Vkz2016 02

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 36STE JAARGANG APRIL 2016 NR 2

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

“Ik ben altijd nieuwsgierig”

LUDOVICO EINAUDI

NIEUW OP SONY CLASSICAL

NIEUW OP DHM

EXCLUSIEVE AANBIEDING

FOTO: JULIEN MIGNOT

EEN INTIEME ­SCHUBERTIADE 23,99

* 99 14,

Het Franse Quatuor Ebène heeft al menig onconventioneel concert- en cd-programma afgeleverd. Uitstapjes naar de filmwereld en de jazz zijn daarbij niet ongewoon. Met de allernieuwste cd lijkt het viertal meer gebaande paden te bewandelen. De schijn bedriegt. De geheel aan Schubert gewijde cd is niets minder dan een intieme Schubertiade, een weerslag van een avond zoals Schubert en zijn vrienden die hadden kunnen hebben. Al was het in dit geval ongetwijfeld een zware avond ter herdenking van een gestorven vriend of een ander ongeluk. Want het kwartet speelt, versterkt met cellist Gautier Capuçon, niet alleen Schuberts immer schrijnende Strijk­ kwintet in C, maar ook een aantal prachtige voor strijkkwartet en stem bewerkte liederen met de dood als voornaamste thema. In meesterwerken als Der Tod und das Mädchen en Der Jüngling und der Tod neemt de Duitse bariton Matthias ­Goerne de vocalen voor zijn rekening. Het resultaat is van zo’n hartverscheurende schoonheid dat de cd zijn geld dubbel en dwars waard is; na elke beluistering blijven de klank van het kwartet, de stem van Goerne en de melodieën van Schubert nog lang nagonzen.

FRANZ SCHUBERT

STRING QUINTET – LIEDER

Quatuor Ebène, Gautier Capuçon, Matthias Goerne

ERATO 08256 46487615 / VKZ 162 760

KLASSIEKEZAKEN.NL

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 24 mei 2016 .

KLASSIEKE ZAKEN 36e jaargang, nummer 2 - april 2016 Winkelprijs € 3,25

HOOFDREDACTEUR

Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Mischa Andriessen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jos van der Zanden

DEZE MAAND FOTO: DECCA/ CHRISTOPH BEAUREGARD

Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

EINAUDI’S ELEMENTEN

EINDREDACTIE

Frederike Berntsen

6

12

Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter

FOTO: TOM DOMS

VORMGEVING

RAY CHEN IN EINDHOVEN

Decca/Ray Tarantino KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 40.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

LEDENADMINISTRATIE

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 085 7600237 www.bcm.nl

16

ALFRED BRENDEL: EEN REIS DOOR DE TIJD

BACH VOLGENS SUZUKI

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2016 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 27 mei 2016

4

april 2016

FOTO: MARCO BORGGREVE

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

22 MINNAAR & BEETHOVEN

FOTO: MARCO BORGGREVE

20

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

VILDE FRANG JUST LET GO....

FOTO: MARCO BORGGREVE

STOPZETTEN ABONNEMENT

FOTO: DECCA/ BENJAMIN EALOVEGA

COVERFOTO

EXCLUSIEVE AANBIEDING

3

Een intieme SCHUBERTIADE

VAN DE REDACTIE FOTO: MAARTEN VAN HAAFF

EN VERDER

Pianisten, veel pianisten

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

10 SCARLATTI meeslepend actueel 11 HÉLÈNE GRIMAUD betoverende activiste BOXAANBIEDING

52 Van de wereld met MENDELSSOHN ARTIKELEN

6

LUDOVICO EINAUDI “Ik ben altijd nieuwsgierig”

12 De internationale top in EINDHOVEN 16 ALFRED BRENDEL Een reis door de tijd 18 ORFEO timmert aan de weg 20 VILDE FRANG speelt Korngold en Britten 22 Bachs Hohe Messe volgens MASAAKI SUZUKI 24 HANNES MINNAAR & Beethoven 26 HÉLÈNE GRIMAUD Water 28 De ontwapenende eenvoud van LUCAS DEBARGUE RUBRIEKEN

4 COLOFON 5

VAN DE REDACTIE

15 BERICHTEN 31 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 42 AANBEVOLEN DOOR 45 HANS HEGS COLUMN 47 KLASSIEKE KINDERZAKEN 49 PUZZEL 50 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

KLASSIEKEZAKEN.NL

Pianisten, veel pianisten in dit magazine: jong en oud van over de hele wereld met allemaal een eigen identiteit en persoonlijke visie op het vak. Een kleine greep: Coryfee Alfred Brendel, die in januari 85 is geworden, is verantwoordelijk voor 114 cd’s. Ter ere van zijn verjaardag is er een box samengesteld met al zijn Philips-opnames tussen 1961 en 2008, een schat aan pianistische kunst.

Hélène Grimaud verdiepte zich in water en de betekenis ervan. Ze zocht watergerelateerde composities bij elkaar en bracht haar project onder de aandacht in een enscenering van Douglas Gordon. Een cd getuigt van haar inspanningen.

Weer wat jonger zijn Yevgeny Sudbin en Lucas Debargue: de eerste speelt sonates van Scarlatti en laatstgenoemde debuteert op het label Sony. En zo is het pianistenrijtje in dit magazine nog wel langer.

Debuutopname uit eigen land?

Komt er binnenkort ook een debuutopname uit eigen land aan? Bijvoorbeeld van Aidan Mikdad? Hij staat niet in Klassieke Zaken, maar is wel iemand om in de gaten te houden.

Vlak voordat dit nummer ter perse ging, werd bekend dat deze veertienjarige Amsterdammer de achttiende editie van het Skrjabin Concours in het Italiaanse Grosseto had gewonnen.

Van de zesenzestig deelnemers was hij degene die met de eerste prijs naar huis ging. Zo staan er al meer wapenfeiten op zijn cv, waaronder de Concertgebouw Talentjacht in 2013. In Italië speelde hij Liszts Eerste pianoconcert, naar eigen zeggen een van zijn favoriete concerten. Wat zal zijn premièreplaat worden? Iets met Liszt? Op 3 april maakt Mikdad zijn debuut in de Grote Zaal van het Concertgebouw, met Mozarts Twintigste pianoconcert.

zie voor de aanbiedingen ­pag. 10 en 11

Frederike Berntsen april 2016

5

LUDOVICO Het succes van de ­Italiaanse componist en pianist ­Ludovico Einaudi lijkt voorlopig zijn ­grenzen nog niet te ­hebben bereikt. ­Tijdens een Europese ­tournee speelt hij met zijn ensemble muziek van zijn ­recentste cd Elements; in mei doet Einaudi ­Nederland aan. Op weg van Mainz naar Neurenberg spreekt hij over componeren, uitvoeren en zijn visie op muziek.

Velen hebben geprobeerd om de muziek van Einaudi in een hokje te plaatsen, waarbij vooral het label cross-over vaak genoemd wordt. Maar dekt dat de lading? “Ik denk dat het geheim van mijn muziek is dat ze de som van verschillende muzikale bronnen is. Ik heb klassieke muziek gestudeerd, maar op hetzelfde moment luisterde ik naar rock-’n-roll, Afrikaanse muziek, jazzimprovisatie, van alles. Met mijn muziek laat ik mezelf zien, ik vertel mijn verhaal; categor ieën boeien me niet. Ik ben altijd nieuwsgierig geweest naar verschillende ervaringen in muziek, ongeacht welk genre het is of waar het vandaan komt. Het gaat erom dat de klanken je verbeelding prikkelen, dat ze spreken tot je hart en je hersens.

Dat is wat ik prettig vind aan muziek, en aan het leven zelf.”

6

april 2016

COVERINTERVIEW

EINAUDI

“MET MIJN MUZIEK LAAT IK MEZELF ZIEN” Met die eigengereide instelling heeft hij tot dusverre groot succes geoogst. Op streamingdienst Spotify is hij verreweg de populairste artiest in het klassieke genre, met meer volgers dan Mozart of Beethoven.

“Die populariteit geeft je een bepaalde verantwoordelijkheid. Natuurlijk denk je na over de verwachtingen van het publiek. Degenen die mijn recente werk kennen, zullen uitkijken naar wat ik daarna ga doen. Toch beperkt dat me niet. Ik werk aan mijn muziek in een gevoel van vrijheid en probeer

“IK BEN ALTIJD NIEUWSGIERIG” altijd mijn eigen muzikale visie te verwezenlijken. Het is mooi om tijdens concerten te voelen dat het publiek elke keer weer iets nieuws wil ervaren, een ander verhaal wil horen; ze volgen me op al mijn verschillende reizen.”

FOTO: DECCA/CHRISTOPH BEAUREGARD

KLASSIEKEZAKEN.NL

Op zijn huidige concertreis belicht hij muziek van zijn recentste album, Elements, een verzameling muziek met een sterk centraal concept. “Ik las veel theoretisch werk, Kandinsky’s theorieën over kleur en de klassieke meetkunde van Euclides, en dacht na over de natuur en de elementaire bouwstenen van het menselijke bestaan. Het idee van de elementen vormde een tapijt om me heen, gaf me een esthetisch raamwerk voor de muziek die ik op dat moment schreef.

Voor mij is het belangrijk om van tevoren zo’n raamwerk te definiëren. De grenzen helpen me om binnen dat raamwerk zo creatief mogelijk te zijn. Als dat frame er niet zou zijn, zou ik verdrinken in de onbeperkte mogelijkheden!” april 2016

7

COVERINTERVIEW De totstandkoming van composities als Elements is voor Einaudi een organisch proces.

“Ik begin met schetsen op papier, en schrijf alles op wat ik in mijn hoofd heb. Meestal heb ik dan veel meer en rijker materiaal dan waarmee ik wil eindigen. Sommige stukken bestaan al uit meerdere delen, en dan moet je daartussen de beste verbinding zien te vinden. Andere starten als een kern die je verder uit moet werken. Het ene idee kan vooral harmonisch zijn, het andere meer melodisch, en weer een ander een textuur van ritmes.

Door die ideeën uit te werken worden som-

mige als vanzelf sterker. Het is een natuurlijke selectie, en uiteindelijk is het meestal niet moeilijk om te begrijpen waar het heen gaat, welk materiaal blijft en wat niet.”

Het live uitvoeren van zijn muziek vereist soms aanpassingen, maar schept ook nieuwe mogelijkheden. “Sommige nummers heb ik moeten aanpassen om ze geschikt te maken voor een groep van zes mensen, bijvoorbeeld die waarbij Amsterdam Sinfonietta op het album meespeelt. Maar dat maakt het ook spannend; ik test graag nieu-

we ideeën uit en breng veranderingen aan, ook tijdens de tournee. Je kunt altijd iets nieuws ontdekken over een muzikaal idee, verborgen mogelijkheden die je kunt verkennen. Je legt iets vast op papier, maar dat is maar een van vele mogelijke variaties.

Elke avond kan er zo iets nieuws gebeuren.

En je deelt samen een energie op het podium waarop je voortbouwt en die je naar nieuwe plekken voert. Dat is altijd weer een bijzonder gevoel.”

Met zijn ensemble toert Einaudi nu door Europa in een bus die voor hem fungeert als een klein bewegend tweede thuis. “Het leven onderweg is natuurlijk anders dan het leven thuis. Als ik thuis ben, is er meer tijd voor introspectie en kan ik muzikale ideeën beter uitdiepen. Maar het uitvoeren van mijn muziek completeert die kant; ik houd erg van het evenwicht tussen die twee. Alleen thuis in mijn studio bezig zijn kan te veel worden, na een tijdje heb ik het contact met andere musici nodig, en met het publiek, om echt muziek te maken. Ik ben een componist die het uitvoeren nodig heeft om de cirkel van mijn kunst compleet te maken.”

BENJAMIN ROUS

FOTO: DECCA/RAY TARANTINO

LUDOVICO EINAUDI NEDERLANDSE TOURNEE 11 T/M 17 MEI LUDOVICOEINAUDI.COM

LUDOVICO EINAUDI ELEMENTS

Ludovico Einaudi e.a.

DECCA 00289 48119707

KLASSIEKEZAKEN.NL

april 2016

9

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

23,99 clubleden

14,99*

23,99

niet clubleden

* 99 16,

EEN MEESLEPEND ACTUELE SCARLATTI In 2005 kwam de eerste solo-cd van de toen 25-jarige Yevgeny Sudbin uit. De cd, die in zijn geheel gewijd was aan de klaviersonates van Domenico Scarlatti, deed de The Daily Telegraph uitroepen dat ‘potentially one of the greatest pianists of the twenty-first century’ was opgestaan. Sudbin deed met zijn spel in elk geval de discussie verstommen of Scarlatti, die toch echt voor klavecimbel schreef, wel op een moderne vleugel gespeeld kon worden. Nu, ruim tien jaar later, is Sudbin na vele omzwervingen weer terug bij Scarlatti en maakt hij de belofte van destijds meer dan waar met achttien bekende en minder bekende sonates uit het rijke oeuvre van de componist. Niet alleen maakt hij omstandig duidelijk dat Scarlatti meesterlijk klinkt op een vleugel, ook verheft hij de componist tot een grootmeester die in elk geval wat de klaviermuziek betreft op dezelfde hoogte als Bach kan staan.

Een prachtig opgenomen en enerverende cd die u niet alleen mee terugneemt naar de barokke periode, maar ook in alle zintuigen laat voelen dat de muziek van Scarlatti, gespeeld door een genie als Sudbin, ook vandaag de dag meeslepend actueel is.

DOMENICO SCARLATTI

FOTO: PETER RIGAUD

18 KEYBOARD SONATAS

Yevgeny Sudbin

BIS 73185 99921389 / VKZ 162 761 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 24 mei 2016.

10

april 2016

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

HÉLÈNE GRIMAUD: BETOVERENDE ACTIVISTE Hélène Grimaud is allesbehalve een doorsnee musicus. De betoverende Franse pianiste staat niet alleen bekend om haar fabelachtige spel, maar ook vanwege haar liefde voor wolven. In haar boek Wildernis Sonate uit 2005 brak ze een lans voor de wolf en voor het beter luisteren naar wat de natuur ons te vertellen heeft.

Haar jongste cd Water ligt in het verlengde van de activiste in Grimaud. Het thema van de cd is water. Ze pleit voor zorgvuldiger omgaan met water en heeft dat gevat in een meesterlijk programma met laatnegentiende- en twintigste-eeuwse meesterwerken van onder anderen Fauré, Albéniz, Janácek, Debussy, Takemitsu en Berio. Briljant gespeelde werken als Debussy’s La ­cathédrale engloutie en Liszts Jeux d’eaux à la Villa d’Este worden fijnzinnig aan elkaar geregen door intermezzi van de componist Nitin Sawhney, zodat je als luisteraar ruim een uur wordt meegezogen in de wereld van Grimaud. Een meesterlijk pleidooi voor een zorgvuldige omgang met water en natuur, en los daarvan een meeslepend pianorecital dat vertrouwd en toch net even anders klinkt. De opname is ook op het klassieke vinyl verkrijgbaar. Een cd of lp om verliefd op te worden.

23,99 niet clubleden

* 99 17, 23,99

clubleden

15,99*

FOTO: MAT HENNEK

KLASSIEKEZAKEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN WATER

Hélène Grimaud

DG 00289 47952688 / VKZ 162 763 (DIGIPACK LUXE LIMITED EDITION) Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 24 mei 2016. april 2016

11

PODIUM

MUZIEKGEBOUW PRESENTEERT DE Muziekgebouw Eindhoven: geen muziekliefhebber kan meer om deze zaal in het zuiden des lands heen. De grote musici der aarde roemen de akoestiek en de ­muziekliefhebbers veren op bij de programmering. Komend seizoen bieden de beide series Internationale Toporkesten concertreeksen waar ook het Concertgebouw zich niet voor zou schamen.

Het is geen toeval dat Muziekgebouw Eindhoven en het Concertgebouw in Amsterdam op een aantal vlakken nauw samenwerken.

Het mooiste voorbeeld is de veelgeprezen

serie Scherpdenkers, waarin kopstukken uit politiek, bedrijfsleven, wetenschap, kunsten en entertainment samen met gerenommeerde musici en ensembles een lezing annex concert brengen. Scherpdenkers komt uit de koker van Frank Veenstra, artistiek manager van Muziekgebouw Eindhoven, en redac-

teur Frank de Munnik. Na twee seizoenen meldde het Concertgebouw zich; men wilde graag meeliften. “De samenwerking met het Concertgebouw werkt uitstekend”, zegt Veenstra. “De uitstraling van het Concertgebouw opent ook deuren die anders voor ons gesloten zouden blijven.”

12

april 2016

FOTO: OPUS 3 ARTISTS

John Eliot Gardiner

FOTO: CHRIS CHRISTODOULOU

EINDHOVEN INTERNATIONALE TOP al eens: ‘Frank, je hebt de mooiste winkel van Nederland.’ Daarmee bedoelde hij niet alleen dat we een erg goede zaal hebben, maar ook dat we voor deze plek een optimaal programma bieden. In omvang en diepgang zitten we ook nagenoeg aan de top. De opdracht is om het duurzaam te maken en vooral jonger publiek te interesseren.”

Aan de musici en orkesten zal het niet liggen. Toen het London Philharmonic Orchestra, dat komend seizoen met R ay Chen onder meer het Vioolconcert van Brahms brengt, voor het eerst in Muziekgebouw Eindhoven had gespeeld, kreeg Veenstra direct daarna een mail: of het orkest snel weer terug mocht komen…

Academy of St Martin in the Fields

Veenstra zegt het bescheiden, maar er zijn weinig deuren die voor Muziekgebouw Eindhoven nog gesloten blijven.

Dat blijkt ook uit de twee series Internationale Toporkesten, een staalkaart van het beste wat er op internationaal gebied aan dirigenten, orkesten en solisten te vinden is. “We hebben er een recept voor ontwikkeld dat we goed bewaken. De mi x van dirigenten, solisten en reper toire moet k lop pen. Het is voor een deel fingerspitzengefühl en voor een deel nobel handwerk. De ene keer staat de dirigent of solist voorop, de andere keer gaat het echt om het repertoire.

Het is een kwestie van het recept bewaken en niet in de verleiding komen om toch maar die ene pianist neer te zetten als die nu net niet in het geheel past.”

solisten als Janine Jansen, Kristian Bezuidenhout, Martin Fröst en artist in residence Ray Chen, en orkesten als het Russisch Nationaal Orkest, de Academy of St Martin in the Fields en het Koninklijk Concertgebouworkest, dat met het Budapest Festival Orchestra om het jaar het vaste gastorkest is. Ook het Orchestre ­R évolutionnaire et Rom a nt ique t r e e dt ko me nd s e i z o e n o nde r leiding van John Eliot Gardiner in Eindhoven op. “Gardiner en zijn orkest komen voor het eerst naar Eindhoven, dus hij kan van mijn slinkende bucketlist af. Gardiner stond al lang op mijn lijst; hij is een van de vaandeldragers van de historische uitvoeringspraktijk.” Dat Gardiner nu pas voor het eerst naar Eindhoven komt, heeft vooral te maken met agenda’s; de reputatie van de Grote Zaal van Muziekgebouw Eindhoven is ook onder topmusici erg groot. “Menahem Pressler zei

PAUL JANSSEN

NOBEL HANDWERK

KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: UWE ARENS

Ook voor komend seizoen staat er weer een bijzonder aantrekkelijk geheel, met

Ray Chen

VOOR INFORMATIE ZIE: MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL

april 2016

13

11 APR BESTEL NU KAARTEN

JOYCE DIDONATO

zingt Rossini en Vivaldi David Zobel, piano

Š Pari Dukovic

BERICHTEN

FERDINAND DE STIER

PLEIDOOI VOOR VREDE EN VERDRAAGZAAMHEID

I n 19 3 8 m a a k t e Wa lt D i s n e y e e n verf ilming van ­Ferdinand de Stier naar het verhaal van Munro L eaf, over de v r e del ie ve nde stier Ferdinand, die in tegenstelling tot alle andere stieren niet vecht, maar liever aan bloemetjes ruikt. In de jaren voorafgaand aan WOII werd het verhaal als een provocatie gezien, en in Spanje, waar het zich afspeelt, werd het boek zelfs verboden. Alan Ridout zette het verhaal in 1971 op muziek, in een versie voor viool en spreekstem. Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds (NMF) maakte een opname: voor het eerst is het werk door een Nederlandse violist en in een Nederlandse vertaling op cd gezet. Bas Treub, bruiklener van het NMF, speelt en Nino Pen, winnaar van de Provinciale Finale van de Nationale Voorleeswedstrijd, vertelt. De cd is gratis voor nieuwe donateurs van het NMF of te koop voor € 11,02 (de tijdsduur van de cd) plus verzendkosten.

Info: muziekinstrumentenfonds.nl

FESTIVAL DE MUZE VAN ZUID 21 & 22 MEI 2016

Een heel weekend Nederlandse muziek! Wist u dat er in Amsterdam-Zuid maar liefst 70 straten genoemd zijn naar componisten? En dat daar wel 45 Nederlandse componisten bij zijn? Wist u dat de muziek die zij hebben geschreven maar heel zelden wordt uitgevoerd? Op 21 en 22 mei 2016 zal in Amsterdam-Zuid het festival De Muze van Zuid plaatsvinden. Optredens van bevlogen musici in reguliere concertzalen, op bijzondere locaties en ook buiten in de openlucht.

Het gaat om zo’n 17 concerten, met werken van ruim 30 Nederlandse componisten die leefden van de 15e eeuw tot nu.

Info: muzevanzuid.nl

ALLES MOEST ANDERS

BIOGRAFIE VAN PETER SCHAT Geen Nederlandse componist schudt de provinciaalse gezapigheid van het Nederlandse muziekleven in de jaren vijftig zo luidruchtig van zich af als de protestantse bakkerszoon Peter Schat. Na zijn leertijd bij Kees van Baaren studeert hij in Londen bij Mátyás Seiber en in Basel bij Pierre Boulez. Terug in Nederland wordt de compromisloze Schat door zijn generatiegenoten aanvankelijk als een profeet naar de ogen gezien. Met het totaaltheater Labyrint (1966) en met Reconstructie V (1969), het geruchtmakende collectieve project, oogsten hij en de zijnen roem, maar zijn militante opstelling roept steeds meer weerstand op. In Alles moest anders, deel 1 van een biografisch tweeluik, behandelt Bas van Putten Schats opmars in een periode van culturele en maatschappelijke dijkdoorbraken die muzieklandschap en samenleving een ander aanzien zouden geven.

Info: singeluitgeverijen.nl

KLASSIEKEZAKEN.NL

april 2016

15

SPECIAL

ALFRED Een reis door de tijd Zelfs de fanatiekste fan van Alfred Brendel zal er veel nieuws in ontdekken. Ter gelegenheid van zijn 85ste verjaardag is een doos verschenen met de Complete Philips Recordings. De 114 cd’s bevatten opnamen die bijna een halve eeuw omspannen, van 1961 tot 2008.

FOTO: DECCA/BENJAMIN EALOVEGA

Sommige pianisten mijden de studio, andere zijn als de dood voor het podium. Alfred Brendel heeft altijd gestreefd naar een harmonieuze relatie tussen de belangrijkste activiteiten van een musicus: optreden en opnemen. Reeds als jongen nam hij zijn ei-

16

april 2016

gen spel op met een Zwitserse bandrecorder.

In 1951, toen hij twintig jaar oud was, kwam de eerste officiële registratie tot stand, samen met het orkest van de Volksoper in Wenen.

Op de lessenaars stond het Vijfde pianoconcert van Prokofjev. Deze première was in zeker opzicht ook een dernière, want sindsdien heeft hij vermoedelijk nooit meer een noot van Prokofjev gespeeld.

Brendel was een laatbloeier. Op zijn zeventiende gaf hij zijn eerste recital in Graz met een programma dat de titel Die Fuge im Klavierwerk droeg. Dankzij de positieve ontvangst zag zelfs zijn moeder, volgens hem een ‘professionele pessimist’, enig brood in de roeping van haar zoon.

De internationale doorbraak liet lang op zich wachten. Hoewel hij al in de jaren vijf-

BRENDEL 85 FOTO: CHRISTINA BURTON

tig was begonnen alle 32 pianosonates van Beethoven als cyclus uit te voeren en op te nemen voor het platenlabel Vox, had hij kennelijk nog geen naam te verliezen toen hij in 1959 optrad in Utrecht. De recensent van de Tijd en Maasbode schrijft over het ‘onevenwichtige’ recital van de ‘jonge Deense (sic!) pianist’: ‘Helaas bezit zijn spel volgens zijn mimiek voor hem wel spanning, maar hij kan er de toehoorders geenszins van overtuigen.’

Nog lang hebben sommige luisteraars zich laten afleiden door uiterlijkheden: Brendels voorkomen als dat van Pieter Stastok jr. in Hildebrands Camera obscura, zijn houterige motoriek, de grijnzende vertrekking van zijn gezicht tijdens emotionele hoogtepunten. Deze pianist was wel het tegenovergestelde van een klavierleeuw als Arthur Rubinstein, die met bestudeerde gratie achter de vleugel plaatsnam en in zijn spel door de goden gekust leek te worden. Tekenend: in deze box met 114 cd’s is slechts één compositie van Chopin te vinden, en dan nog een oude opname uit 1968 van het Andante spianato. Brendel leek eerder geboren voor Beethoven en diens strijd met de materie.

Beethoven vormt dan ook de hoofdmoot van deze verzameling, gevolgd door Mozart en Schubert. Dertien van de vijftien componisten zijn afkomstig uit Duitstalige gebieden, inclusief de voormalige Donaumonarchie met Wenen als het muz iekc e nt r u m bij uitstek. Naast de grote drie verdient Haydn een ereplaats. Brendel heeft veel bijgedragen aan de herwaardering van diens klaviermuziek. De twee hebben een bijzonder gevoel voor humor gemeen. Bij de pianist kwam het vooral tot uiting toen hij zich ook als schrijver profileerde met absurdistische verhalen en dadaïstisch getinte gedichten.

Van Beethoven heeft hij de vijf concerten en de 32 sonates minstens driemaal opgenomen. In het bijgaande cd-boek distantieert hij zich enigszins van de concertcyclus die in de jaren zeventig met het London Philharmonic onder leiding van Bernard Haitink tot stand is gekomen. Destijds waren de dirigent en hijzelf twee keer zo jong, voert hij aan als excuus. De latere interpretaties met Levine in de jaren tachtig en Rattle in de jaren negentig zouden volgens hem intenser, levendiger en kleurrijker zijn.

Het telkens opnieuw registreren van dezelfde werken hing ook samen met veranderingen in opnametechniek en geluidsdragers.

Brendel heeft het allemaal meegemaakt: van mono naar stereo, van analoog naar digitaal, van elpee naar cd.

Maar hij probeerde vooral te leren van zijn eigen spel door het tot in details te analyseren, zoals hij als jongen al deed met de Zwitserse bandrecorder. Het is interessant bijvoorbeeld de verschillende vertolkingen van Beethovens Hammerklaviersonate te volgen als in een reis door de tijd, van 1970 via 1983 naar 1995. Brendel geeft zelf de voorkeur aan de laatste opname, maar er zijn geen radicale breuken in de interpretatie te sig-

naleren, wel een toenemende sereniteit en minder strijd met de materie, vooral in het onthechte Adagio.

Deze en de andere uitvoeringen hebben één ding gemeen: de ‘Werktreue’, de trouw aan de partituur. Die leidt niet tot een museale benadering. In Brendels handen is een compositie levende materie en vitale geest. Op de beste momenten is het alsof de pianist onzichtbaar wordt, alsof de muziek niet wordt gespeeld maar uit zichzelf ontstaat.

Het is zelfs nog waar te nemen op de laatste twee cd’s met opnamen van zijn afscheidsconcerten in 2008 toen zijn gehoor het al liet afweten, zoals bij zijn geliefde componist.

EDDIE VETTER

EEN EREPLAATS VOOR HAYDN

KLASSIEKEZAKEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN

COMPLETE PHILIPS RECORDINGS

Alfred Brendel

DECCA 02894 7888277 (114 CD’S)

april 2016

17

DE VOORTREKKERSROL

ORFEO

ORFEO, HET WAARDIGE LABEL UIT MÜNCHEN, TIMMERT AAN DE WEG EN SPEELT EEN VOORTREKKERSROL IN DE WOELIGE WERELD VAN DE GELUIDSDRAGER. DE OPGEBOUWDE CATALOGUS STAAT ALS EEN HUIS. HONDERDEN OPNAMEN VAN NIVEAU, DE NAAM ORFEO STAAT INMIDDELS VOOR KWALITEIT.

Precies in het jaar dat Orfeo als klassiek platenlabel de muziekmarkt betrad, in 1982, stuurde Philips het eerste compacte schijfje de wereld in. Een tijdje gingen bij Orfeo nog platen over de toonbank, daarna won ook daar de cd het pleit. Wie wilde meetellen in de concurrerende muziekmarkt, met steeds meer kleinere labels, moest tijdig innoveren.

De eerste producties bracht dit nog kleine bedrijf uit München in licentie uit bij reuzen als RCA en EMI. Zelf distribueren was nog een te grote stap, dat vroeg om wereldwijde contacten. De lijn die men uitzette bleek echter dermate succesvol dat Orfeo al snel op

18

april 2016

LABELPORTRET

VAN HET LABEL eigen benen kon staan. Een consequente productielijn en doelstelling bleken goud waard: de muziekliefhebber bedienen met zowel verrassend repertoire als met musici die groei vertoonden. Die musici hoefden niet vermaard te zijn, integendeel, daar zorgde Orfeo voor. Het streven om jongeren een kans te geven en onbekende en/of eigentijdse muziek te stimuleren heeft het label nooit verlaten.

De opgebouwde catalogus staat dan ook als een huis. Honderden opnamen van niveau, de naam Orfeo staat inmiddels voor kwaliteit. Alle genres kwamen successievelijk aan bod (kamermuziek, opera, lied, symfonie, concert), categorieën die ook nu nog op de Orfeo-website terug te vinden zijn. Daarnaast werden langlopende reeksen voor allerlei doelgroepen in het leven geroepen. De serie Koormuziek en Oratorium bijvoorbeeld, of Kerstmuziek. Trots is Orfeo op Musica Rediviva, met uitgaven van eigentijdse muziek in

eind. De recentste uitgave is Verdi’s Un ballo in maschera, met Luciano Pavarotti in de hoofdrol en met Claudio Abbado voor het orkest van de Wiener Staatsoper – voor operafanaten een must.

een karakteristieke (groene) vormgeving. De pr-afdeling laat ook niet na om fijntjes te wijzen op de reeks Edition zeitgenössisches Lied, omdat die uitgaven stuk voor stuk verzamelobjecten zijn geworden.

Dan is er het vlaggenschip, de reeks Orfeo d’or. Hierin wordt teruggeblikt op roemrijke interpretatieve hoogtepunten uit het Duitse verleden. Door middel van afspraken en contracten met rechthebbenden, instituten en nakomelingen van beroemde musici kon de hand worden gelegd op een aanzienlijke hoeveelheid legendarische opnamen. Beroemde zangers, de Wiener Staatsoper, de Bayreuther Festspiele, de Bayerische Staatsoper – uit al die archieven mag Orfeo legaal putten, hetgeen leidde tot een schier eindeloze hoeveelheid cd’s met hoogtepunten uit het verleden. Ansermet, Böhm, Barbirolli, Kubelik, Furtwängler, Jochum, Karajan, Kleiber – alleen al aan de reeks dirigenten komt geen

HET PUIKJE VAN HET GILDE

Musici aan je binden – op dat gebied is Orfeo van meet af aan kritisch en eigenzinnig geweest en gebleven, tot op de huidige dag. In de afgelopen decennia kon het puikje van het gilde worden ingelijfd. Cellist Daniel Müller-Schott bijvoorbeeld, wiens Dvorákinterpretaties in een BBC Music Choice resulteerden. Dirigent Andris Nelsons, die met het City of Birmingham Symphony Orchestra een daverende Tsjaikovski-cd afleverde. Pianist Amir Katz, wiens Schubert-cd internationaal is geprezen. Of Piotr Beczala, die voor zijn Slavic Opera Arias de kwalificatie Disc of the Month kreeg. Kort geleden mocht klarinettist Jörg Widmann zich voegen in dit rijtje, met klarinetconcerten van Mozart en Weber.

Zo blijft het waardige label uit München, dat in de Benelux gedistribueerd wordt door Outhere Distribution, dapper aan de weg timmeren en een voortrekkersrol spelen in de woelige wereld van de geluidsdrager.

JOS VAN DER ZANDEN

VOOR INFORMATIE ZIE: ORFEO-INTERNATIONAL.DE

KLASSIEKEZAKEN.NL

april 2016

19

INTERVIEW

VILDE FRANG just let go...

Vilde Frang maakt altijd nieuwsgierig. De prachtige lyrische toon die de Noorse violiste op haar nieuwste cd aan haar Vuillaume-viool ontlokt, voert je mee naar hoger sferen...

Op haar vierde ging Vilde Frang viool spelen. Sinds ze op haar twaalfde in Oslo optrad met Mariss Jansons is het met de internationale carrière van de bijna-dertiger hard gegaan. Overal ter wereld treedt de violiste op met allerlei orkesten en op kamermuziekfestivals. Haar cd-opnamen zijn om reikhalzend naar uit te zien. Ze maakte naam met een topuitvoering van Sibelius’ grootse vioolconcert, maar haar hor i zon rei k t nog veel verder.

biedt geen alledaags repertoire: twee vioolconcerten uit de eerste helft van de twintigste eeuw, relatief weinig gespeeld maar allebei bezig aan een gestage opmars. “Ik heb er heel lang van gedroomd de concerten van Korngold en Britten te spelen, en dan liefst samen”, zegt Vilde Frang. Erich Wolfgang Korngold schreef zijn weelderige vioolconcert in 1947 op basis van filmmuziek. De naar de VS uitgeweken componist had die in de jaren dertig geschreven voor Hollywood, en iets van die sfeer is in dit superlyrische concert terug te vinden.

“Ik zie The Prince and the Pauper met Errol Flynn helemaal voor me als ik dit speel,” lacht ze, “maar dit werk is nog veel meer. Dit is zo’n prachtige, emotionele mu z iek , z o lyrisch, zo beeldend...” Het was de g rote Jascha Hei fet z d ie d it concer t ooit be roemd maakte. “Met hem wil ik me helemaal niet vergelijken, zo’n grote violist... maar als ik me laat meevoeren is het alsof ik vlieg, steeds hoger en hoger...” Wie haar vertolking met het Radio Symfonieorkest van Frankfurt onder leiding van James Gaffigan beluistert, kan dat gevoel helemaal met haar delen, zo mooi, zo losgezongen van de wereld klinkt Korngolds muziek.

“ALSOF IK VLIEG, STEEDS HOGER EN HOGER...”

Haar concerten zijn altijd spann e n d . I n 2 015 hoorde i k hoe de doodzieke Frang ondanks een forse longontsteking een schitterend Mozartconcert de Leidse Stadsgehoorzaal in slingerde dat uiteraard met een daverende ovatie werd begroet. Een meeslepend voorbeeld van haar credo just let go...

Haar nieuwste cd, pas door Gramophone uitgeroepen tot Recording of the Month,

20 april 2016

Het werk van Benjamin Britten uit 1939 is Frangs tweede verrassing. “Toen ik Brittens concert voor het eerst hoorde, was ik totaal verbluft. Zoiets had ik nog nooit gehoord.

Dit was een muzikale taal die ik totaal niet kende, maar die ik heel graag wilde leren.

Waarom wordt dit concert zo weinig gespeeld? Het is een fantastisch dramatisch stuk, heel anders dan Korngold, maar op zijn eigen manier ook zó romantisch...”

“Een musicus moet zich altijd in de muziek verdiepen,” vindt Vilde Frang, “je moet de componist leren kennen, van binnenuit.

Voor mij is elk concert dat ik speel weer mijn eerste. Er is altijd spanning, opwinding, ik hou niet van routine, zo van ‘oké daar gaan we weer’. Ik moet het gevoel hebben dat ik op mijn tenen loop, noem ’t maar kwetsbaarheid, die is gewoon nodig voor het creatieve proces.” Het tekent een violiste zonder sterallures die haar repertoire zorgvuldig kiest, geen muziek speelt alleen omdat het zo hoort. Laat u meevoeren door de meeslepende klanken van Korngold en Britten, just let go...

BRITTEN, KORNGOLD VIOLIN CONCERTOS

Vilde Frang, Frankfurt Radio Symphony o.l.v. James Gaffigan WARNER 08256 46009213

GERARD SCHELTENS

FOTO: WARNER CLASSICS

KLASSIEKEZAKEN.NL

april 2016

21

PODIUM

MASAAKI Bachs monumentale

GOEDE WIJN BEHOEFT GEEN KRANS, ZO LUIDT HET BEKENDE GEZEGDE EN IS ZONDER TWIJFEL OOK VAN TOEPASSING IS OP DE JAPANSE DIRIGENT MASAAKI SUZUKI. ALS TROUWE BACHAMBASSADEUR IN HET VERRE OOSTEN IS ZIJN REPUTATIE IN HET OUDEMUZIEKCIRCUIT AL SINDS JAAR EN DAG EEN BEGRIP. DES TE VERHEUGENDER DAT HIJ IN APRIL WEER EEN KEER HET AMSTERDAMSE CONCERTGEBOUW AANDOET MET HET MAGNUM OPUS VAN DE THOMASCANTOR, DE HOHE MESSE.

De 61-jarige Suzuki heeft een lange geschiedenis met onze hoofdstad. Het was hier waar hij zich eind jaren zeventig aan het conservatorium verder bekwaamde op orgel en klavecimbel bij Nederlandse grootheden als Ton Koopman, Piet Kee

en Klaas Bolt en zich specialiseerde in de historisch georiënteerde muziekpraktijk.

Met zijn christelijke achtergrond verbaasde het niet dat het religieuze oeuvre van Bach van meet af aan een centrale plek ging innemen binnen zijn concertpraktijk.

Daarnaast baarde hij in de jaren negentig opzien door zich als eerste niet-westerse dirigent te wagen aan een integrale opname van alle Bachcantates voor het Zweedse label BIS. Met het door hem opgerichte Bach Collegium Japan verschenen tussen 1995 en 2014 een kleine zestig cd’s, die

FOTO: STEVE J. SHERMAN

22 april 2016

&

SUZUKI

Hohe Messe

Dit voorjaar komt Suzuki terug naar Europa voor een uitgebreide tournee. Op dinsdag 19 april staat hij in het Concertgebouw met Bachs Hohe Messe, uiteraard met zijn eigen koor en orkest maar in combinatie met vijf Europese solisten. Ondanks de uitstekende competenties van alle musici zal het geen gemakkelijk klus worden. Bachs monumentale toonzetting van de katholieke hoogmis is zeer complex en verlangt het uiterste van vooral de koorzangers om het ingewikkelde contrapunt en de duizelingwekkende coloraturen nog aa ngenaam te laten k li nken. ­Te g e l i j k o o k d e bela ng r ijkste re den dat dit werk slechts zelden op de lessenaars staat en door amateurkoren vaak als ‘onzingbaar’ wordt ervaren. Dat geldt niet voor de Japanners, zíj zullen de noten in ruime mate de baas zijn.

FOTO: MARCO BORGGREVE

zich met gemak kunnen meten met vergelijkbare projecten van Harnoncourt, Leonhardt, Gardiner en Koopman. Eveneens werden de grote vocale werken uitgebracht en momenteel wordt gewerkt aan registraties van alle klavierwerken, al dan niet met orkest. Logisch dat internationale onderscheidingen niet konden uitblijven. De twee belangrijke prijzen die hij in 2012 ontving, de Bach Prize van de Londense Royal Academy of Music en de Bachmedaille van de stad Leipzig, zijn dan ook meer dan verdiend.

tie met emotionele diepgang consequent te waarborgen. Gelukkig laat hij zich in zijn tempokeuze nooit ve rleiden tot oppervlakkig effectbejag door in sneltreinvaart door de partituur te racen. De verstaanbaarheid van het gezongen woord staat zo stelselmatig voorop. Een effect dat door de ideale zaalakoestiek alleen nog maar wordt versterkt.

SUPERIEURE MUZIEK AAN DE VAN BAERLESTRAAT

Doordat de geroutineerde Suzuki zijn ensemble consequent klein, maar nooit solistisch bezet, weet hij transparant lijnenspel en beheerste virtuositeit in combinaKLASSIEKEZAKEN.NL

Het belooft daarom een feestavond te worden aan de Van Baerlestraat met superieure muziek die erom vraagt louter uitgevoerd te

worden door excellente musici. Wie overigens niet in de buurt van Amsterdam woont, kan Suzuki en de zijnen in diezelfde week ook horen in Eindhoven en Groningen.

FRANS JANSEN

MASAAKI SUZUKI HOHE MESSE 17 APRIL MUZIEKGEBOUW, EINDHOVEN MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL 18 APRIL DE OOSTERPOORT, GRONINGEN DE-OOSTERPOORT.NL 19 APRIL CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM CONCERTGEBOUW.NL april 2016 23

INTERVIEW

HANNES

SPEELT FRISSE EN

FOTO: MARCO BORGGREVE

24 april 2016

MINNAAR

VIRTUOZE BEETHOVEN Na een zeer enthousiast ontvangen opname van het Vierde en Vijfde pianoconcert buigt Hannes Minnaar zich nu over Beethovens Tweede en Eerste pianoconcert met het Orkest van het Oosten onder leiding van Jan Willem de Vriend.

De pianist aan het woord over zijn Beethoven: “Het is zulke goede muziek, welke pianist wil dat niet spelen?”

Het feit dat Beethoven zo prominent op zijn lessenaar prijkt, berust voor een deel op toeval. “Ik ben juist echt een muzikale alleseter, ik speel alles, van Sweelinck tot hedendaagse muziek, meestal tegelijkertijd en door elkaar! Er stond al wat Beethoven gepland, en toen kwam in 2014 ook nog de uitnodiging van Isabelle van Keulen om met haar de vioolsonates op te nemen. Toen heb ik een hele zomer eigenlijk niets anders gespeeld.

Gelukkig kun je prima een halfjaartje alleen Beethoven spelen zonder dat je honger krijgt naar andere muziek. Het is fantastisch om Beethoven te spelen, maar op hetzelfde moment ook erg moeilijk. Hij stelt aan zijn uitvoerders dezelfde hoge eisen die hij aan zichzelf stelt. Het is altijd confronterend om jezelf terug te horen, maar in Beethoven is dat nog erger! Aan de andere kant is het daarom ook superleerzaam. Door de muziek zo intensief te spelen, ga je de componist nog beter begrijpen, ga je dwarsverbanden zien.”

De twee concerten op deze opname zijn relatief vroege werken, beide gepubliceerd in 1801. “Het Tweede pianoconcert schreef hij eigenlijk als eerste, en in die volgorde hebben we ze ook opgenomen. Zo komen de concerten nog beter tot hun recht, vind ik.

In de orkestratie voegde Beethoven in het Eerste pianoconcert bijvoorbeeld klarinetten, trompetten en pauken toe. Als je het iets lichtere Tweede pianoconcert dan daarna hoort, zou het voor luisteraars kunnen tegenvallen, en dat verdient het stuk niet. Het zijn allebei geweldig frisse en virtuoze stukken, ik vind dat het echt pianistische speelmuziek is. Beethoven z el f i mpr ov i se e rde waarschijnlijk ook nog eens uitvoerig tijdens het spelen van de concerten voor publiek.

Die vrije geest probeer ik er wel in te leggen. Ik zit natuurlijk niet te improviseren, maar ik laat wel het een en ander open, leg niet alles tot in de puntjes vast. Ik houd wel van die spontaniteit.”

Beethoven spelen met Jan Willem de Vriend en het Orkest van het Oosten voelde voor Hannes Minnaar een beetje als thuiskomen.

“Zijn benadering is heel direct en heeft pit, maar wordt nooit grof. Jan Willem gaat soms wel ver, maar alleen als de muziek er echt om vraagt. Die directe klank met weinig vibrato is eigenlijk wel mijn ideaalklank in Beetho-

“HET IS FANTASTISCH OM BEETHOVEN TE SPELEN”

KLASSIEKEZAKEN.NL

ven.” Het logische sluitstuk van hun samenwerking, een opname van het Derde pianoconcert, leek even op losse schroeven te staan toen het Orkest van het Oosten in zwaar weer terechtkwam. “Wat er met het orkest is gebeurd, is echt schrijnend. Eigenlijk mogen ze niets meer, alleen in Overijssel spelen.

Cd-opnames zijn zowat uitgesloten. Terwijl het echt topmusici zijn! Het is totaal onterecht hoe de beeldvorming over het orkestmanagement afstraalt op de rest van het orkest. Gelukkig lijkt het er nu sterk op dat we de cyclus toch kunnen voltooien. Die opname van het Derde pianoconcert móét er gewoon komen!”

BENJAMIN ROUS

LUDWIG VAN BEETHOVEN

PIANO CONCERTOS NOS. 1 & 2 COMPLETE PIANO CONCERTOS VOL. 2

Hannes Minnaar, Orkest van het Oosten o.l.v. JanWillem deVriend

CHALLENGE 06089 17271225 (SACD)

april 2016 25

FOTO’S: MAT HENNEK

HÉLÈNE GRIMAUD ‘WATER IS DE BRON VAN HET LEVEN’

26 april 2016

SPECIAL Pianiste Hélène Grimaud ging pootjebaden in de muziekgeschiedenis.

Resultaat: Water, een uniek project met werken van onder anderen Berio, Fauré en Liszt. Wie Grimaud zoekt, moet niet op de gebaande paden zijn.

In 2014 bezocht pianiste Hélène Grimaud na een afwezigheid van tien jaar het Amsterdamse Concertgebouw met een wat ‘waterig’ programma. Water was het verbindende thema van dit recital. Terugblikkend kun je concluderen dat dat programma de opmaat is geweest naar haar nieuwste project: Water.

Ze ging voor een ultieme concept-cd. Niet alleen bracht ze een negental werken bij elkaar die iets met water te maken hebben, ook gaf ze de Britse jazzmuzikant, componist van elektronische muziek en dj Nitin Sawhney de opdracht om korte composities te schrijven. Het zijn een soor t muzikale bruggetjes tussen de werke n v a n B e r io e n Takemitsu, Fauré en Ravel of Albéniz en Liszt.

Zo morrelt Grimaux aan het begrip verzamel-cd, want uiteindelijk ontstaat een ‘doorgecomponeerd’ geheel, waarin de stukken vloeiend in elkaar overlopen en naar elkaar verwijzen. ‘Het is een idee waar ik al lang mee rondloop’, zei de pianiste recent in de ­B adische Zeitung. ‘In Nitin Sawhney kwam ik een creatieve geest tegen die mij precies aanvoelde.’

Maar waarom kiest iemand voor het thema water? Grimaud: ‘Water is de bron van het leven. Het is het waardevolste ge-

schenk van de natuur en het was een inspiratiebron voor veel componisten uit de achttiende en negentiende eeuw.’ Voor Grimaud gaat dit project verder: het is ook een politiek statement. Ze zegt: ‘Al het leven is af hankelijk van water, maar in de toekomst krijgt een groot deel van de wereld te maken met een ernstig tekort aan schoon water. Dat toekomstbeeld baart mij zorgen. Met deze cd wil ik dit probleem onder de aandacht brengen.’

Dat is een zwak punt, want, zoals Stravinsky al zei, muziek kan weinig anders uitdrukken dan zichzelf. Wat hebben ­A lbéniz en Liszt te maken met El Niño?

Niets.

Desondanks laat de trailer weinig te raden over: verstilde druppelklanken van Sawhney begeleiden beelden van een uitgedroogd en levenloos landschap. Het is Grimaud ten voeten uit: pianiste en activiste, muzikant en natuurlief hebber. De biog r a f ie op h a a r website spreekt van een renaissancemens: ze schrijft boeken, treedt op als pianiste, heeft i n m iddel s z o’n t w i nt ig cd’s op haar naam, strijdt voor mensenrechten en nat uu rbehoud en leeft een deel van het jaar tussen de wolven in een door haar opgericht opvangcentrum. Wie Grimaud zoekt, moet niet op de gebaande paden zijn.

‘IK HOUD VAN PIANISTEN DIE GEEN CONCESSIES DOEN’

KLASSIEKEZAKEN.NL

Dat geldt ook voor haar muzikale opvattingen. Ze houdt van het rubato en van eigenzinnige fraseringen: ze zoekt het risico en is niet bang voor een foute noot.

‘Een foute noot die voortkomt uit elan is anders dan een foute noot die voortkomt uit angst’, zei ze ooit in de The New Yorker. ‘Ik houd van pianisten die geen con-

cessies doen. Compromissen sluiten is niet mijn ding.’ Iets van dat compromisloze hoor je terug in de wijze waarop ze La cathédrale engloutie van Debussy speelt of het eerste deel uit Janáceks pianocyclus In the Mists. Van de verstilde lichtvoetige waterklanken uit Berio’s Wasserklavier tot de duistere melancholie in Debussy’s Cathédrale engloutie: het is Hélène Grimaud op haar best.

Grimaud voerde deze werken uit in een enscenering van de Schotse kunstenaar Douglas Gordon: tears become…streams become… De cd is samengesteld uit liveopnamen van die productie. Speciaal voor de gelegenheid had Gordon de grote hal van Park Avenue Armory in New York gevuld met maar liefst 122 duizend liter water – op de cd merk je daar overigens weinig van.

OSWIN SCHNEEWEISZ

HÉLÈNE GRIMAUD 30 MAART DE DOELEN, ROTTERDAM DEDOELEN.NL

DIVERSE COMPONISTEN WATER

Hélène Grimaud

DG 00289 47952688

april 2016

27

GESIGNALEERD

DE ONTWAPENENDE

LUCAS DEBAR

Lucas Debargue? Jongensachtig, een vaag snorretje, kolenschoppen van handen, ranke lange vingers. Op zijn debuut-cd bij Sony staat het repertoire waarin zowat alle facetten van zijn kunstenaarschap worden belicht. Met zo’n fenomeen moeten muziekliefhebbers wereldwijd kennismaken.

S

Lange tijd geen begeleiding, geen gids, geen docent. Het klinkt tamelijk absurd voor iema nd die vor ig jaa r op het ­Tsjaikovski Concours in Moskou de sterren van de hemel speelde en bij president Poetin de handen op elkaar kreeg. Die vervolgens de juichendste recensies ontving en over wie ook nu nog uitvoerig wordt gesproken. De eerste prijs wist hij niet te bemachtigen, hij werd vierde, maar na afloop was hij wel de meest geëvalueerde solist – ‘De echte w i n naar k wam het laatst’, schreef een krant. Hoe kon het dat

28 april 2016

FOTO’S: FELIX BROEDE/SONY MUSIC ENTERTAINMENT

Sinds oktober vorig jaar weet de 25-jarige Fransman Lucas Debargue niet wat hem overkomt. Nog maar een paar jaar geleden hield hij het pianospelen voor gezien. Pianoklep dicht, beetje basgitaar spelen, in een supermarkt wat bijverdienen om een studie te kunnen bekostigen. ‘Ik had er gewoon niet veel zin meer in. Er was niemand die me bijstond of stimuleerde, met wie ik de meesterwerken die ik onderhanden had kon delen. Als je altijd maar in je eentje in je kamer zit, krijg je het gevoel van: dit heeft helemaal geen zin. Dus stopte ik.’

een autodidact, een quasi-amateur, een jochie dat de zaken nauwelijks serieus nam iedereen in vervoering wist te brengen?

Dezelfde vragen moeten hebben geleefd bij Sony. Zonder de antwoorden te kennen werd Debargue uitgenodigd om een de-

EENVOUD VAN

GUE

buut-cd in te spelen. Met zo’n fenomeen moeten muzieklief hebbers wereldwijd kunnen kennismaken, was de overweging.

Het wonderlijke verhaal over zijn isolement, zijn zelftwijfel en zijn laconieke houding ten aanzien van een carrière zou alleen maar extra tot de verbeelding spreken. Gekozen werd voor een liveopname van een concert dat deze Franse autodidact in de Salle Cortot in Parijs gaf, met repertoire waarin zowat alle facetten van zijn kunstenaarschap werden belicht, van subtiele laatbarok (sonates van Scarlatti) tot de extravertste romantische acrobatiek (Chopins Vierde ballade, Liszts Eerste Mephistowals). Korte stukken van Schubert en Grieg worden aangevuld met Ravels duivelse, moeilijk speelbare Gaspard de la Nuit, waar mee Debarg ue zich op het ­Tsjaikovski Concours al in de kijker speelde.

De ontwapenende eenvoud van de Fransman raakt bij velen een snaar. Jongensachtig, een vaag snorretje, kolenschoppen van handen, ranke lange v ingers. Hij praat vlug en schijnbaar ongenua nceerd, zodat je meent dat hij uit naïviteit wel eens verkeerde uitlatingen kan doen. De oprechtheid en de verbazing over zichzelf zijn aut hentiek. Debarg ues spel oog t technisch wat houterig, mogelijk het gevolg van een zelf aangeleerde verkeerde houding. Maar wat doet het ertoe wanneer het resultaat verbluffend is? De lastigste guirlandes worden met speels gemak genomen – hij demonstreert een fabelachtige techniek.

Het genie dat zichzelf wegwijs maakt – daaraan zitten goede kanten. Zeker interpretatief: overal klinkt bij deze Fransman eigenzinnigheid door, een originele visie op de materie. Het lijkt hem niet te deren of hij wel l icht g ren z en overschrijdt, hij heeft een kom-maar-ophouding. ‘Het zelfvertrouwen van een Richter’, constateerde de krant The Spectator.

kou. De verbazing over zichzelf is nog steeds niet weggeëbd.

JOS VAN DER ZANDEN

‘DE ECHTE WINNAAR KWAM HET LAATST’

KLASSIEKEZAKEN.NL

Een tweede cd zit al in de pijplijn, Sony heeft er vertrouwen in. Inmiddels tourt Debargue langs de grootste internationale zalen – Pyongyang, Mexico-Stad, Mos-

DIVERSE COMPONISTEN GASPARD DE LA NUIT E.A.

Lucas Debargue

SONY 88875 192982

april 2016 29

Outhere Distribution welcomes Orfeo

C897151 C910151 D874131

C852121 C621061 C907162

C900153

C896152

C895151

Orfeo is now distributed in the Benelux by Outhere Distribution

info: stefan.nies@outhere-music.com

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

LUDWIG VAN BEETHOVEN Symphonies 4 & 5

Wish you were here symphonic

Concentus Musicus Wien o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

Alice Cooper, Rick Wakeman e.a.

London Orion Orchestra o.l.v. Peter Scholes

SONY 88875 1364523 / € 23,99

DECCA 00289 47895176 / € 22,99

Begin maart is Nikolaus Harnoncourt overleden. Drie maanden eerder, vlak voor zijn 86ste verjaardag, nam hij al afscheid van het podium. Oorspronkelijk zou hij nog alle symfonieën van Beethoven uitvoeren en opnemen, voor het eerst met Concentus Musicus Wien, zijn eigen orkest dat hij in 1953 had opgericht om in klank en zeggingskracht dichter bij oude muziek te komen.

Het is bij de Vierde en Vijfde symfonie gebleven, door Sony gepresenteerd als ‘de laatste opname van de grote dirigent’. Een belangrijk verschil met zijn alweer een kwarteeuw oude opname met het Chamber Orchestra of Europe is het gebruik van historische instrumenten. Zo wordt de worsteling met de materie extra hoorbaar, misschien meer dan menigeen lief is. Klankschoonheid lijkt wel het laatste waarnaar Harnoncourt streeft. Voor hem is Beethovens muziek te waar om mooi te zijn. Scheurende en schurende blazers, inclusief lang niet altijd zuivere natuurhoorns, laten er geen misverstand over bestaan. De finale van de Vijfde schettert door de luidsprekers als een schreeuw om bevrijding. Tot het laatst toe manifesteerde Harnoncourt zich nog als een jonge revolutionair: radicaal en onverminderd energiek op zoek naar het ware in de muziek.

Vertalingen van iconische rock- en popplaten door een symfonieorkest zijn doorgaans niet zo succesvol. Ja, Philip Glass schreef geschiedenis met zijn Low symphony, maar daarin gebruikte hij slechts thema’s van de gelijknamige plaat van David Bowie om die geheel naar zijn eigen hand te zetten, maar verder...? Daarom is het dapper van Peter Scholes, dirigent van het London Orion Orchestra, dat hij zich waagt aan een van de meest iconische rockplaten uit de jaren zeventig: Wish you were here van Pink Floyd, de lp die in 1975 uitkwam als opvolger van de even succesvolle lp The dark side of the moon. Het mooie is dat Scholes niet in de valkuilen van vele voorgangers valt. Hij behoudt het goede, het meest herkenbare, zoals de gitaarpartijen van David Gilmour en Roger Waters (hier gespeeld door twee gitaristen van de briljante tribute band Australian Pink Floyd) en laat de rol van het symfonieorkest langzaam maar zeker toenemen. En hoewel het misschien even slikken is dat nota bene Alice Cooper hier en daar zingt, werkt het uitstekend en is de plaat zowel een prachtige herwaardering als een mooie eerste kennismaking met de symfonische genialiteit van deze progressieve rockband.

EDDIE VETTER

PAUL JANSSEN

Te waar om mooi te zijn

orkest

Prachtige ­herwaardering

blaasorkest

OSCAR NAVARRO

ANTON BRUCKNER

El Olimpo de los Dioses

Symphony no. 9

Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons

The Royal Symphonic Band of the Belgian Guides o.l.v.Yves Segers

RCO LIVE 81433 7019228 / € 20,99

WWM 87136 04001992 / € 18,99

In maart 2014 dirigeerde Mariss Jansons het Concertgebouworkest in de Negende symfonie van Bruckner, een maand voordat hij zijn vertrek als chef-dirigent aankondigde. Deze cd bevat het beste van de drie uitvoeringen. Het geheel staat in het teken van afscheid. Niet voor niets markeerde Bruckner de passage met de vier Wagnertuba’s aan het begin van het Adagio als ‘Abschied von der Welt’. In dit licht beschouwd valt het relatief hoge tempo op in het langzame slotdeel van deze onvoltooide zwanenzang. Jansons heeft er iets meer dan twintig minuten voor nodig, zo’n zeven minuten minder dan Haitink en Chailly in hun opnamen met het Amsterdamse orkest, en zelfs tien minuten minder dan bijvoorbeeld Giulini en Celibidache. Toch doet het afscheid geen moment overhaast aan. Meestal stroomt de muziek als in een natuurlijke bedding, zodat abrupte contrasten in stemming en beweging des te scherper reliëf krijgen. Spannende passages vol ritmische stuwkracht wisselen af met weidse vergezichten waarbij de tijd lijkt stil te staan. Licht en transparant, flexibel in frasering en ritmische puls, maar ook overweldigend in de dramatische climaxen: het is een rijkgeschakeerde uitvoering met het orkest in topvorm.

De Spaanse klarinettist, dirigent en componist Oscar Navarro (1981) weet wat blaasinstrumenten aankunnen. Al jong speelde hij zelf in blaasorkesten.

Zijn Tweede klarinetconcert herschreef hij voor klarinet en blaasorkest. Net als de andere werken op deze cd zou ook dit werk filmmuziek kunnen zijn, maar dan wel voor een familiefilm voor alle leeftijden. De tonaliteit is meer dan ongecompliceerd negentiende-eeuws. El Olimpo de los Dioses zou zich goed lenen voor een tekenfilm over de Olympus. Tien keer introduceert oppergod Zeus met bliksem en onweer een god of godin. De muziek zou mooi zachtjes onder het gesproken woord moeten blijven en slechts af en toe naar voren mogen komen. Het Koninklijk Symfonisch Blaasorkest van de Belgische Gidsen is een geweldige club. Onder de 84 musici zijn zes slagwerkers.

Er is een apart corps van negentien trompetters. De totaalindruk is niettemin zacht (warme deken) en het zijn – ook op deze cd – de slagwerkers die met pittig xylofoon- en metallofoonspel het verschil maken. Indrukwekkend, hun meer dan tachtig cd-uitgaven. Naast militaire muziek originelen en bewerkingen van Stravinsky, Ravel en vele, vele anderen. Onze eigen Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’ kan er wat van opsteken.

EDDIE VETTER

JURJEN VIS

Orkest in topvorm

KLASSIEKEZAKEN.NL

Indrukwekkend

april 2016

31

CDBESPREKINGEN concert

concert

LUDWIG VAN BEETHOVEN Piano Concertos nos. 1 & 2 Complete piano concertos vol. 2

MOZART, WEBER, WIDMANN

Hannes Minnaar, Orkest van het Oosten o.l.v. Jan Willem deVriend

Jörg Widmann, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin o.l.v. Peter Ruzicka

CHALLENGE 06089 17271225 (SACD) / € 24,99

ORFEO 40117 90897127 / € 22,99

Minnaar en De Vriend, die Beethovens nummer 4 en 5 al opnamen, zetten hun geslaagde samenwerking voort met eerst het tweede en dan het eerste concert. In die volgorde, want ondanks de opusnummers is het tweede het oudste. Het is iets klassieker nog, Mozart-achtig, maar ook de eigen stijl van de aanstormende Beethoven breekt al door. Vermeldenswaard is dat pianostemmer Gerben Bisschop de moderne Steinway-vleugel in de historische stemming van Johann Philipp Kirnberger heeft gebracht. Hierdoor ontstaan zuiverder akkoorden waarin Minnaars spel prima gedijt. Wat een poëtische pianist is dat toch! De techniek lijkt moeiteloos, de frasering is doordacht en tegelijk spontaan (ja dat kan!) en het resultaat klinkt weldadig. En Jan Willem de Vriend zet natuurlijk zijn typerende stempel op het orkestaandeel: strijkers bijna zonder vibrato en koperblazers zonder ventielen – een quasi-authentiek instrumentarium – maar altijd alert, energiek en met warmte. Dat het Twentse orkest (nu weer Orkest van het Oosten) het de laatste tijd niet makkelijk heeft is nergens aan te horen, integendeel, het spel is levendig en geïnspireerd. Misschien een reden te meer om deze mooie cd te kopen, want dit orkest kan wat morele steun gebruiken!

Op deze cd profileert Jörg Widmann zich niet alleen als klarinetvirtuoos.

Reeds op zijn elfde begon hij te componeren, aanvankelijk vooral met improvisaties op zijn instrument. Zo’n dertig jaar later en vele composities en ervaringen rijker heeft hij de grenzen van de klarinet drastisch verlegd in zijn recente Drei Schattentänze. Niet te geloven wat er op één blaasinstrument allemaal mogelijk is: de fijnste microtonen, meerstemmigheid, zelfs de suggestie van een Afrikaanse trommel. Bij alle verbazing over de soms moeilijk te definiëren geluiden zal menige luisteraar denken: geef mij maar Mozart. Hij wordt op zijn wenken bediend. De drie solominiatuurtjes, die samen amper acht minuten duren, staan op de cd als stoute kinderen tussen de reuzen uit het klarinetrepertoire. In Mozarts werk verenigt Widmann spelenderwijs souplesse met diepgang. Luister alleen al naar het Adagio op deze liveopname. Zo oneindig genuanceerd kan een klarinet dus klinken! Het romantische Eerste klarinetconcert van Carl Maria von Weber is ontdaan van de schijn van oppervlakkigheid, virtuoos buitelend van het speelplezier en bezield van de eerste tot en met de laatste toon. Het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin levert onder leiding van Peter Ruzicka degelijk weerwerk.

GERARD SCHELTENS

EDDIE VETTER

Klarinettenkonzerte, Drei Schattentänze

Poëtische pianist

concert/kamermuziek

Bezield van de eerste tot en met de laatste toon

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN

ALBERTO GINASTERA

Daniel Hope e.a.

Kammerorchester Basel, Members of the Deutsches Kammerorchester Berlin

Plácido Domingo, Ana María Martínez e.a.

Santa Barbara Symphony Orchestra o.l.v. Gisèle Ben-Dor

DG 00289 47953050 / € 22,99

WARNER 82564 6868308 / € 22,99

Als peuter van twee kwam violist Daniel Hope (1973) onder de hoede van Yehudi Menuhin (1916-1999), die zichzelf opwierp als zijn ‘muzikale grootvader’. Hopes vader was uit Zuid-Afrika verbannen omdat hij dichters van alle rassen publiceerde. In Londen vond Hopes moeder een baantje als secretaresse van Menuhin. Ze nam de kleine Daniel mee als ze moest werken. Al gauw wilde Hope later violist worden en Menuhin werd zijn coach. ‘Een violist moet altijd spelen,’ zei Menuhin, ‘zoals vogels vliegen. Kun je je een vogel voorstellen die zegt: “Vandaag ben ik te moe om te vliegen”?’ Hope ontwikkelde zich tot een uitstekende violist. Hij speelde ruim zestig concerten met Menuhin als dirigent, waaronder ­Schnittkes Vioolconcert, vijf dagen voor Menuhins dood. Hopes intieme relatie met Menuhin geeft zijn cd vleugels. Warmbloedig vioolspel en een bijzondere, Menuhin-gerelateerde repertoirekeus maken Hopes eerbetoon aan Menuhin tot een juweel. ‘Om grote muziek te kunnen spelen moet je je ogen richten op een verre ster’, zei Menuhin, die al op zijn zevende viool speelde alsof hij alle geheimen van de kosmos kende. Voor Hope is het perspectief wat menselijker: zijn ster is Sir Yehudi Menuhin.

Op de Canciones Populares na is de muziek van Ginastera voor ons nog steeds terra incognita. De uitvoering ervan door Ana-María Martinez valt mij een beetje tegen. Haar stem is wonderschoon, met hier en daar scherpe randjes, maar dat vind ik juist fijn. Alleen zijn de liederen eigenlijk niet meer dan verkapte volksliedjes, en Martínez benadert ze als een operazangeres: te mooi, te gecultiveerd. Ook het arrangement voor orkest kan mij niet echt bekoren. Met een simpele pianobegeleiding bereik je meer. De scènes uit Don Rodrigo zijn niet minder dan een cadeautje, maar waarom alleen de scènes? Van de opera, die je qua muzikale structuur het beste kan omschrijven als de Argentijnse Wozzeck, bestaat nog steeds geen ­officiële opname. Domingo zong de hoofdrol al tijdens de Amerikaanse première van de opera in 1966. Je kunt zijn stem van toen moeilijk vergelijken met die van nu, maar zijn grote aria Señor del Perdón klinkt nog steeds als een klok. Milena, een cantate gecomponeerd op brieven die Kafka schreef aan Milena Jesenská, is een meesterwerk. Het verbaast mij zeer dat het niet algemeen bekend is en overal uitgevoerd wordt: het werk laat je niet koud. Hier is de dramatische benadering van Martínez helemaal op zijn plaats. IJzingwekkend.

WENNEKE SAVENIJE

BASIA JAWORSKI

My tribute toYehudi Menuhin

TheVocal Album

Eerbetoon aan Yehudi Menuhin

32

april 2016

IJzingwekkend

CDBESPREKINGEN vocaal

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN Love

DIVERSE COMPONISTEN

Simone Kermes, La Magnifica Comunità o.l.v. Enrico Casazza

L’hiver a cessé – Springtime reveries

Nienke Oostenrijk, Laura de Lange

SONY 08887 51113824 / € 23,99

COBRA RECORDS 87138 97903850 / € 20,99

Simone Kermes leek een beetje verdwaald in haar recente opnamen van complete Mozartopera’s: een wat karige variatie in uitdrukking – zacht, nog zachter en een strakgetrokken toon voor dramatische effecten – maakte haar karakteriseringen minder boeiend dan ze hadden kunnen zijn. Mogen we het toeschrijven aan het levendige, kleurrijke ensemble La Magnifica Comunità dat ze zich weer helemaal revancheert met haar nieuwste album, simpelweg getiteld Love? Liefdesliederen en -aria’s uit de baroktijd worden warmbloedig en soms een beetje ruig gespeeld door de instrumentalisten: met Spaanse castagnetten hier en zelfs wat Arabische invloeden daar is er voortdurend afwisseling in klank.

Simone Kermes laat zich ertoe verleiden hierin mee te gaan: Purcell, Boësset, Lambert en Strozzi, vertolkt met voelbare passie, krijgen allemaal evenveel liefde en zijn goed te volgen zonder tekstboekje. Dat is overigens uitstekend verzorgd, met fraaie toelichtingen per lied. We maken het allemaal mee: verdriet, opgekropte gevoelens, vertedering, verleiding en koketterie. De zangeres laat op gepaste momenten het drama volledig opbloeien. Bovendien komt de grote kracht van Kermes in de intiemere liederen onverdund naar voren: het vermogen om de luisteraar direct te betrekken bij wat ze aan het zingen is.

Cd’s met liedrepertoire zijn vaak het interessantst als ze niet zomaar aan één componist zijn gewijd, maar een overkoepelend thema uitdiepen aan de hand van liederen van qua taal en stijlperiode uiteenlopende componisten. L’hiver a cessé, de nieuwe cd van sopraan Nienke Oostenrijk en pianiste Laura de Lange, heeft zo’n centraal thema: de vitale kracht van de lente. Naast liederen van Schubert, wiens lange allegorische lied Viola centraal staat op het recital, klinken composities van Grieg, Mendelssohn, Fauré, Wolf en Samuel de Lange Jr. (betovergrootoom van de pianiste). De stem van Oostenrijk is licht en strak, op het meisjesachtige af, en benadrukt zo bij uitstek de pastorale charme van veel van de liederen. Het is een stem van zonnige weiden, maar voor de schaduwen ontbreekt wat kleur en expressiviteit. Laura de Lange, zeker geen onbekende in het liedrepertoire, geeft de zangeres op de piano liefdevol weerwoord, maar de gelaagdheid van de muziek weten de beide vertolkers maar gedeeltelijk over te brengen. In sommige liederen is overigens een afleidend geplok te horen: een onfortuinlijke plaatsing van de opnamemicrofoons bij de piano? Een interessant samengesteld programma, dat in deze uitvoering misschien net het laatste beetje star power mist.

HEIN VAN EEKERT

BENJAMIN ROUS

Spaanse castagnetten en Arabische invloeden

oratorium

Een stem van zonnige weiden

kamermuziek

FELIX MENDELSSOHN Elias

Solisten, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. Hans-Christoph Rademann

DIVERSE COMPONISTEN La Furia

Mayke Rademakers, MatthijsVerschoor

ACCENTUS 42602 34831115 (2 CD’S) / € 29,99

CHALLENGE 60891 7269024 (SACD) / € 24,99

Deze opname van Mendelssohns Elias markeert het afscheid van HansChristoph Rademann als chef-dirigent van het RIAS Kammerchor. Bij de Engelstalige première van dit oratorium in 1846 leidde de componist een leger dat bestond uit 125 orkestmusici en 271 koorleden. Rademann moet het doen met een fractie van dit aantal, maar de ruim dertig zangers van het Berlijnse ensemble hebben genoeg volume in de kelen om de door Mendelssohn gewenste ‘dikke, sterke, volle’ klank te produceren. In de Bijbelse strijd tussen Jahwe en de afgod Baal worden nogal wat natuurkrachten ontketend: de droogte waaronder het volk lijdt, het rituele vuur en het wonder van de regen, naast storm en aardbeving. Het wordt allemaal beeldend uit de doeken gedaan. Er zijn dirigenten die de machtige partituur wat meer kleur en glans zouden kunnen geven, maar de Akademie für Alte Musik Berlin speelt degelijk en het koor is van topkwaliteit. In het solistenkwartet excelleert de sopraan Marlis Petersen in de partij waarvoor de componist zelf oorspronkelijk de ‘Zweedse nachtegaal’ Jenny Lind in gedachten had. Een extra attractie vormt de Nederlandse bariton Thomas Oliemans in de rol van de strijdlustige profeet. Kijk voor de speciale aanbieding op pagina 52.

Het belangrijkste vergeten – je ziet het vaak. Nergens staat op het doosje dat Mayke Rademakers cello speelt – voor internationale distributie niet handig. Werken van Falla, Granados en Ginastera werden voor haar voor cello gearrangeerd, wat deze warmbloedige muziek van Spaanse en Zuid-Amerikaanse bodem trouwens goed kan hebben. Flamengo en tango klinken ook op de cello heel aanstekelijk. Voor een zwoele harmonische ondersteuning zorgt Matthijs Verschoor, wiens piano wel wat rauw klinkt, misschien een tikje te direct opgenomen. Het spel is gepassioneerd en ook stijleigen. Bijzonder fraai zijn de ingetogen cantilenes, zoals het Triste van Ginastera en het La Rosa y el Sauce van Guastavino – kleine pareltjes.

Hoofdmoot is Le Grand Tango van Piazzolla, de dansvorm waarvan Rademakers naar eigen zeggen de ‘roots’ opzocht in San Telmo, op de straten en pleinen daar. Wel, ze deed er haar voordeel mee. Hier en daar durft ze lekker ruw te spelen, baldadig, precies wat de muziek vraagt. Ook is ze op haar best in een weinig bekende suite voor cello solo van Cassadó, technisch lastig. Van het Engels in het booklet word je niet vrolijk: ‘At a certain point we got this sense of wanting to do something with it.’

EDDIE VETTER

JOS VAN DER ZANDEN

Koor van topkwaliteit

KLASSIEKEZAKEN.NL

Gepassioneerd en ­stijleigen

april 2016

33

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

DIVERSE COMPONISTEN

MAX BRUCH

The LastWords of Christ

Piano Quintet in G minor e.a.

Goldner String Quartet, Piers Lane

Ebonit Saxophone Quartet, Claron McFadden

HYPERION 34571 281209 / € 22,99

CHALLENGE 60891 7270129 / € 23,99

Voor het grote publiek is Max Bruch (1838-1920), epigoon van M ­ endelssohn en Brahms, nog altijd de componist van het schitterende Vioolconcert in g-klein en Kol Nidrei voor cello en orkest. Dat Bruch behalve drie symfonieën, drie orkestsuites, meer dan tien soloconcerten en een aantal vocale werken ook prachtige kamermuziek heeft geschreven, is relatief onbekend.

Zijn drie strijkkwartetten, twee strijkkwintetten, zijn strijkoctet, pianotrio, ­pianokwintet, zijn septet voor blazers en strijkers en zijn acht stukken voor klarinet, altviool en piano – zonder uitzondering hoogwaardige romantisch getinte composities – worden verrassend weinig gespeeld. Dat Bruch beter verdient, bewijzen het Australische Goldner String Quartet en pianist Piers Lane met hun gloedvolle opnames van het Eerste strijkkwartet, de Zweedse dansen opus 63 en het Pianokwintet in g-klein. De dansen, resultaat van Bruchs levenslange interesse in de volksmuziek, zijn behalve voor viool en piano ook in versies voor orkest en pianoduet verschenen. Met hart en ziel storten de uitstekende musici van het Goldner String Quartet zich in geanimeerde dialogen met de sensitieve pianist Piers Lane op de romantische gemoedsbewegingen van Bruch, die muzikaal laveert tussen de lieflijkheid van Mendelssohn en de complexiteit van Brahms. Het fraaie resultaat is een aanrader voor iedere kamermuziekliefhebber.

Het in 2011 aan het Conservatorium van Amsterdam opgerichte Ebonit Saxophone Quartet heeft over aandacht niet te klagen. Het kwartet won in januari van dit jaar de Storioni Toonzaal Prijs en toert volgend seizoen in het kader van het Dutch Classical Talent-concours door Nederland. Die aandacht voor het viertal is afgaande op de originele debuut-cd geheel terecht. Niet alleen speelt het gezelschap buitengewoon homogeen en spannend, ook de repertoirekeuze op The Last Words of Christ is opmerkelijk voor een debuut-cd. Drie delen uit Haydns Die sieben letzten Worte worden omringd door qua sfeer bijpassende arrangementen van twintigste-eeuwse werken voor strijkkwartet en Regers Nachtlied dat oorspronkelijk voor koor geschreven is. Het is met Weberns Langsamer Satz, het derde deel uit Voces Intimae van Sibelius en het dreigende derde deel uit Sjostakovitsj’ Zevende strijkkwartet een mooie collage geworden over rouw en reflectie. Een vondst is daarbij dat niet alleen de delen uit Haydns strijkkwartet conform de partituur vooraf worden gegaan door een passende Bijbeltekst, maar ook de andere fragmenten ingeleid worden door een begeleidende tekst (alle voorgedragen door Claron McFadden). Alsof Haydns Die sieben letzten Worte hier vanuit een hedendaagser perspectief opnieuw worden vormgegeven.

WENNEKE SAVENIJE

PAUL JANSSEN

Met hart en ziel

Homogeen en spannend

advertentie

HET LIJDENSVERHAAL VAN CHRISTUS OP EEN UNIEKE MANIER VERTELD “Op hun debuut-cd blijken het alleskunners’’ 4**** Volkskrant

CC72701

The Last Words of Christ

Ebonit Saxophone Quartet REGER | HAYDN | WEBERN | SIBELIUS | SHOSTAKOVICH Claron McFadden Voice

NAI [16-35] CC72701_adv Klassieke Zaken - Mrt2016+.indd 1

25-02-16 10:50

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

DMITRI SJOSTAKOVITSJ The Complete String Quartets Quatuor Danel

Blackbird – The Beatles Album Milos Karadaglic e.a.

ALPHA 37600 14192265 (5 CD’S) / € 35,99

Mercury 00289 48123100 / € 22,99

Deze opnamen van de Beierse radio, in 2005 op een ander label verschenen, werden opnieuw uitgebracht met in het cd-boekje dezelfde grondige en informatieve analyses van Frans Lemaire en David Fanning. Het Brusselse Quatuor Danel in de toenmalige samenstelling met Marc Danel, Gilles Millet, Tony Nys en Guy Danel (de twee laatsten zijn sindsdien opgevolgd) liet zich hiervoor coachen door leden van de Russische Beethoven- en Borodinkwartetten. Die hebben met Sjostakovitsj nogal wat sporen verdiend en daardoor de interpretatie diepgaand beïnvloed. Daarmee kwam het Quatuor Danel dicht bij de bron, maar toch hebben ze een eigen karakter weten te behouden dat niet per se gebukt gaat onder oorlogs- en Sovjetassociaties. Hun energieke vertolking is niet minder doorleefd of dramatisch, maar wel ‘anders’, zeg maar ‘universeel’.

Waar andere kwartetten de vijftien werken chronologisch aaneensmeden tot een samenhangende reeks die een ontwikkeling duidelijk maakt, kiezen de Brusselaars voor een willekeurige volgorde. Daarvoor is iets te zeggen, want zo word je gedwongen elk kwartet op zijn eigen karakter en merites te beoordelen. Daarmee vormt dit doosje van vijf cd’s een aantrekkelijke aanvulling op de zo langzamerhand indrukwekkende hoeveelheid Sjostakovitsj-‘integralen’ door allerlei strijkkwartetten van naam.

Met drie even mooie als voorspelbare gitaar-cd’s vestigde de Montenegrijn Milos Karadaglic internationaal de aandacht op zich als het ‘grootste gitaarfenomeen sinds John Williams en Julian Bream’, zoals The Sunday Times het duidelijk stelde. Nu zijn naam gevestigd is kan hij zijn eigen koers varen en zijn publiek verrassen, zo lijkt het. Want zijn nieuwste plaat is, zeer verrassend, geheel gewijd aan grotendeels door Sergio Assad vervaardigde gitaararrangementen van Beatlessongs. De gitarist kwam pas echt in aanraking met het werk van The Beatles toen zijn gitaardocent in Londen hem een door Toru Takemitsu geschreven gitaararrangement van de hit Yesterday liet spelen.

Milos raakte geïnteresseerd, verdiepte zich in The Beatles, en het resultaat is een prachtig eerbetoon aan de legendarische Londense band, vol meeslepende gitaararrangementen en mooie ontmoetingen met gastmusici zoals de vocalisten Gregory Porter en Tori Amos en de dochter van Ravi Shankar op sitar in Lucy in the sky. De prachtige melodieën en verrassende ­popharmonieën van voornamelijk Lennon en McCartney hebben sowieso al eeuwigheidswaarde, maar door het opzwepende spel van Milos, die zowel solistisch als in een begeleidende rol uitblinkt, is het ook een schitterend kamermuziekdocument geworden dat ongetwijfeld een groot publiek aanspreekt.

GERARD SCHELTENS

PAUL JANSSEN

Sjostakovitsj anders

kamermuziek

Milos’ opzwepende spel

kamermuziek

LUDWIG VAN BEETHOVEN

DIVERSE COMPONISTEN

Octet – Rondino – Quintet

Spectrum

Benjamin Beilman,Yekwon Sunwoo

Il Gardellino, Marcel Ponseele, Arthur Schoonderwoerd

WARNER 08256 46008971 / € 22,99

PASSACAILLE 54250 04140166 / € 22,99

Soms doemt er vanuit het ogenschijnlijke niets een viooltalent op, waarvan je al na drie noten zeker weet dat het om muzikaal goud gaat. Zo’n talent is de 26-jarige Benjamin Beilman, geboren in Washington D.C. en in 2010 onder meer winnaar van de Montreal International Musical Competition. Beilman, die bij het echtpaar Vamos, Ida Kavafian, Pamela Frank en Christian Tetzlaff studeerde, begon op zijn vijfde met de Suzukimethode. Maar Beilman zou evengoed bij Fritz Kreisler en David Oistrach gestudeerd kunnen hebben, zo ‘ouderwets’ bezield, persoonlijk, intelligent, integer, geïnspireerd en krachtig klinkt zijn smetteloze en ontroerende vioolspel. De ingetogen eigenzinnigheid van zijn stijlvolle interpretaties van Schubert (Sonate in A, D 574), Janácek (Vioolsonate JW VII/7), Stravinsky (Divertimento) en Kreisler (Viennese Rhapsodic Fantasietta), waarin pianist Yekwon Sunwoo hem uitstekend kan volgen, lijkt het fascinerende beeld van de eerste foto op zijn website te weerspiegelen: geen glossy zelfportret, maar een eenzame ijsbeer op een rotsblok in een mistige dierentuin. Alsof Beilman ermee wil zeggen: ‘Ik weet dat het eenzaam en moeilijk gaat worden, maar ik zal alles trotseren omdat ik nu eenmaal geboren ben als violist.’ Beilman is een grote belofte voor de toekomst.

Alle composities op dit animerende album stammen uit de jaren 1792-1796, de periode waarin Beethoven op uitnodiging van Haydn naar Wenen terugkeerde om daar te gaan studeren bij de ‘vader van de symfonie’ en andere grootheden uit die dagen, onder wie Schenk, Forster, Albrechtsberger en Salieri. Al eerder had Beethoven als veertienjarige altviool gespeeld in het hoforkest van aartsbisschop Maximilian Franz, maar toen zijn moeder ernstig ziek werd keerde Beethoven terug naar Bonn.

In 1792 kreeg hij een tweede kans om Wenen te veroveren, die door de 22-jarige hemelbestormer met beide handen werd aangegrepen. Met Haydn, die overtuigd was van Beethovens talent maar hem koppig en ongedisciplineerd vond, verliep het contact moeizaam. Maar Beethoven trok al snel de aandacht als pianovirtuoos en componeerde, aanvankelijk nog in de stijl van Haydn en Mozart, aan de lopende band. Het Kwintet voor blazers en piano, het lieflijke Rondino voor blazers en het Octet voor blazers staan allemaal in de zonnige toonsoort Es-groot. In deze jeugdwerken laat de jonge Beethoven een optimistisch en vitaal geluid horen. In de vertolkingen van het levendig, zuiver en spontaan musicerende Il Gardellino dendert de nog ongecompliceerde Beethoven uit de luidsprekers als een lentestorm.

WENNEKE SAVENIJE

WENNEKE SAVENIJE

Een grote belofte voor de toekomst

KLASSIEKEZAKEN.NL

Beethoven als een lentestorm

april 2016 35

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

NICCOLÒ PAGANINI Tre Duetti Concertanti perViolino e Fagotto

DIVERSE COMPONISTEN

Daphne Oltheten,Thomas Oltheten

Salut Salon

CENTAUR 44747 346120 / € 20,99

WARNER 82564 6930760 / € 22,99

Jeugdige probeerselen van een beroemdheid – ze spreken altijd tot de verbeelding. Zeker als ze ‘ontdekt’ worden, zoals in 1990 drie verloren gewaande stukken van vioolwonder Paganini. Nota bene geschreven voor de fagot, met een viool als partner. Negentien was Paganini toen hij er een fagottist een plezier mee deed. Er bestaat al een handvol cd’s van deze stukken, maar deze van Daphne en Thomas Oltheten staat daar in volle glorie naast. Ze geven van deze drie ruime kwartiertjes kamermuziek een heel vrolijke presentatie.

Met ritenuti en versnellingen, sterk aangezette dansritmes, romantisering van langzame delen. Dat mag allemaal best, want Paganini was geen man om naar elke staccatopuntje om te kijken, Italiaanse bravoure was zijn handelsmerk. De fagotklank heeft op zichzelf al iets uitbundigs en kluchtigs.

Zeker het historische exemplaar van Thomas Oltheten: een mooie klank, rijk aan boventonen. Dat kan niet gezegd worden van de viool, die wat benepen klinkt en hier en daar ook naar het onzuivere neigt. Het schijnt een uiterst kostbaar zeventiende-eeuws exemplaar te zijn, maar het is de vraag of bij Paganini niet beter kan worden gekozen voor een virtuoze romantische viool. Een exquise gerecht moet passen bij de gast en Paganini is meer iemand voor een patatje met.

Salut Salon behoeft hopelijk geen introductie meer. Het even gestoorde als virtuoze viertal uit Duitsland brengt al sinds 2002 een even baanbrekende als hilarische combinatie van klassiek, pop, folk, rock en meer. Doorgaans ook nog eens gevat in steekhoudende theaterprogramma’s. De jongste cd van Salut Salon, Carnival Fantasy, is de weerslag van zo’n theaterprogramma.

Het is een studio-opname van het programma rond Saint-Saëns’ Le carnaval des animaux dat in 2015 in première ging. En het is weer een even verbluffende als aanstekelijke medley van ­‘dierensongs’ uit alle genres en tijden. De dames van het kwartet gooien met het grootste gemak spetterende arrangementen van Saint-Saëns, traditionals, Piazzolla, Bach (Schafe können sicher weiden), Katsjatoerjan en de onvermijdelijke Flight of the bumblebee op een hoop en zingen er hier en daar ook nog fantastisch bij. Het enige bezwaar tegen deze cd is dat het louter de muziek is. Eigenlijk zou de hele theatershow op dvd moeten verschijnen (Salut Salons versie van Vivaldi’s Zomer heeft op YouTube al zo’n 20 miljoen hits…) want Salut Salon zien en horen is absoluut een belevenis. Nu brengt de bonus-cd met onder andere Competitive foursome (inderdaad Vivaldi’s Zomer…) enige troost en schaterlach. Gewoon kopen…

JOS VAN DER ZANDEN

M PAUL ke ek JANSSEN

Carnival Fantasy

Italiaanse bravoure en een patatje met

Salut Salon: absoluut een belevenis

ek uzi a ek ie zi e uzi per k ass Mu l lak M K e euw z • O olk • zie k i e • u n• e advertentie akv d N i e k a z s u M F k • e s a / R i k O e z • piano op •J Kla vla urele era uw Mu ziek • ek olk en • P Raak Op lt Nie uzi ek • F de u • u / • u m p C k z e O o e M pera az ak rel uzi reld k• •P •J uw kvl zie ultu We eke M k • u C • Nie zz • O /Folk akken le Raa m i • k e ld e Ja ek zie lass Muzi ziek op aakvl ere uzi ltur SERGEJ BORTKIEWICZ Mu k • K •P W e u R m e d n • Mu C d k u l e k • ke ele Fantasiestücke op. 61, uzi k • O euwe ere ssie zie lak tur uziek Nu era a u M l l v W i u k M Nederland • in heel N Op C zie de viaude Lyrica nova op. 59 e.a.

•K m e aa k • u • • k d e R k l i a e z O k /F M e i z • ere NadejdaVlaeva uzi Jaz • Pop per rele muzie kkabel Mu we lass digitale u e W • u M O i t K e l e z • k k • i e • Cu HYPERION 34571 281186 / € 22,99 aa ud Mu Fol reld uziek ken •N ek ssie azz • O euwe pera uzi We op/ kvlak rele R •J Kla M P k M k • l e i e a • z k k Ra uzi •O ultu /Fo en •N ude mu zie Sergej Bortkiewicz (1877-1952) zal zelf gevonden hebbenladat halve ssiehij een • O uwe M pera • Jazz • Pop kvlakk turele ek • C ereld Mu K k e l eeuw te laat geboren was. Toen de Pools-Russisch-Oekraïenseud (uiteindelijk O ie zie lk uzi Cu • W sieke ken e Raa O Musluitra • N Jazz • p/Fo l ldm ziek lak k• Weense) componist ter wereld kwam was Chopin al 28 jaar dood. Toch e v e e r las i r o k u e z • u e a onu M lte r t zmeun d e ac M •P •K W Opbij Folk R c r de in Sint-Petersburg en Dresden opgeleide Bortkiewicz heel sterk aan e de k n • C d k e / • el ke ie el zie Ou u ek r p r k s i k u e o s • a z u diens stijl, niet alleen in de drie mazurka’s waarvan de titel in die richting e l t i P M k ul kv Kla uz • W e Mu Nie zie de wijst, maar eigenlijk in vrijwel alle werken op deze cd. Ouderwets? Och, in Raa ek • C reldm k• iek a• ek Ou Mu e i z r i e l s • u z i e e s e e u Jaz p r k M w uz 2016 is dat niet meer zo belangrijk en in elk geval had Bortkiewicz eenltsterke Kla • O olk • ieu e M Muzie u u eldm ek • W sieke • d z N C k z u F r k e melodische gave, waardoor je met veel plezier luistert naar deze muziek euit s zi a • 807• Ja lak • O euwe kanaal uzi W op/ KlaCAIWAY: Mu per lk i de late hoogromantiek. Hoog• P Raakv iek e M & XS4ALL: o k • uKPN O ke z N n F d e e u • i u i • kanaal/ 824 e ss uz O tepunten vind ik de Joegoslavie M pera azz • Pop vlakk turele ek • C Kla de M iek • UPC •J uw &•ZIGGO: k O kanaal 819 n zi e ul k i u z sche suite, die een rijke schat aan l e Raa O mu iek • kk •C Fo Mu ra • N Jazz e / d a l l l k p e e v e e z (of 1819*) volksmelodiek laat horen, en de r o ak uw pe uzi ltur k• • P hetRatype We ke Mu k • ontvanger Cu Nie z • O ­gepassioneerde Tweede pianoFo* lafhankelijk ldm iek • e en van le / • e e k i e r p z r k s uzi k la tu iek • We as Po uz M l l v sonate, maar ook de kortere stukken mogen er zijn. Tot nu toe heeft vooral•deJa z u • k K u e M C zie d n m aa k keonzeiewebsite k• Ou k • ekabelfrequenties: Nederlander Klaas Trapman mooie Bortkiewicz-opnamen gemaakt, maar Mu iezie zie eld kke ele Rvoorzanaloge e s r • u a z i e l s u p k M w kv M tur ldmu Kla ook de Bulgaarse Nadejda Vlaeva kan er heel wat van. Ik heb met bewondezie • W ieke •O ieu Raa • Cul k• zz s ude e Mu a • N re iek e e s a l i z e O a J ring geluisterd naar dit afwisselende en toch homogene spel,uwaarin de roz e p l k u r • w u W e per lk • n • Po ieu e M ek • K de M uzi de iek • iek ult o O k z mantiek een hoge vlucht neemt, de lyriek volop vloeit en deCvingervlugheid N m F e u • i i / e ld uz M ss uz a• Ou zz op akk ere ke M adem beneemt. Een beter pleidooi had de veronachtzaamdeW Bortkiewicz zich • Kla Cu per k • Ja •P e M ziek • ieuwe kvl d O n a e k• i u k l e a • s e e u k N o R niet kunnen wensen.

O i s i z k F z a z • M z • / la ke Kl Mu ziek rele ldmu we era lk • Ja • Pop aakv ssie ieu e ultu Op R a ude r l o n Mu • Nconcertzender.nl C • e F e O e K l / • z e • W GERARD SCHELTENS kk ek iekinternet Jaz Pop kvlate era muziek ltur uzop luisteren iek k • enukabel uzi z e a Cu Op k • ken •om Rnaar i l m a M z • o M e /F zz le reld e Mu ak iek ude Nieuw k • Ja We Pop aakvl ulture dmuz k e • O i l l s k R C aa k• Fo 36 april 2016 las zie ere a• ele k• op/ rele R • K Muzie Oper • W ke Mu zie ltur P u k u k e C m • zie uwe n • Cultu uzi ssie reld Mu kke Kla ie a e We ieke M l N d u kv s

De Concert zender

Late hoogromantiek

CDBESPREKINGEN piano

piano

RICHARD WAGNER

DIVERSE COMPONISTEN

Camiel Boomsma

Misha Fomin

ETCETERA 87118 01015408 / € 22,99

CLAM RECORDS 87188 68632548 / € 19,99

Camiel Boomsma (1990) heeft van verschillende goede pianisten les gehad, maar Jan Wijn is wel de bekendste. Na Transcriptions (2015) is Porazzi zijn tweede cd met muziek van Wagner. Wat Boomsma doet is diepzinnig en bezonken en alles gaat met een rust en mildheid die je bij zijn leeftijd niet zou verwachten. In één woord: prachtig. Wie niet van Wagner houdt en zich afsluit voor diens universum kan hier alsnog een sleutel vinden om toegang te krijgen. Net als op zijn eerste cd speelt Boomsma bewerkingen van beroemde pianisten – hier van vijf late Wagneropera’s. Bij de pianisten denke men aan Liszt en leerlingen (Brassin, Heintz en Stradal), en... aan Boomsma. De consequentie is dat wat voor orkest is geconcipieerd, in gefilterde, geabstraheerde vorm tot ons komt. Het zijn nieuwe werken die geheel op eigen benen kunnen staan. Liszt gaf het goede voorbeeld en dankzij hem is wat er klinkt intens pianistisch. Het Porazzi-thema was Wagners laatste blik in de toekomst.

Kent Hugo Moussault (1993) wil in Il Cigno di Palermo – op dit thema gebaseerd – door een eenentwintigste-eeuwse bril terugkijken op de negentiende eeuw. Werkelijk? Ik hoor een vrij atonale Schönberg, met een vleugje vroege Poulenc.

Een cd in mineur met majeurspel. Zo kun je de nieuwe uitgave van pianist Misha Fomin nog het best karakteriseren. De in Nederland woonachtige Rus timmert flink aan de weg en is kind aan huis op de internationale podia. Logisch, want Fomin is een rasinterpreet die een verhaal weet te vertellen met muziek. Op zijn nieuwste cd (Clair de Lune) wordt zijn verhaal stevig gekleurd door de mineurtoonsoort. Fomin speelt werken van Beethoven, Chopin, Brahms, Debussy, Skrjabin en Rachmaninov: werken die je zou kunnen scharen onder het kopje maanlichttaferelen. Natuurlijk ontbreekt de Mondscheinsonate van Beethoven niet. Deze vormt het startpunt van een muzikale reis langs nocturnes, arabesken en preludes: allemaal werken met een hoge aaibaarheidsfactor en een donkergekleurde romantiek. Fomins spel mist hier en daar adem, maar dat is een detail. Naar zijn interpretatie blijf je geboeid luisteren. Neem zijn aanpak van de Nocturne opus 9 nr. 2 van Chopin of de drie intermezzi van Brahms: deze werken komen onder zijn vingers tot leven, mede dankzij een fraai afgewogen en lichtvoetig toucher en vlotte tempi waardoor de stukken geen grammetje te veel vet aan de botten hebben.

JURJEN VIS

OSWIN SCHNEEWEISZ

Porazzi

Clair de Lune

Een sleutel tot Wagner

piano

Maanlichttaferelen

piano

MESSIAEN, BACH, ADAMS

ROBERT SCHUMANN

Christina & Michelle Naughton

Mitsuko Saruwatari

WARNER 08256 48011360 / € 22,99

ETCETERA 87118 01015392 / € 22,99

Hoe kun je treffender een debuut-cd onder de aandacht brengen dan met een ode aan de vreugde? Eenmaal bij Warner Classics onder contract gekomen leek dat de twee Amerikaanse zusjes Naughton een ludiek idee. De onafscheidelijke, als twee druppels water op elkaar lijkende vampachtige twintigers hebben in de concertzaal al heel wat harten veroverd met hun vertolking van Hallelujah Junction van John Adams en Olivier Messiaens Visions de l’Amen. Nu is de cd-liefhebber aan de beurt. Indringende muziek voor twee piano’s, prachtig opgenomen in de studio’s van Warner in Boston. Daar kun je een speld horen vallen en dat maakt deze indringende muziek, die het in belangrijke mate van stilte moet hebben, des te indrukwekkender. ‘Hoopvol en kleurrijk vind ik de muziek van Messiaen’, zegt Christina, ‘en dan te bedenken dat hij juist in een krijgsgevangenenkamp had gezeten.’ Zusje Michelle zweert vooral bij Adams: ‘Hij geeft uitdrukking aan het vreugdevolle van het moderne leven’. Aan de griezelig perfecte synchronie is te horen dat deze dames al van kindsbeen af samenspelen. Het spel klinkt orkestraal, alsof alle kleuren van het orkest in deze twintig vingertoppen zijn opgeslagen. Iets meer ruimtelijkheid had de opname wellicht nog wat spannender gemaakt.

Al eerder maakte de in Amsterdam wonende Japanse pianiste Mitsuko ­Saruwatari een cd met werken van Chopin. Op haar tweede cd speelt ze door literatuur geïnspireerde stukken van Schumann: Papillons, Waldszenen en Kreisleriana. ‘Muziek en literatuur zijn niet van elkaar te scheiden in Schumanns creativiteit’, aldus Saruwatari. ‘Literatuur vormde voor Schumann de inspiratie om te componeren. Zijn muziek is echter geen letterlijke vertaling van een geschreven verhaal. Wat in de wereld van de literatuur aanwezig is, heeft Schumann met zijn verbeelding en uitdrukkingsvermogen in klanken omgezet.’ Saruwatari doet op haar beurt hetzelfde met de partituren van Schumann. Gewetensvol en met intense concentratie volgt ze de grillige gemoedsbewegingen in Schumanns muziek, die ze in de voetsporen van haar leermeester Willem Brons heeft voorzien van zelfgeschreven toelichtingen. Dat geeft deze cd een meerwaarde, want in die teksten neemt Saruwatari de luisteraar al bij voorbaat bij de hand. En dat werkt, speciaal in de lyrische en poëtische passages, waar Saruwatari’s klank samenvloeit met Schumanns diepere intenties. In de markantere episodes laat de pianiste structuur en ritme soms iets te veel de zingende melodielijnen overheersen. Desondanks is deze cd een overtuigende ode aan Schumanns romantische ziel.

JOS VAN DER ZANDEN

WENNEKE SAVENIJE

Visions

Alle kleuren van het orkest in twintig vingertoppen

KLASSIEKEZAKEN.NL

Schumann the Poet

Schumanns romantische ziel

april 2016

37

CDBESPREKINGEN piano

piano

JOHANN SEBASTIAN BACH

DIVERSE COMPONISTEN

Nelson Freire

Hélène Grimaud

DECCA 00289 47884491 / € 22,99

DG 00289 47934264 / € 23,99

Nelson Freire, de bescheiden 71-jarige Braziliaan, nooit op de voorgrond maar altijd een grootheid, vult voor het eerst een cd met Bach. Voor hem een late roeping dus, maar een geslaagde. Hoofdmoot, althans in tijdsduur, vormen de Vierde partita en de Derde Engelse suite. Het is even wennen aan de straffe manier waarop Nelson Freire er in de snellere delen van de partita (Ouverture, Courante) in rap tempo vandoor gaat.

Ook in het verdere verloop blijft hij kiezen voor een krachtige aanpak, met hamerend staccato en een sterke ritmiek. Zo komen de Chromatische fantasie en fuga als een grootse, machtige en brede stroom tevoorschijn uit deze expansieve behandeling, die weinig te maken heeft met ‘tijdeigen’ vertolkingen, maar des te meer met de pianistische traditie. Opvallend is het verschil in aanpak met de stukken die door latere bewerkers zijn geromantiseerd, zoals Ich ruf zu Dir, Herr Jesu Christ (Busoni) en het bekende Jesu, Joy of Man’s Desiring (Myra Hess). Die speelt Freire met veel pedaal en met rubato, maar tegelijk met een duidelijke puls die de hoofdlijnen onderdeel maakt van een grote spanningsboog. Een romantische Bach.

Het gele label laat veel initiatief aan de musici. Zelf ideeën bedenken voor pakkende cd’s, repertoire samenstellen waarmee de muziekliefhebber op originele en verrassende wijze wordt bediend. Toen Hélène Grimaud met Water aankwam, moeten de producers zich wel even achter de oren hebben gekrabd.

Want ze speelt niet alleen romantische en eigentijdse ‘watermuziek’, maar versmelt haar uitvoeringen bovendien met elektronische klanken van componist Nitin Sawhney, wiens ‘Transitions’ een permanent decor vormen, een achterdoek met evocaties van water. Rimpeling, stroming, verglijding – eigenlijk is het één stuk van zo’n zeventig minuten dat hier klinkt, met daarbinnen Liszt, Fauré, Janácek, Debussy, Albéniz en Ravel als feest der herkenning en Berio en Takemitsu als eigentijdse uitstapjes. De luisteraar wordt meegevoerd op een avontuurlijke tocht, een quasi-improvisatie. De uitvoeringen zijn niet gepolijst, het is geen studiowerk, alles klinkt spontaan alsof ter plekke een keuze wordt gemaakt. Dit is een opname van een liveconcert in New York, van december 2014. De beloning is echter groot: het meebeleven van een happening, een vervlechting van modern en klassiek in een exotisch kader. Een heel persoonlijk document van een heel bijzondere soliste. Kijk voor de speciale aanbieding op pagina 11.

GERARD SCHELTENS

JOS VAN DER ZANDEN

Bach

Water

Een romantische Bach

piano

Modern en klassiek in een exotisch kader

klavecimbel

BEETHOVEN/LISZT

RAMEAU, ROYER

Yury Martynov

Jean Rondeau

ALPHA 37600 14192272 / € 22,99

ERATO 082564 6974580 / € 22,99

Franz Liszt was een groot bewonderaar van Beethoven. Vooral diens symfonieën hadden zijn aandacht. ‘Ze kunnen niet genoeg bestudeerd en beschouwd worden door iedereen die een serieuze drang heeft naar kennis of die zelf wenst te creëren.’ Liszt voegde de daad bij het woord en bewerkte in de loop van zijn leven alle symfonieën voor piano solo. Vooral zijn transcriptie van de Negende symfonie, in het bijzonder de finale, was een staaltje muzikale verbeeldings- en vertalingskracht. De Russische pianist Yury Martynov durfde het als een van de weinige pianisten aan deze en ook de andere transcripties op zijn repertoire te zetten. Hij besloot alle symfonieën in de pianobewerking op te nemen. Dat bracht hem veel lof en nu zet hij met de registratie van Beethovens Negende symfonie de kroon op zijn werk. Hij beschikt weer over de prachtige Blüthner-vleugel uit 1867 uit de collectie van Edwin Beunk en hij speelt wederom fabelachtig. Wat hij boven alles duidelijk maakt is niet alleen het genie van Liszt, maar vooral het feit dat Beethoven ook in zijn symfonieën eigenlijk heel pianistisch dacht. Zelfs die krankzinnige finale zou, ontdaan van koor, orkest en solisten, zo een sluitstuk van een grootse pianosonate kunnen zijn. Indrukwekkend.

Alles op deze cd draait om Rondeau, niet zozeer om het gelijknamige dansdeel als wel om de klavecinist van dienst. Jean Rondeau is de ster en belangrijke bijrollen zijn weggelegd voor de componisten Rameau en Royer. De 24-jarige Fransman neemt als een enthousiaste gids de luisteraars mee op een avontuurlijke reis naar de eerste helft van de achttiende eeuw. Wat we daar tegenkomen, zijn geen stoffige vertrekken met druipkaarsen, maar een eigentijds theater waarin hartstochten en fantasieën, dromen en nachtmerries op extreme wijze gestalte krijgen. Behalve een uitmuntend klavecinist is Rondeau ook een verdienstelijk jazzpianist. Dat is te horen in de vrije omgang met de noten en in de swingende aanpak van de dansdelen, waarbij vier rondeaux uiteraard niet mogen ontbreken.

Verwacht geen subtiel gemiezemuis. Rondeau grijpt stevig in de toetsen en de opnametechnici doen er een flinke schep bovenop met zwaar dreunende bastonen. Negen stukken van Rameau krijgen zo een onorthodoxe, beeldende en zeldzaam directe interpretatie. Minder bekend maar van eenzelfde niveau zijn de werken van zijn tijdgenoot Pancrace Royer, met als kopstuk Le Vertigo, waarin de oren worden meegesleurd in een inderdaad duizelingwekkende draaikolk van klanken.

PAUL JANSSEN

EDDIE VETTER

Symphony no. 9

Vertigo

Fabelachtig

38 april 2016

Jean Rondeau swingt

CDBESPREKINGEN renaissance

barok

ARNOLD & HUGO DE LANTINS

HEINRICH IGNAZ FRANZ BIBER

Le Miroir de Musique o.l.v. Baptiste Romain

Ricercar Consort o.l.v. Philippe Pierlot

RICERCAR 54004 39003651 / € 22,99

MIRARE 37601 27223023 / € 22,99

Arnold en Hugo de Lantins, afkomstig uit de buurt van Luik, waren in de vijftiende eeuw lang niet de enige musici die vanuit de lage landen hun weg vonden naar Italië. De broers waren onder meer werkzaam in Pesaro. Hun muziek is te vergelijken met die van bijvoorbeeld Guillaume Dufay of Johannes Ciconia, ook componisten die vanuit het Noorden naar Italië trokken.

Op deze cd horen we chansons en andere wereldlijke werken van beide broers De Lantins, zowel op Franse als op Italiaanse teksten.

Sommige stukken met tekst worden instrumentaal uitgevoerd. Le Miroir de Musique is op dit moment een van de toonaangevende groepen op het gebied van de muziek uit de vroege renaissance. Het ensemble is wisselend van grootte en samenstelling en heeft voor deze cd een flink aantal zangers en instrumentalisten bijeengebracht. Dat zorgt voor veel afwisseling.

De concentratie waarmee de zangers dit repertoire uitvoeren is te vergelijken met die van het Huelgas Ensemble van Paul van Nevel. Er klinken vedels, blokfluiten en luiten, maar ook doedelzakken, schalmeien en een echte vijftiende-eeuwse schuiftrompet. Een bijzondere renaissance-cd.

Heinrich Ignaz Franz (von) Biber kennen we met name van zijn vioolsonates, maar hij schreef ook muziek voor strijkersensembles en groot bezette kerkmuziek. Op deze cd wordt een aantal werken samengebracht die Biber als hofmusicus in Salzburg schreef en die duidelijk waren bedoeld als amusement. Biber was een meester in het schetsen van muzikale taferelen waarin natuurgeluiden en oorlogsrumoer werden geïmiteerd, maar hij laat in de eerste sonate op deze cd ook een lichtelijk aangeschoten nachtwaker door het instrumentale palet heen lopen die de burgers van Salzburg vertelt hoe laat het is en hen maant om hun haard te doven en om voor het slapengaan nog een gebedje te plegen. In het laatste stuk op deze cd schildert Biber een veldslag. Daarin laat hij de soldaten opkomen die allerlei liedjes zingen die Biber, als een Charles Ives bien avant la lettre, gewoon door elkaar heen componeert.

Als de veldslag op zijn hoogtepunt is laat Biber de strijkers woest op hun instrumenten slaan, en het stuk eindigt met een lamento voor de gesneuvelden en gewonden. De strijkers en de continuospelers van het Ricercar Consort maken er een kleurrijk geheel van, net als van de andere stukken op deze prachtig opgenomen cd.

MARCEL BIJLO

MARCEL BIJLO

SecularWorks

Doedelzakken, schalmeien en een schuiftrompet

barok

Imitatio

Kleurrijke Biber

barok

JOHANN SEBASTIAN BACH Kantaten no 15

MARIN MARAIS Paolo Pandolfo e.a.

Chor der J.S. Bach-Stiftung, Orchester der J.S. Bach-Stiftung o.l.v. Rudolf Lutz

GLOSSA 84245 62204157 / € 22,99

J.S. BACH-STIFTUNG 76401 51160173 / € 22,99

Marin Marais, hofmusicus van Lodewijk XIV, wordt beschouwd als de grootste gambist van zijn tijd. In Frankrijk was de viola da gamba het favoriete instrument voor kamermuziek, terwijl elders in Europa de viool dat was. Als gambist kun je natuurlijk niet om Marais heen. Wat de muziek van Vivaldi is voor de violisten is die van Marais voor de gambisten: de absolute top van het repertoire. De Italiaan Paolo Pandolfo, die meer dan vijfendertig jaar geleden zijn carrière begon in het ensemble van Jordi Savall, brengt op deze nieuwe cd een aantal werken samen die Marais in 1689 publiceerde. In de stukken voor twee gamba’s vormt hij een perfect duo met Amélie Chemin en voor het continuo tekenen luitist Thomas Boysen en klavecinist Markus Hünninger. Luit en klavecimbel worden hier op een heel knappe manier ingezet, ze spelen vaak heel verschillende partijen die toch naadloos in elkaar passen. Er wordt ook geïmproviseerd en dat is geheel volgens de praktijk van de zeventiende eeuw. In de langzame stukken durven de musici bovendien spannende stiltes te laten vallen. Dat maakt deze uitvoeringen echt heel boeiend.

Bij cd nummer 15 zijn ze inmiddels, de musici van de J.S. Bach-Stiftung St. Gallen. Alle Bachcantates worden opgenomen in de barokkerk van het Zwitserse plaatsje Trogen. Bij elke cantate is er een ander corps aan instrumentalisten en zangers. Hier is het resultaat gemiddeld, met als positieve uitschieter de bas Klaus Häger – maar er zijn ook solisten met maar een vijfje. Soms is het koor te groot en klinkt het begeleidende orgel zoals bij een congregatie: net iets vooruitlopend op de zang. Het authentieke, transparante orkest maakt veel goed, het is ook mooi opgenomen. Constante factor van dit project is dirigent en organist Rudolf Lutz, die er zo’n beetje zijn levenswerk van heeft gemaakt. Blijkens het boekje houdt hij zich goed op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke inzichten inzake Bach. Bezetting, streekwijzen, koorpraktijk, improvisatie, invulling van de basso continuo – bij geen enkele cantate gaat hij op de automatische piloot, steeds weegt hij de mogelijkheden af. Wanneer, op welke locatie en met welk ensemble voerde Bach een cantate uit, wil hij weten, om pas daarna zijn musici te kiezen. Als dit tot het einde wordt volgehouden – een kwarteeuw is voor het project uitgetrokken – heeft Ton Koopmans reeks een evenknie van formaat.

MARCEL BIJLO

JOS VAN DER ZANDEN

Marais 1689

De absolute top van het gambarepertoire

KLASSIEKEZAKEN.NL

Bach vanuit Zwitserland

april 2016

39

CDBESPREKINGEN barok

barok

AGOSTINO STEFFANI

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL

Crudo Amor

Water music

Akademie für Alte Musik Berlin

Eugenia Boix, Carlos Mena, Forma Antiqua o.l.v. Aarón Zapico

HMC 31490 20221624 / € 22,99

WINTER&WINTER 25091 023127 / € 22,99

Sommige mensen kunnen niet genoeg krijgen van Händels Water music.

Bij de première, tijdens een boottocht over de Thames op 17 juli 1717, liet koning George I de muziek zelfs driemaal spelen, tweemaal voor en eenmaal na het souper. De musici voeren bij deze gelegenheid op een boot naast die van de koning. Uiteindelijk ging ‘His Majesty’ pas om half vijf naar bed, volgens het verslag van de Pruisische ambassadeur. Bijna drie eeuwen later vaart de Akademie für Alte Musik Berlin opnieuw naar Chelsea, met in de bagage alle kennis die de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk in de laatste decennia heeft vergaard. Of de muziek ook in 1717 zo geklonken heeft? We zullen het nooit weten.

In snelle delen is het vaak alsof de Duitsers in een speedboot over de Thames razen. Af en toe doen de bewegingen dan weer een beetje Pruisisch stram aan, met een te zwaar accent op de eerste tel van een maat. Voor het overige valt er veel te genieten van het homogene en virtuoze samenspel, en vooral van Händels briljante muziek, die de eeuwige jeugd lijkt te bezitten.

Agostino Steffani is een barokcomponist die de laatste jaren, mede door de inspanningen van Cecilia Bartoli en Philippe Jaroussky, hoe langer hoe bekender aan het worden is. Dat inspireert ook andere ensembles om met Steffani’s bijzondere vocale muziek aan de slag te gaan. Dat Steffani zo weinig bekend is gebleven, komt misschien doordat hij ook tijdens zijn leven niet echt in de Italiaanse frontlijn stond. Hij was actief in Wenen en München, waar hij ook het merendeel van zijn werken componeerde.

De nieuwste Steffani-verrassing komt uit Spanje. Forma Antiqua wijdt zich samen met sopraan Eugenia Boix en countertenor Carlos Mena aan Steffani’s zeer aantrekkelijke duetti da camera. Deze cantates voor twee stemmen, waarin de vocale partijen precies even belangrijk zijn, lopen duidelijk vooruit op de talrijke werken die Händel in zijn jonge jaren in dit genre schreef. Eugenia Boix heeft een vrij donkere stem die wel wat doet denken aan die van Montserrat Figueras. Haar gevoileerde timbre mengt prachtig met de romige countertenor van Carlos Mena.

Forma Antiqua zorgt voor een afwisselend bezet continuo, waarmee dit een bijzonder mooie cd is geworden.

EDDIE VETTER

MARCEL BIJLO

Händel in een speedboot

Duetti da camera

advertentie

DE MUZE VAN ZUID 21 EN 22 MEI 2016

KENT U DE HACQUARTSTRAAT, DE DUFAYSTRAAT, DE VAN BREESTRAAT OF DE BERNARD ZWEERSKADE?

T WEE DAGEN

NEDERLANDSE

MUZIEK

IN AMSTE RDAM ZUID

FESTIVAL DE MUZE VAN ZUID

Weet u dat die straten genoemd zijn naar Nederlandse componisten, net als bijna 40 andere straten in Amsterdam Zuid? Hoe zou de muziek van die componisten klinken? U hoort het bij De Muze van Zuid.

Bevlogen musici in reguliere concertzalen, op bijzondere locaties en ook in de openlucht. Een festival met 17 concerten, met werken van ruim 30 Nederlandse componisten die leefden van de 15e eeuw tot nu. Daarnaast is er een luisterwandeling en worden scholieren actief bij het festival betrokken.

Kom luisteren naar het Dudok Kwartet, Camerata Trajectina, het Aurelia Saxofoon Kwartet, BRISK, het Gesualdo Consort, het Leo Smit Ensemble, het Brackman Trio, Camerata RCO, sopraan Amaryllis Dieltiens en vele anderen.

WWW.MUZEVANZUID.NL

FACEBOOK.COM/DEMUZEVANZUID TWITTER.COM/MUZEVANZUID

CDBESPREKINGEN barok

hedendaags

ANTONIO VIVALDI Bassoon Concertos

Gustavo Núñez, Academy of St Martin in the Fields o.l.v.Tomo Keller

MICHEL VAN DER AA Violin Concerto; Hysteresis

Janine Jansen, Koninklijk Concertgebouworkest e.a.

PENTATONE 82794 9053962 / € 24,99

DISQUIET 060891 7400526 / € 23,99

Hoeveel fagotconcerten zijn er nu helemaal gecomponeerd? Mozart schreef er eentje, we hebben wat Boheems spul uit de achttiende eeuw, maar dat is het wel zo’n beetje. Met zijn maar liefst negenendertig fagotconcerten schreef Antonio Vivaldi er dus meer dan wie dan ook! En of je nu op een barokfagot speelt of op, zoals Gustavo Núñez doet, een ‘gewone’, Vivaldi’s concerten zijn razend moeilijk en virtuoos. De Uruguayaan Gustavo Núñez is solofagottist van het Koninklijk Concertgebouworkest, maar hij zal ook in die functie waarschijnlijk nooit zo veel noten achter elkaar te spelen hebben als op deze cd. Hij wordt begeleid door een orkest dat, voorzichtig gezegd, een reputatie hoog te houden heeft.

De Academy of St Martin in the Fields was in de jaren zeventig hét kamerorkest, en ze bestaan nog steeds. Núñez laat zijn instrument in de snelle delen heerlijk virtuoos knorren en in de langzame delen prachtig zingen. Ook in een tijd waarin we dit soort muziek hoofdzakelijk nog op oude instrumenten horen uitvoeren, is er plaats voor een uitvoering als deze, en helemaal als die zo vorstelijk is opgenomen als deze cd van Pentatone.

Geen elektronica en filmprojecties, deze keer. Voor Janine Jansen en het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) schreef Michel van der Aa een Vioolconcert (2014) volgens de klassieke regelen der kunst. En toch: wie op deze Disquiet-release de premièreregistratie beluistert, hoort een componist die in de eerste plaats elektronisch en muziektheatraal denkt, zuiver akoestische uitgangspunten of niet. Cleane koperklanken en vibratoloze strijkersakkoorden lijken uit een doosje te komen. De percussiesectie speelt ritselend en tikkend voor soundtrack. Al even kenmerkend voor Van der Aas vertrouwdheid met digitale geluidstechnologie zijn de scherpe montages tussen koele klankvelden en het tumult van gelaagde ritmische texturen (door het KCO met mechanische precisie over het voetlicht gebracht). En dan is er die solopartij, die Jansen met een verbluffende urgentie uit de snaren strijkt. In haar geladen spel weerklinken echo’s uit Van der Aas muziektheatrale universum. Sombere cantabilelijnen roepen de eenzame vrouwspersoon uit Up-Close in herinnering. In het turbulente laatste deel raast de hysterica uit One. De titel van het klarinetconcert Hysteresis (2013) verwijst naar het fenomeen dat materialen elkaars eigenschappen overnemen.

Een rake beeldspraak voor de schizofrene dialoog die zich in het werk ontvouwt tussen solist Kari Kriikku en zijn elektronische alter ego.

Virtuoos knorrende fagot

Verbluffende urgentie

JOEP CHRISTENHUSZ

MARCEL BIJLO

opera-aria’s dvd

jazz

GIACOMO PUCCINI An evening with Puccini

Jonas Kaufmann, Filarmonica della Scala o.l.v. Jochen Rieder

Into the silence

SONY 08887 51302495 (DVD) / € 23,99

ECM RECORDS 060254 7594358 / € 23,99

Gelukkig maar: het lijkt hier en daar nog een beetje te rommelen op het schellinkje in de Scala, maar het is vooral een feest van wederzijdse liefde tussen het Milanese publiek en tenor Jonas Kaufmann. De iPhones en andere virtuele privacydoorbrekers komen tevoorschijn bij de toegiften en daar is het vuur zo heftig dat het publiek zijn waardering uitdrukt met staande ovaties. Een kleine striptease van de zanger wordt voortijdig afgebroken, maar krijgt desalniettemin luide bijval en een charmante vergissing wordt de tenor vergeven.

Fantastisch camerawerk toont ons dan de vertederde blik van de fluitiste en de verbaasde ogen van de blazer naast haar. Dit is de dvd bij het album: een recital van voornamelijk Puccini-aria’s dat ongetwijfeld geproduceerd is om nog meer munt te slaan uit dit deel van Kaufmanns repertoire, met een vooraf net niet helemaal natuurlijke impressie van een wandeling naar La Scala en een vriendelijke, pakkende inleiding van de zanger zelf, met filmbeelden van de componist. Intermezzi uit Manon Lescaut, Madama Butterfly en zelfs de eenakter Suor Angelica geven Kaufmann rust tussen zijn aria’s, en door het gedegen orkestspel van de Filarmonica della Scala onder leiding van Jochen Rieder zijn die zeer de moeite waard. Het moet gezegd: de charme dampt van deze nogal onweerstaanbare dvd.

Geen van de Israëlische jazzmuzikanten die zich recent lieten gelden, heeft zo snel naam gemaakt als trompettist Avishai Cohen. In korte tijd is hij uitgegroeid van geheimtip tot bepalende figuur. Het succes van Cohen is niet moeilijk te verklaren. Waar de jazzwereld lang werd gedomineerd door technisch hoogstaand en tamelijk academisch spel, bracht de Israëliër de romantiek volop terug in de muziek. Op de hoesfoto van een van zijn vorige platen was hij niet voor niets met een weemoedige blik in een café geportretteerd, sigaret en drankglas binnen handbereik.

Cohen heeft een donkere kant.

Cohen durft ook kwetsbaar te zijn. Wie hem live heeft gehoord, weet hoe intens en intiem hij kan spelen. Alleen op de plaat kwamen die kwaliteiten nog niet altijd optimaal tot hun recht. Op zijn eerste ECM-album heeft Cohen gekozen voor een vijfmansbezetting. Contrast is daarbij het sleutelwoord: krachtige spelers als bassist Eric Revis en saxofonist Bill McHenry verzorgen het tegengeluid bij zachtmoediger spelers als pianist Yonathan Avishai en Cohen zelf. Zes sfeervolle stukken, opgebouwd als een verhaal, tonen Cohen nog wat zoekend, maar op zijn sfeervolst.

HEIN VAN EEKERT

MISCHA ANDRIESSEN

Avishai Cohen

Nogal onweerstaanbaar

KLASSIEKEZAKEN.NL

Avishai Cohen: van geheimtip tot bepalende figuur

april 2016

41

Aanbevolen door uw

ALGEMENE BOEKHANDEL Al meer dan twintig jaar is de cd-afdeling van De Algemene Boekhandel te Amersfoort in de omgeving een begrip. De mooiste klassieke en populaire muziek, op oude of nieuwe instrumenten, op dvd of langspeelplaat, alles valt te bekijken en te beluisteren op de makkelijk te bereiken en toch rustig gelegen Leusderweg, Professionele medewerkers adviseren graag over de mooiste klassieke muziek. De winkel is elke werkdag geopend, met gratis parkeren voor de deur...

Leusderweg 186, Amersfoort Tel. 033-465 5646 libris.nl/dealgemeneboekhandel

TSJAIKOVSKI, STRAVINSKY Violin Concerto, Les Noces Patricia Kopatchinskaja, MusicAeterna o.l.v. Teodor Currentzis

SONY 08887 51651227 / € 23,99

Fris, fruitig, ruig, teder, schurend, krakend, opwindend, superlatieven schieten te kort bij de nieuwste uitvoering van Tsjaikovski’s Vioolconcert door het blootvoetige podiumbeest Patrica Kopatchinskaja onder leiding van de warmbloedige, zelfs in het koude Siberische Perm niet verdwaalde Griek Teodor Currentzis. Wereldwijd wordt binnen enkele seconden het publiek in twee tegenovergestelde kampen verdeeld, Kopatchinskaja-haters en Kopatchinskaja-liefhebbers, beiden met luidkeels van de daken geroepen argumenten. Ondergetekende hoort tot het laatste kamp, want Patricia kietelt, fluistert, verleidt, swingt en imponeert, en speelt uiteindelijk de sterren van de hemel, met niet een dooie maar juist springlevende Tsjajkovski. Kortom, een ongehoorde belevenis.

David Apollonius Coppoolse (verkoper)

BOEKHANDEL DOMINICANEN Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aangevuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boekhandel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optredens. Ook worden hier exposities gehouden.

Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043-4100010 libris.nl/contact/ dominicanen

42 april 2016

DIVERSE COMPONISTEN The Guitarist John Williams

SONY 88843 092942 / € 159,95

Met het verstrijken der decennia komen er steeds meer en mooiere overzichtsboxen van de groten der aarde uit. Nu is het de beurt aan meestergitarist John Williams. Zijn complete Long Play-oeuvre wordt uitgebracht op maar liefs 58 cd’s en een dvd. Onvergetelijke uitvoeringen, van Rodrigo’s Concierto de Aranjuez tot en met het album Together met zijn collega Julian Bream. Om nog maar te zwijgen van de vele ietwat onbekendere cd’s met Spaans gitaarrepertoire. Deze box is een prachtige ode aan misschien wel de beste gitarist ooit.

Paul Smeets (inkoper)

SPECIALIST VELVET / PAAGMAN In een van de mooiste boekwinkels van ons land verzorgt VelvetMusic de muziekafdeling met een uitgebreide selectie cd’s, dvd’s en vinyl. VelvetMusic is een keten van speciaalzaken in Nederland. Dat houdt in dat we ons voornamelijk richten op de ‘echte’ muziekliefhebber. VelvetMusic organiseert regelmatig optredens in de winkel, die te vinden zijn op de site van Paagman (paagman.nl). Zo hebben we dit jaar violiste Frederieke Saeijs te gast gehad en verzorgde cellist Joachim Eijlander een gratis concert met solosuites van Bach.

Naast een zeer uitgebreid assortiment popmuziek krijgt de klassieke afdeling ruime aandacht in de winkel.

Frederik Hendriklaan 217, Den Haag Tel. 070-3383838 velvetmusic.nl paagman.nl

DIVERSE COMPONISTEN Dank sei Dir Herr Aafje Heynis

PHILIPS 02894 6406526 / € 8,99

Op 16 december van het afgelopen jaar overleed op 91-jarige leeftijd de Nederlandse alt Aafje Heynis, en ik maak graag van de gelegenheid gebruik haar op deze plek een eerbetoon te brengen. Aafje Heynis had een buitengewoon mooie stem en had zonder enige twijfel de wereldtop gehaald als ze daarvoor gekozen had. Aafje ambieerde echter geen internationale carrière. Zij maakte vooral furore in het oratoriumrepertoire. Haar diep religieuze overtuiging maakte, zoals ze zelf zei, dat ze met zingen haar geloof kon belijden. Misschien heeft die levensinstelling er wel voor gezorgd dat zij, naar mijn mening, de mooiste uitvoering aller tijden van Bachs Erbarme dich op de plaat heeft gezet. Natuurlijk staat dat op deze cd, misschien wel de dierbaarste in mijn privécollectie.

Harm Meijer (verkoper)

BOEKHANDEL HIJMAN ONGERIJMD NIEUW IN ARNHEM! Vanaf half september verkoopt boekhandel Hijman Ongerijmd klassieke muziek. Dat doen we in de Salon classique.

In de Salon classique vindt u een uitgelezen collectie klassieke cd’s en dvd’s. En u bent er welkom voor een kop koffie met leesvoer. Regelmatig staan er activiteiten op het programma, zoals lezingen en livemuziek. Loop de trap op en de klassieke boventonen komen u tegemoet. De Salon classique is uitsluitend op vrijdagen en zaterdagen geopend, daardoor kunnen wij altijd een advies op hoog niveau garanderen. U kunt iedere dag bestellen via peter@hijmanongerijmd.nl en uw bestelling kan iedere dag in de boekwinkel worden afgehaald.

Kom snel een kijkje nemen in dit nieuwe klassiekemuziekparadijsje!

Boekhandel Hijman Ongerijmd Grote Oord 15, Arnhem Tel. 026-4424938 hijmanongerijmd.nl/ salon-classique KLASSIEKEZAKEN.NL

CAMILLE SAINT-SAËNS Cello concertos nos. 1 and 2 e.a.

Truls Mørk, Louis Lortie, Bergen Philharmonic Orchestra o.l.v. Neeme Järvi CHANDOS 09511 5516225 (SACD) / € 22,99

Gaat u na het opzetten van deze fonkelnieuwe cd gewoon in uw luie stoel zitten, ontspan, en luister naar deze uitgave. De celloconcerten, waarin Truls Mørk de cellopartij vertolkt met zijn prachtige, overtuigende toon; het Carnaval der dieren, fantasievol en meeslepend gespeeld in een schier volmaakte balans tussen de instrumenten…

Als toegift het zelden gespeelde Africa op. 89, gloedvol gespeeld door Louis Lortie. Opgenomen in prachtige dsd-sacd-kwaliteit!

Peter Vijfvinkel (verkoper) april 2016 43

ADVERTORIAL

FESTIVAL – EERSTE EDITIE 2016 Tijdens dit festival vieren wij feest rond de prachtige muziek van Claudio Monteverdi. Deze componist is één van de grootste genieën in de muziekgeschiedenis. Hij leefde vierhonderd jaar geleden, in roerige tijden: de oude zekerheden werden afgebroken, naar nieuwe werd gezocht. De Reformatie deed zijn intrede en de Katholieke Kerk trachtte zich staande te houden. In dit tijdsgewricht tussen Renaissance en Barok veranderde ook de muziek. Monteverdi ging daarin zijn eigen(wijze) weg. Hij componeerde de Maria Vespers, de Selva Morale, en negen boeken vol madrigalen op prachtige hoofse poëzie. Alle negen boeken, met in totaal tweehonderd madrigalen, worden momenteel op CD uitgebracht door Ensemble Le Nuove Musiche.

In april staat Amersfoort drie dagen lang in het teken van Monteverdi. In maar liefst vijf concerten geven verschillende topmusici hun kijk op zijn muziek. Het belooft iets heel bijzonders te worden en u kunt dit mooie feest bijwonen.

Een festival vol verrassingen

Elk concert in deze reeks heeft zijn eigen invalshoek, steeds met een mooie surprise.

Erik Bosgraaf geeft met zijn blokfluitimprovisaties extra glans aan de madrigalen.

De dames van Seldom Sene laten vervolgens met vele soorten van datzelfde instrument een onverwachte andere kant horen.

Dans en muziek worden bondgenoten in het optreden van de Italiaanse danseres Gaia Cicolani. Menno van Delft brengt rust met zijn beto-verende klavichord.

Tenslotte gaat Monteverdi een verrassend duet aan met de jazz van Yuri Honing, samen met Le Nuove Musiche.

Programma

Concert 1 OP LEVEN EN DOOD

22 april 20.00 - St. Aegtenkapel Ensemble Le Nuove Musiche en Erik Bosgraaf Concert 2 SCINTILLE DI MUSICA

23 april 16.00 - St. Aegtenkapel Blokfluitkwintet Seldom Sene, Winnaars van het Van Wassenaerconcours 2014 Concert 3 VENETIAANSE FEESTVESPER

23 april 20.00 - St. Franciscus Xaveriuskerk Ensemble Le Nuove Musiche en Koor Nieuw Bach Ensemble Concert 4 SOTTOVOCE

24 april 11.00 - St. Aegtenkapel Menno van Delft op klavichord Concert 5 MONTEVERDI MEETS JAZZ

24 april 16.00 - Theater De Lieve Vrouw Yuri Honing and friends, Erik Bosgraaf en Ensemble Le Nuove Musiche

Wie is die vrouw?

Ondertussen dwaalt in de stad een jonge vrouw langs grachten en stegen. Ze is beeldschoon en straalt in haar barokke japon, maar wie beter kijkt kan haar wanhoop voelen. Al eeuwen zoekt ze. Naar wat, naar wie? Wat is haar geheim? Wordt er een tipje van de sluier opgelicht?

Kaarten op www.deflint.nl of www.lievevrouw.nl

www.monteverdixl.com

COLUMN HANS HEG

DEAR TEO, DEAR PATRICIA In de toelichting leg je een bekentenis af. Onder het kopje Dear Teo – via wie je je kennelijk niet tot hém maar tot óns richt – debiteer je een filosofietje van de koude grond. Ik stond even perplex. Je had aanvankelijk niets met dit vioolconcert en vond dat het nauwelijks nog betekenis heeft voor hedendaagse oren. Gelukkig ben je tot inkeer gekomen. Heel moedig. Maar dit wordt ons wel ingepeperd met behulp van extreme accenten, krankzinnige tempi en ongemotiveerde dynamische contrasten.

Nadat ik jullie versie van Tsjaikovski’s Vioolconcert had gehoord, moest ik denken aan dat mopje over de muis en de olifant. Kennen jullie vast wel. Ze zijn samen op pad en hebben het enorm naar hun zin. Op een bepaald moment roept die kleine muis tegen zijn grote makker: “Wat Zijn We Lekker Aan Het Stampen, hè!” De olifant zwaait met zijn slurf en kijkt verbaasd naar beneden. Iets dergelijks ervoer ik na het beluisteren van jullie opname, vooral toen ik besefte dat ik stampen alleen maar door provoceren hoefde te vervangen.

Dat is even leuk, maar het begint al snel te irriteren. Is dat de bedoeling? Nou, dan zijn jullie geslaagd. Teme er daar Sony kritiekloos, lijkt het wel, is meegegaa n met een ‘andere’ opvatting over hoe een cd anno nu hoort te klinken. Resultaat: een belabberde, onevenwichtige registratie (gemaakt in het theater van Perm), die wordt ontsierd door bizarre contrasten tussen hard en zacht. Valt inderdaad te corrigeren met de volumeknop.

Ontspannen luisteren kun je daardoor echter wel vergeten.

Het experiment met die pianola’s mislukte overigens doordat het (toen) niet mogelijk bleek om ze live goed te coördineren. Dus worden de vocalisten en het koor tegenwoordig van repliek ged iend door v ier stev ig timmerende pianisten en dito slagwerkers. Currentzis en zijn mensen bieden het volle pond. Bovendien is de opname uit het Teatro Real in Madrid aanzienlijk beter dan de Tsjaikovski uit Perm. Al is ook hier soms de balans zoek. Sympathiek is de geste die tussen de kleine lettertjes is te vinden: “This recording is dedicated to the memory of Serge Diaghilev and Gerard Mortier”.

FASCINEREND ­ UZIKAAL PORTRET M

Beste Patricia, wat heeft je bezield om van dit succesnummer af en toe een karikatuur te maken? Omdat het zo’n populaire hit is? Omdat je je tegen Tsjaikovski en zijn ouderwetse, romantische meuk wilde afzetten? Of uit mateloze bewondering voor ‘jouw’ Griekse Teo, de oprichter en dirigent van MusicAeterna?

Die weet immers ook van wanten als het om ‘anders’ en ‘nieuw’ gaat. Alleen het langzame deel, de Canzonetta, heeft me ontroerd. Al vraag ik me af of het echt ineens zó fluisterzacht moet om te overtuigen.

FOTO: ALEKSEY ROMANOV NILOLAEVICH

KLASSIEKEZAKEN.NL

­ travinsky zijn experimenteelste ballet voor S Diaghilev. Hij voorzag het ‘libretto’, die traditionele boerenbruiloft, van nog altijd verbazingwekkend moderne muziek. Met krijsende en schreeuwende vrouwen naast brullende en lallende mannen. En of dat nog niet genoeg was: begeleid door een ‘orkest’ van mechanische piano’s (de pianola was het nieuwste van het nieuwste rond 1920) plus een batterij slagwerk. Geen strijkers of blazers.

Nee, dan de ‘toegift’ na dit deels mislukte Tsjaikovski-experiment. ‘Teo’ komt met een vlammende, om niet te zeggen overrompelende lezing van Les Noces. Een fascinerend muzikaal portret van een Russische bruiloft uit lang vervlogen tijden. Met zijn vitale en regelmatig lekker rauwe interpretatie slaat hij de spijker op zijn kop. Maar dat zal niemand verbazen die Currentzis in oktober 2013 in Keulen (tijdens de Ruhrtriennale) aan het werk heeft gezien in Le Sacre du Printemps – eerder ook uitgebracht op Sony.

Tien jaar na de geruchtmakende Parijse première van de Sacre in 1913, creëerde

TSJAIKOVSKI, STRAVINSKY VIOLIN CONCERTO, LES NOCES

Patricia Kopatchinskaja, MusicAeterna o.l.v.Teodor Currentzis SONY 08887 51651227

april 2016 45

ALTIJD EEN VERRASSING SSIEKE MUZIEK BERS VAN KLA VOOR LIEFHEB

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland.

Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

KLASSIEKE Ki nderZ AKEN

...VOOR KINDEREN EN ANDERE VOLWASSENEN

PRINSES CHRISTINA CONCOURS

Of het nu gaat om een potje Mens erger je niet, gamen, snelpunniken, double backside flips of om muziek maken: een wedstrijdje is altijd leuk. Behalve natuurlijk als je niet tegen je verlies kunt. Maar daar is iets tegen te doen.

Mail me maar.

Het leuke van meedoen aan een concours (wedstrijd) is om te zien wat je leeftijdsgenoten presteren. Kijken naar elkaar en leren van elkaar. Mijn advies is om je nooit te laten ontmoedigen. Wie muziek maakt, heeft altijd een streepje voor. JIJ bent degene die overal in de wereld iets kan spelen en zingen. De vonk springt over en je hebt contact. Natuurlijk hoef je niet van muziek je beroep te maken.

Voor ‘De Muziekwedstrijd’ van het Prinses Christina Concours (PCC) werden zeshonderd filmpjes ingestuurd. Alle soorten muziek en elk instrument, van 4 t/m 12 jaar. Dat maakt jureren héél lastig. Wát vergelijk je?

Moeilijkheid van instrument? Keuze van de muziek? Leeftijd? Talent? En wat is talent?* Soms heeft iemand veel talent. Iedereen roept ‘Oh!’ en ‘Ah!’ en vervolgens wordt er niks met dat talent gedaan. Ja, dan wordt het ook niks.

Talent = aanleg + werken. En de omgeving moet meewerken, zoals je ouders, grootouders, juf, meester of muziekdocent.

Eén ding is zeker: het plezier van muziek maken moet altijd één stap voor liggen op het oefenen.

Ik was voorzitter van de jury. Als jury moet je eerlijk zijn, want kinderen weten zelf heel goed wie de beste is. Een wedstrijd is een momentopname van wat je op die dag, op die leeftijd presteert. Het kan zijn dat de KLASSIEKEZAKEN.NL

Twee cd’s van PCC-winnaars: Saxofonist Floriaan Wempe Kern bij de jazzmuziek is swing, timing, improvisatie en originaliteit. En de goeie mensen om je heen verzamelen. Hij gaat van up-tempi naar de ballads waar hij het mondstuk van de tenor op zijn ziel legt (#3).

WEMPE, COLTRANE FLO’S FLOW Floriaan Wempe

CHALLENGE 06089 17334722

Pianist Hannes Minnaar, met dirigent Jan Willem de Vriend Wat een mooie combinatie. Jong, gevoelig, poëtisch en parelend – gecombineerd met De Vriends vlieguren. Wat gebeurt daar in #4 op 16’29”? Ik zet deze cd op wanneer ik naar een zonnig humeur wil met af en toe een streep zwart erdoorheen.

Nou dág!

LUDWIG VAN BEETHOVEN PIANO CONCERTOS NOS. 1 & 2 COMPLETE PIANO CONCERTOS VOL. 2 Hannes Minnaar, Orkest van het Oosten o.l.v. Jan Willem de Vriend CHALLENGE 06089 17271225

362ste inzending jaren later de Wereld Winnaar wordt op de grote podia. Muziek maken is groeien in muziek. Er zijn veel kleine kereltjes en meisjes die bij het PCC begonnen en nu succesvolle profi’s zijn: Vincent van Amsterdam, Liza Ferschtman, Ralph van Raat, Christiaan Kuyvenhoven. Maar ook veel jazzcats die als jazzvogeltje begonnen zijn, zoals Peter Beets, Rik Mol, Sebastiaan van Bavel en Morris Kliphuis. Zoek ze maar eens op.

Edwin Rutten Iedere mailer krijgt de Klassieke Kinderzaken konde.

De 13de mailer stuur ik een cd’tje. Vorige keer waren dat Agnes Germeraad, Hans, Stan, Wout, Milou, Yara en Lente (4 maanden). Jullie krijgen de cd De Koning, de Kat en de Viool.

EDWINRUTTEN@EDWINRUTTEN.NL

PPS. IN DE VOLGENDE KLASSIEKE ZAKEN HEB IK EEN SPECIALE OPROEP AAN ALLE BASISSCHOLEN IN NEDERLAND EN VLAANDEREN. WE GAAN WEDSTRIJDJES DOEN! PS. * ’AANLEG VOOR TALENT’ VIND IK ZO’N LEUKE KROMME KREET. WAT KLOPT HIER NIET? PPS. CHRISTINACONCOURS.NL; DEMUZIEKWEDSTRIJD.NL; EDWINRUTTEN.NL april 2016

47

CONCERTEN 30 MAART DE DOELEN ROTTERDAM 27 JULI CONCERTGEBOUW AMSTERDAM 13-14 OKTOBER DE DOELEN ROTTERDAM

PUZZEL Jan Peter Raat

LENTEPUZZEL: In veel orkest- en koorwerken, kamermuziek, concerten en liederen zijn componisten geïnspireerd door het voorjaar, getuige de (bij)namen van deze composities. Vul in het schema de achternaam in van de componist bij de bedoelde compositie, de verticale gearceerde kolom geeft dan een toepasselijk woord.

1. O primavera, gioventù de l’anno 2.

Frühlingskwartet

3.

Im Frühling

4.

Am Bach im Frühling

5. Het was in de vroege lente 6.

Frühlingsstimmen

7.

Komm, holder Lenz

8.

Letzter Frühling

9.

Rondes de Printemps

10. Le Sacre du Printemps 11.

La Primavera

12.

Frühlingslied

13.

Lentesymfonie

14. All the flowers of Spring 15. On hearing the First

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Cuckoo in Spring 16.

Frühlingssonate

13

14

15

OPLOSSING

16

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 29 april 2016 naar: Vereniging Klassieke Z­ aken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van de cd Beethoven ­pianoconcerten ­Hannes Minnaar verloot.

Met dank aan Challenge/New Arts ­International.

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 1-2016 Sfeervolle mooie muziek KLASSIEKEZAKEN.NL

PRIJSWINNAARS NAAM PLAATS MW. P. KONINGS COEVORDEN DHR./MW. G.W. KAUFMANN RHENEN DHR. A. VAN DEURZEN ROZENDAAL DHR. P. FAULHABER UDEN MW. J. SMITS HATTEM DHR./MW. R. WOUTERS EINDHOVEN MW. V.J. STEIN-POSTMA WILNIS DHR. P. VAN BERGEN SCHOORL MW. J. BARTZ- BONGAARTS OOSTERHOUT (NBR) DHR. B. MONTAUBAN ABBEKERK

De prijswinnaars ontvangen de cd: Remy van Kesteren - Tomorrow Eyes.

Met dank aan Universal Classics. april 2016

49

KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR

BOEKHANDEL FEIJN  Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl ALMELO

EMMEN THE READ SHOP XL VERMEER

ENSCHEDE

HILARIUS BROEKHUIS  Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

BOEKHANDEL BROEKHUIS  Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

AMERSFOORT

ERMELO RIEMER & WALINGA CD AFD. 

DE ALGEMENE BOEKHANDEL  Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

GOES BOEKHANDEL DE KOPEREN TUIN 

BROEKMANS & VAN POPPEL 

GRONINGEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

CHARLES MUZIEK

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl CONCERTO 

Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN NAWIJN EN POLAK BOEKVERKOPERS 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl

ARNHEM BOEKHANDEL HIJMAN ONGERIJMD 

Grote Oord 15 / 026-4424938 www.hijmanongerijmd.nl/salon-classique

DE BILT BOUWMAN BOEKEN 

Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven

BERGEN OP ZOOM QUIST BOEKHANDEL 

Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl

BREDA MUZIEKHANDEL SPRONK / DE VRIJE BOEKHANDEL 

Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN MUSIC & MORE 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

DELFT MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEN HAAG VELVET / PAAGMAN 

Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl

DORDRECHT DE MUZIEKDRAGERIJ

Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com DRACHTEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl HET CARILLON

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl NOORDWIJK BOEKHANDEL VAN DER MEER/HET CULTUURCAFÉ 

De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

OLDENZAAL BOEKHANDEL BROEKHUIS 

PLATO GRONINGEN 

OOSTERBEEK PLANTAGE MEIJER & SIEGERS 

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM BRUNO KLASSIEK 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERENVEEN BINNERT OVERDIEP 

Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HENGELO BOEKHANDEL BROEKHUIS 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KRIMPEN A/D IJSSEL BRUGZICHT BOEKEN & MUZIEK 

Stad en Landschap 25/29 / 0180-590237 www.brugzicht.nl

KROMMENIE ERWIN VERMAST CD-DVD SHOP 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LAREN LARENSE BOEKHANDEL 

Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl LEEUWARDEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl POORT 

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN PLATO LEIDEN 

VELVET MUSIC  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

50 april 2016

KROESE KLASSIEK 

In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl

DRIEBERGEN CD ARTLINE V.O.F. 

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

NIJMEGEN

BOEKHANDEL ROELANTS  LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

EINDHOVEN BULLIT KLASSIEK 

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

MIDDELBURG DE DRUKKERIJ 

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

AMSTERDAM BOUDISQUE MUZIEK EN FILM 

Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

MAASTRICHT

BOEKHANDEL DOMINICANEN  Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

MAASSLUIS MASTERSOUND 

Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl

RODEN BOEKHANDEL DAAN NIJMAN 

Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl

ROTTERDAM DE DOELEN WINKEL 

Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl SCHAGEN BOEKHANDEL PLUKKER 

Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl

SNEEK BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST BOEKHANDEL VAN DE VEN 

Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER 

Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl VENLO SOUNDS RECORDSHOP BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

WIJK BIJ DUURSTEDE BOEKHANDEL PETTINGA 

Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN MUSIC ALL IN 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE PLATO ZWOLLE 

Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl WAANDERS IN DE BROEREN  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

DEZE BOX WINNEN?

THE

MENUHIN

Ga naar: klassiekemuziek.nl/menuhin

CENTURY

"Een bijzonder musicus, een man met idealen."

De legendarische violist Yehudi Menuhin zou 22 april 100 jaar zijn geworden, als aandenken is deze luxe box samengesteld.

warnerclassics.com

RELAX VARIOUS ARTISTS 0825646494163

80 CD’s, 11 DVD’s & luxe boek 0825646782741

facebook.com/klassiekemuziek

EAST MEETS EAST NIGEL KENNEDY & THE KROKE BAND 0825646506316

ORFF: CARMINA BURANA SIR SIMON RATTLE 0825646494248

MOZART: REQUIEM CARLO MARIA GIULINI 0825646494231

4 NIEUWE VINYL RELEASES Voor meer nieuwe LP’s, ga naar: warnerclassics.com/vinyl

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

29,99

FOTO: UWE ARENS

clubleden

21,99* 2CD

29,99 niet clubleden

* 99 26, 2CD

VAN DE WERELD MET MENDELSSOHN Toen Felix Mendelssohn in 1829 de revival van Bachs ­Matthäus-Passion inluidde, was dat vooral een daad van liefde.

Liefde voor de muziek, liefde voor de barokke periode. Het kon daarom niet uitblijven dat Mendelssohn zich zelf aan een oratorium zou wagen. Dat deed hij in 1846 op meesterlijke wijze met Elias, een aan het leven van de gelijknamige profeet gewijd werk dat in alles Mendelssohns diepe kennis van en waardering voor de oratoria van Bach en Händel reflecteert.

Het werk is gemodelleerd naar zijn grote voorbeelden en overgoten met Mendelssohns heerlijke eigen melodieën en wonderschone orkestkleuren. Onder leiding van specialist HansChristoph Rademann zorgen het RIAS Kammerchor en de Akademie für Alte Musik Berlin twee cd’s lang voor soms ondraaglijk kippenvel, zo rijk stromen de schoonheid en de muzikale kleurrijkheid uit de boxen. Wie luistert naar deze opname, met een glansrol voor de Nederlandse bariton Thomas Oliemans in het solistenkwartet, begrijpt niet dat Mendelssohns oratorium niet veel vaker uitgevoerd wordt. In ieder geval garandeert deze aanbieding dat u twee cd’s lang compleet van de wereld bent.

FELIX MENDELSSOHN ELIAS

Solisten, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. Hans-Christoph Rademann

ACCENTUS 42602 34831115 (2 CD’S) / VKZ 162 762

biedt u deze uitgave aan.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 24 mei 2016.