Vkz2016 03

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 36STE JAARGANG JUNI 2016 NR 3

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Stem van de toekomst

PHILIPPE JAROUSSKY

Amsterdam Sinfonietta 2016 – 2017 Wij spelen het komende seizoen met

Candida Thompson leiding & viool

klarinet viool zang piano zang harp cello gitaar

Martin Fröst Isabelle van Keulen Rufus Wainwright Kristian Bezuidenhout Thomas Oliemans Lavinia Meijer Giovanni Sollima Miloš Karadaglić

Bestel nu kaarten

www.sinfonietta.nl

EXCLUSIEVE AANBIEDING

23,99

BIOGRAFIE IN DRIE CELLOSUITES

* 99 14,

BENJAMIN BRITTEN CELLO SUITES

QuirineViersen

GLOBE 87115 25525900 / VKZ 163 766 * Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 5 augustus 2016 .

FOTO: MARCO BORGGREVE

Benjamin Britten schreef tussen 1964 en 1971 drie cellosuites voor Mstislav Rostropovitsj. Britten schiep er een heel eigen en indringende wereld mee die sindsdien steeds weer wacht op (her)ontdekking door musici en luisteraars. Ook de Nederlandse celliste Quirine Viersen moest Britten echt herontdekken. “Ik heb ze lang links laten liggen”, zegt ze nu. “Ze waren te abstract voor mij, ik kon er geen binding mee krijgen.” Toen ze zich na de opname van de Bachsuites afvroeg wat de volgende stap moest zijn, kwam Britten weer om de hoek kijken.

“Omdat mijn goede vriend en producer Paul Janse het suggereerde, ben ik ze weer serieus gaan studeren. Ook heb ik Brittens biografie gelezen. En dat maakt het verschil. Ik heb de mens achter de muziek leren kennen en zijn eigen Engelse wereld ontdekt. Toen kon ik dat abstracte loslaten en alle emotie, liefde en passie terugvinden in zijn muziek.” En dat is precies wat deze cd is: een o zo menselijke biografie in drie cellosuites die van begin tot eind uitnodigt tot ademloos luisteren. Wees er daarom snel bij. De cd is uitgebracht als een limited edition van duizend genummerde exemplaren.

KLASSIEKE ZAKEN 36e jaargang, nummer 3 -juni 2016 Winkelprijs € 3,25 Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

DEZE MAAND

HOOFDREDACTEUR

Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Marcel Bijlo, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Jan Kunst, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Eddie Vetter, Jurjen Vis, Jos van der Zanden

JAROUSSKY’S STEM VAN DE TOEKOMST

EINDREDACTIE

Frederike Berntsen

6

Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter

WERELDSTERREN IN GRONINGEN

COVERFOTO

Simon Fowler

LEDENADMINISTRATIE

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 085 7600237 www.bcm.nl STOPZETTEN ABONNEMENT

GOEYVAERTS BRENGT HOMMAGE

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2016 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 5 augustus 2016

4

juni 2016

FOTO: ANNA-JULIA GRANBERG

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

GAUTIER CAPUÇON SPEELT DVORÁK

KOORMUZIEK VAN OLA GJEILO

23

FOTO: SIMON VAN BOXTEL

18

VA­N ZWEDEN & DSO LIVE

FOTO: SYLVIA ELZAFON

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

17 FOTO: HANS MORREN

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 40.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

FOTO: GELA MEGRELIDZE

12

VORMGEVING

EXCLUSIEVE AANBIEDING

3 BRITTEN Biografie in drie cellosuites

VAN DE REDACTIE FOTO: MAARTEN VAN HAAFF

EN VERDER

Muziek omspant werelden

EXTRA AANBIEDING

9

PHILIPPE JAROUSSKY Vanzelfsprekende hoogte

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

10 Een gelukkige tijd met BEETHOVEN 11 Buitenaards spel van YOURI EGOROV BOXAANBIEDING

52 De verstrekkende invloed van SATIE ARTIKELEN

6

PHILIPPE JAROUSSKY’S stem van de toekomst

12 DE OOSTERPOORT Wereldsterren rond de Martini 17 GOEYVAERTS STRIJKTRIO Het fluisteren der titanen 18 DSO LIVE Op het scherpst van de snede 20 FIRMINUS CARON Een groot mysterie 23 OLA GJEILO Koormuziek voor de moderne tijd 24 EUROARTS Listen with your eyes!

26 ROBECO SUMMERNIGHTS Voor elk wat wils RUBRIEKEN

4 COLOFON 5

VAN DE REDACTIE

15 BERICHTEN 29 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 45 HANS HEGS COLUMN

Zonder Mstislav Rostropovitsj zou het grootste deel van het twintigste-eeuwse cellorepertoire nooit zijn ontstaan. Dit merkte Yo-Yo Ma eens op. Ma maakte in de jaren zeventig kennis met de grote Rus, initiator van nieuw werk en componistenvriend, en heeft enorm veel van hem geleerd.

Ma kan er zelf ook wat van, bijvoorbeeld met zijn Silk Road Ensemble. Voor deze groep zijn al vele componisten in de pen geklommen. De nieuwe cd van het ensemble verbindt diverse werelden met elkaar. De musici, afkomstig uit vele windstreken, nemen allemaal een stukje eigen muziekcultuur mee op Sing Me Home, met werk dat veelal speciaal voor het gezelschap werd gearrangeerd.

Twee van de concerten waaraan Rostropovitsj’ naam verbonden was, zijn het Eerste celloconcert van Sjostakovitsj en het Celloconcert van Weinberg; beide werken bracht hij in première. Nicolas Altstaedt heeft ze samen op cd gezet: een primeur. De belangrijkste reden voor hem om dit te doen, is de opmerkelijke band tussen Weinberg en Sjostakovitsj, en de uitwerking daarvan op hun muziek. Ze hebben elkaar goed gekend, woonden bij elkaar om de hoek en spraken veelvuldig over het muziekvak.

Een stukje eigen muziekcultuur

Weer een ander linkje is Benjamin Britten. Hij was bevriend met Sjostakovitsj en Rostropovitsj, en schreef voor deze laatste zijn Suites voor cello solo. Ook hiervan is net een nieuwe opname uit, met Quirine Viersen – zie de exclusieve aanbieding in dit magazine.

47 KLASSIEKE KINDERZAKEN 49 PUZZEL 50 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

KLASSIEKEZAKEN.NL

Muziek omspant werelden, voor het cellorepertoire geldt dat zonder twijfel.

Frederike Berntsen juni 2016

5

PHILIPPE JARO

De HIJ WAS IN ONS LAND VOOR EEN EIGENTIJDS WERK. HIJ KOMT TERUG VOOR VERGETEN BAROKCOMPONISTEN EN ER VERSCHIJNEN DVD’S VAN HÄNDELS ALCINA EN THEODORA. PHILIPPE JAROUSSKY VERTELT OVER DE STEM VAN DE TOEKOMST.

Denkend aan het soms onaards mooi klinkende stemgeluid van Philippe Jaroussky verwacht je eigenlijk dat hij aan komt zweven voor het interview. Niets van dat alles: er meldt zich een vrolijke, vriendelijke man met een hoffelijke, sociale présence en een enthousiasme dat je kinderlijk zou noemen, ware het niet dat het geworteld is in een indrukwekkende berg kennis, van zijn eigen werk en van dat van anderen. En al weet hij veel van het verleden, hij is bepaald niet ‘retro’. Dat kan ook niet, want, zo zegt hij: “De countertenor is een stem van de toekomst.”

Daar willen we meer van weten. De countertenor? De stem die nu vaak wordt ingezet om de oude muziek van de castraten te zingen? “Het geluid roept het verleden op, maar het is een moderne stemsoort. Hij is pas echt weer in zwang sinds de jaren zestig. De laatste acht jaar krijg ik veel aanbiedingen om moderne muziek te zingen. Die moet ik vaak afslaan, want het instuderen vergt veel voorbereidingstijd en die heb ik niet altijd.” Jaroussky deed mee in Only the sound remains van Kaija Saariaho, omdat hij zeker wist dat ze hém wilde heb-

ben en niet zomaar het etherische, androgyne geluid van ongeacht welke countertenor: “Toen ik gevraagd werd, was al afgesproken dat die productie rond zou reizen naar verschillende steden, inclusief Amsterdam. Zij schreef twee scènes voor me omdat ik auditie wilde doen. Ik wilde dat ze me aannam om mijn stem.” Het kwam zelfs zo ver dat Jaroussky twee rollen in de opera kreeg in plaats van de ene waarvoor hij oorspronkelijk gecast zou worden.

Naast het moderne repertoire is er het oudere werk. We spreken over in vergetelheid geraakte componisten: er is wellicht een reden waarom we die niet meer kennen?

Bach en Händel zijn grote genieën, maar hoe zit het met die minder bekende namen?

“De genieën zijn niet altijd de grootste vernieuwers”, meent Jaroussky. “Agostino Steffani had niet het genie van Händel, maar hij heef t wel veel veranderd.

Alessandro Scarlatti is ook geweldig.

Ze hebben niet alt ijd de g rote h its, maar ze zijn wel gedurfder en ondernemender dan Händel.”

Jaroussky geeft in een concerttour, die ook naar Nederland komt, een proeve van het werk van componisten die we nog niet vaak genoeg uitvoeren. De aria’s draagt hij zelf a a n: “ I k z oek i n bibl iot heken n a a r ­manuscripten van aria’s die ik op mijn programma’s wil plaatsen. En als je iets zoekt,

“DE GENIEËN ZIJN NIET ALTIJD DE GROOTSTE VERNIEUWERS”

6

juni 2016

COVERINTERVIEW

USSKY stem van de toekomst

FOTO: PATRICK BERGER

KLASSIEKEZAKEN.NL

juni 2016

7

COVERINTERVIEW serse van Vinci was niet mogelijk geweest zonder de virtuositeit en de lichtheid van die moderne barokorkesten. En met de opname van die opera hebben we bewezen dat niet alle countertenoren hetzelfde stemgeluid hebben. Ik ontdekte tevens dat er vaak een trieste, decadente kleur zit in de muziek die voor castraten geschreven is.” Händel schreef bijvoorbeeld voor de castraat Carestini: de titelrol in Ariodante en de rol van Ruggero in Alcina. “Ruggero is een antiheld, die bij Alcina onder de plak zit. Hij past meer bij mijn karakter dan Ariodante, die ik graag had willen zingen, maar die niet voor mij geschikt is.” De dvd die uitkomt, is geregisseerd door Katie Mitchell: “Wat zo mooi is: de regie gaat uit van het libretto en van Orlando furioso van Ariosto. Alcina en Morgana zijn dus oude vrouwen, die zich jong voordoen. Het is modern en barok tegelijkertijd.” Daar is het weer: modern en barok. De combinatie definieert ook Jaroussky zelf: het geluid van het verleden, de stem van de toekomst.

HEIN VAN EEKERT

FOTO: SIMON FOWLER

PHILIPPE JAROUSSKY 23 JUNI DE DOELEN, ROTTERDAM DEDOELEN.NL 27 AUGUSTUS TIVOLIVREDENBURG, UTRECHT TIVOLIVREDENBURG.NL

vind je vaak iets heel anders wat nog veel mooier is. Je leest een aria en je draait de pagina om en daar staat ineens een veel interessanter stuk.” Daarbij gaat het zowel om componisten ouder dan Bach en Händel, als om hen die van later datum zijn: “We moeten componisten als Jomelli en Traetta nog verder ontdekken. Ik houd ook heel erg van de vroege barok; er zijn bijvoorbeeld nog veel opera’s van Cavalli om te ensceneren. Zijn Ercole amante in Amsterdam was zowel modern als barok geregisseerd.” Die opmer-

8

juni 2016

king is bedoeld als compliment, want Jaroussky is gefascineerd door de combinatie van eigentijds en ouder. Dat komt mede omdat onze moderne tijd nodig was om die oude muziek weer in volle glorie tot klinken te brengen: “Cavalli heeft veel recitatieven: hij is echt een dramaturg. En denk eens aan Niobe van Steffani: een prachtige opera met da-capo-aria’s, dansen en komische personages. We hebben er nu de stemmen voor, maar ook de orkesten, en dat is heel belangrijk. De uitvoering van een opera als Arta-

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL ALCINA

Philippe Jaroussky e.a.

Regie: Katie Mitchell MusicAeterna, Freiburger Barockorchester o.l.v.Andrea Marcon ERATO 01902 95974367 (2 DVD’S)

KLASSIEKE ZAKEN AANBIEDING

DE NATUURLIJKE HOOGTE VAN PHILIPPE JAROUSSKY Het begrip countertenor is gelukkig al lang en breed gemeengoed.

Toch zijn er nog steeds mensen die moeten wennen aan deze soms onnatuurlijk hoog lijkende mannenstem. Voor deze mensen geldt maar één advies: luister naar Philippe Jaroussky. Zijn stem, klank en dictie zijn zo vanzelfsprekend en natuurlijk dat ze alleen maar uitnodigen tot even verbaasd als verrukt luisteren naar zoveel schoonheid. Op deze verzamel-cd met enkele hoogtepunten uit zijn oeuvre is het elke track raak. Natuurlijk excelleert de Franse countertenor in het barokke repertoire van Monteverdi tot Vivaldi, maar ook in de vroeg-klassieke werken van Johann Christian Bach of een negentiende-eeuws lied van Reinaldo Hahn is hij perfect op zijn plaats. En uiteraard wordt hij omringd door de beste musici en dito ensembles als Ensemble Matheus en L´Arpeggiata. Een kennismaking voor nog geen tien euro die zijn geld meer dan dubbel en dwars waard zal blijken. Jarousskyliefhebbers zouden er gewoon een paar aan moeten schaffen en bij een volgend vriendenbezoek een exemplaar moeten meebrengen in plaats van bloemen. Succes verzekerd.

15,99 NU

* 99 9,

DIVERSE COMPONISTEN L’HEURE EXQUISE

Philippe Jaroussky / L’Arpeggiata / Christina Pluhar ea.

VIRGIN CLASSICS 5054197177750 / 163 770 VKZ Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 5 augustus 2016.

KLASSIEKEZAKEN.NL

juni 2016

9

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS

32,99

32,99 niet clubleden

24,99* 6CD

EDEN CLUBL

alleen clubleden

* 99 19, 6 CD

5,-

NG KORTI

EEN GELUKKIGE TIJD MET BEETHOVEN

FOTO: MARCEL VAN DEN BROEK

De mogelijkheid om alle Beethovensymfonieën op cd vast te leggen, is zeer waarschijnlijk ‘once in a lifetime’ in het leven van een musicus. Dat is wat het orkest en ik ons realiseerden toen ons het verzoek bereikte of we de symfonieën wilden opnemen. Dit gaan we dan ook grondig aanpakken, zo dachten we. Zo werden er nieuwe instrumenten gekocht, nieuwe uitgaves aangeschaft, en alle bronnen die wij konden bereiken moesten ons helpen deze ongelofelijke Mount Everest in het symfonische repertoire te gaan verklanken. Dit moest ‘onze Beethoven’ worden, en dat kan alleen door zo dicht mogelijk bij hem te komen. Met gepaste trots kijken wij terug op deze muzikale uitdaging. We werden vergeleken met de grootste dirigenten en orkesten van de wereld, kregen ongelooflijke en geweldige kritieken, prijzen en ook natuurlijk de warme reacties van onze naasten (waar waren we toch al die jaren mee bezig…?). Dit doet ons terugkijken op een gelukkige tijd met Beethoven. We zagen het als een voorrecht om ons intensief met een van de grootste muzikale persoonlijkheden uit de muziekgeschiedenis te mogen bezighouden en deze negen wonderen uit de muziekgeschiedenis te verklanken.

Jan Willem de Vriend LUDWIG VAN BEETHOVEN COMPLETE SYMPHONIES

The Netherlands Symphony Orchestra o.l.v. JanWillem deVriend

CHALLENGE 87115 25525900 / VKZ 163 768 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 5 augustus 2016.

10

juni 2016

KLASSIEKE ZAKEN AANRADERS 23,99 niet clubleden

16,99* 23,99 alleen clubleden

* 99 14,

BUITENAARDS SPEL VAN EEN RUSSISCHE LEGENDE Het zal je als pianist maar gebeuren: beroemd worden door niet toegelaten te worden tot de finale van een groot Amerikaans pianoconcours. Het gebeurde Youri Egorov in 1977. De jury liet deze revelatie van de halve finale niet toe tot de finale van het Van Cliburnconcours. Pers en publiek waren laaiend en organiseerden een recital voor hem in Carnegie Hall. Egorov maakte het waar en groeide uit tot de meest fabuleuze pianist van zijn generatie. Hij werd vergeleken met grootheden als Horowitz en Rachmaninov, maar lang kon de naar Nederland uitgeweken Rus niet van zijn succes genieten. In 1988 stierf hij aan aids. Wat achterbleef zijn vele opnamen die getuigen van zijn buitenaardse spel.

Gelukkig komen er nog steeds nieuwe opnamen beschikbaar, zoals deze, met delen uit het Ambassador Auditorium Recital uit 1980, met onder andere een adembenemend prachtige Fantasie in c van Mozart. Wie het spel van Egorov kent, schaft deze cd uiteraard onverwijld aan; wie het niet kent, wacht een meer dan bijzondere verrassing.

CHOPIN, MOZART, SCHUMANN

THE 1980 AMBASSADOR AUDITORIUM RECITAL

Youri Egorov

FIRST HAND 50602 16342344 / VKZ 163 769 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de 足complete lijst pagina 50. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 5 augustus 2016.

KLASSIEKEZAKEN.NL

juni 2016

11

PODIUM

WERELDSTERREN

Wie zei dat ‘het’ alleen maar in de Randstad gebeurt? Een stad als Groningen heeft een bloeiend muzikaal leven en daarvan is De Oosterpoort het ­dynamische centrum. Laat u verrassen door een bonte stoet aan wereldsterren, ook in het seizoen 2016-2017.

FOTO: KASSKARA

Gidon Kremer

12

juni 2016

De Oosterpoort is gemakkelijk bereikbaar: vanaf het Peerd van Ome Loeks bij het Hoofdstation is het maar vijf minuten lopen. Het gebouw met de opvallende lichtsculptuur aan de voorgevel is hét muziekcentrum van de Martinistad. Wat dacht u van het Choir of King’s College Cambridge onder Stephen Cleobury of een Bach & Vivaldi-programma van de Nederlandse Bachvereniging met Shunske Sato? Of Da-

FOTO: MARCO ANELLI

D

De Oosterpoort is niet alleen de thuisbasis van het Noord Nederlands Orkest (NNO), maar biedt ook een uitgebreide keuze aan kamermuziek en tal van andere muzikale evenementen. Wereldsterren is de veelbelovende naam van een opwindende serie concerten en recitals in De Oosterpoort.

Namen als Grigory Sokolov, John Eliot

Gardiner met het Monteverdi Choir, Vadim Repin en Alexander Gavrylyuk liegen er niet om. Het is maar een kleine selectie van de wereldsterren die Groningen komen bezoeken in het aanstaande seizoen.

Grigory Sokolov

niel Reuss met de machtige Missa Solemnis van Beethoven of diens fameuze Negende symfonie onder Philippe Herreweghe?

Al jaren een vaste gast is Vadim Repin. De Russische meesterviolist komt graag in Groningen. Dit voorjaar liet hij zich horen met het NNO in Prokofjevs Tweede vioolconcert en op 3 oktober verschijnt hij opnieuw, nu met pianist Andrei Korobeinikov.

Ze spelen een uitgelezen programma, met de sonate van Debussy en verder drie grote R u s s e n : P r o k o f j e v, S t r a v i n s k y e n ­Tsjaikovski. Muziek die Repin in het bloed zit. De man van wie Yehudi Menuhin zei dat hij de beste en volmaaktste violist was die hij

ROND DE MARTINI ooit had gehoord, behoort tot de wereldtop sinds hij in 1989 als 17-jarige het Brusselse Koningin Elisabethconcours won. Hij specialiseert zich in Russische en Franse muziek en precies die komt hij spelen in De Oosterpoort. Er staat de Groningers dus wel wat te wachten.

Repin is niet de enige Rus die zijn opwachting maakt. Nu al kunnen we ons verheugen op 3 mei, als de enigmatische wonderpianist Grigory Sokolov zijn tweejaarlijkse bezoek komt brengen.

Hij zal een programma spelen waarvan we – zoals altijd bij hem – nu nog niets weten, behalve dat het absoluut een hoogtepunt gaat worden. Hij wordt wel de grootste nu levende pianist genoemd, en of dat nu waar is of niet (er zijn nog een paar kandidaten), één ding is zeker: zijn recitals zijn gebeurtenissen die je

nooit meer vergeet. Achter zijn stugge uiterlijk verbergt zich een geweldig pianistisch genie met een poëtische geest...

Er komt nog veel meer moois naar cultuurstad Groningen. Ik noem Pierre-Laurent Aimard met Chopin en Messiaen (15 februari), het Gabrieli Consort met Händel (22 maart). Noteer v o o r a l o o k 11 maa r t, wa nt da n komt Gidon Kremer met z ijn K remer at a Baltica. Op het programma Schubert, Haydn, Piazzolla en natuurlijk Schnittke, hun handelsmerk...

Philippe Herreweghe

FOTO: MARCO BORGGREVE

KLASSIEKEZAKEN.NL

VOOR INFORMATIE ZIE: DE-OOSTERPOORT.NL

FOTO: GELA MEGRELIDZE

Vadim Repin

GERARD SCHELTENS

FOTO: JOSCELIN RENAUD

ER STAAT DE GRONINGERS WAT TE WACHTEN

Pierre-Laurent Aimard

juni 2016

13

BERICHTEN

HOLLAND FESTIVAL

AMSTERDAM SINFONIETTA

De 69e editie van het Holland Festival opent op 4 juni 2016 in Stadsschouwburg Amsterdam met Die Stunde da wir nichts voneinander wußten van Peter Handke door het Hamburgse T halia T heater en het Estse reg ie- duo Ene-Liis Semper en Tiit Ojasoo. Het festival heeft dit jaar een focus op Europa met als titel Edges of Europe. De openingsvoorstelling toont de diversiteit van en de spann i ng i n het Europa van nu. In totaal presenteer t het Holland Fest iva l 45 product ies met 104 voorstellingen / concerten / evenementen, verdeeld over 23 dagen, waaronder 12 wereldpremières en 41 Nederlandse premières. Info: hollandfestival.nl

Amsterdam Sinfonietta, een van de weinige orkesten in de wereld die zonder dirigent spelen, brengt het komend seizoen weer een verrassende combinatie van klassiek en hedendaags repertoire.

Muziek van Joey Roukens, Philip Glass en Bryce Dessner staat naast die van Stravinsky, Mozart en Boccherini. Amsterdam Sinfonietta treedt op met de internationaal gerenommeerde solisten Martin Fröst, Isabelle van Keulen, Kristian Bezuidenhout, Thomas Oliemans, Lavinia Meijer, Giovanni Sollima en Milos Karadaglic. Voor de Breder dan klassiek-nieuwjaarstournee 2017 werkt Amsterdam Sinfonietta samen met niemand minder dan de Amerikaans-Canadese singer-songwriter Rufus Wainwright, volgens Elton John ‘the greatest songwriter on the planet’. Zijn bohemian lifestyle en briljante mix van theatrale pop, vaudeville, jazz en folkmuziek maken hem uniek en volgens Sting ook ‘tijdloos’. Info: sinfonietta.nl

4 T/M 26 JUNI

2016/2017

ORANJEWOUD FESTIVAL

2 T/M 5 JUNI

FOTO: THEO KWANT

KLASSIEKEZAKEN.NL

FOTO: RONALD KNAPP

Oranjewoud Festival is het enige festival ter wereld waar beroemde artiesten aan je bed zitten om je in slaap te spelen, waar je tijdens een ontdekkingstocht in drie tipi’s muzikaal wordt verrast en waar je zittend op een boomstam luistert naar de betoverende klanken van acht trombonisten.

Maar gewoon genieten van de mooiste uitvoeringen door topmusici kan ook. Van 2 t/m 5 juni bruist het Friese parklandschap Oranjewoud van de mooiste uitvoeringen door fantastische musici zoals het Matangi Quartet, Enrico Pace, Remy van Kesteren, Claron McFadden, Noa Wildschut en het Van Baerle Trio. De verrukkelijke Proeftuin is het kloppend festivalhart (toegang gratis!) met vele gevarieerde korte optredens. Een perfect vertrekpunt voor muzikale ontdekkingsreizen op de historische landgoederen, in de fraai aangelegde tuinen, de bossen en op het water.

Info: oranjewoudfestival.nl

juni 2016

15

bESTEL VANAF 1 JUNI

EEN GREEP UIT HET AANBOD di 27 sep 20.15 uur Grote Zaal

Anna Prohaska (sopraan) Dido and Cleopatra werken van o.a. Purcell, Händel en Locke do 6 en vr 7 okt 20.15 uur Kleine Zaal Foto’s: Harald Hoffmann/DG, Simon van Boxtel, Benjamin Ealovega, Uli Weber/Decca, Matthias Heyde, Ronald Knapp

James Ehnes (viool) Bachs sonates en partita’s

di 15 nov 20.15 uur Grote Zaal

Cecilia Bartoli (mezzosopraan) Händel Heroines aria’s uit opera’s van Händel za 19 nov 20.15 uur Grote Zaal

Joyce DiDonato (mezzosopraan) War & Peace - Harmony through Music aria’s van o.a. Monteverdi, Purcell en Händel di 13 dec 20.15 uur Grote Zaal

Bachs Weihnachtsoratorium RIAS Kammerchor en Freiburger Barockorchester o.l.v. Hans-Christoph Rademann zo 18 dec 20.15 uur Kleine Zaal

Trio Zimmermann Bachs Goldberg-variaties bewerkt ALLES KLINKT MOOIER IN

INTERVIEW

GOEYVAERTS STRIJKTRIO Het fluisteren der titanen

FOTO: HANS MORREN

AL BIJNA TWINTIG JAAR BESTAAT HET BELGISCHE GOEYVAERTS STRIJKTRIO INMIDDELS. EIGENTIJDSE MUZIEK SPELEN EN PROMOTEN, DAT IS HET DOEL VAN DE LEDEN. NIET GEMAKKELIJK, MAAR ZE SLAGEN ER MET VLAG EN WIMPEL IN.

Goede recensies, cd’s die in de prijzen vallen, juichende commentaren en ook nog onderscheidingen, zoals die van ‘Ensemble van het jaar’. Wat cd’s betreft wordt al jaren vruchtbaar samengewerkt met Challenge Classics. Schönberg, Webern, Goebaidoelina, Pärt, Schnittke, Kantsjeli – het werd allemaal uitgebracht. Nu ligt Whispers of Titans klaar, een intrigerende titel.

“We verwijzen daarmee naar het reusachtige van de twee partituren die we spelen,” legt cellist Pieter Stass uit. “Naar de onwaarschijnlijke fysieke krachtsinspanning die vere i s t i s vo or he t Strijktrio van Nikolaj Kor ndor f en naar de oerkrachten die loskomen bij Genesis van Henryk Gorecki. Ook een beetje naar wat dit laatste stuk achterlaat, namelijk een twaalftoonsreeks. Er waren twaalf titanen, kinderen van Uranus en Gaia, die door hun vader in de

Tartarus werden gesmeten. Het fluisteren der titanen verwijst ook naar de scordatura in de muziek.”

strijkers, maar niet voor strijktrio. Ruimtelijkheid is primair, vandaar de Hybrid Surround Mode, die levert een heel bijzondere luisterervaring.”

Tw e e s t u k k e n m e t ­A lfred Schnittke als rode draad.

“Ja, beide zijn hommages, geschreven ‘in honour of…’. Toch liggen ze ­stilistisch ver uit elkaar.

Het werk van Gorecki uit 1962 belichaamt waar de West-Europese muziek op d at moment me e kampte. Het serialisme was het uiterste waartoe componisten op dat moment gedreven werden, hypercomplexe muziek. Genesis is daarin een van Gorecki’s laatste werken. De twaalftoonsreeks waarmee hij werkt, wordt lang gemaskeerd en komt pas aan het einde echt tevoorschijn. De hommage van Korndorf dateert van 1986. Hij verwerkte een monogram, de noten A, G, Es, C en H. Zijn muziek sluit aan bij het minimalisme. Maar hij vraagt een uiterste inspanning van de musici, tot de grens van het fysiek speelbare. Er is een enorme primaire energie, het is een buitengewoon brutale aanpak die je met recht titanisch kunt noemen. Zo bestrijkt Whispers of Titans een halve eeuw muziekgeschiedenis. We spelen de Gorecki al heel lang. Je moet blindelings op elkaar kunnen vertrouwen, want we zitten volgens voorschrift meters uit elkaar en de partituur is grotendeels grafisch. Er is ook een zekere vrijheid voor de uitvoerder. Het is een werk voor drie

Hoe kwamen jullie bij Challenge terecht?

“Onze eerste plaat namen we op bij Klara.

Daarna ontwikkelden we, hoe zal ik het zeggen, andere maatstaven. We deden zoveel mogelijk zelf bij onze Schönberg-Webernproductie. Ik heb toen zelf allerlei labels gebeld, in heel Europa, om te zien wie geïnteresseerd was. Challenge was onmiddellijk gewonnen voor het idee, zo is de samenwerking begonnen. Kiem was waarschijnlijk de wederzijdse appreciatie voor Gorecki en de wil om vandaaruit met iets nieuws te komen. Inmiddels zijn we vijf cd’s verder. Een groot succes was onze Pärt, waarbij we via crowdfunding meer dan vijfhonderd ondersteuners wisten te vinden. Voor Whispers doen we dat niet, niet elke plaat is geschikt voor zoiets. Challenge was bereid om hier tot een verdeling van de kosten te komen. Nu zien hoe het loopt.”

PROMOTORS VAN EIGENTIJDSE MUZIEK

KLASSIEKEZAKEN.NL

JOS VAN DER ZANDEN

GORECKI, KORNDORF GENESIS I: ELEMENTI IN HONOUR OF ALFRED SCHNITTKE

Goeyvaerts String Trio

CHALLENGE 06089 17271324 (SACD)

juni 2016

17

LABELPORTRET

DALLAS SYMPHO

DSOLive

Het is een hard gelag in Dallas. Net nu het eigen label van het Dallas Symphony Orchestra, DSOLive, een gevestigd cd-merk als LSOLive en RCOLive begint te worden, vertrekt de grote motor achter het orkest en het label naar de New York Philharmonic. Jaap van Zweden heeft nog tot het einde van seizoen 2017-2018 om de discografie uit te breiden.

FOTO: SYLVIA ELZAFON

terecht de hemel in geprezen als een ‘thrilling old-school performance’.

Deze symfonie vormt met Mahlers Zesde symfonie, de symfonieën vier en vijf van Tsjaikovski en een cd met Beethovens Vijfde en Zevende de klassieke tak van de DSOLive-catalogus met Van Zweden aan het roer. Dat Van Zweden niet veel van hedendaagse muziek moet hebben, zoals al in New York gesuggereerd werd, wordt ontkracht door de registratie die de orkestdiscografie completeert van nota bene de wereldpremière van Steven Stucky’s oratorium August 4, 1964. Dit werk werd geschreven ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van de Amerikaanse oud-president Lyndon B. Johnson, en Van Zweden bracht het in septem-

H

Het is en blijft een meesterlijk idee dat alle macht en rechten bij het orkest laat: een eigen label met louter liveopnamen. Sinds dirigent Jaap van Zweden in 2008 chef-dirigent in Dallas werd, maakte hij zich sterk voor dat eigen merk en voegde hij zo’n zestal, zeker in de Verenigde Staten veelbesproken, liveopnamen toe. Het orkest zal de inspiratie en harde hand van de man die in 2018 Dallas verruilt voor New York straks missen, want

18

juni 2016

algemeen geldt dat ‘die violist uit Amsterdam’ het niveau van de symfonische trots van Dallas de afgelopen jaren significant verbeterd heeft. Vooral de strijkersectie heeft een ware klankmetamorfose ondergaan dankzij de inspanningen van Van Zweden. En hoewel de geruchten over zijn veeleisende houding jegens de orkestleden welig tieren, is op de opnamen van DSOLive alleen maar een orkest te horen dat straalt en op het scherpst van de snede musiceert. De cd met de liveopname uit januari 2014 van Dvoráks Negende symfonie, Uit de nieuwe Wereld, werd

VEELBESPROKEN LIVEOPNAMEN ber 2008 in première. De zeventig minuten durende compositie werd meteen goed genoeg bevonden voor DSOLive. The New York Times was destijds zeer tevreden over de uitvoering en noemde het ‘een complex eerbetoon aan een complexe man, gevat in een gevarieerde, kleurrijke en levendige partituur.’

NY ORCHESTRA

FOTO: SYLVIA ELZAFON

Gelukkig is de erfenis die Van Zweden voor Dallas op cd achterlaat hiermee nog niet voltooid. Er zit nog meer in de pijpleiding dan de genoemde opnamen, en bovendien blijft de gevierde dirigent nog zeker tot 2021 als eredirigent aan het orkest verbonden. Hij zal in die hoedanigheid zo’n vier concerten per jaar dirigeren. Verdere uitbreiding van het nog jonge orkestlabel ligt daarmee in het verschiet.

En dat is mooi, want hoewel de cd’s die tot nu toe zijn uitgebracht de unieke bijdragen van Van Zweden aan de sound van het Dallas

KLASSIEKEZAKEN.NL

Symphony Orchestra al overtuigend binnen de muren van de huiskamer brengen, is de nieuwsgierigheid naar de verdere ontwikkeling van deze Nederlands-Amerikaanse twee-eenheid juist door de reeds gemaakte cd’s alleen maar groter geworden.

PAUL JANSSEN

VOOR INFORMATIE ZIE: MYDSO.COM

juni 2016

19

SPECIAL

FIRMINUS

EEN GROOT VIJFTIENDE-EEUWS MYSTERIE Hoe komt het dat we van een componist die in zijn eigen tijd een grootheid was zo weinig weten? Vooral bij vijftiende-eeuwers duikt die vraag op; maar rond Firminus Caron zijn er wel héél veel mysteries. Paul van Nevel laat met zijn Huelgas Ensemble horen dat Carons muziek zijn vroegere reputatie meer dan rechtvaardigt.

FOTO: LUK VAN EECKHOUT

Wanneer hij geboren is weten we niet precies, maar Firminus Caron zag het levenslicht in Amiens in Noord-Frankrijk. Hij werd vernoemd naar Saint Firmin, de patroonheilige van Amiens. In 1459 was hij werkzaam aan de kathedraal van de stad en hij moet banden hebben gehad met het hof van Karel de Stoute. Veel meer

20 juni 2016

weten we niet. We moeten te rade gaan bij Carons tijdgenoten, en wel in het bijzonder bij muziektheoreticus Johannes Tinctoris, om enig zicht te krijgen op het belang van Carons muziek. Tinctoris roemt Carons frisse stijl, een kwaliteit die ook door veel andere tijdgenoten werd gewaardeerd, maar hij tikt Caron af en toe

CARON FOTO: LUK VAN EECKHOUT

ook op de vingers als deze zich in zijn composities naar het oordeel van Tinctoris niet aan de regels houdt. Helaas hebben we van Firminus Caron niet erg veel muziek meer: vijf vierstemmige missen en eenentwintig chansons.

Dat is v reemd, want de missen zijn bewaard gebleven i n e en koor boek va n de Si x t ijn se Kapel en sommige wereldlijke werken duiken in wel tweeëntwintig verschillende handschriften op. Waar is de rest dan gebleven? Of is dit echt alles wat Caron componeerde? Musicologisch onderzoek wijst er wel op dat een aantal stukken die nu nog als anoniem worden bestempeld met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aan Caron kunnen worden toegeschreven, dus zijn oeuvre kan ook vijfhonderd jaar na zijn dood nog aangroeien.

Caron onderscheidde zich van zijn tijdge-

noten door het gebruik van zeer lange melodische lijnen – waar moet je als zanger dan ademhalen? – en een opvallend gebruik van de ritmische mogelijkheden die de muzieknotatie van zijn tijd bood.

Die k waliteiten bleven niet onopgemerkt, getuige onder meer het feit dat Jacob Obrecht een mis baseerde op een van de chansons van Caron. Paul van Nevel koos ervoor om uit alle vijf bewaard gebleven missen van Caron een deel op te nemen, naast vier wereldlijke werken. In sommige daar van gebruikt Caron verschillende teksten door elkaar, die ook nog eens heel verschillend van karakter zijn: hoofs, scabreus en gewoon schunnig tegelijk, op hemelse muziek. Die chansons waren dus niet voor niets zo geliefd bij Carons tijdgenoten! Het Huelgas Ensemble weet ook hier, net als op de in-

HUELGAS ENSEMBLE RAAKT DE KERN

KLASSIEKEZAKEN.NL

middels tientallen vorige cd’s, weer de kern te raken en precies te laten horen waaróm de muziek die ze uitvoeren zo speciaal is. Een overtuigender bewijs voor het belang van Firminus Caron kun je, hoe weinig we ook over hem weten, niet krijgen.

MARCEL BIJLO

FIRMINUS CARON

TWILIGHT OF THE MIDDLE AGES

Huelgas Ensemble o.l.v. Paul van Nevel

DHM 08887 50143472

juni 2016

21

PORTRET

OLA GJEILO Vanuit het hart De 37-jarige Noor Ola Gjeilo, uit te spreken als ‘Jeejlo’, is een van de meest uitgevoerde hedendaagse componisten van koormuziek. Op Decca verschijnt nu een componistenportret met een selectie van zijn werken. Het is luistermuziek in de beste zin van het woord, geschreven vanuit het hart en gedrenkt in de grote traditie van de filmmuziek.

O FOTO: DECCA/ANNA-JULIA GRANBERG

Ola Gjeilo groeide op in een eclectisch muzikaal huishouden waar klassiek, jazz, pop en folk allemaal gedraaid werden. Als klein kind improviseerde hij op de piano en hieruit werden al op vroege leeftijd zijn eerste composities geboren. Op de cd speelt Gjeilo zelf de pianopartij, en het is de piano vanwaaruit zijn hele muzikale loopbaan zich heeft ontwikkeld en die nog steeds de ruggengraat vormt voor veel van zijn composities. Hij studeerde later compositie aan het Royal College of Music in Londen en The Juilliard School in New York.

Naar eigen zeggen heeft zijn Noorse achtergrond nauwelijks invloed op zijn werk, en is het vooral zijn geadopteerde thuisland, de Verenigde Staten, dat hem heeft gevormd.

Veel van Gjeilo’s werk komt voort uit improvisatie. Hij heeft zich beziggehouden met cross-over en hij geeft toe dat zijn muziek hoe langer hoe meer beïnvloed wordt door filmmuziek. Dat is duidelijk hoorbaar; zijn com-

KLASSIEKEZAKEN.NL

posities zijn evocatief, weelderig van opzet en vaak melancholisch van aard.

De koormuziek is het genre waar Gjeilo zich volledig op lijkt te hebben gestort. Met de openingstrack van de cd, Ubi Caritas, plaatst hij zich meteen in de grote traditie, duidelijk verwijzend naar middeleeuwse unisono koorzang die vervolgens langzaam overgaat in meer avontuurlijke harmonieën. De twee delen uit zijn langere Sunrise Mass die volgen, laten duidelijk het idee achter de compositie horen: vanuit het dromerige, ongewisse en ruimtelijke The Spheres, waarmee de mis opent, werkt de componist toe naar het emotionele, gegronde rustpunt van The Ground. De luisteraar wordt vrijwel letterlijk van hemel naar aarde geleid. Een zeer geslaagde combinatie van koor en andere instrumenten is te horen in The Lake Isle, op teksten van W.B. Yeats. Hier plaatst Gjeilo de zang tegenover een strijkkwartet, een piano en akoestische gitaar in spannende ritmische en melodische patronen. De cd besluit met Sacred Heart, een andere toonzetting van de Ubi Caritas-tekst, waarin Gjeilo nogmaals zijn gave toont voor het creëren van rijke texturen met relatief eenvoudige middelen. Het moge duidelijk zijn dat de koorpartijen op deze cd centraal staan, en gelukkig zijn die in uitstekende handen. De vermaarde koren Tenebrae en Voces8 geven prachtige vertolkingen vol nuances en exemplarische samenzang.

Gjeilo toont zich met zijn werken een typisch voorbeeld van de moderne generatie componisten die een sterke band heeft met popcultuur en -muziek. Het is een natuurlijk onderdeel van zijn achtergrond, en hij verweeft die invloeden op een organische manier in zijn composities. Het resultaat mag dan misschien niet muzikaal grensverleggend zijn, maar Gjeilo zegt zelf dat het hem hier ook helemaal niet om te doen is; hij denkt vooral vanuit de brede a a nt r ek k i n g s kracht van zijn composities. En er valt veel te zeggen voor deze stijl van toegankelijke, oprechte muziek, die zonder twijfel velen zal kunnen bekoren en ontroeren.

GESCHREVEN VANUIT HET HART

BENJAMIN ROUS

OLA GJEILO

UBI CARITAS,THE SPHERES E.A.

Diverse uitvoerenden

DECCA 00289 4788689

juni 2016 23

LABELPORTRET

EuroArts Listen with your eyes! is het spitsvondige motto van EuroArts, en daarmee zegt het dvden blu-ray-label helemaal niets te veel. Zet je oren open, geef je ogen goed de kost en zie wat je hoort...

A

A l gaat er niets boven onze fysieke aanwezigheid bij een liveconcert, één aspect blijft jammer: de luisterervaring is per definitie uniek en onherhaalbaar. De audio-industrie heeft dat probleem al meer dan een eeuw geleden opgelost, maar het bleef luisteren met je oren, de ogen deden niet mee. Sinds de opkomst van de video kunnen we ook zien wat we horen en een gespecialiseerd label als EuroArts draagt daaraan heel wat steentjes bij. Concertopnamen, opera’s, balletvoorstellingen, documentaires, artiestenportretten, historische opnamen: de catalogus is onuitputtelijk. En je ziet veel meer dan je hoort, want de camera komt overal...

Kijk je naar de releases die EuroArts aankondigt voor het voorjaar van 2016, dan

24 juni 2016

Listen with your eyes! weet je bijna niet waar te beginnen. Toch maar een greep: wereldsterren als Simon R at t le, Da n iel Ba renboi m, Ma r iss Jansons, Martha Argerich en ­ ­A nne-Sophie Mutter zie je aan het werk, en ook van wijlen Claudio Abbado, Kurt Masur en Nikolaus Harnoncourt worden nog steeds onsterf lijke interpretaties uitgebracht. Jir í Belohlávek dir igeer t de complete symfonieën van Dvorák. De hoogbejaarde pianist Menahem Pressler is te zien in een prachtig programma Gala 2014, solo en met de Berliner Philharmoniker onder Simon Rattle, met als bonus de documentaire The Life I love.

De samenwerking van EuroArts met de Berliner Philharmoniker levert nog meer op, zoals het Paasconcer t 2015 in Baden-Baden met Bernard Haitink en Isabelle Faust. Ook van de Berliner de jaarlijkse vrolijkheid van de zomerse Waldbühne. Maar er is ook veel opera: de Salz-

KLASSIEKEZAKEN.NL

burger Festspiele, de opera’s van San Francisco, Stuttgart, München, Berlijn, de Ruhrtriennale.

Van de filmer Bruno Monsaingeon verschijnt een nieuwe documentaire over Sviatoslav Richter en Gennad i Roz jdest vensk i.

L a r r y We i n s t e i n maakte een f ilm over Sjostakovitsj’ oorlogssymfonieën. Ook om naar uit te kijken: The Tchaikovsky Files, waa r voor Ralf Pleger zich baseerde op Tsjaikovski’s brieven en dagboeken.

den geboren. Voor Warner en EuroArts gezamenlijk is dat een goede reden om eens goed uit te pakken met een luxe uitgave van elf dvd’s en tachtig cd’s plus boekwerk. De grote violist stond van 1929 tot 1998 onder contract bij HMV, later EMI, en zijn uitgebreide catalogus hoort nu bij Warner thuis. Bruno Monsaingeon is ver a nt woordel ijk voor het dvd-aandeel van EuroArts, met vaak nog nooit geziene concertopnamen en documentairebeelden van Menuhin, en voor het mooi verzorgde en zeer informatieve boekwerk van 250 pagina’s. Een document van een muzikale eeuw en een collector’s item van blijvende waarde.

JE ZIET VEEL MEER DAN JE HOORT

Het opvallendste resultaat dit jaar van de liaison tussen­­­EuroArts en Warner Music is The Menuhin Century, gewijd aan de man die als weinig anderen het vioolgeluid van de twintigste eeuw heeft bepaald.

Yehudi Menuhin werd honderd jaar gele-

GERARD SCHELTENS

juni 2016 25

ROBECO SUMME VOOR ELK

Het begon in 1988 met een proefballon om de wat stille zomermaanden in het Concert­gebouw meer cachet te geven.

Het is uitgegroeid tot een ‘festival’ dat zijns gelijke niet kent in de wereld: de Robeco ­SummerNights.

De Robeco Zomerconcerten zijn met hun tijd meegegaan. Wat in 1988 begon als een omstreden experiment om de zomerse ‘leegstand’ in het Concertgebouw tegen te gaan en toeristen en ‘nieuwkomers’ de kans te geven voor een zacht prijsje een concert te bezoeken, beleeft nu de achtentwintigste editie en heet stoer Robeco

SummerNights. Een naam die refereert aan zwoele zomeravonden, maar ook aan voor ‘elk wat wils’. Want wat ooit begon als een reeks klassieke concerten, is uitgegroeid tot een waar thematisch festival met een ‘summer restaurant’, een ‘zomercafé’ en een kleine negentig concerten die ook jazz, wereldmuziek en de lichte popmuziek bieden (The Beatles vormen deze zomer een opvallend subthema). Zelfs de kleinkunst (Yentl en De Boer), yoga-, nacht- en peuterconcerten worden niet vergeten.

Bovendien bieden de Su m merNig hts ruimte voor experimenten. Zo treedt het Radio Filharmonisch Orkest op met Kite-

26 juni 2016

FOTO: MARCO BORGGREVE

Liza Ferschtman

PODIUM

RNIGHTS

WAT WILS van­­R ichard Strauss. Met Rachmaninovs even virtuoze als lyrische Tweede pianoconcert en Elgars beroemde Enigmavariaties geeft het orkest een krachtig visitekaartje af. Let daar­bij ook op chef-dirigent François-­X avier Roth. Hij zwaait sinds het begin van seizoen 2015-2016 de scepter in K e u le n, e n i n juni maakt deze coming man zijn debuut bij het Koninklijk Concer tgebouwor kest met Emanuel Ax als solist.

Ook het Nationaal Orkest van België heeft in eigen land een status die veel groter is dan het aantal gastoptredens in Nederland doet vermoeden. Het orkest met Brussel als thuisbasis is minstens zo belangrijk als ­d eFilhar monie en blinkt dank zij chef Andrey Boreyko veelvuldig uit in het Russische en Oost-Europese repertoire. Wat dat aangaat zijn Moessorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling en Dvoráks Cello-

concert met als solist Gautier Capuçon keuzes die het beste van het gezelschap naar boven brengen.

Zo vormen de Robeco SummerNights, ondanks alle veranderingen en repertoire-uitbreidingen van de afgelopen jaren, nog altijd in het hart een klassiek ‘festival’ dat de k lassieke lief hebber veel interessants te bieden heeft. Prachtige orkesten komen naar het Concertgebouw die gedurende het seizoen niet of nauwelijks in Nederland te beluisteren zijn.

FOTO: SIMON VAN BOXTEL

ZWOELE ZOMERAVONDEN IN HET CONCERTGEBOUW

Gautier Capuçon

man en speelt de philharmonie zuidnederland met dj en technolegende Jeff Mills.

Gelukkig is er voor de rechtgeaarde klassieke lief hebber ook veel door de jaren heen hetzelfde gebleven. De jeugdorkesten komen nog steeds langs – Bernard Haitink met het European Union Youth Orchestra en Valery Gergiev met het National Youth Orchestra of the USA bijvoorbeeld – en ook de buitenlandse orkesten die het Nederlands grondgebied zelden met een bezoek aandoen zijn van de partij. Zo speelt op 6 juli het Keulse Gürzenich-Orchester met de Franse pianist Jean-Frédéric Neubu rger het Tweede pia noconcer t va n Rachmaninov. En twee dagen later staat het Nationaal Orkest va n Belg ië met chef-dirigent Andrey Boreyko op de stoep.

Het Gürzenich-Orchester heeft een geschiedenis die zo’n 125 jaar terug gaat.

Bovendien bracht het orkest spraakmakende werken in première als Mahlers Derde en Vijfde symfonie en Don Quixote KLASSIEKEZAKEN.NL

PAUL JANSSEN

VOOR INFORMATIE ZIE: CONCERTGEBOUW.NL

Margriet Sjoerdsma

juni 2016

27

20 t/m 29 oktober 2016

Muziekgebouw aan ’t IJ & Bimhuis

Nicolas Altstaedt Matthias Bartolomey Anner Bijlsma Jörg Brinkmann Albert Brüggen Maya Fridman Larissa Groeneveld Stjepan Hauser Jeroen den Herder Gregor Horsch Monika Leskovar Pepijn Meeuws Antonio Meneses Ivan Monighetti Daniel Müller-Schott Jan Bastiaan Neven Jelena Oč ić Aurélien Pascal Jérôme Pernoo Bruno Philippe

Raphaël Pidoux Ella van Poucke Jean-Guihen Queyras Jonathan Roozeman Timora Rosler Martti Rousi Alexander Rudin Kian Soltani Anton Mecht Spronk Julian Steckel Luka Šulić Torleif Thedéen Geneviève Verhage Emile Visser Michiel Weidner Alisa Weilerstein Pieter Wispelwey 2CELLOS Amsterdam Sinfonietta Atlas Ensemble

Artvark Saxophone Quartet BartolomeyBittmann Biënnale Cello Band Cappella Amsterdam Cello8ctet Amsterdam Die 12 Cellisten der Berliner Philharmoniker Nederlands Philharmonisch Orkest Orkest van de 18 e Eeuw Orkest van het Conservatorium van Amsterdam Ragazze Quartet Residentie Orkest Rotterdams Philharmonisch Orkest Score Collective Slagwerk Den Haag Zapp4

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

HENK BADINGS

SERGEJ PROKOFJEV

Bochumer Symphoniker o.l.v. David Porcelijn

Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan

CPO 07612 03766925 / € 21,99

CHALLENGE 06089 17271423 (SACD) / € 24,99

De vorm is netjes in vier delen, zoals het symfonieën betaamt, maar Henk Badings was geen conservatief. Binnen de geijkte klassieke structuur experimenteerde hij met harmonieën, met orkestratie, met gretig geabsorbeerde invloeden van jazz en filmmuziek. Critici van toen deden deze twee symfonieën af als ‘te gemakkelijk in het gehoor’ en ‘klankensop’, maar daar ga ik beslist niet in mee. De Vierde is een toegankelijk en opgewekt werk waaraan niet te horen is dat het in het diepst van de Tweede Wereldoorlog is ontstaan. Ondanks associaties met Paul Hindemith horen we een eigen Badingsgeluid, met een lichte toets en een doorzichtige instrumentatie.

Zoals meer werken van deze componist werd deze symfonie na aanvankelijk succes snel vergeten. De Vijfde werd in 1949 geschreven voor het 60-jarig Concertgebouworkest en heeft hetzelfde vitale karakter. Daarmee zou elk Nederlands orkest voor de dag kunnen komen, de verwaarlozing is onverdiend. David Porcelijn ging voor dit derde deel van zijn fraaie Badingsserie naar de Bochumer Symphoniker en bereikte daarmee hetzelfde hoge niveau als eerder. Deze man verdient de Nobelprijs voor wat hij allemaal doet voor verwaarloosde Nederlandse muziek uit de twintigste eeuw.

De Amerikaanse dirigent James Gaffigan heeft iets met de symfonieën van Sergej Prokofjev. En hoewel hij volgens de begrippen van het dirigentenmetier net komt kijken, etaleert hij dat met enig gezag – vooral als vaste gastdirigent van het Radio Filharmonisch Orkest. Met dit orkest is hij begonnen aan een Prokofjevcyclus die weleens spraakmakend en maatgevend zou kunnen worden. De eerste cd, met de weinig gespeelde Derde en Vierde symfonie, werd enthousiast ontvangen en ook de tweede plaat in de reeks, met de populairdere laatste twee symfonieën van de Russische avant-gardist die zich tot ‘volgzaamheid’ bekeerde, is meer dan veelbelovend. Krachtig, wat onderkoeld en waar gewenst met een lichtvoetig cynisme zet Gaffigan deze symfonieën met het radio-orkest neer. Hij wordt daarbij geholpen door een mooie surroundopname die uitnodigt om het volume net een tikkeltje harder dan normaal te zetten. Na de première plakte Prokofjev tegen zijn zin een vrolijke coda aan het laatste deel van de Zevende symfonie, om zo in aanmerking te komen voor de financieel zeer welkome Leninprijs. Uiteraard is daarvan ook bij deze opname geen spoor te vinden. Het werk, en daarmee de cd, eindigt zoals dat hoort in een schitterend vraagteken.

GERARD SCHELTENS

PAUL JANSSEN

Symphonies 4 & 5

Symphonies nos. 6 and 7

Experimenterend componist

orkest

Meer dan veelbelovend

orkest

GUSTAV MAHLER

DMITRI SJOSTAKOVITSJ

Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v.Yannick Nézet-Séguin

Boston Symphony Orchestra o.l.v. Andris Nelsons

Symphonie Nr. 1

Under Stalin’s Shadow Symphonies Nos. 5 / 8 / 9

BR KLASSIK 40357 19001433 / € 22,99

DG 00289 47952015 (2 CD’S) / € 23,99

In oktober zal Yannick Nézet-Séguin de Eerste symfonie van Mahler dirigeren bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest, maar in deze liveopname leidt hij het Symfonieorkest van de Beierse Omroep. Net als de meeste van zijn leeftijdgenoten in de dirigententop (hij is onlangs 41 jaar geworden) heeft Yannick niet overdreven veel affiniteit met de dubbele bodems in de muziek, de ironische gelaagdheid, het opzettelijk lelijke van een schrille expressie of het geheimzinnige van de natuurmystiek. In zijn handen lijkt Mahler bijna bevrijd te worden van zijn neuroses. Daar staat tegenover dat hij als weinig andere dirigenten de complexe klankstructuren helder uit de doeken doet en subtiele details duidelijk belicht, soms misschien zelfs overbelicht, zoals de wat al te nadrukkelijke hoofdrol die de pauken in de opname hebben gekregen. De Canadees, door het tijdschrift Musical America uitgeroepen tot ‘Artist of the Year’, verleidt het voortreffelijke orkest tot een vaak bedwelmende klankschoonheid en de fijnst denkbare nuances bij de strijkers. Zo is het een eigentijdse Mahler, enigszins losgezongen van de aloude tradities, met briljant samenspel en genoeg attracties om bij een groot publiek in de smaak te vallen.

De Let Andris Nelsons is met zijn 37 jaar relatief jong voor een dirigent.

Toch slaagt hij er nu al in het Boston Symphony Orchestra, waar hij sinds seizoen 2014-2015 de scepter zwaait, nog steviger dan voorheen op de kaart te zetten. Dat doet hij niet alleen met opvallende concerten, maar ook met spraakmakende opnamen. En dat terwijl het programma van die opnamen redelijk afgezaagd lijkt. Onder de titel Shostakovich under Stalin’s Shadow hebben Nelsons en het orkest diverse concertprogramma’s ontwikkeld met werk dat Sjostakovitsj tijdens het regime van zijn grootste plaaggeest schreef. Dat betekent dus de Vijfde tot en met de Tiende symfonie en verder muziek voor balletten, films en een toneelstuk als Shakespeares Hamlet. Het lijkt alsof over Sjostakovitsj alles al gezegd is en dat de vele schitterende opnamen werkelijk alle verborgen emoties onder de aandacht hebben gebracht, maar Nelsons slaagt erin er een dimensie aan toe te voegen. Zijn liveregistratie van de Tiende symfonie was al goed voor een Grammy en ook deze dubbelaar met de symfonieën vijf, acht en negen en een suite uit de muziek voor Hamlet gaat ongetwijfeld die kant op. Neem het schrijnend melancholische begin van het tweede deel van de Negende symfonie: luister en je bent verkocht.

EDDIE VETTER

PAUL JANSSEN

Een eigentijdse Mahler

KLASSIEKEZAKEN.NL

Spraakmakend

juni 2016 29

CDBESPREKINGEN orkest

orkest/concert

WIM HENDERICKX At the Edge of theWorld, Empty Mind I, Groove!

GEORGE GERSHWIN Gershwin in Hollywood

The John Wilson Orchestra o.l.v. John Wilson

PietVan Bockstal e.a. deFilharmonie o.l.v. Edo de Waart, Martyn Brabbins

WARNER 08256 46493739 / € 22,99

RFP 06089 17760323 (2 SACD’S) / € 23,99

The John Wilson Orchestra bedrijft sinds de oprichting in 1994 een bijzondere vorm van historische uitvoeringspraktijk. Het orkest concentreert zich op de fabuleuze filmmusicals uit de jaren dertig, veertig en vijftig van de twintigste eeuw en op memorabele componisten als Cole Porter, het duo Rogers & Hammerstein en natuurlijk de gebroeders Gershwin.

Williams gaat er met zijn orkest prat op de originele sound en de originele noten zo dicht mogelijk te benaderen, door minutieuze transcriptie van de beschikbare opnamen uit die tijd. En het moet gezegd, het werkt buitengewoon aanstekelijk en je waant je in een oogwenk in de tijd dat de film nog zwart-wit en de musicalfilm een vanzelfsprekendheid was. Ook op de jongste cd, een liveregistratie van een Royal Albert Hall-concert, getiteld Gershwin in Hollywood is de tover direct aanwezig.

Briljant ‘authentieke’ zang van Louise Dearman en Matt Ford en een orkest dat inclusief solisten de sterren van de hemel speelt. En dan wordt duidelijk waarom Strike Up the Band, Oh Lady, Be Good!, The Man I love en ’S Wonderful nog altijd evergreens zijn.

Een absolute aanrader, waarbij het moeilijk stilzitten is.

Het heet ‘symfonie’, maar eigenlijk is At the Edge of the World een bouwwerk van klank. Sculpturen van Anish Kapoor vormden de inspiratiebron voor vijf fascinerende stukken die sterk genoeg zijn om op zichzelf te staan. Je hebt Kapoors visualisatie niet eens nodig in de muzikale klankwereld van Wim Henderickx (1962), de inventiefste Vlaamse componist van dit moment.

Allerlei ritmische figuren houden beweging gaande onder een weids uitspansel van lange melodielijnen. Ook het hoboconcert Empty Mind I is geïnspireerd op beeldende kunst (de ‘minimal art’ van Agnes Martin), maar ook hier heb je aan de muziek genoeg. Henderickx’ bespiegelingen over ‘wat het betekent om je ziel helemaal te legen’ neem ik voor lief, omdat ik ook zonder new-agepraat onder de indruk ben. Deze ruimtelijke muziek, die de solist enige vrijheid geeft, moet je gewoon ondergaan. Ook in de geconcentreerdere versie voor hobo en elektronica (cd 2) roept Piet Van Bockstal de wonderbaarlijkste klanken op. Groove! is een duizelingwekkend, opwindend stuk voor slagwerk en orkest, waarin Pieterjan Vranckx tovert op zijn instrumentarium uit de hele wereld. En deFilharmonie, onder Edo de Waart (symfonie) en Martyn Brabbins, doet het geweldig.

PAUL JANSSEN

GERARD SCHELTENS

Gershwin in Hollywood

concert

Ruimtelijke muziek

concert

ROBERT SCHUMANN Cello Concert op. 129, Piano Trio No. 1, op. 63

BERNHARD ROMBERG Cello Concertos 1 & 5

Davit Melkonyan, Kölner Akademie o.l.v. Michael Alexander Willens

Jean-Guihen Queyras e.a.

Freiburger Barockorchester o.l.v. Pablo Heras-Casado

CPO 07612 03796922 / € 21,99

HARMONIA MUNDI 31490 20219720 / € 22,99

‘De held van alle cellisten, de koning van alle virtuozen’: zo werd Bernhard Romberg (1767-1841) in zijn tijd geroemd. Samen met een vioolspelende neef, die als zijn broer werd geafficheerd, maakte hij als wonderkind concertreizen door heel Europa, tot in Amsterdam. Een leven lang zou hij samen met zijn Stradivarius een onrustig bestaan leiden, van het ene podium naar het andere.

Hij schudde handen met Beethoven en Weber, werd overal gevierd als de grootste cellovirtuoos, maar toen hij een jaar voor zijn dood nog eens optrad in Parijs, oogstte zijn onvast geworden spel een wrede kritiek van de gezaghebbende Fétis. Op reis en tussendoor componeerde Romberg onder meer tien celloconcerten. Het eerste (opus 2) is nog in de achttiende eeuw ontstaan. Binnen het klassieke kader krijgt de cellist alle gelegenheid om zijn virtuositeit te etaleren. Het vijfde (opus 30), de lieveling van de componist zelf, ademt al meer de geest van het romantische soloconcert. Davit Melkonyan, eerder geprezen om zijn opname van Rombergs cellosonates, is de niet geringe technische problemen de baas en Michael Alexander Willens toont zich met zijn Kölner Akademie opnieuw een pleitbezorger voor deze bijna vergeten componist.

Al jaren vormen ze een drie-eenheid en spelen ze wereldwijd de ­pianotrio’s van Schumann: Isabelle Faust, Alexander Melkinov en Jean-Guihen Queyras. Op cd zouden we dat eigenlijk moeten verruimen, was de gedachte, we moeten de drie trio’s in perspectief plaatsen. Zo ontstond het idee om ze te combineren met respectievelijk het Viool-, Piano- en Celloconcert van Schumann, samen met het Freiburger Barockorchester. Deze derde cd voltooit het project. Op een extra dvd kan het samenwerkingsverband van allen nog eens rustig worden bekeken. Op deze cd het Celloconcert, echt een ervaring. Queyras weet zozeer zijn stempel te drukken op de uitvoering dat duidelijk wordt waarom Schumann het stuk aanvankelijk een ‘Konzertstück für Violoncell mit Begleitung des Orchesters’ noemde. Het orkest als begeleider, in een bijrol, met een monologiserende cello die de formele driedeligheid van het werk maskeert. Zelden hoor je zoveel nuance, zoveel expressie, zoveel retorische, ‘sprekende’ frasen. Queyras neemt gepast gas terug in het Pianotrio, ten behoeve van zijn collega’s. Wat een souplesse en timing hier! Feilloos weten ze van elkaar hoe en wanneer er wordt gereageerd. De strijkers spelen trouwens op darmsnaren, wat goed past bij de klank van de fortepiano.

EDDIE VETTER

JOS VAN DER ZANDEN

Bijna vergeten componist...

30 juni 2016

Drie-eenheid

CDBESPREKINGEN concert

concert

TSJAIKOVSKI, GRIEG

ÉDOUARD LALO

Piano concertos

Concertante works for violin, cello & piano

Denis Kozhukhin, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin o.l.v.Vassily Sinaisky

Solisten, Liège Royal Philharmonic o.l.v. Jean-Jacques Kantorow

PENTATONE CLASSICS 08279 49056666

ALPHA 37600 14192333 (3 CD’S) / € 35,99

(SACD) / € 22,99

De negentiende-eeuwse componist Édouard Lalo staat vooral in de geschiedenisboeken vanwege zijn Symphonie espagnole voor viool en orkest. Een mooi, meeslepend werk, maar om Lalo alleen daarmee te definiëren doet deze pionier van de Franse vioolmuziek extreem tekort. De violist en componist schreef niet alleen verschillende werken voor viool en orkest, zoals Guitare en Fantaisie norvégienne, maar ook een uitstekend celloconcert en een dito pianoconcert. Het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Luik breekt met jonge solisten van de Muziekkapel Koningin Elisabeth, het Belgische muziekinstituut voor groot muzikaal talent, nu een sympathieke lans voor deze wat verwaarloosde grootheid. Sympathiek ook omdat veelbelovende solisten als de violisten Elina Bushka en Lorenzo Gatto, de cellist Ori Epstein en pianist Nathanaël Gouin alle kans krijgen te laten horen wat ze waard zijn. En dat doen ze in deze dankbaar lyrische en virtuoze werken van Lalo. Drie cd’s lang klinkt de ene pracht na de andere en wie gecharmeerd is van de Symphonie espagnole valt absoluut ook voor het Celloconcert en het Pianoconcert. Maar de hoofdmoot blijft de combinatie viool en orkest, die mede dankzij de Franse gastdirigent en violist van Russische afkomst, Jean-Jacques Kantorow, klinkt als muziek die veel meer aandacht verdient.

Denis Kozhukhin staat sinds kort onder contract bij Pentatone. Voor hun eerste samenwerking zoeken ze het niet in de krochten van het repertoire maar mikken ze op een groot publiek met de populaire pianoconcerten van Tsjaikovski en Grieg. Nadat de Rus in 2010 de Koningin Elisabethwedstrijd had gewonnen, is hij internationaal doorgebroken en heeft hij met veel succes onder meer opgetreden in het Amsterdamse Concertgebouw. In Tsjaikovski’s eerste concert etaleert de dertigjarige pianist een typisch Russisch pathos. Met de overweldigende openingsakkoorden is meteen de toon gezet. Zo goed kunnen jeugdige onstuimigheid en feilloze beheersing dus samengaan.

Bij alle griezelige technische problemen lijkt Kozhukhin beide handen vrij te hebben voor een persoonlijke expressie. Vooral in het langzame deel geeft hij met een fijn toucher de klank reliëf en kleur. Daarbij toont hij zich gevoelig voor de elementen uit de volksmuziek waardoor Tsjaikovski zich heeft laten inspireren. Op een dergelijke wijze blaast Kozhukhin ook het oude paradepaard van Grieg nieuw leven in. Zijn interpretatie is glashelder en supervirtuoos zonder in clichés te vervallen. Vassily Sinaisky en het Berlijnse orkest tonen zich ideale partners voor deze fantastische pianist.

PAUL JANSSEN

EDDIE VETTER

Lyrische en virtuoze werken van Lalo

concert

Fantastische pianist

concert

PIAZZOLLA, SHOR, VIVALDI The 12 Seasons

DVORÁK, SUK

Violin Concerto, Romance, Fantasy

Salomé Chamer Orchestra o.l.v. David Aaron Carpenter (altviool)

Christian Tetzlaff, Helsinki Philharmonic Orchestra o.l.v. John Storgards

WARNER 08256 46486953 / € 22,99

ONDINE 07611 95127957 (SACD) / € 20,99

Vier jaargetijden op de altviool, drie keer, vandaar de titel. De jonge Amerikaan David Aaron Carpenter bouwt vaker bestaande muziek om voor zijn instrument; hij nam ook Elgars Celloconcert op. Hij doet hetzelfde met vier van de beroemdste vioolconcerten uit de barok: Vivaldi’s Vier jaargetijden. In deze iets lagere zetting klinken ze anders. Ik zou zeggen: herfstiger... een beetje flauw, maar wel een term die nu eenmaal goed bij de altviool past. Carpenter is een meester op zijn instrument en het is boeiend om deze concerten nu eens op deze manier te horen.

De Argentijnse tangokoning Astor Piazzolla nam in zijn Four Seasons of Buenos Aires ook wat Vivaldicitaten op, maar natuurlijk is deze spannende, elegante en onweerstaanbare muziek ‘vintage’ Piazzolla. De Russisch-Amerikaanse componist Alexey Shor (1970) kende ik nog niet, maar zijn speciaal voor het Salomé Chamber Orchestra geschreven Four Seasons of Manhattan beschouw ik als een niemendallig tussendoortje: het blijft niet hangen, maar je hebt er ook geen last van. Solist-dirigent Carpenter en het orkest doen wel hun best het zo mooi mogelijk te presenteren, net als de beide andere werken. Een mooi pleidooi voor de altijd wat verwaarloosde altviool.

Dvorák en Suk – je hoort ze vaak samen op concerten en cd’s. Beiden Tsjech, beiden Brahmsadept en beiden verknocht aan Otylka, Dvoráks dochter, die met Suk in het huwelijksbootje stapte. Hier horen we vioolwerken van Suk en schoonpapa, respectievelijk een lange Fantasie en het Vioolconcert. De cd past in een hele reeks die Ondine maakte met de Duitser Christian Tetzlaff. Je hoeft de openingsmaten van Dvorák maar te horen en je begrijpt waarom: wat een brille en overtuiging! De Diapasons d’Or, de Edison en de Grammynominaties hoor je eraan af, met name aan het speelse gemak waarmee hij de soms duivels moeilijke intervalsprongen loepzuiver treft. Dvorák moest van zijn opdrachtgever de solist zwaar op de proef stellen – wel, moet je net Tetzlaff hebben.

Het Allegro giocoso is werkelijk een feest, waarbij ook de inbreng van dirigent John Storgards en zijn Helsinki Philharmonic niet mag worden onderschat: hier en daar heb je het gevoel dat ze Tetzlaff net een extra zetje geven. De Fantasie van Suk mag er ook zijn.

Het is een werk met vele tempowisselingen, grillig, door de vele thema’s lastig om als luisteraar greep op te krijgen. Het is hier volop genieten van de technische hoogstandjes.

GERARD SCHELTENS

JOS VAN DER ZANDEN

Een meester op zijn instrument

KLASSIEKEZAKEN.NL

Volop genieten

juni 2016

31

WERELDSTERREN 2016-2017 VANAF 13 JUNI IN DE VERKOOP! zo 18 september The Choir of King’s College Cambridge ma 3 oktober Vadim Repin & Andrei Korobeinikov za 15 oktober Orkest van de Achttiende Eeuw & Cappella Amsterdam za 3 december Monteverdi Choir & English Baroque Soloists za 17 december Academy of Ancient Music ma 6 februari Orchestre des Champs-Élysées & Collegium Vocale Gent wo 15 februari Pierre-Laurent Aimard (piano) za 4 maart Lets Radiokoor & Riga Sinfonietta za 11 maart Gidon Kremer & Kremerata Baltica wo 22 maart Gabrieli Consort and Players wo 3 mei Grigory Sokolov (piano) vr 19 mei Noord Nederlands Orkest & Alexander Gavrylyuk

DE OOSTERPOORT GRONINGEN KLASSIEK DE-OOSTERPOORT.NL vadim repin

CDBESPREKINGEN vocaal

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN

DIVERSE COMPONISTEN

Arias

Rheinmädchen

Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon

Pumeza Matshikiza, Aarhus Symfoniorkester o.l.v.Tobias Ringborg

HARMONIA MUNDI 31490 20223925 / € 22,99

DECCA 00289 47889649 / € 22,99

De Rijndochters vormen in het Duitse taalgebied een dankbare mythe voor dichters en componisten, en wie denkt dat deze bewakers van de gouden ring van vader Rijn het exclusieve domein van Richard Wagner en zijn Ring des Nibelungen zijn, heeft het volledig mis. Dat is tenminste wat de Franse voorman van ensemble Pygmalion, Raphaël Pichon, omstandig aantoont met een even verrassend als aansprekend programma. Verrassend omdat Pygmalion – hier bestaande uit een vrouwenkoor versterkt door een handvol instrumenten zoals de harp, vier hoorns en twee contrabassen – zich hiervoor vooral had gemanifesteerd in de hoek van de oude muziek en de historische uitvoeringspraktijk, met opnamen van Bachs Köthener Trauermusik en Castor et Pollux van Rameau. Nu komt het ensemble met een door de Rijndochters geïnspireerde mix van voornamelijk vocale werken van Schubert, Schumann, Brahms en uiteraard Wagner. Verrassend is ook meteen het fragment van Wagners ouverture tot Das Rheingold dat de cd opent. Het wordt uitgevoerd door vrouwenkoor en het genoemde instrumentarium en het zet meteen de toon. Wat volgt is een meeslepend discours langs bekende en minder bekende werken rond het thema met als hoogtepunt een uitvoering van Schuberts Ständchen D 920, door ‘gastzangeres’ Bernarda Fink ondersteund door koor en harp.

Hoe prachtig ik Matshikiza’s stem op zich ook vind: op een ratjetoe als deze cd zit werkelijk niemand te wachten. Aria’s van Puccini, Catalani, Dvorák, Mozart; liederen van Hahn, Fauré en Montsalvatge, en dan ook nog eens door elkaar gehusseld. Het getuigt van een slechte smaak. Maar ook aan de uitvoering schort het een en ander. Matshikiza’s Mimi is mooi maar afstandelijk: haar Sì, mi chiamano Mimì ontbreekt het aan poëzie.

Ebben? uit La Wally mist drama. Prima gezongen, maar waar blijven de (juiste) accenten? Bij geen enkele frase staat Matshikiza stil, en dat terwijl ze het hier over het vaarwel aan haar huis, vader en vrienden heeft. Ik vraag mij ook af of zij weet of Angelica in Senza mamma haar gestorven zoontje beweent en afscheid neemt van haar leven. Alles klinkt bij haar even mooi en even karakterloos. En haar ruime vibrato verontrust mij zeer. Is er dan niets moois op deze cd te ontdekken? Jazeker wel. In Lungi dal caro bene, een onbekend pareltje van Sarti, weet ze mij oprecht te ontroeren. Ook haar Susanna mag er zijn, jammer alleen van de nogal bloedeloze begeleiding. Met deze cd geeft Matshikiza haar tweede visitekaartje af. Beste Decca: geef haar een echte kans en neem een complete opera met haar op, ze verdient het!

PAUL JANSSEN

BASIA JAWORSKI

Geïnspireerd door de Rijndochters

vocaal

Ze verdient het!

vocaal

DIVERSE COMPONISTEN

ERIK SATIE

Airs sérieux et à boire

Socrate

Les Arts Florissants o.l.v.William Christie

Barbara Hannigan, Reinbert de Leeuw

HARMONIA MUNDI 31490 20527603 / € 22,99

WINTER & WINTER 00250 91023424 / € 22,99

De wulpse zeventiende eeuw, Frankrijk, de Zonnekoning. Bracht je het tot ‘maître de musique de la chambre du roy’, dan was je kostje gekocht. Maar je moest wel doen wat je werd gevraagd: de hovelingen vermaken met luchtige, sensuele muziek over de liefde en andere vormen van genot. Op deze cd passeren zulke componisten de revue, zoals François Couperin, Marc-Antoine Charpentier en Michel Lambert. Heerlijke muziek die alle kanten opgaat, van intense droefenis – al lijkt die wel ironisch bedoeld – tot het uitbundige drinklied. Van een- tot vierstemmig, nu eens met een simpele luitbegeleiding, dan weer met strijkers, theorbe en slagwerkachtige klanken. Aan de speelse afwisseling herken je de doorgewinterde Arts Florissantsspelers en de onvolprezen William Christie. Stijleigen en toch niet zonder vrijpostigheid. Soms is er volksvermaak, dansante muziek met allerlei lalala’s, zoals de grappige Intermèdes van Charpentier. Maar er zijn ook schurende, klaaglijke dissonerende samenklanken, zoals in Il faut mourir van Michel Lambert – pathos ten top. Kortom, voor elk wat wils.

Wel jammer dat de sopraan zo’n uitbundig vibrato hanteert, wat nagenoeg overal opvalt. Je vraagt je af hoe dat in de zeventiende eeuw was – musicologen zitten elkaar daarover in de haren.

Dat Socrate, een waar meesterwerk binnen het oeuvre van Satie, zo zelden uitgevoerd wordt, ligt volgens Reinbert de Leeuw aan de moeilijkheidsgraad van de muziek. Quasi de eenvoud zelve vereist het werk, zowel van de uitvoerenden als van de luisteraar, niet alleen ultieme concentratie maar ook emotionele afstand tot de materie. Satie heeft zijn werk, naar Berlioz verwijzend, een symfonisch drama genoemd, wat in het geval van deze eigenzinnige componist inhoudt dat het effect juist het tegenovergestelde is. De Leeuw vindt Socrate een ‘blank’ werk, dat gezongen moet worden alsof je voorleest, en zonder emoties. Laat dat maar aan Hannigan over! Naar het drama luisteren voelt alsof je weer op de kleuterschool bent en de juf je met een ingehouden stem over een gebeurtenis verhaalt, om je vooral niet bang te maken. Ik vind het prachtig.

Ook de zeven liederen, Sylvie voorop, worden door Hannigan met ingehouden emoties vertolkt, waardoor ze aan expressiviteit winnen. Dat Hannigan en De Leeuw een ‘match made in heaven’ vormen, is evident: wat een eenheid! Maar wie het op zijn geweten heeft om een zo belangrijke uitgave zonder liedteksten op de markt te ‘dumpen’, verdient straf. Wat een minachting voor het publiek, wat een gotspe!

JOS VAN DER ZANDEN

BASIA JAWORSKI

Voor elk wat wils

KLASSIEKEZAKEN.NL

Met ingehouden emotie

juni 2016

33

CDBESPREKINGEN koor

oratorium

TONU KORVITS

HÄNDEL, MENDELSSOHN

Mirror

Israel in Ägypten

Anja Lechner, Tallinn Chamber Orchestra, Estonian Philharmonic Chamber Choir o.l.v.Tonu Kaljuste

Vocale solisten, koor en orkest van The King’s Consort o.l.v. Robert King

ECM 00289 48123032 / € 23,99

VIVAT 07977 76111084 (2 CD’S) / € 22,99

Zeg je Estland, dan zeg je koormuziek. Zingen is daar een nationale sport, koorfestivals trekken tienduizenden belangstellenden. Zo’n koorcultuur brengt op natuurlijke wijze componisten voort, aartsvader Arvo Pärt heeft al vele volgelingen geïnspireerd. Deze cd is daar een uitvloeisel van. Tonu Korvits treedt al een tijdje in de schijnwerpers met ingetogen sfeerstukken, een mix van Oost-Europese exotiek en originele klankeffecten. Op deze cd overheerst het koor, al zijn er soms dialogen met andere instrumenten, zoals met een cello in Reflections from a Plain. Zuiverheid, sonoriteit, stemacrobatiek en mooie dynamische schakeringen – dat mag je allemaal verwachten bij het hooggekwalificeerde Estlands Kamerkoor dat hier wordt gedirigeerd door Tonu Kaljuste. Werkelijk schitterende effecten. Wonderlijke sfeertekeningen trekken voorbij, veelal verstild en spannend, maar soms met ijselijke interrupties die in een Hitchcock niet zouden misstaan. Een juweel is de suite Labyrinth uit 2010 voor strijkorkest – zeven miniaturen waarbij je op het puntje van je stoel zit. Korvits houdt er overal de spanning in. Eveneens zevendelig is Seven Dreams of Seven Birds voor cello, koor en strijkers. Het koor vocaliseert hier grotendeels, de woorden worden gehanteerd als klankbronnen.

Met de uitvoering van de Matthäus-Passion was Mendelssohn een van de componisten die in de eerste helft van de negentiende eeuw een ware Bachrevival in gang hadden gezet. De romantische fascinatie voor de zuiverheid van ‘oude’ muziek zou hem een leven lang inspireren. Het bleef niet bij Bach. Reeds als tiener werd Mendelssohn gegrepen door de muziek van Händel, wiens autografen hij nauwgezet bestudeerde. In 1833 opende hij het Niederrheinische Musikfest in Düsseldorf met zijn versie van Händels oratorium Israel in Egypt in een Duitse vertaling. Daarbij maakte hij het verhaal van de bevrijding uit de Egyptische ballingschap aanschouwelijk met tableaux vivants. Zijn ingrepen hadden vooral betrekking op de instrumentatie en de dynamiek. Robert King heeft deze versie gereconstrueerd aan de hand van Mendelssohns dirigeerpartituur en andere aanwijzingen. Het resultaat mag er wezen.

Anders dan in 1833 staat er niet een leger van honderden koorzangers te brullen, maar maken 36 professionals van het koor van The King’s Consort de dienst uit, in nauwe samenwerking met het al even voortreffelijke orkest en vijf vocale solisten. Händels ouverture is niet bewaard gebleven.

Daarvoor gebruikte Mendelssohn zijn eigen ‘Trompetouverture’.

JOS VAN DER ZANDEN

EDDIE VETTER

Händel volgens Zeg je Estland, Mendelssohn dan zeg je koormuziek

advertentie

Alle Lust will Ewigkeit EEN ALBUM MET SPRANKELENDE LIEDEREN VOL HARTSTOCHT EN HUMOR!

CC72709

JULIUS RÖNTGEN Alle Lust will Ewigkeit Robbert Muuse bariton Micha van Weers piano

NAI [16-123] CC72709_adv Klassieke Zaken - Juni2016+.indd 1

10-05-16 13:05

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

W.A. MOZART

DIVERSE COMPONISTEN

Mozart with Friends

Légende

Alison Balsom,Tom Poster

Nils Mönkemeyer, Julia Fischer, Sabine Meyer,William Youn

WARNER 01902 95987725 / € 22,99

SONY 08898 53054121 / € 23,99

Het is wonderbaarlijk hoe mooi, elegant en vloeiend een trompet klinkt als Alison Balsom erop speelt. Weg zijn het grove werk, het schelle geschetter en het gerommel met de ventielen. Balsom begon trompet te spelen in het fanfarekorps van haar geboorteplaats Hitchin. Toen ze als meisje van tien de Zweedse trompettist Hakan Hardenberger hoorde spelen, wist ze dat ze musicus wilde worden: ‘I loved the look of the trumpet and its sexy sound. I borrowed Dizzy Gillespie records and fell in love with the instrument and have been in love with it ever since.’ Balsom studeerde in Londen en Parijs, leerde van Hardenberger de fijne kneepjes van het vak, debuteerde in 2001 en won vele prijzen en onderscheidingen. Haar repertoire is veelzijdig, van de barok tot aan moderne componisten als Oliver Knussen en Mark-Anthony Turnage. Ze is een virtuoos op de natuurtrompet, maar houdt het meest van haar Zwitserse Egger-trompet. In geraffineerd vertolkte werken van Françaix tot aan Gershwin laat ze een verfijnd en rijk kleurenpalet horen. In een vruchtbare dialoog met haar vaste pianist Tom Poster heeft Balsom ook zelf een enerverend stuk voor Légende gecomponeerd: The Thoughts of Dr. May.

Mozart speelde zelf graag altviool, in allerlei formaties. Zijn Kegelstatt Trio schreef hij voor zichzelf en twee vrienden, een klarinettist en een pianiste met wie hij graag kegelde. Als hij even niet aan de beurt was, componeerde hij lustig voort. Anders dan de omstandigheden en de titel suggereren, is het allerminst een oppervlakkig opus. Integendeel. Een wonder van gratie en evenwicht, dit trio, en onder de speelse buitenkant schuilt een diepe melancholie. De altviool en de klarinet bevinden zich van nature op elkaars terrein en hun duo is niet vanzelfsprekend. Mozart was de eerste die de combinatie uitprobeerde. Beider toon is zacht, niet scherp en de instrumenten spelen niet in de hoogste regionen. Sabine Meyer en Nils Mönkemeyer halen werkelijk het beste in elkaar naar boven. Ze streven niet naar een totale versmelting maar blijven allebei stevig overeind. In het elkaar uitdagen gaan ze tot het uiterste. Hun grote precisie staat nergens de expressie in de weg. Er klinkt ook vroeg jeugdwerk: twee sonates voor viool en piano en fragmenten uit een Londens schetsboek (hier alles voor altviool en piano).

De liefde en het respect, ook voor de wat zwakkere passages, zijn indrukwekkend. Door en door muzikantesk speelplezier.

WENNEKE SAVENIJE

JURJEN VIS

Alison Balsom: veelzijdig trompettiste

kamermuziek

Muzikantesk speelplezier

kamermuziek

GORECKI, KORNDORF Genesis I: Elementi In honour of Alfred Schnittke

DIVERSE COMPONISTEN

Goeyvaerts String Trio

Doris Hochscheid, Frans van Ruth

CHALLENGE 06089 17271324 (SACD) / € 23,99

AUDIOMAX 07606 23191065 (SACD) / € 22,99

Deze met veel liefde gemaakte cd weerspiegelt ontwikkelingen in de vorige eeuw. Uit 1962 (Gorecki: Genesis) compromisloze seriële muziek, de speeltuin van de toenmalige avant-garde, vervreemd van het publiek.

En uit 1986 (Korndorf: Strijktrio) regressieve minimalistische klanken, een eclectische stijl, effectvol en hypnotiserend. Rode draad is dat beide stukken ‘In honour of Alfred Schnittke’ werden geschreven. Het werk van Gorecki is voor drie strijkers niet echt een ‘strijktrio’, want het is niet bepaald kamermuziek. De musici moeten minstens zes meter van elkaar af zitten, ruimtelijkheid vormt een integraal bestanddeel van de compositie.

Een fascinerende luisterervaring, vooral in de surround mode. Het Belgische Goeyvaerts String Trio is gepokt en gemazeld als het om eigentijds werk gaat. Het weet Gorecki’s gecompliceerde partituur uiterst verantwoord te vertalen. En dat is lastig, met niet-uitgeschreven notenwaarden en soms nauwelijks ritmisch houvast. Bij Korndorf daarentegen overheersen tonaliteit en sonoriteit, ofschoon niet in de klassieke zin. Het openingskoraal is een spel met boventonen, de muziek benadert op zeker moment zelfs de klank van een Schotse doedelzak. Een lang crescendo-decrescendo maakt van de muziek haast een ritueel – effecten van minimal music. Een parel, deze cd, die Whispers of Titans heet.

Het is echt niet overdreven chauvinistisch als je reikhalzend uitkijkt naar een nieuw deel in de serie cellomuziek door Doris Hochscheid en Frans van Ruth, fantastische advocaten van onbekende Nederlandse muziek. Wie hebben we al zien voorbijkomen: Röntgen, Pijper, Escher, Vermeulen, Bosmans, Ingenhoven, Hendrik Andriessen, Badings, Dresden, Orthel... en dat zijn lang niet alle namen in dit onuitputtelijke reservoir van te weinig gehoorde componisten. Die van dit zevende deel zijn zelfs nóg onbekender. Wat hen samenbrengt is de ‘Maastricht-Parijsconnectie’. Alle componisten (behalve de Duitser Julius Benedict, die een bijrolletje vervult) zijn in Maastricht geboren en trokken naar Parijs, de stad van de grand opéra waarvan de theater- en salonsfeer doorklinkt in de composities van Emile Wesly en de cellovirtuozen Joseph Hollman en Alexander Batta. Het substantieelst vind ik het werk van Andrée Bonhomme, als enige geboren in de twintigste eeuw, die de jaren dertig doorbracht in Parijs. Zij schreef in een moderner, fijnzinnig, Frans idioom waarin toch nauwelijks invloed doorklinkt van haar leraar Darius Milhaud. Haar expressieve Sonatine in twee delen en twee melancholieke stukken vormen de bekroning van deze cd. En... zo mooi, zo sonoor en liefdevol gespeeld!

JOS VAN DER ZANDEN

GERARD SCHELTENS

Dutch Cello SonatasVol. 7

Een parel

KLASSIEKEZAKEN.NL

Fantastische advocaten

juni 2016 35

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

MARTINU, MOSZKOWSKI, MILHAUD

W.A. MOZART

Trio Koch

Quatuor Dialogues, Ewald Demeyere

ETCETERA 87118 01015439 / € 22,99

CHALLENGE 06089 17269727 (SACD) / € 24,99

Moszkowski, Milhaud, Martinu: naast het feit dat hun namen allitereren, hebben ze gemeen dat ze stukken hebben gecomponeerd voor de wat ongebruikelijke combinatie van twee violen en piano. De Suite opus 71 van Moszkowski, leermeester van Thomas Beecham en Joaquín Turina en eind negentiende eeuw populair door zijn korte pianostukken, is een heerlijk eclectisch stuk waarin onstuimigheid en sentiment hand in hand gaan. Het Trio Koch, bestaande uit vader Philippe en dochter Laurence op viool en zoon Jean-Philippe op piano, geeft een schitterende uitvoering van dit duivels lastige stuk, afwisselend innig en bevlogen, en teder en contemplatief. Een groter contrast dan met de Sonate opus 15 van Milhaud is nauwelijks denkbaar. De Kochs schetsen trefzeker de overwegend landerige sfeer van dit charmante opus met zijn weelderige texturen: soms lijkt er een heel strijkorkest te spelen. Martinu’s even beknopte als meesterlijke Sonatine uit 1930, ten slotte, barst van de energie met zijn onregelmatige ritmes, neoklassieke en jazzy karakteristieken en invloeden van Moravische volksmuziek. Wederom verbluft het samenspel van de musici, in het bijzonder de opmerkelijke twee-eenheid van vader en dochter op viool, of het nu in het prachtige schrijnende Andante is of in de uitgelaten finale.

Twee hobo’s, twee klarinetten, twee bassethoorns, vier gewone hoorns, twee fagotten en een contrabas; dat is de bezetting waarvoor Mozart zijn Gran Partita schreef. Het stuk was een opdracht van klarinettist Anton Stadler, voor wie Mozart ook zijn klarinetconcert en -kwintet componeerde, en het was bedoeld voor uitvoering in de open lucht. De hier opgenomen versie is gemaakt voor de salon. Het gaat om een arrangement van een zekere Schwencke uit Hamburg, die Mozarts noten voor een uitvoering in 1805 bewerkte voor hobo, viool, altviool, cello en piano. Het is een typische salonbewerking waarbij de pianist, meestal de gastheer of -vrouw van de betreffende salon, slechts een ondersteunende functie heeft. Mooi om de Gran Partita zo eens te beluisteren, hoewel het natuurlijk wel even wennen is. Quatuor Dialogues plus fortepianist Ewald Demeyere laten horen hoe zo’n arrangement klonk. Alle noten zijn van Mozart, Schwencke heeft er zelf niets bijgecomponeerd, maar de dynamiek is totaal anders dan in de originele versie. Het klinkt allemaal heerlijk intiem, en als toegift krijgen we een bewerking van Der Hölle Rache uit Die Zauberflöte, waarbij de hobo de vocale partij voor zijn rekening neemt.

Sonatine for TwoViolins & Piano e.a.

Gran Partita

Verbluffend samenspel

JAN KUNST

Intieme Gran Partita

ek e k k e k uzi era e ssie Muzie ek ak uw Op lk • i e M • Kla e z k • i e kvl u n• e advertentie a d z N i o e k a z s u M F k • e s a R k O e zi op/ •J Kla k• vla urele era uw Mu ziek • zie k • olk en • P Raak Op t l Nie u F de u • u / • u m O ra eM azz • Pop vlakk turele ek • C ereld Muzie uw • Ope lk • J k i l n a z e u W e i e a u C • k N R k• z m iek k • Fo k ele vla eld Jaz Pop/ ass Muzie ziek ek zie r l i r k u z u e K a t u l a M • • W Mu Cu ke ude ldm iek • ek en le R uzi k • O euwe ssie akk ulture ziek • Were z l era a u M l v K u e viaude Nu M Nederland • in heel ie Ni Op z d • m e aak k • C k • u • k d e R k l p/F • O we M uzi era azz ssie Muzie ekkabel ele ere zie u Op lk • J n • Po i ltur ldmu k • W ieke M • Kla dedigitale e z • i u u a z o C e e u M re •N ek Jaz p/F vlakk ele Ra lass uzi • O euwe pera uzi We o • K M P k M k k r • l e i • z ke aa ltu de ek uzi • N zz • O op/Fo kken Cu eldmu ssie uzi le R Ou • e e M pera a a P r l r J k Kla de M iek • w u v • e M O ult We ieu z lk • kken aak uzi ke Ou Mu ra • N Jazz • p/Fo e R iek • C eldm ziek • lassie a l l e v r r o e aak •P lk • Op clteu retldzmeuzn dk e r e ieke Mu iek • K ude M •W en le R cko•nCu /Fo k e e r p r k i uz e o ss • O ieuw z P ltu vla zie Kla e M uziek • W e Mu d • aak k • Cu ldmu k •N u k e R k le re • O we M uzi lassie zie ie era az e e z u p r k M u •J M O K m ltu eu zie • W ieke k • i e l • d u l k d z N o Cu k s re /F zie KlasCAIWAY: kk Ou e Mkanaal Jaz zie ra • 807 We Mu Pop akvla Mu ziek • k• • euw Ope l i e • e o k k a N F d e R u • ul en ssie uzi OuKPNe&MXS4ALL: op/ 824 ra • Jazz kanaal akk turele ek • C P e l Kla de M iek • UPC w v p • u k l O 819 lk • kkenkanaal uzi •ZIGGO: Cu • uz Nie z& Raa Ou /Fo le1819*) ldm ziek la k• a z p e M era • e v e J e (of r i r o k w u z • u e P a u t p u l a M k • • W Cu Nie z • O ke e R type•ontvanger Fo* lafhankelijk ldm iek • ek en van lhet uzi k ere op/ vlakk ssie az z ure ziek t a P u M l l W u •J • e K M mu aak analoge k• voor zie uzi ude • C kabelfrequenties: en keonzeiewebsite k• le R ziek reld Muzie lassie • O we M akk z l e e u pe r v k u M K zie •O ieu e aak Cultu eldm ek • W sieke • u d R z N k M r • • s Ou Jaz zie ele p/ uzi we pera We ek Kla Mu ziek • ltur lk • n • Po ieu uzi k • ieke M iek • e o O N e Cu m F d i u • / e • l uz uz Ou reld ass e M pera azz • Pop vlakk Cu We ieke M k • Kl ude M ziek • ieuw • •J k O n a k k l e a O ss zie zie Mu ra • N Jazz • p/Fo akk rele R Kla Mu ziek • uwe o mu ssieke kvl e • u P a e d t p l l a k e d • u l i O R re la n M Cu Ou /Fo • Nconcertzender.nl z• • K iek We kke lturele iek • k • late Jaz Popnaar era muziek v e z om luisteren op internet en kabel i k p u • • k u uz z e a C O k n uzi Mu we M azz Fol lakke ele Ra iek • ereldm / M e p ud kv W Po ke ieu lk • J tur ldmuz sie k• Raa • Cul •O a•N e s a o e r i e a k l l z e e u K re p/F ele Ra W ek er zi u i M o • t • p u z l P e u k M e Cu m iek • O en • iek ltur uzi euwe reld e Muz Klass k Cu i eM We k lak MARCEL BIJLOMuzi

De Concert zender

CDBESPREKINGEN kamermuziek

kamermuziek

SERGEJ TANEJEV

PAUL JUON

String Quintets Opp. 14 & 16

Complete String Quartets

Alexander Zemtsov, Pieter Wispelwey, Utrecht String Quartet

Sarastro Quartett

MDG 07606 23192321 / € 21,99

CPO 07612 03788323 (2 CD’S) / € 29,99

Vorig jaar beleefden we het Tanejevjaar – de Rus stierf een eeuw geleden.

Toch hoorden we er niet zo veel over; de tragiek van hen die in-de-schaduw-van opereerden, in dit geval van Tsjaikovski. Terwijl Tanejev toch zo’n kleurrijk persoon was, hij doceerde onder anderen Skrjabin en Rachmaninov. De herdenking gaf in elk geval aanleiding om zijn oeuvre nog eens op te schudden en wat pareltjes aan de oppervlakte te brengen. Zoals de hier gepresenteerde twee strijkkwintetten uit 1901 resp. 1904, die een mooie afspiegeling vormen van de Russische stijl van die dagen: in de basis neoclassicisme, maar overal met brutale weerhaken op met name harmonisch gebied. Van alles komt er langs, van zingbare melodieën tot bijna-atonaliteit, van strenge fuga’s tot ingetogen variaties en van uitbundige fantasieën tot lyrische adagio’s. In het ene kwintet is de cello, in het andere de altviool verdubbeld, waarbij het Utrecht Strijkkwartet zich liet bijstaan door Pieter Wispelwey en Alexander Zemtsov. Gezamenlijk weten ze van het stugge idioom een spektakel te maken, met flair en doortastendheid, alsof het hun standaardrepertoire is. Niets is echter minder waar, deze muziek moest rijpen en dat maakt het eindresultaat des te bewonderenswaardig. Voorlopig zijn deze werken uit het vergeetboek gehaald.

Misschien komt er een tijd dat we niet meer hoeven te vertellen wie Paul Juon is. Aan het label cpo, dat al meer kamermuziek van hem uitbracht, zal het niet liggen. De Zwitserse componist, in 1872 in Moskou geboren, werd opgeleid door Arenski en Tanejev, werkte jarenlang in Berlijn en stierf in 1940 in Zwitserland. Sporen van volksmuziek uit zijn Russische jeugd zijn te horen in het Tweede strijkkwartet uit 1896, eigenlijk zijn eerste. Heel ambitieus en omvangrijk (42 minuten) is het iets jongere ‘officiële’ Eerste, waarin vooral Schubert, Smetana, Dvorák en Grieg hun tentakels uitstrekken naar de jonge Juon.

Mooie muziek, waarin Juons voorkeur voor bijzondere ritmen al te merken is. Die leeft hij volop uit in de ‘rijpe’ kwartetten 3 (1904) en 4 (1920).

Harmonisch zijn ze niet moderner, maar ritmisch wel origineler. Zalvende melodieën, opgewekte volkswijzen en roerende lyrische thema’s zweven boven een continue motorische basis, die de voortgang bewaakt maar ook de sentimentaliteit tegenhoudt. Door dit persoonlijke handelsmerk blijft deze componist boeien van begin tot eind. Natuurlijk óók dankzij het Zwitserse Sarastro Quartett, dat als een hechte eenheid een stralend pleidooi houdt voor zijn bijzondere landgenoot.

JOS VAN DER ZANDEN

GERARD SCHELTENS

Spektakel

piano

Bijzondere Zwitser

piano

PETERIS VASKS

LUDWIG VAN BEETHOVEN

Marcel Worms

Angela Brownridge

ZEFIR 87177 74570364 / € 21,99

CHALLENGE 06089 17270723 (SACD) / € 24,99

In de eerste maat van Beltä ainava (Wit landschap, 1980) weet pianist Marcel Worms (1951), promotor van onbekende pianomuziek van onder anderen Mompou, nieuwsgierigheid te wekken naar wat gaat volgen. Want in die ene maat schildert Peteris Vasks met slechts twee dromerige thema’s de verwachtingsvolle betovering van een verstilde witte wereld aan het begin van het nieuwe jaar. In Pavasara müzika (Lentemuziek, 1985), waarin de eerste vogels fluiten en dauwdruppels oplichten in de zon, breekt aarzelend de lente door. Opwinding neemt bezit van de natuur, de pianoklank wordt in 25 minuten (!) opgerekt tot een ultieme ontlading. Mythische natuurtaferelen typeren de korte Baltische zomer in Zaja ainava (Groen landschap, Zomer, 2008), waarna de herfst zijn intrede doet in het steeds stormachtigere Rudens müzika (Herfstmuziek, 1981). Aan het eind van dit deel valt de eerste sneeuw, waarmee de cirkel rond is. Worms is naar Riga gevlogen om de muziek door te nemen met Vasks, die ‘voedsel voor de ziel’ wil verschaffen aan mensen zonder geloofsovertuiging, liefde en idealen. Worms is er hoorbaar van overtuigd dat de serene, spirituele, expressieve en evocatieve klankwereld van Vasks de verstoorde relatie van de mens tot de natuur kan verbeteren.

Een vroege sonate van Beethoven, een uit de middenperiode en een late sonate – een pianist kan daarmee tonen wat hij in zijn mars heeft. Angela Brownridge kreeg in oktober vorig jaar van Challenge de kans om in een kerk in Schiedam haar discografie uit te breiden. Ze doet dat met verve, dit is een cd om door een ringetje te halen, zeker opnametechnisch. Machtig, zoals de Steinway de kerk vult. De vroege sonate klinkt gepolijst. Wellicht had het openingsdeel wat pittiger gekund en de sforzati zijn wat braafjes, al is dat natuurlijk een kwestie van smaak. Dat geldt ook voor de aanpak van de Appassionata, waarin niet zozeer demonische agressie als wel een beheerst pathos de boventoon voert. De fraaiste sfeertekening vormt het middendeel, de variaties.

Maar zo nu en dan schiet Brownridge onverwacht uit haar slof, zoals in de coda van het openingsdeel. Dan is er de sonate opus 109, waarvan de improvisatorische grilligheid bij deze pianiste in goede handen is. Jammer dat het thema van de slotvariaties (‘mit innigster Empfindung’) een beetje vlak wordt neergezet, het had iets zangeriger en contemplatiever gekund. De variaties zelf maken echter alles goed. Het tekstboekje geeft een degelijke toelichting in voorbeeldig Engels.

WENNEKE SAVENIJE

JOS VAN DER ZANDEN

The Seasons

Piano Sonatas nos. 3, 23 & 30

Voedsel voor de ziel

KLASSIEKEZAKEN.NL

Om door een ringetje te halen

juni 2016

37

CDBESPREKINGEN piano

piano

JOHN FIELD

LISZT, SCHUMANN, CHOPIN

Elizabeth Joy Roe

Nicholas Angelich

DECCA 00289 47896722 / € 22,99

ERATO 01902 95990671 / € 22,99

De Ierse componist-pianist John Field (1782-1837) was in de negentiende eeuw veel bekender en invloedrijker dan in onze tijd. Hij is een belangrijke inspiratiebron geweest voor grootheden als Chopin en Liszt, en droeg daardoor bij aan de ontwikkeling van de klaviermuziek. Zijn werk werd veelvuldig uitgegeven. Als componist van de vroege romantiek legde hij in zijn muziek het accent meer op de lyrische en intiemere klanken van de piano dan op het heftig-dramatische idioom waarin de uitersten in dynamiek worden opgezocht. Logisch dat hij daarom wel ‘de uitvinder van de nocturne’ wordt genoemd. Daarvan componeerde hij er achttien, en dat zijn directe voorlopers van de equivalenten van zijn Poolse collega. Die zijn veel beroemder gebleven – ten onrechte, want Fields nocturnes zijn stuk voor stuk pareltjes om bij weg te dromen. De Amerikaanse Elizabeth Joy Roe nam ze integraal op voor Decca en dat verdient al een compliment, want door in deze tijden onbekend werk op te nemen worden ook risico’s genomen. Roe speelt ze vakkundig, maar misschien was een Weense fortepiano uit 1830 beter geweest. Het meditatieve element was daarop meer tot zijn recht gekomen.

Desalniettemin een mooie kennismaking met repertoire dat meer aandacht verdient. Leuk overigens dat de pianiste zelf de toelichting heeft geschreven.

Het lijkt zo voor de hand te liggen: een programma met de drie iconen van het romantische pianorepertoire, Schumann, Chopin en Liszt. De drie kenden elkaar en droegen bovendien werk aan elkaar op. Liszt schreef zijn beroemde Sonate in b voor Schumann, Schumann droeg op zijn beurt Kreisleriana aan Chopin op en Chopin eerde Liszt en diens verrijking van de pianotechniek in twee etudes uit zijn opus 10. Werken die bij elkaar een prachtig programma vormen dat misschien wel de kern van de romantische pianoliteratuur samenvat. Dat vond Nicholas Angelich ook. De in Amerika geboren pianist, die het merendeel van zijn opleiding in Frankrijk genoot en daar een grote liefde ontwikkelde voor het Europese pianorepertoire uit de negentiende eeuw, blinkt doorgaans uit in zinvolle programma’s, en ook deze combinatie werkt perfect. Dat heeft niet alleen met de schitterende, nimmer vervelende muziek te maken, maar ook met het spel van Angelich. Luister naar het soms bijna stilstaande begin van het Andante sostenuto uit Liszts sonate of naar het meeslepende, duizelingwekkende begin van Kreisleriana. Op deze manier kan Angelich zich meten met de allergrootsten, want dit is zoals deze muziek hoort te klinken.

FRANS JANSEN

PAUL JANSSEN

Complete Nocturnes

Dedication

Pareltjes om bij weg te dromen

piano

Iconen van het romantische pianorepertoire

piano

DIVERSE COMPONISTEN

DIVERSE COMPONISTEN

Autumn Song

Martha Argerich & Friends Live from Lugano 2015

Youri Egorov

Martha Argerich, Nicholas Angelich e.a.

ETCETERA 87118 01015200 (2 CD’S) / € 22,99

WARNER 08256 46285495 (3 CD’S) / € 23,99

De belangstelling voor de Russische pianist Youri Egorov (Kazan 1954 Amsterdam 1988), die in 1976 aan de Sovjet-Unie wist te ontsnappen en via Rome in Amsterdam belandde, doet denken aan heiligenverering. Twintig jaar na zijn dood verscheen – naast een zeven-cd-box bij EMI – het boek In het huis van de dichter, waarin Jan Brokken zijn vriend vereeuwigt als een overgevoelige dichter aan de piano. In roem was Egorov niet geïnteresseerd, in zijn vrijheid des te meer. In tijden waarin Goebaidoelina en vele anderen in de Sovjet-Unie verboden waren, wilde hij kunnen spelen waarin hij geloofde. Maar Egorov wilde ook van zijn vrijheid genieten en stortte zich zonder remmingen op het uitgaansleven van de ­homoscene in Amsterdam. Met fatale gevolgen.

Piet Tullenaar stelde een dubbel-cd samen met niet eerder gepubliceerde radio-opnames, die opnieuw getuigen van Egorovs bijzondere kwaliteiten.

Hij doorzag muzikale structuren, die hij ragfijn verklankte met een zingend legato. Of hij nu werken van Brahms, Sjostakovitsj, Bartók, Liszt, P ­ rokofjev of Ravel uitvoert, Egorov klinkt altijd sensitief en expressief, vloeiend en lichtvoetig, poëtisch en diepzinnig. De dromerige Scarlattisonates en twee verschillend gedateerde versies van Tsjaikovski’s melancholieke Autumn Song, vormen ontroerende hoogtepunten op dit Egorovalbum.

Te veel om op te noemen... het was weer groot feest bij het festival van Martha Argerich. De fameuze Argentijnse toppianiste had ook in 2015 een keur aan beroemde solisten en veelbelovende jonge starters verzameld voor een geweldig rondje muziek op het allerhoogste niveau. Martha Argerich doet dat ieder jaar. Ze is niet alleen een eigenwijze pianiste die altijd verrast met spannende, originele en soms wispelturige interpretaties, maar ze geeft ook veel artiesten de kans om op ‘haar’ festival in Lugano te debuteren. Door het samenspel met een hele rij grote namen kunnen ze de prille eigen reputatie een stevige duw in de rug geven. De piano staat centraal en natuurlijk doet Argerich ook zelf een duit in het zakje. De deelnemers vormen een mix van bekend en onbekend, met als gevestigde sterren bijvoorbeeld de violist Ilya Gringolts, de cellist Gautier Capuçon en de klarinettist Paul Meyer. Ook het repertoire mengt vertrouwd met minder bekend: Brahms, Schumann, Schubert, Bartók, Debussy, Poulenc, Glass, maar ook Ries, Turina, Ginastera en een weelderig dubbelpianoconcert van de Argentijn Luis Bacalov. Drie cd’s boordevol speelplezier: 2015 was weer een rijk oogstjaar in Lugano...

WENNEKE SAVENIJE

GERARD SCHELTENS

Sensitief en expressief

38 juni 2016

Een rijk oogstjaar in Lugano

CDBESPREKINGEN piano

klavecimbel

FRANZ SCHUBERT Late piano sonatas

JOHANN SEBASTIAN BACH

Elisabeth Leonskaja, Sviatoslav Richter

Das wohltemperierte Klavier, 1.Teil

EASONUS 31490 28079623

Christophe Rousset

(4 CD’S EN 1 DVD) / € 89,99

APARTE 31490 28077322 (2 CD’S) / € 30,99

Bij de zeventigste verjaardag van Elisabeth Leonskaja is een bijzondere uitgave verschenen: een boek op groot formaat met veel foto’s, vier cd’s en een dvd. In een uitgebreid interview kijkt de pianiste terug op haar jaren in de voormalige Sovjet-Unie, waar zij als Joodse nog meer dan andere kunstenaars aan banden werd gelegd. In 1978 week ze uit naar Wenen, sindsdien haar thuis, ook al blijft ze zich een representant van Russische cultuur voelen. Toen Martha Argerich ooit klaagde dat ze Schubert niet begreep, zei Friedrich Gulda: “Niets aan te doen. Je bent geboren in Buenos Aires.” Leonskaja heeft haar Russische roots verrijkt met de Weense atmosfeer en geprobeerd de lichtheid in de diepte van Schuberts muziek te vangen. Dat laat ze prachtig horen in acht sonates, van de sonate in a-klein (D 784) tot en met de beroemde laatste drie. De toegevoegde dvd is wel heel curieus. Deze bevat de (technisch nogal gebrekkige) opname van een recital dat Leonskaja in 1993 in Moskou heeft gegeven samen met Sviatoslav Richter. Ze spelen drie sonates en een fantasie van Mozart in Griegs excentrieke bewerking voor twee piano’s.

Een buitengewoon historisch document.

Christophe Rousset heeft het tweede boek van Bachs Das wohltemperirte Clavier (zoals de titel luidt in het handschrift van de componist) al eerder opgenomen. Dat deed uitzien naar zijn interpretatie van de meer bekende maar als geheel ook minder homogene reeks preludes en fuga’s van het eerste boek. De technische kwaliteit van zijn spel is weer boven alle kritiek verheven, net als de sublieme klank van de Ruckers uit 1628 die zich tegenwoordig in het Paleis van Versailles bevindt. Als er toch een kanttekening bij deze opname gemaakt mag worden, gaat het om de strakke behandeling van het tempo. Een mechanische aanpak lijkt nogal eens de voorrang te krijgen boven retorische uitdrukkingskracht. Bachs muziek vraagt toch vaak om een ‘cantabile’, de adem van een zanger en de bijbehorende timing. Bij Rousset raakt de luisteraar soms een beetje buiten adem, terwijl de klavecinist in de melodievoering juist wel overtuigend recht doet aan het zingbare karakter. De manier waarop hij de versieringen in het geheel integreert, is uit de kunst. Buitengewoon virtuoos is ook zijn weergave van het contrapunt, het web van schijnbaar onafhankelijke stemmen die samen een meesterlijke eenheid in verscheidenheid vormen.

EDDIE VETTER

EDDIE VETTER

Buitengewoon historisch document

orgel

Uit de kunst

renaissance

JOHANN SEBASTIAN BACH All you need is Bach

FIRMINUS CARON Twilight of the Middle Ages

Cameron Carpenter

Huelgas Ensemble o.l.v. Paul van Nevel

SONY 08887 51782624 / € 23,99

DHM 08887 50143472 / € 23,99

De Amerikaanse organist Cameron Carpenter veroorzaakt niet alleen een revolutie in de orgelwereld, hij weet ook erg goed wat hij doet. Was zijn debuut op het Sonylabel, If you could read my mind, een duizelingwekkend portret van de man die net zo makkelijk Bach als modern, jazz, pop en eigen werk speelt, zijn geheel aan Bach gewijde tweede cd lijkt een keurige ‘orgel-cd’. Ook Moritz Brüggemeier doet in zijn interessante liner notes een dappere poging om Carpenter in een traditie te scharen en hem net als Bach als een ‘technofreak’ neer te zetten, maar het blijft bijzonder wat deze Amerikaan doet. Alleen al zijn immense International Touring Organ is een revolutie. Het orgel bevat de digitaal opgeslagen klank en stemming van vele favoriete orgels van Carpenter. Dat betekent dat hij per werk niet alleen fundamenteel van klank kan veranderen, maar ook van stemming. En dat is voor werken als zijn eigen bewerking van Contrapunctus 9, de Triosonate voor orgel nr. 3 en de immer fantastische Prelude en Fuga in b een uitkomst.

Maar het belangrijkste is: Carpenter is een fenomenale organist die de traditie gebruikt om een kwantumsprong in orgelland te bewerkstelligen. Een baanbrekende cd, en zeker niet alleen voor orgelliefhebbers.

Firminus Caron was in zijn tijd (tweede helft vijftiende eeuw) internationaal een beroemd en invloedrijk componist. Vreemd genoeg komt hij in onze tijd niet voor in de canon van Franco-Vlaamse polyfonisten uit de vroege renaissance. Dat bevreemdde de Belgische oudemuziekspecialist Paul van Nevel ook en deed hem besluiten een hele cd te wijden aan het werk van deze vergeten grootmeester. Het resultaat is een prachtige dwarsdoorsnede geworden van zowel zijn religieuze als seculiere werken. Zeer origineel nam Van Nevel uit vijf verschillende cantus-firmusmissen telkens een ander deel van het ordinar ium, waardoor toch het gevoel ontstaat dat er één afgeronde mis wordt uitgevoerd.

Bij de chansons mocht uiteraard Hélas, que pourra devenir niet ontbreken.

Destijds een ware hit en een van de meest gekopieerde werken in die periode.

Hoewel Caron in eerste instantie klinkt als typische meerstemmigheid uit de renaissance, legt Van Nevel in het cd-boekje uit waarin deze muziek zich onderscheidt van tijdgenoten als Ockeghem en Busnois. Geen wetenschappelijke verhandeling, maar een heldere argumentatie die iedereen begrijpt. En met slechts elf zangers van zijn onvolprezen Huelgas Ensemble levert hij een gedroomde uitvoering af die mogelijk de opmaat wordt voor een Caronrenaissance…

PAUL JANSSEN

FRANS JANSEN

Een kwantumsprong in orgelland

KLASSIEKEZAKEN.NL

Prachtige dwarsdoorsnede

juni 2016

39

barok

QUENTIN, GUILLEMAIN Conversations

NEVERMIND ALPHA 37600 14192357 / € 22,99

Een barokensemble dat verwarring wil stichten: geen zin in het zoveelste Ars Antiqua of Musica da Camera? Dan maar een rare naam, hebben deze vier jonge Fransen gedacht. NEVERMIND, in hoofdletters dus. Maar ‘never mind’ betekent zoiets als ‘het doet er niet toe’, en dat dan in kapitalen gespeld. Dan val je op als ensemble, nog voordat iemand een noot gehoord heeft. Maar NEVERMIND valt pas echt op zodra de musici gaan spelen! Een paar maanden geleden trad dit ensemble – fluit, viool, gamba en klavecimbel – in Nederland op met werk van Bach en Telemann, maar voor hun debuut-cd kozen de spelers voor muziek van componisten die nagenoeg niemand kent. Dat is lef hebben.

Louis Guillemain en Jean Baptiste Quentin moeten we plaatsen ergens tussen Lully en Rameau, en ondanks het feit dat wij ze nu niet kennen waren ze in hun eigen tijd beroemd om hun kamermuziek en hun vioolspel. NEVERMIND maakte een heerlijke en rijk gevulde cd met concerten en sonates van deze twee onbekende meesters. Muziek die boordevol zit met originele ideeën, hier en daar hoor je ook Telemann doorklinken, en die door NEVERMIND met veel zwier wordt gespeeld. Plezier in het muziek maken op topniveau is dit. Iedere onbekende barokcomponist zou zich zulke pleitbezorgers wensen.

NEVERMIND: pleitbezorgers met lef

MARCEL BIJLO

barok

ANTONIO BERTALI La Maddalena

Scherzi Musicali o.l.v. Nicolas Achten RICERCAR 54004 39003675 / € 22,99

Antonio Bertali (1605-1664) was een van de vele Italianen die hun grootste triomfen vierden aan het Habsburgse hof in Wenen. Hij was een virtuoos violist, maar ook als componist maakte hij bijzonder veel indruk. Zijn instrumentale muziek hebben we de laatste jaren aardig leren kennen, maar zijn vocale muziek moeten we nog ontdekken. Het jonge Belgische ensemble Scherzi Musicali, geleid door zanger en luitist Nicolas Achten, geeft met deze cd een prima aanzet.

Hier is namelijk de cd-primeur van Bertali’s oratorium La Maddalena.

Maria Magdalena sprak tot de verbeelding van vooral Italiaanse componisten, er zijn in de loop der eeuwen heel wat oratoria aan haar gewijd.

Beschreven wordt wat Maria Magdalena doormaakt tijdens de laatste uren van het leven van Jezus. Bertali schreef een pakkend stuk – misschien eigenlijk meer een opera dan een oratorium – en dat wordt door Scherzi Musicali met veel gevoel voor drama uitgevoerd. Het instrumentale ensemble is rijk bezet met strijkers en blazers en de zangers zijn allemaal even sterk. En dan Bertali! Echt aangrijpend is het slot van het werk, met een suggestieve verklanking van de aardbeving na de dood van Jezus, en een hartverscheurende klaagzang. Dit stuk is echt een ontdekking!

Een ontdekking

MARCEL BIJLO

CDBESPREKINGEN opera dvd

volksmuziek

GEORG FRIEDRICH HÄNDEL Giulio Cesare in Egitto

The High Road to Kilkenny

Andreas Scholl, Cecilia Bartoli e.a.

Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini

Robert Getchell, Les Musiciens de Saint-Julien o.l.v. François Lazarevitch

DECCA 00440 07438565 (2 DVD’S) / € 26,99

ALPHA 37600 14192340 / € 22,99

Deze dvd van Händels Giulio Cesare in Egitto werd opgenomen tijdens het Salzburger Pinksterfestival in 2012. De productie van Moshe Leiser en Patrice Caurier kan helaas maar matig overtuigen; ze vormt een wat ongemakkelijke mengeling van cartooneske overdrijving en ernst, ook al bevat ze enkele aardige visuele vondsten. Gelukkig is de muzikale kant veel overtuigender, en een bonus is dat Händels briljante en kleurrijke partituur compleet gespeeld wordt door het gespecialiseerde barokensemble Il Giardino Armonico onder leiding van Giovanni Antonini. Dat betekent dat Cleopatra al haar acht aria’s krijgt, en als die rol gezongen wordt door podiumdier Cecilia Bartoli kun je daar alleen maar intens dankbaar voor zijn. Er zijn weinig zangeressen die alle aspecten van een karakter zo volledig weten neer te zetten, van kokette speelsheid tot hartverscheurende ontroostbaarheid. Naast haar is Christophe Dumaux een fysiek en vocaal atletische Tolomeo, Anne Sofie von Otter een waardige Cornelia, en Philippe Jaroussky een mooi vertwijfelde Sesto. Andreas Scholl is een overtuigend gladde en softe Cesare, meer minnaar dan strijder. Het sterke muzikale team weet de kijker zo toch nog te raken, eerder ondanks dan dankzij de enscenering.

Een flauwe echo van Ierse volksmuziek komt vercommercialiseerd en verwaterd voor in diverse films met quasimythologische of sprookjesachtige elementen, vaak met eindeloos uitgesponnen zanglijnen, weke fluitsolo’s en springerige ritmes. De werkelijke Ierse muziek stamt uit een lange orale traditie. Rond 1607 kwamen Ierse muzikanten onder zwaar weer, omdat belangrijke aristocraten – het Ierse mecenaat – het land ontvluchtten en in Spanje hun heenkomen zochten. Op de cd The High Road to Kilkenny hebben Les Musiciens de Saint-Julien onder leiding van François Lazarevitch liederen en dansen uit die roerige tijd en de eeuw erna verzameld. Componisten met kleurrijke namen als Turlough O’Carolan en William Connellan passeren de revue. Tenor Robert Getchell voorziet een aantal van de nummers van vocalen. Al direct in het eerste nummer op de cd, een volkslied, hoort men de rijkdom van deze muziek: kleurrijk gebruik van de instrumenten, vernuftig wisselende ritmiek en virtuoze melodielijnen. Een wiegenlied verderop blijft merkwaardig mooi zweven tussen hemel en aarde.

Klaagliederen lijken sterk verwant aan de lamento’s die men in Engelse en Franse opera’s uit dezelfde tijd hoort. De opname is helder, maar geeft ook ruimte aan de ruigere kanten van deze muziek.

BENJAMIN ROUS

HEIN VAN EEKERT

Händels partituur compleet

wereldmuziek

De rijkdom van de Ierse volksmuziek

filmmuziek

ALEXANDRE DESPLAT E.A. DIVERSE COMPONISTEN

Florence Foster Jenkins

Yo-Yo Ma, Silk Road Ensemble

Aida Garifullina, Meryl Streep, Simon Helberg, London Metropolitan Orchestra o.l.v.Terry Davies e.a.

SONY 08887 51810129 / € 23,99

DECCA 00289 48302017 / € 22,99

De documentaire The Music of Strangers: Yo-Yo Ma and the Silk Road Ensemble uit 2015 van de Amerikaanse filmmaker en Oscarwinnaar Morgan Neville leidde tot het uitbrengen van deze cd. Het bonte gezelschap van het Silk Road Ensemble is in 2000 opgericht door stercellist Yo-Yo Ma. De leden, die uit meer dan twintig landen afkomstig zijn, laten op dertien tracks de wereld kennismaken met een stukje van hun ‘muzikale thuis’. Door bijdragen uit onder meer China, Amerika, India en Macedonië is de categorisering ‘wereldmuziek’ letterlijker dan ooit te nemen. “Want”, zo stelt Ma, nog altijd muzikaal leider van de groep, “door verandering en diversiteit vinden we wegen tot integratie en verbinding en maken we vriendschappen om vreugde en begrip te creëren”. Het is een uitzonderlijk pluriforme opname geworden waarop leden van het ensemble, allen van meerdere muzikale markten thuis, arrangementen hebben gemaakt van muziek uit hun geboorteland die voor hen een speciale betekenis heeft. En omdat iedere keuze persoonlijk wordt toegelicht krijgen soms minder toegankelijke klanken, melodieën en ritmes een onderbouwde context, die meer inzicht geeft in de betrokken musicus. Zo is uiteindelijk niemand een vreemde eend in de bijt meer. Nu de wereldpolitiek nog…

Filmmuziek van Alexandre Desplat wil zeggen: ritme, stijl en een rake muzikale evocatie van het tijdperk waarin de film speelt. Zijn partituur voor Florence Foster Jenkins, de nieuwe film met Meryl Streep in de titelrol, is het summum van elegantie en sfeer. Tussen de instrumentale stukken van Desplat wordt het perfecte van de imperfectie subliem geëtaleerd.

Kritiekpuntje: de jonge sopraan Aida Garifullina zingt mooi, maar haar stem en haar stijl lijken helemaal niet op die van Lily Pons, het karakter dat ze speelt in de film.

Haar vertolking van Où va la j­ eune Indoue heeft de pech gevolgd te worden door de memorabele interpretatie van dezelfde aria door Meryl Streep als Florence en Simon Helberg als pianist Cosmé McMoon. Streep is briljant in de wankele intonaties, het kakkineuze Angelsaksische Frans en de worstelingen met de stemregisters en het ritme. Ze geeft ons het idee dat Foster Jenkins het in haar hoofd allemaal wel goed hoort. Zo slaagt ze erin om ‘de slechtste zangeres ter wereld’ iets kwetsbaars en ontroerends te geven. Eén lied, When I Have Sung My Songs to You van Ernest Charles, brengt ze als een niet-toondove Foster Jenkins. Prachtig.

FRANS JANSEN

HEIN VAN EEKERT

Sing Me Home

Een stukje van hun ‘muzikale thuis’

KLASSIEKEZAKEN.NL

Summum van elegantie en sfeer

juni 2016

41

Aanbevolen door uw

POORTMUSIC Sinds jaar en dag vindt u bij Poortmusic een grote sortering cd’s en dvd’s in klassiek, pop en andere repertoiresegmenten. Op onze klassiekemuziekafdeling kunt u in een ongedwongen sfeer onder het genot van een kopje koffie uw favoriete muziek uitzoeken en beluisteren. Poortmusic verkoopt hifi-apparatuur van de betere merken; in een speciale luisterruimte kunt u luidsprekers, cd-, dvd-, en blu-rayspelers en versterkers met elkaar vergelijken. Tevens beschikken wij over een geoutilleerde werkplaats waar problemen met alle merken hifi-apparatuur vakkundig worden opgelost. Ook voor het reviseren of afregelen van uw platenspeler bent u bij Poortmusic aan het juiste adres. Indien u geen tijd heeft om onze winkel te bezoeken, dan kunt u altijd terecht in onze webwinkel.

Voorstreek 6, Leeuwarden Tel. 058 212 3905 poortmusic.nl

LUIS BACALOV Misa Tango

Placido Domingo, Ana María Martínez e.a.

Orchestra dell’Academia Nazionale di Santa Cecilia o.l.v. Myung-Whun Chung DG 00289 46347126 / €

Behalve de Misa Criolla van Ariel Ramírez zijn er weinig Argentijnse missen geschreven. Op deze cd staat de door Luis Bacalov gecomponeerde en in het Spaans gezongen Misa Tango, een mis in de vorm van een tango. Placido Domingo en Ana María Martínez staan garant voor een uitvoering met bezieling. In de Misa Tango komen afwisselend tangoritmes en weemoedige melodieën voor. Het Orchestra dell’Academia Nazionale di Santa Cecilia onder leiding van MyungWhun Chung en de tragische klanken van de bandoneon zijn goed op elkaar afgestemd. De cd is aangevuld met Adiós Nonino en Libertango van Piazzolla, door Bacalov bewerkt voor orkest. Muziek die je vanaf het begin raakt. Een aanwinst voor uw cd-collectie!

Sophie Kooistra-Wilkes, verkoopster

BOEKHANDEL DOMINICANEN Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aangevuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boekhandel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optredens. Ook worden hier exposities gehouden.

Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043-4100010 libris.nl/contact/ dominicanen

42 juni 2016

DIVERSE COMPONISTEN You Mean the World to Me Jonas Kaufmann, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin o.l.v. Jochen Rieder SONY 08884 30877122 / €

Een cd die ten onrechte aan onze aandacht is ontsnapt, is de opname van Jonas Kaufmann met bekende Duitse operettemelodieën onder de titel You Mean the World to Me. Onvergetelijke wereldmelodiëen van onder meer Lehár, Stolz, Kalman, Abraham, Tauber.

Melodieën die iedereen kent, maar die zo onwaarschijnlijk, intens mooi gezongen worden dat je na het luisteren verstild achterblijft.

Jonas Kaufmann, beroemd van vele Verdi- en Wagneropera’s, laat hier horen dat hij ook in het operetterepertoire goed de weg kent.

De opname met het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin is een plezier om naar te luisteren.

Paul Smeets, inkoper

SPECIALIST MASTERSOUND MAASSLUIS Mastersound heeft een uitgebreide collectie klassieke muziek. Wij kunnen u verrassen met een muziekdwarsdoorsnede van de renaissance tot nu. Naast de standaardwerken kunt u bij ons ook nieuwe muziek ontdekken. Mastersound biedt niet alleen een ruime keuze aan cd’s, wij adviseren ook al meer dan 25 jaar muziekliefhebbers bij de aanschaf van een nieuwe geluidsinstallatie. Wij luisteren naar uw wensen en laten u graag ervaren hoe mooi muziek en beeld kunnen zijn. Wij zijn ook dealer van de merken LOEWE en LG. U bent welkom in onze winkel voor een uitgebreide demonstratie en het beluisteren van cd’s.

Noordvliet Noordzijde 29, Maassluis Tel. 010 591 7822 mastersoundonline.nl

CASSADÓ, CASALS, HUGUET Suite Catalana Eelco Haak

EIGEN BEHEER 87188 58191000 / €

Op zijn derde cd onderneemt de Nederlandse cellist Eelco Haak, woonachtig in Salamanca, een muzikale ontdekkingsreis naar Catalonië. Hij speelt solowerken van drie Catalaanse componisten die opgroeiden in het modernistische Barcelona aan het einde van de negentiende eeuw. Bron van inspiratie vormen de barokke dansvormen van Bach, die op gaudiaanse manier versmelten met elementen uit de Spaanse volksmuziek, de flamenco en het impressionisme. Haak blaast deze prachtige werken voor cello solo van Pablo Casals´ tijdgenoten nieuw leven in en toont zijn passie voor het mediterrane repertoire met meeslepend en boeiend spel. In een schitterend vormgegeven uitgave wordt de ontstaansgeschiedenis van deze unieke werken uitgebreid belicht. Een prachtige herontdekking!

Peter Speijer, verkoper

BROEKMANS & VAN POPPEL Met meer dan 12000 verschillende titels op voorraad is Broekmans & Van Poppel hét adres voor uw klassieke muziek op cd, sacd, dvd en blu-ray. Op de eerste verdieping vindt u een ruime sortering in alle stijlgenres: van gregoriaans tot hedendaagse klassieke muziek. Op onze bladmuziekafdeling vind u een royale keus aan partituren en vakliteratuur, zowel nieuw als tweedehands. De winkel ligt in het Amsterdamse museumkwartier, vlak naast het Concertgebouw. Vanaf het Centraal Station neemt u de trams 5, 16 of 24 en vanaf station Amsterdam Zuid tram 5; halte Museumplein.

Bestellen kunt u via e-mail: cdafdeling@broekmans.com en via onze website: broekmans.com.

Van Baerlestraat 92, Amsterdam Tel. 020 679 6575 broekmans.com KLASSIEKEZAKEN.NL

BÉLA BARTÓK

Complete Works

Diverse uitvoerenden DECCA 00289 47893110 (32 CD’S) / € 99,99

Deze 32 cd’s tellende box met het oeuvre van Béla Bartók is de volledigste Bartókverzameling ooit, met opnamen uit de catalogi van Deutsche Grammophon, Decca en Philips. Als luisteraar kun je Bartóks artistieke ontwikkeling op de voet volgen. Onder de uitvoerenden zijn bekende Bartókvertolkers als Zoltán Kocsis, Iván Fischer en Georg Solti, maar ook namen die je misschien niet zo gauw met Bartók zou associëren, zoals Sviatoslav Richter of Willem Mengelberg, zijn vertegenwoordigd. Onder Mengelberg vond in 1939 in Amsterdam de première plaats van het Tweede vioolconcert. De registratie van deze uitvoering, met Zoltán Székely en het Concertgebouworkest in topvorm, vormt een van de hoogtepunten van deze prachtige collectie.

Huub Singer, verkoper juni 2016 43

COLUMN HANS HEG

Z

Zijn naam is Charles Bruffy. Hij is een Amerikaanse koordirigent en wordt beschouwd als de enige echte opvolger van de legendarische Robert Shaw. Hij is de vaste leider van zowel Phoenix Chorale als Kansas City Chorale. Met beide koren, die soms ook samen optreden, heeft Bruffy al verschillende prijzen in de wacht gesleept.

De laatste opname van Phoenix/Kansas City kreeg onlangs een Grammy Award.

Hun versie van Rachmaninovs Vespers is ongehoord prachtig.

Daar zou ook de componist in 1915 van hebben opgekeken, toen hij deze ‘wake voor de gehele nacht’ in nauwelijks twee maanden voltooide. Vespers is eigenlijk een foute titel, het is aanzienlijk meer dan louter een avondwake. De première in Moskou was een doorslaand succes. Binnen korte tijd moesten er verschillende herhalingen worden gegeven.

Muziekliefhebbers, niet alleen leden van de Russisch-Orthodoxe kerk, stroomden toe om

AKG IMAGES, LONDON / RIA NOWOSTI

Sergej Rachmaninov, ca. 1915

KLASSIEKEZAKEN.NL

VOCALE GLORIE UIT KANSAS CITY dit muzikale wonder (ruim een uur goddelijke muziek) te kunnen horen.

Maar in 1917 was het afgelopen met de pret.

Na de revolutie werden religieuze uitingen in Rusland verboden. Rachmaninov verliet het land met zijn gezin en probeerde in het Westen een carrière op te bouwen, in eerste instantie als pianist.

Zijn opus 37 was het laatste grote werk dat hij in zijn vaderland schreef. Ten tijde van het Sovjetregime kreeg ook deze partituur het stempel ‘verboden’. Alle openbare religieuze uitingen werden decennia lang onmogelijk gemaakt. Veel kerken werden beschadigd of vernield.

Rachmaninovs All-Night Vigil, dat bijna niemand meer kende of wel eens had gehoord, kreeg daardoor een mythische status. Niet één werk markeert zo duidelijk het einde van een tijdperk als dit liturgische hoogstandje.

Een koorwerk met bijna symfonische allure.

Het antireligieuze bewind in Rusland achtervolgde de in 1943 overleden componist zelfs nog postuum. Melodia mocht weliswaar in 1965 (eindelijk) een opname maken, maar de gewone Rus kon de lp niet kopen of beluisteren. Nog altijd verboden. Deze editie was uitsluitend bestemd voor ‘studie’ en release in het buitenland!

Hoe gek, of beter hoe hypocriet, wil je het hebben? Pas na de val van de Sovjet-Unie is aan de periode van ‘Entartete Kunst’ in het Oostblok een einde gekomen. Ook Russische koren, en in hun voetsporen de prachtige vocale ensembles uit Estland en Letland, hebben zich inmiddels met succes gestort op Rachmaninovs vijftiendelige Vespers, die grotendeels is gebaseerd op teksten en gezangen van de Russisch-Orthodoxe kerk, soms met invloeden uit Grieks-Orthodoxe hoek.

Vijf van de vijftien nummers heeft Rachmaninov overigens zelf geschreven. Gewoon in de stijl van. ‘Bewuste vervalsingen’, noemde hij ze ongegeneerd. En terecht. Als je met zo’n meesterhand het repertoire voor koor a capella (zonder begeleiding) kunt verrijken dan verdien je eeuwige roem. Die roem strekt zich in dit geval ook uit tot de opnamekwaliteit van Chandos. De versie van beide Amerikaanse koren klinkt zo subliem en is zo homogeen van klank, dat ik steil achterover sloeg toen ik deze cd voor het eerst hoorde.

Charles Bruffy is een meester in zijn vak. Hij zet een interpretatie neer die andere versies overtreft qua rijkdom aan klank, diepgang en emotionele uitstraling. Hoogstens mis je soms die diep gonzende Russische bassen. De gepolijste versie uit Kansas City is echter verbluffend. Je waant je vanaf de eerste noot midden in de Cathedral of St. Peter the Apostle. Het klankbeeld is briljant: ruimtelijk en toch glashelder. Bovendien tekent Bruffy voor de langste versie ooit, volgens mij. Maar hij verveelt geen minuut. Een Grammy waardig.

EEN MEESTER IN ZIJN VAK

SERGEJ RACHMANINOV ALL-NIGHT VIGIL

Phoenix Chorale, Kansas City Chorale o.l.v. Charles Bruffy CHANDOS 00951 15514825 (SACD)

juni 2016 45

NIEUW OP SONY CLASSICAL

NIEUW OP DHM

KLASSIEKE Ki nderZ AKEN

...VOOR KINDEREN EN ANDERE VOLWASSENEN

PAVLOV Experiment Zet een bakje lekker eten voor een hond neer. Het water loopt ‘m uit de mond. Laat hem tegelijk een stukje muziek horen, bijvoorbeeld Tsjaikovski. Vijf à zes keer herhalen. Daarna alleen Tsjaikovski draaien, en geen bakje eten neerzetten. En wat denk je wat: het water loopt ’m uit de bek bij het horen van de muziek. De muziek is bekkaal (woord van Kees van Kooten) ingenomen.

Dit verschijnsel is de Pavlov-reactie.* Try this at home.

Die Pavlov-react ie k u n je ook bij je zelf doen. Met welke muziek je maar wilt.

Oor-aal innemen.

Je komt aan in het vakantiehuisje en zet elke dag hetzelfde stukje muziek op de koptelefoon (niet te hard). Als je later ooit een slecht humeur hebt, zet je dat muziekje aan. En? Precies, je bent weer in dat vakantiehuisje en je positieve humeursappen stromen weer.

Twee cd’s en mijn Pavlov-reactie.

Jazz WOW. Juraj Stanik Trio. Piano, bas, slagwerk. Pianist Juraj Stanik, met eigen composities. Maar hij pakt ook op een originele manier de ever greene* Amerkaanse standards aan. De intro van The end of a love affair lijkt op de lastige compositie Giant Steps van saxofonist John Coltrane.

Veel jazzmusici branden hun vingers niet aan het soleren in dat stuk. Toen ik nu deze intro hoorde, zat ik gelijk weer in Jazzcafé Nick Vollebregt, waar jaren geleden saxofonist Ferdinand Povel als een razende improviseerde op Giant Steps. Hij wél!

Maakte indruk.

KLASSIEKEZAKEN.NL

“Wanneer de f luit inzet, ga ik naar de ­h emel”, zo vertelde een familielid op de begrafenis. Ik hoorde nu track 6 en op 2’47” herbeleefde ik de begrafenis en dacht aan die geweldig aardige man.

Als ik dirigent Jac van Steen hoor, zit ik meteen als een Pavlov-hond met hem in een Italiaans restaurant in Manchester.

WOW Juraj Stanik Trio

OAP 87148 35106166

Tip. Zoek muziek om opluchtende tranen te laten lopen of om rustig na te denken over het leven en andere details. Werkt jarenlang.

Met geur hetzelfde effect.* Als ik versgebakken brood ruik, zie ik mijzelf lopen naar het strand in Zandvoort, langs een groot wit huis. Ik was toen 4 jaar.

Nou dag.

Edwin Rutten

Iedere mailer krijgt de Klassieke Kinderzaken DEBUSSY, FAURÉ, RAVEL PIANO CONCERTO IN G E.A. Valerie Tryon, Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. Jac van Steen SOMM 07488 71325821

konde

De 13de mailer krijgt een cd. Vorige keer waren dat Robert, Petra en dochter Janneke Spit uit Nijmegen. Jullie krijgen de nieuwe cd met de Young Person’s Guide to Orchestra & Big Band. Klassiek en jazz op één cd’tje.

EDWINRUTTEN@EDWINRUTTEN.NL

Klassiek Cd met pianoconcerten van Franse componisten. Dirigent Jac van Steen. Op de begrafenis van een beroemde man in juni vijf jaar geleden, werd het adagio uit het Pianoconcert in G van Maurice Ravel gedraaid. Bij leven zei de beroemde man:

* PPS. DE RUS IVAN PAVLOV DEED ZIJN EXPERIMENT MET EEN METRONOOM, MAAR OOK MET EEN HARMONIUM.

* PS. EVERGREENS ZIJN SONGS DIE NOOIT VERVELEN, ALTIJD GROEN BLIJVEN.

* PPS. DAT IS JE GEURGEHEUGEN. juni 2016

47

ALTIJD EEN VERRASSING SSIEKE MUZIEK BERS VAN KLA VOOR LIEFHEB

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland.

Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

PUZZEL Jan Peter Raat

PIANISTENKRUISWOORDPUZZEL:

In deze kruiswoordpuzzel zijn de voornamen van beroemde meesterpianisten uit heden en verleden gegeven. De bedoelde achternaam moet worden ingevuld. De cijfers in de hokjes beneden geven dan de (voor- en achter)namen van drie legendarische, reeds overleden, meesterpianisten.

HORIZONTAAL: 2. Simon 7. Pierre-Laurent 9. Cyprien 10. Maurizio 12. András 15. Christina 17. Dinu 24. Sviatoslav 28. Enrico 31. Pietro

33. Igor 34. Emanuel 36. Grigory 39. Radu 43. Richard 45. Jorge-Luis 50. Jonathan 52. Mitsuko 54. Arpad 56. Karl

VERTICAAL: 1. Alfred 2. Maria 3. Bela 4. Murray 5. Ricardo 6. David 8. Evgeny 11. Yundi 13. Monique 14. Nelson 16. Krystian 18. Martha 22. Werner

23. Zoltán 25. Clara 29. Melvin 30. Ivo 35. Vladimir 37. John 40. Anatol 41. Marguerite 44. Youri 46. Rudolf 47. Paul 48. Magrit 49. Lili

OPLOSSING

54

39

56

37

18

21

24

16

19

43

7

56

1

33

41

50

58

15

44

53

17

55

60

59

32

27

34

11

2

57

36

PRIJSWINNAARS Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 8 juli 2016 naar: Vereniging Klassieke Z­ aken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van de cd Martha Argerich & Friends verloot.

Met dank aan Warner Classics.

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 2-2016 Voorjaarsklanken KLASSIEKEZAKEN.NL

NAAM PLAATS DHR. T. PETERS LEIDEN DHR. J. VAN DER MEER BITGUM (FR) MW. B. OHLSEN ROZENBURG MW. B.L. DE GRAAF- DE BOER DEVENTER DHR./MW. J.C.M. VOS EERSEL MW. M-CHR. DERKS NUENEN DHR./MW. F.P. DE ZWAAN DRIEBERGEN DHR./MW. A.M. VAN NIEKERK HAARLEM DHR. V. LIMBURG GELDROP MW. M. NIELE SCHOORL

De prijswinnaars ontvangen de cd: ­Hannes Minnaar - Beethoven.

Met dank aan Challenge/New Arts ­International. juni 2016

49

KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR

BOEKHANDEL FEIJN  Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl ALMELO

EMMEN THE READ SHOP XL VERMEER

ENSCHEDE

HILARIUS BROEKHUIS  Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

BOEKHANDEL BROEKHUIS  Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

AMERSFOORT

ERMELO RIEMER & WALINGA CD AFD. 

DE ALGEMENE BOEKHANDEL  Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

GOES BOEKHANDEL DE KOPEREN TUIN 

BROEKMANS & VAN POPPEL 

GRONINGEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

CHARLES MUZIEK

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl CONCERTO 

Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN NAWIJN EN POLAK BOEKVERKOPERS 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl

ARNHEM BOEKHANDEL HIJMAN ONGERIJMD 

Grote Oord 15 / 026-4424938 www.hijmanongerijmd.nl/salon-classique

DE BILT BOUWMAN BOEKEN 

Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven

BERGEN OP ZOOM QUIST BOEKHANDEL 

Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl

BREDA MUZIEKHANDEL SPRONK / DE VRIJE BOEKHANDEL 

Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN MUSIC & MORE 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

DELFT MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEN HAAG VELVET / PAAGMAN 

Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl

DORDRECHT DE MUZIEKDRAGERIJ

Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com DRACHTEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl HET CARILLON

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl NOORDWIJK BOEKHANDEL VAN DER MEER/HET CULTUURCAFÉ 

De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

OLDENZAAL BOEKHANDEL BROEKHUIS 

PLATO GRONINGEN 

OOSTERBEEK PLANTAGE MEIJER & SIEGERS 

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM BRUNO KLASSIEK 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERENVEEN BINNERT OVERDIEP 

Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HENGELO BOEKHANDEL BROEKHUIS 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KRIMPEN A/D IJSSEL BRUGZICHT BOEKEN & MUZIEK 

Stad en Landschap 25/29 / 0180-590237 www.brugzicht.nl

KROMMENIE ERWIN VERMAST CD-DVD SHOP 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LAREN LARENSE BOEKHANDEL 

Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl LEEUWARDEN BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl POORT 

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN PLATO LEIDEN 

VELVET MUSIC  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

50 juni 2016

KROESE KLASSIEK 

In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl

DRIEBERGEN CD ARTLINE V.O.F. 

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

NIJMEGEN

BOEKHANDEL ROELANTS  LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

EINDHOVEN BULLIT KLASSIEK 

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

MIDDELBURG DE DRUKKERIJ 

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

AMSTERDAM BOUDISQUE MUZIEK EN FILM 

Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

MAASTRICHT

BOEKHANDEL DOMINICANEN  Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

MAASSLUIS MASTERSOUND 

Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl

RODEN BOEKHANDEL DAAN NIJMAN 

Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl

ROTTERDAM DE DOELEN WINKEL 

Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl SCHAGEN BOEKHANDEL PLUKKER 

Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl

SNEEK BOEKHANDEL VAN DER VELDE 

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST BOEKHANDEL VAN DE VEN 

Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP BOEKHANDEL JANSEN & DE FEIJTER 

Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl VENLO SOUNDS RECORDSHOP BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

WIJK BIJ DUURSTEDE BOEKHANDEL PETTINGA 

Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN MUSIC ALL IN 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE PLATO ZWOLLE 

Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl WAANDERS IN DE BROEREN  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

internationaal podiumkunsten amsterdam 4 – 26 juni volledig programma en tickets: www.hollandfestival.nl

DIE SCHÖPFUNG

JOSEPH HAYDN, RENÉ JACOBS, COLLEGIUM VOCALE GENT, B’ROCK ORCHESTRA

HOLLAND FESTIVAL PROMS 25 juni, Het Concertgebouw

ZES TOPCONCERTEN OP ÉÉN DAG VAN KLASSIEK TOT POP, VOOR € 10 PER CONCERT, MET O.A.

KRONOS QUARTET

Haydns klassieke meesterwerk met speciaal voor deze muziek gemaakte film van kunstenaar Julian Rosefeldt.

13 – 14 juni, Nationale Opera & Ballet

MELANCHOLIA

THEATER BASEL I.S.M. JUNGES THEATER BASEL, ANDREA MARCON, TIM MEAD

Melancholie op haar mooist in muziektheater gecombineerd met dans.

Met muziek van o.a. Monteverdi en Dowland.

14 – 15 juni, Muziekgebouw aan ’t IJ

Het wereldberoemde strijkkwartet speelt zijn grootste hits, filmmuziek, en nieuw werk.

AFRICA EXPRESS PRESENTS...

TERRY RILEY’S IN C MALI

Afrikaanse versie van Terry Rileys minimalistische meesterwerk In C.

SOLAR TRILOGY POUL RUDERS, RADIO FILHARMONISCH ORKEST

Voor het eerst wordt in Nederland de overweldigende Solar Trilogy integraal uitgevoerd.

BEN FOLDS & YMUSIC

Singer-songwriter en New Yorks ensemble verbinden pop en klassiek op briljante wijze.

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

39,99 alleen clubleden

* 99 29,99 24, 39

,99

niet clubleden

*

6 CD

6 CD

EDEN CLUBL

5,-

NG KORTI

DE VERSTREKKENDE INVLOED VAN SATIE In vroeger jaren zag men Erik Satie vooral als excentriekeling.

Tegenwoordig is dat anders en wordt de man die op 17 mei 2016 150 jaar geleden geboren werd, beschouwd als een van de belangrijkste voedingsbodems voor de muziek van zowel Debussy en consorten als van de minimalisten Philip Glass en Steve Reich. Ter gelegenheid van Saties geboortedag brengt Decca de opname van Saties complete pianomuziek door JeanYves Thibaudet opnieuw uit. Deze box met zes cd´s is de perfecte keuze om inderdaad te horen dat Satie niet alleen een grillige ´barpianist´ was die music-hallstukken schreef als Je te veux, maar ook een ijzige romanticus met zijn bekende Gymnopédies, en vooral een minimalist avant la lettre met onder andere zijn beroemde Vexations. Ook in andere stukken laat Thibaudet door zijn mooie onderkoelde spel horen dat Satie zijn tijd eigenlijk ver vooruit was. Met de even wonderlijke muziek voor piano vierhandig, die op een aanvullende cd van Pascal Rogé en Jean-Philippe Collard staat, geeft deze box een mooi compleet en caleidoscopisch beeld van een van de belangrijkste componisten van de vroege twintigste eeuw. Dé box voor een nieuwe generatie Satieliefhebbers.

ERIK SATIE

THE COMPLETE SOLO PIANO MUSIC

Jean-Yves Thibaudet

FOTO: FELIX BROEDE

DECCA 87184 56046023 (6 CD’S) / VKZ 163 767

biedt u deze uitgave aan.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 50* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 5 augustus 2016.