Vkz2016 01

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 36STE JAARGANG FEBRUARI 2016 NR 1

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

REMY VAN KESTEREN duikt in het onbekende

NIEUW OP SONY CLASSICAL

EXCLUSIEVE AANBIEDING

23

,99

NU

* 99 14,

DE LEVENSERVARING VAN MAGDALENA ­KOZENÁ

DIVERSE COMPONISTEN MONTEVERDI

Magdalena Kozená La Cetra o.l.v.Andrea Marcon

DG 00289 47945956 / VKZ 161 751

KLASSIEKEZAKEN.NL

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2016 .

FOTO: ESTHER HAASE

De mezzosopraan Magdalena Kozená is de veertig inmiddels gepasseerd en dat heeft een voordeel. Haar levenservaring als echtgenote, moeder, vrouw en minnares klinkt als de juiste noten op de lessenaar staan in elke frase door. Die juiste noten werden lang geleden al geschreven door Claudio Monteverdi.

Deze briljante componist op de grens van renaissance en barok wist van leven en liefde en raakte al vroeg een snaar bij de Tsjechische sopraan. Ze zong zijn noten vaker, maar nu durft ze, gepokt en gemazeld door het leven, een hele cd te wijden aan de geliefde madrigalen en aria’s. En dat komt binnen.

Kozená zingt alsof ze volledig begrijpt en doorvoelt wat Monteverdi bedoelt. Dat brengt vreugde en doet zeer. Bovendien speelt het Bazelse barokorkest La Cetra onder leiding van Andrea Marcon alsof het door Monteverdi zelf geïnstrueerd is. Zelden kwam een cd dichter bij Monteverdi en zelden klonk het gezongen leven liefdevoller, pijnlijker, meeslepender en vanzelfsprekender dan op deze cd uit de mond van Magdalena Kozená.

KLASSIEKE ZAKEN 36e jaargang, nummer 1 - februari 2016 Winkelprijs € 3,25 Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

DEZE MAAND

Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Mischa Andriessen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Hein van Eekert, Hans Heg, Hieke van Hoogdalem, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Jan Kunst, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jos van der Zanden

FOTO: PETER VAN DER HEYDEN

HOOFDREDACTEUR

REMY VAN KESTEREN: EEN NIEUW BEGIN

EINDREDACTIE

6

VORMGEVING

MILOS & DE BEATLES

COVERFOTO

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 085 7600237 www.bcm.nl

16

25-JARIG JUBILEUM DANIEL REUSS

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

©2016 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 25 maart 2016

4

februari 2016

FOTO: KLAUS RUDOLPH

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

CAPUÇON VIERT FEEST GRIGORY SOKOLOV LIVE

25

FOTO: SIMON FOWLER

20

STOPZETTEN ABONNEMENT

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

FOTO: LARS BORGES/MERCURY CLASSICS

LEDENADMINISTRATIE

FOTO: MARCO BORGGREVE

Peter van der Heyden KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 45.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

12

BUNIATISHVILI VOOR DE FIJNPROEVER

Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter

FOTO: GAVIN EVANS

Frederike Berntsen

EXCLUSIEVE AANBIEDING

3

De levenservaring van MAGDALENA KOZENÁ

VAN DE REDACTIE FOTO: MAARTEN VAN HAAFF

EN VERDER

Live of niet?

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

10 Meesterlijke KLANKREIS 11 Een goddelijke SOKOLOV EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

52 Dé weg naar een ZALIG PASEN ARTIKELEN

REMY VAN KESTEREN duikt in het onbekende

6

12 KHATIA BUNIATISHVILI verovert harten 15 Nieuw cd-label CUGATE 16 CAPPELLA AMSTERDAM Feesten met Brahms 19 SELDOM SENE Unieke benadering 20 MILOS & DE BEATLES yeah, yeah, yeah!

22 HET MIDDAGCONCERT in het Concertgebouw 25 Magie bij GRIGORY SOKOLOV 26 ENSEMBLE ZEFIRO Italiaanse vitaliteit en virtuositeit 28 RENAUD CAPUÇON & onweerstaanbare

meesterwerken RUBRIEKEN

4 COLOFON 5

VAN DE REDACTIE

9

BERICHTEN

31 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 44 AANBEVOLEN DOOR

Pianist Grigory Sokolov wil niet de studio in. Het gebeurt op het podium, anders niet. Daar zit wat in, heel veel zelfs. Gelukkig verschijnt er zo nu en dan een live-opname met hem.

Nu net de tweede, met muziek van Schubert en Beethoven.

Dan waan je je toch een beetje in de zaal.

Iets anders is dat sommige uitvoeringen het alleen live goed doen. Onlangs was de dirigent Teodor Currentzis in ons land met zijn gezelschap MusicAeterna uit Perm. Currentzis is een excentrieke Griek die graag een beetje levendigheid op het podium ziet. En zo geschiedde.

In de Rotterdamse Doelen werd het een gezellige boel met een dansende en stampvoetende dirigent, en in een stuk van Biber liep een aantal orkestleden in een dronken bui over de bühne. Alles voor de muziek. Of dit concert een muzikaal hoogstandje was, daarover verschillen de meningen. Maar de luisteraar was een avond uit en werd meegezogen in de energie van de spelers.

Onbetwiste oerkrachten

Diezelfde Currentzis heeft vorig jaar een cd uitgebracht om je vingers bij af te likken, alsof je er live bij bent, terwijl het een studio-opname is. Stravinsky’s Le sacre du printemps knettert kaal, fris en op het scherp van de snede uit de luidsprekers, onbetwiste oerkrachten zijn hier aan het werk.

Net uit, eveneens onder leiding van deze dirigent: Tsjaikovski’s Vioolconconcert – soliste: Patricia Kopatchinskaja – en Les noces van Stravinsky. Ook raak, deze cd. Tsjaikovski in een nieuw jasje.

47 HANS HEGS COLUMN 48 PUZZEL 49 KLASSIEKE KINDERZAKEN

In de studio of live, er telt maar één ding: de spontaniteit en energie van het musiceren moeten ervan afspatten.

50 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

KLASSIEKEZAKEN.NL

zie voor de aanbieding ­pag. 11

Frederike Berntsen februari 2016

5

REMY VAN duikt in het onbekende IN DE ZOMER VAN 2015 WERD BEKEND DAT DE NEDERLANDSE HARPIST REMY VAN KESTEREN EEN EXCLUSIEF CONTRACT HEEFT GETEKEND BIJ DEUTSCHE GRAMMOPHON. WIE REKENDE OP EEN KEURIG DEBUUTALBUM OP HET PRESTIGIEUZE GELE LABEL MET BEKENDE EN MINDER BEKENDE HARPKLASSIEKERS KOMT BEDROGEN UIT. REMY VAN KESTEREN GAAT MET TOMORROW EYES METEEN OP AVONTUUR EN SLAAT SPANNENDE NIEUWE WEGEN IN.

muziek te maken, niet om harp te spelen.

Mijn docente zei steeds dat ik altijd op zoek moest naar schoonheid, maar een instrument mag ook lelijk klinken als de muziek daarom vraagt.”

De cover van Tomorrow Eyes zegt eigenlijk alles. De enigszins angstaanjagende zwart-witfoto van Remy van Kesteren en face had zo een still kunnen zijn uit een thriller of horrorfilm uit het tijdperk van de zwijgende film.

“Het is niet mijn vriendelijkste gezicht”, reageert Van Kesteren lachend. “Ik vind het wel een heel krachtige foto. We zochten naar een beeld dat bij de cd paste. Iets met de schaduw van de snaren van de harp sprak mij erg aan.

Een metaforisch beeld voor waar ik vandaan kom en nu muzikaal naartoe ga.”

De 26-jarige Van Kesteren is in elk geval niet van plan zich te conformeren aan de rijke Nederlandse harptraditie om de zoveelste solist op rij te worden die het schaarse maar mooie traditionele harprepertoire voor het voetlicht brengt. “Ik draag die geschiedenis met mij mee en ik heb in de twintig jaar dat ik harp speel zo’n beetje alles gespeeld wat er te spelen is. Het is een deel van mijn leven, maar een instrument is uiteindelijk slechts een instrument. En reken maar dat ik de harp af en toe kan vervloeken.”

Het gaat Van Kesteren niet om de harp, maar om de muziek, zoveel is duidelijk. “Ik ben maar toevallig bij de harp terechtgekomen.

Mijn moeder speelt fluit en was altijd gek op Ierse muziek. Ik was een keer mee met haar naar een vriendin die harp speelde, en werd meteen verliefd op de klank.”

Inmiddels is de harp een verlengstuk van Van Kesteren. “Maar,” zegt hij, “ik speel om

6

februari 2016

Met Tomorrow Eyes heeft Van Kesteren in ieder geval een cd willen maken die heel dicht bij hem staat, een lastig in één woord te vangen verzameling van intrigerende stukken op de grensvlakken van ambient, minimalisme, rock, de betere pop en klassiek. “Het is voor het eerst dat ik zelf stukken geschreven heb, omdat ik iets wilde maken dat echt van mij was. De stukken op de cd representeren wat ik voelde op het moment van schrijven; het is heel duidelijk een momentopname. Daarbij heb ik mijzelf verrast. Ik ben een nogal melancholische persoon en ik verwachtte eigenlijk allemaal droevige liedjes, maar er staan veel vlotte ritmische stukken op.”

Pas achteraf kon hij dat herkennen als een overkoepelend thema. “Hoop. Als muziek één belangrijke waarde kan hebben, dan is het wel hoop. Alles wat er gebeurt in de wereld houdt mij bezig, en tegenwoordig is het erg gemakkelijk om de hoop te verliezen. Muziek helpt om in veel zaken toch weer het goede te zien. Bovendien zit er ook een ‘op hoop van zegen’ in”, voegt hij lachend toe. “Het is toch een heel nieuwe persoonlijke weg die ik insla en waarvan ik niet weet waar deze uitkomt. Ik voel mij erg verbonden met wat we nu ge-

maakt hebben. Het voelt als het begin van iets. Ik wil ook het podium op met het programma, compleet met licht en beeld erbij zodat het een totaalconcept wordt. Dat wil ik in de toekomst verder ontwikkelen. Op 1 juni hebben we het eerste programma staan in Paradiso in Amsterdam. Een bewuste keus, weg van de klassieke podia.”

Opvallend is dat Van Kesteren juist bij die gelegenheid de belangrijkste Nederlandse staatsprijs voor klassieke muziek krijgt uitgereikt: de Nederlandse Muziekprijs. Van Kesteren laat zich desondanks niet in een hokje stoppen. “Ik heb geen naam voor wat we nu doen. Hoeft ook niet. Het voelt als een vorm van opnieuw beginnen. Ik heb in de klassieke wereld alles bereikt waar ik van droomde, en dat is inmiddels mijn droom niet meer. Het gaat erom hoe ik mijn muzikale identiteit wil uitdrukken. Het harprepertoire is klein en een harpist speelt vaak dezelfde concerten. Daarom duik ik liever het onbekende in.”

En dat doet hij niet alleen. Op de cd staan naast werken van Van Kesteren ook stukken van Martin Fondse en werken die, zoals de titeltrack Tomorrow Eyes, deels ontstonden in samenwerking met gastartiesten als singer-songwriter Michael Prins. Ook saxofonist Ties Mellema leverde een belangrijke bijdrage. “De cd is grotendeels tot stand gekomen in samenwerking met Ties”, zegt Van Kesteren zelfs. “We hebben heel veel geëxperimenteerd samen.”

“IK SPEEL OM MUZIEK TE MAKEN, NIET OM HARP TE SPELEN”

COVERINTERVIEW

KESTEREN Van Kesteren geeft de eer ook in de inleiding van de liner notes helemaal aan Ties Mellema, die diverse chemokuren onderging. Van Kesteren steekt zijn gevoel daarover niet onder stoelen of banken. ‘Dit is waar het album over gaat: hoop. De hoop dat een van mijn partners in crime – saxofonist Ties Mellema, met wie de embryonale staat van veel van de werken ontstond gedurende onze improvisatiesessies – zal genezen door zijn chemotherapie die een week na de opnamen van de cd begon, en dat hij zal spelen als nooit tevoren.’

Inmiddels lijkt die wens uitgekomen en gaat het goed met de saxofonist. “We hebben getwijfeld over die liner notes, maar ik vind het erg treffend dat die tekst ook wat losmaakt en eenzelfde rauwheid en echtheid uitstraalt als de opname en de stukken op de cd. Maar uiteindelijk moet het daar natuurlijk niet over gaan. Het is begonnen en geëindigd bij de muziek, en ik kan alleen maar hopen en wensen dat die voor zichzelf spreekt.”

PAUL JANSSEN

REMY VAN KESTEREN VOOR DE CONCERTAGENDA ZIE: REMYVANKESTEREN.COM

FOTO: PETER VAN DER HEYDEN

KLASSIEKEZAKEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN TOMORROW EYES

Remy van Kesteren e.a.

DG 00289 48123650

februari 2016

7

BERICHTEN

TOMTOM DOOR BACHS PASSION

Govert Jan Bach over de ­Johannes ­Passion van ­Johann ­Sebastian Bach Uitgeverij ­Rubinstein ISBN 9789047617532 (2cd+boek) 151 707 VKZ 19,99

17,99 2CD + BOEK

FOTO: FOPPE SCHUT

Hoe zou het zijn om door een verre verwant van de grote Johann Sebastian Bach aan de hand meegenomen te worden door een groot meesterwerk als de Johannes-Passion?

Om door een kalme stem geleid te worden naar de emotionele diepten van het lijden van Christus, naar de hoop en wanhoop van het volk, de twijfels en dwalingen van de apostelen – en vooral door Bachs wonderlijke noten en hun bijzonderheid? Het kan, en nog in het Nederlands ook. Govert Jan Bach maakte een fascinerend luisterboek vol wezenlijke kennis en ervaring die de waarde en kracht van de meesterlijke noten van Bach alleen maar vergroten.

FESTIVAL JONG TALENT SCHIERMONNIKOOG 12 T/M 17 MAART Onder de vleugels van het Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog vindt alweer de vijfde editie plaats van Festival Jong Talent. Vanuit de hele wereld komen meer dan zestig toptalenten naar deze broedplaats om op te treden en masterclasses te volgen.

Onder hen winnaars en finalisten van nagenoeg alle grote Nederlandse concoursen.

Ook maken musici van de Academie van het Koninklijk Concertgebouworkest en de Muziekkapel Koningin Elisabeth hun opwachting. De afgelopen vier jaar kwamen er meer dan 250 jonge musici naar het eiland. Kijk voor het programma en de kaartverkoop op: www.schiermonnikoogfestival.nl

MAN EN MYTHE - PIERRE AUDI EN HET M ­ UZIEKTHEATER Kort na de opening van Nederlands eerste echte operahuis, het Muziektheater in Amsterdam, was er sprake van een uitzichtloze chaos bij de toenmalige Nederlandse Opera. In 1988 werd de voor velen totaal onbekende Libanese Brit Pierre Audi benoemd tot artistiek directeur.

Oud-Volkskrantjournalist en operakenner ­Roland de Beer beschrijft beeldend en trefzeker hoe Pierre Audi in nauwe samenwerking met zakelijk directeur Truze Lodder het muziek­ theater in Nederland heeft ontwikkeld tot ‘boutique opera’ die ook internationaal opzien baart.

Leporello Uitgevers, 400 blz. / € 29,90 ISBN: 9789079624164

KLASSIEKEZAKEN.NL

februari 2016

9

FOTO: GIROLAMO MACINA

23,99

* 99 16, 14,99 23,99

clubleden

*

MEESTERLIJKE KLANKREIS De namen Gennaro Manna, Aniello Santangelo en Giacomo Sellitto zullen u niet zoveel zeggen, maar de woorden Napels en achttiende eeuw ongetwijfeld des te meer. Niet alleen was Napels met het beroemde Teatro San Carlo het centrum van de ontluikende Italiaanse opera, de stad was ook een belangrijke voedingsbodem voor de mooiste religieuze muziek. Alessandro Scarlatti en Giovanni Battista Pergolesi vierden in Napels triomfen met hun Stabat Mater. In hun kielzog schreven vele componisten die tegenwoordig onder het stof van de geschiedenis liggen, minstens zulke gloedvolle noten. Het nog jonge Abchordis Ensemble heeft er de eervolle taak van gemaakt deze verborgen schoonheden weer voor het voetlicht te brengen. En dat doen ze hemelbestormend mooi met niet eerder opgenomen werken van Manna, Santangelo en Sellitto. Zo is de blikvanger van deze cd, het Stabat Mater van Sellitto, een klein meesterwerk dat niet onderdoet voor de bekende Stabat Maters uit die tijd. Een meesterlijke klankreis naar het rijke Napels van de achttiende eeuw.

MANNA, SANTANGELO, SELLITTO STABAT MATER

Abchordis Ensemble

SONY 88875 159722 / VKZ 161 752 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de c足 omplete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2016.

10

februari 2016

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

EEN GODDELIJKE ­SOKOLOV Het Engelse tijdschrift Pianist schreef ooit over het spel van de pianist Grigory Sokolov: ‘Het woord ‘goddelijk’ vat het waarschijnlijk het beste samen’. En dat is misschien wel de treffendste omschrijving voor deze wonderlijke Russische pianist, in ieder geval als het gaat om de jongste loot aan zijn cd-stam. De dubbel-cd met liveopnamen uit Warschau en Salzburg bevat schijnbaar niet veel nieuws: Schuberts veel gespeelde en zeer geliefde Impromptus D 899, Beethovens Hammerklaviersonate en een ruime handvol encores van Rameau en Brahms. Maar Sokolov zorgt ervoor dat je als luisteraar vanaf de eerste noot aan zijn lippen hangt. Wat een verteltrant, wat een even mooie als gewaagde afwijking van wat allerwegen bekend is… Schuberts Impromptus klinken alsof ze gisteren gecomponeerd zijn, Beethovens Hammerklaviersonate is een revolutionaire openbaring en zelfs Rameau klinkt dankzij Sokolov als een hemelbestormer. Want dat is wat Sokolov doet: hij maakt het bekende weer bijzonder.

SCHUBERT, BEETHOVEN

HAMMERKLAVIER SONATA E.A.

Grigory Sokolov

DG 00289 4795426 (2CD) / VKZ 161 753 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de c­ omplete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2016.

26,99

* 99 24,

26,99

2CD

clubleden

19,99*

FOTO: KLAUS RUDOLPH

2CD

KLASSIEKEZAKEN.NL

februari 2016

11

KHATIA BUNIA Als een vamp betreedt ze het podium, alleen al haar verschijning verovert harten. Maar dan haar spel.

Van magische klankfonteinen tot verstilde poëtische visioenen – aan de vleugel verricht Khatia Buniatishvili wonderen.

Haar nieuwe cd Kaleidoscope is er echt een voor de fijnproever.

12

februari 2016

FOTO: GAVIN EVANS

Ga er maar aan staan, Schilderijen van een tentoonstelling van Moessorgski, Ravels La Valse en dan nog Stravinsky’s Petroesjka – dan moet je wat in je mars hebben. Dat het bij deze raspianiste niet enkel gaat om technisch vernuft maar vooral om interpretatie – dat hoor je meteen. Alles lijkt nét even anders te klinken. Bij Ravel haalt ze ineens begeleidende stemmen naar de voorgrond, Moessorgski klinkt hier en daar onverwacht dromerig en aarzelend, bij Stravinsky overheerst de onbedaarlijke schaterlach, soms gespeeld met een bijna slagwerkachtige ruwheid. Maar K hatia Buniatishvili heeft dan ook een bijzondere manier om muziek te benaderen: ‘Bij elk stuk doe ik alsof het net is geschreven, alsof de inkt nog nat is. De partituur ontdekken, de lijnen zien, wegwijs worden in de ideeën – dat is mijn aanpak.’

Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken, deze Georgische. Zelfverzekerd

SPECIAL

TISHVILI van magische klankfonteinen tot poëtische visioenen is ze, een air van wie-doet-me-wat, ik weet wat ik waard ben. Bij interviews spreekt ze vloeiend Frans en Engels, geen spoor van aarzeling. Charisma en uitstraling te over.

Met haar felrode lippen en pikzwart glanzend haar troont ze trots op het omslag van de nieuwe cd – hier ben ik.

Het heeft vast te maken met invloeden in haar jeugd. Praktisch vanaf haar geboorte is ze ondergedompeld in muziek. Een moeder die ook musiceert, een zusje dat eveneens furore maakt als pianiste (vanzelfsprekend spelen ze samen quatre-mains) – in haar geboortestad Tblisi werd de k iem gelegd voor haar succes. Al op haar zesde mocht ze soleren met een orkest. Zelf meent ze dat ook het bloeiende muziekklimaat in Georgië haar hielp: ‘Voor pianisten en zangers is het daar een eldorado. Het niveau van het conservatorium is hoog, en vergeet de volksmuziek niet – daar krijg je veel van mee, zelfs zonder dat je het beseft. Ik ben daar trots op.’

Verder studeren in Wenen bleek een gouden idee, er ging een wereld voor haar open. Onder de vleugels van Oleg Maisenberg ontpopte ze zich als een alleskunner met een fabelachtige techniek en een onbegrijpelijk veelzijdig stijlinzicht. Toen haar grote idool Martha Argerich zich gunstig over haar uitliet, kon het allemaal niet meer stuk. In 2011 nomineerden de Wiener Musikverein en het Konzerthaus haar als Rising Star en sindsdien regent het uitnodigingen van over de hele wereld. Sony was er als de kippen bij om haar in de gelederen te krijgen. Haar

debuut was een Liszt-cd met onder andere de Sonate. Haar nieuwste cd wordt alweer de vierde bij Sony.

Kaleidoscope heet die, naar aanleiding van de uiteenlopende gemoedsgesteldheden die voorbijkomen. Alle drie de werken kennen we in een orkestversie en juist dat maakte voor Buniatishvili de uitdaging extra groot.

Al die kleuren op de een of andere manier op het klavier een plaats geven of althans suggereren. Daarbij recht doen aan de associaties buiten de muziek om: dans, poppentheater, schilderkunst – er zit veel in deze muziek, het is met recht een caleidoscoop.

CHARISMA EN UITSTRALING TE OVER

KLASSIEKEZAKEN.NL

Heel wat grote orkesten popelen om met de Georgische samen te spelen. Paavo Järvi wil haar bij het Orchestre de Paris, Daniele Gatti bij het Orchestre National de France. Dan liggen er uitnodigingen van de Los Angeles Philharmonic en het Ph i l ha r mon ia Orchest ra i n L onden.

Alom wordt erkend dat met Khatia Buniatishvili nieuw terrein wordt verkend. Ze speelt niet in een bepaalde ‘school’ of volgens een bepaalde methode – ofschoon de Oost-Europese vleugels waaronder ze werd grootgebracht wel doorklinken – maar er is een zekere noblesse, een afstandelijkheid die Buniatishvili zelf moeilijk onder woorden k a n brengen. Desge vraagd verwijst ze naar Alfred Cortot – uitgerekend een pianist die niet bepaald bekend stond om zijn trouw aan de partituur, maar die befaamd was om zijn poëtische klankschoonheid – en naar Radu Lupu. Wat ze geen goede ontwikkeling

vindt is de tegenwoordige hang naar perfectie. ‘Je moet bij een pianist niet foutloos spel beoordelen, maar de diepte van de interpretatie, de zeggingskracht,’ zegt ze, ‘dáár moet je als musicus je concentratie aan spenderen, de rest is bijzaak.’

Wie deze jonge pianoleeuwin van nabij wil bewonderen heeft geluk. Binnenkort gaat ze op tournee met Chopins Tweede pianoconcert en doet daarbij ook Nederland aan.

Op 18 mei speelt ze in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam, een dag later in TivoliVredenburg in Utrecht. De eer om haar te ondersteunen komt toe aan Amsterdam Sinfonietta.

JOS VAN DER ZANDEN

KHATIA BUNIATISHVILI 18 MEI MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ AMSTERDAM MUZIEKGEBOUW.NL 19 MEI TIVOLIVREDENBURG UTRECHT TIVOLIVREDENBURG.NL

MOESSORGSKI, STRAVINSKY, RAVEL KALEIDOSCOPE

Khatia Buniatishvili

SONY 08887 51700321

februari 2016

13

ADVERTORIAL

COMBATTIMENTO ONDERZOEKT

de duistere kant van Vivaldi

IN FEBRUARI SPEELT COMBATTIMENTO MET FAGOTTIST BRAM VAN SAMBEEK HET NIEUWE PROGRAMMA DARK SIDE OF VIVALDI. DAARIN BRENGEN ZIJ HET WAT MINDER BEKENDE, DONKERE DEEL VAN VIVALDI’S REPERTOIRE. WOUTER MIJNDERS, CELLIST IN COMBATTIMENTO: ‘DIT PAST ZO HELEMAAL BIJ ONS. WE SPELEN NAAST BEKENDE OOK ALTIJD ONBEKENDERE PARELTJES UIT DE BAROKMUZIEK.’

‘I

‘In Dark Side of Vivaldi spelen we de meer donkere, voor zijn tijd supermoderne fagotconcerten van Vivaldi, zoals het Concerto voor fagot en strijkers in a-klein RV 499. In mineur, melancholisch. Je proeft de smart, je voelt de pijn. Juist in deze werken komt het karakter van de fagot goed tot z’n recht’, aldus Mijnders. ‘Solist Bram van Sambeek gaat daarbij tot de bodem van zijn instrument. Net als in het concert voor twee fagotten van Johann Gottfried Müthel, één van de laatste leerlingen van Johann Sebastian Bach. Combattimento-fagottist Frans Robert Berkhout treedt hierin op als tweede fagotsolist.’

Naast duistere klanken klinkt ook lichtvoetiger werk.

De Sinfonia in F-groot Fk 67 van Wilhelm Friedemann Bach bijvoorbeeld, met een overvloed aan spannende dissonanten, emoties en uitbundigheid: typisch Sturm und Drang.

Combattimento speelt op moderne instrumenten vanuit de overtuiging dat deze instrumenten in de periode van de barok zeker zouden zijn gebruikt indien aanwezig. Mijnders: ‘Wij zoeken binnen onze missie continu naar repertoire en speelwijzen die aansluiten bij het hedendaagse concertpubliek. Als ensemble rekken wij binnen het stijlbewuste de grens op in het spelen van bepaalde werken. Hoe klonk de muziek toen? Mag het nu een fractie ruiger? Kan het net iets langzamer? Of juist dynamischer? We gaan niet voor een gelikt resultaat maar willen juist met een spannend en energiek concert zowel het publiek als onszelf verrassen en op scherp zetten.’ Reserveren voor Dark Side of Vivaldi op www.combattimento.nl.

14

februari 2016

LABELPORTRET

CD-LABEL CUGATE opent deuren naar onontgonnen gebieden CUGATE [ZEG: KJOEGEET] CLASSICS IS EEN NIEUW DUITS LABEL DAT VOORAL OPNAMEN UITGEEFT DIE DECENNIA OP DE PLANK LAGEN. HET GAAT OM MUSICI EN LANDEN WAARVAN WE NAUWELIJKS WETEN. HIERMEE OPENT HET LABEL DUS LETTERLIJK EN FIGUURLIJK DE DEUREN NAAR ONONTGONNEN GEBIEDEN. vindt dus downconverting plaats.) Sony was hiermee de eerste en zijn tijd ver vooruit.

CuGate zelf bestaat al een tijd; het is een bedrijf dat zich vooral richt op digitale media en copyright. Nu is er dus een cd-label bij gekomen. Dr. Elmar Lindemann, ‘head of classical operations’, nam het initiatief voor de cd-uitgaven. Distributiepartner is het Nederlandse New Arts International.

Hoe komt Lindemann aan al die opnamen?

Producent Memo Rhein nam vanaf eind jaren 1980 voor Sony (waar Lindemann werkte) meer dan tweehonderd concerten op in Rusland, Oekraïne, Litouwen en Georgië; materiaal voor drie- tot vierhonderd cd’s. Het gaat om mainstream klassieke muziek van bijvoorbeeld Tsjaikovski en Rimski-Korsakov, maar ook om vrij onbekend Russisch repertoire en etnische muziek. Na de glasnost kregen veel musici in het voormalige Oostblok de kans om zich aan het publiek te tonen en een plek te verwerven in de muziekwereld naast de grote namen.

Memo Rhein ontdekte deze ontwikkeling en nam hun concerten op. Hij deed dat met de allerbeste technische middelen die er bestonden. (Voor de kenners: 24 bit en 96kHz; veel meer dan de 20 bit en 44.1 kHz die nu de standaard voor cd’s zijn. Tegenwoordig

KLASSIEKEZAKEN.NL

Een nieuw management zag af van publicatie en Rhein bleef zitten met deze schat aan materiaal. Rhein en Lindemann kwamen elkaar later tegen en besloten de unieke verzameling alsnog te publiceren; gelukkig had Rhein alle rechten. De vraag is alleen: hoe verkoop je cd’s in een tijd waarin cd-labels en -winkels het moeilijk hebben? En dan ook nog oude opnamen?

Door je duidelijk te onderscheiden, antwoordt Lindemann: “Je moet superkwaliteit bieden. Gelukkig klinken onze opnamen als nieuw, dankzij de opnametechniek. En die mainstream is toch heel interessant, omdat het een beeld geeft van het eigen geluid dat orkesten hadden.

Zoals de Berliner Philharmoniker dat nu nog heeft, hadden Russische orkesten dat twintig jaar geleden ook. Het geeft een mooi tijdbeeld van het Russische klassiekemuziekleven qua klank en repertoire; het levert een bijdrage aan de muziekgeschiedenis.”

Neem het Carmen-project: een arrangement van Bizets beroemde suite voor bajan (Russische accordeon), balalaika’s en slagwerk. De dubbel-cd’s zijn opnamen van het Tblisi Symphony Orchestra onder Djansug Kakhidze; een eerbetoon aan de dirigent die vorig jaar 80 geworden zou zijn en die door de Neue Zürcher Zeitung ‘de Georgische Karajan’ werd genoemd. En er volgt een ser ie met Russische muziek, gespeeld door Russische musici. Verder biedt CuGate videoregistraties, opgenomen in het Djansug Kakhidze Tbilisi Centre for Music and Culture, een zaal die Rhein en Kakhidze senior ontwierpen voor hd-opnamen. Er staan overigens niet alleen oude opnamen op de lijst. Zo verschijnt er een twee jaar oude opname van Rachmaninovs Tweede symfonie met het Tblisi Symphony Orchestra, gedirigeerd door Djansug Kakhidze. En nieuwere muziek van bijvoorbeeld Nino Rota.

EEN SCHAT AAN MATERIAAL

Er zijn nu vijf dubbel-cd’s en vijf losse cd’s beschikbaar, die de focus van het op Oost-Europa gerichte label weergeven.

HIEKE VAN HOOGDALEM

VOOR INFORMATIE ZIE: NEWARTSINT.COM

februari 2016

15

CAPPELLA AMS

Feesten met Brahms ‘FEESTEN MET BRAHMS’ IS DE AANSTEKELIJKE TITEL VAN EEN REEKS CONCERTEN DIE CAPPELLA AMSTERDAM IN APRIL OP ZEVEN PLAATSEN IN NEDERLAND GAAT GEVEN. FEESTEN MET BRAHMS? KAN DAT? JAZEKER! MET BRAHMS’ PRACHTIGE KOORMUZIEK WORDT HET A ­ BSOLUUT EEN MUZIKAAL FEEST.

een jonge hond, wild, enthousiast. Dat enthousiasme is er nog steeds, maar ik ben nu rustiger. En kundiger.”

FOTO’S: MARCO BORGGREVE

Met Reuss’ benoeming tot leider van Cappella Amsterdam begon de professionalisering van een ensemble dat tot dan toe uit hoogopgeleide semiamateurs bestond. Die professionalisering had ook een zakelijke kant: vanaf de jaren negentig worden de zangers ook voor repetities gewoon betaald, zoals het hoort.

Daarmee kun je zo’n beroepskoor van flexibele freelancers uitbouwen tot het hoge artistieke niveau en de internationale status die het tegenwoordig heeft.

Johannes Brahms was als romantisch componist lang niet altijd feestelijk gestemd. Zijn koorwerken beslaan een heel scala aan menselijke stemmingen, van somber en berustend tot hoopvol en soms zelfs (een beetje) vrolijk.

De concerten worden geopend met Fest- und Gedenksprüche, maar andere titels als Verlorene Jugend, Ich aber bin elend (een schitterend motet) en Ach, arme Welt wijzen niet zo direct in de richting van een feestje.

Dat feestje is het vijfentwintigjarig jubileum van dirigent Daniel Reuss bij Cappella Amsterdam. Een kwarteeuw geleden kreeg hij het koor waarin hij al jaren zong ‘cadeau’ van zijn voorganger Jan Boeke. “Het werd me in de schoot geworpen,” vertelt hij nog steeds blij verbaasd, “zomaar!”. En hij greep deze grote kans met beide handen aan. “Ik was

16

februari 2016

Reuss: “Om te beginnen heb ik het repertoire sterk uitgebreid: niet meer alleen barokmuziek, maar ook eigentijds. En met Brahms zitten we daar mooi tussenin.” Inhoudelijk zijn de programma’s van Cappella Amsterdam dan ook veel gevarieerder geworden. Janácek, Martin, Poulenc, Messiaen, Bryars, Ligeti, Pärt en vele moderne Nederlandse componisten zijn deel gaan uitmaken van de canon van het gezelschap.

leiding neemt, en bij Cappella Amsterdam ben ik dat. Groepsbeslissingen leveren zelden iets goeds op. Na vijfentwintig jaar weten we wat we aan elkaar hebben. Ik stel hoge eisen bij de repetities, ik vind het absoluut belangrijk dat iedereen perfect is voorbereid op een concert.

Voor de zangers geeft dat natuurlijk ook meer zekerheid.”

De keuze voor Brahms is opmerkelijk. Hij is er een uit het zeer selecte rijtje van Grootste Giganten van de muziek, iedereen kent zijn symfonieën, concerten, kamermuziek, pianostukken en vele liederen. Maar koormuziek? Met Ein Deutsches Requiem en de Altrapsodie heb je het wel gehad. Motetten, kwartetten en andere muziek voor koor a cappella? Weinigen weten welke schatten daar verborgen liggen.

Reuss koos heel bewust voor Brahms als het middelpunt van zijn vijfentwintigjarig feestje.

“Het is mijn persoonlijke keuze,” zegt hij, “deze muziek ligt me erg na aan het hart. Je hoort een heel andere Brahms die simpel en sober is, op het ascetische af. Hij sluit aan bij de Noord-Duitse baroktraditie van Schütz, Buxtehude en Bach, die hij probeerde naar de kroon te steken.” Daniel Reuss en Cappella Amsterdam maakten van deze prachtige muziek in 2014 een fraaie opname voor harmonia mundi, die nu als basis dient voor het concertprogramma. Ze kregen er in februari 2015 de Preis der Deutschen Schallplattenkritik voor, een belangrijk stuk internationale erkenning.

De keuze lag vooral op de hogere opusnum-

“IK WAS EEN ­JONGE HOND, WILD, ­ NTHOUSIAST” E

Niet iedereen gaf zich direct gewonnen voor de nieuwe aanpak. “Als je altijd Bach en Sweelinck hebt gezongen (wat we nog steeds doen, en graag) is het even wennen aan Ton de Leeuw en Ligeti. Niet iedereen kon of wilde die slag maken.” Reuss moet lachen als hij geconfronteerd wordt met zijn oude uitspraak ‘muziek kent geen democratie’. “Bij elk ensemble van meer dan vier personen moet er één zijn die de

INTERVIEW

TERDAM mers, het rijpere werk dus, waarin Brahms de toppen bereikt. Het laagste opusnummer, maar bepaald niet onrijp, is het Schicksalslied op. 54, waarvan de orkestpartij door Karsten Gundermann is omgewerkt voor piano vierhandig. Echt Brahms, denk je dan, zo hoort het en niet anders…

Om de flexibiliteit te behouden werkt Reuss ook regelmatig samen met andere koren, en Cappella Amsterdam met andere dirigenten.

Maar na vijfentwintig jaar zijn Reuss en zijn eigen speciale koor nog lang niet op elkaar uitgekeken, en het publiek is nog altijd even enthousiast. Een recent staaltje van geslaagde crowdfunding (het cd-project met de Kanon Pokajanen van Arvo Pärt) is daarvan een van de vele bewijzen. Voor de toekomst staan Händel, Beethoven (de Missa Solemnis) en Schumann, maar ook Pierre Boulez op het verlanglijstje. We kunnen uitkijken naar nieuwe feestjes met Daniel Reuss en Cappella Amsterdam!

GERARD SCHELTENS

FEESTEN MET BRAHMS 3 T/M 24 APRIL IN DIVERSE NEDERLANDSE ZALEN CAPPELLAAMSTERDAM.NL

JOHANNES BRAHMS

WARUM IST DAS LICHT GEGEBEN DEM MÜHSELIGEN?

Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss

HARMONIA MUNDI 31490 20216026

KLASSIEKEZAKEN.NL

februari 2016

17

INTERVIEW

SELDOM SENE Unieke benadering HET BLOKFLUITKWINTET SELDOM SENE HEEFT ZICH, SINDS HET IN 2014 OVERTUIGEND HET VAN WASSENAERCONCOURS VOOR OUDE MUZIEK WON, AL STEVIG OP DE KAART GEZET. HET ENSEMBLE KOMT NU MET EEN NIEUWE CD, EL AIRE SE SERENA, EN EEN UITGEBREIDE CONCERTTOURNEE.

Maar het publiek bij de concerten zal zeker ook onder de indruk raken van de niet geringe hoeveelheid blokf luiten die Seldom Sene meeneemt. “We nemen drie consorts mee.

Een consort bestaat uit zes of zeven instrumenten, van heel klein tot heel groot, die volledig bij elkaar passen. Ze zijn wat stemming en boring betreft allemaal hetzelfde en dat veroorzaakt die echte renaissanceklank. Maar de drie consorts verschillen dan weer wel heel erg van elkaar, daarom is het zo mooi om ze alle drie te gebruiken. Het ene consort klinkt wat lichter, het andere weer wat donkerder.

Ook heb je binnen een consort de mogelijkheid om af hankelijk van het karakter van het stuk dat je speelt te kiezen voor een hoge of lage ligging. De drie renaissanceconsorts die we hebben voelen tijdens het spelen ook alle drie anders aan. Soms heb je veel lucht nodig, soms wat minder. Dat bepaalt ook voor een groot deel het klankverschil. Plus dat je nog de omstandigheid hebt dat blokfluiten nu eenmaal van hout zijn en dat hout altijd gevoelig is voor vocht, warmte of kou.

Ook dat kan invloed hebben op de klank. Wat dat betreft is het natuurlijk ook een kwets-

FOTO: SARAH WIJZENBEEK

Eva Gemeinhardt, María Martínez Ayerza, Hester Groenleer, Stephanie Brandt en Ruth Dyson: vijf blokfluitistes uit vier landen die elkaar tegenkwamen op het conservatorium in Amsterdam waar ze allemaal studeerden.

De beslissing om samen een ensemble te vormen werd snel genomen. Hester Groenleer vertelt: “In 2009 besloten we dat we als kwintet iets wilden. Het eerste stuk dat we samen speelden was Seldom Sene, een merkwaardig werk van de Engelse renaissancecomponist Christopher Tye. Dat ging geweldig, en meteen besloten we dat Seldom Sene de naam van ons ensemble zou worden. We willen zowel oude als nieuwe muziek benaderen op een unieke manier en daar past deze naam goed bij. Ook het feit dat we een kwintet zijn en geen kwartet, zoals de meeste andere blokfluitensembles, werkt in ons voordeel. Veel muziek uit de renaissance is vijfstemmig. Maar we spelen ook barokmuziek en we hebben goede contacten met componisten die speciaal voor ons stukken schrijven.” De nieuwe cd, El aire se serena, is – net als de komende concerten – gewijd aan muziek uit de Spaanse renaissance. Groenleer: “Veel van de stukken op de cd zijn oorspronkelijk vocaal, maar ze werken heel goed met een blokfluitensemble; de muziek past op de instrumenten zonder dat je in de noten hoeft in te grijpen. We houden van afwisseling tussen verschillende soorten stukken, en we houden zorgvuldig

in de gaten of onze aanpak tijdens concerten werkt.

Want dat is natuurlijk heel belangrijk, je moet de gevoelens die je zelf bij de muziek hebt op het publiek over kunnen brengen.”

baar instrument. Je adem vliegt erdoorheen, zonder tussenkomst van een mondstuk of embouchure, en dat vind ik ook het mooie ervan, er zit niets tussen je instrument en je ziel, de muziek gaat recht omhoog en kan het publiek ook direct raken.”

MARCEL BIJLO

SELDOM SENE VOOR DE CONCERTAGENDA ZIE: SELDOMSENE.COM

“NIETS TUSSEN JE INSTRUMENT EN JE ZIEL”

KLASSIEKEZAKEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN EL AIRE SE SERENA

Seldom Sene

BRILLIANT CLASSICS 50284 21953045

februari 2016

19

GESIGNALEERD

MILOS &

yeah, yeah, yeah!

Het geheim zit ’m in het repertoire: van hardcore klassiek tot pop en jazz. Overal wordt gitarist Milos Karadaglic met open armen ontvangen, van de grootste concertzalen tot de intiemste Yellow Lounge. Geen wonder: hij biedt voor elk wat wils. Nu – yeah, yeah, yeah! – de Beatles!

E

Een nieuwe Beatle-cd, Blackbird, samen met zijn vrienden Tori Amos, Anoushka Shankar, Sergio Assad en Steven Isserlis.

Die zijn gepokt en gemazeld als het gaat om cross-over. Ze weten hoe je popmuziek een zodanige draai kunt geven dat ook het klassiekminnende oor wordt gestreeld. De hoofdmelodie omspelen, de harmoniek verfijnen, begeleidingen voorzien van subtiele contrapuntstemmen, spelen met stiltes. De klank van de gitaar doet de rest, samen met k lank versterk ing en extra galm. Milos geeft Beatlesongs zo een plek in het semiklassieke repertoire.

In zijn jeugd in Montenegro was die sound voor hem eigenlijk maar bijzaak. Klassiek – daar lag zijn hart, daar vond hij voldoende muziek om zijn talent te ontplooien.

Dat veranderde toen hij naar Londen verhuisde en op de Royal Academy terecht kwam. Yesterday in de versie van Toru Takemitsu was de eyeopener. ‘Ik werd er verliefd op’, zegt hij, ‘en wist dat over te dragen op mijn publiek.’ Vanaf dat moment wilde hij meer. Toen hij hoorde dat Paul McCartney aan een gitaarconcert werkte was hij dolenthousiast. ‘Een vriend liet me

20 februari 2016

DE BEATLES FOTO’S: LARS BORGES/MERCURY CLASSICS

zien waar hij woonde. Ik ging erheen, belde aan en liet een demo achter met mijn spel. Nooit iets gehoord natuurlijk, maar sinds die tijd liet het me niet meer los: ik ging Beatlesongs spelen.’

‘EENVOUD WAS HET TOVERWOORD’ Jarenlang diepte hij alles uit wat ze hadden geschreven, zoekend naar wat zich het beste leende voor bewerking. Van al dat werk plukken we nu de vruchten. Yesterday is een van de meest ingetogen songs op de cd, het is Lennon en McCartney met toevoeging van subtiele akkoorden door Takemitsu.

Een van de weinige solonummers is het, want meestal speelt Milos samen met andeKLASSIEKEZAKEN.NL

ren, instrumentaal en vocaal. Bij Eleanor Rigby doet een strijkersensemble mee, bij Michelle vormt de gitaar een fraai contrapunt met de cellopartij van Steven Isserlis en het jazzy Come together wordt gedragen door een contrabas. Er zijn ook songs waarbij het Beatlenummer nog maar rudimentair herkenbaar is. Blackbird bijvoorbeeld is stevig bewerkt, en ook bij Come together moet je goed luisteren om het origineel terug te horen. Aan variatie geen gebrek, elke song klinkt weer verrassend anders. ‘Het moeilijke is om deze fantastische liederen niet te ‘vervalsen’ wanneer ze met andere middelen tot klinken worden gebracht. Eenvoud was het toverwoord’, stelt Milos bescheiden.

Zo wordt dus iedereen bediend – de liefhebber van de klassieke gitaar, de Beatlefan en ook wie van middle of the road houdt. Slim, maar dat wisten we al van De Wereld Draait Door, waarin Milos eervorig jaar van de partij was. Toen trad hij ook op in het Amsterdamse Concertgebouw en in de Rotter-

damse Doelen. Wie hem in levenden lijve wil zien moet op 7 maart richting Arnhem gaan: hij staat daar dan in Musis Sacrum.

JOS VAN DER ZANDEN

MILOS KARADAGLIC 7 MAART MUSIS SACRUM ARNHEM ARNHEMSEPODIA.NL

BLACKBIRD

THE BEATLES ALBUM

Milos Karadaglic e.a.

MERCURY CLASSICS 00289 48123100

februari 2016

21

HET MIDDAG

OP UW WENKEN BEDIEND IN

KENT U DAT? EEN DRINGENDE BEHOEFTE OM DOOR DE WEEK ’S MIDDAGS EEN CONCERT TE BEZOEKEN, MAAR NOODGEDWONGEN NAAR DE CD MOETEN GRIJPEN OMDAT ER DOORGAANS GEWOON GEEN CONCERTEN ZIJN OP DIE TIJDSTIPPEN? HET CONCERTGEBOUW LOST DIT PROBLEEM OP MET EEN SERIE CONCERTEN OP DE DOORDEWEEKSE MIDDAG.

Hoe vaak is een avondtijdstip niet een beletsel om naar een concert te gaan? En hoe fijn zou het zijn om af en toe gewoon lekker door de week ’s middags een mooi concert bij te kunnen wonen? De overweldigende belangstelling voor de gratis toegankelijke lunchconcerten van een half uur op woensdag geeft duidelijk aan: men wil overdag klassieke muziek kunnen horen! In die behoefte voorziet het Concertgebouw met de serie Het Middagconcert.

Na twee concerten in de Kleine Zaal vindt op dinsdag 9 februari het eerste middagconcert in de Grote Zaal plaats. Net als bij het zondagochtendconcert is er geen pauze, maar wel een vol uur hoogstaande muziek. Op het programma staan deze dinsdag werken van twee absolute grootmeesters van het romantische pianorepertoire: Franz Liszt en Frédéric Chopin.

Hoewel we Liszt vooral associëren met de piano zal tijdens diens Les préludes geen noot vanuit de Steinway klinken: de componist schreef namelijk naast pianomuziek ook een groot aantal orkestwerken.

Een traditionele symfonie heeft hij nooit geschreven (ook de stukken die deze naam dragen, de Faustsymfonie en de Dantesym fonie, ontberen de st rak ke for mele str uctuur van de klassieke symfonie), maar aan ambitie heeft het hem nooit ontbroken. Hij ontwikkelde een ‘nieuw’ type orkestwerk dat hij de naam ‘symfonisch gedicht’ (sinfonische Dichtung) gaf, met een programmatisch karakter. De muziek

22 februari 2016

wordt verhalend en besch r ijvend ge bruikt: de muziek verklankt dus iets dat min of meer duidelijk omschreven is, zoals een legende, een schilderij of een landschap. In Les préludes is dat het menselijke leven: het stuk illustreert de ontwikkeling van een man van zijn jeugd tot volwassenheid. De verschillende delen van het werk dragen titels als Liefde, Storm, De verlokking van het landelijke leven en Strijd en overwinning, thema’s en stemmingen die duidelijk in de muziek te horen zijn.

Waar Liszt als componist op orkestraal vlak de nodige aspiraties en verdiensten had, vormen de twee pianoconcerten van Chopin, waarvan op 9 februari het Eerste (dat opmerkelijk genoeg als tweede werd geschreven!) zal klinken, uitzonderingen in zijn oeuvre dat vooral uit werken voor piano solo bestaat. En het is dan ook vaak de orkestpartij die het in de kritieken moet ontgelden: ongeïnspireerd en oninteressant, vinden velen. Dat het orkest inderdaad vooral een ondergeschikte, begeleidende rol heeft kun je echter ook in positieve zin waarderen: het orkest vormt op deze manier de ideale ondersteuning voor de lyrische en af en toe zeer virtuoze pianopar tij. Chopin stelt bewust het uitdrukkingsvermogen en de technische mogelijkheden van het instrument en zijn bespeler centraal in zijn concert. Na een heroïsch openingsdeel, door het orkest ingezet maar al snel met een

hoofdrol voor de piano, volgt een prachtig poëtisch Larghetto dat qua sfeer doet denken aan Chopins Nocturnes, waarna het pianoconcert eindigt met een opzwepend slotdeel, geïnspireerd op Poolse volksmuziek.

De uitvoerenden van deze meeslepende romantische composities komen ook nog eens van eigen bodem. Het Noord Nederlands Orkest (NNO) is Nederlands oudste professionele symfonieorkest, en hoewel het zijn activiteiten vooral richt op de drie noordelijke provincies, maakt het orkest ook geregeld uitstapjes naar de rest van het land. Zo openden de musici in 2013 het seizoen van de Nederlandse Reisopera met Wagners Tristan und Isolde, een overweldigend werk dat een enorme uitdaging vormt voor elk orkest. In de nationale pers klonken lovende woorden voor het aandeel van het NNO in die productie. In het Concertgebouw treedt het orkest aan met de jonge, veelbelovende Poolse dirigent Michal Nesterowicz. Solist in Chopins pianoconcer t is Ronald Brautigam, een van ’s lands beste en interessantste musici: een onbet w iste meester pia n ist, maa r zonder opgeblazen ego. Recent verschenen van hem de complete pianosonates van Beethoven, maar dan op fortepiano. De pianist schotelt de luisteraar een fascinerende en overtuigende alternatieve klankwereld voor waarin hij Beethoven van elke zwaarte en logheid

EEN VOL UUR HOOGSTAANDE MUZIEK

PODIUM

CONCERT HET CONCERTGEBOUW ontdoet zonder aan kracht en expressie in te boeten. Hoewel Brautigam zich voornamelijk richt op het klassieke repertoire lijkt hij zich ook prima thuis te voelen in andere stijlperiodes, en zijn unieke en eigengereide v isie op de mu ziek die hij speelt zal zeker ook in Chopins pianoconcert garant staan voor een bijzondere concertervaring.

Met verschillende appetijtelijke arrangementen, zoals lunch, taart of borrel, kan de concertervaring nog verlengd en veraangenaamd worden. En voorafgaand aan het concert geeft Hans Haffmans, toch een van de deskundigste en prettigst gevooisde presentatoren bij Radio 4, een gratis toegankelijke inleiding op het concertprogramma in de Spiegelzaal. U ziet: in het Concertgebouw wordt u op uw wenken bediend!

BENJAMIN ROUS

LUIST­E R­ TIP

RULE BRITANNIA VARIATIONS & KLAVIERSTÜCKE

Ronald Brautigam BIS 73185 99919423

KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: MARCO BORGGREVE

LUDWIG VAN BEETHOVEN

HET MIDDAGCONCERT 9 FEBRUARI OM 15.00 UUR CONCERTGEBOUW AMSTERDAM CONCERTGEBOUW.NL februari 2016 23

CONCERTEN 30 MAART DE DOELEN ROTTERDAM 27 JULI CONCERTGEBOUW AMSTERDAM 13-14 OKTOBER DE DOELEN ROTTERDAM

SPECIAL

GRIGORY SOKOLOV MAGISCHE SCHUBERT EN BEETHOVEN In 2014 tekende Grigory Sokolov (1950) een contract met Deutsche Grammophon om uitsluitend liveopnames van hem uit te brengen. Dat resulteerde begin 2015 in The Salzburg Recital, met werken van Mozart, Chopin, Skrjabin, Rameau en Bach.

En nu is daar een tweede dubbel-cd met muziek van Schubert en Beethoven, die in zijn essentiële puurheid zo mogelijk nog indrukwekkender is dan het eerste album.

Wanneer hij de rode trappen van het Amsterdamse Concertgebouw afdaalt, doet zijn licht gebochelde gestalte een beetje denken aan de klokkenluider van de Notre Dame. Maar terwijl Quasimodo ongeneeslijk verliefd was op de beeldschone zigeunerin Esmeralda, telt voor Sokolov enkel en alleen de universele schoonheid van de muziek.

Tijdens zijn bijna religieuze optredens draait alles om de unieke beleving van de diepere betekenis en de expressieve zeggingskracht van muziek, die eenmalig in het hier en nu tot leven wordt gewekt door het vakmanschap, de toewijding, de concentratie en de absolute integriteit van de uitvoerder.

Sokolov, die voor insiders al sinds hij op zijn zestiende het Tsjaikovski Concours in Moskou won, doorgaat voor de grootste nu levende pianist ter wereld, staat erom bekend dat hij niet met orkesten wil optreden (te weinig tijd om te repeteren), niet op vleugels speelt die ouder dan vijf jaar zijn (dan neemt de geluidskwaliteit te veel af), de hoogste eisen stelt aan de pianotechnici (waarbij hij soms ook zelf

de vleugel uit elkaar haalt) en voor recitals twee keer zo lang in de zaal repeteert als ieder ander (om de ideale balans tussen hemzelf, de vleugel en de zaal te kunnen vinden).

Sokolov eet strikt vegetarisch en is geobsedeerd door het occulte. Hij weet alles van vliegtuigen en ruimtevaart, en hij staat erom bekend dat hij voor vrienden uiterst gul en genereus is. De maestro heeft een hekel aan publiciteit en interviews, want dat leidt maar af van de muziek.

Desondanks heb ik hem twee keer mogen interviewen. De eerste keer in 1998, toen hij in ons land nog niet zo bekend was. Uiterst beminnelijk verklaarde de maestro: “Muziek is een universele taal, die zich onttrekt aan modes en stijlen. Ik speel alleen maar werken waar ik zielsveel van houd, want zonder liefde blijft muziek een dode aangelegenheid.

Tegenover de beoogde objectiviteit van theoretici en specialisten plaats ik de ultieme subjectiviteit van de vertolker als een voorwaarde voor geloofwaardige interpretaties. Uiteindelijk komt alle muziek van boven, alle energie komt uit de kosmos.” De tweede keer was in 2014. Sokolov was nog altijd reuze aardig, maar gaf de cryptische antwoorden van een muzikale zenmeester.

En nu is er zijn Schubert-Beethoven-cd, waarop Sokolov erin slaagt de late Schubert zonder sentimentaliteit terug te brengen tot zijn poëtische essentie, terwijl hij Beethovens ongenaakbare Hammerklaviersonate, doorgaans een mega-expeditie die gepaard gaat met veel gezwoeg en verbetenheid, weet te reduceren tot een overwegend lyrische en filosofische ontdekkingsreis, uitlo-

FOTO: KLAUS RUDOLPH

DE RUSSISCHE MEESTERPIANIST GRIGORY SOKOLOV, DE VISIONAIRE TITAAN ONDER DE PIANISTEN, GELOOFT NIET IN STUDIO-OPNAMES. MUSICEREN IS VOOR HEM EEN MYSTIEKE EREDIENST IN HET HIER EN NU. EEN TWEEDE LIVEOPNAME, MET SCHUBERT EN BEETHOVEN, IS NET VERSCHENEN.

pend op vijf betoverend mooi vertolkte encores van Rameau en een wonderschoon Intermezzo van Brahms.

WENNEKE SAVENIJE

GRIGORY SOKOLOV 2 MAART BOZAR, BRUSSEL BOZAR.BE 20 MEI MUSIS SACRUM, ARNHEM ARNHEMSEPODIA.NL 22 MEI CONCERTGEBOUW AMSTERDAM MEESTERPIANISTEN.NL

VISIONAIRE TITAAN

KLASSIEKEZAKEN.NL

In april verschijnt The Berlin Recital een film van Bruno Monsaingeon met het repertoire van de cd DG 00440 07352403 (dvd)

26,99 TIJDELIJK

24,99 2CD

SCHUBERT, BEETHOVEN

HAMMERKLAVIER SONATA E.A.

Grigory Sokolov

DG 00289 4795426 (2CD)

februari 2016 25

De vitaliteit en virtuositeit van

ENSEMBLE ZE

De Italiaanse blazers van het Ensemble Zefiro timmeren al meer dan een 足kwarteeuw succesvol aan de weg. Vreemd genoeg is hun naam lang niet bij iedereen bekend en dat is onterecht, gezien hun staat van dienst en de reeks prijzen die zij in de loop der tijd in de wacht hebben gesleept. Hun nieuwste cd Harmonie & Turcherie is een mooie aanleiding hen eens nader te belichten.

26 februari 2016

PROFIEL

FIRO FOTO’S: © ZEFIRO

In 1989 sloegen hoboïsten Alfredo Bernardini en Paolo Grazzi samen met fagottist Alberto Grazzi de handen ineen en richtten het Ensemble Zefiro op, genoemd naar Zephyrus, de Griekse god van de altijd gunstig waaiende westenwind. Dat die wind inderdaad gunstig was, zou spoedig blijken.

De drie grondleggers verdienden hun sporen ruimschoots in het circuit van de historische uitvoer i ng sprak t ijk door hun jarenlange verbondenheid met toonaangevende barokorkesten als Concentus Musicus Wien, Il Giardino Armonico en het Amsterdam Baroque Orchestra. Deze schat aan ervaring werd optimaal benut in wat van meet af aan hun kernrepertoire werd: achttiende-eeuwse blaasmuziek met een voorzichtige uitloop naar de vroege romantiek. Dit betrof zowel de concertzaal als de cd, waar zij naast bekende stukken als Mozarts Gran Partita en de Water Music van Händel en Telemann ook regelmatig onbekend werk hebben gespeeld, zoals van de gebroeders Pla (Spanje, midden achttiende eeuw), Luigi Gatti (1740-1817) en de Boheemse Georg Druschetzky (1745-1819). En met succes, want

de internationale pers roemt consequent unaniem hun vitaliteit en virtuositeit. Logisch dus dat hun met enige regelmaat prestigieuze prijzen als de Grand Prix du Disque, de Editor’s Choice van Gramophone en de Diapason d’Or de l’année 2009 ten deel zijn gevallen.

Ook hun concertpraktijk is zonder twijfel indrukwekkend te noemen. Niet alleen treden zij veelvuldig op in alle vooraanstaande Europese cultuurcentra en tijdens beroemde festivals, ook niet voor de hand liggende oorden zoals Egypte, het Verre Oosten en Zuid-Amerika worden aangedaan.

In ons land verzorgden zij overigens nog afgelopen januar i een kor te concertreeks in respectievelijk Enschede, Arnhem, Vlissingen en Nijmegen.

ZO MOET HET ZIJN

KLASSIEKEZAKEN.NL

Mendelssohn en Schubert, al dan niet gearrangeerd; vaak met een Turkse inslag in de soms operateske setting die ruim tweehonderd jaar geleden zeer populair was. En ook hier maken zij hun reeds genoemde reputatie volledig waar. Maar liefst achttien blazers en vier slagwerkers worden ingezet om een ongebruikelijke kant van deze bekende componisten te laten horen. De veelal opgewekte klanken waar flink de vaart in zit, vormen een bewijs dat klassieke muziek niet alleen maar zwaar en somber is. Dit betekent niet dat Zefiro oppervlakkig werk aflevert. Over tempokeuze, articulatie en dynamiek wordt overal serieus nagedacht.

Dat leidt consequent tot transparantie en tot trouw aan stijlperiode en componist. En zo moet het ook zijn.

FRANS JANSEN

Consequent spelend op historische instrumenten (of getrouwe kopieën daarvan) is het ensemble in de loop der jaren opgesplitst in drie formaties: in kamermuziekbezetting, als een groep met alleen blazers (‘Harmonie’) en in de vorm van een barokorkest, ter begeleiding van soloconcerten voor blazers en vocale muziek.

Op hun laatste cd komt de Harmoniesamenstelling in actie met blaasmuziek van onder meer Mozart, Rossini, Donizetti,

DIVERSE COMPONISTEN HARMONIE & TURCHERIE

Ensemble Zefiro

ARCANA 37601 95733912

februari 2016

27

RENAUD WAT ZEGT DE DATUM 27 JANUARI U? OP DIE GEDENKWAARDIGE DAG IN 1823 WERD DE FRANSE COMPONIST ÉDOUARD LALO GEBOREN. EN OP DIEZELFDE DAG IN 1976, VEERTIG JAAR GELEDEN, ZAG RENAUD CAPUÇON HET LEVENSLICHT.

FOTO: SIMON FOWLER

28 februari 2016

SPECIAL

CAPUÇON onweerstaanbare meesterwerken Hij/zij was eerste prijswinnaar van..., trad op in zalen als..., werkte met dirigenten als..., is een graag geziene gast bij... Biografieën van musici zijn meestal clichématige opsommingen van wapenfeiten uit hun glanzende carrière. In het geval van Renaud Capuçon lijkt aan dat lijstje geen eind te komen. Tekenen van een heel actief en succesvol violistenleven, en dat voor iemand die nog maar net veertig is geworden. Hij begon dan ook al op zijn vierde.

Om die mijlpaal van de 27e januari luister bij te zetten trok Capuçon met dirigent Paavo Jä r v i naa r de nieuwe Philharmonie, de prestigieuze nieuwe thuisbasis van het Orchestre de Paris. Ze legden er het meesterwerk van zijn verjaarsgenoot Lalo vast: de onweerstaanbare Symphonie espagnole. Geen symfonie, maar een vijfdelig virtuoos vioolconcert, boeiend, uitdagend, typisch Frans maar – vooral in het aanstekelijke slotrondo – sterk gericht op Spaanse volksmuziek, vandaar de titel.

verrassend, maar Renaud Capuçon houdt van de Symphonie espagnole. Hij vindt dat elke violist die hoort op te nemen. Al zijn grote voorgangers hebben dat gedaan. Capuçon koestert vooral beide opnamen uit 1957 en 1967 van de grote Isaac Stern met het Philadelphia Orchestra onder Eugene Ormandy. Hij heeft daarmee een bijzondere band en is vastbesloten Sterns traditie voort te zetten, want diens grootse Guarnerius-viool uit 1737, de ‘Panette’, bespeelt hij tegenwoordig zelf.

en Järvi met het Eerste vioolconcert van Max Bruch. Net als Lalo zo’n componist die vooral bekend is door één werk, ondanks al het moois dat hij nog meer geschreven heeft.

Ook dit concert hebben alle beroemde violisten minstens één keer opgenomen, Isaac Stern zelfs drie keer. Capuçon treedt dus opnieuw in diens voetsporen. En hoe!

Prachtig van toon, violistisch superieur, met energie en gevoel. Geweldig om je verjaardag te vieren door eens goed te laten horen wat vioolspelen is.

Nog een grote voorganger, Pablo de Sarasate, speelde in 1874 de première van Lalo’s meesterwerk. Zelf was hij de maker van de Zigeunerweisen. Met dat fameuze showpiece voor de vioolvirtuoos laat ook een fijnzinnig violist als Capuçon horen dat hij bepaald niet opziet tegen een partijtje smaakvol schitteren en schmieren. Als twaalfjarig wonderkind speelde hij de Zigeunerweisen al, maar daarna raak te hij het st uk bijna dertig jaar niet meer aan... en ontdekte nu dat het niet alleen vingerbrekend is, maar ook even dramatisch als gevoelig.

Bijzonder is de locatie, want de opnamen zijn gemaakt in de gloednieuwe, in 2015 geopende Philharmonie de Paris. Het is een fantastische zaal om op te nemen, volgens Capuçon, de geweldige akoestiek is zo levendig dat je denkt dat je voor publiek speelt, dat doet die zaal met je. De allereerste opname die in mei 2015 in de Philharmonie werd gemaakt, was die van Capuçon

GERARD SCHELTENS

SMAAKVOL SCHITTEREN EN SCHMIEREN

Voor een violist die ook beroemd is om zijn affiniteit met de intieme sfeer van kamermuziek lijkt de keuze voor zo’n paradepaard KLASSIEKEZAKEN.NL

RENAUD CAPUÇON 19 FEBRUARI, 15 APRIL CONCERTGEBOUW AMSTERDAM CONCERTGEBOUW.NL

LALO, SARASATE, BRUCH

SYMPHONIE ESPAGNOLE E.A.

Renaud Capuçon, Orchestre de Paris o.l.v. Paavo Järvi

ERATO 08256 46982769

februari 2016 29

ALTIJD EEN VERRASSING SSIEKE MUZIEK BERS VAN KLA VOOR LIEFHEB

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland.

Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

DIVERSE COMPONISTEN

JOSEPH HAYDN

Les Illuminations

Symphonies 78, 79, 80, 81

Bernadeta Astari e.a.

Britten Jeugd Strijkorkest o.l.v. LoesVisser

Accademia Bizantina o.l.v. Ottavio Dantone

BJS 97890 78740469 / € 16,99

DECCA 00289 47888376 (2CD) / € 23,99

Daar is ie weer, de jaarlijkse terugblik van het Britten Jeugd Strijkorkest. Ze hebben het oosten van ons land al helemaal veroverd – vrijwel elke muziekliefhebber daar weet wie ze zijn. Daarbuiten is het nog aftasten en dan kunnen tournees helpen. Afgelopen zomer trok het orkest daarom naar Frankrijk, met op het programma de liederencyclus Les Illuminations voor sopraan en strijkers van Britten. Ook op deze cd vormen deze tien filosofische reflecties van Arthur Rimbaud de hoofdmoot, waarbij sopraan Bernadeta Astari terecht alle aandacht opeist. Haar Frans klinkt natuurlijk en haar soepele, sonore stemgeluid versmelt wonderschoon met de strijkersklanken. Wie het niveau van dit jeugdig orkest wil beoordelen, kan het beste naar Samuel Barbers Adagio for Strings luisteren. Dan hoor je pas hoe dirigent Loes Visser deze jongeren weet op te stuwen tot een topprestatie. Fraaie intonaties, beheerste spanningsbogen, zuiverheid, subtiele dynamische welvingen – je kunt het nauwelijks beter wensen. Ook interpretatief: de ingehouden pathos doet recht aan de muziek, nergens is er overdreven romantisering (al is de fermate op dé climaxnoot van het werk wat overdreven lang). Ook bij de solistische prestaties van Jeltje Quirijnen en Jan Oppelaar past alleen maar een pluim. Deze cd strekt Oost-Nederland tot eer.

Men moet wel een doorgewinterd Haydnkenner zijn om alle symfonieën van deze componist bij een vrolijk ritje op de fiets na te fluiten, of zelfs maar met naam en toenaam te herkennen. Natuurlijk zijn er bekende Haydnsymfonieën, de hits zoals de Londense symfonieën, een aantal Sturm und Drangwerken en de Parijse symfonieën. De symfonieën 78 tot en met 81 horen hier niet bij. Ze behoren zelfs tot de meest onderschatte en minst opgenomen Haydnsymfonieën. De symfonieën 79 en 81 zijn hier voor het eerst op historische instrumenten geregistreerd. En dat is vreemd, want zelfs in Haydns tijd werden ze al beschouwd als juweeltjes van een componist die tot volle wasdom was gekomen. Sterker nog: de symfonieën die Haydn voor zijn werkgever vorst Esterházy schreef, waren de eerste symfonieën die ook verder in Europa warm onthaald werden. Ze vormden de directe aanleiding voor de opdracht voor de zes Parijse symfonieën. Accademia Bizantina laat onder leiding van Ottavio Dantone horen waarom. Pakkende thema’s, verrassende wendingen en een briljante interactie van de stemmen, die door de kleine bezetting en de historische instrumenten nog beter tot zijn recht komt. Een mooi monument voor deze ‘vergeten’ symfonieën.

JOS VAN DER ZANDEN

PAUL JANSSEN

Topprestatie van het Britten Jeugd Strijkorkest

orkest

Mooi monument

orkest

SERGEJ RACHMANINOV Symphony No. 2;The Rock, Symphonic Poem, op. 7

DIVERSE COMPONISTEN NewYear’s Concert 2016

Academic Symphony Orchestra of the St. Petersburg Philharmonia o.l.v. Alexander Dmitriev

Wiener Philharmoniker o.l.v. Mariss Jansons

CUGATE CLASSICS 40389 12419258 / € 16,99

SONY 88875 174772 (2CD) / € 25,99

Een vertolking van Rachmaninovs Tweede symfonie waarbij je op het puntje van je stoel zit. De duistere opening met die donkere bassen, de onbestemde slierten thematiek in de hogere strijkers, de typisch Russische melancholieke blazerslijnen, de ondraaglijke spanning van het geleidelijke crescendo dat zich pas na drie minuten ontlaadt in een machtige climax – je beluistert het allemaal met ingehouden adem. Dit is niet zomaar een uitvoering, het is een tijdsdocument. De opname stamt uit 1993 en werd gemaakt in de Philharmonia Hall in Sint-Petersburg, een machtige akoestiek waarbij het geluid aan alle kanten ‘weg’ kan. De klank van het Academic Symphony Orchestra of the St. Petersburg Philharmonia komt er perfect tot zijn recht. Op de bok daar staat Alexander Dmitriev – al sinds mensenheugenis. Voor president Poetin was het aanleiding om hem een Orde van Verdienste te verlenen. Naast de Tweede staat ook de symfonische fantasie De Rots op deze cd, geschreven toen Rachmaninov nog maar kort het conservatorium had verlaten – het was zijn orkestrale vuurdoop. Ook hier eerst spannende lage strijkers, maar al gauw ontwikkelt zich een uitbundige kleurencarrousel. De documentatie van de cd is wat sober, maar de uitvoering is echt top.

Het blijft altijd weer een huzarenstukje dat de cd met het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker krap twee weken na het concert in de schappen ligt. Ook dit jaar is het weer gelukt en daar kunnen we ons gelukkig mee prijzen, want mede dankzij de nog steeds een beetje ‘Nederlandse’ Mariss Jansons werd het een memorabel concert. En niet alleen vanwege de gloedvolle bijdragen van de Wiener Sängerknaben in Sängerlust van Johann Strauss II en Auf Ferienreisen van Josef Strauss. Jansons, die het nieuwjaarsconcert eerder in 2006 en 2012 met veel succes leidde, kan lezen en schrijven met de Wieners. Bovendien voelt hij de finesse van de Weense wals perfect aan en weet hij binnen de marge van de drie tellen ongelooflijk te schmieren en te spelen met een beetje vroeger of later. En dat brengt de op zich nimmer verrassende klanken compleet tot leven en werkt in de hand dat je niet alleen een hele tv-uitzending, maar nu ook weer twee cd’s lang geboeid blijft luisteren. Een van de memorabelste nieuwjaarsconcerten op cd blijft dat onder leiding van Carlos Kleiber, maar Jansons komt met deze editie, met uiteraard veel Strauss maar ook leuke accenten van Stolz, Ziehrer en Waldteufel, heel dicht in de buurt.

JOS VAN DER ZANDEN

PAUL JANSSEN

Uitbundige kleurencarrousel

KLASSIEKEZAKEN.NL

Memorabel concert

februari 2016

31

CDBESPREKINGEN concert

concert

CAMILLE SAINT-SAËNS

JOSEPH HAYDN Haydn Concertos

Cello concertos nos. 1 and 2, Le carnaval des animaux e.a.

Riccardo Minasi, Maxim Emelyanychev, Johannes Hinterholzer, Il pomo d’oro

Truls Mørk, Louis Lortie, Bergen Philharmonic Orchestra o.l.v. Neeme Järvi

ERATO 08256 46052042 (2CD) / € 22,99

CHANDOS 09511 5516225 (SACD) / € 22,99

In tegenstelling tot Mozart en Beethoven was Haydn (1732-1809) geen virtuoos op de piano of op enig ander instrument. Hij was het grootste deel van zijn vruchtbare leven in dienst van vorst Esterházy, wiens hoforkest werd bemand door uitstekende musici. Dat orkest inspireerde Haydn, die als het ware het muzikale tapijt legde waarop Mozart en Beethoven konden voortborduren, tot 104 symfonieën. Daarnaast schreef hij 31 soloconcerten (voor viool, cello, hoorn, fluit, hobo, trompet, draailier en klavier), 57 pianosonates, 45 pianotrio’s, 68 strijkkwartetten, 14 opera’s, 9 missen en nog wat losse werken.

Te midden van die enorme output nemen de concerten een bescheiden plaats in. Al bereiken ze zelden het niveau van zijn geniale symfonieën en strijkkwartetten, ook in de soloconcerten weet Haydn te ontroeren met zijn ontwapenende speelsheid, humor, charme, elegantie en ingenieuze vormgeving. Af en toe doorbreken vlagen van passie of tedere lyriek de gemoedelijkheid. Afwisselend onder leiding van violist Riccardo Minasi en klavecinist Maxim Emelyanychev passeren twee vioolconcerten, een hoornconcert, een klavierconcert en de symfonie La poule de revue op dit enthousiasmerende album, waarop door Il pomo d’oro en de solisten net zo levendig en sprankelend gemusiceerd wordt als Haydn componeerde.

Nog niet zo lang geleden vreesde Truls Mørk dat hij nooit meer zou kunnen optreden. Zijn linkerschouder was verlamd geraakt, waarschijnlijk ten gevolge van de ziekte van Lyme. Sinds zijn terugkeer op de podia gaat de Noorse cellist geen zee te hoog. Telkens weer weet hij zijn pure toon en zijn formidabele techniek af te stemmen op de meest uiteenlopende composities, zonder show of gewichtigdoenerij. Voor de twee celloconcerten van Saint-Saëns beschikt hij over een natuurlijke zangerigheid, sprankelende elegantie en onweerstaanbare charme, maar deinst hij evenmin terug voor de weerbarstiger aspecten, die vooral in het tweede concert naar voren treden. Hij vindt in het Philharmonisch Orkest van Bergen onder leiding van Neeme Järvi soms iets te zwaarwichtige partners. De concerten nemen elk niet meer dan twintig minuten in beslag. De luisteraars krijgen daarom als bonus een fijne uitvoering van Le carnaval des animaux, met als hoogtepunt Mørks prachtig ingehouden en subliem ‘gezongen’ solo in Le cygne. Als toegift fungeert onder meer de Wedding-cake, de muzikale bruidstaart die Saint-Saëns heeft gecomponeerd voor het tweede huwelijk van een bevriende pianiste, met de uitmuntende Louis Lortie als pianosolist.

WENNEKE SAVENIJE

EDDIE VETTER

Enthousiasmerend

advertentie

concert

DANIEL STEIBELT

Piano Concerto No. 3, Piano Concerto No. 5, Piano Concerto No. 7 Ulster Orchestra o.l.v. Howard Shelley (piano) HYPERION 00345 71281049 / € 22,99

De arme man. Eerst moest hij het opnemen tegen Mozart, die hem versloeg.

Twintig jaar later stond hij tegenover een al even grote muziekreus, Beethoven, die hem eveneens in het stof deed bijten. Je zult maar zo herinnerd worden, als ‘de verliezer van’.

Daniel Steibelt (17651823) kende echter ook momenten van glorie, het was niet allemaal kommer en kwel. In financieel opzicht wist hij het zelfs beter te doen dan zijn rivalen. Zijn drie hier gepresenteerde pianoconcerten uit respectievelijk 1799, 1802 en 1816 trokken indertijd volle zalen. Voor pianist Howard Shelley is het zo’n beetje een levenswerk om onbekende muziek van de Weense klassieken af te stoffen. Eerder speelde hij met het Ulster Orchestra al een cd in met werk van de Bohemer Dussek. Hij speelt en dirigeert, zoals dat indertijd ook vaak gebeurde. De Weense stijl staat garant voor afwisseling, balans en gedoseerde dramatiek. Steibelts pianistieke bravoure voegt daar nog het nodige aan toe. Als een van de toppianisten van zijn tijd wist hij hoe je publiek moest vermaken: met brille, verrassingsmomenten maar vooral met herkenbaarheid. Met name in de openingsdelen ervaar je een dartel, onbekommerd speelplezier, terwijl met de dansante finale-rondo’s het minder geoefende oor werd bediend.

Verrassingsmomenten

JOS VAN DER ZANDEN

32

februari 2016

Mørk gaat geen zee te hoog

CDBESPREKINGEN concert

concert/orkest

ROBERT SCHUMANN

Piano Concerto in A minor, op. 54 e.a.

Jan Lisiecki, Orchestra dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia o.l.v. Antonio Pappano

TSJAIKOVSKI, STRAVINSKY Violin Concerto, Les Noces

Patricia Kopatchinskaja, MusicAeterna o.l.v.Teodor Currentzis

DG 00289 47953272 / € 22,99

SONY 08887 51651227 / € 23,99

Jan Lisiecki is het oogappeltje van het gele label. Op jonge leeftijd kreeg het pianotalent een contract in de schoot geworpen van Deutsche Grammo­ phon en sindsdien wordt hij wereldwijd op het schild gehesen. En terecht, want Lisiecki is een fenomeen. Net als Jevgeni Kissin maakte hij op zeer jonge leeftijd een grote internationale carrière en net als bij Kissin getuig­ de zijn spel van­ af het allereerste moment van een opzienbarende diepgang. Nu is Lisiecki twintig jaar oud en zal hij moeten bewijzen of hij zich aan de top weet te handhaven. Dat zal wel lukken, want wat speelt die jongen toch waanzinnig mooi! Luister maar naar zijn nieuwste cd met muziek van Ro­ bert Schumann (onder meer het Pianoconcert in a opus 54 en Introductie en Allegro Appassionato opus 92 voor piano en orkest). Elke noot spreekt voor zich. Zijn muzikaliteit lijkt grenzeloos. En of het nu de grote orkest­ werken of een miniatuurtje als Träumerei betreft: zijn aanpak kent een prettig soort directheid en getuigt van een groot stijlgevoel. Een prachtige cd, niet in de laatste plaats ook dankzij de warme orkestklank die perfect past bij het geluid van Lisiecki.

Patricia Kopatchinskaja, kortweg Pat Kop, heeft een geduchte streek die je wegblaast als hete lucht. Er is bepaald geen gebrek aan opnamen van Tsjaik­ ovski’s Vioolconcert. Alle grote en middelgrote violisten hebben zich vroeg of laat aan een registratie van dit geliefde paradepaard gewaagd, vaak meer dan eens. Daarbij zijn veel ‘definitieve’ opnamen die geen wens onvervuld laten. Je zou dus denken dat niets ons nog kan verrassen. En toch overrompelt de gedurfde aanpak van Kopatchinskaja en MusicAeterna, door de virtuoze, bijna explosieve energie waarmee deze muziek bij je binnenkomt. Ze werkt voor het eerst samen met dit orkest en met dirigent Currentzis, maar dat zou je niet zeggen, zo zijn ze op elkaar inge­ speeld. Van de koppeling aan Les Noces van die andere Russische gigant, Stravinsky, kijken we nogal op, maar bij nader inzien voelen we in deze evocatie van een Russische boeren­ bruiloft dezelfde opwindende sfeer van spannende urgentie. Een meesterlijke uitvoering van een geweldig werk door een eersterangs orkest met een au­ thentiek Russisch koor. Van de vier uitstekende solisten werd sopraan Nadine Koutcher pas uitgeroepen tot Cardiff Singer of the World. Van haar zullen we dus zeker meer horen.

OSWIN SCHNEEWEISZ

GERARD SCHELTENS

Elke noot spreekt voor zich

vocaal

Kopatchinskaja’s explosieve energie

vocaal

ROBERT SCHUMANN

Dichterliebe, Liederkreis opus 24, Der arme Peter Maarten Koningsberger, Matangi Quartet

DIVERSE COMPONISTEN Liederkreis

Anna Lucia Richter, Michael Gees

QUINTONE 97890 78740452 / € 22,99

CHALLENGE 60891 7268720 / € 23,99

Er wordt tegenwoordig vaker mee geëxperimenteerd: liederen in gear­ rangeerde begeleidingen. Misschien niet zo leuk voor de pianisten, die een deeltje van hun werkgelegenheid zien verdwijnen, maar interessant voor de luisteraar. De liederen van Robert Schumann op teksten van Heinrich Heine krijgen met een strijkkwartet als instrumentaal ensemble in plaats van het gebruikelijke klavier een extra gebetenheid, die goed bij het werk van de dich­ ter past. Schumann klinkt wonderlijk genoeg hier en daar ineens moderner: men hoort bijvoorbeeld wat Wagner in hém hoorde. Het nieuwe klankbeeld vraagt wel om gewenning. Dat komt niet alleen door de instrumenten, maar omdat het Matangi Quartet – altijd levendig en karaktervol – zo af en toe speelt als een strijkkwartet met zangstem erbij. Men mag de instrumentalisten in een zangrecital eigenlijk niet afdoen als begeleiders – dat is een gevoelig punt – maar zo nu en dan heeft de warme, lyrische bariton van Maarten Koningsberger het wat moeilijk om zich een plaats te veroveren naast de enthousiaste en niet altijd verfijnd spelende strijkers, en dat kan toch ook weer niet de bedoeling zijn. Op de beste momen­ ten gaat het om een geslaagde samenwerking waarbij er een nieuw licht schijnt over de liederen uit Dichterliebe, de Liederkreis en Der arme Peter.

Volgens sommigen heeft het traditionele liederenrecital afgedaan. Charme in de bocht van de vleugel zou niet meer van deze tijd zijn. De sopraan Anna Lucia Richter en de pianist Michael Gees proberen het genre dichter bij een hedendaags publiek te brengen door Schumanns Liederkreis opus 39 op tek­ sten van Eichendorff af te wisselen met volksliedbewerkingen van Brahms en Britten. Dat niet alleen: op gezette tijden onderbreken ze de reeks met een ‘ex tempore’: wazige improvisa­ ties op gedichten van Eichendorff met als enige voordeel dat Schu­ manns kwaliteiten zich er des te sterker tegen aftekenen. Zodra zijn muziek weer aan de beurt is, is het alsof de poorten van de liederenhemel opengaan. Anna Lucia Richter is pas 25 jaar en dat is te horen. Haar blanke timbre contrasteert enigszins met de diepe melancholie van de componist.

Het pure, bijna instrumentale geluid heeft ook aantrekkelijke kanten, zoals in Mondnacht, mede dankzij de fantastische kleuren die Michael Gees tevoor­ schijn tovert op het vrijwel witte canvas van de stem. De jonge sopraanklank harmonieert nog meer met de vaak prachtige bewerkingen van Brahms en Britten, vooral als de voordracht niet al te precieus wordt.

HEIN VAN EEKERT

EDDIE VETTER

Moderne Schumann

KLASSIEKEZAKEN.NL

De poorten van de liederenhemel

februari 2016

33

CDBESPREKINGEN vocaal

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN

FRANZ SCHUBERT

Kaspar Kröner, ArjenVerhage, Stewart Emerson

Julian Prégardien, Xavier Diaz-Latorre, Marc Hantaï, Philippe Pierlot

MOUNTAIN RECORDS 87191 89290035 / € 20,99

MYRIOS 04260 183510185 (SACD) / € 22,99

Soms bekruipt mij het gevoel dat de countertenor de populairste zangstem is geworden. De ene na de andere hooggestemde heer verlaat het conservatorium, met weinig perspectief: het repertoire voor het stemtype is nu eenmaal beperkt. Vandaar ook dat de meeste countertenors hun horizon met romantiek en zelfs chansons verbreden. Tel daarbij op dat de zangtechniek zo onvoorstelbaar hoog van kwaliteit is geworden dat een stem, die tien jaar geleden nog tot de absolute top zou behoren, nu niet meer is dan gewoon goed. Dat is ook het geval met Kaspar Kröner. De zeer sympathie jonge Duitser beschikt over een mooie stem met een aantrekkelijk timbre, maar een Jaroussky of een Zazzo is hij niet. Op zijn debuut-cd heeft Kröner Engelse liederen uit de zestiende en de twintigste eeuw bij elkaar verzameld, en zo heeft hij zijn liefde aan het repertoire verklaard.

Ik vind de cd mooi, maar niet meer dan dat. Kröner is een voortreffelijke interpreet die heel erg goed weet wat hij zingt en dat is een enorm pluspunt.

Maar het verstilde, warme, betoverende en glühweinachtige dat bij de liederen van Vaughan Williams hoort, blijft achterwege. Een (gewetens)vraag aan de conservatoria: misschien wordt het tijd om aan Verdibaritons te werken?

Daar hebben we nu echt gebrek aan.

Een gitaar? Het instrument ondernam aan het begin van de negentiende eeuw een populariteitsoffensief. Franz Schubert had er ook een in huis: sommige van zijn liederen verschenen in druk met gitaarbegeleiding – arrangementen van Anton Diabelli – nog voordat ze gepubliceerd werden in hun oorspronkelijke pianoversie. De gitaar domineert – voor zover een gitaar kan domineren – een Schubertrecital van de jonge tenor Julian Prégardien, dat daardoor een zeer intiem en zachtaardig karakter krijgt. Ook verrassend: Prégardien introduceert zichzelf door middel van zijn spreekstem, want tussen de liederen en instrumentale stukken draagt hij teksten voor en improviseert hij. Een fluit en een baryton geven extra kleur aan de liederen: het laatstgenoemde instrument komt uitstekend tot zijn recht in Auf dem Wasser zu singen, waar het zijn intrigerende celloachtige geluid aan leent. Bespeler Philippe Pierlot en gitarist Xavier Diaz-Latorre zorgden zelf voor een aantal van de arrangementen. De fluit wordt bespeeld door Marc Hantaï. Prégardien zorgt intussen dat zijn zang past in het klankbeeld dat door de drie instrumenten geschapen wordt. Op deze manier wordt Schubert hier en daar een beetje weker dan we gewend zijn, maar wie zich daarop instelt, wacht een wonderlijk recital waarin de luisteraar het gevoel krijgt dat hij persoonlijk wordt aangesproken.

BASIA JAWORSKI

HEIN VAN EEKERT

Kaleidoscope of Love

Schubertiade

Voortreffelijke interpreet

Schubertiade

advertentie

CDBESPREKINGEN vocaal

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN

FRANZ SCHUBERT

Il viaggio d’amore

Poetisches Tagebuch

Christoph Prégardien, Julius Drake

Arianna Savall, Petter Udland Johansen e.a.

CHALLENGE 06089 17267020 (SACD) / € 24,99

CARPE DIEM 40323 24163075 / € 22,99

Een Schubertrecital waarop een zanger en pianist samenkomen die beiden tot de absolute top in het liedvak horen: dat behoeft eigenlijk geen extra aanprijzing. Tenor Christoph Prégardien en pianist Julius Drake brengen negen liederen op teksten van Ernst Schulze, en acht van andere favoriete dichters, onder wie Friedrich Rückert. Prégardiens tekstbehandeling is exemplarisch en zijn expressieve stem is, ondanks zijn toch al bijna zestig jaar, nog in prima conditie: warm en rijk in de laagte, en met vooral in de hoogte een aangenaam klaaglijke toon. En is er een idealer partner in dit repertoire denkbaar dan Drake? Er is geen stemming die hij, de muziek ondersteunend en voortstuwend, niet uit de piano kan toveren. In een waar partnerschap geven tenor en pianist doordringende, emotioneel directe en volkomen natuurlijke vertolkingen, afwisselend innig lyrisch, speels en onstuimig. Het zijn liederen als Du bist die Ruh die niet alleen het absolute meesterschap van Schubert als componist laten horen, maar ook van Prégardien en Drake als uitvoerenden. Hoe je met zulke simpele middelen kunt komen tot zoveel diepgang en ontroering; het blijft iets om je over te verwonderen, maar vooral iets om als luisteraar heel erg dankbaar voor te zijn.

Deze cd levert een bewijs dat de samenstelling van een recital een uiterst belangrijke component in een optreden is. Niemand zal beweren dat Petter Udland Johansens vertolking van Schuberts Heidenröslein als onovertroffen de boeken in moet; en Arianna Savalls frisse en kernachtige sopraan is wellicht geen wereldstem. En toch… er gaat een onmiskenbare aantrekkingskracht uit van de wijze waarop zij de toehoorder meenemen door zeven eeuwen muziekgeschiedenis. Met de liefde als onderwerp leggen zij een lijn van muziek uit de middeleeuwen naar een Chileense ode aan het leven met al zijn ups en downs van Violeta Parra, die kort na het schrijven van het lied zelfmoord pleegde. De oude muziek swingt alsof het moderne muziek is; over de modernere liederen hangt vaak een nostalgische glans. Ondanks het feit dat er rond alle liederen een volksachtig, middeleeuws geluidsbeeld wordt opgetrokken, is er genoeg variatie om de luisteraar geboeid te houden. Meer dan cross-over-cd’s is dit een combinatie van repertoire om nieuwe liefhebbers naar de klassieke muziek te trekken. In zijn eclectische samenstelling is het tevens een echt product van deze tijd. En een geschikte plaat om een zeer, zeer vermoeiende dag op stemmige wijze mee te besluiten.

BENJAMIN ROUS

HEIN VAN EEKERT

Absoluut meesterschap

vocaal

Zeven eeuwen muziekgeschiedenis

koor

SJOSTAKOVITSJ, LISZT

ANTONIO VIVALDI

Dmitri Hvorostovsky, Ivari Ilja

Le Concert Spirituel o.l.v. Hervé Niquet

ONDINE 07611 95127728 / € 20,99

ALPHA 37600 14192227 / € 22,99

De Suite op gedichten van Michelangelo Buonarroti dateert uit Sjostakovitsj’ laatste levensjaar. De componist leed aan longkanker, artritis en hartklachten, en de moeite die het hem moet hebben gekost deze cyclus te scheppen verklaart wellicht mede de geconcentreerde, van alle franje gespeende zettingen die Michelangelo’s sonnetten en andere gedichten hebben gekregen. Met hun indringende, declamatorische stijl en de effectieve maar vaak spaarzame pianobegeleiding krijgen de strofen over schoonheid, liefde, dood en waarheid een bijna gebeeldhouwd karakter, dat dat andere medium waarin de grote Italiaan uitblonk, marmer, in herinnering roept. Dat Dmitri Hvorostovsky, wiens carrière lijkt te steunen op de pijlers Tsjaikovski, Verdi en het lichtere Russische genre (denk aan Ochi chernye), dit werk voor zijn nieuwe cd heeft gekozen, zal voor velen als een verrassing komen. Hij heeft het echter al geruime tijd op zijn repertoire staan en met succes op de internationale podia uitgevoerd. Zijn ampele, donkere maar heldere bariton blijkt geknipt voor deze liederen, die, hoewel onmiskenbaar Sjostakovitsj, aanknopen bij de expressieve stijl van Moessorgski. In Liszts drie Sonnetten van Petrarca lijkt Hvorostovsky iets minder in zijn element. Een wat lichtere, lyrischer benadering (of een wat wendbaarder stem) was hier te verkiezen geweest, maar het subtiele spel van Ivari Ilja maakt veel goed.

Aan opnames van Vivaldi’s Gloria is geen gebrek, maar twee aspecten maken deze nieuwe opname van Hervé Niquet en zijn Concert Sprituel tot iets opmerkelijks. Allereerst gebruikt Niquet een koor dat uit louter vrouwen bestaat: geen tenoren en bassen dus, maar alleen mezzo’s en sopranen. Vivaldi schreef immers een groot deel van zijn religieuze koormuziek voor het Ospedale della Pietà in Venetië, een klooster en weeshuis waar geen mannenstemmen klonken.

Daarnaast worden de delen voor solostemmen door het koor gezongen, volgens de dirigent in Vivaldi’s tijd erg gangbaar. Niquet toont zo aan dat de historische uitvoeringspraktijk allesbehalve een beperkend keurslijf hoeft te zijn, maar juist aanleiding geeft tot frisse inzichten en speculaties die steeds weer een ander licht werpen op de composities. En de uitvoering als zodanig is buitengewoon meeslepend; voor eenvormigheid door het gebruik van alleen vrouwenstemmen hoeft niet te worden gevreesd. Niquet benadrukt de theatrale aspecten van de muziek, en de energie is hoorbaar in vlotte tempi, dynamisch orkestspel en heldere, gedisciplineerde maar altijd warme koorzang. Wat deze opname vooral duidelijk maakt is dat het eigenlijk niet uitmaakt in welke vorm de stukken worden uitgevoerd: het is gewoon onweerstaanbare muziek.

JAN KUNST

BENJAMIN ROUS

Suite on Poems by Michelangelo, Petrarca Sonnets

Gloria, Magnificat

Geknipt voor ­Sjostakovitsj

KLASSIEKEZAKEN.NL

Onweerstaanbare muziek

februari 2016 35

CDBESPREKINGEN koor/kamermuziek

ensemble

LEOS JANÁCEK

DIVERSE COMPONISTEN

Rikadla

The Clarinotts

CollegiumVocale Gent, Het Collectief o.l.v. Reinbert de Leeuw

Ernst, Daniel & Andreas Ottensamer, WienerVirtuosen e.a.

ALPHA 37600 14192197 / € 22,99

DG 00289 48119172 / € 22,99

Leos Janácek is een componist die blijft verrassen. Reinbert de Leeuw wijst in het boekje bij een nieuwe cd met koorwerken en kamermuziek erop dat de componist naarmate de jaren vorderden eerder een jongere dan een rijpere indruk maakte: zijn composities werden gedurfder en grensverleggend. Met Collegium Vocale Gent en instrumentaal ensemble Het Collectief maakt hij een muzikale reis door het leven van Janácek, culminerend in Rikadla uit 1926, een reeks korte kinderrijmpjes. Het resultaat is een alleszins sublieme cd: helder, bijna analytisch van opnamekwaliteit en heerlijk muzikaal. De schoonheid en de onsentimentele ruigheid van Janácek komen prachtig tot uiting. De Leeuw bewerkte de pianosonate 1.X.1905 voor kamermuziekensemble, met als opvallend lid een accordeonist. Het instrumentaal ensemble is ook te horen in een scherp gespeeld Concertino uit 1925. Het koor excelleert in diverse nummers, met uitstekende solistische bijdragen van Elisabeth Rapp, Paul Bentley-Angell en Felix Rumpf. Het is hoorbaar hoe de componist zijn stem vindt in de veertig jaren die het oudste van het jongste koorwerk scheiden. Het begeleidend boekje geeft de liedteksten en een gesprek met de dirigent: een toelichting die zoveel meer vertelt over de muziek dan de gebruikelijke biografische verhaaltjes die men vaak aantreft.

Achter de olijke naam The Clarinotts gaat de familie Ottensamer schuil – vader Ernst (eerste klarinettist bij de Wiener Philharmoniker) en zoons Daniel (eerste klarinettist bij datzelfde orkest en bij de Wiener Staatsoper) en Andreas (eerste klarinettist bij de Berliner Philharmoniker en tevens fotomodel). Sinds hun oprichting in 2005 geven The Clarinotts concerten; ze herontdekken en arrangeren stukken voor drie klarinetten en geven opdracht tot het componeren van nieuw werk voor de combinatie.

Hun debuut-cd is samengesteld rond het thema On Stage. Het programma, puttend uit opera, ballet, dans en film, is eclectisch en verrassend, en strekt zich uit van een arrangement van het prachtige terzet Soave sia il vento uit Mozarts Così fan tutte tot Luiz Bonfá’s swingende Manhã de Carnaval. De fraaie parafrase over Verdi’s Rigoletto van de gebroeders Doppler, Ponchielli’s kostelijke, hoogst virtuoze Il convegno en de hypnotiserende Cantilène uit het Saxofoonkwartet van Françaix staan ook op het repertoire. Pièce de résistance is Bela Koreny’s speciaal voor de Ottensamers gecomponeerde Cinema I, gebaseerd op Paul Verhoevens film Basic Instinct. Ik ken de film niet, maar heb genoten van dit onderhoudende en caleidoscopische stuk met zijn elkaar in rap tempo afwisselende stemmingen en stijlen: een ideaal vehikel voor de veelzijdigheid en het adembenemende samenspel van The Clarinotts.

Reis door het leven van Janácek

Adembenemend

k zie k ie z zie era e Mu lass ak uw Mu uziek Op lk • K e • e k • i e kvl • n e a d z advertentie N i o e k a z s u M F k • s O Ja zie kamermuziek p/ lak rele R ek • we pera Kla Mu ziek • lk • n • Po aakv ieu zi e o O • ltu N F d R u • / e p Cu eldmu ziek M le a • Jazz Ou kk o r • e e a P r u e l r k w u v p • e e t M • u k i l O n u W k aa uz ke Nie zz • k• kke Fol e R iek • C eldm ziek • lassie zie iek Ja u r op/ aakvla lturel u z e P K DIVERSE COMPONISTEN M z u M • • W Mu ke ude ek en le R k • Cu reldm iek • i e e Paisiello inVienna k i e z O r k a s w u e s • a z ieu per ultu muzie Nu kvl Kla eM via de Mu Nederland • Win heel iek Alon Sariel, Izhar Elias, N a O C z d • e a k • u u • • k d e R k l k p/F • O we M uzi Michael Tsalka era azz ssie Muzie ekkabel ele ere zie u Op lk • J n • Po i ltur ldmu k • W ieke M • Kla dedigitale e z • i u u BRILLIANT CLASSICS 50284 21953014 / € 7,99 z N C k re /Fo Raa zie Klass kke Ou e M era • Jaz zie We Mu uw Pop akvla turele z Mu ziek • k• • p e l i e • e o k O k a l N d Wat in de negentiende eeuw het stilleven was voor schilders, deuvarizie Cu eldmu z • Pop/F akken ele R Mu era • ssiewasM Ou r Jaz k• Kla een u vl p • k • ieuwe e er atievorm voor componisten: een proeve van meesterschap, oefening e t • k i l e d O i n a z z lk a u Cu • W sieke ke R Ou m k • k Mu enra • N Jazz • p/Fo in kleur en vorm, een manier om je technische talent te ontwikkelen e d a l l k vl zie las o e zie • ure ere ako M lte Mu k • K te bewijzen. Van de meeste variaties hoef je dan ook niet veel diepgang •P W u Opte Folk Rac n c r t z r meun d e e n • C d k e ude l e e l i / k • e e k i e z O e r r k s i k verwachten. Zoals een stilleven echter een genot voor de ogen kan zijn, isPde u e op s • a z e M ieu ultu kvl ek Kla uzi • W e Mu variatievorm vaak een streude Muzi ra • N k ek Raa ek • C reldm k• i e O e i z i e l s • u e e az s e e zi uz ling voor het oor. Drie muuw Op lk • J iek ltur ldmu k • W ieke M • Kla de M e z • i u u z N o C k sici (Alon Sariel, Izhar Elias s re /F zie KlasCAIWAY: kk Ou e Mkanaal Jaz zie ra • 807 We Mu Pop akvla en Michael Tsalka) brengen Mu ziek • k• • euw Ope l i e • e o k k a N d e R u u /F824 en • z • kanaal op deze cd verschillende vassie uzi OuKPNe&MXS4ALL: Pop kvlakk turele ek • C era • Jaz Kla de M iek • UPC w & ZIGGO: p • u i l O kanaal 819 n riaties bijeen op een van de bekendste aria’s van Paisiello: Nel cor più non a z e u k uz Ni Ou z• Fol vlakke ele Ra k • C eldmu iek • mi sento (uit de opera L’amor contrastato). Ondanks de rare combinatie van we M era • Jaz Pop/ z (of r 1819*) r zie • ak u p a k We ke Mu k • ie ultu ldmu R type mandoline, gitaar en fortepiano – die trouwens in het Wenen van deNnen • van lhet ontvanger • C • O p/Fo* lafhankelijk e e k • e e k z zie re ie k er o ssi ak gentiende eeuw helemaal niet uitzonderlijk was – is dit een boeiende cd.•ErJaz Mu iek ultu muzie k • W e Muz • Kla • P aakvl e C d n voor analoge kabelfrequenties: zie uz u • k onzeiewebsite k wordt op het scherpst van de snede gemusiceerd. De variaties zijn afkom- kke le R ziek reld Muzie lassie • O we M a z l e e u p r v k u k e W stig van Bortolazzi, Giuliani, Wanhal en Beethoven. Vooral de muzikale M tu K e m uzi • Nieu zz • O k• de Raa • Cul iek iek • eld e s u M r i e s a l exercities van Beethoven (onder meer twee Sonatines en de Zes variaties z e O e la k • we uz op •J era • W ke Mu k • K zie ltur WoO70 voor fortepiano) springen eruit. Hier onderscheidt e M uziek • Nieu • Op olk en • P ek Cude meester mu zich.

F d e i e i i / d z u z s l p k z u u O u re as Er wordt gemusiceerd op een mandoline uit 1850, een Guadagnini gitaar e M pera Po kvlak Jaz We ieke M k • Kl ude M ziek • ieuw •C O n• a k• k l e a • uit 1812 en een Böhm-fortepiano uit 1820. s e e u k N o R O i s i z k F z z M ke a• Kla vla Jaz Pop/ Mu ziek • uwe rele ldmu sie per olk • aak Cultu s e de • u i e O R a u r l n concertzender.nl M N • F O • OSWIN SCHNEEWEISZ • K iek We kke lturele iek • op/ vlate azz om era muziek zop internet z luisteren iek k • enukabel u •J • P naar k u z e a C Op k i n l m a Mu zz z • R ld u ke M Fo k e e k e / e l r M e a i w p e d Ja re u vl e uz Po Ou • Nie olk • aak Cultu eldm ek • W ssiek R • februari 2016 a 36 r uzi Kla uziek pera rele ziek • • We p/F ele Ra u M o • t l P e u k k ek Cu m • O en • zie uwe M ltur uzi ssie reld k Cu Mu k e Kla i a e We ieke M N d vl JANk KUNST e Mu k ie

HEIN VAN EEKERT

De Concert zender

Op het scherpst van de snede

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

FRANZ SCHUBERT

BÉLA BARTÓK

Schubertiade

44 duos

Jos van Immerseel, Anima Eterna Brugge

Sarah & Deborah Nemtanu

ALPHA 37600 14192166 (4CD) / € 49,99

DECCA 00289 47889595 / € 22,99

Schubert is de favoriete componist van Jos van Immerseel. Dat bleek onlangs weer toen hij met concerten zijn zeventigste verjaardag en ook de dertigste verjaardag van het door hem opgerichte ensemble Anima Eterna vierde. Op deze cd’s draait alles om de ‘Schubertiades’, de informele muzikale bijeenkomsten die de componist en zijn vrienden in Wenen hebben georganiseerd. Het zijn geen historische reconstructies. Van Immerseel moet zich als een kind in een snoepwinkel hebben gevoeld toen hij uit het rijke oeuvre kon putten om vier gevarieerde en aantrekkelijke programma’s samen te stellen. Toppen uit het repertoire ontbreken niet, maar ze krijgen extra reliëf naast juwelen die altijd in hun schaduw hebben verkeerd. Zo speelt Van Immerseel samen met Claire Chevallier de Fantasie in f-klein vierhandig op een fortepiano van Graf uit 1826, maar vullen ze elkaar ook aan in minder bekende werken voor quatre-mains.

Het Forellenkwintet en de Arpeggione prijken naast zelden opgenomen composities waarbij een vocaal kwartet is betrokken. Liederen uit de top tien staan zij aan zij met muurbloempjes. De uitvoeringen zijn historisch verantwoord zonder museale pretenties. De liefde voor Schuberts muziek straalt ervan af.

Béla Bartók schreef zijn 44 duo’s voor twee violen louter als didactisch werk.

Hoewel de vier boeken met duo’s een vergelijkbare opbouw in moeilijkheidsgraad hebben als zijn beroemde Mikrokosmos, streefde hij met de moeilijkste werken geen concertpodiumkwaliteit na. Het idee voor de duo’s begon ook in 1931 als een bijdrage aan een vioolcursus van de musicoloog en pedagoog Erich Dof lein. Bartóks eerste bijdrage was wat te ‘moeilijk’ en dus vereenvoudigde de componist zijn duo’s steeds verder. Uiteindelijk zat hij met 44 duo’s waarin zijn enorme kennis van de Hongaarse en Roemeense volksmuziek volop tot uiting kwam. Als deze werkjes, die per stuk slechts een paar seconden tot twee minuten duren, nu gespeeld worden door musici met Roemeense wortels gaat er opeens een wereld open. Dat gebeurt op de cd van de zusters Sarah en Deborah Nemtanu. Ze zijn in Frankrijk respectievelijk concertmeester van het Orchestre National de France en het Orchestre de Chambre de Paris, maar ze hebben de volksmuziek en de duo’s van Bartók diep in hun genen zitten. Het resultaat is een fascinerende catalogus van de stijl en het raffinement van Bartók die dankzij het spel van de Nemtanu’s blijft boeien.

EDDIE VETTER

PAUL JANSSEN

Met liefde voor Schuberts muziek

kamermuziek

Fascinerende catalogus

kamermuziek/hedendaags

DIVERSE COMPONISTEN

DIVERSE COMPONISTEN

Ensemble Zefiro

Verso

ARCANA 37601 95733912 / € 22,99

KARNATIC LAB 08892 11847488 / € 20,99

Tegen het eind van de achttiende eeuw werd Harmoniemusik geboren: een groepje blazers dat orkestmuziek speelde in salon, prieel of tuin. Van lieverlee werd militair slagwerk toegevoegd en soms ook koperblazers – trompetten en trombones. Met luchtige en dansante arrangementen van klassieke werken ontstond geleidelijk de muziek die we nu harmonie en fanfare noemen.

Het ensemble Zefiro bestrijkt het gebied tussen die uitersten: het is geen blaasensemble maar evenmin fanfare. Op hun zesde cd laten ze horen waar men in de negentiende eeuw van smulde: bewerkingen van tophits uit de periode van Haydn tot Donizetti. Nu eens ingetogen, dan weer met alle beschikbare middelen. In de meerdelige Notturno van Spohr, het hoofdwerk, hoor je alle mogelijkheden voorbijkomen. Nu eens klinkt een klassiek octet, dan ineens onvervalste militaire hoempapastukken met uitbundig slagwerk. Het verdere repertoire op de cd werd met zorg gekozen.

Zo komen we de 28 curieuze Mozartmaten tegen die in 1980 werden ontdekt in een Duitse bibliotheek: een onbekende maar authentieke mars uit de opera Die Entführung aus dem Serail. Vrolijke Turkse janitsarenmuziek klinkt ook in Il Turco in Italia van Rossini en in een mars van de broer van Donizetti met de voornaam Giuseppe.

Wie de panfluit louter beschouwt als een instrument dat goed is voor Gheorghe Zamfirachtige sentimenten en Zuid-Amerikaanse folklore heeft Matthijs Koene nog nooit aan het werk gehoord. Samen met gitarist Stefan Gerritsen vormt hij het duo Verso dat zich al jaren sterk maakt voor origineel hedendaags repertoire voor panfluit en gitaar. De concertprogramma’s van het duo bestaan altijd uit een intelligente mix van bewerkingen en nieuw werk en de panfluit klinkt verrassend volwaardig en modern in de handen van Koene.

Chasing Piazzolla, de tweede cd van het duo, is daar een mooie afspiegeling van. De rode draad is volksmuziek in de twintigste-eeuwse en hedendaagse muziek. Koene en Gerritsen voeren ons van sprankelende vertolkingen van onder andere Piazzolla’s Histoire du Tango en Ravels Pièce en forme de Habanera naar recent en deels speciaal voor het duo geschreven werk als Chasing Piazzolla van Nico Huijbrechts, Two reels and an air van Guus Janssen en Ostinato II van Artyom Kim. Goede, direct aansprekende en sfeervolle stukken die de folklore van de panfluit overstijgen. Luister bijvoorbeeld naar de Traveling Sonata (oorspronkelijk voor fluit en gitaar) van Roland Dyens en wees net als de componist direct overtuigd.

JOS VAN DER ZANDEN

PAUL JANSSEN

Harmonie & Turcherie

Chasing Piazzolla

Tophits

KLASSIEKEZAKEN.NL

Origineel repertoire voor panfluit en gitaar

februari 2016

37

CDBESPREKINGEN instrumentaal

piano

DIVERSE COMPONISTEN Roots

DOMENICO SCARLATTI

Martin Fröst, The Royal Stockholm Philharmonic Orchestra

Sonatas

Angela Hewitt, piano

SONY 088875 0652928 / € 23,99

HYPERION 00345 71176130 / € 22,99

Never a dull moment met Martin Fröst. De man die met klarinet en al lijkt te zijn geboren, verblufte eerder al met Dances to a Black Pipe en neemt ons nu mee op een soortgelijke caleidoscopische reis door de hele muziekgeschiedenis. Tweeduizend jaar volks- en dansmuziek komen voorbij in een duizelingwekkende optocht van allerlei genres: volksmuziek, gregoriaans, barok, romantiek, twintigste eeuw. In een virtuoos presto uit een concertje voor dwars- en blokfluit van Telemann blijkt zomaar ineens een dansende klarinet te kunnen binnendringen zonder dat je ooit denkt dat hij daar niet hoort. Een klezmerdans wordt afgewisseld met een psalmmelodie, de middeleeuwse Hildegard von Bingen gaat hand in hand met de tegenwoordig onvermijdelijke Astor Piazzolla, een volksliedje uit Scandinavië gaat moeiteloos samen met een Hongaarse dans van Brahms of Bartóks Roemeense dansen. En natuurlijk hebben Zweedse componisten als Crusell, Anders Hillborg en Göran Fröst – broer van – een plaatsje binnen zijn Roots. In Frösts vaardige handen is het een feest van louter hoogtepunten. De klarinet heeft de leiding en je moet je wel gewonnen geven aan deze moderne rattenvanger van Hamelen, want Frösts enthousiasme is heel aanstekelijk – en hij blijkt nog te kunnen dirigeren ook...

De ruim 550 klavecimbelsonates die Domenico Scarlatti schreef zijn nog altijd enigszins het stiefkind van de muziek voor toetsinstrumenten uit de barokke periode. Hoewel grootheden als Vladimir Horowitz, Ivo Pogorelich en Murray Perahia zich ingezet hebben voor deze schatkamer aan muziek, behoren ze niet echt tot het gemeengoed, enkele werken zoals de Sonate in d-klein K 9, die in C-groot K 159 en de prachtige Sonate in E-groot K 380 daargelaten. Inmiddels maakt de Canadese pianiste Angela Hewitt zich sterk voor Scarlatti en dat heeft nu geresulteerd in een cd met zestien juweeltjes. Hewitt heeft mede dankzij haar fantastische Bachinterpretaties een behoorlijke faam als het om barokrepertoire gaat, en die maakt ze volledig waar. Hoewel de sonates voor klavecimbel of misschien de vroege fortepiano geschreven zijn, kiest Hewitt voor de moderne vleugel.

En dat levert in dezen louter winst op.

De pianiste voelt zich helemaal thuis in de door Spaanse en Italiaanse invloeden gevormde toonspraak van Scarlatti, geeft diens barokke wortels alle aandacht, maar voegt met de vleugel een prachtig hedendaags kleurenpalet toe en neemt soms brutaal wat vrijheden in tempo en articulatie. Het resultaat is pure poëzie die nu al verlangend doet uitzien naar de volgende Scarlatti-cd van Hewitt.

GERARD SCHELTENS

PAUL JANSSEN

Moderne rattenvanger van Hamelen

piano

Pure poëzie

piano

FRÉDÉRIC CHOPIN Polonaise op. 44, Berceuse, Barcarolle, 24 Préludes

LISZT, SCHUMANN

Nelson Goerner

Simon Ghraichy

ALPHA 37600 14192241 / € 22,99

CHALLENGE 06089 17269826 (SACD) / € 23,99

Nelson Goerner heeft een naam te verliezen als het gaat om muziek van Chopin, maar met deze cd overtreft hij zelfs de hooggespannen verwachtingen. De hoofdmoot wordt gevormd door de 24 Préludes. Naar verluidt zijn ze in één enkele take opgenomen. Het moeten geïnspireerde minuten zijn geweest in het Zuid-Poolse dorpje Luslawice, waar een van de fraaiste concertzalen van het land is verrezen. De 46-jarige Argentijn neemt de luisteraars mee op een zeldzaam enerverende reis door een klankwereld die bekend mag worden verondersteld maar waarin hij toch tal van sprekende details ontdekt. Zijn interpretatie is geheel eigen, buitengewoon rijk aan sfeercontrasten en kleurnuances, met een soms wat extreem rubato, dat toch geen moment geforceerd of gemaniëreerd aandoet. De Préludes gaan als in een droom voorbij.

Ook in de andere composities etaleert hij Chopins uitersten zonder het sensuele en melancholieke midden te verwaarlozen. De Polonaise opus 44 bruist van energie, jeugdig en opzwepend tegelijk. In de Berceuse speelt de verleidelijk parelende rechterhand met het telkens herhaalde maar nooit identiek klinkende baspatroon. De uitvoering van de Barcarolle kan zich meten met de legendarische opname van Dinu Lipatti.

De sonate van Liszt is een grote uitdaging voor alle pianisten. Je hebt er wel eens die dit wonderbaarlijke meesterwerk beschouwen als een showcase voor de rechtgeaarde klavierleeuw. Met energieke spierbundels grijpt die in de toetsen, met daverend bombast verbluft hij de toehoorder. Dat kan, want de sonate biedt daarvoor zeker aanknopingspunten. Maar je kunt ook anders omgaan met dit veelkleurige, contrastrijke werk. Simon Ghraichy, de dertigjarige Libanese Mexicaan, kiest een niet minder spannende benadering, die uitgaat van een soepele voortgang; het trekken van lange spanningsbogen en het uitlichten van dramatische contrasten binnen een consistent verhaal. Geen bombastische maar een vertellende Liszt, en toch pianistisch heel virtuoos en technisch superieur. Daarbij sluit zijn benadering van Schumanns Kreisleriana, aan de andere kant van het hyperromantische spectrum, wonderwel aan. De verschillen tussen Schumann en Liszt zijn groot, maar door binnen één verhaal te werken met de dramatische tegenstellingen tussen Schumanns alter ego’s Eusebius en Florestan brengt Ghraichy ze bij elkaar. Heel mooi. Liszts pianobewerking van het Allegretto uit Beethovens Zevende symfonie sluit de cd af. Ghraichy maakt er een gracieuze dans van, ietwat melancholiek maar wel met een hoopvol einde.

EDDIE VETTER

GERARD SCHELTENS

Sonata in B minor, Kreisleriana

Geïnspireerde minuten

38 februari 2016

Een vertellende Liszt

CDBESPREKINGEN piano

verzamelbox

HENRYK GÓRECKI

MAURICE RAVEL

A Nonesuch Retrospective

Complete works for solo piano Bertrand Chamayou

London Philharmonic Orchestra o.l.v. Andrey Boreykov

ERATO 08256 46026814 (2CD) / € 22,99

NONESUCH 00755 97949742 (7CD) / € 39,99

Zelden kom je zo’n gewetensvol album tegen als de integrale opname van Ravels pianowerken door de Franse pianist Bertrand Chamayou (Toulouse, 1981), die eerder Liszt, Franck en Mendelssohn vastlegde en in 2012 tijdens de manifestatie Victoires de la musique classique onderscheiden werd voor zijn opname van de Années de Pèlerinage. Chamayou, die al sinds zijn jeugd gefascineerd is door Ravel en uiterlijk zelfs een beetje op hem lijkt, staat via zijn Parijse leraar Jean-François Heisser, zelf leerling van Vlado Perlemuter die nog les heeft gehad van Ravel, in rechtstreekse verbinding met zijn held onder de componisten. ‘De grootste uitdaging bij Ravel is het vinden van een persoonlijke klank en een zekere mate van vrijheid in zijn muziek, waarin alles nauwgezet is uitgewerkt en opgeschreven, tot in de kleinste details’, aldus Chamayou. Het bijzondere van zijn Ravelinterpretaties is dat hij uiterst exact te werk gaat, maar er tegelijkertijd in slaagt om binnen de grenzen van Ravels hermetische partituren een betoverende wereld van heldere vormen, kleuren en ‘atmosferen’ op te roepen. Alleen La parade (schets voor een ballet) en de onvolledige transcriptie van La valse ontbreken op dit prachtige album, dat voor elke Ravelliefhebber een must is.

In 1992 nam Nonesuch Records een gokje. Het label bracht de Derde symfonie van ene Henryk Górecki op de markt. De release werd een ongekende hit. Ruim vijf jaar na Górecki’s overlijden komt het Amerikaanse label met een heus retrospectief op diens latere werk. Naast de drie strijkkwartetten en het Miserere vindt u onder meer het Kleines Requiem für eine Polka in de zevendelige cdbox. Ook de Derde symfonie is vertegenwoordigd, natuurlijk in de onnavolgbare ‘92-variant met sopraan Dawn Upshaw en London Sinfonietta. Het kroonjuweel van de box is echter de eerste release van Górecki’s Vierde symfonie (ook los verkrijgbaar). Bij leven voltooide de componist het werk enkel in pianoparticel. Zoonlief Mikolaj tekende voor de orkestpartituur die in 2010 ten doop werd gehouden door het London Philharmonic onder Andrey Boreykov. De opname laat horen hoe Górecki aan het eind van zijn leven teruggreep naar zijn vroege avant-gardejaren. Vergeleken met de meditatieve neospiritualiteit van de Derde klinkt in de Vierde symfonie een ruwer, grilliger geluid. De ijzerenheinige motiefherhaling in de openingsmaten spreekt boekdelen, evenals de beukende clusters die in het tweede deel een langgerekte celloklacht doorklieven. Het London Philharmonic verleent de muziek de onvermurwbaarheid waar zij om vraagt.

Betoverende wereld

WENNEKE SAVENIJE

Retrospectief

JOEP CHRISTENHUSZ

renaissance

barok

DIVERSE COMPONISTEN El aire se serena

JEAN-PHILIPPE RAMEAU Pièces de clavecin en concert

Seldom Sene

Apotheosis o.l.v. Korneel Bernolet (klavecimbel)

BRILLIANT CLASSICS 50284 21953045 / € 7,99

ETCETERA 87118 01015231 / € 22,99

Het Nederlandse blokfluitkwintet Seldom Sene won in september 2014 zeer overtuigend het Van Wassenaerconcours voor oudemuziekensembles. De vijf blokfluitistes timmeren sindsdien flink aan de weg en leveren nu een prachtige tweede cd af. Was de eerste cd meer een muzikaal visitekaartje, met muziek uit verschillende landen en tijden, op deze tweede verdiept het ensemble zich helemaal in de Spaanse muziek van de renaissance. Daarbij komen zowel kerkmuziek als wereldlijke muziek aan de orde, een onderscheid dat in Spanje toch al vrij diffuus was maar dat bij puur instrumentale uitvoeringen natuurlijk helemaal vervalt. Er klinkt muziek van alle generaties Spaanse renaissancecomponisten, van de vijftiende-eeuwer Francisco de la Torre tot en met de in 1611 overleden Tomás Luis de Victoria. Of het nu gaat om een diepzinnig motet of een virtuoze dans, alles wordt door Seldom Sene gespeeld met de concentratie en flair die we ook hoorden op hun eerste cd. Daarbij komt de hele blokfluitfamilie aan het woord, van sopranino tot en met sub-contrabas.

Afwisseling te over dus, zowel in repertoire als in instrumentcombinaties.

Seldom Sene is echt een van de leukste en origineelste oudemuziekensembles van Nederland.

Jean-Philippe Rameau (1683-1764) kennen we nu voornamelijk van zijn opera’s. Zijn eerste, Hippolyte et Aricie, ging in première in 1733 toen de componist al vijftig jaar oud was. Hij had destijds al heel veel instrumentale muziek gecomponeerd, die hij later in zijn opera’s hergebruikte. Een spotprent van een tijdgenoot toont de componist zittend achter een klavecimbel, terwijl hij voortdurend vellen muziekpapier van de grond raapt. Onderschrift: ‘Ziehier Jean-Philippe Rameau, de componist die opera’s samenstelt uit klavecimbelstukken’. Naast solowerken voor klavecimbel componeerde Rameau ook vijf pièces de clavecin en concert, een soort mini-klavecimbelconcertjes met fluit, viool en gamba. De instrumenten hebben alle drie zelfstandige partijen, maar het klavecimbel speelt ontegenzeggelijk de hoofdrol. Deze stukken waren nog tot ver in de negentiende eeuw, toen het klavecimbel allang van het toneel verdwenen was, bijzonder populair in Frankrijk, en zijn ook bekend in een bewerking voor strijkersensemble. Een aantal delen uit deze concerten gebruikte Rameau inderdaad later ook weer in zijn opera’s. De jonge Belgische klavecinist Korneel Bernolet laat op deze nieuwe cd Rameaus klavecimbelsoli heerlijk stromen en brengt mooie tempo- en sfeercontrasten aan tussen de verschillende delen. Zijn ensemble volgt hem daarin feilloos.

MARCEL BIJLO

MARCEL BIJLO

De flair van Seldom Sene

KLASSIEKEZAKEN.NL

Mini-concertjes van Rameau

februari 2016

39

00787 Klassieke Zaken

18-01-2016

12:59

Pagina 1

advertentie

barok

Nieuwe Releases op Brilliant Classics!

JOHANN SEBASTIAN BACH Mass in B minor

Monteverdi Choir, English Baroque Soloists o.l.v. John Eliot Gardiner SOLI DEO GLORIA 84318 3072224 (2CD) / € 35,99

Na dertig jaar is John Eliot Gardiner teruggekeerd naar Bachs Mis in b-klein, beter bekend als de Hohe Messe, naar eigen zeggen het werk dat hij zou meenemen als hij werd verbannen naar een onbewoond eiland. In die dertig jaar heeft hij zich intensief beziggehouden met Bachs muziek: de passies, de cantates, negen uur durende marathons. Het heeft geleid tot een gerijpte visie, die toch onverminderd jeugdig en vitaal aandoet. De nu 72-jarige dirigent heeft zich niet laten aansteken door recente modes.

De English Baroque Soloists omvatten 35 musici, het Monteverdi Choir evenveel zangers. Geen ‘Bach light’, maar een grandioze conceptie waarin de muzikale overmacht in toom wordt gehouden met een glashelder lijnenspel. Luister alleen al naar de overweldigende aanroepen waarmee het Kyrie begint, en het is duidelijk: hier staat iets groots te gebeuren. Nieuw voor Gardiners interpretatie van de mis is wel dat hij de vocale solopartijen laat zingen door zangers uit het koor. Ze hebben daarvoor voldoende techniek en persoonlijkheid, terwijl ze des te homogener samenklinken in de duetten. Zelden zijn perfectionisme, bezieling, zeggingskracht en schoonheid zo’n sterk verbond aangegaan.

95200

Glashelder lijnenspel

Antonio Vivaldi

Complete Concertos & Sonatas opp. 1-12 Federico Guglielmo & L’Arte dell’Arco (20CD)

EDDIE VETTER 95235

95304

barok

ANTONIO VIVALDI Concerti per fagotto IV

Sergio Azzolini, L’Aura Soave Cremona NAÏVE 070986 1305513 / € 22,99

El Aire se Serena

G.F. Handel

16th Century Music from Spain

The Complete Harpsichord Music

Seldom Sene Recorder Quintet (1CD)

Borgstede / Loreggian (8CD)

Jeroen van Veen (2CD)

95254

95112

Michael Nyman

Complete Piano Music

The Fitzwilliam Virginal Book Vol.4 Pieter Jan Belder (2CD)

www.brilliantclassics.com

40 februari 2016

Hoewel het overgrote deel van de soloconcerten van Antonio Vivaldi voor de viool is bestemd, componeerde hij toch ook meer concerten voor cello, hobo en fagot dan welke van zijn Italiaanse tijdgenoten ook. Dat had te maken met Vivaldi’s betrekkingen met het meisjespensionaat Ospedale della Pietà in Venetië. De weesmeisjes die daar woonden, en die daar vaak ook levenslang bleven, kregen een uitzonderlijke muzikale opvoeding en bekwaamden zich in het zingen en bespelen van vele instrumenten. De, waarschijnlijk mannelijke, bezoekers van het Ospedale verbaasden zich erover dat die frêle meisjes ook een groot instrument als de fagot de baas konden. Te horen aan Vivaldi’s vele fagotconcerten konden die meisjes wel veel meer dan het instrument in bedwang houden! Barokfagottist Sergio Azzolini is bezig alle fagotconcerten van Vivaldi op te nemen en op dit vierde deel gaat het er net zo virtuoos aan toe als op de eerdere drie afleveringen. De barokfagot klinkt wat weerbarstiger en ruiger dan zijn moderne collega – het geluid doet soms zelfs denken aan een baritonsax. Azzolini en zijn ensemble zetten er in de snelle delen flink de sokken in. In de langzame delen blijken ook de grote lyrische kwaliteiten van instrument en bespeler.

Sergio Azzolini: virtuoos barokfagottist

MARCEL BIJLO

CDBESPREKINGEN barok

barok

J.P. SWEELINCK

J.B. DE ­BOISMORTIER

The complete keyboard works

6 Flute Sonatas Op. 91

Wilbert Hazelzet, Gerard de Wit

Bob van Asperen, Gustav Leonhardt, Bernard Winsemius e.a.

BRILLIANT CLASSICS 50284 21950860 / € 7,99

GLOSSA 84245 62224100 (6CD) / € 52,99

Als een van de weinige Franse componisten van zijn tijd – én de eerste – was Joseph Bodin de Boismortier (1689-1755) niet gebonden aan hof of kerk. Dat had het voordeel dat hij kon componeren wat hij wilde en behoorlijk geld kon verdienen met het uitgeven en verkopen van zijn muziek. Hij is vooral bekend geworden vanwege zijn instrumentale muziek, en dan speciaal die voor de dwarsfluit. Zelf was hij ook fluitist, al bespeelde hij ook vele andere instrumenten. De hier opgenomen sonates waren duidelijk bedoeld voor de enigszins gevorderde speler, het zijn geen virtuoze hoogstandjes maar prettig speelbare stukken die aantrekkelijk zijn om naar te luisteren. En helemaal als ze worden gespeeld door Wilbert Hazelzet, samen met Barthold Kuijken dé pionier van de barokke traverso.

Hazelzet werkte veel samen met Ton Koopman en Frans Brüggen en was vanaf begin jaren zeventig zowel op plaat als op het podium enorm actief. Hij heeft nog steeds een prachtige ronde traversotoon. En hij wordt op deze cd fraai begeleid door klavecinist Gerard de Wit. Luisterend naar hun verrichtingen waan je je in een achttiende-eeuwse Parijse salon op zondagmiddag.

Een prachtige productie.

In de veelgeprezen serie Het Sweelinck Monument, geïnitieerd door Harry van der Kamp, mogen de werken voor toetsinstrumenten uiteraard niet ontbreken, ondanks het bestaan van een box met negen cd’s die al in 2007 was uitgebracht. Aan de nieuwe verzameling hebben elf Nederlandse klavecinisten en organisten van naam meegewerkt. Ton Koopman, die reeds zo’n veertig jaar geleden pionierswerk op dit gebied heeft verricht, schittert door afwezigheid. Gustav Leonhardt is vertegenwoordigd met historische uitvoeringen uit 1971, maar verder is alles van recente datum. De instrumenten zijn met veel zorg geselecteerd: historische orgels in Nederland en Duitsland, klavecimbels en virginalen van Ruckers. Bij het streven naar volledigheid ligt wel monotonie op de loer. Juist in dit opzicht verrast Sweelinck telkens weer met passeer- en schijnbewegingen. De meeste composities zijn uit improvisaties voortgekomen met alle geijkte formules van dien, automatismen om de geest ruimte te geven voor interessante vondsten. Sweelinck blinkt uit in inventiviteit. Het plezier dat hij omstreeks 1600 in Amsterdam aan zijn werk moet hebben beleefd, klinkt vaak door in de opnamen. Zo vormt ook dit deel van de serie een belangrijke bijdrage aan een imposant monument.

MARCEL BIJLO

EDDIE VETTER

In een achttiende-eeuwse Parijse salon

barok

Verrassende Sweelinck

barok

DIVERSE COMPONISTEN

CLAUDIO MONTEVERDI

Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall

Le Nuove Musiche o.l.v. Krijn Koetsveld

ALIAVOX 84354 08099141 (2SACD) / € 22,99

BRILLIANT CLASSICS 50284 21949802 (2CD) / € 9,99

Is dit echt barokmuziek? Of heeft Stravinsky naast Le Sacre nóg zo’n werk, en heeft ie dat geheim gehouden? De grote verrassing hier is Les Éléments van de muzikale durfal Jean-Féry Rebel, leerling van Lully, die toch echt leefde van 1666 tot 1747. Deze superwoeste balletmuziek beeldt met evocatieve orkestrale middelen de vier elementen uit: aarde, water, lucht en vuur. Vooral in het openingsdeel Le cahos (De chaos) gebruikt Rebel clustertechnieken, dissonanten, atonaliteit en ritmewisselingen alsof hij midden in de twintigste eeuw staat. Logisch, want chaos stoort zich niet aan regels en dus ook niet aan de harmonieleer. Ook het verdere verloop van deze suite is heel origineel. Rebel is een fantastische binnenkomer voor een enthousiaste dubbel-cd, maar alles wat erop volgt is al even stormachtig. Natuurkrachten worden geëxploreerd door Rebels bekendere tijdgenoten uit de periode 1674-1764.

Titels als The Tempest (Locke), La Tempesta di Mare (Vivaldi), Wassermusik, Hamburger Ebb und Fluth (Telemann) spreken boekdelen. Die oerkrachten – zee, wind, storm, donder en bliksem – lijken in het orkest te huizen, zoveel samengebalde energie, spanning en expressie komt er uit deze liveopnamen naar buiten. En Savall zou Savall niet zijn als hij niet het maximum aan expressiviteit uit de noten haalde.

Claudio Monteverdi publiceerde acht madrigaalboeken en gaf het madrigaal, een van oorsprong vijfstemmige vocale compositie, allerlei barokke vormen.

Vanaf het vijfde boek zien we hoe Monteverdi steeds meer de barokstijl toepast en in zijn zevende, uit 1619, is onder de noemer ‘madrigaal’ een veelheid aan vormen te horen: van ensemblestukken tot duetten met uitgebreide instrumentale begeleiding en dramatische scènes. Monteverdi had in 1619 zijn meesterwerk L’Orfeo, de opera die hij schreef toen hij nog in Mantua werkte, al twaalf jaar achter zich en zijn madrigalen gebruikte hij steeds vaker als proeftuinen voor nieuwe manieren om emoties te verklanken. Deze dubbel-cd, die deel uitmaakt van een complete opname van alle madrigaalboeken van Monteverdi, bevat het gehele zevende boek. Voor de uitvoering tekent het Nederlandse ensemble Le Nuove Musiche. Het valt te prijzen dat men bij Brilliant, dat al zo veel uitstekende Italiaanse ensembles onder contract heeft, ook de Nederlandse inbreng in dit genre niet vergeet. Want deze opname laat zich beluisteren als één groot vocaal feest, met zangers van het allerhoogste niveau die al Monteverdi’s gemoedstoestanden perfect gestalte weten te geven. Maar ook de instrumentale bijdragen zijn prachtig. Deze uitgave doet verlangend uitzien naar het vervolg van de serie.

GERARD SCHELTENS

MARCEL BIJLO

Les Éléments

Madrigali LibroVII

Typisch Savall

KLASSIEKEZAKEN.NL

Eén groot vocaal feest

februari 2016

41

CDBESPREKINGEN barok

barok dvd

CLAUDIO MONTEVERDI Vespro della BeataVergine

JOHAN HELMICH ROMAN Jed Wentz, Musica ad Rhenum

The English Baroque Soloists, The Monteverdi Choir o.l.v. John Eliot Gardiner

BRILLIANT CLASSICS 50284 21952147 (2CD) / € 9,99

ALPHA 376001 4197055 (DVD) / € 35,99

Johan Helmich Roman (1694-1758) is geen naam die direct een belletje doet rinkelen bij de meeste muziekliefhebbers. Toch geldt deze ‘vader van de Zweedse muziek’ in eigen land als een grootheid en wordt hij daarbuiten liefkozend de ‘Zweedse Händel’ genoemd. Niet zo gek: hij studeerde waarschijnlijk enige tijd bij Händel in Engeland en bovendien maakte Händels muziek zo’n grote indruk op hem dat de sporen geregeld merkbaar zijn. Toch heeft Roman een aangename eigen toon, zo blijkt uit de twaalf sonates voor flauto traverso en basso continuo die fluitist Jed Wentz onder het stof vandaan haalde en die hij met zijn Musica ad Rhenum aan de cd toevertrouwde. Opvallend is de enorm warme toon en de ‘verhalende’ insteek van Wentz en consorten. In het cd-boekje maakt Wentz zijn keus voor een expressieve speelstijl duidelijk, maar de opnamen zelf zeggen al genoeg. Het is, afgaande op de fluitsonates, wonderlijk dat we nimmer meer van Roman hebben gehoord.

Hooguit zijn Drottningholm Music is bekend, een verzameling werken die hij schreef voor het huwelijk van de Zweedse kroonprins Adolf Frederick.

Een mooie aanwinst die dankzij het spannende spel van Wentz en Musica ad Rhenum blijft boeien.

Monteverdi’s Vespro della Beata Vergine vormt een sleutelstuk in de carrière van dirigent John Eliot Gardiner. Hij richtte zijn Monteverdi Choir vijftig jaar geleden op voor een uitvoering van juist dit werk, en maakte al twee keer eerder een cd-opname. Zijn fascinatie voor de compositie is makkelijk te verklaren: het zal moeilijk zijn een vergelijkbaar grootschalig en rijkgeschakeerd koorstuk te vinden dat de tand des tijds zo makkelijk en glorieus heeft doorstaan. Dit is zeker geen vierhonderd jaar oud museumstuk, maar uitzonderlijke, vitale muziek. Deze uitvoering in de Chapelle royale van het Paleis van Versailles bevestigt dat eens te meer. Gardiners Monteverdi is gedisciplineerd maar levendig, en heeft een uitzonderlijke rijkdom aan kleuren; hij smeedt het veelvormige stuk tot een logisch geheel, geholpen door zijn voortreffelijke orkest en zangers. De schitterende architectuur en decoratie van de locatie maken deze registratie een lust voor het oog, maar Gardiner maakt ook in muzikaal opzicht optimaal gebruik van de kapel, door kleine ensembles op wisselende plaatsen op te stellen. Die ruimtelijkheid van het geluid wordt nog eens versterkt door een innovatieve geluidstechnologie: voor de luisteraar met een beetje behoorlijke koptelefoon klinkt de muziek in ‘3D-geluid’ nóg rijker!

12 Sonatas for Flute and B.c.

Expressieve speelstijl

PAUL JANSSEN

Monteverdi in 3D

BENJAMIN ROUS advertentie

MINNAAR EN DE VRIEND GAAN DOOR BEETHOVEN PIANOCONCERTEN - DEEL 2 “Het niveau van de jonge Zeeuwse pianist blijft onberispelijk hoog!” - *****, Trouw

CC72712

LUDWIG VAN BEETHOVEN Piano Concertos nos. 1 & 2 Complete piano concertos vol. 2

Hannes Minnaar Jan Willem de Vriend

THE NETHERLANDS SYMPHONY ORCHESTRA

CDBESPREKINGEN hedendaags

opera

JEAN-PHILIPPE RAMEAU

DIVERSE COMPONISTEN

Le Temple de la Gloire

Rothko Chapel

Kim Kashkashian e.a.

Houston Chamber Choir o.l.v. Robert Simpson

Judith van Wanroij, KatiaVelletaz e.a.

Les Agrémens, Choeur de Chambre de Namur o.l.v. Guy van Waas

ECM 00289 48117963 / € 23,99

RICERCAR 54004 39003637 (2CD + BOEK) / € 41,99

De Rothko Chapel in Houston, Texas, is een godshuis voor alle gezindten annex een aan Mark Rothko gewijd museum dat in 1971 werd geopend.

Morton Feldman schreef voor die gelegenheid Rothko Chapel, een subtiele compositie die Rothko’s abstracte beeldende kunst ‘hoorbaar’ maakt. Veertig jaar later werd de première overgedaan, waarbij muziek werd toegevoegd die de invloed van Erik Satie op John Cage en Morton Feldman duidelijk maakt. Deze subtiel schuivende klanken laten zich moeilijk beschrijven in termen van de traditionele muzikale grammatica. Je moet ze horen, maar vooral ondergaan om door te laten dringen hoe subtiel Rothko en Feldman schilderkunst en muziek laten vervloeien door op hetzelfde canvas te werken. De altijd ongelooflijke Kim Kashkashian is de drijvende kracht achter dit fascinerende project. Haar altviool wordt ingebed in celesta, slagwerk en koor. Saties pianostukken passen in deze context en de onbekende koorstukken van Cage geven nog meer dimensie aan dit wondermooie geheel. Met newagemodes heeft deze kunst niets te maken, des te meer met een tijdloze luisterervaring die de geest via de oren verbindt met licht, lucht en ruimte.

Le Temple de la Gloire van Jean-Philippe Rameau is vooral opmerkelijk omdat het hier een samenwerking betreft met de beroemde toneelschrijver Voltaire; het is zelfs de enige opera met een libretto van Voltaire die ooit is uitgevoerd. Heeft dit monsterverbond van grootheden ook een grootse opera opgeleverd? Dat helaas niet; Le Temple de la Gloire is zeker niet Rameaus sterkte werk. Maar zijn flair voor orkestratie is evident, zoals het gebruik van piccolofluiten en hoorns in de ouverture die aan het eind van het werk opnieuw klinken, en het zijn misschien wel de dansen, zo divers van sfeer en karakter, die het ware genie van de componist tonen. Guy van Waas heeft de licht herziene versie van 1746 opgenomen, waarin de strengheid van Voltaire door Rameau iets getemperd is en lyriek meer ruimte krijgt. Van Waas drijft het tempo niet te hoog op, en gunt de muziek en zijn zangers de ruimte. De opname heeft een aantrekkelijk Nederlands randje in de persoon van Judith van Wanroij, die de twee belangrijkste sopraanrollen voor haar rekening neemt. De uitgave kan niet onvermeld blijven: de cd’s zijn geïntegreerd in een rijk geïllustreerd hardcover boekje met uitgebreide en interessante toelichtingen.

Tijdloze luisterervaring

GERARD SCHELTENS

Rameau met ruimte voor lyriek

BENJAMIN ROUS

tango

jazz

GRAND TANGO Astor Piazzolla

Live At The Amsterdam Concertgebouw

Isabelle van Keulen Ensemble

Fay Claassen & Trio Peter Beets

CHALLENGE 06089 17269529 (SACD) / € 24,99

CHALLENGE 06089 17341126 / € 23,99

Meteen bij de eerste noten van deze nieuwe cd is het al raak en laat violiste Isabelle van Keulen haar volle vibrato en schilderachtige vioolklank horen. Grand Tango is de tweede cd met tangomuziek die de violiste en het Isabelle van Keulen Ensemble uitbrengen. Ze is niet de enige grootheid uit de klassieke muziek die met Piazzolla flirt: beroemde namen als Mstislav Rostropovitsj en Gidon Kremer gingen haar voor. En Van Keulen blijft met dit repertoire (vooral bewerkingen van bandoneonist Christian Gerber) in dat rijtje illustere namen fier overeind. Er wordt uitstekend gespeeld: of het nu het overbekende Adiós Nonino of Le Grand Tango (die Piazzolla ooit voor Rostropovitsj schreef ) betreft. Toch blijft het geheel wat aan de oppervlakte. De tango heeft vele gezichten en met name de droevige kant had best wel wat meer reliëf mogen krijgen. Van Keulens tango is mooi, maar doet geen pijn. Van Keulens tango verleidt, maar etst geen sporen in de ziel. Het blijft allemaal een beetje te netjes en dat is jammer, want dat de violiste een muzikaal hart heeft voor de tango staat buiten kijf.

Zangeres Rita Reys (1924-2013) was stellig; slechts één Nederlandse jazzzangeres kon in haar voetsporen treden: Fay Claassen. Geregeld volgde Claassen lessen bij Reys die daarover opmerkte: ‘Tegen Fay zeg ik altijd: “Wat kan ik je nou toch leren, joh? Je bent zelf zo’n fantastische zangeres.” Daaraan overdreef Reys niets. In technisch opzicht is Claassen een regelrechte topper, met een bereik dat in elk register overtuigend is. En met een geweldige timing, precies het aspect waar het volgens Reys bij andere zangeressen vaak mis ging. Op de tribute-cd Live At The Amsterdam Concertgebouw wordt Claasen bijgestaan door het trio van pianist Peter Beets die net als bassist Ruud Jacobs jarenlang deel uitmaakte van Reys’ begeleidingsband. Het repertoire bestaat uit de niet stuk te krijgen standards die Reys zelf ook graag zong. Aardig is dat ook het Nederlandstalige Zon in Scheveningen wordt vertolkt. Hoewel het tempo soms wat gehaast overkomt en bovendien voor zowel Claassen als Beets sterk geldt dat je van hun virtuoze, weelderig versierende stijl moet houden, doet deze ode Reys zeker recht.

OSWIN SCHNEEWEISZ

MISCHA ANDRIESSEN

Schilderachtige vioolklank

KLASSIEKEZAKEN.NL

Ode aan Rita Reys

februari 2016 43

Aanbevolen door uw

BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER In ruim twee jaar is de muziekafdeling van boekhandel Jansen & de Feijter uitgegroeid tot een van de grootsten in de regio met vele duizenden cd’s voorradig. Natuurlijk hebben wij het standaardrepertoire op voorraad, maar onze winkel zet vooral in op het in huis hebben van de beste en avontuurlijkste nieuwe uitgaven. Zo vindt u bij ons ook cd’s van de kleine liefhebberslabels die onontdekte componisten en werken uitbrengen. De kwaliteit van de uitvoering en de opname staat voor ons altijd voorop. Daarmee zijn we doelbewust een mekka voor de doorgewinterde klassiekemuziekliefhebber die graag wil grasduinen in een zeer gevarieerde collectie. Onze mooie boekwinkel, uitgebreide horeca en theetuin dragen bij aan het welbevinden van onze klanten.

Emmastraat 6, Velp Tel. 026-36 28 959 eenpassievoorboeken.nl

JOSEPH HAYDN

Haydn 2032 Volume 2 Il Filosofo Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini ALPHA 37600 14196713 / € 22,99

Er zijn nog steeds verstokte Haydnhaters die zijn muziek afdoen als mechanische klanken uit het pruikentijdperk. Om dit vooroordeel definitief uit de weg te ruimen is het label Alpha gestart met een Haydnserie die zelfs de beste uitvoeringen uit het verleden in de schaduw stelt. Van mechanisch spel is hier nergens sprake. Iedere frase vertelt een verhaal. De humor, de grilligheid, maar ook de lyrische kant van deze fantasierijke symfonietjes houden de luisteraar voortdurend in de ban. Il Giardino Armonico wordt daarbij ook erg geholpen door een opname die alle details laat horen, maar toch ook de lyrische passages de nodige warmte meegeeft. Het is afwachten of het ensemble dit niveau weet vol te houden; de eerste twee delen in deze serie zijn in ieder geval al een schot in de roos.

Lucas Guitink (verkoper)

BOEKHANDEL BROEKHUIS (SINDS 1868) DIVERSE COMPONISTEN

Boekhandel Broekhuis heeft vier vestigingen in Twente: in centrum Enschede, Hengelo, Oldenzaal en Almelo. Waarvan onze winkel in Enschede 4 etages boekenplezier biedt; nieuw, antiquarisch en 2e hands! Uren rondstruinen tussen boeken kan hier nog. De afdeling Klassieke muziek - in 2010 gestart in Enschede - heeft een ruim assortiment, aangevuld met pop en jazz. Op cd, maar ook het vinyl is ruim aanwezig. Sinds 2013 hebben de drie overige vestigingen ook een mooie collectie op dit gebied opgebouwd.

Marktstraat 12, Enschede 053 - 4325210 boekhandelbroekhuis.nl

44 februari 2016

English royal funeral music Vox Luminis o.l.v. Lionel Meunier Ricercar 54004 39003323 / € 22,99

In de laatste Aangenaam Klassiek-actie zat een wondermooie cd met werk van drie Engelse componisten: Thomas Morley, Thomas Tomkins en Henry Purcell. De Funeral Sentences van Purcell en Morley zijn gebruikt bij de begrafenis van koningin Mary in 1695 en bij die van Elizabeth I in 1603. Death has deprived me van Thomas Weelkes is speciaal gecomponeerd ter gelegenheid van de dood van Thomas Morley. Voor deze opname wordt het ensemble Vox Luminus ondersteund door Les Trompettes des Plaisirs en het ensemble Lingua Franca. Het resultaat is een prachtig voorbeeld van vroege barokmuziek, waarbij de vocale delen worden afgewisseld met instrumentale muziek. Dit is een prachtige verstilde cd met muziek die te weinig aandacht krijgt. Een echte aanrader.

Jan Danhof (verkoper)

SPECIALIST BOEKHANDEL DOMINICANEN Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aangevuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boekhandel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optredens. Ook worden hier exposities gehouden.

Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043-4100010 libris.nl/contact/dominicanen

DIVERSE COMPONISTEN

Elisabeth Schwarzkopf The complete recitals 19521974 Warner 82564 6026050 (31cd) / € 79,99

Dat Warner Classics tien jaar na haar overlijden opnieuw met een overzichtsbox van Elisabeth Schwarzkopf komt, zegt genoeg over de veelzijdigheid van deze zanglegende. Liefst 31 cd’s met vele recitals, opgedeeld in een overzichtelijk geheel van genres en componisten, geven een avontuurlijke inkijk. Ook als liedbundel is deze uitgave uniek te noemen. Vooral de liederen van Wolf en Brahms zijn zeer bijzonder. Hoogtepunt is en blijft de uitvoering van de Vier letzte Lieder van Richard Strauss. De opname- en weergavekwaliteit zijn ondanks de hoge leeftijd van de opnames van een uitzonderlijk gehalte. Daarvoor tekende uiteraard Walter Legge, echtgenoot van Schwarzkopf en geluidstechnicus bij uitstek van Emi Classics in de vijftiger en zestiger jaren.

Paul Smeets (verkoper)

BOEKHANDEL HIJMAN ONGERIJMD NIEUW IN ARNHEM! Vanaf half september verkoopt boekhandel Hijman Ongerijmd klassieke muziek. Dat doen we in de Salon classique.

In de Salon classique vindt u een uitgelezen collectie klassieke cd’s en dvd’s. En u bent er welkom voor een kop koffie met leesvoer. Regelmatig staan er activiteiten op het programma, zoals lezingen en livemuziek. Loop de trap op en de klassieke boventonen komen u tegemoet. De Salon classique is uitsluitend op vrijdagen en zaterdagen geopend, daardoor kunnen wij altijd een advies op hoog niveau garanderen. U kunt iedere dag bestellen via peter@hijmanongerijmd.nl en uw bestelling kan iedere dag in de boekwinkel worden afgehaald.

Kom snel een kijkje nemen in dit nieuwe klassiekemuziekparadijsje!

Boekhandel Hijman Ongerijmd Grote Oord 15, Arnhem Tel. 026-4424938 hijmanongerijmd.nl/ salon-classique KLASSIEKEZAKEN.NL

CHARLES AVISON

Concerti Grossi After Scarlatti Concerto Köln

Berlin Classics 08854 70007021 / € 12,99

Eigenlijk ben ik geen enorm liefhebber van de muziek uit de eerste helft van de achttiende eeuw (Bach daargelaten natuurlijk), maar hoe aangenaam werd ik verrast door de cd met de Concerti Grossi van Charles Avison naar Scarlatti. Avison was een meester in het schrijven in de concerto-grossovorm. Hij heeft deze serie Concerti gebaseerd op klavierwerk van Scarlatti, onder andere de Essercizii Gravicembalo. Niet voor niets heeft Avison deze werken als uitgangspunt genomen: ze waren in Engeland destijds uiterst populair. Luistert u bijvoorbeeld eens naar het Concerto Grosso no. 6 in D, het laatste deel.

Het zou mij verbazen wanneer dit ook u niet op zijn minst zou verrassen. Wat een mooie klankkleur produceert Concerto Köln: spannend en met een mooie opbouw. Een cd om blij van te worden.

Peter Vijfvinkel (verkoper) februari 2016 45

THE HOME OF OPERA 96 TITELS TIJDELIJK* IN PRIJS VERLAAGD *Tot 30/04/2016

VOOR EEN OVERZICHT VAN ALLE TITELS IN DEZE CAMPAGNE, VRAAG UW KLASSIEKE ZAKEN-SPECIALIST OM DE FOLDER OF ZIE WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL/OPERA www.warnerclassics.com

www.facebook.com/klassiekemuziek

COLUMN HANS HEG

REINBERT HEEFT VELE LIEFDES De Duitse pendant van de Gramophone Award en de Edison is de Preis der Deutschen Schallplattenkritik. Een hele mondvol. Maar dit sinds 1963 bestaande instituut heeft dan ook een roemrijke geschiedenis. Het barst bijna uit z’n voegen van volledig- en degelijkheid. Momenteel zijn er maar liefst 32 jury`s bezig om op ik weet niet hoeveel terreinen tot een – hoopt men - onafhankelijk oordeel te komen. Werk voor 156 juryleden!

Kom daar maar eens om in Engeland, hoeveel waardering ik ook heb voor de Gramophone Awards. Om maar te zwijgen over de Edisons, die per genre jaarlijks hier ook door verschillende commissies worden uitgekozen. In Duitsland worden de zaken zó grondig aangepakt dat je bijna duizelig wordt van alle lijsten en nominaties. Per kwartaal worden ze aangeleverd. Daarna komen ze op een longlist en dan is het maar de vraag of zo’n uitverkoren cd of dvd ook de eindstreep haalt. Het aardige van dit prijzenfestival is dat je alles kunt volgen op de site www.schallplattenkritik.de.

Tot mijn verrassing is onlangs ook de eind vorig jaar verschenen Alpha-cd met werken van Leos Janácek door de eerste selectie gekomen. Nou, zo verrassend is het natuurlijk ook weer niet. Het programma met vroeg naast ‘oud’ (koor)werk van de Tsjech is perfect van samenstelling. Het illustreert in kort bestek dat Janácek op z’n oude dag jeugdiger en moderner componeerde dan daarvoor. De uitvoeringen zijn briljant en de kwaliteit van de opname is verbazingwekkend goed. Ruimtelijk en rijk aan dynamiek.

Het is de tweede uitgave van Het Collectief met Reinbert de Leeuw. Hij kwam met het Vlaamse ensemble in contact toen pianist

eigen uitgave in samenwerking met de inmiddels opgeheven Wereldomroep. Wat betekent dat zoiets nu niet meer van de grond is te krijgen. Wat een treurnis.

De laatste jaren heeft De Leeuw hoorbaar troost gevonden bij onze zuiderburen. Met name bij Het Collectief en dat als altijd magnifieke Collegium Vocale Gent. De Janácek-cd, met vroege koorwerken en een paar altijd weer verrassende toppers van de oude baas, heeft ook mijn hart gestolen. Met dat lekker bitse Concertino voor piano en klein ensemble uit 1925 en die verrukkelijke Kinderversjes (Rikadla) van een jaar later. En nu maar hopen op een Schallplattenpreis!

Thomas Dieltjens zich bij hem meldde voor een uitvoering van Schönbergs Pierrot Lunaire. De samenwerking beviel zo goed dat die in 2014 tot een eerste cd op Zig-Zag Territoires leidde. Tussen de Berceuse Élégiaque van Busoni (in kleine bezetting van Schönberg) en de eveneens ‘verkleinde’ Passacaglia opus 1 van Webern (van de hand van De Leeuw) zingt sopraan Katrien Baerts liederen van Berg en Zemlinsky.

Alles in de miniatuurversies, zoals die vanaf 1918 een paar jaar werden gepropageerd door de Verein für musikalische Privataufführungen. Een Weens initiatief dat kenners en liefhe bb e r s de k a n s moest bieden om met nieuwe muziek kennis te maken die op de grote podia en bij de gevestigde orkesten niet of nauwelijks aan bod kwam. Let wel: in een tijd dat de radio of de fonograaf nog geen rol van betekenis speelden. Applaus, bijval of boegeroep niet gewenst. Uitsluitend luisteren met een open mind was het devies.

Met de cd bij de hand werkt dat ideaal van bijna een eeuw geleden nog steeds. Reinbert de Leeuw kan er zijn vele muzikale liefdes goed in kwijt. Eerst cultiveerde hij dit repertoire met het door hem opgerichte Schönberg Ensemble. Wat in 2006 culmineerde in een omvangrijke Edition met 25 cd’s onder het motto: ‘Een eeuw muziek in perspectief’. Een

VERRASSENDE TOPPERS VAN DE OUDE BAAS

RIKADLA

CollegiumVocale Gent, Het Collectief o.l.v. Reinbert de Leeuw ALPHA 37600 14192197

Reinbert de Leeuw

FOTO: EMANUEL MAES

KLASSIEKEZAKEN.NL

LEOS JANÁCEK

BERG, ZEMLINSKY LIEDER

Katrien Baerts, Het Collectief o.l.v. Reinbert de Leeuw ZIG-ZAG TERRITOIRES 37600 09293458

februari 2016

47

PUZZEL Jan Peter Raat HORIZONTAAL:

1. Noorse componist 3. Wiegenlied (Eng.) 6. Inleiding van een lied 9. Bijnaam orkestsuite 4 van Tsjaikovski 11. Interval 12. Oude muzieknoot 15. Opera van Bellini 17. Metrum 18. Operacomponist 20. Bijnaam symfonie 9 van Schubert 22. Russisch meesterpianist 25. Rocklegende 26. Opera van Verdi 28. Vriendin van Chopin 29. Alleen 31. Verlaagde toon 32. Slee 33. Koorwerk van Mendelssohn 34. Gezang 35. Driestemmige compositie 37. Verhoogde toon 38. Oostenrijks componist 41. Duits componist 44. Opera van Monteverdi 47. Nederlands componist met voornaam Bertus 48. Legendarische Engelse mezzosopraan 49. Overblijfsel 50. Lage vrouwenstem 51. Landelijke Franse dans 52. Personage uit ‘Don Giovanni’

VERTICAAL:

1. Snaarinstrument 2. Begin van een partij 3. Bespeler snaarinstrument 4. Bijnaam symfonie 104 van Haydn 5. Verlaagde toon 6. Tussenstuk 7. Oude muzieknoot 8. Muziektheater 10. Operacomponist 11. Snelle Italiaanse dans 13. Spaanse gitarist/componist 14. Lage mannenstem 16. Muziekinstrument 19. Zweeds componist 21. Amerikaanse sopraan 23. Opus 21 van Schumann 24. Verlaagde muzieknoot 27. Personage uit ‘Die Entführung’ 30. Geestelijk koorwerk 33. Verlaagde toon 36. Hardnekkige begeleiding 39. Hoge vrouwenstem.

40. Opera van Richard Strauss 42. Interval 43. Beroemde song van de Rolling Stones 45. Blaasinstrument 46. Operagebouw in Milaan 49. Oude muzieknoot

KRUISWOORDRAADSEL: 1

2

9

4

5

6

10

8

7

11

12

13 14

15

18

16

17

19

20

22

23

21

24

25

26

27

28

29

30

31

32

34

35

36

33

37

38

41

39

42

43

46

44

45

47

48

49

50

51

52

46

45

41

40

49

17

26

27

2

33

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 1 maart 2016 naar: Vereniging Klassieke ­Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van Remy van Kesteren ­Tomorrow Eyes ­verloot.

Met dank aan Universal Classics.

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 6-2015 Oplossing Zweedse puzzel: harpenist Oplossing cryptogram: orkest Oplossing puzzel opus 35: vijfendertig jaar klassieke zaken: feest

48 februari 2016

3

47

44

34

51

33

9

21

25

6

41

42

PRIJSWINNAARS NAAM PLAATS DHR. P.M.F. VAN LOON DEN HAAG MW. J.C. BURGER LEUSDEN DHR./MW. A. LIJST BARENDRECHT MW. J. WOLRICH KIMSWERD DHR. C. HAVERMANS OOST-SOUBURG MW. J. DE LEEUW- KORTERINK AMERSFOORT DHR. F. HOLLANDER SCHALKWIJK DHR. F. VAN OOSTERHOUT DELFT MW. I. CORBET GOES DHR./MW. F. BOSMA GRONINGEN DHR. J. COPPOOLSE ARNEMUIDEN

5 exemplaren van het ­boek plus 3 cd’s (Zweedse Puzzel)

ZWEEDSE PUZZEL ZWEEDSE PUZZEL ZWEEDSE PUZZEL ZWEEDSE PUZZEL ZWEEDSE PUZZEL CRYPTOGRAM CRYPTOGRAM CRYPTOGRAM CRYPTOGRAM CRYPTOGRAM PUZZEL OPUS 35

5 Denksport ­puzzelpakketten t.w.v. € 10,– (Cryptogram) 1 kookboek (Opus 35)

40

KLASSIEKE Ki nderZ AKEN

...VOOR KINDEREN EN ANDERE VOLWASSENEN

KOOR CLOSE HARMONY Het is bewezen dat zingen in de klas goed is voor kinderen. Ik vroeg het Jaap van Zweden: https://www.youtube.com/watch?v=nQ8_ FL8gGlI&feature=youtu.be Het hart klopt, het bloed stroomt beter, het hoofd wordt helder, het humeur verbetert, de mondhoeken gaan omhoog. Kortom, we worden er blij van.

Ik heb een plan voor 2016.

Als de regelaars van het land – de politici, in de Tweede Kamer – moeten stemmen over een cultuurnota, wordt er eerst gezongen.

Ik kom langs om dat te regelen. Een jeugdige hoboïst van de muziekschool in Den Haag speelt op de hobo sapiens de noot Aaaaaaaaaaa.

Ik laat de vrouwen en de mannen na elkaar de aaaa zingen, en dan samen. Forte (hard), piano (zacht), crescendo (aanzwellend), diminuendo (zachter wordend), met vibrato (trillende stem), zonder vibrato (strak) en…tacet (stil). Dan zit de stemming er goed in.

We zingen een paar bluesriffs, een paar ritmische licks en een barok coloratuurtje. Dan voelen ze in hun aderen en lijf wat zingen doet.

Dan wordt er een piano binnengereden en vastgetimmerd aan de vloer. Zo, die blijft staan. Vervolgens komt het Ayur Trio: piano, viool en cello. Samen met hen vertel ik Yehudi Menuhins muzikale verhaal uit 1983: De Koning, de Kat en de Viool. De violisten aan het hof van de Koning worden onder dwang van de Rekenaars weggestuurd. Het land verkommert zonder muziek. De Koning treurt. De vioolspelende kat Joachim redt het land.

Kern van het verhaal: gelukkig is het land waar de Rekenaar de tweede viool speelt.

Na dit verhaal mompelen 109 Kamerleden: “Dit is een politiek pamflet.”

KLASSIEKEZAKEN.NL

voor dat de componist Claudio Monteverdi vierhonderd jaar geleden bij een flakkerende kaars met ganzenveer noten op papier schrijft. Stel je voor dat jij meezingt. Je hoeft niet alles in één keer te beluisteren. Sfeer pakken en opsluiten in je hoofd. En ooit? Is ook goed voor je Latijn.

CLAUDIO MONTEVERDI VESPRO DELLA BEATA VERGINE Nederlands Kamerkoor, Concerto Vocale o.l.v. René Jacobs

HARMONIA MUNDI 31490 20156612 (2CD)

The Real Group: Live in Japan. Dit is andere koek. Jazz, maar ook andere genres.

Twee vrouwen, drie mannen. Fantastische arrangementen. Live net zo goed als op cd.

Voor zestigduizend mensen of een klein zaaltje. Geen opnametrucs. Alles echt.

Showmanship. Een échte klassiekezangliefhebber zal door de bocht (van de vleugel) gaan. In Nederland? Wij hebben Maartje Meijer met New Amsterdam Voices en The Junction. Zoek maar op en…je wilt zingen.

Nou dág!

THE REAL GROUP LIVE IN JAPAN

GRAPPA 70336 62044405

Nu wordt er gestemd over de cultuurnota en zie…de politici zien in dat een land cultuur nodig heeft en in harmonie moet zingen. De minister-president wijdt de piano in en allen zingen. Ik ga een afspraak maken met Mark Rutte.

Edwin Rutten Iedere mailer krijgt de Klassieke Kinderzaken konde En de 13de mailer de cd De Koning de Kat en de Viool EDWINRUTTEN@EDWINRUTTEN.NL

PPS JE LEEST IN HET VOLGENDE KLASSIEKE ZAKEN MAGAZINE WAT ER VAN DIT PLAN GE-

Twee cd’s.

Het Nederlands Kamerkoor. Dirigent: René Jacobs. Een dubbel-cd met honderd minuten koorzang. Puur, rein, helder. Draai je fantasieknopje op je hoofd om en stel je

WORDEN IS. PS DE CD DE KONING, DE KAT EN DE VIOOL MET MUZIEK GESPEELD DOOR YEHUDI MENUHIN WORDT OPNIEUW UITGEBRACHT BIJ WARNER. februari 2016

49

KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR

EINDHOVEN

MAASTRICHT

BOEKHANDEL FEIJN  Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

BULLIT KLASSIEK  Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

BOEKHANDEL DOMINICANEN  Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

ALMELO

EMMEN PLANTAGE VERMEER

MIDDELBURG DE DRUKKERIJ 

HILARIUS BROEKHUIS  Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl AMERSFOORT

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

ENSCHEDE

NIJMEGEN

DE ALGEMENE BOEKHANDEL  Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

BOEKHANDEL BROEKHUIS  Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

BOEKHANDEL ROELANTS  LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

AMSTERDAM BOUDISQUE MUZIEK EN FILM 

ERMELO RIEMER & WALINGA CD AFD. 

KROESE KLASSIEK 

BROEKMANS & VAN POPPEL 

GOES BOEKHANDEL DE KOPEREN TUIN 

Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

CHARLES MUZIEK

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl CONCERTO 

Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN NAWIJN EN POLAK BOEKVERKOPERS 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl

ARNHEM BOEKHANDEL HIJMAN ONGERIJMD 

Grote Oord 15 / 026-4424938 www.hijmanongerijmd.nl/salon-classique

DE BILT BOUWMAN BOEKEN 

Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven

BERGEN OP ZOOM QUIST BOEKHANDEL 

Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl

BREDA MUZIEKHANDEL SPRONK / DE VRIJE BOEKHANDEL 

Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN MUSIC & MORE 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

DELFT MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEN HAAG VELVET / PAAGMAN 

Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl

DORDRECHT DE MUZIEKDRAGERIJ

Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com DRACHTEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

NOORDWIJK BOEKHANDEL VAN DER MEER 

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

GRONINGEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl HET CARILLON

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl PLATO GRONINGEN 

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM BRUNO KLASSIEK 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERENVEEN BINNERT OVERDIEP 

Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HENGELO BOEKHANDEL BROEKHUIS 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KROMMENIE ERWIN VERMAST CD-DVD SHOP 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LAREN LARENSE BOEKHANDEL 

Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl LEEUWARDEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl POORT 

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN PLATO LEIDEN 

Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

DRIEBERGEN CD ARTLINE V.O.F. 

VELVET MUSIC  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

MAASSLUIS MASTERSOUND 

De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

OLDENZAAL BOEKHANDEL BROEKHUIS 

In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl OOSTERBEEK PLANTAGE MEIJER & SIEGERS 

Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl

RODEN BOEKHANDEL DAAN NIJMAN 

Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl

ROTTERDAM DE DOELEN WINKEL 

Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl SCHAGEN BOEKHANDEL PLUKKER 

Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl

SNEEK BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST BOEKHANDEL VAN DE VEN 

Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER 

Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl VENLO SOUNDS RECORDSHOP BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

WIJK BIJ DUURSTEDE BOEKHANDEL PETTINGA 

Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN MUSIC ALL IN 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE PLATO ZWOLLE 

Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl WAANDERS IN DE BROEREN  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

50 februari 2016

Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

Het vierde album van stergitarist Milo`s´ Karadaglic op het Mercury label is een hommage aan The Beatles.

15 popklassiekers in prachtige arrangementen van Sergio Assad, met gastoptredens van Gregory Porter, Anoushka Shankar, Steven Isserlis en Tori Amos.

CONCERT 8 MAART MUSIS SACRUM ARNHEM

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

DÉ WEG NAAR EEN ZALIG ­PASEN Pasen is alweer in aantocht en dat betekent: de favoriete M ­ atthäus-Passion uit de kast halen of reikhalzend uitzien naar die ene nieuwe alles overtreffende opname van deze passie aller passies. Of toch eens een keer verder luisteren en Bachs Johannes-Passion (her)ontdekken. Daar is nu in elk geval een goede reden voor. Want die ene nieuwe opname is er inmiddels. Vorig jaar voerden het Chor des Bayerischen Rundfunks, Concerto Köln, een groep jonge solisten – met onder anderen Julian Prégardien als Christus en Tareq ­Nazmi als evangelist – onder leiding van de Nederlandse chef-dirigent van het koor, Peter Dijkstra, de Johannes-­Passion in München uit. De liveopname van deze uitvoering heeft alles wat een passie hebben moet: sfeer, betrokkenheid, spanning, vaart, ontroering, schoonheid en meer. Bovendien klinkt alles alsof Bach zelf is neergedaald om koor en orkest te dirigeren. Iedereen die zweert bij de Matthäus-Passion zal overstag gaan. Of op zijn minst aan het twijfelen gebracht worden… Dé weg naar een zalig Pasen.

FOTO: ASTRID ACKERMANN

29,99

* 99 24, 29,99

clubleden

19,99

3CD

*

3CD

J.S. BACH

JOHANNES-PASSION

Julian Prégardien e.a.

Chor des Bayerischen Rundfunks, Concerto Köln o.l.v. Peter Dijkstra

BR KLASSIK 40357 19009095 (3CD) / VKZ 161 750

biedt u deze uitgave aan.

* A lleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten.

Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke ­Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2016.