Vkz2016 05

Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek / 36e jaargang oktober 2016

5

PAUL WITTEMAN ‘Ik word door veel muziek geraakt’

Matthias Goerne Schubert compleet

Alisa Weilerstein speelt Sjostakovitsj

Foto: Marco Borggreve

EXCLUSIEVE AANBIEDING

23,99 * 99 15,

L’ARPEGGIATA GEEFT ORFEO EEN NIEUW GELUID Als de naam Christina Pluhar in combinatie met haar ensemble L’Arpeggiata valt, is een vorm van muzikale magie dichtbij. Pluhar en consorten weten telkens weer op inzichtelijke en onderhoudende wijze oud en nieuw, populair en klassiek, folklore en kunst te combineren tot een boeiend discours dat een ander inzicht geeft in de oude muziek. Ook met deze nieuwe stap in de ontwikkeling van Pluhar en haar ensemble slagen de musici erin iets adembenemends af te leveren. Met Orfeo Chamán creëerde Pluhar haar eerste eigen opera. Ze schreef zelf enkele werken en arrangeerde prachtige volksmuziek vol flitsend snarenwerk uit diverse hoeken van de wereld. Dit alles om het verhaal van Orfeo en de onderwereld een nieuwe dimensie te geven. Niet alleen de Griekse mythe staat centraal, ook verhalen van sjamanistische, Orfeo-achtige taferelen vormen de basis voor deze meeslepende ‘vertelling op muziek’. De cd alleen al is betoverend mooi, maar voor wie er helemaal in wil duiken doet de bonus-dvd met de complete opera echt wonderen. Een buitenkans om dit sfeervolle pracht-

ORFEO CHAMÁN L’ARPEGGIATA

O.L.V. CHRISTINA PLUHAR ERATO 0190295969691 (CD + DVD) VKZ 165 778

werk onverwijld aan te schaffen.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.

3

DEZE MAAND COLOFON 36E JAARGANG, NUMMER 5 -SEPTEMBER 2016, Winkelprijs € 3,25 DIT TIJDSCHRIFT WORDT GEPRODUCEERD DOOR BCM B.V. te Eindhoven in opdracht van de uitgever

Hilversum (tevens redactieadres). T: 035-6229370, E: info@klassiekezaken.nl HOOFDREDACTEUR Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Hans Heg, Paul Janssen, Basia Jaworski, Michel Khalifa, Jan Kunst, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jurjen Vis, Thiemo Wind, Jos van der Zanden EINDREDACTIE

ALISA WEILERSTEIN 14 Foto: Normann Seef

van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP

Foto: Marco Borggreve Foto: Decca/Paul Stuart

Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid

Frederike Berntsen VORMGEVING Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter

Falco Hassink KLASSIEKE ZAKEN verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 40.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en verstuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden.

LEDENADMINISTRATIE

MATTHIAS GOERNE

17

IRIS HOND

20

Foto: Dario Acosta

COVERFOTO

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. T: 085 7600237 www.bcm.nl STOPZETTEN ABONNEMENT Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden.

Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd, kunnen contact opnemen met de uitgever.

De in dit magazine besproken cd’s zijn uitsluitend

DANIIL TRIFONOV

31

Foto: Marco Borggreve

schriftelijk en dient tenminste acht weken voor het

geselecteerd op kwaliteit.

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2016 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 25 november 2016.

4

FAZIL SAY

32

VAN DE REDACTIE

EN VERDER AANBIEDINGEN Orfeo Een nieuw geluid

10 Fux & Kerll Requiems 11

De romantiek van Sjostakovitsj

76 Tsjaikovski Romantische balletten ARTIKELEN 6 Ambassadeur Paul Witteman 12 De vondst van Ton Koopman 14 Alisa Weilerstein speelt Sjostakovitsj 17 Matthias Goerne Schubert compleet 18 Beethovens Missa Solemnis

Foto: Falco Hassink

3

VERSLAAFD AAN NOTEN PAUL WITTEMAN (GASTHOOFDREDACTEUR)

20 De muzikale brieven van Iris Hond 22 Mozart 225 De grootste Mozartbox ooit 25 Ricercar Franse barok in perspectief 26 Argerich & Perlman Twee kanonnen

vereend

29 Gypsy-jazz Vivaldi door Tim Kliphuis 31 Daniil Trifonov Liszts nieuwe horizonten

Zo lang als ik mij kan herinneren houd ik me bezig met klassieke zaken. Vanaf het moment dat ik geluiden kon ordenen, net uit de box dus, was ik verslaafd aan noten.

Ik luisterde naar alles, naar Bach en Chopin als mijn moeder pianospeelde, maar ook naar de muziek van mijn oom Hendrik Andriessen.

Er is een tijdje geweest dat ik droomde van een loopbaan als musicus. Dagelijks improviseerde ik op de piano. Er

32 Fazil Say Mozart op z’n Turks

bestaat zelfs een door mij gecomponeerd kort en vrolijk

34 Naxos Classic & Premium

intermezzo voor orkest. Het stuk is vaak uitgevoerd door

RUBRIEKEN

De mooiste aller kunsten

4 Colofon 5

Van de redactie

9 Berichten

het Ricciotti Ensemble, een straatorkest waarvan de

36 Aanbevolen door

zakelijke leiding in handen was van een goede vriend. Als

57 Hans Hegs column 58 De beste klassieke cd’s 72 Puzzel 73 Klassieke Kinderzaken 74 Klassieke Zaken Specialisten

u het nu zou horen, zou u begrijpen waarom ik mijn loopbaan heb gezocht in een vak waarvoor ik meer aanleg had, de journalistiek. De kachel moest branden.

Bij wijze van hobby ben ik op latere leeftijd gaan schrijven over muziek. Dat bleek een goede reden om me te verdiepen in de achtergronden van al die prachtige muziek die de afgelopen eeuwen is bedacht en opgeschreven. En net op het goede moment werd ik gevraagd een televisieprogramma te presenteren over klassieke muziek. Een droom kwam uit.

OP VERTOON VAN DE LEDENPAS ONTVANGT U EXTRA KORTING

De komende maanden ben ik ambassadeur van Aangenaam Klassiek. Ik doe dat met overtuiging en enthousiasme. Ik heb een missie: geef iedereen de kans te genieten van de mooiste aller kunsten, de muziek.

5

COVERINTERVIEW

PAUL WIT TE MAN

AMBASSADEUR AANGENAAM KLASSIEK Door Michel Khalifa

6

‘Ik word door veel muziek geraakt’

Paul Witteman, dit najaar ambassadeur van de campagne Aangenaam Klassiek, is optimistisch over de toekomst van de klassieke muziek. Hij zet zich graag in om een nieuw publiek te bereiken. “Ik word door veel muziek geraakt en breng dat graag over op de luisteraar.”

De journalist, presentator en programma-

Foto’s Falco Hassink

maker benadrukt dat de doelgroep erg

schil niet. Daarom ben ik ongeschikt voor

breed is: “Ik las in een enquête van Aange-

het radioprogramma Diskotabel.”

naam Klassiek dat liefst 25% van de

De enige uitvoerende over wie Witteman

Nederlandse bevolking weleens naar

in zijn boekje uitweidt, is Remy van Keste-

klassieke muziek luistert. Daar sloeg ik

ren. Dat komt doordat de jonge harpist

eerst van achterover, want als je naar het

zijn eigen muziek componeert en daarbij

Concertgebouw gaat en door de zaal kijkt,

de grenzen van de klassieke muziek

zie je vooral wat oudere mensen, en

oprekt. Niet toevallig was Van Kesteren al

bovendien vaak dezelfden. Maar ik reali-

drie keer te gast bij Podium Witteman, het

seerde me later dat zo’n 2,5 miljoen men-

televisieprogramma over klassieke

sen op televisie naar een optreden van

muziek dat Paul Witteman samen met

André Rieu kijken, of naar een kerstcon-

zijn kompanen Mike Boddé en Floris Kortie

cert van Wibi Soerjadi. Die moeten ook tot

maakt.

deze categorie worden gerekend. Als je

“Er zijn veel goede jonge musici in

dat tot je laat doordringen, weet je dat er

Nederland die hun weg naar het con-

een heel terrein openligt voor mensen

certpodium vinden”, zegt Paul Witte-

met een missie. Dat veld betreed ik graag.”

man. “Ik geniet van de frisse manier

Wittemans missie op het gebied van de

waarop ze muziek benaderen die vaak

klassieke muziek vertoont overeenkom-

een paar honderd jaar oud is. De hoge

sten met zijn werk als politiek journalist. In

kwaliteit verbaast me steeds weer. Kijk

beide gevallen gaat het volgens hem om

naar al het talent dat uit de conservato-

het versimpelen van moeilijke dingen.

ria komt en bijvoorbeeld op het Prinses

“Een heleboel mensen kennen mij uit mijn

Christina Concours speelt! Wij mogen

andere, niet-muziekgebonden werk, en

daar heel tevreden over zijn. En toch

een deel daarvan heeft dat als plezierig

heerst er in Nederland een soort neiging

ervaren. Die groep is misschien ook wel

om somber te zijn over de toekomst van

nieuwsgierig naar wat we in de muziek

de klassieke muziek. Dat geklaag is

verrichten. Die nemen aan dat ik doe wat

volgens mij niet terecht.”

ik altijd met de actualiteit doe en dat ik

“Ik vind wel dat de politiek meer

dus muziek toegankelijk maak.”

belangstelling voor het muziekonder-

Uit de veertig tracks op de dubbel-cd van

wijs moet tonen. Gelukkig heeft het

Aangenaam Klassiek 2016 koos Paul

leerorkest een behoorlijke steun in de

Witteman diverse composities die hem

rug gekregen dankzij koningin Máxima.

bijzonder raken. Hij schreef hierover ‘muzi-

Dat is een fantastisch initiatief omdat

kale momenten’, ofwel persoonlijke

kinderen daar letterlijk spelenderwijs in

beschouwingen waarin hij achtergrondin-

aanraking komen met een muziekin-

formatie met zijn eigen luisterervaring

strument en plotseling beseffen dat ook

verweefde. Het zijn nadrukkelijk verhalen

zij muziek kunnen maken.”

en geen recensies, zegt de auteur. “Ik houd

Zelf kreeg Paul Witteman de muziek

van klassieke muziek, maar ik ben geen

met de paplepel ingegoten. Hij komt uit

musicoloog. Tussen twee uitvoeringen van hetzelfde werk hoor ik vaak het ver-

Lees verder op pagina 8

7

COVERINTERVIEW

een muzikale familie en speelt piano

tranen uit? “Nou, ik kom uit een vrij cyni-

(“slechts tot drie kruisen en drie mol-

sche familie”, grijnst hij.

len”). Dat is mooi meegenomen, maar

Als frequente concertbezoeker weet

volgens hem geen voorwaarde om later

Witteman hoe de sfeer in de zaal een

van klassieke muziek te kunnen genie-

verschil kan maken in de beleving. Hij is

ten. “Muziekonderwijs moet álle kinde-

kind aan huis in het Amsterdamse Con-

ren in staat stellen om te leren luisteren

certgebouw, luistert graag naar Bach-

en spelen. Naar mijn mening moet er op

cantates in een kerk van zijn woonplaats

de lagere school eerst goede zangles

Haarlem, maar vindt tegelijkertijd dat

voor iedereen komen. Vervolgens zou-

alternatieve concertlocaties waardevol

den middelbare scholieren verplicht

kunnen zijn voor nieuwe generaties

muziekles moeten krijgen. Daarvoor zijn

luisteraars.

enthousiaste muziekleraren nodig, die

“Alles wat bijdraagt aan de versprei-

wat mij betreft op conservatoria opge-

ding van dit cultuurgoed is welkom.

leid moeten worden.”

Zelfs festivals in de openlucht, al flad-

Thuis zet Witteman de cd op die over-

dert de klank dan te veel weg, naar mijn

eenkomt met zijn humeur van het

smaak. Ik vind het altijd fijn wanneer

moment. Hij kan bijvoorbeeld Brahms

men de plechtstatigheid uit een con-

kiezen als hij de waan van de dag achter

cert haalt. Er zijn verschillende manie-

zich wil laten, of Pärt als hij zit te

ren om dat te bereiken: door voor te

­mijmeren. Eén componist draait hij – en

lezen bijvoorbeeld, zoals bij de serie

speelt hij – elke dag: Bach. Omdat Bach

Scherpdenkers in het Concertgebouw,

de grootste is: “Ik geloof niet in God, wel

maar ook door met het publiek een

in Bach.”

symfonie door te nemen zoals dirigent

Er komt heel wat los als hij thuis naar

Jules van Hessen dat doet.”

muziek luistert. In een interview met Vrij

Wittemans familiebanden brachten

Nederland zei hij dat muziek hem helpt in

hem vroeg in contact met de Neder-

zijn eentje emoties op te roepen en te

landse klassieke muziek. Toen hij een

beleven, en dat hij daardoor tot de kern

tiener was, kwamen zijn wat oudere

van zijn gevoelsleven kan komen. Gaat

volle neven Louis en Jurriaan Andries-

het er heftig aan toe? Barst hij soms in

sen geregeld over de vloer. Als ambassadeur van Aangenaam Klassiek is hij dan ook bijzonder in zijn sas met de aandacht voor de twintigste-eeuwse componist Jan van Gilse in de nieuwe promotiecampagne.

“Ik blijf Louis Andriessen beschouwen als de grootste Nederlandse componist sinds Sweelinck, maar er is in Nederland geweldige muziek geschreven tussen de twee wereldoorlogen. Van Gilse is daar een goed voorbeeld van, net als Voormolen, Strategier of mijn oom Hendrik Andriessen.

AANGENAAM KLASSIEK INCLUSIEF UNIEK CADEAU GESCHREVEN DOOR PAUL WITTEMAN STEP 2016 002/0724320160021

Gelukkig wordt Van Gilse de laatste jaren vaker gespeeld, mede dankzij de inspanningen van dirigent Markus Stenz. Ik vind het goed dat de actie Aangenaam Klassiek op Van Gilse de schijnwerpers richt.”

8

‘Muziek-­ onderwijs moet álle kinderen in staat stellen om te leren luisteren en spelen’

BERICHTEN

PIANODUO FESTIVAL AMSTERDAM 8 T/M 16 OKTOBER 2016

Pianoduo Festival Amsterdam presenteert jaarlijks de crème de la Foto: Patrick Post

crème uit de internationale wereld van de pianoduo’s: klassiek, jazz, kinderconcerten, workshops en een Einaudi-loungeconcert met Jeroen en Sandra van Veen. Het festivalthema dit jaar is Evolution! De concerten schetsen een beeld van de ontwikkeling van het pianoduospel door de eeuwen heen. “Met name Mozart is belangrijk geweest”, vertelt pianist Gwylim Janssens, die samen met Lestari Scholtes de

OORKAAN: HOGE NOO(D)T 2 OKTOBER 2016 T/M 5 MAART 2017

artistieke leiding heeft over het festival. “Al op jeugdige leeftijd speelde hij, samen met zijn zus Nannerl, pianoduoconcerten.” Verder op het festival: Enrico Pace & Igor Roma en Nino Gvetadze & Tamara Licheli.

Info: pianoduofestival.nl

Oorkaan maakt theatrale concerten voor kinderen tot en met 12 jaar. Oorkaan wil zoveel mogelijk kleine en grote oren de oneindige wereld van muziek laten ontdekken. De nieuwe productie, Hoge Noo(d)t, is een theatraal concert voor iedereen vanaf 6 jaar. Een zangeressen van Wishful Singing hun stem sprankelend rauw en schurend schoon laten klinken. Met muziek van grote meesters als Ravel en onbekende parels als Paul Patterson en Jussi Chydenius, in een regie van Dagmar Slagmolen.

Info: oorkaan.nl

Foto: Merlijn Doomernik

magisch muzikaal modderavontuur, waarin de vijf

GITARIST MARCIN DYLLA

26 NOVEMBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM De Washington Post schaarde hem onder ‘the most gifted guitarists on the planet’ en noemde hem een zeldzaam fenomeen. Zaterdag 26 november 2016 betreedt klassiek gitarist Marcin Dylla voor de eerste keer het podium van het Concertgebouw in Amsterdam. De Poolse gitarist maakt zich sterk voor het luisteren naar muziek. Maar dan ook écht luisteren. “Muziek is niet iets om bij weg Foto: Aranjuez Artists

te dromen.” Achtergrondmuziek vergelijkt hij met het gedachteloos wegslobberen van een fles fantastische wijn. “Luisteren is een intellectueel, emotioneel en vooral een bewust proces”, vindt Dylla. Het programma geeft blijk van zijn voorliefde voor gitaarklassiekers en grote componisten. Hij speelt muziek van onder meer Villa-Lobos, Ponce en Britten.

Info: concertgebouw.nl

9

Foto: Csapó József

AANBIEDING

23,99 23,99 CLUBLEDEN

FUX & KERLL: REQUIEMS

14,99

*

* 99 16,

Johann Kaspar Kerll en Johann Joseph Fux zijn geen namen die als eerste genoemd worden in de canon van barokcomponisten. Als ze al genoemd worden, komt Fux vooral bovendrijven als de auteur van Gradus ad Parnassum, het toenmalige standaardwerk over de meerstemmigheid à la Palestrina. En de organist en componist Kerll wordt wel genoemd als een van de invloedrijke voorlopers van Bach, maar daar houdt het wel op. Een historische dwaling, kunnen we nu stellig zeggen. Deze cd, waarop Vox Luminis onder leiding van Lionel Meunier samenwerkt met L’Achéron en het Scorpio Collectief, biedt twee requiemmissen van beide componisten die precies vertolken waar een requiem om gaat. Zowel de Missa pro defunctis van Kerll als het Kaiserrequiem van Fux bieden noten vol rouw en troost in optima forma.

Prachtige koorpassages, verrassende soli en meesterlijke instrumentale ondersteuning. Voor alle liefhebbers die smelten bij Palestrina’s koren en vreugdevol opveren bij Bachs cantates is dit een absolute must. Voor alle anderen is het een buitenkans om kennis te maken met een stuk historische schoonheid dat vaak ten onrechte onder het stof blijft liggen.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.

10

FUX, KERLL REQUIEMS

VOX LUMINIS O.L.V. LIONEL MEUNIER RICERCAR 5400439003682 VKZ 165 780

AANBIEDING

SJOSTAKOVITSJ CELLO CONCERTOS 1 & 2 ALISA WEILERSTEIN, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. PABLO HERAS-CASADO DECCA 0028948308354 VKZ 165 781

DE ROMANTIEK VAN SJOSTAKOVITSJ De grote Russische cellist Mstislav Rostropovitsj is al bijna tien jaar niet meer onder ons, maar nog steeds is de invloed van zijn interpretatiekunst over de hele wereld merkbaar. Nu manifesteert zijn muzikaliteit zich in het spel van de Amerikaanse celliste Alisa Weilerstein, die ooit samen met haar legendarische voorganger de twee celloconcerten van Sjostakovitsj noot voor noot doornam. Sjostakovitsj schreef beide concerten voor zijn grote vriend, steun en toeverlaat en hield daarbij vooral rekening met het enorm krachtige en expressieve geluid van Rostropovitsj. De twee concerten werden zo een combinatie van de sardonische

23,99

toon die de Russische componist kan bezigen en de heerlijke lyrisch-romantische lijnen van de cellist. Toch worden deze con-

Foto: Decca/Paul Stuart

* 99 16,

certen vaak gespeeld als weerbarstige protestsongs van een opstandige geest. Voor Weilerstein is de angel er inmiddels duidelijk uit. Zij viert met het fantastische Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks onder leiding van Pablo Heras-Casado

23,99 CLUBLEDEN

14,99

*

juist de lyriek en de romantiek. Het is alsof de grote Rostropovitsj in een mildere vorm weer even tot leven komt - en dat geeft weer aanleiding voor een heerlijke herontdekking van Sjostakovitsj.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.

11

T O N KO O PMAN

HÄNDEL UIT EIGEN BIEB Door Thiemo Wind

Het gebeurt niet vaak dat er een onbekend werk van een beroemde barokcomponist opduikt. Helemaal wonderlijk is het als een dergelijke vondst wordt gedaan in je eigen privébibliotheek. Het overkwam de Nederlandse oudemuziekspecialist Ton Koopman met een compositie van Georg Friedrich Händel. Uiteraard heeft hij de ontdekte solocantate Tu fedel? Tu costante? meteen op cd gezet.

Hé, wacht even. Dit stuk kenden we toch?

Van Händel is inderdaad een solocantate voor sopraan met dezelfde titel overgeleverd, catalogusnummer HWV 171 uit de werkenlijst. De tekst is identiek, net als het openingsrecitatief en de eerste aria. Maar de volgende drie aria’s met recitatieven zijn compleet anders. “Toen ik het achttiende-eeuwse manuscript 45 jaar geleden kocht bij een antiquariaat in Amsterdam, heb ik gewoon niet verder gekeken dan het begin”, vertelt Koopman. “Zodoende zijn de verschillen aan mijn aandacht ontsnapt.”

Het klinkt als een sprookje. Twee jaar geleden leerde hij in San Francisco de Amerikaanse musicoloog John Roberts kennen, die zich uitgebreid met Händel bezighoudt.

Koopman vertelde hem over het manuseen minuut kwam er een mail terug: ‘Ton, je hebt een uniek werk van Händel in je bezit!’

Hij was heel trots op die ontdekking.”

Inmiddels heeft deze onbekende versie het catalogusnummer HWV 171a gekregen.

Van HWV 171 is het moment van voltooi-

12

Foto: Foppe Schut

cript en beloofde foto’s te sturen. “Binnen

INTERVIEW

‘Ton, je hebt een uniek werk van Händel in je bezit!’

ing bekend, mei 1707. Händel was in

bedrogen echtgenote, die uiteindelijk toch

Rome. De versie in het bezit van Koop-

maar blij is van haar vent verlost te zijn. In

man is ouder, vermoedelijk ontstaan

de Koopmanversie krijgt die psychologie

tijdens Händels verblijf in Venetië of

veel meer gewicht en diepgang dan in de

Florence. Waarschijnlijk had de compo-

latere gedaante, waar de frivoliteit al

nist alleen de eerste aria met recitatief in

toeslaat in de tweede aria, een hupse

zijn bagage meegenomen naar Rome,

gigue, terwijl de oorspronkelijke versie een

waardoor hij de volgende delen helemaal

zielroerende siciliano laat horen. Beide

opnieuw moest componeren. Met als

versies zijn voor sopraan, maar de eerste

verbazingwekkende uitkomst dat de twee

heeft extra kleur doordat aan de strijkers

versies volkomen, maar dan ook volko-

een hobo is toegevoegd.

men verschillend zijn qua sfeer en affect.

Koopman heeft de cd-opname weer toe-

De cantate is een jammerklacht van een

vertrouwd aan zijn eigen label Antoine Marchand (Challenge). “Dankzij een bijdrage van de Stichting Händel-Renaissance Groningen hoefde ik er deze keer minder geld in te steken dan anders.” Hij is wel op de gedachte gekomen beide versies op te nemen, maar heeft daar uiteindelijk van afgezien. “Voor ons musicologen is dat misschien interessant, maar ik wilde de cd zo afwisselend mogelijk maken.” Daarom gaat het nieuwe Tu fedel? Tu costante? vergezeld van andere werken die Händel in Italië componeerde: solocantates en duetten voor sopraan en bas. Yetzabel Arias Fernandez en Klaus Mertens zijn de solisten.

Of er nog nieuwe ontdekkingen te verwachten zijn in Koopmans omvangrijke bibliotheek? “Ik houd het voor mogelijk.”

HÄNDEL TU FEDEL? TU COSTANTE? HWV 171A AND OTHER ITALIAN CANTATAS YETZABEL ARIAS FERNANDEZ, KLAUS MERTENS, AMSTERDAM BAROQUE ORCHESTRA O.L.V. TON KOOPMAN CHALLENGE CLASSICS 0608917226522

13

ALISA WEILE RS TEIN

ALISA WEILERSTEIN & SJOSTAKOVITSJ’ CELLOCONCERTEN Door Benjamin Rous

Op haar tweeëntwintigste speelde celliste Alisa Weilerstein het Eerste celloconcert voor de man voor wie Dmitri Sjostakovitsj het werk componeerde, Mstislav Rostropovitsj. Ruim tien jaar later gaat met haar opname van de beide concerten een lang gekoesterde wens in vervulling.

“Ik koester al mijn hele leven een grote

de toegang tot Sjostakovitsj’ late periode,

cello en het getik in de percussiepartijen in

liefde voor deze werken en wilde ze al

waarin hij erg ziek was en geobsedeerd

het laatste deel verklanken misschien de

tijden opnemen, maar was nog op zoek

was door de dood. Het was oorspronkelijk

geluiden van de machines in het zieken-

naar de juiste omstandigheden.” Vier jaar

de bedoeling dat het concert zijn Veer-

huis, waar hij om de haverklap werd opge-

geleden speelde Alisa Weilerstein Sjostakovitsj’ Eerste celloconcert met dirigent Pablo Heras-Casado en het Mahler Chamber Orchestra. “Dat ging zo ongelooflijk goed en de chemie was zo sterk, dat we besloten de concerten samen op te nemen. In 2015 kwam alles bij elkaar, en hadden we de kans ze vast te leggen met het fantastische Symphonieorchester des

nomen. Je hoort die desolate en geïso-

‘Een van de geweldigste ervaringen van mijn leven’

Bayerischen Rundfunks. Het was een van

14

leerde sfeer, en in sommige opzichten vind ik dit concert persoonlijker dan het Eerste van zeven jaar eerder. Dat is een wat virtuozer stuk. Het heeft meer van de bijtende, sarcastische humor die zo typisch is voor Sjostakovitsj.”

Hoe ga je als musicus om met het dramatische levensverhaal van de componist? Is dat überhaupt los te koppelen

de geweldigste ervaringen van mijn leven.”

tiende symfonie zou worden, maar van

van de muziek?

Wat zijn het voor werken, hoe verhouden de

een symfonie met violoncello obligato

“Dat is een kwestie waar ik wel mee wor-

twee concerten zich tot elkaar?

ontwikkelde het werk zich toch tot een

stel. Ik denk dat het puur muzikale aspect

“Het Tweede celloconcert kun je zien als

echt celloconcert. Het pizzicato van de

bij Sjostakovitsj weleens onderbelicht

INTERVIEW

Foto: Decca/Paul Stuart

wordt. Het is krachtige, complexe en geni-

daarna resoluut de nek om wordt

aal geconstrueerde muziek van zichzelf.

gedraaid. Sjostakovitsj lijkt te vragen of er

Aan de andere kant is het bijna onmogelijk

nog iets goeds is in de wereld. En het

om de zware omstandigheden waaronder

overduidelijke antwoord is: nee, er is niets,

hij leefde te negeren, de angst voor het

helemaal niets. Je opent op zo’n moment

regime, de vrienden die links en rechts

een venster naar een wereld die zo onge-

verdwenen. Ik denk dat de muziek op zich

looflijk privé is. De sleutel én de grootste

absoluut het eerste perspectief is van

uitdaging voor mij om dat overtuigend te

waaruit je de composities moet benade-

spelen is die emoties diep te voelen, maar

ren, maar het is vrijwel ondoenlijk om haar

ze niet te openlijk te benadrukken.

volledig te scheiden van zijn biografie.

Sjostakovitsj zelf zegt al genoeg.”

Het is belangrijk om als musicus terughoudend te zijn met het uitdrukken van het diepe lijden dat zo duidelijk in de muziek doorklinkt. In het Tweede celloconcert hoor je in het eerste deel die sombere en uitzichtloze sfeer. In het laatste deel is er dan even een moment van licht dat

ALISA WEILERSTEIN 28 OKTOBER ZUIDERSTRAND THEATER, DEN HAAG 29 OKTOBER MUZIEKGEBOUW, AMSTERDAM INFO: ALISAWEILERSTEIN.COM

SJOSTAKOVITSJ CELLO CONCERTOS 1 & 2 ALISA WEILERSTEIN, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. PABLO HERAS-CASADO DECCA 0028948308354

15

BESTEL NU KAARTEN

OKTOBER

in Het Concertgebouw

za 1 en zo 2 okt 11.30, 13.30 en 15.30 uur Koorzaal

do 20 en vr 21 okt 21.00 uur Kleine Zaal

do 6 en vr 7 okt 20.15 uur Kleine Zaal

di 25 okt 14.00 uur Grote Zaal

di 11 okt 20.15 uur Kleine Zaal

wo 26 okt 20.15 uur Kleine Zaal

Jonge Nederlander: Dominique Vleeshouwers (slagwerk)

Winnaar Dutch Classical Talent 2016: Vincent van Amsterdam (accordeon)

11 okt 20.15 uur Grote Zaal

di 8 nov 20.15 uur Kleine Zaal

James Ehnes (viool) Sonates en partita’s van Bach

Beethovens Missa solemnis door Cappella Amsterdam

TRACKS met Saskia Lankhoorn (piano)

Het Middagconcert op dinsdag: Hannes Minnaar speelt Ravel

Scherpdenkers: Paul Witteman & Floris Kortie Wat is smaak?

zo 16 okt 11.00 uur Grote Zaal

Martin Fröst (klarinet) en Amsterdam Sinfonietta: Webers Klarinetconcert

ALLES KLINKT MOOIER IN

Foto’s: Mats Backer, Simon van Boxtel, Benjamin Ealovega, Claudia Hansen, Ronald Knapp, Marijn Smulders

KleuterSinfonietta: Haren en Snaren (4 & 5 jaar)

SPECIAL

MAT THIA S G O E RNE

SCHUBERT COMPLEET Door Wenneke Savenije

naadloos aan bij de problematiek van de

heeft zijn Schubert-Edition (twaalf

vluchtelingen.

cd’s) voor harmonia mundi afgerond

Ook in de andere delen van de editie laat

met een ontzagwekkend pure

Goerne de liederen van Schubert opti-

Winterreise. Wat maakt zijn integrale

maal tot de verbeelding spreken. In de

opname van alle Schubertliederen zo

geanimeerde dialogen met Haefliger in

bijzonder?

De legendarische Winterreise-opnames van Peter Pears met Benjamin Britten aan de piano, Dietrich Fischer-Dieskau met Gerald Moore en Hermann Prey met

Foto: Marco Borggreve

De Duitse bariton Matthias Goerne

Erlkönig of de sensitieve lyriek van Sehnsucht met Leonskaja, om maar een paar voorbeelden te noemen, maakt hij met ontwapenende intensiteit duidelijk dat Schubert van alle tijden is.

Matthias Goerne: ‘Met Schubert hoef je

Karl Engel uit het begin van de zestiger jaren leken decennia lang nauwelijks te overtreffen. Maar Goerne, die door NDR Kultur werd uitgeroepen tot ‘wichtigsten Liedinterpreten unserer Zeit’, doet niet onder voor zijn grote voorgangers. Wat maakt zijn Schubert zo bijzonder?

Matthias Goerne heeft een formidabele stem, die in alle regionen vrij en open door de kosmos ‘zweeft’ en toch altijd de

alleen maar te volgen wat er geschreven

‘Doordat je meer levenservaring hebt opgedaan, durf je grotere risico’s te nemen’

essentie raakt. De bariton, die zijn licht

staat in de partituur. Als jonge zanger probeerde ik de juiste richting te vinden door het mooiste uit Schubertinterpretaties van anderen over te nemen. Dat is een natuurlijk proces: eerst kopieer je en ten slotte creëer je. Met het verstrijken van de jaren veranderen de dingen vanzelf. Als ervaren zanger heb je veel wijsheid opgedaan. Je leert steeds beter hoe je de klank van je stem kunt verfijnen en nuanceren.

opstak bij grootheden als Elisabeth

naar de teksten. Goerne zingt Schubert

Doordat je meer levenservaring hebt

Schwarzkopf en Dietrich Fischer-Dies-

nooit sentimenteel of te dramatisch, zijn

opgedaan, durf je grotere risico’s te

kau, excelleert in een warm en vloei-

benadering is puur en direct. In lyrische

nemen en dring je steeds dieper door in

end-sonoor timbre, maar houdt zich

eb- en-vloedbewegingen rijgt hij Schu-

de betekenis van de teksten.’

verre van effectbejag. Hij heeft een vlek-

berts lichte momenten en donkere scha-

keloze dictie en een uitzonderlijk inle-

duwen aaneen.

vingsvermogen. In zijn Schuberteditie

Al eerder nam Goerne Winterreise op (met

werkt hij samen met eminente pianisten

Graham Johnson en Alfred Brendel), maar

als Elisabeth Leonskaja, Christoph

nu raakt hij de ijzige verlatenheid van

Eschenbach, Andreas Haefliger, Ingo

Schuberts cyclus over de universele

Metzmacher, Helmut Deutsch en Alex-

zoektocht van de ziel als nooit tevoren.

ander Schmalcz, Daardoor ontstaat er

Eschenbach, die Goerne ook begeleidt in

steeds een andere magie tussen de

Die schöne Müllerin en Schwanengesang

uitvoerenden en de componist.

en die bij wijze van bonus op cd 8 een

Goerne zingt in de eerste plaats wat er

ingetogen lezing geeft van de Pianoso-

staat en dat doet hij integer, gepassio-

nate in Bes-groot, D 960, profileert zich

neerd en toegewijd. Zijn muzikale expres-

als de ideale reisgenoot. Samen trekken

sie is kleurrijk en gevarieerd, zijn rubato’s

ze door het barre winterlandschap,

ademen natuurlijk en zijn dynamische

waarin zich huiveringwekkende verge-

schakeringen voegen zich als vanzelf

zichten ontvouwen. Hun Winterreise sluit

SCHUBERT SCHUBERT LIEDER

MATTHIAS GOERNE E.A. HARMONIA MUNDI 3149020875049

17

PODIUM

O RKE S T VAN D E ACHT TIE ND E E EUW

BEETHOVENS MISSA SOLEMNIS Door Paul Janssen

Foto’s: Annelies van der Vegt

18

Voor het eerst in de 35-jarige historie

direct op de vraag naar het belang van

orkest concerten gaf en het is altijd een

van het gezelschap speelt het Orkest

een zaal als het Concertgebouw voor

pijler onder ons bestaan gebleven”, zegt

van de Achttiende Eeuw Beethovens

Het Orkest van de Achttiende Eeuw.

Verster. “Bovendien beginnen alle musici

Missa Solemnis. Daniel Reuss

“Bij zo’n prestigieus project als Beetho-

van het orkest nog steeds te glunderen als

dirigeert en zijn Cappella

vens Missa Solemnis kan het Concert-

we het Concertgebouw binnenkomen.”

Amsterdam verzorgt de koorpartijen.

gebouw in Amsterdam natuurlijk niet

Voor het eerst sinds de dood van

Het Concertgebouw stond vooraan

ontbreken. Vandaar dat we deze zaal

‘founding father’ Frans Brüggen praat

om het concert op te nemen in de

meteen hebben benaderd.”

Verster met een zekere euforie over het

seizoensprogrammering.

De programmeurs van het Concertge-

Orkest van de Achttiende Eeuw. Goede

Orkestdirecteur Sieuwert Verster

bouw aarzelden niet om deze nieuwe

concertervaringen met Gustavo

verklaart het hoe en waarom achter

ontwikkeling in het repertoire van het

Gimeno en een optreden op het

deze programmakeuze.

orkest binnen de muren te halen, en na

Chopin­festival in Warschau eind

concerten in onder andere Rotterdam,

augustus plus de verzekering dat het

“Het Orkest van de Achttiende Eeuw

Heerlen en Eindhoven klinkt de Missa

orkest, dat daar al sinds 1989 komt, er

wordt gedragen door loyale partners in

Solemnis op dinsdag 11 oktober in de

ook de komende jaren welkom is, ver-

binnen- en buitenland”, zegt directeur

Grote Zaal. “Het Concertgebouw was

tellen dat het ook zonder zijn haast

en medeoprichter Sieuwert Verster

een van de eerste zalen waar het prille

mythische dirigent een toekomst heeft.

credo ontstaan dat wij zouden stoppen

Daniel Reuss met Cappella Amster-

als Frans er niet meer is.”

dam onder vuur ligt, maar ook omdat ik

De laatste jaren onder Brüggen kwam

mij erg verheug op de samenwerking.

het door zijn broze gezondheid voor dat

We hebben met hem een situatie die lijkt

het orkest toch op het laatste moment

op het begin met Frans, die toen geleide-

met een gastdirigent moest werken om

lijk het dirigeren in rolde. Daniel viel een

de tourneeverplichtingen te vervullen.

paar jaar geleden op het laatste moment

“Dat leidde tot goede momenten,

in om Bachs Johannes-Passion te dirige-

waardoor wij ons af zijn gaan vragen of

ren. Daarna hebben we nog een Messiah

we wel moesten stoppen. Na veel

en een Matthäus-Passion met hem

gesprekken en met goedvinden van

gedaan. We ontdekken met hem weer het

Frans hebben we toen besloten door te

repertoire langs de lijnen van de muziek-

gaan. In plaats van desperaat te zoe-

geschiedenis. Het is voor zowel Daniel als

ken naar een opvolger hebben we

het orkest een proces van groei, en met

Dat vertrouwen in een bestaansrecht

besloten te werken met ‘wisselende

elke nieuwe tournee imponeert hij ons

voor het Orkest van de Achttiende

contacten’. En dat heeft heel goed

meer. We zijn met Frans erg verwend

Eeuw zonder Brüggen blijkt ook uit de

uitgepakt. Het orkest zit weer te stra-

geraakt, en dan is het heel prettig om

keuze voor Beethovens Missa Solemnis.

len en er is een gezond evenwicht

opnieuw te werken met iemand die ons in

“De keuze om de Missa Solemnis tij-

tussen het gemis van Frans en het

goede zin blijft verbazen.”

dens onze komende tour te spelen is

gevoel ‘we hebben wat te betekenen’.”

een optelsom van wensen. Frans wilde

Vandaar ook dat het orkest zich steeds

het werk nooit uitvoeren omdat hij er

meer richt op stukken die het nog nooit

geen grote affiniteit mee voelde, terwijl

uitgevoerd heeft. “De Missa Solemnis is

de orkestmusici het wel graag wilden

wat mij betreft meteen een schot in de

doen. Ook wist ik dat Daniel Reuss, een

roos. Niet alleen omdat het politiek een

dirigent die voor ons steeds belangrijker

goede zet is vanwege het feit dat

‘De keuze om de Missa Solemnis te spelen is een optelsom van wensen’

ORKEST VAN DE ACHTTIENDE EEUW 11 OKTOBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM INFO TOURNEE: ORCHESTRA18C.COM

wordt, het werk graag wilde uitvoeren.

Maar de belangrijkste reden is wel dat we, nadat we besloten hadden om na de dood van Frans door te gaan, niet in de valkuil wilden vallen dat we alles van vroeger mooier vinden dan nu. We willen geen oude man zijn die roept dat de spiegels niet meer zijn wat ze waren.

Als we alleen maar het geliefde en gekende repertoire blijven spelen, is het risico aanwezig dat we blijven roepen dat het niet zo magisch was als met Frans. En we willen voorkomen dat weemoed de overhand krijgt.”

De eerste tien jaar van het bestaan heeft het orkest alleen maar met Brüggen als dirigent gewerkt, zo vat Verster ter verklaring de historie in vogelvlucht samen.

“Het tweede decennium zijn we op verzoek van Frans meer met andere dirigenten gaan werken. Dat was doorgaans wel aardig, maar had nooit de intensiteit die we met Frans bereikten. Vandaar dat we daarna besloten om alleen maar met Frans te werken. In die periode is ook het

19

INTERVIEW

IRIS H O ND

OP ZOEK NAAR EEN EIGEN STEM Door Benjamin Rous

Foto: Rahi Rezvani

20

Drie jaar geleden koos pianiste Iris Hond voor een drastische

Muzikale brieven aan de wereld

koerswijziging. Na vele concerten was ze even helemaal klaar met het klassieke repertoire, en verlangde ze ernaar haar eigen verhalen te vertellen, in haar eigen muziek. Nu verschijnt op haar label Dear World Music het album Dear World, waarop haar eigen composities te horen zijn.

“Ik heb al mijn hele pianospelende leven het gevoel gehad dat het klassieke repertoire uiteindelijk als basis zou gaan dienen voor wat ik écht zou gaan doen, ik wist alleen nooit wat dat was,” vertelt Iris Hond. “Ik hield vanaf mijn elfde een muzikaal dagboek bij, waarin ik mijn ervaringen in muziek

Foto: Normann Seef

opschreef. Dat bleef voor iedereen ongehoord en ongezien. Maar het eerste stukje dat ik ooit schreef, speelde ik weleens als toegift tijdens concerten.

Het was voor mij zo’n bijzonder gevoel om juist dat voor het publiek te spelen, en er werd zo goed op gereageerd, dat ik besloot om te onderzoeken of ik daar

levenslang zei eens tegen me: ‘Ik zit hier

repertoire te spelen. Het kan heel goed

niet meer mee kon, of ik daar mijn vol-

nu twaalf jaar, ik kom hier nooit meer

naast elkaar; het een bestaat niet zon-

doening uit kon halen.”

weg, maar voor het eerst, toen jij

der het ander!”

Samenwerking met de beroemde Ame-

speelde, voelde mijn hart gewoon vrij.’

rikaanse songwriter en producer Patrick

Dat heb ik geprobeerd te vangen in het

Leonard, de man achter het succesal-

nummer The Heart Escapes. Zoiets heeft

bum The Great Escape van Ilse DeLange,

heel veel impact op me, en dat verwerk

bracht het proces in een stroomversnel-

ik in mijn muziek. Maar er zitten ook veel

ling. “Hij vroeg me wat ik nou wilde. Ik

positieve boodschappen in. Aria gaat

wilde iets maken wat er op een

heel erg over levensvreugde en het delen

bepaalde manier toe doet. Muziek die

daarvan met de mensen om je heen, en

voldoende uitdagend is om te spelen,

in Dream Of Everything zeg ik: je bent

die weliswaar voortborduurt op klas-

veilig, durf van alles te dromen, want

sieke muziek, op de schouders van de

deze wereld is hier voor jou.”

klassieke componisten staat, maar wel

De muzikale zelfontdekkingsreis smaakt

spreekt naar deze tijd. En zo ben ik muzi-

naar meer. “Voor mij was het heel erg

kale brieven gaan schrijven aan de

belangrijk om echt los te raken van alle

wereld, met thema’s die voor mij belang-

hokjes en beperkingen, alle boekjes te

rijk zijn. Samen hebben we alles

buiten te gaan. Op dit album is dat

geschreven en gearrangeerd.”

misschien nog niet zo extreem, maar in

De brieven gaan over de toestand van de

de dingen die ik nu schrijf ga ik alweer

wereld, en zijn gebaseerd op haar eigen

veel verder.” Het klassieke repertoire zal

indrukken en ervaringen. “Dat zijn soms

echter ook altijd deel van haar blijven.

tragische dingen. Ik heb bijvoorbeeld

“Ik heb mijn hart gevolgd en heb het

veel voor zieken gespeeld, en in gevan-

gevoel mezelf bevrijd te hebben, en nu

genissen. Een gevangene op de afdeling

vind ik het weer fantastisch om dat

IRIS HOND 30 OKTOBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM INFO: CONCERTGEBOUW.NL

HOND DEAR WORLD

IRIS HOND DEAR WORLD MUSIC 8717472332417

21

SPECIAL

WO LFGAN G AMAD EUS M OZ AR T

MOZART 225 Door Paul janssen

Ter gelegenheid van Mozarts tweehonderdvijfentwintigste sterfdag brengen Decca en Deutsche Grammophon onder leiding van Universal Classicsdirecteur Paul Moseley en Mozartspecialist Cliff Eisen de omvangrijkste Mozartbox ooit uit. De vereerde componist daalde zelf van de hoogste top van de Parnassus af om de heren in een brief zijn menig te geven.

Mes chers amis, Vergeef mij de persoonlijke toon, maar hoewel we elkaar nooit de hand hebben geschud kan ik mij niet aan de indruk onttrekken dat ik jullie al heel lang ken.

Omgekeerd is het misschien wat korter, maar ik ben nu eenmaal langer dood dan levend. Wat mij overigens uitstekend afgaat. Het is veel eenvoudiger om dood en beroemd te zijn dan een levende ster. De waan van de faam en de druk om elke dag te voldoen aan de grillige smaak van de over het paard getilde adel heeft mij immers uiteindelijk het leven gekost. Al klaag ik niet.

Ik wil jullie graag overladen met dankzeggingen voor de ongelooflijke inspanningen die jullie betracht hebben. Jullie brachten alle muziek die van mij bekend is bij elkaar op tweehonderd cd’s, compleet met uitgebreide documentatie en

22

allerhande extra’s, in een prachtig ver-

complete editie moest komen die mijn

bijdrage aan het een klein beetje leef-

zorgde box. Dat er slechts 15.000 boxen

naam draagt en mijn muziek bevat.

baarder maken van deze aarde nog niet

gemaakt worden bevalt mij uitstekend.

Maar nu ik de meer dan 240 uur muziek

eerder zo mooi gedocumenteerd is. ‘Het

Ik houd wel van een beetje exclusiviteit.

beluisterd heb en mijn nieuwe biografie

is zo omvangrijk dat wij ons realiseren

opname van de Sonate KV 331,

van Cliff Eisen plus alle annotaties bij

dat er nog steeds veel meer te ontdek-

gespeeld van de teruggevonden auto-

mijn werken gelezen heb, ben ik hele-

ken valt’, zei Paul al ergens. En inder-

graaf. (Hoe vinden jullie mijn hand-

maal om.

daad, u heeft gelijk...

schrift? Kan er toch best mee door,

Eindelijk is er een biografie waarin ik niet

En ik heb toch geen graaigrage erfgenamen die zich via mijn geniale noten proberen te verrijken.

Nu moet ik natuurlijk niet de gelegenheid aangrijpen om dat geniale te overdrijven. Veel kleinere stukken waren gewoon gelegenheidswerkjes die ik bedacht terwijl ik mijn engel van een vrouw vermaakte of mijn aderen alcoholiseerde. Ik ben zelfs werken tegengekomen die ik al lang vergeten was. De recentste ontdekking die met deze box een cd-primeur beleeft, het lied KV 477a dat ik met mijn zeer geliefde ‘vijand’ Salieri schreef, herinner ik me nog wel.

Gewoon even een aangenaam verpozen van twee vakgenoten die het ondanks alle verhalen samen uitstekend konden vinden. Ook was ik zeer verguld met de

De omvangrijkste Mozartbox ooit

neergezet word als het ongelukkige

Ik kus u beider handen duizendmaal en

genie dat de weelde van zijn eigen geest

bied u mijn eeuwige erkentelijkheid,

niet aankon. Beste Cliff, duizendmaal dank dat u begrepen heeft dat ik een

Mozart magnus, corpore parvus

weliswaar kort, maar vrij succesvol en gelukkig leven heb gehad. Daarom ben ik ook blij met de bijgevoegde, zeer goed verzorgde prints van onder andere een kenmerkende brief aan mijn vader en

zeker vergeleken met de krabbels van

mijn laatst bekende, eerlijk gezegd niet

die nukkige modernist Beethoven.) Ik

zo flatterende portret. En dan heb ik het

werd erg gelukkig van de cd’s waarop

nog niet eens over de app (heet dat zo?)

mijn muziek is terug te horen op instru-

met alle libretti en vele partituren.

menten waar ik zelf nog op gespeeld

Maar het belangrijkste blijven het

heb. Ik ben de Stiftung Mozarteum

immense overzicht van mijn muziek en

Salzburg erg dankbaar dat ze er zo goed

de vele, vele musici die eraan meewer-

voor zorgen en dat ze de instrumenten

ken. Werkelijk een who’s who in de klas-

beschikbaar hebben gesteld.

siekemuziekvertolking van de afgelopen

Hoewel ik mij, zoals naar ik hoop nu wel

decennia. Omdat jullie ervoor gekozen

duidelijk is, zeer vereerd voel en diep

hebben zowel uitvoeringen op histori-

buig voor het werk dat jullie verzet heb-

sche als op moderne instrumenten in de

ben, moet ik bekennen dat ik in eerste

box op te nemen, is het ook een groots

instantie niet begreep waarom er slechts

overzicht geworden van de ontwikkelin-

vijfentwintig jaar na de beroemde

gen op het gebied van de uitvoerings-

Mozart Editie van Philips al weer een

praktijk. Maar het mooiste blijft dat mijn

MOZART MOZART 225 THE NEW COMPLETE EDITION

DIVERSE UITVOERENDEN DECCA 0028948300006 (200 CD’S)

23

Presents

“This CD is a real winner” – Classic FM

8.509003 (9-CD boxed set)

8.573701

8.573067

8.573462

NEW RELEASES

“ ... an artist with exceptional technique and musicianship.”

– BBC Music Magazine

“Exceptionally appealing musicality with its own unique hallmark.”

– Süddeutsche Zeitung

“ ... one of the best new violinists of the new century.”

– MusicWeb International

CD of the Week

“…a disc especially for children… encouraging kids to begin a lifelong journey through classical music.”

– Colorado Public Radio (on ‘My First’ Classical Album, 8.578203)

THE RING CYCLE

JAAP VAN ZWEDEN © Marco Borggreve

NBD0049 [Blu-ray Audio] WAGNER Das Rheingold

Goerne • DeYoung • Hong Kong PO Jaap van Zweden

8.660374-75

“Goerne upholds the great tradition of Wagner singing.” – Opera News “Splendid sound from the orchestra” – BBC Music Magazine

Album of the Week

NEW

NBD0051 [Blu-ray Audio] WAGNER Die Walküre

Goerne • DeYoung • Skelton • Melton Lang • Hong Kong PO • Jaap van Zweden

8.660394-97

Wagner’s Ring Cycle is one of the supreme works in the history of music. Naxos’ Ring Cycle features an all-star international cast with the Hong Kong Philharmonic Orchestra conducted by its music director, Jaap van Zweden. The first volume in the four-year project, Das Rheingold, was released last year to great critical acclaim.

Die Walküre will be released in November this year, followed by Siegfried and Götterdämmerung in 2017 and 2018 respectively.

Release date: 11 November 2016

MOZART

RACHMANINOV

Violin Concertos Nos. 3, 4, 5 Henning Kraggerud • Norwegian Chamber Orchestra

Études-tableaux, Op. 39 Moments musicaux Boris Giltburg

“Kraggerud’s tone is eloquent and beautiful” – The Guardian

“Giltburg exhibits an impressive technique and a broad expressive range.” – Fanfare

CD of the Week

CD of the Week

RUTTER Psalmfest St Albans Cathedral Choirs Royal PO • Lucas “Fine, liquescently melodic performances” – Choir & Organ

HERBERT

Cello Concertos Nos. 1 and 2 Mark Kosower • Ulster Orchestra JoAnn Falletta “The performances are excellent and warmly communicative” – Classicalsource.com

8.573124

8.573486

8.573517

8.573394

8.573513

8.573469

RECENT HIGHLIGHTS | BEST OF 2016

VAN DER ROOST

RAVEL

Spartacus • Poeme Montagnard Suito Sketches Philharmonic Winds OSAKAN Jan Van der Roost

Orchestral Works • 3 Orchestrations Lyon National Orchestra Leonard Slatkin

“Three compositions that are very different in style and inspiration.”

– WFMT (Chicago)

“…a really interesting release. … inventive and…gorgeous.”

– Pizzicato

Instrumental Choice Gramophone Recording of the Month

Naxos and its labels are marketed and distributed in The Netherlands and Belgium by Outhere DIstribution For more information contact Outhere Distribution Rue de l’Epargne, 29 (Spaarstraat) B-1000 Bruxelles/Brussel • Email: stefan.nies@outhere-music.com

SPECIAL

RICE RCAR

FRANSE BAROK IN PERSPECTIEF Door Marcel Bijlo

Louis XIV, de Zonnekoning zoals hij

De opzet van deze uitgave is dezelfde als

natuurlijk goed vertegenwoordigd in deze

zich noemde, heeft in de vierenvijftig

die van de vorige. Per cd wordt een thema

collectie, met kerkmuziek en met wereld-

jaar van zijn regeerperiode een

belicht en dat wordt aan de hand van tal

lijke vocale muziek. Bij de instrumentale

persoonlijk stempel gedrukt op de

van korte werken muzikaal neergezet. De

muziek horen we uiteraard François Cou-

ontwikkeling van de Franse muziek.

eerste cd behandelt de muziek die Louis

perin, Marin Marais en een hele stoet

Aan de hand van een boek en acht

XIV in zijn jeugd moet hebben gehoord,

minder bekende componisten. Ricercar

zorgvuldig geprogrammeerde cd’s

daarna gaat het verder met comédie-bal-

heeft, vooral met het eigen Ricercar Con-

heeft Ricercar die ontwikkeling

let en tragédie lyrique, kerkmuziek, orgel-

sort, een grote hoeveelheid instrumentale

zichtbaar gemaakt.

muziek en kamermuziek. Ricercar put

Franse barokmuziek opgenomen, dus er

rijkelijk uit de eigen catalogus maar ook uit

was heel wat keus. We horen ook het

Dit is het achtste deel in een reeks

die van andere labels. Want als je een goed

originele orgel van de Chapelle Royale in

cd-boeken waarin Ricercar een muzi-

overzicht van de Franse barok wilt maken

Versailles, bespeeld door verschillende

kaal deelgebied uitputtend behandelt.

kun je natuurlijk ook niet om Les Arts Flo-

organisten. Het boek biedt alle achter-

De eerder verschenen uitgaven waren

rissants, Les Musiciens du Louvre, Le Con-

gronden, niet alleen bij de opgenomen

gewijd aan de Europese renaissance,

cert Sprituel en Le Poème Harmonique

muziek en de gebruikte instrumenten

aan de ontwikkeling van de muziekin-

heen. We horen ze allemaal aan het werk,

maar ook in meer algemene zin. Een

strumenten in diverse muziekhistori-

naast nog vele andere ensembles. Er klinkt

prachtige uitgave voor de echte liefhebber.

sche periodes en, vorig jaar, aan de

een prachtig fragment uit de legendarische

muziek in Venetië ten tijde van Monte-

opname van Lully’s Atys door Les Arts

verdi. De net verschenen nieuwe uit-

Florissants, er zijn betoverende vroegba-

gave richt de schijnwerpers op het hof

rokke airs de cour door Le Poème Harmo-

van Louis XIV, de man die als weinig

nique en flitsende comédies-ballets door

andere vorsten thuis was in de muziek

Les Musiciens du Louvre. Bijzonder ook om

van zijn tijd, en de ontwikkeling daarvan diepgaand heeft beïnvloed. We beginnen de muzikale reis eigenlijk al wat eerder, toen Louis XIII nog aan de macht was en de Italiaanse invloed op de Franse muziek nog groot was. Louis XIV ging echter op zoek naar muziek die niet

De schijnwerpers gericht op het hof van Louis XIV

meer gelieerd was aan Italiaanse modellen. Dat dat een utopie was blijkt uit vele hier opgenomen werken, want

de stem van Henry Ledroit weer eens te

componisten gaan altijd en overal hun

horen. Deze jong gestorven countertenor

eigen gang en laten zich in het geheel

maakte in de jaren tachtig veel opnamen

niet beperken door landsgrenzen. En

met het Ricercar Consort. Hij had een

was Jean-Baptiste Lully, de Zonneko-

unieke stem die uitzonderlijk geschikt was

ning onder de componisten, niet zelf

voor de Franse barok. Hij zingt prachtig

afkomstig uit Napels?

Charpentier en Dumont. Charpentier is

BATAILLE, LULLY E.A. MUSIC AT THE TIME OF LOUIS XIV DIVERSE UITVOERENDEN RICERCAR 5400439001084

25

SPECIAL

MAR THA ARG E RICH & IT Z HAK PE RLMAN

TWEE KANONNEN VEREEND

Foto: JB Millot

Door Jos van der Zanden

26

Van sommige cd’s weet je bij

stuurt de complimenten retour: ‘Het

verschijnen al dat ze ooit een

voelt als een geweldige stimulans om

voor eigentijdse inzichten en benade-

collector’s item zullen worden. Dit is

met Itzhak samen te spelen, echt een

ringen.

er zo een. Twee kanonnen vereend.

feest. We hebben een heel bijzondere

De cd vormt de kroon op de inspannin-

Zeventigers die een spoor hebben

band. Als we spelen is het alsof we een

gen van Warner om de twee legenden

getrokken door het internationale

gesprek voeren. Er gebeurt heel veel

dank te betuigen. Perlman werd al

muzieklandschap. Die op elk

tijdens ons samenspel, spontaan.’

eerder vereerd met een geweldige box

concertpodium als helden worden

Sinds de jaren negentig verruilde zij het

die de jaren 1971-2002 omsluit. Arge-

onthaald en op voorhand volle zalen

solorecital voor kamermuziek, waarbij

rich met een ludieke terug-in-de-­

trekken. Wier namen een begrip zijn

ze naar eigen zeggen aanmerkelijk

tijdactie: toen ze afgelopen juni 75

geworden, een garantie voor

beter in haar vel zit. Dat speelplezier

werd, bracht het label namelijk een lp

perfectie en onvergelijkelijk

komt over op de luisteraar. De nieuwe

– jawel, vinyl – uit met een Chopinreci-

stijlinzicht.

cd klinkt zoals het hoesje oogt: twee

tal dat ze gaf in 1965, kort nadat ze als

gelouterde musici die genieten van

twintiger de Internationale Chopin

elkaars inzicht en steun.

Competitie in Warschau op haar naam

Martha Argerich en Itzhak Perlman zien

meegegroeid, met een open oog en oor

terug op een halve eeuw muziek

had gebracht. Nostalgie, maar toch

maken. Ieder op eigen wijze, want

niet echt ‘uit de oude doos’. Toen al

achtergronden en persoonlijkheden

namelijk werd haar spel ‘vulkanisch’

contrasteren. Argerich verlegen, van nature worstelend met optredens, zichzelf tegen wil en dank het podium opsleurend. Verknocht aan haar instru-

‘Niemand kan spelen zoals zij’

genoemd, de jonge Argerich werd vergeleken met een natuurverschijnsel: onbegrijpelijk en subliem.

Over aandacht hebben de twee gigan-

ment, maar een aversie tegen het

ten niet te klagen. Onlangs kreeg Perl-

recital, omdat ze zich naar eigen zeg-

man in Jerusalem de Genesis Prize, hem

gen daar eenzaam voelt. Daarom nogal

uitgereikt met de wat ongelukkige zin-

eens concerten afzeggend, tot ontzet-

Nooit eerder dook het tweetal geza-

snede dat hij ‘a modern day Jewish hero’

ting van haar bewonderaars.

menlijk de studio in. Wel speelden ze in

is. Maar liefst een miljoen dollar kwam

Perlman aanmerkelijk extraverter. In

het verleden samen. Een van die optre-

zijn kant op – krankzinnig veel. Dat vond

tegenstelling tot Argerich benaderbaar

dens was dermate opzienbarend dat

ook Perlman zelf, die zich meteen ver-

voor interviews. In 1958 als jochie al vol

Warner de liveopname op cd beschik-

plichtte om een bedrag ter beschikking

branie in The Ed Sullivan Show op de

baar maakte. Dat was een concert in

te stellen ten behoeve van gehandicap-

Amerikaanse tv. Toen al op krukken

het Amerikaanse Saratoga in 1998,

ten. Argerich kreeg het blijde nieuws dat

trouwens, vanwege polio als kleuter.

met vioolsonates van Beethoven en

haar de Kennedy Center Honors 2016

Levensblij, de uitdaging zoekend,

Franck. De zaal werd toen bijna afge-

worden verleend voor haar bijdrage aan

grootheid nastrevend. Wie grasduint in

broken van enthousiasme.

de Amerikaanse cultuur.

de 77-cd-box die Warner Classics

In deze nieuwe productie staan Schu-

recentelijk van Perlman uitbracht – en

mann en Bach centraal. Schumanns

die beslaat niet eens zijn hele creatieve

Fantasiestücke en zijn Eerste vioolso-

leven – staat verbaasd over productivi-

nate – hoogromantiek pur sang, bijna

teit en veelzijdigheid. Hij speelt ook jazz

uitgeschreven improvisaties. Als con-

en klezmer. En filmmuziek, zoals de

trast daarmee de Vierde sonate BWV

soundtrack bij Schindler’s List. Aller-

1017 van Bach, veel abstracter en sere-

minst eenkennig of teruggetrokken dus.

ner. Voor deze stilistische kloof werd

Toen Warner Classics met het idee

bewust gekozen: beter kan niet worden

kwam van een gemeenschappelijke cd,

geïllustreerd dat het hier om rasmusici

waren beiden in de wolken. Met uiter-

gaat die het gehele muziekhistorische

ste voldoening blikken ze nu op hun

veld bestrijken. Zeventigers, dat bete-

samenwerking terug. ‘Een unieke erva-

kent: grootgebracht in de jaren zestig

ring om met Martha te werken,’ zegt

en zeventig, het pre-authentieke tijd-

Perlman, ‘haar briljante spel en haar

perk van muzikale normen die we

kleuring herken je onmiddellijk. Nie-

heden ten dage belegen vinden. Op de

mand kan spelen zoals zij.’ Argerich

cd is mooi te horen hoe beiden zijn

J.S. BACH, BRAHMS, SCHUMANN FANTASIESTÜCKE E.A.

MARTHA ARGERICH, ITZHAK PERLMAN WARNER CLASSICS 0190295937898

27

NIEUW OP SONY CLASSICAL

facebook.com/sonyclassical

INTERVIEW

TIM KLIPHUIS

GYPSY-JAZZ VIVALDI Door Mischa Andriessen

deze stijlen en speel ze keurig na elkaar.

tegen wat hij de ‘verstening’ van

Dan blijft het los zand. Je moet verder

muziek noemt. Klassiek opgeleid,

gaan dan dat, de stijlen verbinden,

dompelde hij zich hartstochtelijk

samenbrengen. Veel muziek, klassiek,

onder in de wereld van de gypsy-jazz.

maar ook jazz en pop, is zo ver dooront-

Vervolgens incorporeerde hij nog veel

wikkeld dat er geen publiek voor over-

meer genres in zijn muziek. Weer een

blijft als je daarin nog een stap verder

stap verder: zijn nieuwe cd, Reflecting

gaat. Het is tijd voor iets anders. De

the Seasons, met een eigen bewerking

persoonlijkheid van de uitvoerder gaat

van Vivaldi’s Vier jaargetijden voor

weer belangrijker worden, net als diens

gypsy-jazztrio en orkest.

vermogen om te reageren op wat er op

Ook als docent op het Conservatorium van Amsterdam pleit Tim Kliphuis voor een inclusieve houding ten opzichte van muziek. Tot zijn vreugde ziet hij hoe de gesloten wereld van de klassieke muziek

Foto: Marco Borggreve

Al jaren verzet violist Tim Kliphuis zich

dat moment gebeurt. Zo kun je het publiek beter bij je muziek betrekken en een wezenlijke ervaring bezorgen. Ik was zo gelukkig bij Herman Krebbers te mogen studeren. Zijn vrije opvatting van muziek was echt visionair. Toen ik hem

zich langzaam opent. Kliphuis: “Musici

mijn eerste jazzplaatje gaf, was ik bang

moeten terug naar het model van de

huis nog een stap verder. Hij brengt een

voor zijn reactie, maar hij reageerde

zeventiende eeuw. Dus ook dirigeren en

geheel eigen bewerking van Vivaldi’s Vier

enthousiast. Van mijn nieuwe cd hoop ik

vooral improviseren. Een partituur is niet

jaargetijden voor gypsy-jazztrio en orkest.

iets vergelijkbaars. Dat Vivaldi op zijn

heilig en dat is hij tot Richard Wagner ook

Die stap is even gewaagd als logisch.

stoel in de hemel denkt: die Kliphuis

nooit geweest. Dat we hem lang wel op

Menig criticus heeft zich erover beklaagd

speelt mijn stuk totaal anders, maar het

die manier hebben behandeld, komt

dat Vivaldi’s bekendste werk afgekloven

blijft goede muziek.”

doordat daarmee veel geld kon worden

is. Op Reflecting the Seasons laat Kliphuis

verdiend, maar die tijd ligt achter ons.”

horen dat dit hooguit opgaat wanneer de

Op eerdere cd’s kwam Kliphuis’ veelom-

compositie als een onaantastbaar gege-

vattende benadering van muziek al duide-

ven wordt beschouwd. Kliphuis permit-

lijk tot uiting. De violist zag er bijvoorbeeld

teert zich echter een vrije omgang met het

geen been in om heel uiteenlopende

werk - net als Vivaldi zelf destijds. Het

grootheden als John McLaughlin, Richard

sleutelwoord daarbij is improvisatie.

Strauss en Aaron Copland samen te

Kliphuis: “Door te improviseren, kun je

brengen. Op zijn nieuwe plaat gaat Klip-

loskomen van de techniek. Heel grote musici vergeten de techniek als het ware tijdens het spelen en beginnen dan in concepten te denken, in beelden of kleu-

‘Door te improviseren, kun je loskomen van de techniek’

ren. Op die manier kun je nieuwe verbindingen vinden in de muziek en eigentijdse elementen toevoegen.”

Dat het combineren van verschillende invloeden ook een gevaar in zich draagt, beaamt Kliphuis voluit. “Het mag geen

VIVALDI/KLIPHUIS REFLECTING THE SEASONS TIM KLIPHUIS TRIO & ORCHESTRA SONY 88985352012

pastiche worden. Zo van: ik beheers al

29

LUCIE HORSCH

VIVALDI

@LucieHorschOfficial

Lucie in concert classicstogo.nl

album verkrijgbaar vanaf 7 oktober

GESIGNALEERD

DANIIL TRIFO N OV

LISZTS NIEUWE HORIZONTEN Door Paul Janssen

De jonge Russische pianist Daniil

Liszt alsof hij ze zelf heeft geschreven,

competitie in Moskou glansrijk won.

Trifonov een fenomeen noemen is

alsof hij ze ter plekke uit zijn mouw

Inmiddels is de even vriendelijke als

zoiets als een open deur intrappen.

schudt, en dat geeft deze werken een

eigenzinnige pianist volledig ingelijfd door

DG bracht twee jaar geleden zijn

urgentie die nog niet eerder doorklonk in

DG waar hij zijn eigen gang mag gaan.

Carnegie Halldebuut op dvd uit en ook

deze noten.

Alles wat hij aanraakt lijkt toch in goud te

op cd durft het roemruchte gele label

Trifonov is brutaal, neemt risico’s, laat de

veranderen. Dat gaat in elk geval gebeu-

risico’s te nemen met deze pianist: de

stroom nu eens net niet over de rand van

ren met deze opmerkelijke dubbel-cd. Het

dubbel-cd Transcendental bevat alle

holle virtuositeit vallen, dan weer net niet

product is niet alleen opgenomen in de

concert-etudes van Franz Liszt.

verdrinken in tranen van al te veel senti-

actie Aangenaam Klassiek 2016, het is

mentaliteit. Dat balanceren op de rand

ook werkelijk een baanbrekende registra-

De concert-etudes van Franz Liszt,

van uitersten doet hij razend knap, alsof

tie. Trifonov is door journalisten al vaker

voorop de Études d’Exécution Transcen-

hij precies weet waar hij mee bezig is,

vergeleken met Liszt, en na het horen van

dante, bevatten vele sporen en zelfs com-

waardoor hij als een Hans Klok van de

­Transcendental zal iedereen niet alleen de

plete maten van zijn bekendere werken,

toetsen exact op tijd weet te ontsnappen.

fysieke, maar ook de geestelijke overeen-

en toch zijn deze etudes nooit doorgedrongen tot de lijst geliefde werken van de revolutionaire negentiende-eeuwse pianist en componist. Voor de 25-jarige Daniil Trifonov was dat geen reden om deze werken links te laten liggen. Hij heeft ze juist als een verzameling statements van het nieuwe pianospel en van moderne uitdrukkingsvaardigheid op

komst beamen. ‘Liszts technische virtuo-

‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk’

Foto: Dario Acosta

twee cd’s bij elkaar gezet. En afgaande

siteit was slechts een gereedschap om extreme emoties op te roepen’, aldus Trifonov. ‘Zijn gewaagde harmonieën en structurele innovaties openbaarden nieuwe horizonten voor emotionele en fysieke uitdrukking in muziek. Zijn composities kunnen omschreven worden als een dynamische weergave van de spirituele ervaringen van een romantische ziel.’

op het klinkend resultaat heeft de jonge

Het is zo gek nog niet: Trifonov is zelf een

Rus het gelijk aan zijn zijde. De Los Ange-

uitstekend componist, dus hij begrijpt de

derlijke als bewonderenswaardige

les Times noemde hem al een ‘verbazing-

geest van Liszt als geen ander. Bovendien

­dubbel-cd klinkt.

wekkend pianist’, en daar is in de goede

is hij echt een buitengewoon pianist die al

zin des woords niets verkeerds mee

een erelijst achter zijn naam heeft staan

gezegd. Trifonov speelt de etudes van

waar menige grootheid diep voor buigt.

En dat is precies zoals deze even won-

Toch was zijn grootste triomf misschien wel de net-niettriomf. Tot grote ergernis van niemand minder dan Martha Argerich besloten haar jurygenoten de pianist tijdens de Chopincompetitie in Warschau slechts met de derde prijs te honoreren.

Argerich wierp zich direct op als beschermengel van de jonge Rus. ‘Hij heeft alles en meer’, zo verdedigde zij de toen 20-jarige pianist. ‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk.’ Een jaar later kreeg ze het gelijk aan haar zijde toen hij zowel de prestigieuze Rubinstein-

LISZT TRANSCEDENTAL DANIIL TRIFONOV DG 0028947955290 (2 CD’S)

competitie in Tel Aviv als de Tsjaikovski-

31

SPECIAL

FA ZIL SAY

MOZART OP Z’N TURKS

Foto: Marco Borggreve

Door Oswin Schneeweisz

32

Pianist Fazil Say keert terug naar zijn oude

wege de vertragende basnoten in de finale

label Warner Classics en naar de sonates

waardoor de muziek lijkt te zweven). Het zijn

van Mozart. Opvallend is niet alleen zijn

Says hoogstpersoonlijke connotaties bij deze

eigenzinnige spel, maar ook de bijzondere

overbekende werken. Voor de box schreef hij bij

aanpak van deze cd-box: alle sonates

elke cd een persoonlijke toelichting. Samen

werden keurig geordend op toonsoort.

vormen deze toelichtingen een essay van de pianist over de sonates van Mozart. Over num-

‘Mozarts muziek is voor mij een soort parallel

mer 13 (‘Zauberflöte’) schrijft hij: ‘Ik waan me bij

universum waarin verleden en toekomst samenkomen’, zei pianist Fazil Say ooit. ‘Het is een muzikale wereld waarin het positieve van de mens centraal staat.’ Met een integrale Mozartcyclus (alle pianosonates) begint de Turkse sterpianist deze maand aan zijn hernieuwde samenwerking met Warner Classics.

‘Een muzikale wereld waarin het positieve van de mens centraal staat’

Niets is wat het lijkt waar het de pianosonates van Mozart betreft. Ze klinken in menige huiskamer. Sommige werken lijken zo simpel:

dit werk altijd op de set van Die Zauberflöte.

laagdrempelige muziek voor de betere ama-

Links van mij staat Papagena en rechts Papa-

teur. Maar niets is minder waar. Wie de onpeil-

geno. Als de toonsoort even wisselt naar

bare diepte achter de noten wil bereiken, moet

g-klein verschijnt de koningin van de nacht. Ik

een ervaren k ­ lavierleeuw en interpreet zijn.

vergeet soms dat ik achter de piano zit. Ik ben

Niet voor niets kwam een virtuoos als Alfred

de zanger, de dirigent, de kostuumontwerper.

Brendel aan het eind van zijn pianistencarrière

Ik ben alles ineen. Dit werk maakt mij telkens

opnieuw terecht bij deze sonates.

weer duidelijk hoezeer Mozarts taal de muziek

Ook Fazil Say (zoon van een Turkse musico-

is en hoe hij in de muziek steeds weer opnieuw

loog) speelde als jochie zijn vingers stuk op

tot leven komt.’

deze werken en voerde ze tijdens zijn carrière vele malen uit. In 2015 speelde hij een integrale cyclus tijdens de Mozartweek in Salzburg en in 1998 ondernam hij al eens een complete opnamecyclus van de Mozartsonates voor het Teldeclabel. ‘Maar de registraties die nu bij Warner verschijnen zijn onvergelijkbaar’, stelt Say. ‘Niet alleen omdat ik ouder ben gewor-

FAZIL SAY 16 DECEMBER MUZIEKGEBOUW, EINDHOVEN INFO: MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL

den. We kozen ditmaal ook voor een zeer bijzondere aanpak.’

Say husselde de chronologische volgorde van de sonates flink door elkaar en rangschikte de verzameling naar toonsoort. Zo vinden we op cd 1 Sonate nr. 11, KV 331 en Sonate nr. 9, KV 330, twee werken in de toonsoort A-groot. Op cd 2 vinden we de composities in C-groot, en zo gaat het zes cd’s lang door: achttien sonates en de Fantasia KV 475. De covers kregen elk een eigen kleurtje, zodat de toonsoorten gemakkelijk herkenbaar zijn.

Say gaf de werken ook stuk voor stuk een eigen bijnaam. Zo is nummer 14 omgedoopt tot ‘Erlkönig’ (vanwege de gelijkenis die Say hoort met het lied van Schubert) en luistert nummer

MOZART COMPLETE PIANO SONATAS

FAZIL SAY WARNER CLASSICS 0825646942060

15 naar de nieuwe bijnaam ‘Schweben’ (van-

33

LABELPORTRET

NA XOS

NAXOS CLASSIC & PREMIUM Wenneke Savenije

34

Terwijl de verkoop van cd’s wereldwijd

een derde van de gangbare prijzen. Zijn

daagse muziek van componisten als

daalt door de opkomst van Spotify,

connecties met Oost-Europese landen

Krzysztof Penderecki, John Corigliano en

iTunes en andere digitale platforms,

leverden betaalbare musici en orkesten

William Bolcom. Dankzij Naxos werden zij

komt Naxos met twee nieuwe

op. “Zo nam ik alle strijkkwartetten van

in bredere kring bekend. De Hongaarse

catalogi: Naxos Classic en Naxos

Haydn op met het Hongaarse Kodály

pianist JenőJandó nam talloze cd’s voor

Premium. Klaus Heymann, oprichter

Quartet, dat dankzij Naxos beroemd is

ons op, waaronder de complete sonates

van Naxos en binnenkort tachtig jaar

geworden.” Onder de vlag van Naxos

van Beethoven en Haydn. De laatste tien

jong, over zijn label.

Music Group kwamen er steeds meer

jaar ontwikkelden we ook radiozenders,

labels bij, van Naxos Jazz en Naxos Histo-

e-books, apps en events. En hoe succes-

In 1987 richtte Klaus Heymann Naxos op,

rical tot aan Amadis, Yellow River, Naxos

voller we werden, hoe meer topmusici we

het encyclopedische budgetlabel dat in

Educational en Naxos International. “We

konden contracteren, onder wie de diri-

29 jaar is uitgegroeid tot een imperium

richtten ons op alle stijlen en genres, van

genten Leonard Slatkin en Marin Alsop,

met een hoogwaardige catalogus van

pop en jazz tot klassiek en wereldmuziek.

zanger Dmitri Hvorostovsky, pianist Olli

ruim negenduizend titels. Heymann wilde

Ook namen we werk op van onbekend

Mustonen en cellist Julian Lloyd Webber.”

budget-cd’s produceren met bijzonder

gebleven componisten als Joachim Raff,

Naxos werd gelauwerd met uitstekende

repertoire en goede uitvoeringen tegen

Ferdinand Ries en Simon Mayr, en heden-

recensies, talloze Grammy Awards, Pen-

Unieke opnames, zowel wat repertoire als wat uitvoerenden betreft guin Guide 3-stars, Gramophone Editor’s Choice Awards en vele andere prijzen.

Daardoor kwam het label ook in de positie om jonge talenten als de Chinese violiste Tianwa Yang te lanceren. “Nadat deze vio-

jaarlijks met grote percentages. “Digitale

schaffen tot het klassieke repertoire, start

liste voor ons een aantal opnames had

platforms nemen het over. Voor de klas-

Naxos nu met de Naxos Classic-cd-cata-

gemaakt, werd ze door ECHO Klassik

sieke muziek is dat niet per se gunstig,

logus (gangbaar repertoire) en Naxos

uitgeroepen tot beste instrumentalist van

want alles verkoopt per track en hoe

Premium (unieke opnames, zowel wat

2015. En nu loopt het storm.”

vergelijk je de waarde van een deel uit een

repertoire als wat uitvoerenden betreft).

Naxos veroverde de afgelopen decennia

symfonie of een Wagneropera met een

Ziet Heymann de toekomst somber in?

een leidende positie in de cd- en dvd-

popsong? Bovendien vervliegt digitaal het

“Wij zijn het enige label dat nog altijd zo’n

markt en bleef groeien, totdat het digitale

besef dat er goede en minder goede

30 tot 35 nieuwe cd’s per maand lanceert.

tijdperk aanbrak. Heymann reageerde

uitvoeringen bestaan. Als mensen eraan

Binnenkort wordt ik 80 jaar, maar ik zal

alert door het fenomeen streaming te

gewend raken naar slechte kwaliteit te

doorgaan tot mijn geest en mijn lichaam

onderzoeken. Al in 2002 zette hij zijn

luisteren, kunnen ze geen onderscheid

niet meer werken. Waarom zou ik met

complete catalogus digitaal online in de

meer maken.”

pensioen gaan als ik plezier in werken

Naxos Music Library “om te overleven in

Om in deze voor de cd-industrie complexe

heb? Naxos houdt me jong!”

een tijdperk zonder cd’s”. Volgens Hey-

tijden de kwaliteit toch hoog te houden en

mann zullen cd’s in beperkte mate altijd

muziekliefhebbers over de hele wereld de

blijven bestaan, maar daalt de verkoop nu

best mogelijke toegang te blijven ver-

VOOR INFO ZIE: NAXOS.COM

35

SJOSTAKOVITSJ, GLAZOENOV VIOLIN CONCERTOS NICOLA BENEDETTI, BOURNEMOUTH SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. KIRILL KARABITS DECCA 0028947887584 € 22,99

Met meer dan 12000 verschillende titels op voorraad is Broekmans & Van Poppel hét adres voor uw klassieke muziek op cd, sacd, dvd en blu-ray. Op de eerste verdieping vindt u een ruime sortering in alle stijlgenres: van gregoriaans tot hedendaagse klassieke muziek. Op onze blad-

Waar Glazoenov je bekoort met warme tonen en harmonieën, laat

muziekafdeling vind u een royale keus aan partituren en vaklitera-

Sjostakovitsj binnen hetzelfde idioom het orkest onderhuids schuren en

tuur, zowel nieuw als tweedehands. De winkel ligt in het

zwoegen, zodat je er een ongemakkelijk gevoel bij krijgt. Dit werkt hypnoti-

Amsterdamse museumkwartier, vlak naast het Concertgebouw.

serend, en daardoor blijf je luisteren. Muziek om te bewonderen, muziek die

Vanaf het Centraal Station neemt u de trams 5, 16 of 24 en vanaf

bekoort, versus muziek met een verborgen boodschap van lijdzaam verzet.

station Amsterdam Zuid tram 5; halte Museumplein. Bestellen kunt

Dit stukje geschiedenis is heel goed hoorbaar in de uiterst sensitieve en

u via e-mail: cdafdeling@broekmans.com en via onze website:

intelligente aanpak van de Schotse violiste Nicola Benedetti. Deze zeer rake

broekmans.com

opname steekt ver boven het maaiveld uit. Dit mede dankzij de uitstekende begeleiding van het Bournemouth Symphony Orchestra en de zeer wakkere aanpak van dirigent Kirill Karabits.

BROEKMANS & VAN POPPEL

Hugo de Groot, verkoper

Van Baerlestraat 92, Amsterdam Tel. 020 679 6575 / broekmans.com

HAYDN, W.F. BACH IL FILOSOFO IL GIARDINO ARMONICO O.L.V. GIOVANNI ANTONINI ALPHA 3760014196713 € 22,99

Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig

Il Filosofo is de titel van deze cd met frisse en compositorisch gezien unieke

assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot

symfonieën van Joseph Haydn en Wilhelm Friedemann Bach. Niet alleen

Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de

waren beide componisten tijdgenoten, ook wilden beide heren zich onder-

eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met

scheiden door vernieuwende elementen in hun werken te brengen. Hierdoor

cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aange-

werd de symfonie naar een hoger plan gebracht en kreeg hij meer intensi-

vuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boek-

teit. Il Giardino Armonico speelt op deze heldere opname met enthousi-

handel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals

asme en inlevingsvermogen. Dit is de tweede cd met werken van Haydn die

signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optre-

het label Alpha uitbrengt. In het jaar 2032, het driehonderdjarig geboorteju-

dens. Ook worden hier exposities gehouden.

bileum van Haydn, moeten alle 107 symfonieën beschikbaar zijn.

Paul Smeets, verkoper

BOEKHANDEL DOMINICANEN Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043 4100010 / libris.nl/contact/dominicanen

36

BRAHMS LIEDER & LIEBESLIEDER WALTZES MAGDALENA KOZENÁ, THOMAS QUASTHOFF E.A. DG 0028947960447 € 22,99

Vanaf het eerste uur zijn we lid van Klassieke Zaken, en we willen de clubleden laten profiteren door op vertoon van de clubledenpas 5% korting aan te bieden (uitgezonderd aanbiedingen en platenbonnen). Nog altijd staat de piano centraal bij Muziekhandel Van Buytene; de hoofdacti-

In 2003 verzamelde zich een onvergetelijke cast op het podium van het

viteit is het onderhouden en verhuren van piano’s en vleugels. Veel-

fameuze Verbier Festival: Magdalena Kozená, Thomas Quasthoff, Matthew

zijdigheid is Cor van Buytene op het lijf geschreven, hij is een van de

Polenzani en Andrea Rost. Op het programma stond een flink aantal

weinige Nederlandse gecertifieerde pianostemmers. Bassnaren

liederen van Johannes Brahms. Kozená is op haar best met die prachtige

worden door hemzelf zelf gesponnen. Naast een ruim assortiment

lage noten in Immer leiser wird mein Schlummer. Het grootste deel van de

bladmuziek bieden we ook een groot assortiment cd’s aan. Het

liederen wordt zelden uitgevoerd, en hoe onterecht dat is laat deze top van

vaste aanspreekpunt in de winkel is Ank van Buytene.

zangers horen. Luister maar naar de bijna frivole uitvoeringen van een aantal Liebeslieder-Walzer met Yefim Bronfman en James Levine achter de piano. Zo hoor je Brahms niet vaak.

Ank en Cor van Buytene, eigenaren

MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE Binnenwatersloot 16, Delft Tel: 015 2123853 / cdklassiek.nl

PIAZZOLLA, CARLI E.A. HORA CERO DIE 12 CELLISTEN DER BERLINER PHILHARMONIKER SONY 0888751434622 € 23,99

Van der Velde Boeken, in 1892 in Leeuwarden opgericht als familiebedrijf, is al meer dan 120 jaar de boekwinkel waar de klant centraal staat. Door de jaren heen is het bedrijf meegegaan met de veranderingen van de tijd.

Van der Velde Boeken is inmiddels ook de winkel waar u terecht kunt

De twaalf cellisten van de Berliner Philharmoniker vormen samen een

voor klassieke muziek. Voor u en voor onszelf vernieuwen wij continu,

geweldig ensemble. Vanaf het eerste optreden staat deze groep garant

houden we onze winkels up to date en zijn we steeds op zoek naar

voor hoge kwaliteit. Of je het nu hebt over de volle, warme klank, de waan-

nieuwe producten en activiteiten. U vindt ons in Groningen, Leeu-

zinnige techniek, het steeds passende samenspel of de bijzonder originele

warden, Drachten en Sneek.

programmakeuze: het is steeds weer top. Op de jongste cd een verzameling van warmbloedige Argentijnse tango’s. Natuurlijk van Astor Piazzolla, maar ook minder bekende componisten komen aan bod. De zo kenmerkende kleuren, karakters en emoties van deze muziek komen prachtig uit de verf.

Fijne cd voor een warme nazomeravond, met een mooi glas licht gekoelde rode wijn.

VAN DER VELDE BOEKEN

Floris de Wever, verkoper

Groningen, Leeuwarden, Drachten, Sneek boekhandelvandervelde.nl

37

9x

voor slechts

€ 51,45 N R 718 ,

S I N D S 1952 |

Luister is hét toonaangevende klassieke muziektijdschrift en verschijnt negen keer per jaar.

S E P T E M B E R | O K TO B E R 2016

Nu nog méér pagina’s vol interviews, recensies, beschouwingen en portretten van componisten en uitvoerenden!

The John Wilson Orchestra Zeldzame mix tussen symfonieorkest en bigband

Janine Jansen over musiceren

‘Het gaat om het moment’

Scapino Ballet bestaat 70 jaar TING!

N R 704 ,

Verloren gewaande Spontini-opera’s teruggevonden

S I N D S 1952 |

J A N U A R I | F E B R U A R I 2015

Passie voor klassiek

N R 708 ,

S I N D S 1952 |

J U L I | A U G U S T U S 2015

Passie voor klassiek

N R 707 ,

Unieke ontdekking

S I N D S 1952 |

J U N I 2015

Passie voor klassiek

Pierre Boulez 90 jaar

Arabella Steinbacher

‘Ik wil zo dicht mogelijk bij mezelf blijven’

Overzicht van een fabelachtige carrière

Chant for Peace Monniken zingen voor wereldvrede

Carolyn Sampson Ode aan de bloemen

Hortus Festival

MAfestival Brugge

Botanische tuinen als podia

Het bekendste oude-muziekfestival ter wereld

Salvatore Sciarrino Magische klankenmenger in Parco della Musica

Evgeny Kissin

Salzburger Festspiele Een vooruitblik op 2015

Storioni Trio ‘Onze roots liggen in Brabant’

Een festival waar je je vakantie voor annuleert

Hoogtepunten uit de programmering

Vladimir Horowitz Herinneringen aan een klavierleeuw

€ 7.99

Robeco SummerNights

Robeco SummerNights

Romanticus van het zuiverste water

€ 7.95

Fadokoningin Mariza leert zichzelf opnieuw begrijpen

€ 7.95

Janine Jansen

‘Kamermuziek is mijn grote liefde’

Word abonnee of geef cadeau!

Ga snel naar www.luister.nl e-mail naar abonnement@bcm.nl of bel 085-7600237 (ma-vrij, 8:30-12:30 uur, lokaal tarief)

€ 7.95

2016 Aangenaam Klassiek 2-cd-box > INCL. UNIEK GESCHENK EN CADEAUKAART T.W.V. € 5,-

Aangenaam Klassiek for Kids 2-cd-box > INCLUSIEF 2 UNIEKE WENSKAARTEN EN CADEAUKAART T.W.V. € 5,-

WWW.AANGENAAMKLASSIEK.NL

2016

AANGENAAM KLASSIEK: dé campagne om voordelig kennis te maken met Klassieke muziek!

Als start van het muziek seizoen is er al ruim twee decennia lang de campagne Aangenaam Klassiek. Een campagne om liefhebbers, maar zeker ook mensen die kennis willen maken met klassieke muziek, een mooie 2-cd-box te presenteren met fragmenten van nieuwe en bestaande releases. De tracks op deze 2-cd’s zijn afkomstig van nieuwe topprijs releases, die gedurende de laatste maanden van het jaar worden uitgebracht. Tevens zijn er bestaande releases die tijdens de campagne sterk in prijs verlaagd zijn.

Paul Witteman ambassadeur Aangenaam Klassiek 2016 Deze campagne heeft Paul Witteman zich verbonden aan Aangenaam Klassiek. Als liefhebber en groot fan van klassieke muziek, maar ook als voorvechter om klassieke muziek bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen, heeft Witteman doen besluiten om als ambassadeur op te treden. Paul Witteman: “ik ben door puur geluk opgegroeid in een gezin dat iedere dag met muziek bezig was. Ik zie het bijna als een morele plicht iets van het geluk dat het mij heeft gebracht door te geven aan nieuwsgierige luisteraars”.

Het ambassadeurschap wordt bekroond met een uniek boekje geschreven door Paul Witteman. Witteman heeft een keus gemaakt uit een aantal componisten en composities, die gekoppeld zijn aan de campagne en daar 11 columns over geschreven. De 11 columns en een toegift zijn samengebracht in een uniek boekje. Dit boekje krijgt u exclusief cadeau bij aankoop van de Aangenaam Klassiek 2016 uitgave!

Het boekje is niet los te koop!

Bij aankoop van de 2-cd-box, ontvangt u het unieke cadeau van Paul Witteman en een cadeaukaart t.w.v. 5,-. De Nationale Entertainmentcard biedt u deze speciale Aangenaam Klassiek cadeaukaart t.w.v. 5,- aan.

Dit is een nationale cadeaukaart voor muziek, dvd’s, games en tickets.

Na aanschaf van de Aangenaam Klassiek 2-cd-box kunt u de kaart gelijk verzilveren bij aankoop van een ander entertainmentproduct.

De kaart is in te wisselen bij de acceptatiepunten van de Nationale Entertainmentcard of via de website www.klassiekezaken.nl.

Let OP! Het tegoed op de kaart is geldig t/m 31 januari 2017. Daarna is de cadeaukaart niet meer geldig en niet meer te verzilveren. Het tegoed op deze kaart is niet inwisselbaar voor contanten.

2CD

€ 9,99

*

uniek geschenk

S GRATI cadeaukaart

Wij wensen u veel luister- en leesplezier met het Aangenaam Klassiek 2016 product.

* consumentenadviesprijs

www.aangenaamklassiekforkids.nl

EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK

Het gaat goed met Hannes Minnaar. Sinds hij in 2010 hoge ogen gooide bij de Koningin Elisabethwedstrijd is hij niet alleen in Nederland, maar ook internationaal onthaald als een van de beste pianisten van zijn generatie. Trouw beschreef zijn niveau al als ‘onberispelijk hoog’ en zijn vorige solo-cd was ook in het buitenland goed voor de hoogste waardering. Met deze geheel aan Fauré gewijde cd belijdt Minnaar zijn liefde voor een componist met wie hij ‘een bijzondere verbondenheid’ voelt. De mooie bonus-dvd laat u niet alleen luisteren maar ook kijken naar deze liefde.

HANNES MINNAR Fauré: Piano Music Luxe-uitgave inclusief bonus-dvd CD +DVD New Arts International - Challenge Classics 06089 17273120

Foto: Marco Borggreve

HANNES MINNAAR

ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!

TOPITEM! ,99

€ 19

(consumentenadviesprijs)

Foto: Dana van Leeuwen

EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK

LUCIE HORSCH Ze is nog een tiener, maar nu al de hoop van de complete blokfluitminnende wereld. Wat Lucie Horsch aan passie, elan en nuance uit het klinkend stukje hout weet te halen, grenst aan het ongelooflijke. Op haar debuut-cd wekt de jonge blokfluitiste Antonio Vivaldi tot leven met meeslepende concerten als La tempesta di mare en een bijzondere bewerking van De lente uit De vier jaargetijden. Bovendien biedt de cd diverse bonustracks en is het zelfs mogelijk om even naast Lucie als solist mee te spelen.

LUCIE HORSCH Vivaldi Luxe-uitgave inclusief bonustracks

Universal Music - Decca - 00289 48308972

ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!

TOPITEM! ,99

€ 19

(consumentenadviesprijs)

EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK

In 2017 is het tweehonderdvijftig jaar geleden dat Georg Philipp Telemann overleed. Voor velen reden om deze componist nu eindelijk eens uit de schaduw van Bach te halen. Countertenor Philippe Jaroussky doet dat door de twee componisten en goede vrienden broederlijk naast elkaar te zetten in een aantal ademstokkende cantates. De Franse countertenor bewijst vooral dat er nog veel aan Telemann te ontdekken valt. Bovendien is ‘de man met de fluwelen stem’ (The New York Times) in deze luxe-uitgave ook op dvd te bewonderen.

PHILIPPE JAROUSSKY Bach & Telemann: Sacred Cantatas Luxe-uitgave inclusief bonus-dvd CD +DVD Warner Music - Erato - 08256 46491599

Foto: Simon Fowler

PHILIPPE JAROUSSKY

ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!

TOPITEM! ,99

€ 19

(consumentenadviesprijs)

Foto: Harald Hoffmann

EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK

ANNA NETREBKO Ooit boende Anna Netrebko de vloeren van het Mariinski Theater om haar studie te kunnen bekostigen, nu moet datzelfde theater maar hopen dat de Russische stersopraan nog een plekje in haar agenda over heeft. Opera News noemde haar al ‘diva assoluto del mundo’, en daar is geen letter overdreven aan.

Op haar jongste cd handelt ze weer overtuigend in ‘vlinders in de buik’ en ‘brok in de keel’ met aangrijpende aria’s uit het Italiaanse verisme van Puccini en consorten. En op de bonusdvd is ze ook nog live te zien…

ANNA NETREBKO Verismo Luxe-uitgave inclusief bonustrack en dvd CD +DVD Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47950134

www.aangenaamklassiekforkids.nl

ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!

TOPITEM! ,99

€ 19

(consumentenadviesprijs)

NIEUWE RELEASES NIEUW FLORILEGIUM Telemann: Concertos & Cantata Ihr Völker hört

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

NIEUW LISA BATIASHVILI Tsjaikovski & Sibelius: Violin Concertos TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Florilegium New Arts International - Channel Classics - 07233 85386162

Lisa Batiashvili - viool, Staatskapelle Berlin / Daniel Barenboim Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47960386

‘A marriage made in heaven’, zo noemde het Engelse Gramophone de vertolkingen van het werk van Telemann door het Britse ensemble Florilegium. De eerste cd van het in 1991 opgerichte gezelschap was direct aan Telemann gewijd. Dus nu het ensemble zijn 25-jarig bestaan viert en Telemann in 2017 250 jaar dood is, kon een nieuwe Telemann-cd niet uitblijven. En de concerten plus de cantate Ihr Völker hört klinken uit de instrumenten van Florilegium nog steeds als een ‘hemels huwelijk’. Wie beweerde ook alweer dat Telemann minder was dan Bach…?

Lisa Batiashvili, Daniel Barenboim en de Staatskapelle Berlin wisten in 2015 met Tsjaikovski’s Vioolconcert vol ‘gutsy grandeur’ en ‘soaring lines’ onder anderen de criticus van The Guardian te bewegen tot de maximale waardering.

En in de zomer van 2016 veroverde dezelfde combinatie heel Duitsland tijdens het Staatsoper für alle-concert in Berlijn met het Vioolconcert van Sibelius en een ‘bekoorlijk donkere zangerigheid’. Beide concerten staan nu op één cd, en beweren dat de Georgische violiste boven zichzelf uitstijgt is een understatement. Twee vioolconcerten die iedere muziekliefhebber compleet bij de strot grijpen.

NIEUW

NIEUW

BACH COLLEGIUM JAPAN / MASAAKI SUZUKI

KRISTIAN BEZUIDENHOUT

Bach: Peasant Cantata

Mozart: Piano Concertos K.413, K.414, K.415

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Bach Collegium Japan / Masaaki Suzuki New Arts International - BIS - 73185 99921914

Kristian Bezuidenhout - fortepiano, Freiburger Barockorchester / Gottfried von der Goltz [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20221822

Nadat het in 1990 opgerichte Bach Collegium Japan onder leiding van de innemende Masaaki Suzuki alle kerkcantates had opgenomen, ging men gewoon verder met de wereldlijke cantates. De jongste loot aan deze stam bevat Bachs bekendste wereldlijke cantate, de Boerencantate, en de twee bijzonderste. BWV 209 en BWV 203 zijn de enige cantates met een Italiaanse tekst. Bach als mediterraan, gezien door de bril van een musicus uit het land van de Rijzende Zon.

Wat heeft de wereld aan weer een opname van een aantal van Mozarts bekende pianoconcerten, zult u misschien denken. Het antwoord is: alles, gewoon omdat de ZuidAfrikaanse fortepianist Kristian Bezuidenhout zich ermee bemoeit. Net als op de vorige cd in de reeks die hij opneemt met het Freiburger Barockorchester is alles anders. Intiemer in de langzame delen, symfonischer in de hoekdelen. Bezuidenhout maakt er een speelse, nieuwe Mozart van, die misschien wel authentieker klinkt dan ooit.

NIEUWE RELEASES NIEUW

NIEUW DANIEL RÖHN & PAUL RIVINIUS

ENSEMBLE CORRESPONDANCES / SÉBASTIEN DAUCÉ

Kreisler: The Kreisler Story

Charpentier: Pastorale de Noël TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Ensemble Correspondances / Sébastien Daucé [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20224724

Daniel Röhn - viool, Paul Rivinius - piano Brilliant Classics - Berlin Classics - 08854 70007847

Marc-Antoine Charpentier had de pech dat Jean-Baptiste Lully zijn tijdgenoot was. De aandacht voor zijn werk heeft daardoor te lijden gehad. Ten onrechte, want op vele vlakken wint Charpentier het zelfs van Lully. Zijn Pastorale de Noël is bijvoorbeeld een feest van drama, klankkleur en meeslepende vocale lijnen. Het jonge Franse Ensemble Correspondances maakt er een zeer gevoelige droomuitvoering van. Wie deze Pastorale gehoord heeft, vindt Bachs Weihnachtsoratorium nooit meer de vanzelfsprekendste kerstmuziek.

Fritz Kreisler zette in de eerste helft van de twintigste eeuw een nieuwe standaard voor het vioolspel. Bovendien verrijkte hij het repertoire met vele even korte als virtuoze werken voor viool. De Duitse violist Daniel Röhn bracht de in 1962 overleden violist vorig jaar rond diens verjaardag een prachtig eerbetoon, dat allerwegen zo enthousiast werd ontvangen - The Strad noemde Röhn simpelweg ‘a sensational player’ - dat een complete Kreisler-cd niet uit kon blijven.

Een meesterlijk document van ontroering, betovering en verbazing.

NIEUW

NIEUW

UTOPIA

FABIO BIONDI

Morales: The Seven Lamentations

Telemann: 12 Fantasias for solo violin (Hamburg, 1735)

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Utopia Etcetera Records - Etcetera Records - 87118 01015385

Fabio Biondi Outhere Distribution Benelux - Glossa - 84245 62234062

De rond 1500 geboren Cristóbal de Morales geldt als een van de invloedrijkste componisten uit de late renaissance in Spanje. Met zijn verfijnde meerstemmigheid betoverde hij destijds al menig renaissancehart. Het vijfkoppige Belgische vocale ensemble Utopia heeft zich volledig verbonden aan de niet eerder op cd uitgebrachte Lamentations van Morales en zingt met een zeldzame schoonheid. Ultieme klankpracht en intense droefenis komen als een warme Spaanse waaier uit de luidsprekers. Een juweel voor liefhebbers van de zangkunst van de renaissance.

Georg Philipp Telemann was in zijn tijd de grote componist met de meeste fans. Pas later nam zijn goede vriend Johann Sebastian Bach de rol van memorabelste barokke componist over. Telemann was in zijn tijd de man die de populaire smaak koppelde aan gedegen kennis van het muzikale metier en daarom voor het volk beter in het gehoor lag dan Bach. Ook zijn twaalf fantasieën voor solo-viool laten zich beluisteren als een ‘lichtere’ variant van Bachs doorwrochte Sonates en Partita’s. Vooral als de briljante Italiaan Fabio Biondi er nog eens een dosis mediterrane passie aan toevoegt.

www.aangenaamklassiekforkids.nl

NIEUWE RELEASES NIEUW RFO, GROOT OMROEPKOOR, NAT. JEUGDKOOR / MARKUS STENZ

NIEUW LOUIS LORTIE Fauré: Après un rêve A Fauré Recital

Van Gilse: Eine Lebensmesse TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Radio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Nationaal Jeugdkoor / Markus Stenz Econa Records - CPO - 07612 03792429

Louis Lortie - piano [PIAS] harmonia mundi - Chandos - 00951 15191521

De laatromantische en vroegtwintigste-eeuwse Nederlandse componisten zijn nog steeds geen gemeengoed op de nationale podia. De Utrechter Jan van Gilse componeerde in 1904 een indrukwekkende ode aan het leven, Eine Lebensmesse. Het werk voor orkest, honderdvijftigkoppig koor en vier vocale solisten werd in het voorjaar van 2013 magistraal uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest en consorten onder leiding van Markus Stenz.

Gelukkig is die uitvoering voor de eeuwigheid vastgelegd.

Een verrassende kennismaking.

Als de Canadese pianist Louis Lortie iets opneemt, gaat hij niet over één nacht ijs. Ook niet als het de pianowerken van Gabriel Fauré betreft. Zo vond Lortie een pianorol waarop Fauré zelf zijn beroemde Pavane, op. 50 speelt, die doorgaans alleen in de veel bekendere orkestversie klinkt.

Het spel van Fauré werd het uitgangspunt van Lortie.

En het is werkelijk alsof we op schoot zitten bij de oude Franse componist die ons meeneemt op een pianoreis door zijn leven. Mooi.

NIEUW

NIEUW

JONAS KAUFMANN

FRANK DE BRUINE

Dolce Vita

Mozart: The Oboe Concerto & Other Works for Oboe

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Jonas Kaufmann - tenor, Orchestra del Teatro Massimo di Palermo / Asher Fisch SONY Music - SONY Classical - 08887 51836426

Frank de Bruine - hobo, Orchestra of the Eighteenth Century / Kenneth Montgomery Outhere Distribution Benelux - Glossa - 84245 62211230

In 1904 schreef Leoncavallo de song Mattinata voor Caruso.

Hij componeerde het lied over de stad in het Italiaanse Foggia in opdracht van de Record Company zo, dat het precies op een plaatkant paste. Sindsdien is het een favoriet van krachtige tenoren die La dolce vita willen oproepen. Jonas Kaufmann verzamelde een cd vol Italiaanse droomliederen en brengt met onder andere Volare en Con te partiro de mediterrane vakantiesfeer gewoon thuis binnen handbereik. Een cd om verliefd op te worden.

‘Met een klank die lijkt op de menselijke stem is de barokhobo perfect uitgerust om het verhaal van de muziek te vertellen’, zo verklaarde Frank de Bruine, eerste hoboïst van onder andere het Orkest van de Achttiende Eeuw ooit zijn liefde voor het instrument. En die liefde demonstreert hij volop op deze cd die het verhaal van Mozart en de hobo vertelt. Mozart schreef niet veel voor het instrument, maar wat hij schreef behoort, zoals het Hoboconcert, tot het mooiste wat er voor de hobo te vinden is.

NIEUWE RELEASES NIEUW

NIEUW

RACHEL PODGER & BRECON BAROQUE

LATVIAN RADIO CHOIR / SIGVARDS KLAVA

J.S. Bach: The Art of Fugue

Pärt: Da pacem Domine

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Rachel Podger - viool, Brecon Baroque New Arts International - Channel Classics - 07233 85383161

Latvian Radio Choir / Sigvards Klava Outhere Distribution Benelux - Ondine - 07611 95128626

Brecon, een stadje in Wales, is vooral bekend van het festival Brecon Baroque, waar barokvioliste Rachel Podger de scepter zwaait. In 2007 richtte ze het gelijknamige ensemble op en dat bleek een goede zet. De eerste twee cd’s met concerten van Bach werden enthousiast ontvangen vanwege de ‘helderheid’ en het ‘intieme’ spel.

Met de opname van Die Kunst der Fuge is het niet meer Podger en de rest, maar is het een echt ensemblewerk geworden. Een samenspel waar de vreugde van afspat.

En dat levert een Kunst der Fuge op om heel blij van te worden.

‘Arvo Pärt trekt de luisteraar onverbiddelijk mee in de hypnotische vierstemmige a-capellatextuur’, zo sloeg The New York Times de spijker op zijn kop in een recensie over het in 2004 geschreven Da pacem Domine. Pärt schreef het werk op verzoek van Jordi Savall voor een vredesconcert na de dramatische treinbombardementen in Madrid. Sindsdien klinkt het in Spanje jaarlijks ter herdenking van de slachtoffers. Een gelegenheid waarbij menigeen het niet drooghoudt. Het Lets Radiokoor laat nu horen hoe dat komt…

NIEUW

NIEUW

VOX CLAMANTIS

THE JOHN WILSON ORCHESTRA

Pärt: The Deer’s Cry

G. & I. Gershwin: Gershwin in Hollywood TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Vox Clamantis New Arts International - ECM - 00289 48124497

The John Wilson Orchestra / John Wilson Warner Music - Warner Classics - 08256 46493739

Arvo Pärt behoeft geen introductie meer. De inmiddels tot tachtigplusser gepromoveerde componist uit Estland is de grootmeester van de gewijde repetitieve muziek. Pärt is de ongekroonde koning van de sacrale a-capellawerken. Geen betere muziek als het gaat om even een uurtje wegdromen op heerlijk warme klanken vol mededogen, zo bewijst het Letse vocaal ensemble Vox Clamantis. Met onder andere het zalvend prachtige The Deer’s Cry zet het gezelschap ouder en recenter vocaal werk naast elkaar op een cd die alles heeft om dagelijks in de cd-lade te vertoeven.

Hoe klonk het werk van grootheden als Cole Porter, Rogers & Hammerstein en natuurlijk George Gershwin in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw? The John Wilson Orchestra heeft het antwoord en brengt u terug naar de tijd dat de film nog zwart-wit en de musical vooral Amerikaans was. Met Gershwin in Hollywood brengt het gezelschap de oude klank terug van evergreens als Strike up te band en ’s Wonderful. ‘Een aanrader waarbij het moeilijk stilzitten is’, schreef Klassieke Zaken al.

www.aangenaamklassiekforkids.nl

NIEUWE RELEASES NIEUW Profil

Edition Günter

Hänssler

ANTON BRUCKNER

Symphonie Nr. 3 d-Moll Urfassung von 1873 »Wagner-Symphonie« Staatskapelle Dresden Yannick Nézet-Séguin

vol. 39

NIEUW

STAATSKAPELLE DRESDEN / YANNICK NÉZET-SÉGUIN

SISTINE CHAPEL CHOIR / MASSIMO PALOMBELLA

Bruckner: Symphonie Nr. 3 d-moll

Palestrina: Missa Papae Marcelli & Motets

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Staatskapelle Dresden / Yannick Nézet-Séguin Brilliant Classics - Profil Hänssler - 08814 88120110

Sistine Chapel Choir / Massimo Palombella Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47961314

Anton Bruckner heeft net als iemand als Antonín Dvorˇák de pech dat de aandacht vooral uitgaat naar zijn latere symfonieën. En dat is jammer, want ook zijn vroegere werken, zoals zijn Derde symfonie, zijn opwindende staaltjes van de laatromantische symfonische praktijk. Schetterend koper, smachtende strijkers, vleiend hout, het is er allemaal, gevat in een klank die associaties oproept met het indrukwekkende Oostenrijkse landschap. Yannick Nézet-Séguin heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een Brucknerdirigent zonder weerga. En dat is in deze meesterlijke registratie met de Staatskapelle Dresden te horen.

In 2015 bracht Deutsche Grammophon voor het eerst in de historie een opname uit die gemaakt was in de Sixtijnse Kapel. Vastgelegd werd het koor van deze kapel – misschien wel het oudste ter wereld. Men had zelfs officieel toestemming van Paus Franciscus om de opname te maken, mits alle opbrengsten naar een goed doel gingen. Met de tweede, geheel aan Palestrina gewijde cd is het niet anders. En aangezien het koor lange tijd onder leiding van de beste Palestrinavertolker ooit stond, mag deze plaat in geen enkel huishouden ontbreken.

NIEUW

NIEUW

LANG LANG New York Rhapsody

THE TALLIS SCHOLARS / PETER PHILLIPS Des Prez: Masses: Di dadi & Une mousse de Biscaye

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 14,99

(consumentenadviesprijs)

Lang Lang - piano, Hungarian Studio Orchestra / Peter Illenyi SONY Music - SONY Classical - 08898 53329229

The Tallis Scholars / Peter Phillips [PIAS] harmonia mundi - Gimell - 07551 38104822

‘Een liefdesbrief aan New York’, zo noemde The New York Times het concert dat de Chinese sterpianist Lang Lang in het voorjaar van 2016 gaf in Lincoln Center. Met New York Rhapsody wilde de pianist de stad bedanken voor het feit dat hij zich daar zo thuis voelt. Het werd vooral een ode aan de muziek die door de stad is geïnspireerd.

Gershwins Rhapsody in blue in de jazzbandversie, bekende fragmenten uit de West Side Story, songs als Moon river en Empire State of Mind komen langs in een opwindend feest dat van het ene hoogtepunt naar het andere dendert.

Het vooraanstaande Engelse cd-blad Gramophone noemde een opname van de Tallis Scholars met missen van Josquin des Prez ooit ‘absolutely superb’. Het is waar dat deze ‘meesters in renaissancemuziek’ (NRC Handelsblad) al decennialang uitblinken in alles wat met Des Prez te maken heeft. De opnamen van deze missen behoren al jaren tot het beste wat er te krijgen is op dit gebied.

Ook deze nieuwe registratie van enkele minder bekende missen van Des Prez vormt weer een hemels bad van verbluffend in elkaar hakende stemmen.

Profil

LUDWIG VAN BEETHOVEN Konzert D-Dur op. 61 für Violine und Orchester

JOHANNES BRAHMS

Symphonie NR. 1 c-moll op. 68

Frank Peter Zimmermann Violine Staatskapelle Dresden Bernard Haitink

2CD vol. 40

DANIIL TRIFONOV Transcendental - Daniil Trifonov plays Franz Liszt

Edition Günter

Hänssler

Ouvertüre zur Oper „Oberon“

vol. 40

BERNARD HAITINK · STAATSKAPELLE DRESDEN

BERNARD HAITINK · STAATSKAPELLE DRESDEN

2CD

NIEUW

CARL MARIA VON WEBER

vol. 40

NIEUWE RELEASES

2CD

FRANK PETER ZIMMERMANN

ALMA QUARTET Schulhoff: Complete String Quartets

Weber: Ouvertüre zur Oper ‘Oberon’, Beethoven: Konzert in D-Dur op. 61, Brahms: Symphonie NR. 1 c-moll op. 68

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 19,99 / 2-cd

€ 19,99 / 2-cd

€ 19,99 / 2-cd

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Daniil Trifonov - piano Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47955290

Frank Peter Zimmermann - viool, Staatskapelle Dresden / Bernard Haitink Brilliant Classics – Profil Hänssler – 08814 88090369

Alma Quartet Bertus - Gutman Records 87191 89290875

‘Hij heeft alles, en nog meer’, zo omschreef Martha Argerich in 2011 de toen twintigjarige pianist Daniil Trifonov. ‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk’, voegde ze er voor de duidelijkheid aan toe.

Dat had ze niet hoeven doen, want de jonge Rus bewijst dat zelf keer op keer. Op zijn jongste dubbel-cd durft hij het aan om al die virtuoze concertetudes van Franz Liszt te presenteren.

Deze killers voor menig pianistenhand klinken bij Trifonov als betoverend luchtige sprookjes uit een andere wereld. Adembenemend.

De Staatskapelle Dresden is niet alleen het oudste orkest van Europa (het gezelschap bestaat al sinds 1548), het is ook nog altijd een van de toporkesten. Vooral het kamermuzikale samenspel is een deugd die het orkest op en top beheerst. Ook in deze mooie opname, met Beethovens Vioolconcert als speerpunt, stijgt het orkest boven zichzelf uit. Nu komt dat natuurlijk ook door Bernard Haitink, die er van 2002 tot 2004 chef was, en violist Frank Peter Zimmermann. Een schitterend livedocument dat vooral laat horen dat Haitink nog altijd magisch is.

De Tsjechische componist Ervín Schulhoff had pech. Hij was als jood elke dreigende dans ontsprongen, maar net toen hij erkend was als Russisch staatsburger werd hij door de binnenvallende Duitsers opgepakt en als Rus gevangen gezet. Hij overleefde de oorlog niet. Zijn even speelse als luisterrijke muziek dreigde met hem te sterven. Gelukkig zijn er pleitbezorgers, zoals het jonge Alma Quartet. Het viertal vertrouwt alle werken voor strijkkwartet aan twee cd’s toe en bewijst dat Schulhoffs muziek nog springlevend is.

2CD

€ 9,99

2CD

€ 9,99

*

* consumentenadviesprijs

www.aangenaamklassiekforkids.nl

*

SPECIAAL GEPRIJSD

COLLEGIUM VOCALE GENT / PHILIPPE HERREWEGHE

JOHANNETTE ZOMER & TULIPA CONSORT

J.S. Bach: Ich elender Mensch - Leipzig Cantatas

Vivaldi: Laudate!

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

Collegium Vocale Gent / Philippe Herreweghe Outhere Distribution Benelux - PHI - 54004 39000124

Johannette Zomer – sopraan, Tulipa Consort New Arts International – Channel Classics – 07233 85382164

De Engelse krant The Guardian had vier sterren over voor de wijze waarop Philippe Herreweghe met zijn Collegium Vocale Gent de Leipziger cantates van Bach behandelt.

Vooral omdat hij volgens de krant veel lichter en leniger klinkt dan de beroemde Harnoncourt-Leonhardtreeks waar Herreweghe als zanger aan meewerkte. In elk geval zingt sopraan Dorothee Miels hypnotiserend mooi en is het een meesterzet om het korte Komm, Jesu, komm van Johann Schelle, een van Bachs inspiratoren, als bonustrack op te nemen.

Johannette Zomer laat zich misschien wel het best omschrijven als de Emma Kirkby van de Lage Landen. In 2013 nam deze meesterlijke sopraan het heft in eigen hand en richtte zij het Tulipa Consort op om die muziek op te nemen die haar het meest na aan het hart lag. De eerste plaat van het gezelschap bevat religieuze muziek van Antonio Vivaldi. Motetten, psalmen en hartverscheurende aria’s uit Vivaldi’s oratorium Juditha triumphans. Samenvattend: Vivaldi is altijd opwindend en Johannette Zomer zingt altijd ademstokkend mooi.

MARTIN FRÖST Roots

REMY VAN KESTEREN Tomorrow Eyes Luxe-uitgave

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

Royal Stockholm Philharmonic Orchestra / Martin Fröst klarinet SONY Music - SONY Classical - 00888 75065292

Remy van Kesteren - harp, diverse uitvoerenden Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 48123650

‘Een ontdekkingsreis naar de manier waarop volks- en dansmuziek in de kunstmuziek terecht zijn gekomen’, zo noemde The Guardian het overtuigende debuut van de Zweedse meesterklarinettist Martin Fröst op het Sony-label. En eigenlijk is het zelfs meer dan dat. Fröst biedt als klarinettist en als dirigent van het Royal Stockholm Philharmonic Orchestra een intrigerende soundscape van de muziekgeschiedenis.

Hij begint bij oud-Griekse flarden, neemt het gregoriaans mee en reist moeiteloos via Brahms, Schumann, Bartók en Piazzolla naar hedendaagse klanken. Een meer dan fascinerende tocht door twee millennia muziek.

‘Een nieuwe, persoonlijke weg die ik insla en waarvan ik niet weet waar hij uitkomt’, zo omschreef harpist Remy van Kesteren zijn DG-debuut-cd Tomorrow Eyes. Het werd een vorm van uit de kast komen; het AD noemde hem zelfs ‘de rebel van de harp’. De man die een BN-status verwierf door zijn deelname aan programma’s als Wie is de mol? en De slimste mens heeft de harp in elk geval overtuigend van zijn zoetsappige imago verlost. En de deels zelfgeschreven werken zijn nog behoorlijk verslavend ook…

SPECIAAL GEPRIJSD

L’ARPEGGIATA & CHRISTINA PLUHAR

HARRIET KRIJGH & MAGDA AMARA Rachmaninov

Music for a While - Improvisations on Henry Purcell TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

L’Arpeggiata & Christina Pluhar, solisten Warner Music - Erato - 08256 46337507

Harriet Krijgh - cello, Magda Amara - piano Outhere Distribution Benelux - Capriccio - 08452 21052588

‘De ervaring om de zeventiende en eenentwintigste eeuw (en waarschijnlijk nog een paar eeuwen daartussen) in een en hetzelfde lied te horen is behoorlijk opwindend’, zo luidde de conclusie van London Jazz News over de avontuurlijke cd Music for a While van Christina Pluhar en haar L’Arpeggiata.

Met gastmusici als (jazz)gitarist Wolfgang Muthspiel en countertenor Philippe Jaroussky improviseert ze op songs van onder anderen Purcell alsof het jazzstandards zijn. En aan het eind krijgt de bonustrack Halleluja van Leonard Cohen zomaar een oudemuziekgevoel. Fascinerend.

En opeens was daar Harriet Krijgh. De Nederlandse celliste genoot haar opleiding grotendeels in Oostenrijk en steeg daar ook snel naar grote hoogte. In Nederland kwam de aandacht een paar jaar geleden met haar vertolking van de Brahmssonates. Op alweer haar vijfde cd laat ze horen net zo verknocht te zijn aan Sergej Rachmaninov. Even melancholisch als verleidelijk zingt haar cello Rachmaninovs sonate en nog wat kleinere stukken zoals de beroemde Vocalise. Krijgh laat daarmee horen dat ze terecht ‘de beste celliste van haar generatie’ wordt genoemd.

XENIA LÖFFLER

IL GIARDINO ARMONICO / GIOVANNI ANTONINI

Concerto - Venice: The Golden Age

Haydn & W.F. Bach: Il Filosofo - Haydn 2032, No. 2 TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Il Giardino Armonico / Giovanni Antonini Outhere Distribution Benelux - ALPHA - 37600 14196713

Xenia Löffler - hobo, Akademie für Alte Musik / Georg Kallweit [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20218525

In 2032 is het driehonderd jaar geleden dat Joseph Haydn geboren werd. Giovanni Antonini, de voorman van Il Giardino Armonico, kwam met het lumineuze idee om alle 107 symfonieën van de componist tegen die tijd opgenomen te hebben. Ook wil hij het werk van Haydn in perspectief zetten door de symfonieën te combineren met werk van andere componisten. En afgaande op deze cd met Haydns symfonie Il Filosofo, gekoppeld aan een zelden gehoord werk van Wilhelm Friedemann Bach, geeft dat veel luisterplezier en nieuwe inzichten. ‘We kunnen ons alleen maar verheugen op het vervolg’, schreven vele recensenten.

Eigenlijk was Antonio Vivaldi in een zeer gelukkige omstandigheid. Hij had als muzikaal leider van het meisjesweeshuis Ospedale della Pietà een hele voorraad goede musici om zich heen. Zo kon hij naar hartenlust experimenteren met allerhande instrumenten. Ook de hobo bedacht hij rijkelijk, vooral omdat een van de meisjes, Pellegrina, een briljant hoboïste was. De Akademie für Alte Musik Berlin laat deze tijd met solo-hoboïste Xenia Löffler herleven in het beste van Vivaldi en tijdgenoten en zelfs een mooie pastiche van een hedendaags componist. Het resultaat is puur Venetië op een schijfje.

www.aangenaamklassiekforkids.nl

SPECIAAL GEPRIJSD

JORDI SAVALL & HESPERION XXI

CHRISTIANNE STOTIJN

GUSTAVO NUÑEZ

If The Owl Calls Again

Vivaldi: Bassoon Concertos

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

€ 9,99

€ 9,99

La Sublime Porte - Voix d’Istanbul 1430 - 1750

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Hespèrion XXI / Jordi Savall, solisten [PIAS] harmonia mundi - Alia Vox 76199 86398877

Christianne Stotijn - mezzosopraan, diverse uitvoerenden Warner Music - Warner Classics 50541 96393755

Gustavo Nuñez – fagot, Academy of St Martin in the Fields / Tomo Keller Outhere Distribution Benelux PentaTone - 08279 49053962

Jordi Savall en zijn Hespèrion XXI blinken al jaren uit in een prikkelende combinatie van historisch onderzoek en onweerstaanbaar speelplezier. Vele voor ons verborgen muziekculturen heeft het gezelschap al opnieuw tot leven gebracht.

Een paar jaar geleden doken Savall en consorten in de oude cultuur van Istanboel, als poort tussen Europa en de Arabische wereld. Het leverde een aanstekelijke cd op met een prachtig boekwerk.

Bovendien bevat deze plaat de laatste tracks die Montserrat Figueras opnam voordat ze stierf. Een mooi document voor een bredere kijk op verbondenheid en menselijkheid.

Met haar precieze intonatie en haar natuurlijke warmte en donkere, volle timbre is Christianne Stotijn er weer in geslaagd een liedrecital op cd te zetten dat van begin tot eind boeit.

Geïnspireerd door het gedicht If the owl calls again van John Haines zingt zij liederen van wijsheid, inzicht en natuurschoon, gesteund door een handvol fantastische musici. Een cd die je meeneemt op een inspirerende reis naar de eigen binnenwereld aan de hand van componisten als Moessorgski, Ravel, Martin en Marx.

Hoewel men zich vaak zorgen maakt over het repertoire en de rol van de fagot is er niets aan de hand zolang er musici als Gustavo Nuñez zijn. Hij komt uit Uruguay, groeide muzikaal op in het beroemde Simón Bolívarorkest van Gustavo Dudamel, en werd uiteindelijk solofagottist van het Koninklijk Concertgebouworkest. Met de Academy of St Martin in the Fields brengt hij een ode aan de ‘uitvinder’ van het fagotconcert, Antonio Vivaldi. Een cd waarop de ‘opa’ onder de instrumenten zich presenteert als vrolijke jonge hond.

CAMERATA TRAJECTINA & LA CACCIA

ASKO ENSEMBLE, SCHÖNBERG ENSEMBLE / REINBERT DE LEEUW Andriessen: De Tijd

Anoniem: De zeven zonden van Jeroen Bosch

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

€ 9,99 / 2-cd + dvd

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Asko Ensemble, Schönberg Ensemble / Reinbert de Leeuw Bertus - Attacca - 78649 75251002

Camerata Trajectina & La Caccia Globe – 87115 25606500

In de late jaren zeventig vond Louis Andriessen een geheel eigen stijl die de Amerikaanse repetitieve muziek van Steve Reich en Philip Glass vermengde met Hollandse nuchterheid en een schepje avant-garde. Het resulteerde in iconische werken waarvan De Tijd misschien wel het meest tot de verbeelding spreekt. In 2005 zetten het Asko Ensemble en het Schönberg Ensemble onder leiding van Reinbert de Leeuw met dit werk vol magisch tikkende seconden een onvergetelijke opening van het Holland Festival neer.

Gelukkig liep de band mee om dit stukje Nederlandse muziekgeschiedenis vast te leggen.

Het schilderij De zeven hoofdzonden van Jeroen Bosch was in 2009 onderwerp van een meesterlijke theatervoorstelling van Camerata Trajectina, het gezelschap dat onder aanvoering van wijlen Louis Peter Grijp veel verborgen Nederlandse muziek naar boven haalde. De cd - compleet met dvd - van de theatervoorstelling is weer helemaal actueel nu Bosch vanwege zijn vijfhonderdste sterfdag in 2016 veel aandacht krijgt. Een goede gelegenheid om de cd met oude muziek, en spitse teksten van Gerrit Komrij en de theatervoorstelling die van NRC Handelsblad destijds de maximale waardering kreeg, in huis te halen.

2CD

€ 9,99

* * consumentenadviesprijs

2 CD’S AANGENAAM KLASSIEK FOR KIDS 2016 INCLUSIEF 2 UNIEKE WENSKAARTEN

Het Kasteel van Beethoven Aangenaam Klassiek denkt ook aan kinderen met spannende, vrolijke en educatieve opnames op cd. En wie kan klassieke muziek beter vertalen in een verhaal dan Edwin Rutten? De afgelopen jaren hebben veel kinderen genoten van Edwin’s versie van Brittens The Young Person’s Guide to the Orchestra, op rijm, Saint-Saëns’ Het Carnaval der Dieren, Wagners Der Ring des Nibelungen, de balletten Assepoester & Het Zwanenmeer en Het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach.

Voor de vijfde achtereenvolgende keer is Edwin Rutten ambassadeur van Aangenaam Klassiek for Kids.

Ook dit jaar schreef de verhalenverteller, zanger, acteur, presentator, muzikant, docent en columnist een muzikaal verhaal voor kinderen en andere volwassen: Het Kasteel van Beethoven.

Sir Simon Rattle dirigeert, Edwin Rutten vertelt… Dat belooft een groots muzikaal bouwwerk!

“Hoe componeert een componist een symfonie? Zit daar een plan achter, een bouwtekening? Wel degelijk.

Ik ben erin gedoken aan de hand van de Vijfde symfonie van Ludwig van Beethoven. Deel 1 en deel 4 zijn ‘gebouwd’ volgens de zogeheten hoofdvorm of sonatevorm. Wat hoor je zoal op de cd’s? Samen met mijn Merel – een vogeltje dat meestal op de hoek van mijn schrijftafel zit – maakte ik de bouwtekening: De hoofdvorm in drie stappen. Daarna het verhaal over de Ridder en de Jonkvrouw en wat zij beleven in en om het Kasteel (deel 1), de Binnentuin (deel 2), de Kelder (deel 3) en de Finale in de stralende Zon (deel 4). Door het verhaal in de muziek te weven, krijg je de hele symfonie op en in je oren.” – Edwin Rutten Aan de hand van deze heuse bouwtekening wordt het Kasteel gebouwd.

Ridders en jonkvrouwen komen tot leven, ook de opbouw van de symfonie zelf wordt uit de doeken gedaan. Terwijl Rutten vertelt over expositie en coda, Toverkol en geelgors, dirigeert Sir Simon Rattle de Berliner Philharmoniker.

Na het beluisteren van deze dubbel-cd kent Beethovens Vijfde symfonie geen geheimen meer voor de luisteraar. Enkel die men er zelf bij verzint…

SPECIAAL GEPRIJSD

TSJAIKOVSKI: THE NUTCRACKER

PETER EN DE WOLF IN HOLLYWOOD

Prijswinnende Notenkraker

verteld door Paul Haenen TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Berliner Philharmoniker / Sir Simon Rattle Warner Music - Warner Classics - 50999 64212227

Paul Haenen - verteller, Nationaal Jeugdorkest van Duitsland / Alexander Shelley Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47955580

Als er naast Peter en de Wolf nog andere klassieke ‘kindermuziek’ bestaat, dan is dat ongetwijfeld Tsjaikovski’s speelse muziek bij het ballet De Notenkraker. Hoewel dit werk geldt als kerstmuziek bij uitstek, blijven de highlights het hele jaar door boeien: speelse muziek die een complete toverwereld oproept. Trepak, Galop, de Wals van de sneeuwvlokjes, de Chinese dans, het zijn stuk voor stuk meesterwerkjes die tot de verbeelding spreken. In 2009 nam Sir Simon Rattle ze magistraal op met zijn Berliner Philharmoniker. Mooier dan dit wordt het sprookje niet.

Peter en de Wolf in Hollywood is een soort Prokofjev plus.

Aan het bekende verhaal gaat een modern sprookje vooraf over een wees die bij zijn hippe grootvader in Amerika terechtkomt; een swingend opstapje voor de internetgeneratie. Voor de Nederlandse versie trad Paul Haenen als verteller in de voetsporen van de rocklegende Alice Cooper die de oorspronkelijke Engelse versie voor zijn rekening nam. Het resultaat is een aanstekelijk ‘Sesamstraat meets Peter’ dat kinderen vanuit hun eigen wereld meesleept naar de immer prikkelende noten van Prokofjev.

ER WAS EENS...

EEN KERSTVERHAAL

J.S. BACH: BACH FOR MY BABY Muziek voor baby en peuter

Verteld door Paul de Leeuw TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS

€ 9,99

(consumentenadviesprijs)

(consumentenadviesprijs)

Paul de Leeuw - verteller Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 48241071

Diverse artiesten Warner Music - Erato - 00946 38958529

Paul de Leeuw vertelt op geheel eigen wijze het verhaal van de geboorte van Jezus en duikt ondertussen in alle personages, tot de os en de ezel aan toe. Hij omlijst het verhaal met prachtige klassieke muziek, die niet per se kerstmuziek is. Het resultaat is niet alleen onweerstaanbaar voor jong en oud, het is ook een mooie kennismaking met het kerstverhaal voor kinderen die uitnodigt tot een lach, een traan en ongetwijfeld veel vrolijke discussie.

Dat klassieke muziek invloed heeft op de prestaties, het slaapgedrag en de geest van baby’s en peuters is al lang bekend. Dat vooral Bach en Mozart goed werken ook.

Bach for my Baby is het voor de hand liggende gevolg van deze constateringen. Een bloemlezing van bekende Bachtracks uit concerten, cantates en kamermuziek, bedoeld om baby’s en peuters even tot rust te manen.

Omdat het schitterende uitvoeringen betreft, is het ook en vooral een perfecte kennismaking voor volwassenen met het beste van Bach.

www.aangenaamklassiekforkids.nl

Het

2016

l e e t s Kvana thoven Bee 2CD

€ 9,99

*

+ GRATIS CADEAUKAART T.W.V. € 5,-

* CONSUMENTENADVIESPRIJS

WWW.AANGENAAMKLASSIEKFORKIDS.NL

Marianne Crebassa

PHILIPPE JAROUSSKY 0825646491599

BACH TELEMANN SACRED CANTATAS

Als Cherubino is Marianne Crebassa een gouden greep, ontroerend echt in timbre en présence.

NRC HANDELSBLAD

OH, BOY!

DELUXE ITEM: CD + DVD

28 OKTOBER VERKRIJGBAAR

2016

TOPTITEL

0825646491599

Le nozze di Figaro, De Nationale Opera, sept. ’16:

BIZET

WARNERCLASSICS.COM

2LP: 0190295928414 CD: 0190295928469

19 NOVEMBER LIVE IN HET CONCERTGEBOUW AMSTERDAM

94489

IN WAR AND PEACE 4 november verkrijgbaar

08256469

JOYCE DiDONATO

CARMEN

DELUXE BOEK INCLUSIEF 3CD, LIBRETTO & ESSAY VAN OPERA EXPERT GEORGE HALL VOOR MEER DELUXE OPERA BOEKEN ZIE KLASSIEK.LNK.TO/OPERA

FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK

KLASSIEKEMUZIEK.NL/SPOTIFY

COLUMN

VOER VOOR KLAVECIMBELFREAKS HANS HEG Het allerlaatste concert van Gustav Leon-

Misschien zat Rondeau toen ook wel in

kasteelklavecimbel er meteen vanaf.

hardt vond niet plaats in Amsterdam, zijn

het publiek. Het is in ieder geval opmerke-

Vooral bij de bizarre experimenten van

woonplaats, maar in Parijs. In het Théâtre

lijk dat hij zich uitgebreid heeft laten

Royer krijg je soms het gevoel dat er met

des Bouffes du Nord. Een bijzondere

fotograferen in de Bouffes du Nord. Hoe-

een kanon wordt geschoten. De registra-

locatie waar ooit Jacques Offenbach zijn

wel hij de opnamen voor zijn cd Vertigo

tie van Deutsche Grammophon, gemaakt

operettes presenteerde. Nu rest van het

elders heeft gemaakt. In Château d’Assas

in een van de studio’s van de

toneelgedeelte alleen een kale, hoewel

legde hij de zestien stukken van Rameau

­Deutschlandfunk in Keulen, is veel

sfeervolle ruimte. Het kleine amfitheater

en Pancrace Royer (een ware ontdekking)

bescheidener qua dynamiek en intiemer

is nog wel in tact. Bij het Parijse publiek is

vast op een niet nader gedateerd ‘clave-

van toon. Zou dat het verschil zijn tussen

het populair als alternatieve plek voor

cin historique’. Een schitterend instrument

de ‘punker’ Rondeau en de als heer in

kamermuziek en kleinschalig theater. Op 12 december 2011 trad de Nederlandse grootmeester er voor het laatst op.

Het werd een historische avond (hij zou vijf weken daarna overlijden). De zaal zat

Andere spelers, andere kleuren

vol met kenners en liefhebbers, onder wie

dat er vooral in de programmatische

een aantal coryfeeën uit het Franse

werken van de tot 1755 aan het Franse hof

muziekleven. Iedereen voelde dat met dit

werkende Royer soms flink van langs

concert het einde van een tijdperk werd

krijgt.

ingeluid. De broodmagere Leonhardt kon

Na de dood van Leonhardt en met de

zich met moeite overeind houden. Toch

komst van de jonge honden Jean Ron-

werkte hij een zwaar programma af. Pas

deau en Mahan Esfahani, ook zo’n beze-

in de toegift, de 25ste variatie uit Bachs

ten klavecinist, heeft het veld van de

Goldbergvariaties, sloegen de vermoeid-

oude muziek er letterlijk andere spelers

heid en de emoties toe. De perfectionist

en kleuren bij gekregen. Waarbij het

Leonhardt leek even de greep op de

effect van flink raggen op hun instrumen-

materie kwijt te zijn.

ten ook tot de mogelijkheden is gaan

Ik moest daaraan denken toen ik de

behoren. Wat zowel bij de nieuwe release

nieuwe cd van de jonge Fransman Jean

van Rondeau als bij de van origine Iraanse

Rondeau in handen kreeg. Hij is een bril-

Amerikaan af en toe aan de orde is.

jante klavecinist, die ook graag op

Esfahani start zijn versie van de

authentieke instrumenten of kopieën

­Goldbergvariaties heel rustig, bijna con-

daarvan speelt. Hij mist alleen nog iets

ventioneel. Maar gaat er op sommige

van de interpretatieve grandeur van

momenten ook stevig tegenaan. Vooral

Gustav Leonhardt, wiens spel me altijd

in de laatste variaties werkt hij naar een

heeft gefascineerd door het stilistische

dynamische climax toe, die zijn uitwer-

inzicht en de lenige ritmiek. Zeker als het

king niet mist. Ook hier is een persoon-

om oude Franse componisten als

lijkheid aan het werk die het grote

Rameau en Louis Couperin ging. Ook de

gebaar en een eigenzinnige opvatting

Prélude non mesuré van Jean-Henry

niet schuwt. Wat me alleen heeft ver-

d’Anglebert, een prelude zonder

baasd, is het enorme verschil in opna-

­maatstrepen, speelde Leonhardt nog

mekwaliteit van beide cd’s.

onnavolgbaar op zijn Parijse recital.

Bij Erato (Rondeau) spat de klank van het

driedelig pak gestoken Esfahani?

RAMEAU, ROYER VERTIGO JEAN RONDEAU ERATO 0825646974580

J.S. BACH GOLDBERG VARIATIONS MAHAN ESFAHANI DG 028947959298

57

CD-BESPREKINGEN HAYDN

SOLO E PENSOSO IL GIARDINO ARMONICO O.L.V. GIOVANNI ANTONINI ALPHA 3760014196720 € 22,99

ORKEST ‘Solo e pensoso’, dichtte Petrarca in zijn befaamde sonnet. ‘Alleen en in gedachten meet ik de meest verlaten velden met trage en langzame passen.’

Giovanni Antonini heeft dit als motto gekozen voor de derde aflevering van de reeks met alle 107 symfonieën van Haydn, die in 2032 voltooid moet zijn bij de driehonderdste verjaardag van de componist. De geïsoleerde positie op het platteland, ver van Wenen, zou hebben bijgedragen aan Haydns originaliteit.

Deze komt inderdaad sterk naar voren in de symfonieën die de nummers 4, 42 en 64 hebben gekregen. Enigszins geforceerd in de thematische opzet van de serie zijn de ouverture van de opera L’isola disabitata (Het onbewoonde eiland) en de concertaria Solo e pensoso. De ‘trage en langzame passen’ in het gedicht hebben Antonini wel allerminst geïnspireerd. Als een ontketende Italiaan sprint hij door de hoekdelen van de symfonieën. In de vliegende vaart weten de twintig musici van Il Giardino Armonico de vele verrassende compositorische invallen een maximum aan effect te geven. Zangerige klanken en melancholieke sferen heersen in de langzame delen en in de concertaria, waarin Francesca Aspromonte het prille geluid van een pas 25-jarige paart aan veel gevoel voor dramatiek. Bijzonder: de opname is ook op elpee verschenen, met de cd als bonus.

EEN SPRINTJE TREKKEN MET HAYDN

EDDIE VETTER

GERSHWIN, RAVEL E.A. RHAPSODY

SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. MARISS JANSONS BR KLASSIK 4035719001464 € 22,99

ORKEST Eerder nog dan van het Concertgebouworkest was Mariss Jansons chef-dirigent van het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks. Daar gaat hij ook aanzienlijk later weg, want hij verlengde er zijn contract tot het jaar 2021. Er is duidelijk een ‘klik’, daar in München. Een hoorbare klik, dat bewijst deze cd. Wat een precisie en wat een uidrukkingskracht! Wat een mooie klank ook – dat mag je van het huismerk BR Klassik natuurlijk ook wel verwachten. Maar bovenal: wat een passie en gedrevenheid. Nu zijn die eigenschappen wel inherent aan de rapsodie. Want dat is de rode draad van deze productie, de rapsodie. Een vorm waarmee componisten alle kanten op konden, improvisatorisch, onbepaald, bijna altijd op dansritmes gebouwd en folkloristisch. Hier horen we Chabrier en Ravel de Spaanse, Liszt de Hongaarse, Gershwin de Amerikaanse en Enescu de Roemeense volksaard verklanken, zeer uitbundig en kleurrijk. Echt spektakel maakt pianist Denis Matsuev van de Rhapsody in Blue, het swingt en dartelt dat het een lieve lust is. Bij de Spaanse muziek zie je de hoepelrokken ­voorbijtrekken en hoor je de castagnetten klepperen. Enescu laat melancholie doorklinken, in een prachtige sfeertekening. Bij Liszt accentueert Jansons vooral de dynamische contrasten: van diens Hongaarse rapsodie maakt hij een waardige uitsmijter.

SPEKTAKEL

JOS VAN DER ZANDEN

58

BERLIOZ

WAGNER

SYMPHONIE FANTASTIQUE

THE RING AN ORCHESTRAL ADVENTURE

KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST O.L.V. DANIELE GATTI RCO LIVE 814337019297 (SACD) € 20,99

BALTIC SEA PHILHARMONIC O.L.V. KRISTJAN JÄRVI SONY 889853606825 € 23,99

ORKEST

ORKEST

Nu Daniele Gatti officieel is aangetreden als chef-dirigent van het Concertgebouworkest, is het de vraag of hij nog steeds tegenstrijdige reacties zal oproepen. Eigenzinnige interpretaties zijn nu eenmaal zijn handelsmerk. Luister maar naar deze gloednieuwe opname van de Symphonie fantastique van Berlioz. Al op het eerste gehoor valt het trage tempo op. De meeste dirigenten hebben tegenwoordig voor het werk zo’n 52 minuten nodig, Gatti 57.30.

Interessant is een vergelijking met een oude opname uit 1992 van Mariss Jansons met hetzelfde orkest. De Marche au supplice duurt bij hem 4.47, bij Gatti 7.27, maar in deze trage mars naar het schavot komt hij juist overeen met verklaarde snelheidsmaniakken als Boulez en Norrington, én met Berlioz’ eigen metronoomcijfers. Even opvallend zijn de extreme temposchommelingen die Gatti zich veroorlooft. Zo krijgen de mijmeringen en hartstochten van het eerste deel reliëf met versnellingen en vooral vertragingen die de muziek in een nieuw daglicht stellen. Het bal gaat voorbij als een sensuele droom, maar wel met de nodige onderhuidse spanning. Na de Scène aux champs, waarin de althobo een glansrol vervult, en de dreigend sinistere mars gaan alle remmen los in de afsluitende heksensabbat. Het is het Concertgebouworkest wel toevertrouwd zijn nieuwe chef in alle geuren en kleuren met glans te volgen.

De spreekwoordelijke appel viel bij de familie Järvi niet ver van de boom.

De zoons Kristjan en Paavo traden beiden in de voetsporen van hun beroemde vader, dirigent Neeme Järvi. Kristjan komt nu zelfs met de pocketversie van Wagners Ring des Nibelungen gespeeld door zijn Baltic Sea Philharmonic. Dit werk dirigeerde zijn vader vele malen, ook in ons land. Hij zette het eveneens op cd, met het Scottish Symphony Orchestra.

De pocket-Wagner die slagwerker Henk de Vlieger in 1991 samenstelde, is een curieus ding. Een opera van 24 uur wordt teruggebracht tot 70 minuten instrumentale hits. Dat doet echte Wagnerfans gruwelen, maar als introductie op Wagners Bühnenfestspiel en laagdrempelig concertwerk is deze instrumentale versie best goed bruikbaar. Dat bewijzen ook de vele uitvoeringen die er inmiddels zijn geweest. Net als zijn vader kiest Kristjan voor soms behoorlijk pittige tempi, wat her en der (onder meer in het Vorspiel) tot slordigheden leidt. Al met al betreft het een energieke versie waarin muzikaliteit en vitaliteit hand in hand gaan. Er zijn genoeg momenten waarop Järvi’s betoog je meeneemt en hij excelleert met een heldere orkestklank en scherpe frasering. Het blijft echter een rare potpourri, deze mengelmoes van Wagners instrumentale muziek en gearrangeerde delen.

EDDIE VETTER

OSWIN SCHNEEWEISZ

EIGENZINNIGE BERLIOZ

POCKET-WAGNER

GERNSHEIM

BERIO, MAHLER/BERIO

PHILHARMONISCHES STAATSORCHESTER MAINZ O.L.V. HERMANN BÄUMER CPO 761203784820 € 21,99

MATTHIAS GOERNE, BBC SYMPHONY ORCHESTRA, SYNERGY VOCALS O.L.V. JOSEP PONS HARMONIA MUNDI 3149020218020 € 22,99

SYMPHONIES 2 & 4

SINFONIA, 10 FRÜHE LIEDER

ORKEST

ORKEST/VOCAAL

Op de rommelzolder van de muziekgeschiedenis is het goed toeven. Je doet er soms bijzondere ontdekkingen, zoals Friedrich Gernsheim. Ik had eerlijk gezegd nog nooit van de man gehoord. U vermoedelijk ook niet. Toch woonde hij lange tijd in Rotterdam. Hij werd geboren in Rheinland-Pfalz in 1839, kreeg nog les van een leerling van Louis Spohr, maar werkte in Rotterdam van 1874 tot 1890. Hij was er muzikaal directeur van het Philharmonisch Genootschap en stond aan het hoofd van de Maatschappij ter Bevordering der Toonkunst. Daarnaast schreef hij in die periode ook drie van zijn vier symfonieën. Uit zijn Parijse jaren kende hij Lalo en Saint-Saëns, maar hij was toch vooral een bewonderaar van Brahms. Al die invloeden hoor je terug in zijn Tweede en Vierde symfonie, die nu zijn uitgebracht op het label Econa Records door het Philharmonisches Staatsorchester Mainz en dirigent Hermann Bäumer. Het is luisterrijke muziek, geheel geschreven in de geest van die tijd. Het klinkend resultaat is niet altijd even verrassend, maar het is wel uiterst vaardig geconstrueerd met een paar indrukwekkende hoogtepunten, zoals de finale van de Vierde symfonie en de rossiniaanse speelsheid van de Tarantella uit de Tweede symfonie. Een echte aanrader.

Niemand wist er in 1969 raad mee. Wilde Luciano Berio met zijn Sinfonia nu het failliet van de twaalftoonsmuziek onderstrepen, of er juist een lans voor breken? Sinfonia kent tal van programmatische verwijzingen, zoals een hulde aan Martin Luther King, een verwerking van Mahlers Tweede en allerlei citaten. In het derde deel komt zowat de hele muziekgeschiedenis voorbij in de vorm van flarden en verwijzingen. Nu, bijna een halve eeuw later, is deze muziek nog even wonderlijk en mystiek. Dirigent Josep Pons geeft er op deze cd een geheel eigen draai aan. Hij laat nu eens de teugels vieren, ruimte gevend aan improvisatie, dan weer volgt hij heel precies de partituur. Het

OSWIN SCHNEEWEISZ

JOS VAN DER ZANDEN

EEN BIJZONDERE ONTDEKKING

MAHLERIAANS, MET EEN VLEUGJE WAGNER langzame derde deel, waar alles om lijkt te draaien, is een evocatie. De Synergy Vocals zingen loepzuiver, maar hebben moeite met het Frans van De Saussure en Lévi-Strauss dat Berio hen laat declameren. Een futiliteit bij zo’n mammoetuitvoering. Berio legde graag werk van anderen onder het vergrootglas. Op deze cd staan liederen van Mahler, waarvan hij de pianopartij orkestreerde. Eén en al vakmanschap, met schitterende kleuren, meestal mahleriaans, maar soms ook met een vleugje Wagner. Bariton Matthias Goerne is gepokt en gemazeld in dit repertoire.

59

CD-BESPREKINGEN GRIEG

WONDERLAND

ALICE SARA OTT, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. ESA-PEKKA SALONEN DG 0028947946311 € 22,99

ORKEST De Duits-Japanse pianiste Alice Sara Ott behoort nog tot de jongere generatie. Toch heeft ze al een aardige discografie achter haar naam staan en weet ze regelmatig met bijzondere programma’s te komen die net even een ander licht op de componist in kwestie laten schijnen. Deze keer pakt ze met niemand minder dan Esa-Pekka Salonen, die in de schaduw van Ott genoegen neemt met een vermelding in kleine lettertjes op de cd-cover, de wereld van Edvard Grieg aan. Na het fameuze pianoconcert met een prachtig beheerst stuwend Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, duikt Ott in de sprookjesachtige kant van Grieg en maakt ze haar eigen keus uit de Lyrische Stücke. Misschien niet de meest voor de hand liggende combinatie, maar wel een heel mooie. Met terugwerkende kracht komt de toverachtige lyriek van het pianoconcert zo nog beter uit de verf. Natuurlijk draagt Ott daaraan bij met haar verfijnde en zangerige spel, maar de wijze waarop deze cd na het werk met orkest inzoomt op de solopiano helpt ook. Natuurlijk zijn er vele erg goede opnamen van het pianoconcert van Grieg – bijvoorbeeld Leif Ove Andsnes met de Berliner onder leiding van Jansons – toch weet Ott er met haar mooie en eigenzinnige spel weer een waardevolle dimensie aan toe te voegen.

VERFIJND EN ZANGERIG

PAUL JANSSEN

J.S. BACH, J.C. BACH/ CASADESUS BACH

NEMANJA RADULOVIC, DOUBLE SENS, LES TRILLES DU DIABLE DG 0028947959335 € 22,99

CONCERT Een all-Bach-cd van de begaafde Servische violist Nemanja Radulovic (1985), met niet alleen een vioolconcert (BWV 1041) en het dubbelconcert (BWV 1043, samen met Tijana Milosevic) maar ook arrangementen van publiekslievelingen als de Toccata en fuga in d – een orgelwerk – en de

RADULOVIC: OM JALOERS OP TE WORDEN Chaconne uit de Tweede partita voor viool solo (BWV 1004). Dat laatste werk is hier voorzien van een begeleiding door een strijkersensemble. De Chaconne verliest op deze manier veel van zijn zeggingskracht. De meerstemmigheid op het ene instrument werkt niet meer. Het wordt allemaal te gerieflijk, te gelikt en helaas te slap. De Toccata en fuga worden begeleid door Les Trilles du Diable waarin ook contrabassen zijn opgenomen. De solist speelt lekker spits en de briljante toetsenloopjes klinken heel goed voor de viool. Hier en daar zijn er een paar nootjes bij verzonnen, maar dat moet maar kunnen. Bijzonder is het zelden gehoorde concert voor altviool en strijkers, in de stijl van de Bachzoon Johann Christian door de Franse violist Henri Casadesus. Het verscheen in druk in 1947... Er is geen noot van J.C. Bach bij, maar het is een mooi stuk muziek. Radulovic blijkt even vaardig op de viool als op de altviool. Om jaloers op te worden.

JURJEN VIS

klassiekezaken.nl

60

HÄNDEL

C.PH.E. BACH

PIANO CONCERTOS OP. 7

CELLO CONCERTOS NICOLAS ALTSTAEDT, ARCANGELO O.L.V. JONATHAN COHEN HYPERION 034571281124 € 22,99

MATTHIAS KIRSCHNEREIT, DEUTSCHE KAMMERAKADEMIE NEUSS O.L.V. LAVARD SKOU LARSEN CPO 761203785520 (SACD) € 22,99

CONCERT Händels zes orgelconcerten opus 7 worden hier als ‘pianoconcerten’ geafficheerd. Dit is de laatste aflevering in een reeks waarin Matthias Kirschnereit de solopartijen heeft bewerkt voor een moderne Steinway. Bij Bachs klavecimbelconcerten kijkt niemand ervan op als ze op een piano worden gespeeld, maar een orgel is iets anders dan een klavecimbel. Dat geldt in het bijzonder wanneer Händel een pedaal heeft gebruikt. Het verschil met de ‘originelen’ is dan ook aanzienlijk. De pianist gaat monter voorbij aan decennia van ‘historisch geïnformeerde’ praktijk. Puristen kunnen beter een eindje omgaan, maar voor pianoliefhebbers is het een ware verrijking van het repertoire. De muziek blijft in deze bewust anachronistische vertaling fier overeind.

CONCERT

Kirschnereit neigt in zijn opvattingen eerder naar nieuwe zakelijkheid dan naar een romantische expressie of een barokke zeggingskracht. Hij benut de mogelijkheden van de Steinway met mate en verrijkt de muziek met passende improvisaties. Monotonie ligt wel op de loer in de wat stramme en kleurloze begeleiding door het kamerorkest uit Neuss. Samen met de Duitsers gaan we terug naar de jaren vijftig, naar een praktijk die allang uitgestorven leek en nu voor velen weer als nieuw in de oren kan klinken.

Sommige muziek went nooit, hoe vaak je haar ook gehoord hebt en hoe goed je haar ook meent te kennen. Neem bijvoorbeeld een aanzienlijk deel van Carl Philipp Emanuel Bachs oeuvre, zoals de drie celloconcerten Wq 170 - 172 (ook overgeleverd in versies voor fluit en klavecimbel). Het lijkt of de componist in deze stukken moedwillig de lessen van vader Johann Sebastian in de wind heeft geslagen en heeft besloten het helemaal zelf en vooral anders te doen. Zo begint het concert in a-klein met een Allegro assai waarin het orkest alle remmen losgooit. Maar de melancholieke melodie waarmee de solocello inzet, lijkt afkomstig uit een volstrekt ander deel, een Adagio, en het is pas na herhaaldelijk aandringen van het orkest dat de cello meegaat in de Allegrodrukte. De Duits-Franse cellist Nicolas Altstaedt en ensemble Arcangelo spelen met een bewonderenswaardige mix van precisie en onstuimige brio en verrassen met een cadens waarin vader Bach toch nog even om de hoek komt kijken. En wat te denken van het lugubere Largo in het concert in A-groot, met zijn gedempte tuttistrijkers en zijn spookachtig in het hoogste register weeklagende cello? Solist en ensemble buiten de theatraliteit ten volle uit en hebben een van de mooiste opnamen afgeleverd die er van deze concerten verkrijgbaar zijn.

EDDIE VETTER

JAN KUNST

HÄNDEL IN ANACHRONISTISCHE VERTALING

WEEKLAGENDE CELLO

LOCATELLI

VAN GILSE

LISA JACOBS, THE STRING SOLOISTS COBRA RECORDS 8713897903942 € 20,99

OLIVER TRIENDL, NETHERLANDS SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. DAVID PORCELIJN CPO 761203793426 € 21,99

L’ARTE DEL VIOLINO

PIANO CONCERTO E.A.

CONCERT

CONCERT/ORKEST

De Nederlandse violiste Lisa Jacobs heeft zich de afgelopen jaren zonder al te veel bombarie en overdreven aandacht ontwikkeld tot een topvioliste om in de gaten te houden. Zoveel is duidelijk na het beluisteren van de cd waarop zij met haar eigen String Soloists drie van de vioolconcerten en uiteraard de bijbehorende onbegeleide capricci voor viool solo uit L’arte del violino van Pietro Locatelli speelt. De wapenfeiten van Jacobs zijn duidelijk. Ze maakte op zeventienjarige leeftijd haar debuut bij het Concertgebouworkest, won in 2005 het tweede Jascha Heifetzconcours in Litouwen en kreeg in 2008 de Grachtenfestivalprijs. Genoeg om internationaal aan de weg te timmeren en onderweg veel bij te leren. In 2014 richtte ze haar eigen String Soloists op, een kamerorkest dat zonder dirigent werkt en zo een kamermuzikale intensiteit bereikt. En dat is precies wat de uitvoeringen van de concerten nr. 1, 2 en 4 uit Locatelli’s belangwekkende bijdrage aan de vioolliteratuur kenmerkt. Het ensemble speelt sophisticated, maar zeer betrokken en Lisa Jacobs is in de solopartij een soort ster van Bethlehem die stralend boven de klankrijke weiden uitstijgt.

Vooral in de capricci is Jacobs van een bijzondere klasse. Een violiste om direct te omarmen.

Deze cd is een initiatief van het Orkest van het Oosten, stichting De Vergeten Componist en het Nederlands Muziek Instituut. De onvolprezen firma cpo stond borg voor de fraaie opname en de uitgave in een inmiddels interessante collectie met veel vergeten Nederlandse muziek.

Ons land heeft nogal wat veronachtzaamde muziek van eigen bodem.

Doet men een componist recht met het spelen van alleen zijn meesterwerken? Natuurlijk niet. Breng niet alleen het hooggebergte in kaart, maar ook het middelgebergte. Het pianoconcert is geen topstuk – niet overtuigend solistisch voor de piano en te lang – maar beslist een aardig en vaardig werk van de rijpe componist. Het zou het goed doen als begeleidingsmuziek voor een ballet.

Een rijkdom aan ideeën, een onophoudelijke stroom van muzikale gedachten en een briljant orkestraal kleed. Nu nog een choreograaf! Als deze muziek van Richard Strauss zou zijn – daar lijkt het toch het meest op – zou iedereen haar kennen. De variaties op het overbekende Zie ginds komt de stoomboot moeten het buiten onze landsgrenzen kunnen redden. De gemiddelde Nederlandse muziekconsument zal dit werk alleen in de sinterklaastijd willen omarmen. Hulde voor de musici die met zoveel precisie en liefde te werk gaan.

PAUL JANSSEN

JURJEN VIS

KAMERMUZIKALE INTENSITEIT

VAARDIG WERK

61

CD-BESPREKINGEN BRAHMS, SCHUMANN

BYRD, BRITTEN E.A.

JOSHUA BELL, STEVEN ISSERLIS, JEREMY DENK ACADEMY OF ST MARTIN IN THE FIELDS SONY 0889853217922 € 23,99

IAN BOSTRIDGE, ANTONIO PAPPANO E.A. WARNER CLASSICS 0190295944735 € 22,99

FOR THE LOVE OF BRAHMS

SHAKESPEARE SONGS

CONCERT/KAMERMUZIEK ‘Ik ontmoette Steven Isserlis dertig jaar geleden op een muziekfestival. Vanaf dat moment is hij mijn beste vriend en de cellist met wie ik het liefste kamermuziek speel’, aldus Joshua Bell in het cd-boekje van zijn nieuwste opname voor Sony, For the love of Brahms. De gloedvolle interpretatie van het schitterende Dubbelconcert van Brahms maakt duidelijk dat op deze prachtig opgenomen cd inderdaad alles om liefde en toewijding draait. Bell en Isserlis spelen allebei loepzuiver, bloedmuzikaal en met een ‘ouderwets’ gepolijste toonvorming. In hun zingende fraseringen worden heifetziaanse glissandi niet geschuwd. Dat beide topsolisten al jaren samenspelen is te merken aan de intensiteit van hun bevlogen dialogen, die door de Academy met transparant

HET MOOISTE ADAGIO DAT ER BESTAAT orkestspel worden onderbouwd. Bell en Isserlis voelen elkaar aan als soul­ brothers. Pianist Jeremy Denk sluit probleemloos aan bij dit gouden duo in een meesterlijke vertolking van het Pianotrio in B, opus 8. Volgens Isserlis heeft de jonge Brahms in dit werk zijn liefde voor zijn muzikale mentor Schumann proberen te verklanken. Om Schumann eveneens in de liefdesaffaire te betrekken, speelt Bell ook het innige, door Britten bewerkte Langsam uit diens Vioolconcert in d, volgens Bell het mooiste Adagio dat er bestaat.

WENNEKE SAVENIJE

VOCAAL Vierhonderd jaar na de dood van Shakespeare brengt Ian Bostridge een hommage aan Engelands beroemdste schrijver. Op deze cd heeft de tenor 29 liederen bijeengebracht die samen vier eeuwen bestrijken, van Shakespeares tijdgenoten William Byrd en Thomas Morley via Schubert en Haydn naar recentere kopstukken als Britten en Stravinsky. Meteen al in Come away van Gerald Finzi brengt Bostridge zijn verleidelijkste timbre in stelling. Hij koestert de woorden met zijn in de hoogte wat week aandoende stem en peilt vol gevoel de diepte van de melancholieke ondertonen. Antonio Pappano toont zich ook achter de toetsen een ideale begeleider. In liederen van Shakespeares tijdgenoten stoort soms het overheersende vibrato als het de kern van de toon versluiert, maar uiteindelijk wint toch de finesse van een weergaloze tekstexpressie. Schuberts An Sylvia zingt hij passend genoeg met de oorspronkelijke Engelse tekst. De reis door de tijd leidt naar de drie streng geserreerde Shakespeareliederen van Stravinsky (met onder meer de klarinettist Michael Collins), waarna Bostridge het gevarieerde programma besluit met het volksliedje When that I was but a little tiny boy zonder instrumentale begeleiding. Shakespeares teksten klinken van zichzelf al als muziek in de oren.

Geen wonder dat ze zoveel componisten en zangers hebben geïnspireerd.

HOMMAGE AAN SHAKESPEARE

k zie Mu k ie z zie era e k Mu lass uw Mu uziek Op lk • K e • vla e k • i e • N en aak zz ud M Fo k • ek ssie a / R i k O e a J z p a l • a K uw Po Mu ziek • kvl k• rele ziek per • Nie Fol ken • e Raa Cultu de u •O / • mu p z M iek l a Ou z • e Po kvlak re er reld Muz Ja k w u p • e e t • u i l z W ke Cu Nie zz • O /Folk akken le Raa k• mu iek • k• ssie zie iek e eld Ja a e z u r l i r op aakvl u z u e P K M lt uz R mu de n• • W ieke M iek • Cu z Ou uwe M ra reld ziek kke lturele iek • s u e s • a l a u M l v k W z ie pe Nu zie •K e M Nederland aak k • Cu ldmu k • inekheel • N z • O /Fo ude ude via e R k i a O M e i z e r i e z • u z ss el er zie Ja pe we Pop Mu uziekkabel ltur ldmu k • W ieke M • Kla dedigitale • O olk • ieu k n• z N Cu e k e z e s u M F r k i • e Raa O e Ja zi p/ a las uz ak e r l • w u l We o • K v e M u e P k M • p • zie olk ke aak zie ltur Nie de ek •O p/F akken ele R Cu eldmu Mu era • ssie uzi Ou zz o • e a P r l r J k Kla de M iek • w • kv Op zie ultu We eke M ieu z lk • kken Raa Ou mu iek • •C Mu ra • N Jazz • p/Fo e d a l l l k ssi e v e e z u e zi • ur er Po Raak Kla e Mu te u l M k • • W l u Op c o n c r t z e n d e r m e d k /Fo ken urele ek • C ereld ziek • ssiek zie Ou uw Pop kvlak u Mu iek • lt la W zi ie u K u e M • a C • m k •N z uz ud • ke d e Ra k l i a e O k M e i z e r i e e l • u e e az ss e er zi uz uw Op lk • J n iek ltur ldmu k • W ieke M • Kla de M e z • i u u z N C k s re /Fo zie KlasCAIWAY: kke Ou e M era • 807• Jaz zie We Mu uw kanaal Pop akvla u Mu ziek • k • p e l i e • e o k O k a lt N n F d e u Cu ssie uzi le R a • Jazz • kanaal OuKPNe&MXS4ALL: kke op/ 824 r • e a P r e l k Kla de M iek • UPC w u v • e k Op 819 ult ieu & ZIGGO: z lk • kkenkanaal uzi Raa Ou •C Mu ra • N Jazz • p/Fo e1819*) dm ziek • a l l l k e e v e e (of r i r o ak uw pe uz ltu • P hetRatype We ke Mu k • lk • ontvanger Cu Nie z • O ldm iek • en van le /Fo* afhankelijk • e k ie e zie r p z r k k e o a P uz lass e Mu iek vla Cultu W zie •J • k K u M • a z d m a analoge k voor kabelfrequenties: zie • en keonzeiewebsite k• Ou Mu le R ziek reld Muzie lassie • akk z er e l e e u r v k w u M Op K eu zie • i e aak Cultu eldm ek • W sieke • u d R z N k /F zi er Ou e M era • Jaz zie ele las k• uw Pop • W ke Mu k • K zie Mu ziek • k• ltur p e l i u • k e o O N e Cu m d e u ie • z • Pop/F akken ltu uzi uzi Ou reld ass e M pera Cu Jaz vl • We ieke M k • Kl ude M ziek • ieuw • • k O n a k l e a ek M O ss zie Mu ra • N Jazz • p/Fo akk rele R uzi Kla Mu ziek • uwe eke o m kvl i e • u P a s e d t p l l a s k d ie R re la n• Mu • Nconcertzender.nl Cu • O p/Fol Ou • K iek We kke lturele iek • o naarvlate azz om k • J P era muziek e z z luisteren op internet en kabel i k p u • • u ak C O uz Mu zz zie olk ldm u ken le Ra iek • M F e e k / r M e a w a ud We Pop aakvl ulture dmuz ke ieu lk • J k sie k• R •O a•N C el s o e r i e • a aa k F l l z e e ek op/ rele R • K Muzie Oper • W ke Mu ltur P uzi k k • e e Cu m u • zi lt uzi ssie we en reld Cu Mu Kla ieu akk e We ieke M l N d v ss Ou aak Kla le R EDDIE ke iek VETTER

De Concert zender

62

re

ultu

PÄRT

WEINBERG

KANON POKAJANEN

SOLO SONATAS FOR VIOLIN NOS. 1-3

CAPPELLA AMSTERDAM O.L.V. DANIEL REUSS HARMONIA MUNDI 3149020527429 € 22,99

LINUS ROTH CHALLENGE CLASSICS 0608917268829 € 24,99

KOOR

KAMERMUZIEK

Sinds Arvo Pärt zich in de jaren zeventig tot de zogenaamde nieuwe spiritualiteit bekeerde, put hij veelvuldig inspiratie uit gregoriaans, Byzantijnse kerkmuziek en oude polyfonie. Zo greep hij voor zijn Kanon Pokajanen (1997) terug naar Oosters-orthodoxe gebedszang over penitentie, dood en verlossing. De noten van de ‘boetekanon’ zijn vintage Pärt. Met trage tempi, oneindig opgerekte bastonen, kerktoonladders en gewichtsloos meanderende melodieën weet de Estse componist een even onwereldse als tijdloze schoonheid op te roepen. Vorig jaar vatte het onvolprezen Cappella Amsterdam het plan op om Pärts monumentale koorwerk op te nemen bij harmonia mundi, het label waar het gezelschap eerder al bekroonde cd’s met muziek van Poulenc, Ligeti en Janácek uitbracht. Na een succesvolle crowdfundactie is de release dit najaar een feit.

Over de uitvoering niets dan goeds. Imposant is de brede waaier aan kleuren die dirigent Daniel Reuss aan de kelen van zijn zangers ontlokt. Potige tuttipassages rijzen als kerkzuilen op uit het koor. In donker resonerende kwinten wanen de mannen zich Russische basso profondo’s, terwijl de sopranen in de hoogte stralen als een goudbestoft Maria-icoon. Feilloos uitgevoerd: de weidse crescendo’s en diminuendo’s die de bijna zestig minuten durende Kanon als klankgeworden kruisribben op spanning houden.

Volgens het tekstboekje zit de Poolse componist Mieczyslaw Weinberg (1919-1996) behoorlijk in de lift. Hij verovert het concertpodium, steeds meer werken van hem worden op cd ontsloten en de oprichting van een International Weinberg Society is illustratief voor zijn groeiende aanhang.

Violist Linus Roth breekt een lans voor Weinbergs vioolrepertoire. Eerder nam hij de vioolconcerten en vioolsonates al op, om zich daarna te verdiepen in de hier gepresenteerde drie sonates voor viool solo. Uit de kluiten gewassen stukken zijn het. Wonderlijke muziek. Buitenmuzikale associaties dringen zich op, zeker als je wat autobiografische achtergronden kent – de Joodse componist werd in Rusland vervolgd en meermalen gearresteerd, ondanks hulp van zijn vriend Sjostakovitsj. Je hebt sterk het gevoel dat de opeenvolging van energieke, lyrische, uitbundige en melancholieke delen een exposé vormt van persoonlijke ervaringen. Roth laat de viool nu eens lyrisch zingen in een cantabile, dan weer met energieke akkoorden een dansritme inzetten of met subtiele contrapuntstemmen spelen. Bij stemmingswisselingen schuwt hij het niet om contrasten ruw tegenover elkaar te plaatsen. De hoge technische eisen die Weinberg stelt lijken hem nauwelijks te deren, alles klinkt gemakkelijk en vloeiend.

JOEP CHRISTENHUSZ

JOS VAN DER ZANDEN

FEILLOOS UITGEVOERD

GEMAKKELIJK EN VLOEIEND

BRAHMS

BRAHMS

STRING QUARTETS & PIANO QUINTET

THE VIOLIN SONATAS CHRISTIAN TETZLAFF, LARS VOGT ONDINE 761195128428 € 20,99

BELCEA QUARTET, TILL FELLNER ALPHA 3760014192487 (2 CD’S) € 31,99

KAMERMUZIEK

KAMERMUZIEK

Het Belcea Kwartet is een vaste gast op Nederlandse concertpodia. Het behoort allang tot de wereldtop maar het blijft een jeugdige energie uitstralen, getuige deze nieuwe opname van de drie strijkkwartetten en het pianokwintet van Brahms. Opvallend is de gespierde aanpak, waarbij decibels en uitdrukkingskracht gelijke tred houden en een maximaal contrast ontstaat met de tedere en melancholieke facetten van de muziek. De urgentie waarmee opus 51 nr. 1 wordt ingezet, roept meteen al een enorme spanning op. De nerveuze sfeer wijkt geen moment in de hartstochtelijke uitvoering. Hier lijkt de componist nog te worstelen met de last van zijn grote voorbeeld Beethoven op de schouders. ‘Je hebt er geen idee van hoe het is als je steeds een reus achter je hoort marcheren’, zei hij eens tegen een vriend. Dat Brahms ook zonniger en meer ontspannen kan klinken, laten de vier musici even overtuigend horen in de andere strijkkwartetten, waarin rust en onrust, nacht en dag meer met elkaar in evenwicht zijn.

Voor het pianokwintet voegt Till Fellner zich bij hen. De 44-jarige Oostenrijker, ooit een protegé van Alfred Brendel, is dat stadium ontgroeid maar doet zijn voormalige leermeester eer aan met een onbaatzuchtige trouw aan de partituur, in dienst van Brahms en Belcea.

Het blijft altijd mateloos interessant als musici bepaald repertoire voor de tweede keer opnemen. Violist Christian Tetzlaff en pianist Lars Vogt speelden in 2002 op Tetzlaffs kamermuziekfestival in Heimbach de drie vioolsonates van Johannes Brahms. EMI vond toen de live-uitvoering van de twee dertigers terecht goed genoeg om op cd uit te brengen. Er zat een prachtige urgentie, een overtuigende rusteloosheid in die iedere luisteraar bij de strot greep. Inmiddels is Tetzlaff vijftig en Vogt ook aardig op weg naar Abraham. De beide musici hebben de rusteloosheid ingeruild voor een overtuigende zekerheid. En die kenmerkt deze nieuwe studio-opname van de drie Brahmssonates en het Scherzo uit de FAE-sonate. De heren zijn duidelijk ouder, wijzer, maar zeker ook beheerster en daardoor beklijft het muzikale discours waarin ze Brahms voor het voetlicht brengen beter. Alsof ze de jeugdigheid hebben afgeworpen en niet bang meer zijn voor melancholie en twijfel. En juist daarmee raken ze de sfeer en de intentie van de vioolsonates van Brahms veel dieper dan zo’n vijftien jaar geleden en geven ze de luisteraar maar één keus: aan het einde de cd weer opnieuw opzetten en wederom wegdromen in deze prachtig vertolkte wereld van Brahms.

EDDIE VETTER

PAUL JANSSEN

GESPIERDE AANPAK

WEGDROMEN BIJ BRAHMS

63

14 NIEUWE ONMISBARE TOPTITELS VAN DE BAROKMUZIEK

NIEUWE HIGHLIGHTS ...

INFO: STEFAN.NIES@OUTHERE-MUSIC.COM

WWW.OUTHERE-MUSIC.COM

CD-BESPREKINGEN ALBÉNIZ, RODRIGO E.A.

TANSMAN, PETIT E.A.

THIBAUT GARCIA, EDGAR MOREAU ERATO 0190295954635 € 22,99

TANSMAN CELLO QUARTET ANTARCTICA 608917730128 € 20,99

LEYENDAS

LÉGENDE

KAMERMUZIEK

KAMERMUZIEK

Thibaut Garcia is nog geen 25 jaar en moet na Milos Karadaglic de tweede gitarist van deze generatie worden die de gitaar weer op een hoger plan brengt. Zijn erelijst van gewonnen competities is indrukwekkend en de Spaanse wortels van deze Fransman helpen hem alleen maar om de Spaanse bakermat van veel gitaarmuziek beter te begrijpen. Dat zijn debuut-cd qua repertoire alles behalve origineel is, is hem na de eerste noten van Asturias en ook Sevilla van Isaac Albéniz snel vergeven. De rode draad is met een beetje goede wil een ode aan diverse Spaanse en Latijns-Amerikaanse steden, en dat zijn alle steden waar Garcia zelf geweest is. Dat betekent een hoorbare persoonlijke betrokkenheid. Hij zet er soms flink de vaart in, maar het past allemaal uitstekend bij het karakter van de steden in kwestie.

Ook Piazzolla’s ode aan Buenos Aires, gevat in de Estaciones Porteñas, is helemaal raak. Verder onderscheidt deze plaat zich door de minder bekende Aire vasco van Antonio Jimenez Manjón en het pakkende samenspel met de cello van Edgar Moreau in de Siete caciones populares españolas. Omdat Garcia alles even prachtig speelt zit er ondanks het bekende en zeer vaak opgenomen repertoire maar één ding op voor de ware gitaarliefhebber: gewoon kopen en genieten.

Muziek voor vier cello’s? Daar is vast niet een hele cd mee te vullen, dat zullen wel arrangementen zijn. Een vooroordeel: het Tansman Cello Quartet put hier daadwerkelijk uit louter origineel repertoire, geheel twintigste-eeuws. Vier cello’s? Een extreem donkere klank die melancholie en somberheid weerspiegelt, in overeenstemming met de avondschemering op het boekje. Alweer een vooroordeel: deze muziek sprankelt en dartelt namelijk dat het een lieve lust is. Goed, de ingetogen Pensée élégiaque van Jules de Swert kun je droefgeestig noemen. Voor het overige overheersen echter speelsheid en uitbundigheid. Hoor het wervelende en energieke Allegro molto risoluto van Alexandre Tansman. Of de opzwepende Danses van Joseph Jongen, die hier en daar echt swingen. Luister naar het dartele Intermezzo van Rudolph Matz, dat je niet anders dan vrolijk kan maken.

Met vier cello’s kan het dus warempel feest zijn, zeker als het niveau wordt gehaald van dit Belgische ensemble, dat zijn naam ontleent aan de Poolse componist Alexandre Tansman. Diens Deux mouvements uit 1935 openen deze cd, waarvan de opnamen werden gemaakt in een klein Frans kapelletje hoog in de zuidelijke bergen, een plek waar jaarlijks ook een cellistenfestival plaatsvindt. Ver van de bewoonde wereld, ascetisch, helemaal teruggeworpen op de klank van dat lage instrument, de cello – kan het intiemer?

PAUL JANSSEN

JOS VAN DER ZANDEN

PAKKEND SAMENSPEL

KAN HET INTIEMER?

FISCHER, HINDEMITH E.A.

RAVEL, MASSENET E.A.

WIM VAN HASSELT, NORA FISCHER E.A. BUDAPEST FESTIVAL ORCHESTRA O.L.V. IVÁN FISCHER CHANNEL CLASSICS 0723385377160 € 23,99

ARABELLA STEINBACHER, ORCHESTRE PHILHARMONIQUE DE MONTE-CARLO O.L.V. LAWRENCE FOSTER PENTATONE 0827949053665 (SACD) € 22,99

CHANT D’AUTOMNE

FANTASIES

INSTRUMENTAAL

INSTRUMENTAAL

De Vlaamse trompettist Wim Van Hasselt is geen onbekende bij Channel Classics. In 2010 verscheen bij het label reeds zijn gelauwerde solo-cd On the Road. Tintomara (2015) kreeg een Editor’s Choice-vermelding in het toonaangevende Britse muziektijdschrift Gramophone. Voor zijn nieuwste release nam de koperblazer twee wereldpremières op. Chant d’automne van Wilhelm von Grunelius is een donker kleurend concert voor flügelhorn, pauken en strijkorkest. Vrij naar Baudelaire verklankt het stuk overpeinzingen over herfstige vergankelijkheid en doodsverlangen. Van Hasselt laat zijn bügel gloedvol somberen in breed welvende lamentaties. Première nummer twee betreft Eine Deutsch-Jiddische Kantate van Iván Fischer. Op teksten van Goethe, Rilke en Abraham Sutzkever pendelt het vijfdelige werk tussen barokpastiches en Joodse volksmuziek. In de Jiddische Arie weerklinkt een ‘entartet’ jaren-twintig-idioom, waarin Van Hasselt met verve een spijkerharde solo afsteekt. In Karl Amadeus Hartmanns Concertino voor trompet en zeven instrumenten waart de dwarse neoklassieke geest van Stravinsky rond, getuige de puntig vertolkte hink-stap-sprongritmiek en een korzelige cantilene op het openingsmotief van de Sacre. In Hindemiths Trauermusik uit de Sonate voor trompet en piano blaast Van Hasselt de luisteraar van zijn sokken.

Dit is het type cd waarmee menig jonge violist zijn carrière een aftrap hoopt te geven: een programma van showstukken in uiteenlopende stijlen, met net wat meer substantie dan een verzameling encores. Het fijne aan deze cd is dat Arabella Steinbacher zichzelf natuurlijk al lang niet meer hoeft te bewijzen. Zij heeft simpelweg een mooi programma samengesteld van stukken waarop tegenwoordig wat wordt neergekeken omdat het nu eenmaal geen grote, gewichtige concerten zijn. Steinbacher memoreert legendarische voorgangers als Heifetz, Kreisler en Menuhin, en bewijst met verve dat deze muziek, ondanks het circuspaardjesimago, ook gewoon mooi, meeslepend en ontroerend is. Waxmans Carmen Fantasie en Sarasates Zigeunerweisen krijgen sensationele vertolkingen waarin de muziek nooit het onderspit delft ten opzichte van de virtuositeit. Vaughan Williams’ The Lark Ascending vormt een weldadig rustpunt en het programma, dat verder Saint-Saëns’ Havanaise en Introduction et Rondo capriccioso alsmede Massenets Méditation uit Thaïs bevat, wordt afgesloten met Ravels Tzigane – een staalkaart van violistische technieken waarin desondanks een indruk van ongekunstelde improvisatie wordt gewekt. Hierin zou ik een wat warmere, vollere toon geprefereerd hebben, maar dat doet weinig af aan het luistergenot dat deze opname biedt.

JOEP CHRISTENHUSZ

JAN KUNST

HINK-STAP-SPRONGRITMIEK

SHOWSTUKKEN

65

0190295943394

0190295968489

NIEUW VINYL SIR SIMON RATTLE

MSTISLAV ROSTROPOVICH

Stravinsky Le Sacre du printemps

Bach Cello Suites

EVA-MARIA WESTBROEK JONAS KAUFMANN ANTONIO PAPPANO Giordano Andrea Chénier

0880242754080

DVD: 0190295937966 BLU-RAY: 0190295937799

DVD: 0880242616289 BLU RAY: 0880242616241

NIEUWE DVD’S

ANNA TSYGANKOVA HET NATIONALE BALLET O’Regan Mata Hari – A Ballet by Ted Brandsen

DENIS MATSUEV Tchaikovsky, Schumann, Stravinsky Pianorecital at the Royal Concertgebouw

NIEUWE BOXEN 93 BOXEN ZIJN TOT 31 JANUARI 2017 IN PRIJS VERLAAGD. VOOR EEN COMPLEET OVERZICHT VAN ALLE TITELS IN DEZE ACTIE ZIE KLASSIEK.LNK.TO/BOX

WARNERCLASSICS.COM

FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK

KLASSIEKEMUZIEK.NL/SPOTIFY

CD-BESPREKINGEN CHOPIN

J.S. BACH, BEETHOVEN, MEDTNER

COMPLETE SONATAS

DIVERSE WERKEN

JOSEPH MOOG ONYX 0880040415220 € 21,99

LUCAS DEBARGUE SONY 0889853417629 € 23,99

PIANO

PIANO

In 2015 opende de jonge Duitse pianist Joseph Moog als debutant de prestigieuze serie Meesterpianisten in het Amsterdamse Concertgebouw. Het vertrouwen dat de organisatie in hem stelde zegt veel over zijn spel en stijl. Moog is een virtuoos van romantische snit. Niet voor niets nam hij eerder al eens pianoconcerten van Rachmaninov en Rubinstein op. Toch is hij niet iemand die simpelweg de gebaande paden volgt. Zo nam hij eerder de onderschatte Sonate in G-groot van Tsjaikovski op en combineerde deze met een vrijwel onbekende sonate van diens Duitse tijdgenoot Xaver Scharwenka. Nu waagt hij een volledige cd aan de drie minst gewaardeerde pianowerken van Chopin: zijn drie pianosonates. Natuurlijk is dat veel vaker gedaan, maar voor een jonge pianist aan het begin van zijn carrière is het een ongebruikelijke keuze. De Eerste sonate klinkt immers zelden en van de Tweede is vooral de meesterlijke Marche funèbre geliefd, maar verder zijn het toch nocturnes, ballades, etudes en preludes waarmee te scoren valt. Moog verdedigt de sonates met verve. Chopin is onder zijn handen niet alleen een ware architect van de grote vorm, maar ook een groot virtuoos en waar mogelijk natuurlijk de romantische lyricus die we zo goed kennen. Vooralsnog de beste cd om de sonates van Chopin op waarde te schatten.

Het tweede album van Lucas Debargue die in 2015 op het Tsjaikovski Concours in Moskou vierde werd – maar volgens velen eerste had moeten worden – is een parel. De Fransman kende een wonderlijke levensloop.

Debargue begon pas op zijn elfde met pianospelen op de piano van een vriend, waarop hij muziek ‘naspeelde’ op zijn gehoor. Als zeventienjarige ging hij Arts en Literature studeren. Naast zijn studie werkte hij in een supermarkt. Drie jaar lang vergat hij de piano, maar toen hij in zijn geboortestad Compiègne werd gevraagd op te treden op een lokaal festival, deed hij dat zo briljant dat hij in contact werd gebracht met de Russische pedagoog Rena Sjeresjevskaja.

Vier jaar later was hij de grote sensatie in Moskou. Op zijn nieuwe album speelt Debargue de Toccata in c, BWV 911 met ongehoorde puurheid, diepgang en elegantie. Daarna volgt een diepbewogen uitvoering van Beethovens Sonate nr. 7 in D, op. 10 nr. 3, waardoor zelfs Beethoven – die enkel kon huilen om zijn Cavatina – geraakt zou zijn. Het derde werk op deze wonderschone cd is de Pianosonate in f, op. 5 van Medtner, waarmee Debargue tijdens de tweede ronde in Moskou een staande ovatie van 15 minuten scoorde, die pas stopte toen het licht uitging.

PAUL JANSSEN

WENNEKE SAVENIJE

ARCHITECT VAN DE GROTE VORM

PUURHEID, DIEPGANG EN ELEGANTIE

DEBUSSY, CHOPIN E.A.

BEETHOVEN, LISZT

EMIL GILELS DG 0028947962885 € 22,99

SOPHIE PACINI WARNER CLASSICS 0190295977023 € 22,99

THE SEATTLE RECITAL

DIVERSE WERKEN

PIANO

PIANO

De Oekraïense pianist Emil Gilels is al meer dan dertig jaar dood, maar nog altijd leeft zijn roem voort. Met Svjatoslav Richter was hij een van de grootste pianisten van de toenmalige Sovjet-Unie. Eerder dan Richter mocht hij naar het Westen reizen. Op 6 december 1964 maakte een amateur op professionele geluidsapparatuur een opname van Gilels’ recital in het Opera House in Seattle. De pianist speelde repertoire dat van hem vaker op plaat of cd is vastgelegd. Maar... er gaat niets boven een liverecital. De misslagen en het gehoest nemen we graag voor lief. Het klinkt allemaal wat ver weg en hol – zeg maar derde rij, tweede balkon achter – maar dat went snel en Gilels bereikt de harten wel degelijk. Eerst een viriele, rondborstige, zangrijke Waldstein-sonate van Beethoven. Daarna zijn lievelingssonate van Prokofjev: de beweeglijke en expansieve Derde. Vervolgens een monumentale eerste serie Images van Debussy. Gilels’ toon is voortdurend groot, stevig en diep, maar het is nergens grof wat hij doet. Mijn lievelingen bij deze opname: Gilels’ keuze uit de Visions fugitives van Prokofjev, stukken die schitteren door intimiteit, filigrain en humor. Van Ravel klinkt Alborada del gracioso uit Miroirs. Hartstocht en onverbiddelijke precisie ineen. Heerlijk!

Vijf maanden lang gaat ze ermee op tournee, de jonge pianiste Sophie Pacini: Beethovens Waldstein en virtuoze werken van Liszt. Wat kan de 24-jarige zoal hebben geleerd van Martha Argerich, over wie ze in interviews zo graag en in zulke lovende bewoordingen spreekt? Wel, vast dat je Liszt heel anders moet aanpakken dan Beethoven. Pacini’s hart lijkt uit te gaan naar de romantiek, ze laat Liszts klatergoud in de Tannhäuser-parafrase en de Hongaarse rapsodie stralend tot zijn recht komen, en wanneer hij in zijn Consolations mediteert maakt ze ook daarvan poëtische ontboezemingen. De passie wordt meegenomen naar Beethoven, maar gedoseerd en met een passende reserve. Toch mag je van een ‘romantische’ Beethoven spreken. Overal ligt bij Pacini het ritenuto op de loer, met name bij de voorlaatste noot van een frase. Het metrum wordt echter niet verstoord, het blijft bij subtiele fluctuaties. Ronduit verbluffend is Pacini’s technische bagage. Dat ze op het Mozarteum in Salzburg werd ondergebracht bij de afdeling Highly Gifted Students mag niet verbazen. Over Chopin zegt ze dat ze deze niet ‘suikerzoet’ wil voordragen, maar stevig, no-nonsense, soms nukkig. Dat is precies wat deze cd illustreert.

JURJEN VIS

JOS VAN DER ZANDEN

GILELS BEREIKT DE HARTEN

STEVIG, NO-NONSENSE

67

CD-BESPREKINGEN RIBERA

CORELLI

DE PROFUNDIS O.L.V. DAVID SKINNER HYPERION 0034571281414 € 22,99

ENRICO GATTI, GEATANO NASILLO, GUIDO MORINI ARCANA 3760195733974 (2 CD’S) € 31,99

MAGNIFICATS & MOTETS

SONATE A VIOLINO

RENAISSANCE

BAROK

Bernardino de Ribera (1520-1580) was kapelmeester aan de kathedraal van Toledo waar een koorboek bewaard is met de hier opgenomen motetten en magnificats. Hij is ook kapelmeester geweest in Avila en Murcia waar hij waarschijnlijk ook gecomponeerd heeft. Maar daar is geen muziek van hem bewaard gebleven, het koorboek uit Toledo is het enige dat we nog hebben. Of Ribera banden had met de bekendere Spaanse componisten weten we niet, en hij komt ook niet voor in de annalen van het Spaanse hof. Hij was een van die zeer vele componerende kapelmeesters van wie we toevallig nog wat muziek hebben.

Ribera is typisch een exponent van de vroege Spaanse renaissance.

Zijn muziek is bijzonder donker en sober van klank, ook in de magnificats is uitbundigheid ver te zoeken. Dat is opmerkelijk want het Magnificat is toch een uiterst vreugdevolle tekst die door componisten vaak uitbundig is getoonzet. Die duisterheid van Ribera’s muziek weet het in 2011 opgerichte vocale mannenensemble De Profundis goed te treffen.

Hij past bovendien erg goed bij hun naam. Bij deze muziek moet de klank als het ware uit de diepte omhoog komen, en dat horen we op deze cd in optima forma.

Het is nu dertig jaar geleden dat violist Enrico Gatti zijn Ensemble Aurora oprichtte. Mooie gelegenheid om een van zijn oudere opnamen weer eens opnieuw uit te brengen, en helemaal omdat het gaat om Arcangelo Corelli’s beroemde twaalf vioolsonates. Gatti heeft veel onderzoek naar Corelli gedaan, en ook nu nog is dit een van de allermooiste uitvoeringen van Corelli’s opus 5. Gatti weet precies de kern te raken van Corelli’s kunst, waarin het virtuoze wel een rol speelt maar waarin het vooral ook gaat om het verkennen van de harmonische mogelijkheden van de viool. Corelli publiceerde dit opus 5 heel symbolisch op 1 januari 1700, om daarmee aan te geven dat wat hem betreft niet alleen een nieuwe eeuw maar ook een nieuwe fase in de ontwikkeling van de viool was begonnen. Het exuberante van de zeventiende-eeuwse vioolmuziek maakte plaats voor een evenwichtiger stijl. Dat aspect weet Enrico Gatti prachtig uit te diepen. Zijn twee continuospelers zitten erbovenop en volgen hem feilloos. Klavecinist Guido Morini kennen we tegenwoordig vooral als vaste toetsenman en huiscomponist van Marco Beasley, maar hij begon zijn loopbaan als freelancer in diverse ensembles. Goed dat deze state-of-the-artuitvoering van Corelli’s opus 5 weer verkrijgbaar is!

MARCEL BIJLO

MARCEL BIJLO

RIBERA’S DUISTERE MUZIEK

ENRICO GATTI RAAKT DE KERN

J.S. BACH

FUX, KERLL

KYUNG WHA CHUNG WARNER CLASSICS 0190295944162 (2 CD’S) € 23,99

VOX LUMINIS O.L.V. LIONEL MEUNIER RICERCAR 5400439003682 € 22,99

SONATAS & PARTITAS

REQUIEMS

ZIE DE AANBIEDING OP PAGINA 10 BAROK De laatste jaren was het stil rond de Koreaanse violiste Kyung Wha Chung die al sinds de jaren zeventig furore maakte. Niet omdat ze van haar pensioen wilde gaan genieten, dat wil geen enkele echte musicus, maar omdat ze een kleine tien jaar door een handblessure niet op het hoogste niveau kon spelen. Nu is ze terug. En hoe…! Vorig jaar verscheen er bij Warner Classics al een cd-box met in het verleden opgenomen werken en nu ligt haar eerste nieuwe cd sinds vijftien jaar in de schappen. En het is meteen een gewaagde onderneming: alle sonates en partita’s van Bach. Het was een lang gekoesterde wens van Chung die doorkruist werd door haar blessure. Gelukkig heeft ze niets van haar souplesse en eigenzinnigheid verloren en combineert ze die zelfs met een behoorlijke diepgang. Haar opname van de sonates en partita’s is zoiets als de opname van alle cellosuites van Bach die Rostropovitsj ook pas op latere leeftijd vastlegde. Net als Rostropovitsj trekt Chung zich niets aan van uitvoeringspraktijk en heersende mode en doet ze gewoon waar ze goed in is: zodanig muziek maken dat de naakte essentie bloot komt te liggen. Haar tempi zijn nimmer duizelingwekkend, haar zeggingskracht is dat des te meer.

Johann Joseph Fux (1660-1741) werkte aan het Weense hof waar zowel de Italiaanse opera als de Franse instrumentale muziek floreerde. Fux schreef in beide genres. Toen zijn broodheer keizer Leopold I ten grave werd gedragen, componeerde Fux een keizersrequiem dat in zekere mate teruggrijpt op oudere compositiestijlen. In Wenen beschikte men nog over een blazersensemble met cornetti en trombones, overal elders in Europa was die ensemblevorm al van het toneel verdwenen, en Fux maakt in zijn requiem knap gebruik van de mogelijkheden van die instrumenten. Vox Luminis voerde dit werk uit tijdens het aan Oostenrijk gewijde Festival Oude Muziek 2014 en nam het nu, samen met het wat compactere requiem van de iets oudere Johann Kaspar Kerll, voor Ricercar op. Kerlls Requiem is vooral schatplichtig aan Heinrich Schütz, een componist van nog weer een generatie ouder, en bevat veel minder barokke elementen dan het requiem van Fux. Vox Luminis is op dit moment een van de grote smaakmakers in de oude muziek. Door de bezetting met twaalf stemmen, die zowel solistisch als in ensembleverband ideaal klinken, geeft Vox Luminis deze muziek precies de juiste allure. Een groter koor zou ook denkbaar zijn, maar dan gaat er heel veel aan details in de muziek verloren.

PAUL JANSSEN

MARCEL BIJLO

DE NAAKTE ESSENTIE

68

BAROK

SMAAKMAKERS IN DE OUDE MUZIEK

TELEMANN

REICH

HAMBURGER RATSMUSIK O.L.V. SIMONE ECKERT CPO 761203796823 € 14,99

ENSEMBLE SIGNAL O.L.V. BRAD LUBMAN HARMONIA MUNDI 093046767129 € 22,99

TRIOS POUR LE DESSUS DE VIOLE

DOUBLE SEXTET, RADIO REWRITE

BAROK

HEDENDAAGS

De dessus of pardessus de viole is de allerkleinste telg van de gambafamilie, zijn toonhoogte is die van de viool. In de zeventiende eeuw maakte hij in Frankrijk deel uit van het gambaconsort waarin de hele gambafamilie verzameld was. Hij werd in de achttiende eeuw weinig meer bespeeld. Maar doordat de gewone basgamba in Duitsland toen nog zo populair was, ontstond er ook weer interesse in de kleine gamba. En dus schreef Georg Philipp Telemann er muziek voor, zoals hij dat deed voor ieder denkbaar instrument van zijn tijd. Hamburger Ratsmusik presenteert op deze cd acht triosonates waarin Telemann de kleine gamba combineert met blokfluit of hobo. Sommige van deze sonates kennen we in uitvoeringen met viool, maar de pardessus klinkt echt heel anders. Heel scherp, ook niet echt als een gamba. Soms denk je een mondharmonica te horen.

Deze muziek was bedoeld om thuis voor eigen plezier te spelen en dat speelplezier horen we ook bij Hamburger Ratsmusik. Pardessus de viole, blokfluit en hobo worden geschraagd door een pittig continuogroepje van lage gamba, luit en klavecimbel. De musici dagen elkaar uit in het vinden van de origineelste versieringen, en dat maakt deze uitvoeringen bijzonder spannend.

Meespelen met een opname van jezelf op band en op die manier faseverschuivingen en interlocking bewerkstelligen: in 1967 kwam Steve Reich al op dat idee met zijn Violin Phase. Veertig jaar later herhaalt hij het in zijn Double Sextet (2007) en de techniek blijkt nog niets aan speelsheid te hebben ingeboet. Toch koos Ensemble Signal ervoor om op deze cd met dubbel sextet te spelen. Het effect is niet minder verrassend: de interacties van strijkers, piano’s, vibrafoons, fluiten en klarinetten genereren een heerlijk hypnotiserende klankencaleidoscoop. Harmonisch is het allemaal eenvoudig, het adembenemende zit ’m in de energieke ritmiek, die afwisselend statisch, jazzy, stravinskiaans onvoorspelbaar en (in het tweede deel, Slow) geheimzinnig-reflectief is. Reich nadert inmiddels de tachtig, maar hij kan het zich veroorloven om te blijven volharden in de minimalistische stijl waarvan hij een van de grondleggers was. Op deze cd ook een van zijn recentste werken, Radio Rewrite uit 2013. Aanleiding daartoe was Reichs contact met de popgroep Radiohead. Hun songs inspireerden hem tot een vijfdelige suite die popmuziek benadert. Overal overheersen syncopen, jazzy akkoorden, mooie diepe bassen. De cd vormt een vervolg op het eerder door Ensemble Signal uitgebrachte Music for Mallet Instruments.

MARCEL BIJLO

JOS VAN DER ZANDEN

BIJZONDER SPANNEND

ADEMBENEMENDE RITMIEK

REICH

FISCHER

DUET

COMPOSER’S PORTRAIT 1

MDR LEIPZIG RADIO SYMPHONY ORCHESTRA & CHORUS O.L.V. KRISTJAN JÄRVI SONY 0889853663620 (2 CD’S) € 23,99

NORA FISCHER, WIM VAN HASSELT E.A. KOBRA ENSEMBLE CHANNEL CLASSICS 0723385345169 € 23,99

HEDENDAAGS

HEDENDAAGS Steve Reich wordt tachtig in oktober, en dus vond men het op de burelen van Sony tijd voor een nieuwe cd. Op de dubbeluitgave een hoofdrol voor het Leipzig Radio Symphony Orchestra & Chorus. Onder leiding van Kristjan Järvi zette het gezelschap twee nog niet eerder opgenomen stukken op cd. Première een betreft de orkestversie van de Daniel Variations, een in memoriam voor de in 2002 vermoorde reporter Daniel Pearl. Ook de tweede primeur betreft een orkestarrangement van een eerder werk: You Are (Variations), op teksten van Joodse mystici en Ludwig Wittgenstein. In beide stukken vormen traag evoluerende akkoordreeksen en canontechnieken het uitgangspunt voor de duizelingwekkende moirépatronen waar Reich sinds de jaren zestig patent op heeft. Ondanks het feit dat de componist zijn wall of sound van resonerend slagwerk, dreunende pianobassen en pulserende strijkerstapijten in de orkestbewerkingen nog wat hoger opstapelt, weet Järvi de in elkaar grijpende ritmes met de precisie van een Zwitsers uurwerk over het voetlicht te brengen. Persoonlijke favoriet: The Four Sections, waarin Reich contrapuntische weefsels van groeiende complexiteit uitvouwt over de verschillende orkestgroepen.

Met een messcherpe vertolking van Clapping Music laat het zich raden waarom de cd de titel Duet meekreeg.

Met zijn Budapest Festival Orchestra verwierf Iván Fischer de afgelopen decennia wereldfaam als dirigent. Dat de Hongaar ook met het componeerpotlood uit de voeten kan, blijkt uit deze release. Kenmerkend voor Fischers muzikale ABC is een sterk eclectische inslag, zo schrijft hij in de liner notes.

Neem zijn Spinoza-translations, een zestal miniatuurtjes voor sopraan en kamerensemble, gecomponeerd op in het Oudnederlands vertaalde tekstfragmenten van de zeventiende-eeuwse filosoof. Middeleeuws aandoende bourdontonen en barokkerige cellolijnen wisselen er stuivertje met snikkende Joodse volksmuziek en de puntige harmonieën van een Weill-pastiche. Ook de miniopera Tsuchigumo schiet heen en weer tussen uitersten: monteverdiaanse recitatieven gaan over in Franse chansons. Een barokke chaconne gaat hand in hand met de exotische fluit- en slagwerkklanken die Fischer ontleende aan het Japanse noh-theater. Kanttekening: men kan zich afvragen of Fischers muziek genoeg spankracht heeft om een hele cd te vullen. Hoewel zijn noten getuigen van vakmanschap, schuurt zijn zelfbenoemde eclecticisme soms dicht langs epigonisme. Dat maakt zijn werk er niet altijd even spannend op.

Staat tegenover dat er voortreffelijk wordt gemusiceerd door een prachtig singend Kobra Ensemble en een nog prachtiger zingende Nora Fischer.

JOEP CHRISTENHUSZ

JOEP CHRISTENHUSZ

MESSCHERP

FISCHERS MUZIKALE ABC

69

CD-BESPREKINGEN FIBICH

PEPUSCH

VOCALE SOLISTEN, MAGDEBURGISCHE PHILHARMONIE O.L.V. KIMBO ISHII CPO 761203798124 (2 CD’S) € 39,99

THE HARMONIOUS SOCIETY OF TICKLE-FIDDLE GENTLEMEN E.A. O.L.V. ROBERT RAWSON RAMÉE 4250128515023 € 22,99

NEVESTA MESSINSKÁ

VENUS AND ADONIS

OPERA

OPERA

Zdenek Fibich (1850-1900) heeft altijd in de schaduw gestaan van zijn oudere landgenoten Smetana en Dvorák. Bij hem geen Boheemse en Slavische volksmelodieën, maar eerder Duitse sferen die hem het predicaat ‘Tsjechische Wagner’ hebben bezorgd. Dat is goed te horen in zijn opera Nevesta messinská naar Schillers tragedie Die Braut von Messina over de rivaliteit van twee broers. Deze zonen van de overleden vorst van Messina zijn verliefd op dezelfde vrouw, die uiteindelijk hun zuster blijkt te zijn. De muziek is naar Wagners voorbeeld doorgecomponeerd, met lange monologen die uit vrije declamatie lijken voort te komen en een drukdoend orkest dat een web van leidmotieven spint rondom de tragische gebeurtenissen. De derde en laatste akte, waarin de een na de ander het leven laat, bevat zelfs een treurmars als in Götterdämmerung.

Ondanks Wagners invloed vond Fibich toch een eigen weg, maar bij de première in 1884 reageerde het publiek allerminst enthousiast. Het Theater Magdeburg verzorgde pas anderhalf jaar geleden de Duitse première. De uitvoering die nu op cd is verschenen, komt niet uit de eredivisie maar is goed genoeg voor een kennismaking met deze bijna vergeten opera. Onder de zangers excelleren Thomas Florio en Richard Samek, die de rollen van de twee broers vol schwung vertolken.

Pepusch is vooral bekend van zijn bijdragen aan The beggar’s opera, maar destijds oogstte hij ook met Venus and Adonis veel succes bij het Londense publiek. Het is een ‘masque’, in dit geval een miniatuuropera die nog geen anderhalf uur in beslag neemt. Voor het verhaal van Ovidius zijn slechts drie

EDDIE VETTER

EDDIE VETTER

VOL SCHWUNG

VAN TEDERE LIEFDE TOT BITTERE WRAAK protagonisten nodig. De liefdesgodin Venus (alt) probeert de jonge jager Adonis (sopraan) te verleiden, de jaloerse oorlogsgod Mars (tenor) komt tussenbeide, Adonis wordt dodelijk gewond door een wild zwijn en de onsterfelijke Venus moet tot in eeuwigen dage treuren om zijn dood. Bij gebrek aan potente castraten vertolkte in 1715 de sopraan Margherita de l’Epine de rol van Adonis in travestie. Net als zijn jongere tijdgenoot Händel kwam Pepusch uit Duitsland en had hij zich de virtuoze Italiaanse operastijl eigengemaakt. Zo legt hij de twee hoofdrollen spannende coloraturen in de mond. De gevoelens lopen uiteen van tedere liefde tot bittere wraak en vertwijfeling. Ze krijgen fraai reliëf in de stemmen van Ciara Hendrick (Venus), Philippa Hyde (Adonis) en Richard Edgar-Wilson (Mars). Het vaardige ensemble van vijftien musici ontleent zijn lange naam aan een beschrijving van de groep die in de zeventiende eeuw het eerste openbare concert in Londen heeft gegeven.

GOLDMARK

BELLINI, GOUNOD E.A.

KATERINA HEBELKOVÁ, NUTTAPORN THAMMATHI E.A. PHILHARMONISCHES ORCHESTER FREIBURG O.L.V. FABRICE BOLLON CPO 761203501328 (3 CD’S) € 42,99

PRETTY YENDE E.A. ORCHESTRA SINFONICA NAZIONALE DELLA RAI O.L.V. MARCO ARMILIATO SONY 0889853216925 € 23,99

DIE KÖNIGIN VON SABA

A JOURNEY

OPERA Tot voor kort kende ik Goldmarks Die Königin von Saba alleen van naam – en van de ravissante tenoraria Magische Töne, door grootheden als Caruso en Gedda op de plaat gezet. Een aria die nieuwsgierig maakte naar meer. Die Königin von Saba (Wenen, 1875) was Goldmarks eerste en succesvolste opera. Met zijn afwisseling van aria’s, ensembles, koren en balletten is het een typische negentiende-eeuwse grand opéra; het idioom een amalgaam van Meyerbeer en Wagner, met Judeo-oriëntaalse (én Hongaarse) elementen.

Het ontbreekt Die Königin misschien aan muzikaal-dramatische coherentie om een vergelijking met de meesterwerken uit de periode te kunnen doorstaan, maar deze voortreffelijke opname van cpo maakt alleszins duidelijk hoe het werk dankzij de kleurrijke tableaus, de sensuele lyriek en de sterk gekarakteriseerde hoofdrollen tot de opkomst van het nazisme met groot succes repertoire kon houden. De jonge Thaise tenor Nuttaporn Thammathi, lyrisch en vurig, is een prachtige Assad, de hoveling van koning Salomo die verscheurd wordt tussen de liefdeblijken en afwijzingen door de koningin van Seba. De fatale koningin zelf wordt zinderend vertolkt door Katerina Hebelková. Irma Mihelics ontroert als Assads vertwijfelde verloofde Sulamith en Károly Szemerédy is een waardige, zij het wat overmatig vibrerende Salomo.

Een glansrol ook voor het orkest in deze partituur vol magische tonen.

Ik heb helemaal niets met Rossini’s Una voce poco fa. Dat je de aria op concoursen zingt, snap ik wel: je moet de jury laten horen dat je alle coloraturen en trillers paraat hebt, al weet ik uit ervaring dat ook juryleden hem vaak niet meer kunnen horen. Pretty Yende zingt de aria virtuoos, aanstekelijk en levendig, maar niet vlekkeloos. Dat het duet uit Lakmé niet helemaal overtuigt, ligt voornamelijk aan het bloedeloos spelende orkest, want het Franse repertoire is iets waarin Yende mijns inziens uitblinkt. Ik had dan ook graag iets uit Thaïs of Manon gehoord, zeker in plaats van Lucia, de rol die zo te horen nog niet haar sterkste is. Maar verder niets dan lof over de debuut-cd van deze prachtige zangeres. Haar hoogte is prima

JAN KUNST

BASIA JAWORSKI

ZINDEREND

70

OPERA-ARIA’S

PRETTY YENDE: PRACHTIGE ZANGERES en haar kristalheldere stem is mooier dan mooi. Haar meisjesachtig timbre maakt haar geknipt voor Juliette, en ook Bellini past haar als een handschoen: Beatrice di Tenda zet zij helemaal naar haar hand. Ook I Puritani, waarin zij wordt bijgestaan door Gianluca Burato en Nicola Alaimo, ligt haar perfect. Echt schitteren doet zij met Le comte Ory van Rossini. Met die rol heeft zij in 2013 haar Met-debuut gemaakt, die zit dan ook helemaal in haar systeem. Ongeëvenaard.

THE LOST SONGS OF ST KILDA

LANGELAND

VOLKSMUZIEK/HEDENDAAGS

WERELD/JAZZ

THE MAGICAL FOREST SINIKKA LANGELAND ECM 0602547768315 € 23,99

TREVOR MORRISON, SCOTTISH FESTIVAL ORCHESTRA O.L.V. JAMES MACMILLAN DECCA 0028948127855 € 22,99

Het is even schrikken voor wie deze cd nietsvermoedend opzet: een gebrekkige opname van een wat aarzelende pianist op een niet onberispelijk gestemd instrument. Komt dit uit de eens fameuze studio’s van Decca? Of is dit huisvlijt van een amateur? Precies: dat laatste. In 2008 bezocht Stuart Mackenzie, uitgerust met een laptop en een microfoontje van drie pond, zijn vriend Trevor Morrison in een Edinburghs verzorgingstehuis. Hij legde er vast hoe de tachtigjarige Trevor uit zijn hoofd een achttal deuntjes speelde. Het bleek een musicologisch belangrijke gebeurtenis: Trevor had deze wijsjes tijdens WO II geleerd van zijn pianoleraar, een van de laatste 36 bewoners van het afgelegen eiland St Kilda die in 1930 gezamenlijk het voorouderlijke eiland ten noordwesten van de Buiten-Hebriden voorgoed vaarwel hadden gezegd. Op die middag in 2008, vier jaar voor Trevor zou overlijden, werd de muzikale erfenis van St Kilda op het nippertje gedocumenteerd. Van musicologisch belang – maar meer dan dat. Decca vroeg een vijftal componisten de verloren liederen van St Kilda te gebruiken voor nieuwe orkestrale composities, met wisselend maar fascinerend resultaat. Van Rebecca Dales onbeschaamd sentimentele zetting van Soay, tot Craig Armstrongs episch-atmosferische tweeluik Stac Lee. Een fascinerende uitgave.

De Noorse zangeres en kantelespeelster Sinikka Langeland heeft meerdere prachtplaten op haar naam staan. Ze maakt muziek die meteen beelden op het netvlies tovert; beelden van een mooi landschap waar het leven hard is.

Telkens is de basis de combinatie van ijle harpklanken en haar weerbarstige stem. Langelands stem rafelt en kraakt tot op het punt van breken; de stem van een doorzetter, van iemand die weet wat ze wil omdat ze door schade en schande wijs geworden is. In wezen is dat al genoeg om ademloos naar te luisteren, maar Langeland schrijft ook liedjes waartegen elk verzet bij voorbaat zinloos is. Om het verhaal af te maken, kiest ze steeds weer formidabele muzikanten in haar band. Twee van de allerbeste Noorse blazers bijvoorbeeld: Trygve Seim op saxen en Arve Henriksen op trompet. Of de Zweedse bassist Anders Jormin, de man met het indringende, donkere geluid. The Magical Forest voegt wel een heel nieuw element toe, namelijk de engelachtige stemmen van Trio Mediaeval.

Enerzijds schuift de muziek daarmee op naar vertrouwder terrein, zoals de platen die saxofonist Jan Garbarek met het Hilliard Ensemble maakte.

Anderzijds wordt de altijd al aanwezige binding met aloude volksmuziek erdoor versterkt. De muziek is er wel minder robuust door geworden, maar niet minder overweldigend.

JAN KUNST

MISCHA ANDRIESSEN

MUZIKALE ERFENIS

OVERWELDIGEND

LOVE STORY

SHAY ALON

OLIVER TWIST: LE MUSICAL

VALENTINA LISITSA, BBC CONCERT ORCHESTRA O.L.V. CHRISTOPHER WARREN-GREEN, GAVIN SUTHERLAND DECCA 0028947894544 € 22,99

NICOLAS MOTET, DAVID ALEXIS, PRISCA DEMAREZ E.A. ORCHESTRE À CORDES DE BUDAPEST WARNER CLASSICS 0190295944889 € 22,99

FILMMUZIEK

MUSICAL

Het woordje ‘from’ staat centraal hier. Delen uit allerlei werken als tophits bijeengebracht. Muziek die door tv en bioscoop bij zowat iedereen in het geheugen is gegrift, die haast iedereen een aha-erlebnis geeft. Stukken uit pakweg een halve eeuw bioscoopfilm. Pianiste Valentina Lisitsa selecteerde er bovendien de meest volumineuze, om niet te zeggen luidruchtigste delen uit.

Een ware storm aan passie trekt over, vol majestueuze passages die in de film hoogdramatische momenten steunen of aankondigen. Daar werd vroeger namelijk opvallend vaak de piano bij ingezet, met name in de jaren veertig en vijftig. Speelse Rachmaninov-achtige slierten pianomuziek versmelten daarbij met orkesttutti’s, meestal voorzien van wervelende crescendi die op machtige fortissimo’s in de piano uitlopen. Deze cd mag dan Love Story heten, een romantische verklanking van intieme liefdesmomenten moet je niet verwachten. Dit is het grotere werk: Nino Rota, Richard Rodney Bennett, Hubert Bath en Carl Davis wisten met decibellen om te gaan. Hun partituren zijn geheel intact gelaten: niets is hier bewerkt of gearrangeerd. Zo weet de charismatische Oekraïense internet queen Lisitsa alweer een gat in de markt te vinden. Met haar verbluffende pianistische akrobatiek roept ze de geesten op van Liszt en Rachmaninov, die in hun tijd eveneens gevleugelde paarden waren.

Op 23 september is in Parijs de eerste Franse musical in première gegaan, gebaseerd op een beroemde Engelse roman uit 1838: Oliver Twist van Charles Dickens. Shay Alon componeerde al eerder de muziek bij musicalproducties als Avenue Q, Alladin en Salt and Honey. Voor deze productie schreef hij swingende muziek, die in de opgeruimde sfeer van Bernsteins West Side Story recht tot het hart spreekt en jazzy wordt gezongen. Oliver Twist is het verhaal van een straatarm jongetje wiens moeder kort na zijn geboorte is gestorven, terwijl hij geen idee heeft wie zijn vader is. Na acht jaar weeshuis belandt het jochie op straat, waarna hij achtereenvolgens schoorsteenveger, begrafenisondernemer, zakkenroller en bendelid in Londen wordt. Na een heleboel spannende avonturen komt Oliver er tenslotte achter wie zijn vader was. Hij deelt diens erfenis met zijn onbetrouwbare halfbroer Monks en bouwt in Amerika een nieuw leven op. Het verhaal doet een beetje denken aan dat van ‘onze’ Kruimeltje. Op de tot de verbeelding sprekende cd-opname van deze Frans-Britse musical wordt spontaan en recht voor zijn raap gezongen. Het orkest staat garant voor de juiste sfeertekening en een afwisselend sentimentele, luidruchtige, dromerige en swingende begeleiding.

JOS VAN DER ZANDEN

WENNEKE SAVENIJE

PIANISTISCHE AKROBATIEK

RECHT VOOR ZIJN RAAP

71

PUZZEL Jan Peter Raat

ONZINZINNENPUZZEL (VAN TEMPOAANDUIDINGEN) Hieronder volgen twaalf onzinzinnen, waarin veelal Italiaanse namen en (tempo)aanduidingen van muziekstukken verborgen zijn.

Vul deze termen/namen in onderstaand schema in. De verticale gearceerde kolom geeft dan een toepasselijk woord.

1.

Dat Wilco N.B. Rio niet gehaald heeft, is me een raadsel.

7.

Alle grote mensen achteraan in de rij aansluiten.

2.

Is die Fin al ergens gesignaleerd?

8.

Misschien kom je Daan dan tegen.

3.

Ada, Giovanni en Karlijn zijn de winnaars.

9.

Denkt de burgemeester van Den Bosch er zo over?

4.

Hoeveel argonauten gingen er met Jason mee?

10.

Volgens het menu eten we eerst een visgerecht.

5.

Je liep expres tot over de streep.

11.

Dit stuk wordt ‘de dynamo der atonale muziek’ genoemd.

6.

Lees jij ook de Viva, Celine?

12.

Je hebt echt talent om piano te spelen.

OPLOSSING 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

OPSTUREN NAAR

PRIJSWINNAARS

Stuur uw oplossing met naam, adres

Naam Plaats

en/of e-mailgegevens voor 28 oktober 2016

Mw. M. Witsen Elias

BUSSUM

naar: Vereniging Klassieke ­Zaken,

Dhr. H. Goudriaan

FIJNAART

Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­

Dhr./Mw. R. Wattel

HOOFDDORP

algemeen@klassiekezaken.nl.

Mw. A. Leydekker

OVERASSELT

Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van

Dhr./Mw. A. de Roo

DEN HAAG

de cd Daniel Röhn, The Kreisler Story verloot.

Dhr. D. Bouwhuis

EINDHOVEN

Met dank aan Brilliant Classics.

Dhr./Mw. R. Lager

GRONINGEN

Dhr. R. van de Scheur

TER IDZARD

Mw. E. Schmitz

KROMMENIE

Mw. L.F.M. Cornelis-Schouters

DIEMEN

11

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 4/2016: Il ritorno d’Ulisse in patria De prijswinnaars ontvangen de cd: ­Colour me Classical Met dank aan Universal Music.

72

12

KinderZAKEN

KLASSIEKE

...voor kinderen en andere volwassenen

DOOLHOF Noodkreet!

‘Ik heb geen verstand van klassieke muziek. Waar moet ik beginnen? Het is een doolhof.’

Dat vind ik zelf ook.

Moet je verstand van klassieke muziek Foto: Shut terstock.com

hebben?

Nee hoor*. Gewoon luisteren. Ja, maar waarmee beginnen?

Ik zou zeggen: wannéér beginnen? Jong, jong, jong. Voorbeeld. Een baby van een Amerikaanse ambassadeur werd in China geboren. De baby hoorde twee jaar Chinees om zich heen. Ambassadeur

Klassieke muziek bij de wieg. De muziek

vertrok, en wat bleek: dit kind leerde later

argeloos op de oren leggen.

Zet je fantasieknopje op: Finse meren in

sneller Chinees dan kinderen die die

Tip. Je gaat naar een platenwinkel en zegt:

het jaar 1919.

geluiden op jonge leeftijd niet gehoord

“Ik wil graag een klassieke cd hebben. Ik

Je hoort gelijk nog een aantal andere

hadden. Toekomstige ouders, maar ook

ben een kind en daarom geen kinderach-

Finse componisten.

grootouders: weet wat je te doen staat.

tige muziek.”

Je luistert, en misschien vind je er niet veel

Ik ben gaan zoeken naar Finse jazz voor

aan. Geeft niet. Sommige muziek moet

mijn radioprogramma Jazz in the Eve-

rijpen, en jij moet zelf rijpen.

ning*.

En wéér naar de winkel. Je maakt een

Finse saxofonist, Timo Lassy.

praatje en neemt een ander cd’tje mee. Na

Live with Lassy. Het is een coole vogel.

drie keer krijg je korting. Wedden? Want de

Lekkere tippeljazz. Op #7 de aankondi-

man of vrouw in de winkel ziet in jou een

ging in het Fins met die mooie rollende

potentiële koper voor de toekomst.

rrrrrr.

Je neemt de cd’s mee naar school en je

A. RAITIO, SIBELIUS E. IA FINLAND DONG-SUK KANG, CHESTRA LAHTI SYMPHONY OR O.L.V. OSMO VÄNSKÄ BIS 7318590005750

vraagt aan je juf of meester of die een

Wat was jouw eerste kennismaking met

leuk verhaaltje over die componisten wil

klassieke of jazzmuziek?

vertellen. Verhaaltjes helpen bij ontdek-

Iedere mailer krijgt de

ken van muziek. Mozart kon bijvoorbeeld

Klassieke Kinderzaken

van achter naar voren praten. Wist je dat

De 13de mailer ontvangt de dubbel-cd

konde

niet? kijlreE raaw*.

Het Kasteel van Beethoven. edwinrutten@edwinrutten.nl

Ik presenteer op Radio 4 al jaren het programma Muziekwijzer. Wat heb ik een boel gehoord.

Vorige maand een Finse componist die ik niet kende: Väinö Raitio, met de compositie De zwanen.

Hoe loopt het af met de zwanen?

Nou dag!

Edwin Rutten

PPS. Maar iets weten over muziek hoeft niet tegen je te werken.

TIMO LASSY LIVE WITH LASSY4114651 (LP)

PS. Eerlijk waar, kijlreE raaw.

PPS. Nieuwsgierig blijven. Kun jij dit achterstevoren zeggen?

834 SCHEMA RECORDS 801

73

ALKMAAR Boekhandel Feijn Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

EMMEN The read shop xl Vermeer Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

MAASTRICHT Boekhandel Dominicanen  Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl

ALMELO Hilarius Broekhuis Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis  Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

MIDDELBURG De Drukkerij  Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd.  Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

NIJMEGEN Boekhandel Roelants  LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

AMSTERDAM Boudisque muziek en film Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

GOES Boekhandel De Koperen Tuin  Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

Kroese Klassiek  Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl

Broekmans & Van Poppel Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

GRONINGEN Boekhandel Van der Velde  A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl

Charles Muziek Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl Concerto Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN Nawijn en Polak boekverkopers Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl ARNHEM Boekhandel HIJMAN ongerijmd Grote Oord 15 / 026-4424938 www.hijmanongerijmd.nl/salon-classique DE BILT Bouwman boeken Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven BERGEN OP ZOOM Quist Boekhandel Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl BREDA Muziekhandel Spronk / De Vrije Boekhandel Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl COEVORDEN Music & more Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl DELFT Muziekhandel Van Buytene Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl DEN HAAG Velvet / Paagman  Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl DORDRECHT De muziekdragerij Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com

Het Carillon Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl Plato Groningen  Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

ROTTERDAM de Doelen winkel  Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl

HENGELO Boekhandel Broekhuis  Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl

SCHAGEN Boekhandel Plukker  Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl

HOUTEN Boekhandel Wijs Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KRIMPEN A/D IJSSEL Brugzicht Boeken & Muziek  Stad en Landschap 25/29 / 0180-590237 www.brugzicht.nl KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop  Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl

LEEUWARDEN Boekhandel Van der Velde  Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl

DRIEBERGEN CD Artline V.O.F.  Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

Velvet Music  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl MAASSLUIS Mastersound  Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

SNEEK Boekhandel Van der Velde  Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST Boekhandel Van de Ven  Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP Boekhandel Jansen & de Feijter  Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl

LAREN Larense Boekhandel  Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl

LEIDEN Plato Leiden  Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

EINDHOVEN Bullit Klassiek  Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

RODEN Boekhandel Daan Nijman  Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl

HEERENVEEN Binnert Overdiep  Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl

DRACHTEN Boekhandel Van der Velde  Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl

OLDENZAAL Boekhandel Broekhuis  In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl OOSTERBEEK Plantage Meijer & Siegers  Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl

HAARLEM Bruno Klassiek  Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl

Poort  Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl

NOORDWIJK Boekhandel van der Meer/het cultuurcafé  De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer

VENLO Sounds Recordshop BV  Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl WIJK BIJ DUURSTEDE Boekhandel Pettinga  Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN Music All In  Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE Plato Zwolle  Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl Waanders in de broeren  Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl

Winkels met postorderservice

✔ Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld. ✔ De in dit magazine besproken cd’s zijn ten allen tijde door de klassieke zaken specialisten te bestellen

74

BACH Franse Suites M U R R AY P E R A H I A

“Murray Perahia, who has made a specialty of Bach since the 1990s, is one of the most rewarding interpreters both live and on disc” THE NEW YORK TIMES

Foto: Reg Wilson

EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING

27,99 * 99 22,

KWINTESSENS VAN DE ROMANTISCHE BALLETTEN

27,99

CLUBLEDEN

17,99

*

7CD

7CD

Het zwanenmeer, Doornroosje en De notenkraker zijn niet alleen romantische meesterwerken van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, het zijn ook nog eens balletten die herinneren aan een bijzondere periode van het jaar. Als de dagen donkerder worden en de dennengeur zijn intrede doet, vormen Tsjaikovski’s meeslepende noten de perfecte soundtrack, zo is de afgelopen decennia gebleken. Logisch. Als geen ander slaagt deze componist erin zijn melodieën zo beeldend te maken dat het hele verhaal zich als vanzelf manifesteert. Dirigent André Previn begreep de beeldtaal van Tsjaikovski. Toen hij vanaf de late jaren zestig chef-dirigent was van het London Symphony Orchestra verzorgde hij een aantal even bevlogen als spraakmakende uitvoeringen van deze kwintessens van de romantische balletten. De opnamen die volgden zijn sindsdien altijd tot de absolute favorieten blijven behoren. En ook anno 2016 heeft de lezing van Previn en zijn Londense orkest niets aan levendigheid en ontroermomenten ingeboet. De omhelsfactor is nog altijd zo groot dat het opzetten van deze cd’s alleen aangeraden wordt als u er echt even voor kunt gaan zitten. Deze box, waarin de drie balletten van ­Tsjaikovski door Previn en de Londenaren nu verenigd zijn, nagelt u nog steeds dwingend aan uw luisterstoel.

TSJAIKOVSKI SWAN LAKE THE SLEEPING BEAUTY THE NUTCRACKER

LONDON SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. ANDRÉ PREVIN WARNER CLASSICS 0190295974893 (7 CD’S) VKZ 165 779

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.

WORDT U AANGEBODEN DOOR

76