ritmisch akkoorden op werden aangeslagen (rasqueado, of op zijn Frans: raclerie). In de suites en de losse stukken van de Franse componisten onthult het door het subtiele tokkelwerk van Golani een fraaie verfijning die het Franse hofleven in muziek verklaart.

Hij was geen vernieuwer, en op het verkennen van de diepten der menselijke ziel zal men Saint-Saëns ook niet gauw betrappen. Voor menigeen voldoende om hem af te doen als een lichtgewicht componist. En toch… Alleen een echte droogstoppel raakt niet gecharmeerd door de fantasmagorische klankwerelden van bijvoorbeeld zijn pianoconcerten en symfonische gedichten. Dat Saint-Saëns niet per se terug hoefde te vallen op zijn fabelachtige orkestratiekunst, bewijst zijn substantiële kamermuziekproductie. Deze cd, met de enigszins onbestemde titel Chamber music, bevat de drie sonates opp. 166-168 voor blaasinstrument en piano: drie beknopte meesterwerken die Saint-Saëns componeerde in zijn laatste levensjaar. De voortreffelijke solisten kwijten zich met nonchalante speelsheid van hun virtuoze partijen in achtereenvolgens de schalkse sonate voor fagot, de landerige hobosonate en de gepassioneerde sonate voor klarinet, alsmede in twee kortere romances voor hoorn en voor fluit, waarbij vooral ook de geslaagde balans met de discrete, parelende klank van Akanè Makita’s piano opvalt. Het onweerstaanbare (en verrukkelijk geïnstrumenteerde) Caprice sur des airs danois et russes op. 79 voor fluit, hobo, klarinet en piano besluit de cd. Het is alleen wel jammer dat het slotakkoord hiervan zo abrupt is afgekapt.

PAUL JANSSEN

JAN KUNST

Raclerie Universelle

Het Franse hofleven in muziek

KLASSIEKEZAKEN.NL

Nonchalante speelsheid

augustus 2015 35

CDBESPREKINGEN kamermuziek

piano en orkest

SERGEJ RACHMANINOV

NICCOLÒ PAGANINI

Variations

Violin Caprices transcribed for flute

Marieke Schneemann

Daniil Trifonov, The Philadelphia Orchestra o.l.v.Yannick Nézet-Séguin

BRILLIANT CLASSICS 502842 1946276 / € 7,99

DG 002894 7949701 / € 22,99

Als al weinig violisten het aandurven Niccolò Paganini’s Caprices uit te voeren, sta je er des te meer versteld van wanneer een fluitist zich aan deze stukken waagt. Want Paganini was toch die onnavolgbare duivelsviolist met handen als kolenschoppen, die daardoor als enige in staat was zijn werk voor te dragen? Maar het geheim van zijn Caprices schuilt niet in de ongekende virtuositeit, het zit verborgen in de manier waarop je deze legendarische vioolcomponist weer aan de praat krijgt. Leer eerst je instrument kennen, bouw een hechte vriendschap op en je krijgt er oneindig veel voor terug. Met deze benadering legde Marieke Schneemann via haar houten Parijse Louis Lotfluit contact, en het resultaat is verbluffend. Als je de eerste noten van de cd hoort, vraag je je stiekem af of er toch geen viool klinkt, maar al snel blijkt dit een dwaling en geeft Paganini toe aan Schneemanns wensen. Aan deze opname gingen jaren van intensieve studie en onderzoek vooraf, want een historisch verantwoorde uitvoering realiseren van muziek uit de vroege negentiende eeuw is geen sinecure. Dit wordt ten overvloede vermeld, want het oor bedriegt niet: hier valt alles op zijn plaats.

‘Zijn concert was een ware knock-out, zijn spel was zo intens dat je als luisteraar het gevoel had dat het de werkelijkheid ontsteeg’, schreef de Washington Post in januari 2013. Nauwelijks een maand later tekende Daniil Trifonov een contract bij Deutsche Gramophon, dat meteen zijn liveconcert in Carnegie Hall met Chopins preludes uitbracht. Nu is de 24-jarige Rus voor DG de studio ingedoken, samen met The Philadelphia Orchestra en ‘onze’ Yannick Nézet-Séguin op de bok.

Een all-Rachmaninovproductie, met de Chopinvariaties, de Corellivariaties en de Paganinirapsodie. Majestueus en virtuoos – dat zijn de eerste associaties die deze interpretaties je geven. Geen romantische overdrijving, maar toch uitvoeringen die je bij de kladden grijpen. Wat een power weet deze niettemin frêle jongeman uit de toetsen te toveren! Hier en daar overdrijft hij misschien in cadensmatige passages. Zijn spel is daar zo risicovol dat je denkt: nu vliegt hij eruit. Eventuele kritiek weet Trifonov bij voorbaat in te dammen. Hij verwijst namelijk fijntjes naar Rachmaninov zelf, van wie hij pianorolopnamen bestudeerde: ‘Luister, zo speelde hij zelf ook, zou ik mijzelf dan die vrijheden niet gunnen?’ Jammer dat deze wonderboy zich voorlopig nog niet in Nederland vertoont.

Paganini op fluit: verbluffend

ANDREW VAN PARIJS

Wonderboy Trifonov

k zie iek uziek zie era e Mu lass ak uw M Op lk • iek K e • e z k • i advertentie e kvl • u n e a d z N i o e k a z s u M F k • s O Ja zie p/ lak rele R ek • we pera Kla Mu ziek • lk • n • Po aakv ieu zi e o O • ltu N F d R u • / e p Cu eldmu ziek M le a • Jazz Ou kk o r • e e a P r u e l r k w u v p • e e t M • u k i l O n u W k aa uz ke Nie zz • k• kke Fol e R iek • C eldm ziek • lassie zie iek Ja u r op/ aakvla lturel u z e P K M z u M • • W Mu ke ude ek en le R k • Cu reldm iek • i e e k i e z O r k a s w u e s • a z ieu per ultu muzie Nu kvl Kla eM via de Mu Nederland • Win heel iek N a O C z d • e a k • u u • • k d e R k l k p/F • O we M uzi era azz ssie Muzie ekkabel ele ere zie u Op lk • J n • Po i ltur ldmu k • W ieke M • Kla dedigitale e z • i u u z N C k re /Fo Raa zie Klass kke Ou e M era • Jaz zie We Mu uw Pop akvla turele z Mu ziek • k• • p e l i e • e o k O k a l N d e Cu eldmu z • Pop/F akken ele R Mu era • ssie uzi Ou r Jaz k• Kla de M iek • we u vl p • er e t • u k i l O n a z e i z lk a u Cu • W sieke ke R Ou m k • k Mu ra • N Jazz • p/Fo e d a l l l k zie las e zie • ere Po Raakv ulture M Mu k • K W Op c o n c e r t z r meun d e e olk ken • • C d k e F ude l e l i / k • e e i e z O e r p r k s i k u e o s • a z e P M ieu ultu kvl ek Kla uzi • W e Mu ude Muzi ra • N k ek Raa ek • C reldm k• i e O e i z i e l s • u e e az s e e zi uz uw Op lk • J iek ltur ldmu k • W ieke M • Kla de M e z • i u u z N o C k s re /F zie KlasCAIWAY: kk Ou e Mkanaal Jaz zie ra • 807 We Mu Pop akvla Mu ziek • k• • euw Ope l i e • e o k k a N d e R u u /F824 en • z • kanaal ssie uzi OuKPNe&MXS4ALL: Pop kvlakk turele ek • C era • Jaz Kla de M iek • UPC w & ZIGGO: p • u i l O kanaal 819 n a z e u k uz Ni Ou z• Fol vlakke ele Ra k • C eldmu iek • e M era • Jaz Pop/ z (of r 1819*) r w zie • ak u p a k We ke Mu k • ultu ldmu R type o* lafhankelijk n • van lhet ontvanger • C Nie z • O e F e / k • e e k zie re ie k er op ssi az ak Mu iek ultu muzie k • W e Muz • Kla •J • P aakvl e C d n voor analoge kabelfrequenties: zie uz u • e k onzeiewebsite k le R ziek reld Muzie lassie • O we M akk z l e e u p r v k u k e W M tu K e m uzi • Nieu zz • O k• de Raa • Cul iek iek • eld e s u M r i e s a l z e O e la k • we uz op •J era • W ke Mu k • K zie ltur e M uziek • Nieu • Op olk en • P Cu mu uziek F d e e i i / d u z s l p k z u O u re as e M pera Po kvlak Jaz We ieke M k • Kl ude M ziek • ieuw •C O n• a k• k l e a • s e e u k N o R O i s i z k F z z M ke a• Kla vla Jaz Pop/ Mu ziek • uwe rele ldmu sie per olk • aak Cultu s e de • u i e O R a u r l n concertzender.nl M N • F O • • K iek We kke lturele iek • op/ vlate azz om era muziek zop internet z luisteren iek k • enukabel u •J • P naar k u z e a C Op k i n l m a Mu zz z • R ld u ke M Fo k e e k e / e l r M e a i w p e d Ja re u vl e uz Po Ou • Nie olk • aak Cultu eldm ek • W ssiek R • a r uzi Kla uziek pera rele ziek • • We p/F ele Ra u M o • t l P e u k k ek Cu m • O en • zie uwe M ltur uzi ssie reld k Cu Mu k e Kla i a e We ieke M N d vl JOSk VAN DER Mu e ZANDEN

De Concert zender

CDBESPREKINGEN piano

piano

JAN VÁCLAV VORISEK

ROBERT SCHUMANN

Biljana Urban

Vladimir Feltsman

GRAND PIANO 074731 3967124 / € 17,99

NIMBUS 071035 7630729 / € 20,99

Van de Tsjechische componist Jan Václav Hugo Vorisek (1791-1825) zullen maar weinig mensen ooit hebben gehoord. Toch was niemand minder dan Beethoven enthousiast over zijn composities, en met Schubert raakte Vorisek zelfs goed bevriend.

Aanvankelijk studeerde hij rechten in Praag, maar al snel stapte hij over op muziek. Zijn pianoleraar Tomásek noteerde bij Voriseks naam op de leerlingenlijst ‘Groot Talent’ en gaf hem gratis les. In Wenen studeerde Vorisek door bij Hummel. Hij verwierf enige bekendheid als pianovirtuoos, kreeg een aanstelling als organist, nam een bureaucratisch baantje en gaf pianoles aan de zoon van Napoleon. Als componist bevond Vorisek zich in het overgangsgebied tussen de klassieke vorm en de romantische inhoud. In zijn werken hoor je echo’s van Mozart, Beethoven, Schubert en Schumann. Aan zijn Stammbuchblatt in A uit 1817 is te horen dat Vorisek ook Bach kende. Maar ondanks al die invloeden liet hij zich als musicus niet meesleuren naar grote hoogtes of diepe dalen. Pianiste Biljana Urban duikt met liefde en toewijding in de vriendelijke noten van Vorisek. Ze laat horen dat zijn degelijke partituren bij een goede benadering lieflijk en onderhoudend klinken.

Iedereen die wel eens achter een piano heeft gezeten in een poging de groten der aarde te evenaren, heeft er wel een paar gehoord of zelfs gespeeld, de stukjes uit Album für die Jugend van Robert Schumann. Hij schreef de drieënveertig stukken in 1848. De eerste achttien, zoals Melodie, Ein Choral en Frölicher Landmann zijn redelijk eenvoudig, de resterende stukken ‘für Erwachsenere’. Ze ontstonden uit onvrede over het beschikbare didactische materiaal, en juist toen zijn dochters achter de piano kropen werd goed materiaal voor Schumann een zaak van levensbelang. Het leverde een verzameling stukjes op die in Schumanns tijd snel populair werd, maar die zelden op cd werd vastgelegd. De meesterlijke Russische pianist Vladimir Feltsman voelde zich er in elk geval niet te goed voor en heeft nu het hele Album für die Jugend opgenomen. En het is meteen een opname die iedere pianoliefhebber en pianist in spe in huis moet halen. Niet alleen om te horen hoe al die stukken perfect vertolkt klinken, maar ook om te leren waar het om gaat: richting en melodie. Net als Glenn Gould ooit, zingt Feltsman soms hoorbaar mee en dat stoort absoluut niet. Integendeel.

WENNEKE SAVENIJE

PAUL JANSSEN

Complete works for piano 2

Album for theYoung

Met liefde

piano

Richting en melodie

piano

DIVERSE COMPONISTEN

ALEKSANDR SKRJABIN

Vanessa Benelli Mosell

Helena Basilova

DECCA 002894 8116164 / € 22,99

QUINTONE 978907 8740438 / € 22,99

Pianiste Vanessa Benelli Mosell (1987) was amper vijftien toen ze aanklopte bij Karlheinz Stockhausen. Of de bejaarde componist haar wegwijs kon maken in zijn Klavierstücke. Het resultaat van haar leertijd bij het avant-garde-icoon is nu te horen op haar Deccadebuut, [R]evolution, waarvoor de Italiaanse acht van de elf pianostukken opnam. Stockhausen schreef ze tussen 1952 en 1961. Zelf sprak hij van ‘schetsen’, waarin hij componeertechnieken uittestte die hij op grotere schaal zou toepassen in meesterwerken als Gruppen en Carré. Gemakkelijke kost is het niet, wat alles te maken heeft met de radicale vernieuwingsdrift die uit de stukken spreekt. Strenge reekstechnieken en chromatische duur- en tempoverhoudingen komen er samen in een even abstracte als grillige toontaal.

Benelli Mosell gaat die complexiteit te lijf met kwikzilverachtige souplesse. Als in een pianistieke trapeze-act schiet ze voortdurend heen en weer tussen stoempende bastonen, watervlugge notencascades en vlijmscherpe speldenprikjes in de hoge registers. Haar lezing van Klavierstück IX, berucht om de 139 ijzerenheinige herhalingen van hetzelfde openingsakkoord, blinkt uit in subtiel verkleurende diminuendobogen. Ook op de cd: een glasheldere vertolking van Stravinsky’s Drie delen uit Petroesjka en Karol Beffa’s Suite voor piano of klavecimbel.

De muziek van Aleksandr Skrjabin hoor je niet dagelijks in de concertzaal.

Toch behoort de componist, die honderd jaar geleden overleed, nog tot het levend erfgoed van de klassieke muziek. De fakkel wordt onder meer brandende gehouden door jonge musici als Helena Basilova: een Russisch-Nederlandse pianiste die een paar generaties later geboren werd. Basilova zat enkele maanden geleden op de sterfdag van Skrjabin in Moskou achter de vleugel in het Skrjabin Museum en presenteerde een dag eerder deze nieuwe cd in Amsterdam. Het betreft een uiterst interessante uitgave met werken van de Russische laatromanticus, zijn zoon Julian en als toetje een jazzcompositie van Thelonius Monk (die werd beïnvloed door Skrjabin). Basilova balanceert op knappe wijze tussen de lyriek en monumentaliteit van Skrjabins muziek. Luister maar naar de Sonate op. 30, nr 4. Niet zelden worden de Préludes en korte stukken als Désir en Caresse danseé met een overdaad aan romantisch gewicht uitgevoerd, maar Basilova houdt het juist allemaal heel licht en transparant. En dat werkt!

Een ontdekking zijn ook de drie charmante Préludes van Julian Skrjabin: zoon van de grote Rus die tijdens een bootongeluk op elfjarige leeftijd verdronk. De appel viel bij de Skrjabins overduidelijk niet ver van de boom.

JOEP CHRISTENHUSZ

OSWIN SCHNEEWEISZ

[R]evolution

Picturing Scriabin

Kwikzilverachtige souplesse

KLASSIEKEZAKEN.NL

Een ontdekking

augustus 2015

37

CDBESPREKINGEN piano

fortepiano

FRANZ SCHUBERT

HAYDN, SCARLATTI Chiaro e scuro

Moments musicaux D780, Allegretto D915 e.a.

Olivier Cavé

András Schiff

AEON 376005 8360453 / € 22,99

ECM 002894 8115723 (2 CD’S) / € 33,99

Hij studeerde bij legendarische pianisten als Maria Tipo en Aldo Ciccolini. Zijn eerste concert met Camerata Lysy in 1991 speelde hij onder leiding van niemand minder dan Sir Yehudi Menuhin. Zijn opnames van Scarlatti en Clementi leverden hem juichende kritieken, een Diapason en diverse awards op. De Zwitserse pianist Olivier Cavé (1977) is een parel onder de jongere pianisten. De frisheid en helderheid waarmee hij pianosonates van Haydn en Scarlatti speelt, doet niet onder voor het onstuimige geklater van een Zwitserse bergbeek. Cavé dartelt geestdriftig en energiek door het speelse notenmateriaal, zoals een zalm door de stroomversnelling. Hij geniet hoorbaar van elke frase die hij verderlicht en toch indringend uit de vleugel tevoorschijn tovert, met een schitterend toucher dat tegelijkertijd krachtig en verfijnd is. Soepel en alert buigt hij mee met alle verassende harmonische wendingen, maar als de muziek bij vlagen teder of aangrijpend wordt, voelt Cavé dat feilloos aan en laat hij de noten tot het hart spreken. ‘God heeft mij een vrolijk hart gegeven, dus hij zal me zeker vergeven dat ik Hem vrolijk wil dienen’, zei ooit papa Haydn. Dat zou ook het motto van Cavé’s cd kunnen zijn.

Een Weense Hammerflügel van Frans Brodmann uit 1820 bespeelt András Schiff, en dat betekent een omslag ten opzichte van de vorige Schubertopnamen van de man die ooit zei dat hij de moderne vleugel prefereerde boven ‘tijdeigen’ piano’s. Schiff is om! Hij gaf ook al recitals met dit schitterende instrument (geleend van het Beethoven-Haus in Bonn), dat een unieke ‘ronde’ toon heeft. Het klinkt poezelig in de intiemere passages, maar blijft altijd transparant en kan ook kracht zetten als er meer energie wordt gevraagd. Door de vier pedalen kun je de dynamiek eindeloos variëren en alle denkbare registers exploreren. Het is door ECM in een bijna huiselijke ruimte neergezet, waardoor het lijkt alsof Schiff (of is het Schubert zelf?) op je eigen pianokruk is komen zitten om wat van zijn favoriete muziek te laten horen. Het zal u duidelijk zijn dat het luisteren naar deze vertrouwde muziek heel nieuwe, veelkleurige muzikale landschappen ontvouwt. De kortere stukken krijgen een intieme charme en een zachte glans en in de beide sonates geeft het instrument Schiff alle kansen voor de rijpe diepzinnigheid waarom hij beroemd is.

Zijn eigen toelichtingen zijn leerzaam en boeiend, en op de muziek raak je niet uitgeluisterd.

WENNEKE SAVENIJE

GERARD SCHELTENS

Geklater van een bergbeek

fortepiano

Schiff is om!

orgel

LUDWIG VAN BEETHOVEN

HENDRIK ANDRIESSEN

Variations

The Four Chorals and other organ music

Olga Pashchenko

Benjamin Saunders

ALPHA 376001 4192012 / € 22,99

BRILLIANT CLASSICS 502842 1949581 / € 7,99

Doorgewinterde fortepiano- en klavecimbelliefhebbers weten het al langer: de Russische Olga Pashchenko is een naam om in de gaten te houden. Het lijkt erop dat zij in staat is om het klavecimbel- en fortepianospel naar een nieuw niveau van expressiviteit te tillen. Ze studeerde vorig jaar met de hoogste onderscheiding af aan het Conservatorium van Amsterdam waar ze haar studie, die aan het Moskous Conservatorium begonnen was bij pianist Alexei Lubimov, voortzette op fortepiano en klavecimbel bij Richard Egarr. Pashchenko is, de dertig nog niet gepasseerd, al een graag geziene gast bij festivals en concertseries, en ook haar prijzenlijst is indrukwekkend.

Haar eerste cd met onder andere Beethovens opus 111 en werk van Dussek en Mendelssohn werd met juichende kritieken ontvangen, en ook deze originele, geheel aan Beethoven en diens variatiekunst gewijde cd zal die kant op gaan.

Nog niet eerder klonken werken als Beethovens 32 Variaties over een origineel thema WoO 80, zijn twee Sonates facile op. 49, en de Prometheusvariaties op een fortepiano zo stormachtig, zo ‘romantisch’, zo gekweld en zo naar de geest van Beethoven. Onder handen van Pashchenko is de fortepiano zonder meer te prefereren boven de moderne vleugel.

‘De liefde van mijn vader voor Franse orgels is van grote invloed geweest op zijn ontwikkeling als componist’, zei Louis Andriessen ooit over zijn vader Hendrik. Het is een bekend gegeven dat de Andriessens (vader en deze zoon in elk geval) weinig op hadden en hebben met de sentimentaliteit van de Duitse romantische muziek. Hendrik was als componist een stuk minder modern dan zoon Louis, maar wie goed luistert naar zijn orgelwerken hoort dat er toch behoorlijk wordt geknaagd aan de grenzen van de harmonieën. Zijn orgelmuziek is ongemeen spannend en al luisterend naar het uitstekende spel van Benjamin Saunders besef je waarom deze katholieke kerkmuziek zoveel meer beroering teweegbracht onder de luisteraars dan het keurige idioom van de meeste protestantse organisten. Saunders registreerde de Vier koralen en nog wat korte orgelwerken die worden uitgevoerd op het grote orgel van de kathedraal in Leeds. Het is een perfecte opname, niet in de laatste plaats dankzij het sublieme spel van Saunders. Deze Engelse organist heeft zich dit repertoire tot in de kleinste details eigen gemaakt. Hij geeft de muziek zo’n grote dramatische lading mee dat je blijft luisteren. Hij laat de noten wringen en schuren en zet zo een uiterst interessant beeld neer van Hendrik als ‘vernieuwend’ componist.

PAUL JANSSEN

OSWIN SCHNEEWEISZ

Stormachtig, romantisch en gekweld

38 augustus 2015

Andriessens schurende noten

CDBESPREKINGEN orgel

renaissance

JOHANN SEBASTIAN BACH Complete Organ Music Volume 4

DIVERSE COMPONISTEN

Stefano Molardi

Ensemble Oni Wytars

BRILLIANT CLASSICS 502842 1950051

DEUTSCHE HARMONIA MUNDI

(4 CD’S) / € 15,99

088875 0811028 / € 23,99

Brilliant Classics heeft al jaren de succesvolle 140 cd’s tellende Bach Edition in de catalogus. Hoewel die immense editie ook het complete orgelwerk omvat, gespeeld door de Zweedse organist Hans Fagius, vond Brilliant het tijd voor een geheel eigen nieuwe opname van Bachs zo belangwekkende orgeloeuvre. De keus viel op de Italiaan Stefano Molardi, en inmiddels is deel vier verschenen. Een box met vier cd’s die zich, net als de voorgaande delen, stuk voor stuk laten beluisteren als een orgelrecital met louter werk van Bach. De cd’s zijn niet thematisch, maar husselen het oeuvre van Bach zinvol door elkaar en beginnen steeds met een prelude en fuga, wisselen grotere werken af met koraalvoorspelen en eindigen doorgaans met een substantieel meesterwerk zoals de Fantasia in c BWV 562 of de Passacaglia in c BWV 582. Een mooie manier om op elke cd de diversiteit van het orgelwerk van Bach te laten horen en de uitdijende verzameling per cd interessant te houden. Molardi is een uitstekend organist met veel gevoel voor ritme en kleur. De opnamen zijn gemaakt in Gräfenhain in de Duitse deelstaat Thüringen, en Molardi haalt het maximale uit het majestueuze Thielemannorgel van de Dreifaltigkeitskirche aldaar.

Veel muziekvormen die we associëren met de hofcultuur hebben hun oorsprong eigenlijk ergens anders. Door de eeuwen heen hield men er aan de hoven van om de ‘gewone mensen’ te imiteren die een puur en ongecompliceerd leven zouden leiden. Daar hoorde ook bij dat allerlei traditionele muziek werd aangepast voor gebruik aan het hof. De frottola was in feite een heel eenvoudig volksliedje, maar werd door vijftiende-eeuwse componisten bewerkt tot meerstemmige compositie. Het ensemble Oni Wytars laat op deze cd horen hoe dat ongeveer moet zijn gegaan. Voor ons als moderne luisteraar naar muziek uit de renaissance is hun aanpak misschien even wennen, met zangers die wat rauwer zingen dan we in dit repertoire meestal horen, maar Oni Wytars weet precies de juiste balans te vinden tussen ongecompliceerd en gedistingeerd musiceren. Deze groep heeft dan ook al een ruime ervaring opgebouwd met soortgelijke projecten. Met kleurrijke instrumentaties – er klinken zowel instrumenten uit de renaissance als uit de Italiaanse traditionele muziek – weet Oni Wytars een levendig beeld te schetsen van de in de vijftiende eeuw nog zo verweven mondelinge en schriftelijke muzikale cultuur.

PAUL JANSSEN

MARCEL BIJLO

Cantar d’amore

Gevoel voor ritme en kleur

renaissance/barok

De juiste balans

barok

HIERONYMUS, JACOB & MICHAEL PRAETORIUS Magnificats en diverse motetten Balthasar-Neumann-Chor und -Ensemble o.l.v. Pablo Heras-Casado

JOHANN SEBASTIAN BACH Sonatas for violin and harpsichord Lucy Russell, John Butt LINN RECORDS 069106 2043328

ARCHIV 002894 7945222 / € 23,99

(2 CD’S) / € 35,99

Het menselijke element in de religieuze muziek: Michael, Hieronymus en Jacob Praetorius – de laatste twee vader en zoon – brachten het aan in hun werk, dat zweefde boven het breekpunt tussen renaissance en barok. Het Magnificat uit 1622 van Hieronymus Praetorius, waarmee de cd van het Balthasar-Neumann-Chor und -Ensemble onder leiding van Pablo Heras-Casado opent, lijkt in het ene tijdvak te beginnen en in het andere te eindigen. De componisten wilden niet alleen de religieuze, maar ook de menselijke ziel bereiken, vertelt ons de inleiding in het cd-boekje. Dat is feitelijk alles wat men hoeft te weten over deze cd, want musicologische uitleg heeft deze muziek welhaast niet nodig: de sensualiteit en betovering spreken direct tot de luisteraar. Motetten uit teksten op het Hooglied van Salomon klinken religieus, maar steken hun ware karakter niet onder stoelen of banken.

Bijvoorbeeld in het smekend herhaalde O quam uit het zinnetje O quam pulchra tu es (O hoe mooi ben jij) in Indica Mihi van Jacob Praetorius, en een latere oproep in hetzelfde stuk om de ogen te richten op de zingende ik. Koor en ensemble werken met subtiele kleuren en totale helderheid, zonder een kale oudemuziektoon aan te slaan. Ze laten de luisteraar direct verliefd worden op deze muziek.

De zes sonates voor viool en klavecimbel schreef Bach in zijn tijd aan het hof van prins Leopold von Anhalt-Köthen. Hij had daar de beschikking over uitstekende musici en bovendien geen kerkmuzikale verplichtingen, zodat hij zich in Köthen vooral wijdde aan instrumentale muziek.

Deze zes sonates zijn bedoeld voor twee gelijkwaardige instrumenten, dus géén viool met begeleiding van het klavecimbel. John Butt heeft zich de afgelopen jaren stevig op de kaart gezet met zijn Dunedin Consort en dit jaar maakt het ensemble zijn debuut op het Festival Oude Muziek. Samen met violiste Lucy Russell geeft Butt hier een optimale uitvoering van Bachs sonates. Speciale vermelding verdient de opname: de viool staat niet ergens anders in de ruimte dan het klavecimbel, maar staat er als het ware pal naast. Daardoor is nog beter te horen hoe subtiel Bach de twee instrumenten tegen elkaar uitspeelt en de muzikale lijntjes speels laat springen tussen de viool en de rechterhand van het klavecimbel. Bach beleefde een gelukkige periode in Köthen en dat is aan de muziek af te horen. Met deze nieuwe opname is het nog eens extra genieten.

HEIN VAN EEKERT

MARCEL BIJLO

Sensualiteit en betovering

KLASSIEKEZAKEN.NL

Twee gelijkwaardige instrumenten

augustus 2015

39

CDBESPREKINGEN barok

barok

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL

DIVERSE COMPONISTEN

Barthold Kuijken, Peter van Heyghen, Marcel Ponseele e.a.

Diverse solisten en diverse orkesten o.l.v.Vincent Dumestre, Frédéric Desenclos en Skip Sempé

ACCENT 401502 3243088 (2 CD’S) / € 25,99

ALPHA 376001 4199615 (3 CD’S) / € 35,99

Toen Händel in Londen geen succes meer had met zijn Italiaanse opera’s werd hem door zijn muziekuitgever aangeraden kamermuziek te publiceren, daar was wat geld mee te verdienen. Londen kende een rijk (amateur) muziekleven, dus er was grote behoefte aan goed speelbaar repertoire.

Händel had nog wel wat liggen, een aantal fluitsonates schreef hij al in zijn jonge jaren in Rome, en hij componeerde nog flink wat bij. Zijn sonates voor blazers – acht voor dwarsfluit, zes voor blokfluit en drie voor hobo – zijn nu compleet opgenomen door het neusje van de zalm van de Vlaamse barokmusici. Barthold Kuijken, met broer Wieland op cello en Robert Kohnen op het klavecimbel – dit trio speelt al vier decennia geregeld samen – tekent voor de fluitsonates, en in de blokfluit- en hobosonates horen we Peter van Heyghen en Marcel Ponseele, vertegenwoordigers van de jongere generatie barokspecialisten. Alles klinkt even rijk en muzikaal, beter dan dit kun je het gewoon niet hebben.

Leuk om te horen trouwens hoe Händel allerlei ideetjes uit deze muziek later weer in andere stukken verwerkte. Er komen voortdurend flarden langs die later weer in een heel andere context terecht zouden komen, bijvoorbeeld in de Messiah. Een geweldige uitgave.

In 2015 is het driehonderd jaar geleden dat de befaamde cultuurminnaar en mecenas Lodewijk XIV van Frankrijk, de Zonnekoning, overleed. Deze set is een heruitgave van drie cd’s die het beste laten horen dat de enorme muzikale productiviteit tijdens zijn bewind heeft voortgebracht. De eerste cd bevat twee toonzettingen van het Te Deum, van Lully en van Charpentier (met de van het Eurovisie Songfestival overbekende Prélude). Opvallend is de verfrissend levendige, bijna feestelijke stijl die Dumestre met zijn Le Poème Harmonique kiest voor beide stukken. Dat contrasteert schitterend met de intieme vertolking door Frédéric Desenclos en het Ensemble Pierre Robert van de grands motets van Henry Du Mont, prachtig ingetogen en introspectieve muziek. De derde cd is een soort greatest hits van de periode: verrassende en afwisselende instrumentale en vocale stukken van grote hofcomponisten als Lully, Couperin, Marais en Campra, voortreffelijk uitgevoerd door het Capriccio Stravagante Orchestra onder de bezielde leiding van dirigent en klavecinist Skip Sempé. De achtergrondinformatie bij de geselecteerde stukken is aan de magere kant, maar misschien is het beter de muziek zelf te laten spreken: dit is een verzameling topwerken uit de Franse barok die iedere muziekliefhebber zonder meer zal kunnen bekoren.

MARCEL BIJLO

BENJAMIN ROUS

The Complete Solo Sonatas ForWind Instruments

Louis XIV – Les musiques du Roi-Soleil

Rijk en muzikaal

barok

Greatest hits voor de Zonnekoning

barok

CLAUDIO MONTEVERDI

ANTONIO CALDARA

Les Arts Florissants, Paul Agnew

Amandine Beyer e.a.

AF 314902 8071023 / € 22,99

GLOSSA 842456 2225145 / € 22,99

Paul Agnew en een handjevol zangers van Les Arts Florissants trekken door de wereld met alle madrigalen die Monteverdi in acht boeken heeft gebundeld. Vorig jaar is reeds het tweede deel in de serie verschenen met muziek uit de tijd waarin hij in Mantua faam verwierf als een toonaangevende componist. In dit pas uitgebrachte eerste deel komen de vroegste werken aan bod: 21 madrigalen uit de eerste drie boeken.

Het madrigaal was destijds al een genre voor fijnproevers. Ze dachten dat muziek de poëzie wakker zou kussen. Een muzikale zetting van een gedicht kon de woorden die op schrift een sluimerend bestaan leidden, tot leven brengen. Het gaat hier om jeugdwerken waarin Monteverdi nog vooral illustere voorgangers imiteert. Zo is op het eerste gehoor een indruk van eentonigheid moeilijk te vermijden. Het helpt als je de teksten erbij neemt en beleeft hoe fijn de woorden in klank zijn geschilderd en hoe de affectieve inhoud met subtiele middelen voelbaar wordt gemaakt. Paul Agnew en zijn zangers zijn door en door vertrouwd met deze muziek.

Zonder opsmuk laten ze horen dat Monteverdi als twintigjarige al in staat was zijn luisteraars te raken.

Antonio Caldara (1670-1736) is een componist die de laatste tijd steeds meer in de belangstelling komt te staan. Hij werkte in Mantua, Barcelona en Rome en de laatste twintig jaar van zijn leven aan het Habsburgse hof in Wenen. Sommige van zijn oratoria worden tegenwoordig met enige regelmaat uitgevoerd en opgenomen, maar zijn instrumentale muziek is nog onontgonnen terrein. Deze cd brengt daar verandering in. Caldara schreef triosonates volgens het recept van Arcangelo Corelli: twee violen en basso continuo. Maar Caldara was wat eigenwijzer in hoe hij zijn sonates opbouwde. De vaste volgorde van afwisselend snelle en langzame delen gooit hij soms lekker door elkaar en niet iedere sonate heeft hetzelfde aantal delen. Wat stijl betreft leunt Caldara behoorlijk zwaar op Corelli, maar we horen ook al enige kenmerken van soortgelijke kamermuziek van Händel. Voor deze onbekende muziek treedt een puik ensemble aan, met op de eerste viool Amandine Beyer die tot de beste barokviolisten ter wereld behoort.

Zij en haar medemusici geven deze muziek alles wat ze nodig heeft, het speelplezier druipt ervan af. Glossa staat als altijd garant voor een prachtig klinkende registratie en een mooie presentatie van de cd.

EDDIE VETTER

MARCEL BIJLO

Madrigali, vol. 1: Cremona

Trio Sonatas

Monteverdi zonder opsmuk

40 augustus 2015

Onbekende Caldara

CDBESPREKINGEN barok

barok

ANTONIO VIVALDI La Stravaganza 12Violin Concertos Op. 4

DIVERSE COMPONISTEN

L’Arte dell’Arco o.l.v. Federico Guglielmo

Scaramanzia

BRILLIANT CLASSICS 502842 1950433

Rolf Lislevand,Thor-Harald Johnsen e.a.

(2 CD’S) / € 9,99

NAÏVE 082218 6053614 / € 22,99

Vivaldi’s opus 3, L’estro Armonico, was een bonte verzameling: het ene concert was voor twee violen, het volgende voor twee violen en twee celli en het daaropvolgende weer voor vier violen. ‘Schrijf nu gewoon concerten voor één viool’, was het dringende advies van de Amsterdamse muziekdrukker Estienne Roger aan Vivaldi. Al die verschillende bezettingen door elkaar heen was verkooptechnisch niet zo handig met al die moeilijke solopartijen. Dus schreef Vivaldi zijn opus 4: twaalf concerten voor viool. Hij gaf deze collectie de titel La Stravaganza mee, daarmee verwijzend naar de soms wat vreemde harmonieën die hij vooral in de langzame delen gebruikt. De solopartijen zijn in deze vroege werken nog lang niet zo uitgesponnen en virtuoos als in de latere opusnummers, maar Vivaldi stelt wel degelijk eisen aan de solist. Federico Guglielmo zorgt met zijn klein bezette orkest L’Arte dell’Arco voor pittige uitvoeringen van dit opus. Door het inzetten van verschillende combinaties van continuo-instrumenten – luit, orgel, klavecimbel – krijgt elk concert een eigen sfeer mee. Vivaldi gebruikt voor bijna ieder concert een andere toonsoort, dus er is afwisseling genoeg. Een heerlijk frisse Vivaldi is dit.

De Noorse snarenvirtuoos Rolf Lislevand, die net zo makkelijk gitaar als luit, mandoline en aanverwante familieleden speelt, brak eerder een lans voor het werk van Santiago de Murcia en blies Vivaldi’s oeuvre voor luit en mandoline nieuw leven in. Intussen onderzoekt hij de hedendaagse toepassingen van de aloude basso continuo in het ensemble Nuove musiche. Dat is ook de grondslag voor zijn jongste cd-project, Scaramanzia, de Italiaanse term voor alles wat met bijgeloof en voodoopraktijken te maken heeft.

Uitgangspunt voor deze plaat is het hypnotiserende effect van het ostinato, of eenvoudiger: de repeterende baslijn, zoals die in de barok veelvuldig voorkwam in passacaglia’s, tarantella’s en andere werken. Lislevand gaat het werk van Carbonchi, Corbetta en Pellegrini voor barokgitaar op bijzonder wijze te lijf: hij neemt de thema’s als uitgangspunt voor, zoals hij zelf schrijft, ‘genuine’ improvisaties. Begeleid door medegitaristen improviseert hij in de barokke stijl met een enkele hedendaagsere variant, en zo brengt hij een prachtig jazzy leven in deze werken. Indrukwekkend is ook de colascione, de Italiaanse basluit die in handen van jazzbassist Bjørn Kjellemyr op twee tracks voor een enorme stuwing zorgt.

Pittige uitvoeringen

MARCEL BIJLO

Improvisaties in barokke stijl

PAUL JANSSEN

barok

barok

GEORG PHILIPP TELEMANN Ino Cantata

Ana Maria Labin, La Stagione Frankfurt o.l.v. Michael Schneider

ANTONIO VIVALDI Pan Flute Concertos

DEUTSCHE HARMONIA MUNDI

Hanspeter Oggier, Ensemble Fratres

0888837 467322 / € 23,99

BRILLIANT CLASSICS 502842 1950785 / € 7,99

Ino was de zus van Semele. Toen oppergod Zeus bij Semele de god Dionysos verwekte, werd Semele vreselijk afgestraft door Zeus’ echtgenote Hera. Ook Ino werd slachtoffer van de goddelijke wraak: haar man Athamas werd krankzinnig en vermoordde een van hun kinderen. Ino ging op de vlucht met het andere kind en dat is waar een spetterend goed gecomponeerde cantate Ino van Telemann begint: een wanhopige Ino die niet meer weet waar ze heen moet, de valse Hera aanklaagt, van een klif in het water springt en vervolgens met haar zoon vergoddelijkt wordt. Telemann schildert de situatie vol verbeelding: wat er gebeurt, is terug te horen in het orkest en de solostem. De cantate is vaker met succes opgenomen, door onder anderen Barbara Schlick en Roberta Alexander. Ana Maria Labin – ze zong een aantal jaren geleden in Die Zauberflöte bij De Nationale Opera – mag zich met haar dramatisch sterke vertolking in dat rijtje succesvolle uitvoerenden scharen. Daar komt bij dat La Stagione Frankfurt onder leiding van Michael Schneider een opgeschoonde partituur uitvoert die dichter bij Telemanns oorspronkelijke bedoelingen ligt dan voorgaande interpretaties.

Als aanvulling een heerlijk frisse en kleurrijke vertolking van de Orkestsuite TWV 55:D23 (twee jaar eerder gecomponeerd dan Ino, in 1763).

Deze Vivaldi is nét even anders. De panfluit werd eind jaren zeventig van de vorige eeuw ineens hip en mag zich sindsdien in een grote belangstelling verheugen. Het instrument leent zich eigenlijk prima voor de hier opgenomen fluitconcerten. Vooral het openingsstuk van de cd, La notte, werkt geweldig.

In dit concert beschrijft Vivaldi een nacht met halfslaapjes, doorwaakte perioden en bange dromen. Het mysterieuze van Vivaldi’s muziek past heel goed bij de omfloerste klank van de panfluit. Maar in Il gardellino, de distelvink, kwinkeleert de Zwiterse panfluitvirtuoos Hanspeter Oggier er vrolijk op los. Het probleem dat je op een panfluit geen trillers kunt spelen, iedere toon komt uit een ander pijpje, lost hij heel handig op. Je zou hem de Erik Bosgraaf van de panfluit kunnen noemen, want net als blokfluitist Bosgraaf zet ook panfluitist Oggier zijn instrument in in een veelheid aan muziekstijlen. Zijn spel is subtieler dan we op de panfluit meestal horen, en gelukkig zonder dat irritante vibrato. Het barokensemble Fratres munt uit in ritmische precisie, de accenten zitten vaak net waar je ze niet verwacht. Naast drie fluitconcerten zijn ook twee vioolconcerten en een sinfonia opgenomen. Een leuke Vivaldi-cd met verrassende klankkleuren.

HEIN VAN EEKERT

MARCEL BIJLO

Dramatisch sterke vertolking

KLASSIEKEZAKEN.NL

Vivaldi nét even anders

augustus 2015

41

advertentie

hedendaags

TERRY RILEY

One Earth, One People, One Love Kronos Quartet NONESUCH 007559 7951318 (5 CD’S) / € 49,99

Afgelopen juni vierde Terry Riley zijn tachtigste verjaardag. Van die acht decennia werkte de Amerikaanse componist een kleine veertig jaar nauw samen met het Kronos Quartet, reden voor platenlabel Nonesuch om een vijfdelige Kronos plays Riley-box op de markt te brengen. De eerste cd van de set is vanaf juli tevens als individuele release verkrijgbaar. Op het losse schijfje vindt men onder meer een aantal stukken die nog niet eerder werden uitgebracht, zoals de titeltrack Sunrise of the Planetary Dream Collector. Het betreft een ‘modulaire’ compositie in de geest van Riley’s lijfstuk In C, waarbij de uitvoerders eigenhandig hun route uitstippelen door een partituur van losse motieven die naar believen kunnen worden herhaald en opgestapeld. Toverwoorden in de lezing van het Kronos Quartet: sferische klankvelden en een afgewogen balans tussen tintelend samenspel en solistische passages.

Een andere opnameprimeur is het stuk One Earth, One People, One Love, een traag wentelende caleidoscoop van tekstfragmenten, tempelklokken en futuristische synthesizerklanken waarover de Kronosleden met veel gevoel voor frasering een tapijt van meditatieve strijkerslijnen weven. Composities als G Song en Cadenza on the Night Plain laten horen dat Riley ook zijn neobarokke pappenheimers kent.

Een tapijt van meditatieve strijkerslijnen

“Vanaf de eerste maten van de Prelude uit Bach’s Eerste Cellosuite is er geen ontkomen aan.

Hier is iemand aan het woord die weet waarover ze spreekt, die de diepte van Bach’s noten peilt, aanvoelt en meesterlijk overbrengt” - Luister

JOEP CHRISTENHUSZ

hedendaags

SOFIA GOEBAIDOELINA Complete GuitarWorks

David Tanenbaum e.a.

NAXOS 074731 3337972 / € 7,99

CC 72682 - 3CD

De Tataars-Russische Sofia Goebaidoelina weet instrumenten totaal anders te laten klinken dan we gewend zijn. Zij ontwikkelde haar fijnzinnige gevoel voor klankkleur tijdens een studie elektronische muziek en door te improviseren op allerhande (volks)instrumenten. Direct al in het openingsstuk Repentance voor drie gitaren, cello en contrabas word je op het verkeerde been gezet: je denkt elektronica te horen, maar de diep resonerende lage toon komt van de contrabas. Smartelijke uithalen van de cello worden doorsneden met korte tussenwerpingen van de gitaren. De ‘boetedoening’ klinkt op twee derde, waar felle, staccato gespeelde gitaarakkoorden en ferme glissandi van cello en contrabas het beeld oproepen van iemand die zichzelf geselt. In Sotto voce voor altviool, contrabas en twee gitaren worden de gitaarsnaren met behulp van een glas omgetoverd tot een soort waterorgels. Etherische flageoletten combineren prachtig met geheimzinnige glissandi die ontstaan als de gitaristen met een vinger langs de omwikkelde snaren strijken. Het stuk gaat swingen wanneer de musici hun klankkasten bekloppen in een syncopisch, naar flamenco zwemend ritme. Deze vijfentwintig minuten durende composities vormen een fraai contrast met de virtuoze Toccata en de lyrische Serenade voor gitaar solo, die qua klank conventioneler zijn.

Fijnzinnig gevoel voor klankkleur

JOHANN SEBASTIAN BACH

The Cello Suites

Mayke Rademakers Sofia Gubaidulina | György Kurtág Krzysztof Penderecki | Benjamin Britten Alfred Schnittke | Improvisations WWW.CHALLENGERECORDS.COM

THEA DERKS

NAI [15-686] CC adv Klassieke Zaken 4++.indd 1

18-06-15 14:03

CDBESPREKINGEN opera

opera

ANDRÉ CAMPRA

J.A.P. SCHULZ

Tancrède

Peters Bryllup

Benoît Arnould, Isabelle Druet e.a.

Les chantres du centre de musique baroque deVersailles, Les Temps Présents o.l.v. Olivier Shneebeli

Tobias Westman, Hannah Husáhr e.a. l’arte del mondo o.l.v.Werner Ehrhardt DEUTSCHE HARMONIA MUNDI

ALPHA 376001 4199585 (3 CD’S) / € 35,99

0888430 176027 / € 23,99

André Campra’s Tancrède heeft een bescheiden geschiedenis op de plaat: er verschenen ooit hoogtepunten op DG en er is een liveregistratie onder Jean-Claude Malgoire op Erato, met François le Roux in de titelrol. Een nieuwe opname is nu verschenen en dat is goed nieuws: deze mooie tragédie lyrique is een werk dat per akte beter lijkt te worden en dat eindigt met een hartverscheurende solo voor de hoofdrolspeler. Hij is de ridder Tancredi: niet die van Voltaires tragedie, waar Rossini een opera van maakte, maar die uit het epos Gerusalemme liberata van Torquato Tasso, tevens de inspiratiebron voor Monteverdi’s Combattimento di Tancredi e Clorinda. Campra voorzag het verhaal van verfijnde muziek, die wat traditioneel begint in de Proloog, maar die leidt naar adembenemende divertissementen en een aantal bijzonder fraaie aria’s en duetten. Deze nieuwe opname is ook weer live, maar van het publiek heeft men eigenlijk geen last. Koor en orkest onder leiding van Olivier Schneebeli geven een kleurrijke maar niet opdringerige weergave van de partituur. Sopraan Chantal Santon is als Herminie op haar allermooist in de prachtige aria Cessez, mes yeux in het derde bedrijf. Als de onfortuinlijke gelieven Tancrède et Clorinde zingen de mezzosopraan Isabelle Druet en bariton Benoît Arnould met een aangrijpende combinatie van jeugdige frisheid en dramatische warmte.

Werner Ehrhardt heeft met het orkest l’arte del mondo al meer bijzondere opera’s tot leven gewekt, en hij doet dat deze keer weer. Johann Abraham Peter Schulz werd in 1789 naar Denemarken gebracht om het muziekleven te verbeteren. Hij deed dat onder andere door twee muziekdrama’s te schrijven: Het Oogstfestival en zijn opvolger Peters Bruiloft (Peters Bryllup). Drie jonge koppels staan centraal in het volkse drama over het leven in een boerendorp. Het verhaal voltrekt zich in een werk met gesproken dialogen en muziek die gecompliceerdheid zoveel mogelijk uit de weg gaat: Schulz wilde het Deense volk opvoeden met harmonieuze muziek, direct en onderhoudend, zoals het werk van André Grétry. Schulz is een belangrijke schakel in de ontwikkeling van de Deense muziek, maar de vraag is: hoe klinkt zijn werk?

Het is misschien vernietigend om het woord ‘plezierig’ te gebruiken, maar in de beste zin van het woord is dit een goede omschrijving van wat men hoort. De beste nummers hebben een kwaliteit die aan Die Zauberflöte doet denken. Het ensemble van Werner Ehrhardt zorgt voor een prettige, frisse uitvoering van het geheel, die de aandacht vestigt op de kwaliteiten van de muziek.

HEIN VAN EEKERT

HEIN VAN EEKERT

Jeugdige frisheid

volksmuziek

Plezierige muziek

jazz

Euskel Antiqva Legacy of the land of Basque Euskal Barrokensemble o.l.v. Enrike Solinís

IWalk A Little Faster

ALIAVOX 843540 8099103 / € 21,99

CHALLENGE CLASSICS 060891 7340921 / € 23,99

Baskenland – dan denken wij aan een deel van Spanje. Dat ligt echter heel gevoelig, wat wel blijkt uit deze cd met drieëntwintig zeer uiteenlopende traditionele ‘songs’ uit de streek. In het booklet worden ze omstandig toegelicht in het Frans, Duits en Engels, maar ook in het Català, Castellano en Euskera – talen die niets van ‘Spaans’ moeten hebben. Wie zich begraaft in het culturele erfgoed van Baskenland krijgt begrip voor die trots. Het Euskal Barrokensemble propageert hier muziek uit wat je grofweg de Baskische renaissance mag noemen, muziek uit de vijftiende en zestiende eeuw die grotendeels is vastgelegd in het Basque Songbook. Wie een gelikte, gepolijste uitvoering verwacht, vergist zich. Bijna als moderne popmuziek klinkt het, soms spreekstemachtig, met flarden koorzang, interrupties van schijnbaar niet-geschoolde stemmen – dat alles akoestisch versterkt. Voeg daarbij allerlei exotische klankkleuren – snerpende vedels, vreemdsoortig slagwerk, blazers met veel valse lucht, bourdonklanken van onder meer een koor – en je waant je terug in de tijd geplaatst. Alsof je in de vijftiende eeuw over een druk marktplein loopt en van alle kanten gebombardeerd wordt met de uiteenlopendste muziek. Een cd kortom met fascinerende vrije interpretaties van oude Baskische volksmuziek, nooit eerder op deze manier gebracht.

De Italiaanse zangeres Chiara Pancaldi is begin dertig. Dat is jong voor een jazzzangeres, want minstens zo belangrijk als zangtechniek is levenservaring. Een stem houdt niets verborgen, de luisteraar heeft meteen door wanneer degene die zingt zich achter trucs of manieren verschuilt. Zoals trompettist Jeremy Pelt in zijn opvallend adequate hoestekst schrijft, is de overtuigingskracht van een zanger niet alleen van het grootste belang, maar ook moeilijk aan te leren. Op haar eerste cd voor het Nederlandse Challengelabel laat Pancaldi horen wat dat aangaat al een flink eind op weg te zijn. Gesteund door drie mooi ter zake spelende begeleiders toont Pancaldi durf door zo puur mogelijk te willen klinken.

Weinig opsmuk of capriolen. Er zijn korte momenten waarop Pancaldi haast terloops etaleert dat haar timing en frasering op orde zijn. Maar overwegend kiest ze voor helderheid. De melodie zingen, de tekst tot uitdrukking brengen; de basisdingen zogezegd en precies dat wat zo vaak misgaat. Natuurlijk hoor je wel dat ze jong is. Pancaldi’s stem kan ook nog wel wat room en vet gebruiken, maar dat komt hopelijk met de jaren.

JOS VAN DER ZANDEN

MISCHA ANDRIESSEN

Chiara Pancaldi

Terug in de tijd

KLASSIEKEZAKEN.NL

Zo puur mogelijk

augustus 2015 43

BOEKENTIPS

NEDERLANDSE MUZIEK BIJ NEDERLANDSE SYMFONIEORKESTEN 1945–2000

NAPOLÉON COSTE: COMPONIST EN GITARIST IN HET MUZIEK­LEVEN VAN HET 19E-EEUWSE PARIJS

Emanuel Overbeeke

ISBN 9879080862500

Ari vanVliet

ISBN 9789075879605

UITGEVERIJ CUMULI

UITGEVERIJ VAN GRUTING

BIOGRAFIE 508 BLZ. / CATALOGUS 296 BLZ. + CD / € 75,00

512 BLZ. GENAAID GEBONDEN / € 29,90

Emanuel Overbeeke geeft in dit boek, aan de hand van het artistieke beleid van symfonieorkesten, een caleidoscopisch beeld van het Nederlandse muziekleven in ruim een halve eeuw na de oorlog. De auteur rekent, mede op basis van de speelprogramma’s van de orkesten, af met vele misvattingen.

Overbeeke onderzoekt hoe circa twintig professionele Nederlandse symfonieorkesten van 1945 tot 2000 zijn omgegaan met het werk van Nederlandse componisten vanaf de negentiende eeuw. Hij gaat na hoe de Nederlandse muziek in de totale programmering is geplaatst en in welke mate de orkesten moeite deden om dit repertoire ingeburgerd te krijgen.

Er blijken nogal wat beleidsverschillen te bestaan tussen de orkesten, ook per tijdvak (1945-1970, 1970-2000). De orkesten, vooral de omroeporkesten, geven componisten de kans nieuwe stukken te presenteren. Welke verschuivingen in het repertoire doen zich in deze ruim vijf decennia voor?

Bovendien geeft Overbeeke een verrassend antwoord op de vraag welke Nederlandse componisten wanneer ‘in’ of ‘uit’ waren.

Omdat de programma’s van de orkesten de basis vormen voor dit onderzoek, is aan het boek een cd-rom toegevoegd met daarop alle speellijsten tussen 1945 en 2000 met één of meer Nederlandse werken. Ook zijn overzichten van de meest gespeelde componisten per orkest en per tijdvak opgenomen.

Onlangs is de biografie van Napoléon Coste (1805-1883) verschenen onder de titel Napoléon Coste: componist en gitarist in het muziekleven van het 19e-eeuwse Parijs als dissertatie bij de promotie van dr. Ari van Vliet aan de Universiteit Utrecht. Het boek is uitgegeven in het Nederlands en bestaat uit drie delen: 1. een biografie over leven en werken van Coste in 462 pagina’s; 2. een thematische catalogus van alle werken van de componist in 296 pagina’s; 3. een cd met de belangrijkste werken van Coste: Souvenirs opus 17-23, Fantaisie symphonique opus 28[b] (eerste opname) en Le Passage des Alpes opus 27, 28 & 40, speeltijd 72’27”, uitgevoerd door Ari van Vliet op een Kresse-kopie van de oorspronkelijke Lacôte-heptacordegitaar van Coste.

De biografie heeft een harde kaft in kleur en is gedrukt op A4-formaat in zwart-wit met ­afbeeldingen.

WANHOOP NIET! Biografie van componist en diplomaat ­Robert de Roos JurjenVis ISBN 9789075879667 UITGEVERIJ VAN GRUTING 376 BLZ. BOEK PLUS 2 CD’S / € 38,00

VERVOLGDE COMPONISTEN IN ­NEDERLAND Carine Alders & Eleonore Pameijer (Red.) ISBN 9789089647825 UITGEVERIJ AMSTERDAM UNIVERSITY PRESS 316 BLZ. / € 24,95

In de Tweede Wereldoorlog zijn de carrières van veel componisten geknakt. Een groot aantal van hen moest vluchten of dook onder, velen werden vermoord. Alleen al in Nederland zijn ten minste vijfendertig componisten vervolgd en veelal vergeten. Onder hen waren Joodse componisten als Leo Smit, Rosy Wertheim, Dick Kattenburg en Daniël Belinfante. Maar ook naar Nederland gevluchte componisten als Hans Lachman, Franz Weisz, en componisten die vanwege hun verzetsactiviteiten moesten onderduiken of gevangen werden gezet, onder wie Jan van Gilse en Marius Flothuis. Wat werd er in Nederland in het Interbellum gecomponeerd? Welke schade heeft de oorlog aangericht? Carine Alders en Eleonore Pameijer stelden een boek samen vol ontroerende en spannende levensverhalen, over muziek die gehoord moet worden.

44 augustus 2015

Omstreeks het midden van de twintigste eeuw was Robert de Roos (1907-1976) een van Nederlands succesvolste componisten. Zijn werken werden geregeld uitgevoerd, in binnen- en buitenland.

Niemand minder dan Willem Mengelberg noemde hem in 1937 ‘een van onze talentvolste jongeren’.

‘Wanhoop niet!’ prijkt als motto boven verschillende van De Roos’ composities. De Roos raakte in 1923 in de ban van Dada.

Hij sloot vriendschap met enkele jonge Franse componisten die flink aan de weg timmerden. Na zijn studie aan het Koninklijk Conservatorium (Den Haag) was hij een paar jaar leerling van Darius Milhaud. Zijn stijl van componeren ontwikkelde zich binnen korte tijd van ‘heilige eenvoud’ naar ‘gecompliceerde meerstemmigheid’. Zijn acht strijkkwartetten (1941-1976) vormen een uniek, samenhangend geheel in de Nederlandse muziek en worden nog altijd gespeeld. Omstreeks 1960 bevrijdde Robert de Roos zich van de tonaliteit en begon hij atonaal te componeren. Zijn atonaliteit onderscheidt zich door een emotionele toets.

De Roos werkte samen met bekende schrijvers, onder anderen zijn zwager Eddy du Perron en diens vriend Menno ter Braak. Omdat De Roos van zijn muziek niet kon leven, werkte hij overdag en componeerde hij in de avonduren. Vanaf 1946 was hij Nederlands eerste cultureel attaché, in Parijs. In diezelfde jaren kwam het Institut Néerlandais van de grond.

Van 1957 tot 1972 was hij diplomaat in Caracas, Londen en Buenos Aires.

COLUMN HANS HEG

I

KLASSIEKEZAKEN.NL

nimal music ter sprake komt: “Ik kies een blok marmer uit en hak eraf wat ik niet nodig heb”. Of het tweede vioolconcert van Glass (The American New Seasons) zo tot stand is gekomen, kun je je afvragen. Het lijkt er meer op dat hij weer eens handig aan het recyclen is geslagen. Boeiende passages voor de soloviool staan soms pal naast banaal maakwerk. Rechtstreeks afkomstig uit zijn componeercomputer.

Het concertante stuk van Gia Kantsjeli (die net als Arvo Pärt dit jaar tachtig wordt) is aanzienlijk intrigerender. Ondanks het extreem minimale karakter van Ex contrario.

Het begint in het niets, leidt je langs onverwachte vergezichten (mede door de bezetting met naast strijkers ook een keyboard, een basgitaar en wat een ‘performance CD’ wordt genoemd) en verdwijnt tenslotte ook weer in het niets. Ik heb de noten niet kunnen bekijken, toch wekt deze mysterieuze partituur de indruk dat het om een glashelder betoog gaat.

Zonder het fenomenale spel van Gidon Kremer en zijn twintig jaar geleden opgerichte Kremerata Baltica was het natuurlijk een heel ander verhaal geweest.

Kremer heeft recht van spreken. De lijst met nieuwe composities en premières die hij de afgelopen decennia onder handen heeft genomen is indrukwekkend. En alles op een niveau uitgevoerd waar je u tegen zegt. Het maakt hem in wezen niet uit in welke stijl en met welke middelen al dat nieuws wordt gecreëerd. Als de ‘noodzaak’ van de noten maar duidelijk wordt.

En als een componist maar tot de kern weet door te dr ingen.

Net als Mauricio Kagel en Alfred Schnittke (die hij met instemming citeert) moet ook Kremer niets hebben van werken die niet voor de luisteraar maar voor collega’s lijken te zijn gecomponeerd.

Een fameuze uitspraak van de beeldhouwer Auguste Rodin wordt opgevoerd als de mi-

VURIG PLEIDOOI

FOTO: KRISTIJONAS KUCINSKAS/DG

Ik weet het. Er zijn steeds meer muzikanten die bij een nieuwe release een tekstboekje stoppen dat bijna even interessant is als de uitgevoerde muziek. Jordi Savall is de ongekroonde koning op dit terrein. De boekwerken bij de luxueus vormgegeven cd-boxjes die de laatste jaren van zijn ensemble Hespèrion XXI uitkwamen, zijn gewoon kleine juwelen.

Die ook in een bibliotheek niet zouden misstaan. Je vraagt je af hoe hij het voor elkaar krijgt. En hoe hij daar telkens weer sponsors of financiers voor weet te vinden.

De laatste Deutsche Grammophon-cd van Gidon Kremer – New Seasons - is aanzienlijk bescheidener van opzet. Er zit slechts een dun boekje bij met slechts twee pagina’s tekst van de meester zelf, waarin hij iets heeft te vertellen over het nogal ongebruikelijke programma met ‘vioolconcerten’ van Philip Glass en Gia Kantsjeli. Sterker: er wordt een boodschap aan gekoppeld en er wordt ons ook een lesje gelezen. Daar is niets op tegen. Kremer heeft het hart op de juiste plek.

Hij houdt een vurig pleidooi voor een open mind. Met name musici en muziekliefhebbers die zich verzetten tegen hedendaagse (klassieke) muziek zouden zich eens achter de oren moeten krabben. “Als kunstenaar heb ik altijd geprobeerd bij de tijd te blijven”, aldus de Letse violist. “De tijd en de seizoenen zijn in wezen synoniem. Voor mij is het belangrijk niet alleen maar muziek uit te voeren van de grote componisten uit het verleden. De klassieken zullen, uiteraard, altijd een grote bron van inspiratie blijven, maar ik kom pas echt tot leven als ik ook nieuwe muziek kan spelen (om het even of het wel of niet om opdrachten gaat).”

EEN LESJE VAN GIDON KREMER

DIVERSE COMPONISTEN NEW SEASONS

Gidon Kremer, Kremerata Baltica DG 002894 7948179

augustus 2015 45

KLASSIEKE Ki nderZ AKEN

...VOOR KINDEREN EN ANDERE VOLWASSENEN

COMPONEREN

C

Componeren is muzieknoten bedenken en op notenbalken zetten.

Wat de componist bedenkt, moet hij kunnen opschrijven. Dat is een vak. Een ambacht.

Een timmerman moet ook weten welke zaagjes, gutsjes en beiteltjes hij moet gebruiken voordat hij iets kan timmeren.

De componist zit voor een leeg vel notenpapier, of een leeg computerscherm. Gedachten en ideeën woelen door zijn of haar hoofd.

‘Zal mijn werk de tijd doorstaan?’

De tijd zal het leren. Ik ga van 1750 naar 2005.

Drie componisten. Door de tijd heen.

Wolfgang Amadeus Mozart. De muziek op deze cd is rond 1750 gecomponeerd. De muziek lijkt simpel, maar dat is bedrog. Probeer de variaties van #1 of #5 maar eens mee te zingen en verwonder je over hoe je steeds op een ander been gezet wordt. Wat valt je op aan de klank van de piano? Mozart is van alle tijden.

Dan Richard Strauss. Dit is andere koek.

Hij componeerde Domestica in 1903. Veel mensen vonden het stuk maar niks. En nu?

Geaccepteerd. Het heeft de tijd doorstaan.

Strauss is van alle tijden. Ai, en dat gekwelde en duistere slot van #3. Waar slaat de klok 7 uur?

Componist Jörg Widmann. Dat is wéér andere koek. Dwars gebakken.

Muziek gecomponeerd rond 2005. Wat een afstanden tussen de noten (intervallen)! Je hoort geen melodie of liedje. Maar is dat erg? Vraag om het verhaal van Odysseus en de Sirenen uit de Griekse mythologie voor te lezen en ga daarna #3 draaien. OEF! Zal zijn werk de tijd doorstaan? De tijd zal het KLASSIEKEZAKEN.NL

W.A. MOZART KEYBOARD MUSIC,VOL. 7 Kristian Bezuidenhout

HARMONIA MUNDI 009304 6753122

leren. Maar wat mij betreft zeker en vast.

Onze luisteraarsoren moeten moeite doen, moeten door nieuwe oorgangen kruipen.

Ouders, grootouders, meesters en juffen: gewoon elke dag van elk van deze cd’s tien minuten laten horen.

Ik geniet van het presenteren van Muziekwijzer van Max, op Radio 4 en van Jazz in the morning op Radio 6. In beide programma’s hoor ik wat nieuws, en word ik qua muziek wijzer.

Neem de cd’s mee naar school, ik verloot een bosje cd’s onder de meester of juf die een verslagje mailt van wat jullie van de muziek vinden.

Als jij in 2065 (hoe oud ben je dan?) deze cd’s nog eens beluistert, ben ik benieuwd wat je vindt.

Nou dág!

RICHARD STRAUSS SYMPHONIA DOMESTICA & DIE TAGESZEITEN Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin, Rundfunkchor Berlin o.l.v. Marek Janowski PENTATONE 082794 9050763 (SACD)

Edwin Rutten

EDWINRUTTEN@EDWINRUTTEN.NL

Iedere mailer krijgt de Klassieke Kinderzaken konde De 13e mailer stuur ik een cd’tje.

PPS. HELLEENSE MYTHOS VAN S.J. SUYS-REITSMA. HEB IK VERSLONDEN. RUIGE TEKENINGEN.

JÖRG WIDMANN VIOLIN CONCERTO E.A. Christian Tetzlaff, Swedish Radio Symphony Orchestra o.l.v. Daniel Harding ONDINE 076119 5121528

PS. WELKE MEESTER OF JUF HEEFT DE FILM AMADEUS IN DE KLAS GEDRAAID? DOEN! PPS. GEESTIG DAT NIEMAND NOG GEVRAAGD HEEFT WAT DEZE P’S BETEKENEN. JULLIE EEN IDEE? CD’S TE WINNEN. augustus 2015

47

PUZZEL Jan Peter Raat

COMPONISTENWEGSTREPER: In dit schema staan de namen van 65 bekende en minder bekende componisten kriskras door elkaar. Streep de namen weg (letters mogen meerdere keren worden gebruikt) en vind van links naar rechts van boven naar beneden met de niet weggestreepte letters de namen van nog drie componisten. Dit is de oplossing van de puzzel.

DE NAMEN ZIJN: Adams Arditi Bach Beethoven Berg Boito Brahms Bruch Bruckner Chopin Cui Dukas Dvorák Eisler Elgar Erkel Exaudet Fasch Fétis Franck Frescobaldi Frid

S Gade Grieg Gomes Hahn Händel Hanson Haydn Heppener Honegger Indy Ives Kee Kerle Kollo Kox Lehár Leoncavallo Loewe Haba Mozart Nielsen Novák

Orff Paer Paganini Poot Raff Ravel Reicha Respighi Rihm Rist Ruffo Reger Satie Schenk Schubert Thomas Tsjaikovski Tye Verdi Vivaldi Vorísek

K

L

N

O

L

L

A

V

A

C

N

O

E

L

F

B

O

I

T

O

E

R

G

U

T

J

M

E

E

R

A

E

E

K

Y

I

V

I

R

F

H

H

I

D

I

C

W

L

A

D

E

I

A

F

I

A

R

S

N

D

H

E

S

R

B

V

Z

R

R

R

E

E

L

A

L

A

I

E

N

E

O

O

S

E

M

O

G

E

H

A

Y

V

N

S

M

R

R

R

A

G

L

E

R

O

B

D

N

H

A

H

I

U

F

A

A

R

R

U

N

O

N

O

V

A

K

S

F

R

E

K

E

R

L

E

C

I

B

O

C

A

E

F

R

E

I

C

H

A

G

S

I

G

N

K

N

K

O

L

L

O

H

E

L

G

E

X

A

U

D

E

T

D

S

A

M

O

H

T

E

R

R

D

V

I

V

A

L

D

I

I

P

A

E

R

F

A

E

T

O

O

P

A

G

A

N

I

N

I

E

E

A

F

S

C

H

U

B

E

R

T

N

S

T

N

T

A

S

F

I

T

I

D

R

A

H

T

O

A

K

I

D

S

C

H

E

N

K

O

X

E

C

N

S

C

S

A

B

A

H

E

P

P

E

N

E

R

U

U

U

S

M

H

A

R

B

I

H

G

I

P

S

E

R

R

T

S

J

A

I

K

O

V

S

K

I

G

R

E

B

OPLOSSING

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 30 augustus 2015 naar: Vereniging Klassieke ­Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van Valentina Lisitsa plays Philip Glass verloot.

Met dank aan Decca.

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 3-2015 Oratoriumkoor KLASSIEKEZAKEN.NL

PRIJSWINNAARS NAAM PLAATS DHR. J.D. KAMPERMAN RODERESCH MW. S. WILLERING DEVENTER MW. M. BERENDS- MAAS DOETINCHEM DHR. S. PEEREBOOM LEIDEN MW. N. MAAS- VAN DOORNE APELDOORN DHR. M.D. ETMANS FERWERT DHR. A.M. PLATTEEL WANROIJ MW. A. BLEUMINK STEENWIJK DHR. J.L.J. GIELKENS WEERT MW. M.H. MERTENS NIJMEGEN

De prijswinnaars ontvangen het boek Van trilling tot rilling.

Met dank aan Uitgeverij Prometheus. augustus 2015

49

KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR BOEKHANDEL FEIJN 

EMMEN PLANTAGE VERMEER

MAASSLUIS MASTERSOUND 

ALMELO HILARIUS BROEKHUIS 

ENSCHEDE BOEKHANDEL BROEKHUIS 

MAASTRICHT BOEKHANDEL DOMINICANEN 

Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

AMERSFOORT DE ALGEMENE BOEKHANDEL

ERMELO RIEMER & WALINGA CD AFD. 

MIDDELBURG DE DRUKKERIJ 

AMSTERDAM BOUDISQUE MUZIEK EN FILM 

GOES BOEKHANDEL DE KOPEREN TUIN 

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

NIJMEGEN BOEKHANDEL ROELANTS 

LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

BROEKMANS & VAN POPPEL 

GRONINGEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

KROESE KLASSIEK 

HET CARILLON 

BOEKHANDEL VAN DER MEER  Vuurtorenplein 10 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

PLATO GRONINGEN 

OOSTERBEEK PLANTAGE MEIJER & SIEGERS 

Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

CHARLES MUZIEK

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl CONCERTO  Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN NAWIJN EN POLAK BOEKVERKOPERS 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl DE BILT BOUWMAN BOEKEN 

Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven

BERGEN OP ZOOM QUIST BOEKHANDEL 

Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl

BREDA MUZIEKHANDEL SPRONK / DE VRIJE BOEKHANDEL 

Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN MUSIC & MORE 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

DELFT MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEN HAAG VELVET / PAAGMAN 

Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl

DORDRECHT DE MUZIEKDRAGERIJ 

Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com DRACHTEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl DRIEBERGEN CD ARTLINE V.O.F. 

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM BRUNO KLASSIEK 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERENVEEN

BINNERT OVERDIEP  Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HENGELO

BOEKHANDEL BROEKHUIS  Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl ’S-HERTOGENBOSCH PIETER VAN OS CD 

Snellestraat 44 / 073-6131150 www.pietervanoscd.nl

HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KROMMENIE ERWIN VERMAST CD-DVD SHOP 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LAREN LARENSE BOEKHANDEL

Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl LEEUWARDEN

BOEKHANDEL VAN DER VELDE  Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl POORT 

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN PLATO LEIDEN 

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

EINDHOVEN BULLIT KLASSIEK 

VELVET MUSIC  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

50 augustus 2015

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl NOORDWIJK

Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl

RODEN BOEKHANDEL DAAN NIJMAN 

Heerestraat 87 / 050-5012967 http://www.daannijman.nl

SCHAGEN BOEKHANDEL PLUKKER

Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl SNEEK

BOEKHANDEL VAN DER VELDE  Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST BOEKHANDEL VAN DE VEN

Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER 

Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl VENLO SOUNDS RECORDSHOP BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

WIJK BIJ DUURSTEDE

BOEKHANDEL PETTINGA  Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN MUSIC ALL IN 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE

PLATO ZWOLLE  Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl WAANDERS IN DE BROEREN  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

Passie voor klassiek Luister is hét toonaangevende klassieke N R 708 ,

S I N D S 1952 |

J U L I | A U G U S T U S 2015

muziektijdschrift en

Passie voor klassiek

verschijnt acht keer per jaar.

Boordevol pagina’s vol

Chant for Peace Monniken zingen voor wereldvrede

interviews, recensies,

Hortus Festival

beschouwingen

Botanische tuinen als podia

en portretten van

Salvatore Sciarrino

componisten en

Magische klankenmenger in Parco della Musica

uitvoerenden!

Robeco SummerNights

Hoogtepunten uit de programmering

Fadokoningin Mariza leert zichzelf opnieuw begrijpen

Elke uitgave met een prachtige GRATIS compilatie cd.

€ 7.95

Luister g n a v t n o n e Word nu lid r slechts o o v g n la r a een half ja

€ 25,-

Tel: 085 7600237 E-mail: abonnement@bcm.nl

www.luister.nl

49,99

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

niet clubleden

42,99* 10CD

49,99 alleen clubleden

* 99 37, 10CD

NOTEN VAN EEN BRILJANTE GENERATIE

Henriëtte Bosmans

Hoe zou het Nederlandse muziekleven eruitgezien hebben als de Tweede Wereldoorlog de twintigste eeuw niet als een wrede wig had gespleten? Hoe zouden Nederlandse componisten vandaag de dag gecomponeerd hebben als al die briljante en veelbelovende componisten uit de eerste helft van de twintigste eeuw hun werk af hadden kunnen maken? Componisten als Henriëtte Bosmans, Dick Kattenburg, Leo Smit, Sem Dresden, Nico Richter en zelfs Marius Flothuis en Lex van Delden werden of omgebracht vanwege hun Joodse wortels, of na de oorlog genegeerd en als componist op een zijspoor gezet door de jongste generatie die het modernisme omarmde. De mede dankzij de Leo Smit Stichting – en de grote motor daarachter, fluitiste Eleonore Pameijer – uitgebrachte 10-cd-box Forbidden music in World War II brengt deze verguisde en nog altijd te vaak vergeten wereld weer tot leven. Alle meesterlijke opnamen die er de afgelopen decennia zijn gemaakt, komen hier samen, plus nog wat even mooie bonusregistraties. Het maakt de box niet alleen tot een pijnlijke herinnering aan wat had kunnen zijn, maar ook tot een feest van heerlijk meeslepende muziek vol Franse slag, jazz, melancholie, meezingbare melodieën en meer. Het is de stem van een generatie die klaar stond om de wereld te veroveren en die in de kiem gesmoord werd. Een indrukwekkende box.

DIVERSE COMPONISTEN

FORBIDDEN MUSIC IN WORLD WAR II

Diverse uitvoerenden

ETCETERA 871180 1015309 (10 CD’S) / 154 725 VKZ

biedt u deze uitgave aan.

*Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 september 2015.