Vkz2017 03 by Klassieke Zaken

HÃ©t tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek / 37e jaargang juni 2017

ERIC VLOEIMANS & HOLLAND BAROQUE Carrousel

Dido & Aeneas Gestrand verlangen

Jonas Kaufmann De stem van een held

Presents

30 YEARS OF NAXOS THE ANNIVERSARY COLLECTION

30 CDS TO CELEBRATE 30 YEARS

This limited edition anniversary boxed set comprises thirty CDs spanning the wide range of the label’s repertoire and featuring many of the artists and orchestras with whom the label is identified.

8.503293

“In celebrating Naxos’ 30th anniversary, my hope is that we can all strive to adapt, evolve and reinvent ourselves in the same way that Klaus has done at Naxos. I am proud to be a Naxos artist!” – Marin Alsop

Klaus Heymann

“Giltburg has all the agility, power and expressive intensity Shostakovich’s piano concertos demand… And he has found like-minded partners in the RLPO and Petrenko” Gramophone

“The performances are predictably excellent… Yves Thibaudet negotiates the two opening chains of variations with wide-ranging characterisation” BBC Music Magazine

“…the singing is gripping: baritone Roman Trekel is one of today’s top Wozzecks, full-on and volatile, his violence cracked with frailty, and Anne Schwanewilms plays Marie with devastating dignity.” The Guardian

8.573501

8.660390-91

8.559790

8.573666

RECENT AND NEW RELEASES

“Krassimira Stoyanova is one absolutely brilliant, technically flawless performer of these songs. […]. Highly recommended!” Pizzicato

THE ANNIVERSARY PLAYLIST

To listen to a playlist of 30 Gramophone Editor’s Choices chosen by James Jolly, please visit the Naxos Curator profile on Apple Music.

Naxos and its labels are marketed and distributed in The Netherlands and Belgium by Outhere DIstribution For more information contact Outhere Distribution Rue de l’Epargne, 29 (Spaarstraat) B-1000 Bruxelles/Brussel • Email: stefan.nies@outhere-music.com

Foto: Marco Borggreve

EXCLUSIEVE AANBIEDING

23,99

ONTROERENDE AARZELING VAN FRANCK

* 99 14 ,

Alexander Melnikov en Isabelle Faust hebben samen al voor een hartverwarmende discografie gezorgd, en ook nu voegen ze er een groot juweel aan toe. Het is niet moeilijk een aantal doorslaggevende redenen te noemen om deze cd onverwijld aan te schaffen. Luister naar het begin van César Francks welbekende Sonate in A. Met Melnikov op een Erard uit 1885 en Faust op haar ‘Vieuxtemps’-Stradivarius met darmsnaren verdwijnt de heroïek uit het begin en krijgt de muziek iets ontroerend aarzelends, alsof de componist voorzichtig zijn grote teen in het water steekt. Ook verder is het een heerlijk zoeken naar de juiste weg. In deze uitvoering klinkt de sonate als een levenspad vol twijfels en cruciale vragen. Het Concert voor piano, viool en strijkkwartet van Ernest Chausson is net zo’n dwingende reden om deze pracht-cd te kopen. Het zelden opgenomen werk is kamermuziek van het allerhoogste niveau dat met Faust, Melnikov en het even gedreven Salagon Kwartet klinkt alsof het speciaal voor u thuis in de huiskamer wordt gespeeld.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 4 augustus 2017.

FRANCK, CHAUSSON SONATE POUR PIANO ET VIOLON, CONCERT

ISABELLE FAUST, ALEXANDER MELNIKOV, SALAGON QUARTET HARMONIA MUNDI 3149020225424 VKZ 173 804

DEZE MAAND COLOFON 37E JAARGANG, NUMMER 2 - JUNI 2017 Winkelprijs € 3,25 DIT TIJDSCHRIFT WORDT GEPRODUCEERD DOOR BCM B.V. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid

E: info@klassiekezaken.nl HOOFDREDACTEUR Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE

Foto: Andreas Zihler

Hilversum (tevens redactieadres). T: 035-6229370,

GERSHWIN PIANO QUARTET 14

Foto: Otto van den Toorn

van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP

SIMONE LAMSMA 22

Marcel Bijlo, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Simone Leuven, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jos van der Zanden EINDREDACTIE Frederike Berntsen VORMGEVING Marjanne Gielen, Nicole Lennards, Rik Janssen, Danielle Bouman, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot COVERFOTO Wouter Jansen KLASSIEKE ZAKEN verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 35.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en verstuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. LEDENADMINISTRATIE BCM abonnementenservice, Postbus 1392, www.bcm.nl

schriftelijk en dient tenminste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden. Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd, kunnen contact opnemen met de uitgever. De in dit magazine besproken cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2017 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt: 4 augustus 2017.

JONAS KAUFMANN 26

MIN KYM 30

Foto: Francesco Barasciutti

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend

Foto: Julian Hargreaves

STOPZETTEN ABONNEMENT

Foto: Min Kym - warnerclassic.com

5602 BJ Eindhoven. T: 085 7600237

MICHIEL BORSTLAP 32

VAN DE REDACTIE

EN VERDER 3

Ontroerende aarzeling van César Franck

10 Het drama van de Engelse barok 11 Ongeëvenaarde Nordic Voices 59 Henri-Jacques de Croes Een geheim 60 De kunst van Philippe Herreweghe ARTIKELEN 6

Carrousel door Eric Vloeimans &

Holland Baroque

12 Travelling in Baroque Feest in Flevoland 14 Veelzijdige Robeco SummerNights

Foto: Maarten van Haaff

AANBIEDINGEN

ECHT EEN DUO FREDERIKE BERNTSEN

18 Psallentes zingt Hildegard von Bingen 20 Dido & Aeneas aan het strand 22 Simone Lamsma Indrukwekkend & intens 26 Jonas Kaufmann De stem van een held 30 Muzikale memoires van Min Kym 32 Michiel Borstlap Breekbare schoonheid 36 Grenzeloos vakmanschap van Telemann 40 Naxos Een meesterzet

Violiste Isabelle Faust steekt haar bewondering voor haar vaste duopartner, de pianist Alexander Melnikov, niet onder stoelen of banken. De twee hebben al een aanzienlijke discografie opgebouwd, deels samen met hun partner in crime, de cellist Jean-Guihen Queyras, en recent is daar een cd bijgekomen. Wat voor repertoire de beide musici er ook bij pakken, en of ze de noten nu voor het eerst zien of niet, telkens stellen ze vragen, niets wordt als vanzelfsprekend verondersteld – behalve het plezier in de samenwerking

RUBRIEKEN 4 Colofon 5

Van de redactie

en het gelijkgestemde muzikale gevoel.

Gelijkgestemd

13 Berichten 38 Hans Hegs column

Faust formuleerde het een tijdje terug zo: “We dis-

41 De beste klassieke cd’s

cussiëren, maar we hoeven het over veel dingen ook niet

52 Aanbevolen door 54 Klassieke Kinderzaken 56 Puzzels 58 Klassieke Zaken Specialisten

te hebben. Een groot compliment voor Alexander: ik raak niet verveeld, het is altijd nieuw en fris wat hij doet.” En: “Het duurt lang om een hechte symbiose te bereiken op kamermuzikale wijze, zoals een strijkkwartet die moet vinden, anders wordt het samenspel een cata strofe. Voor viool en piano is dat helemáál ingewikkeld, dat zijn zulke verschillende instrumenten. Ik durf te zeggen dat Alexander en ik echt een duo vormen.” Oordeelt u vooral zelf. De exclu-

OP VERTOON VAN DE LEDENPAS ONTVANGT U EXTRA KORTING

sieve aanbieding op pagina 3, met werken van César Franck en Ernest Chausson, biedt daartoe gelegenheid.

INTERVIEW

E RI C V L O E IM A NS & H O LL AN D BA RO Q U E

EEUWIG SLEUT DE JUISTE

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Wouter Jansen

Door Paul Janssen

ELEN AAN KLANK In 2013 verscheen Old, New & Blue, een verrassende ontmoeting tussen trompettist Eric Vloeimans en Holland Baroque. Na deze plaat trad de combinatie regelmatig op en leerden Vloeimans en de leden van het barokensemble elkaar steeds

‘Ik wantrouw mensen die vasthouden aan dogma’s en roepen: dit is de enige weg’

beter kennen. Het resultaat is nu vastgelegd op Carrousel. Een gesprek over een verbluffende synthese. “Voor Old, New & Blue was Holland

wegvallen kom je heel dicht bijeen.”

aan Judith en Tineke: ze kunnen over de

Baroque naar mij gekomen”, zegt Eric

“We zijn altijd op zoek naar ontmoetin-

genrehokjes heen kijken.”

Vloeimans. “Ze vonden mijn geluid

gen”, voegt tweelingzus, violiste en

“Er is een heel precies proces aan vooraf-

mooi bij hen passen. Ik studeer in mijn

medeoprichter Judith Steenbrink toe.

gegaan”, vult Judith aan. “De barokmuziek

studio heel veel klassieke muziek en

“Nu is er een surplus ontstaan, er is

kent strikte regels. Die leven wij zo veel

val erg voor barokmuziek, maar voor-

meer diepte, meer verbinding. De

mogelijk na. Het is geen lucky shot. Als we

dat Holland Baroque kwam heb ik

sound van Eric en de barok zijn geheel

de regels overtreden is dat heel bewust.”

nooit gedacht om er iets mee te doen.”

in elkaar opgegaan.”

De barokmusici en de uit de jazz afkom-

Tijdens de eerste samenwerking ging

“We zijn ook steeds vaker concerten

stige Vloeimans vonden elkaar op

het om de barokmuziek en kreeg Vloei-

gaan geven en dan nader je elkaar

diverse vlakken. Een daarvan is improvi-

mans op geëigende plekken de ruimte

steeds meer”, zo analyseert Tineke het

satie. “Improviseren is inherent aan de

om zijn improvisaties toe te voegen. “Ik

resultaat dat nu vastgelegd is op de cd

barok”, zegt Tineke. “Het brengt natuur-

vond het zo leuk, dat ik Holland Baroque

Carrousel. “In het begin waren het nog

lijk risico’s met zich mee om met een

daarna heb uitgenodigd voor een thea-

twee stijlen die elkaar aftastten. Bij

hele groep een vorm te kennen en daar

tertour”, verklaart Vloeimans het vervolg

Carrousel weten we echt niet meer of een

al spelend variaties op aan te brengen,

dat er nu ligt. “Ik had wat stukken

noot nu van Judith, van Eric of van mij

maar dat gaat inmiddels helemaal ‘in

geschreven waarmee ik Holland Baro-

afkomstig is.”

flow’, zoals Eric dat noemt. Het nummer

que meer mijn wereld in wilde trekken.”

“We zijn een soort genootschap”, kijkt

Carrousel is bijvoorbeeld een geïmprovi-

“Het was nog niet afgerond met Eric”,

Vloeimans terug op het proces dat tot

seerde variatie over kleine thema’s. We

zegt klaveciniste en Holland Baro-

Carrousel leidde. “Het is echt een geza-

beleven er veel plezier aan. Tijdens

que-oprichter Tineke Steenbrink over

menlijk project waarin ik ook meer ben

concerten hebben we geleerd om elkaar

de hernieuwde samenwerking. “Zijn

gaan arrangeren. Ik werd dan wel door de

interesse voor de klank is wat ons

dames gecorrigeerd, want parallelle

bindt. We kunnen eeuwig sleutelen aan

kwinten zijn uit den boze. Al hebben we ze

de juiste klank. Als dan alle genres

er soms in gelaten. Dat vind ik het mooie Lees verder op pagina 8

INTERVIEW

‘We zijn altijd op zoek naar ontmoetingen’

blind te volgen. Dat is echt iets dat op het podium moest ontstaan.” Ook in de muzikale associatie vinden de musici elkaar. “Dj Armin van Buuren had mij gevraagd een stuk te schrijven à la Baker Street”, geeft Vloeimans een voorbeeld. “Ik liet het aan Tineke horen, zij zet er een begeleidingsmotief uit Bachs Wohltemperierte Klavier onder en het klinkt opeens ontzettend goed. En dat zonder concessies te doen aan de barokke spelregels.” “Die associatie met andere muziek hebben Tineke en ik vaker”, verklaart Judith. “We zijn een tweeling en zoeken altijd zogenaamde tweelingstukken. We

vleet, maar respecteren de componist

luisteren daarbij als zeventiende-eeu-

en de noten. Daar begint het mee.”

wers. Als wij muziek horen, vragen wij

“In elk genre loopt wel politie rond,

ons af welk andere stuk wij erin beluiste-

lacht Vloeimans de mogelijke kritiek op

ren. Daar spelen wij mee. Vooral met

de combinatie bij voorbaat weg. “De

middenstemmen, zoals dat begelei-

jazzpolitie, de barokpolitie. Maar heel

dingsmotief uit het Wohltemperierte

Holland Baroque weet erg goed waar

Klavier. Dat hergebruik is heel barok, en

de barokmuziek vandaan komt. We zijn

we blijven zo verbonden met die barok.

vanuit onze eigen achtergrond bezig uit

Het is geen museum. Wij willen dat de

te vinden wie we zijn, waar we voor

barok nu leeft.”

staan. Dat komt bijeen en gaat voorbij

“Ik denk dat we daarmee authentieker

aan elk genre. Er zullen mensen zijn die

dan authentiek zijn”, voegt Tineke toe.

afhaken. Maar ik wantrouw mensen die

“Tot in de klassieke tijd schreef elke

vasthouden aan dogma’s en roepen:

musicus zijn eigen werk. Als je de reto-

dit is de enige weg.”

rica echt wilt begrijpen, moet je zelf muziek scheppen. We jatten bij de

WWW.HOLLANDBAROQUE.COM

BUXTEHUDE, VLOEIMANS e.a. CARROUSEL

ERIC VLOEIMANS, HOLLAND BAROQUE CHANNEL CLASSICS 0723385398172 HTTP://VKZ.NL/17332

Psallentes geeft compleet beeld Hildegard von Bingen De muziek van Hildegard von Bingen is ons in twee bronnen overgeleverd. Eén ervan is het manuscript dat de Duitse mystica naar de monniken van Villers stuurde en dat nu in de abdij van Dendermonde (België) wordt bewaard. Met dit album start het ensemble Psallentes een complete opname van de Dendermonde Codex. Het tweede en derde deel wordt verwacht voorjaar 2018. • lbcd 11 / 5425029680111

Een nadere kennismaking met Franz Liszt Het Belgische ensemble Psallentes laat u kennismaken met een andere Liszt, en wel als een uiterst passioneel musicus, die zijn talenten graag gebruikt om alle betrokkenen in de uitvoering van zijn muziek te doen opstijgen naar iets dat hoger en groter is dan onszelf. Centrale figuur op deze dubbele cd is Joris Verdin. Hij bespeelt het harmonium, en orgels in Nancy (Frankrijk) en Bergen op Zoom (Nederland). • lbcd 10 / 5425029680104 • 2-cd-set

Hours of Hildegard en L’abbé Liszt zijn verkrijgbaar bij uw klassieke vakhandel. Blijf op de hoogte van onze nieuwe uitgaven door in te schrijven op onze nieuwsbrief: www.harmoniamundi.com/newsletter/

Foto: Jean-Baptiste Millot

AANBIEDING

23,99 * 99 16,

23,99 CLUBLEDEN

ENGELSE BAROK

14,99

Alleen al het feit dat een Frans ensemble de schittering van de Engelse barokmuziek ten volle laat stralen, maakt deze plaat tot een absolute must in elke cd-collectie. Daarnaast brengt het veelgeprezen Poème Harmonique werkelijk iets bijzonders met de Ode on the Death of Henry Purcell van Purcells gedoodverfde opvolger Jeremia Clarke. Het ensemble combineert dit ontroerende meesterwerk met twee bekendere werken van Purcell en legt zo het grote drama van de Engelse barokmuziek bloot. Purcell stierf in 1695 op 36-jarige leeftijd. Clarke maakte vanwege een onbereikbare liefde in 1707 een einde aan zijn leven. Hij was slechts 33 jaar oud. Daarna duurde het lang voordat het weer wat werd met de Engelse muziek. Waarom moge duidelijk zijn voor iedereen die zich laat betoveren door deze plaat. Niet alleen het uitvoeringsniveau, ook en vooral de kwaliteit van de muziek is ongekend. Een voltreffer die de Engelse barok perfect samenvat.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 4 augustus 2017.

PURCELL, CLARKE SON OF ENGLAND

LES CRIS DE PARIS, LE POÈME HARMONIQUE O.L.V. VINCENT DUMESTRE ALPHA CLASSICS 3760014192852 VKZ 173 806

AANBIEDING

23,99

Foto: FredrikA rff

* 99 16, CLUBLEDEN

WONDERSCHONE DROEVIGHEID

14,99

De Nordic Voices hebben in zo’n tien jaar tijd vocale samenzang tot een absolute kunst verheven. Vooral in de meerstemmigheid van de renaissance is het zeskoppige ensemble ongeëvenaard. Dat bewijzen de vocalisten met verschillende zettingen van de Klaagzangen van Jeremia. Bovendien brengt het ensemble de zettingen van Victoria, Palestrina, White en Gesualdo naar de actualiteit met de coverfoto van een bombardement in Bagdad in 2004. Om de betrokkenheid bij de hedendaagse geschiedenis verder vorm te geven, gaat een deel van de royalty’s naar Unicef. Maar de belangrijkste reden om te vallen voor deze cd blijft die schitterende vermenging van stemmen, zoals men dat in de renaissance voor elkaar kreeg. De meeslepende meerstemmigheid vormt een warm bad van wonderschone droevigheid, om heerlijk in te zwelgen en u mee te laten voeren op de in en uit elkaar golvende stemmen van Nordic Voices. Een indringende boodschap van zorg en hoop.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 4 augustus 2017.

VICTORIA VEXILLA REGIS e.a.

NORDIC VOICES CHANDOS 0095115040225 (SACD) VKZ 173 807

PODIUM

T R AV E LLIN G IN BA RO Q U E

FEEST IN FLEVOLAND Door Johan Kloosterboer

London, the place to be is het thema van de tiende editie van zomerfestival Travelling in Baroque dat van 10 t/m 13 augustus op talrijke locaties in Flevoland wordt gehouden. Het festival, dat ooit begon als barokfestival, omvat tegenwoordig klassieke muziek van de veertiende Foto: Merlijn Doomernik

tot en met twintigste eeuw en trekt jaarlijks een paar duizend bezoekers. Deze jubileumeditie laat Londen zien als wereldstad waar musici uit vele landen zich vestigden en met elkaar samenwerkten.

EnAccord Strijkkwartet

Gerenommeerde solisten en ensembles uit binnen- en buitenland maken hun opwachting tijdens Travelling in Baro-

Throne of Blood. De foyer van theater

Het Babylon Quartet speelt op zondag-

que. Het Engelse Fretwork behoort tot

Agora in Lelystad wordt omgetoverd tot

middag het programma Engelse klas-

de meest vooraanstaande gambacon-

een oude Engelse pub, waarbij de Britse

siekers met naast het ‘serieuze reper-

sorten ter wereld en brengt een pro-

pubsongs niet mogen ontbreken.

toire’ ook stukken van The Beatles en

gramma met werken van Jenkins en

Seconda Pratica brengt ’s avonds een

Queen. Het Apollo Ensemble, organisa-

geënsceneerde uitvoering van de opera

tor van het festival, sluit het festival af

The Fairy Queen.

met The Creation van Joseph Haydn, in

London, the place to be

een theatrale bewerking voor blaas De zaterdag staat traditiegetrouw in het

octet en twee acteurs. Artistiek leider

teken van de rondreisconcerten. De reis

van Travelling in Baroque is violist en

kan per fiets, auto of Engelse dubbel-

dirigent David Rabinovich.

dekker worden gemaakt. Het Scroll

Lawes. Het EnAccord Strijkkwartet

Ensemble gidst de fietsers al musice-

speelt in Museum Nagele muziek van

rend vanuit een bakfiets de provincie

Britten en Elgar, waaronder Elgars Strijk-

door. Op de podia staan onder meer het

kwartet in e-klein. Vrijdag is Shakespea-

EnAccord Strijkkwartet, het Belgische

re-dag, met bariton Michael Wilmering,

ensemble Encantar, Fretwork en de

klavecinist Bob van Asperen en de film

Japanse fortepianiste Megumi Tanno.

TRAVELLING IN BAROQUE 10 T/M ZO 13 AUGUSTUS FLEVOLAND WWW.TRAVELLINGINBAROQUE.COM

BERICHTEN

OPERA IN CAPRERA

27 AUGUSTUS CAPRERA, BLOEMENDAAL

TICKETVERKOOP PATHÉ OPERA & BALLET

SEIZOEN 2017-2018

Het Nederlands Kamerorkest is samen met het Nederlands Philharmonisch Orkest hét operaorkest van Nederland. Met Opera in Caprera brengt het orkest op zondag 27

De kaartverkoop voor het nieuwe seizoen van Pathé Opera & Ballet

augustus de mooiste aria’s uit de beroemd-

is gestart. In 2017-2018 presenteert Pathé in achttien bioscopen in

ste opera’s naar Openluchttheater Caprera

de hoogste beeld- en geluidskwaliteit tien liveproducties vanuit The Metropolitan Opera in New York. Met het Pathé en/of CineMec

in Bloemendaal. Op het programma staan onder andere fragmenten uit Die

Opera Live en Encore Jaarabonnement profiteren bezoekers van

Zauberflöte en Don Giovanni van Mozart en

een speciaal gereduceerd tarief. In het nieuwe balletseizoen

Il barbiere di Siviglia van Rossini. Ze worden

vertoont Pathé in veertien bioscopen acht producties vanuit het befaamde Bolshoi Theater in Moskou. Tickets zijn te koop via www.pathe.nl/specials en aan de kassa’s van de bioscopen. Info: www.pathe.nl/specials

gezongen sopraan Lilian Farahani, tenor Mark Milhofer, bariton Martijn Cornet en het Toonkunstkoor Amsterdam. Het Nederlands Kamerorkest speelt Opera in Caprera in een maximale bezetting van veertig musici met strijkers, blazers en slagwerk.

Foto: Foppe Schut

Info: www.orkest.nl

WONDERFEEL

21 T/M 23 JULI OP LANDGOED SCHAEP EN BURGH Van vrijdag 21 t/m zondag 23 juli vindt in natuurgebied Schaep en Burgh in ’s-Graveland de derde editie plaats van Wonderfeel. Op dit grootste buitenfestival voor klassieke muziek kan jong en oud genieten van zo’n honderd concerten, uitgevoerd door ruim driehonderd musici. Op het programma staan verder muziek documentaires, poëzie, natuurexcursies en kinderactiviteiten. Bovendien is er heerlijk eten en drinken op het terrein. Dagkaarten en driedagenkaarten zijn te koop via www.wonderfeel.nl. Info: www.wonderfeel.nl

PODIUM

RO B E CO SU M M E RNI G HT S

BIJZONDERE CONCERTEN

Foto: Marc Allan/BBC

Door Benjamin Rous

traditie mogen worden genoemd, zijn

de muziek die ze spelen, door samen te

veel meer dan een overbrugging van de

werken met dansers of circusartiesten

zomerperiode. Het is een interessante en

of door films te laten maken bij muziek.

Waar andere concertzalen in de

veelzijdige reeks met meer dan tachtig

Maar ook door de grote werken uit het

zomermaanden hun deuren sluiten,

concerten, waarin plaats is voor zowel

ijzeren repertoire uit het hoofd te spe-

gaat het Concertgebouw op volle

het ijzeren klassieke repertoire als het

len, in het Engels het veel toepasselij-

kracht door met de Robeco

eigentijdse experiment, én voor meng-

kere ‘by heart’, zodat op het podium een

SummerNights. We zetten twee niet

vormen van die twee. Het publiek is

enorme vrijheid in het spel ontstaat. En

te missen concerten in de spotlights.

doorgaans zeer gemêleerd, en bestaat

dát staat ook het Amsterdamse publiek

niet alleen uit doorgewinterde concert-

te wachten.

De Robeco SummerNights, die inmid-

gangers, maar ook uit bezoekers die

dels alweer bijna dertig jaar bestaan en

aangetrokken worden door de avon-

Op vrijdag 4 augustus zal het Aurora

dus gerust een gekoesterde muzikale

tuurlijke programmering. Zo gonst het

Orchestra Beethovens baanbrekende

Concertgebouw in de zomermaanden

Derde symfonie, de Eroica, spelen. Niet

van energie.

alleen schreef Beethoven met deze symfonie een werk dat bijna twee keer

Het Aurora Orchestra, een uit Londen

zo lang was als de meeste symfonieën

afkomstig kamerorkest, is een perfect

van Haydn, Mozart en andere voorgan-

voorbeeld van die typische mix van

gers. Ook heeft de muziek een emotio-

klassiek en avontuur: het is allesbe-

nele lading die zeer ongebruikelijk was

halve een standaard kamerorkest. Het

voor die tijd, en markeert de symfonie zo

werd in 2005 opgericht door de dirigen-

het einde van het classicisme en het

ten Nicholas Collon en Robin Ticciati,

begin van de romantiek. Zoals bekend

die zichzelf ten doel hadden gesteld om

wilde Beethoven het werk oorspronkelijk

een frisse wind door de concertzalen te

opdragen aan Napoleon Bonaparte,

laten waaien. Het Aurora Orchestra is

maar teleurgesteld door diens eigenhan-

een jong orkest met een enorme drive,

dige kroning tot keizer veranderde hij de

dat zijn muziek voor een zo breed

titel in Sinfonia Eroica, gecomponeerd

mogelijk publiek toegankelijk en aan-

‘om de herinnering te vieren aan een

trekkelijk wil maken. Dat doen de musici

groot man’. Het mag gerust een

onder meer door toelichting te geven bij

heroïsche onderneming worden genoemd om deze gigant uit het symfonische repertoire zonder bladmuziek te spelen. Voor de pauze staat ook nog

Een gekoesterde muzikale traditie

Richard Strauss’ Metamorphosen op het programma, een ingetogen instrumentale treurzang voor strijkers, geschreven in de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog. Een prachtig complement voor Beethovens Derde, want het belangrijkste muzikale thema van het stuk ontleende Strauss uit het langzame tweede deel, de begrafenismars, van Beethovens symfonie. Op vrijdag 11 augustus moeten de gevestigde opvattingen over klassieke muziek even losgelaten worden, want dan komt het uit Zwitserland afkomstige Gershwin Piano Quartet spelen. Het in 1996 opgerichte ensemble is geen traditioneel Lees verder op pagina 16

PODIUM

Foto: Andreas Zihler

Het Gershwin Piano Quartet speelt een

Gershwin van de Latijns-Amerikaanse

concert zonder pauze in de Grote Zaal:

muziek’, zullen uit de vier vleugels de

een uur lang virtuoos pianogeweld.

zaal in dansen. Een betere garantie voor

Uiteraard staat Gershwin op het pro-

een swingend begin van het weekend is

gramma, met een arrangement van zijn

nauwelijks denkbaar.

geliefde folk-opera Porgy and Bess,

muziek die bij uitstek geschikt is voor

Met deze twee bijzondere concerten

pianokwartet met één pianist en drie

zwoele zomernachten met klassieke

maakt het Concertgebouw zijn reputatie

strijkers; hier hebben we te maken met

nummers als Summertime en It ain’t

als place to be voor muziekliefhebbers

vier vleugels. Het publiek wordt getrak-

necessarily so. Ook speelt het kwartet

tijdens de Robeco SummerNights meer

teerd op niet minder dan 352 toetsen.

zijn I got rhythm, in de loop der jaren door

dan waar!

Dat plaatst de muziek die ermee tot

alle jazzlegendes gespeeld en gezongen.

klinken wordt gebracht in een heel nieuw

Maar het kwartet heeft ook oog voor

licht. De leden van het kwartet arrange-

Gershwins plaats in de muziekgeschie-

ren zelf de muziek van Gershwin voor

denis door werken van tijdgenoten Ravel

deze bijzondere bezetting, en improvise-

en Prokofjev te programmeren, en laat

ren er daarnaast tijdens concerten lustig

zo zien welke overeenkomsten er

op los. Dat zorgt niet alleen voor een

bestaan tussen deze grootheden, die de

bijzondere muzikale ervaring, ook visueel

oude en nieuwe wereld met elkaar ver-

is het een spektakel om dit samenspel

bonden en de scheidslijnen tussen klas-

op vier vleugels te mogen aanschouwen.

siek en jazz en ballet en Broadway

Niet voor niets heeft het kwartet al sinds

deden vervagen. Ook de bossanova-

de oprichting wereldwijd groot succes.

klanken van Antônio Carlos Jobim, ‘de

4 AUGUSTUS AURORA ORCHESTRA 11 AUGUSTUS GERSHWIN PIANO QUARTET CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM WWW.CONCERTGEBOUW.NL

DVOŘÁKS CELLOCONCERT

Rossini’s humoristische meesterwerk door Opera Zuid Semiscenische uitvoering

Andreas Brantelid en het Radio Filharmonisch Orkest Ook Tsjaikovski’s Vijfde symfonie

04 JULI

13 JULI

ROSSINI’S BARBIER VAN SEVILLA

GERSHWIN PIANO KWARTET Werk van Gershwin en tijdgenoten in een wervelend concert

11 AUG

ARTHUR EN LUCAS JUSSEN MET CARMINA BURANA Orffs beroemde werk met vocalisten, koor, slagwerk en twee vleugels

23 AUG

BESTEL NU KAARTEN

INTERVIEW

PSALLE NTE S

HILDEGARD LITURGISCHE

Door Marcel Bijlo

Hildegard von Bingen, de beroemde

interesse naar wie Hildegard precies

twaalfde-eeuwse abdis uit het Rijn-

was en hoe men haar muziek het beste

land, was een veelzijdige vrouw. Ze

kan uitvoeren niet. Psallentes, het in

was thuis in onder meer theologie,

eenstemmige muziek gespecialiseerde

natuurwetenschappen en genees-

ensemble van Hendrik Vanden Abeele,

kunde, en ze componeerde ook. Haar

is begonnen met het compleet opne-

Het Belgische ensemble Psallentes is

muziek werd rond 1998, toen haar

men van de gezangen van Hildegard

gespecialiseerd in eenstemmige

achthonderdste geboortedag werd

von Bingen die voorkomen in de zoge-

muziek in de breedste zin, hoewel een

gevierd, zelfs een hype in de muziekin-

naamde Codex Dendermonde. De

uitstapje naar Franz Liszt ook tot de

dustrie. Er verschenen cd’s met

naam verwijst naar de Sint-Pieter en

mogelijkheden behoort. Nu is het

moderne versies van haar liederen,

Paulusabdij in het Vlaamse Dender-

eerste deel verschenen van een

compleet met beats en synthesizers.

monde waar het manuscript bewaard

cd-reeks rond Hildegard von Bingen.

Hypes gaan voorbij, de diepgravende

wordt. Het is het oudste van de twee manuscripten waarin Hildegards muziek is overgeleverd, en ook het omvangrijkste. Hildegard schreef de muziek in haar eigen klooster op de Rupertsberg en stuurde haar naar Vlaanderen waar ze in diverse kloosters in gebruik moet zijn geweest. Psallentes benadert de muziek van Hildegard von Bingen heel anders dan bijvoorbeeld het ensemble Sequentia. Dit Duitse gezelschap nam eind jaren negentig alle muziek van Hildegard von Bingen op en liet een groot publiek ermee kennismaken. Maar

Foto’s: Marcel van Coilie

de flitsende en virtuoze benadering van

Sequentia, inclusief soms spectaculair hoge liggingen, is niet de enige manier om de muziek uit te voeren. Psallentes doet het anders. Waar zit het verschil? Hendrik Vanden Abeele vertelt: “Sequentia en andere ensembles, die ik overigens zeer waardeer, hebben de

IN HAAR CONTEXT ‘We nemen rustig de tijd’

gezangen van Hildegard benaderd als losse stukken en die gewoon achter elkaar opgenomen. Op die manier kun je alle muziek uit de Codex D endermonde op een paar cd’s kwijt. Zo kun je het doen, maar wij kiezen voor een andere weg. De gezangen van Hildegard functioneerden in haar tijd binnen de context van de liturgie en wij willen ze daarnaar terugbrengen. Wij stellen ons voor dat Hildegard tijdens

cd’s. Een complete opname zal dus wel

de kloosterliturgieën haar gezangen

tussen de twaalf en veertien cd’s in

zelf zong, solistisch of samen met de

beslag nemen. We proberen per jaar

andere nonnen, en dan in afwisseling

twee delen te realiseren, dus het hele

met psalmen en schriftlezingen. Dat

project zal zoals het er nu naar uitziet

hebben wij dus ook zo aangepakt, om

over een jaar of zes klaar zijn. Dan

een beter beeld neer te zetten van de

hebben we niet alle muziek van Hilde-

functie die de muziek van Hildegard had.”

gard opgenomen, maar wel alles dat in de Codex Dendermonde staat. We

“We bedden Hildegards gezangen, op

gaan daar rustig de tijd voor nemen,

verschillende manieren uitgevoerd, in

het project vergt ook nogal wat rese-

in een liturgisch geheel dat zich in

arch en we houden sowieso niet van

rustig tempo voltrekt. Op die manier

haast maken. Daar is dit project veel te

hebben we op onze eerste cd vier

bijzonder voor.”

stukken uit de Codex Dendermonde kunnen opnemen, en dit zal ook onge-

WWW.PSALLENTES.COM

VON BINGEN HOURS OF HILDEGARD

THE DENDERMONDE CODEX - FIRST HOUR PSALLENTES O.L.V. HENDRIK VANDEN ABEELE LE BRICOLEUR 5425029680111 HTTP://VKZ.NL/17334

veer het aantal zijn voor de andere

INTERVIEW

KU NS TKL A N K

DIDO & AENEAS Door Gerard Scheltens

Zomer 2017: zon, zee, zand, maar ook zinderend drama. Storm, jaloezie en hopeloze liefde zijn de ingrediënten waarmee Purcells tragische liefdespaar Dido en Aeneas tot leven (en dood) komt in een gepassioneerde opvoering op het Noordwijkse strand. De creatieve stichting KunstKlank heeft een flexibel, verplaatsbaar strandtheater laten maken dat ook bij slecht weer prima bruikbaar is. Een ideale locatie voor een opvoering die het van contact met de natuur moet hebben. Henry Purcell schreef zijn geliefdste opera, Dido and Aeneas, omstreeks 1685 en na lange vergetelheid maakte die in de twintigste eeuw een grootse comeback. Geen wonFoto: © Gestrand verlangen

der, want de muziek is meer dan prachtig. De suggestieve uitbeeldingen van storm op zee en vooral Dido’s ontroerende klaagzang When I Am Laid in Earth maken altijd indruk.

Gestrand verlangen

zijn wordt niet uitgelegd. De hevige liefde,

Aeneas die zomaar (met de Noordwijkse

het niet-meer-zonder-elkaar-kunnen,

reddingsboot) aan komt varen? Ook die

komt uit de lucht vallen. Aan ‘t eind gaat

Trojaanse held heeft een voorgeschiede-

Dido dood, uit liefdesverdriet, maar hoe?

nis als hij, vluchtend voor de burgeroorlog

Die ijzersterke muziek van Purcell wil je

Een uitdaging voor een regisseur om

in zijn land, aankomt in Carthago, op zoek

steeds weer horen, vindt ook regisseuse

daarin samenhang te brengen.

Margrith Vrenegoor, maar dramaturgisch

naar een plek die hem en zijn medevluchtelingen wil opnemen.”

moet je er ook wat van kunnen maken. De

Margrith Vrenegoor: “Om te beginnen

handeling is statisch en het libretto van

hebben we dialogen toegevoegd om die

Een tweede ingreep is de rol van Belinda,

Nahum Tate snelt hink-stap-sprong door

context te verduidelijken. Wie is Dido,

Dido’s dienares en hartsvriendin. Die

het verhaal. Wie Dido en Aeneas eigenlijk

koningin van Carthago? En wie is die

krijgt een psychologisch interessante

AAN ZEE nieuwe dimensie. Ze is óók de boze tovenares die Dido het leven zuur komt maken. Geniale vondst, vind ik. “Dank je”, lacht Vrenegoor. “Belinda is stikjaloers, Aeneas komt haar fijne leven met Dido zomaar verstoren en dat wil ze niet opgeven. Ze gooit alles in de strijd, met goede en kwade geesten.” En hoe gaat Dido dood? “Ze loopt de zee dus, uit liefdesverdriet. Ze kan niet verder leven zonder Aeneas, die door een list van Belinda uiteindelijk terugkeert naar zijn eigen land.” Aan Purcells noten zijn drie liederen van verlangen toegevoegd om de karakters te presenteren. Dido zingt Gershwins The

Foto: Studio Akkerhuis

in, want dat kan in Noordwijk. Zelfmoord

Man I Love, Aeneas een Portugees folkloristisch heimweelied en voor Belinda is er

in nauw contact met de natuur.” Net als

basisverhaal over de grote thema’s van

Adeles Send Your Love (To Your New

de dans, in een wervelende choreografie

liefde, oorlog en dood. Gestrand verlan-

Lover). Alle drie passen wonderwel bij de

van Jeanine Coco.

gen, letterlijk!”

operamuziek. “Ongelooflijk hoe naadloos muziek uit heel andere genres inpasbaar

Het wordt een spetterende opera-erva-

is,” zegt Vrenegoor, “vooral door Purcells

ring in Noordwijk. “Ik sta versteld van het

krachtige ritmiek. Barok, volksliederen,

enorme enthousiasme van iedereen die

jazz, pop, het komt allemaal uit één bron,

meedoet. Maar het is dan ook hét

GESTRAND VERLANGEN 14 T/M 22 JULI NOORDWIJK AAN ZEE WWW.KUNSTKLANK.NL

Foto: Marco Borggreve

Foto: Aad Hoogendoorn

Amaryllis Dieltiens

Henk Neven

Marjolein Niels

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Otto van den Toorn

SIM O N E L A M SMA

INDRUKWEKKEND EN INTENS Door Simone Leuven

INTERVIEW

‘Muziek is communicatie zonder woorden, directer kan het niet’

sma. “Door de jaren heen groeit je interpretatie, door je ervaringen en inzichten. Het was echt een wens om dit concert op te nemen en op cd uit te brengen.” Het uiteindelijke resultaat is een intense opname van het Vioolconcert, gecombineerd met een minstens zo indrukwekkende liveopname van In tempus praesens van de Russische componiste Sofia Goebaidoelina (1931). In 2011 voerde Lamsma het stuk uit met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Reinbert de Leeuw in de NTR ZaterdagMatinee. “Het stond al vast om Sjostakovitsj op te nemen. Eigenlijk was het eerst niet de bedoeling om dat werk met Goebaidoelina te combineren, tot we dachten aan de opname van die Matinee. De energie die destijds ontstond is veel mensen bijgebleven, de musici, het publiek, maar ook mijzelf: het was een unieke ervaring.” Wat spreekt Simone Lamsma zo aan in deze muziek? “Zoiets is voor mij altijd heel gevoelsmatig. Het Eerste vioolconcert van Sjostakovitsj is een gelaagd en donker stuk, heel krachtig en sterk. Het was natuurlijk een zeer moeilijke tijd waarin hij leefde, en dat geldt net zozeer voor Goebaidoelina. Hun worstelingen zijn enorm voelbaar in de muziek.” Beide componisten werden door het regime in de Sovjet-Unie ernstig beperkt in hun artistieke vrijheid. “Zowel Sjostakovitsj als Goebaidoelina zijn beïnvloed door het verleden en de geschiedenis van hun land. Maar daarin hebben ze allebei

Indrukwekkend, intens en persoonlijk:

van ’s werelds toonaangevende violisten

duidelijk een heel eigen stem en klankwe-

op haar nieuwste cd met Sjostakovitsj

reist ze de hele wereld over voor concer-

reld gevonden. Dat vind ik heel sterk en

en Goebaidoelina geeft violiste

ten met toporkesten en vooraanstaande

bijzonder.”

Simone Lamsma alles. “Ik vind het fijn

dirigenten. Toch blijft ze bescheiden en

om me in te leven in diepere muziek.”

staat haar band met de muziek altijd

Dit menselijke aspect van de twee viool-

voorop. Achter haar album zitten dan ook

werken raakt Lamsma duidelijk. “Ik vind

Volledig voor de muziek gaan. Als het aan

persoonlijke verhalen, zoals bij het eerste

het fascinerend om de mens achter de

Simone Lamsma ligt, kun je als musicus

werk op de cd: het Eerste vioolconcert

muziek te leren kennen: via het oeuvre van

niet anders. Het is een manier van leven

van Dmitri Sjostakovitsj. “Het is een werk

die heel diep zit. Haar gedrevenheid en

waar ik meteen een band mee voelde. Ik

haar liefde voor muziek brengen Lamsma

speel het al jaren en draag het daardoor

een carrière die crescendo gaat. Als een

al lange tijd met me mee,” vertelt Lam-

Lees verder op pagina 24

INTERVIEW

fijn om het opnameproces te beleven met iemand die je zowel muzikaal als persoonlijk goed kent. Hij is zeer doordacht in zijn visie, heel kalm, en zo professioneel. En ook het orkest was geweldig: de musici hadden een complete focus en gaven me veel steun. Het kon niet mooier.” Het is niet verbazend dat de emotie waarmee Simone Lamsma spreekt ook doorklinkt in haar vertolking van Sjostakovitsj en Goebaidoelina. Muziek is en blijft dan ook haar grootste drijfkracht. “De titel In tempus praesens zegt het eigenlijk al: muziek bezit de kracht om volledig in het moment te leven, bewust het nu te ervaren. Er bestaat een ander besef van tijd. Ik probeer zelf ook bewust in het moment te leven. Soms is dat moeilijk vanwege de grote hectiek, maar het is zo mooi om muziek te delen met mensen die ook die passie voelen, en om er met z’n allen volledig voor te gaan. Het is een zo waardevol gevoel, dat kun je niet uitleggen. Muziek is communicatie zonder woorden. Directer kan het niet.” WWW.SIMONELAMSMA.COM

een componist krijg je daar vaak een goed

enorm inspirerend om haar te ontmoeten,

beeld van. Sjostakovitsj zet met zijn Viool-

en zo waardevol om haar goedkeuring te

concert niet alleen de sfeer neer van het

krijgen voor onze uitvoering.”

verdriet en de somberheid van die tijd,

maar ook duidelijk van zijn eigen verdriet,

Even bezield spreekt Lamsma over de

met name in het derde deel. Het was dan

samenwerking met James G affigan, Rein-

ook heel intens om dit werk op te nemen.

bert de Leeuw en het Radio Filharmonisch

Ik werd bevestigd in het idee dat je de

Orkest. “Het is voelbaar dat iemand een

persoon achter de muziek kunt horen toen

schat aan ervaring heeft, en een grote

ik Goebaidoelina ontmoette. Ze was

affiniteit met de muziek en de componist

aanwezig toen ik In tempus praesens

– dat is een enorme rijkdom”, zegt ze

speelde. Ze is een heel warm persoon,

bewonderend over Reinbert de Leeuw.

volledig toegewijd aan de muziek. Het was

“James Gaffigan ken ik al heel lang. Het is

SJOSTAKOVITSJ, GOEBAIDOELINA VIOLIN CONCERTO NO. 1 IN TEMPUS PRAESENS SIMONE LAMSMA RADIO FILHARMONISCH ORKEST O.L.V. JAMES GAFFIGAN, REINBERT DE LEEUW CHALLENGE 0608917268126 HTTP://VKZ.NL/17313

NIEUW

JONAS KAUFMANN Langverwacht Nederlands solodebuut 4 juni*

Geniet nu thuis met deze prachtige opnames!

*Meer info: www.hollandfestival.nl

SPECIAL

J O NA S K AU FMAN N

DE STEM VAN EEN HELD Door Hein van Eekert

De stem van een held en een bijpassende verschijning: Jonas Kaufmann zingt mooie rollen in opera’s van Wagner, Verdi en de componisten van het met de term ‘verismo’ aangeduide genre. De droom van de op filmvertoningen verzotte Metropolitan Opera en van de platenmaatschappijen, die de liefhebbers trakteerden op een indrukwekkende reeks solo-cd’s. Tenor Jonas Kaufmann lijkt het allemaal te hebben – de stem, de sterrenstatus en de allure – maar wil het de laatste tijd niet allemaal meer weggeven: persoonlijke omstandigheden werden belangrijker dan verre reizen, waardoor hij de Metropolitan Opera in New York confronteerde met een reeks afzeggingen. Pech voor New York, want daar – net als elders op de wereld – doet de in München geboren zanger veel harten sneller kloppen. Een aantal gezondheidsproblemen van de zanger schudden de vaak door passie, emotie en een hang naar extreme bewondering of verguizing geleide operafans wakker: zou dit de ondergang van der Jonas zijn? Jonas Kaufmann ging beslist niet ten onder. In de milde glaswaterstorm van controverse komt hij met een cd die de muziekliefhebbers verder gaat verdelen: een uitvoering van Mahlers Das Lied von der Erde waarin hij alle liederen zingt. Ook degene die de alt of bariton meestal voor zijn rekening neemt. Lees verder op pagina 29

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Julian Hargreaves/Sony Classical

MAGAZINE VOOR LIEFHEBBERS VAN KLASSIEKE MUZIEK

12x KLASSIEKEZAKEN VOOR SLECHTS € 29,90 HÉT MAGAZINE VOOR LIEFHEBBERS VAN KLASSIEKE MUZIEK

NEEM EEN KLASSIEKEZAKEN CLUBLIDMAATSCHAP VOOR 24 MAANDEN

EXTRA VOORDEEL MET UW CLUBLEDENPAS!

Word clublid voor slechts € 29,90 en u krijgt 2 jaar lang,

12 keer het magazine toegestuurd. Tevens krijgt u als vriend van de Klassieke ZakenClub een eigen clubledenpas!

Een Clubledenpas die u recht geeft op korting op speciaal geselecteerde cd’s uit het magazine.

De box aanbieding standaard met € 5,- korting.

Via de speciale clubledenbrief, die u bij elk magazine ontvangt, korting op concerten, aanbiedingen en meer.

VOOR MEER INFO EN DIRECT INSCHRIJVEN:

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL/INSCHRIJVEN

SPECIAL

Jonas Kaufmann doet veel harten sneller kloppen

Fassbaender je niet betoverden, maar je hart in een bad van tranen dompelden. Dat gevoel ontbreekt hier. Nederland kan gelukkig snel weer luisteren naar Kaufmann, zonder de interventie van opnameapparatuur: een buitenkans voor de fans. Op 4 juni zingt hij in het kader van het Holland Festival een recital, waarin hij Verdi en Wagner laat horen: scènes uit rollen die hij heeft gezongen of nog zal gaan zingen. Extra verrassing is de aanwezigheid van sopraan Eva-Maria Westbroek, die onder andere de aria van Elisabeth uit Verdi’s Don Carlos gaat zingen.

JONAS KAUFMANN 4 JUNI CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM WWW.HOLLANDFESTIVAL.NL

In het boekje bij de cd beschrijft de zanger

verslag moet doen van de voorbij razende

zijn bewondering voor de opname van

jongens op hun paarden, houdt de stem

Otto Klemperer, met mezzo Christa

de galop niet meer bij. Het de jongens

Ludwig en Fritz Wunderlich. Laatstge-

nakijkende meisje schildert hij dan weer

noemde baart in die opname opzien door

met een warme sensualiteit die sommige

de glorieuze wijze waarop hij – voor de

van de meer ernstiger Mahlervertolkers

microfoon – de bijna wreed hoog gecom-

vreemd is.

poneerde tenorliederen over het voetlicht

En daar schuilt het gevaar van deze uit-

brengt. Kaufmanns aanpak is ruwer en

voering: de gedetailleerde opname, die

virieler en op zijn eigen wijze succesvol.

recht doet aan alle gelaagdheden van de

De liederen voor alt of bariton vragen om

orkestgroepen in het prachtig spelende

lage noten in de stem waarop Kaufmann,

Wiener Philharmoniker onder leiding van

een ervaren vertolker van Siegmund in

Jonathan Nott, verleidt de luisteraar: zo

Wagners Die Walküre, ook weleens een

werkt het slotlied Der Abschied door het

beroep moet doen, maar toch niet met

geluid van Kaufmann en de zijnen als een

zoveel intensiteit als hier. In de langzame

totale betovering. Er is een koel glas water

delen van de lager gelegen liederen

voor nodig om na het laatste ‘Ewig…’ in dat

bereikt Kaufmann een interessante intimi-

lied tot het besef te komen, dat Christa

teit, maar zodra hij in Von der Schönheit

Ludwig, Maureen Forrester of Brigitte

MAHLER DAS LIED VON DER ERDE JONAS KAUFMANN WIENER PHILHARMONIKER O.L.V. JONATHAN NOTT SONY 0889853898329 HTTP://VKZ.NL/17238

SPECIAL

MIN K Y M

MUZIKALE MEMOIRES VAN EEN WONDERKIND Door Benjamin Rous

In haar memoires Verloren blikt violiste Min Kym terug op haar leven na de traumatische diefstal van haar Stradivarius. Op de bijbehorende cd klinkt de bijzondere liefdesrelatie tussen musicus en instrument duidelijk door. Min Kym, geboren in Zuid-Korea, begon op haar zesde op een kleine, stugge Chinese fabrieksviool te spelen, slaagde acht weken later voor haar eerste examens en werd nog geen jaar later als jongste leerling ooit toegelaten op de vooraanstaande Purcell School for Young Musicians in Engeland. Een onvervalst wonderkind, dus. En toen vond ze haar Stradivarius, een zeldzaam exemplaar uit 1696, het instruFotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Min Kym - warnerclassics.com

ment waarvan ze meteen het gevoel had

dat het van haar was, alsof de viool al haar hele leven op haar lag te wachten. Zoals ze het zelf schrijft, had zij haar tweelingziel gevonden. Een droom, die echter al snel veranderde in de ergste nachtmerrie van elke musicus: het instrument werd gestolen. Maar weinig mensen kunnen bevatten hoe diep de band is die kan ontstaan tussen een musicus en zijn instrument, en welke impact zoâ&#x20AC;&#x2122;n gebeurtenis kan hebben.

die van Brahms’ muziek uitgaat een natuurlijke plek in het levensverhaal van Min Kym. Want boven alles, en door alles heen, is er haar diepe liefde voor muziek. Dat lees je niet alleen in en tussen de regels van het boek, dat hoor je ook overduidelijk in Kyms prachtige, gepassioneerde vioolspel op de cd.

Min Kym stortte in, en doorliep de traditi-

zesjarige bij haar eerste leraar speelde.

onele rouwstadia alsof zij een mense-

Het is verbluffend om haar onbevreesde

lijke geliefde had verloren.

bravoure als elfjarige te horen in een privéopname van Paganini’s zestiende

Maar het verhaal draait niet alleen om

capriccio voor viool, waarmee zij op

die diefstal, het gaat vooral ook over het

dezelfde leeftijd haar eerste belangrijke

leven met, en vooral voor, de viool en de

internationale prijs won. Lalo’s virtuoze

muziek. En daar betoont zich de cd Gone

Symphonie espagnole, in alles een viool-

- the album, die door Warner Classics als

concert behalve in naam, markeert een

muzikaal complement van het boek

volgende doorbraak: haar eerste profes-

werd uitgebracht, een echte toevoeging.

sionele plaatopname, met het London

Het is prachtig om Min Kym de stukken

Symphony Orchestra.

ELGAR, MASSENET e.a. GONE: THE ALBUM MIN KYM & DIVERSE MUSICI WARNER 0190295838300 HTTP://VKZ.NL/17336

te horen spelen waarover zij in het boek zo beeldend spreekt en die belangrijke

Het tergend mooie Adagio uit Brahms’

momenten in haar leven en muzikale

Vioolconcert was voor Kym muziek die

carrière markeren. Zo begint de cd met

zij na de diefstal van haar viool lange tijd

Elgars charmante en lieflijke Salut

niet heeft kunnen spelen; gewoonweg te

d’amour, een van de stukken die zij als

pijnlijk, te zeer met die grote liefde verbonden. Na lezing van het boek kun je

Onbevreesde bravoure

het je levendig voorstellen: als de uitvoering van zo’n muziekstuk eenmaal vervlochten is met de klanken van dat ene, specifieke instrument waar je zo zielsveel van houdt, wordt het bijna onmogelijk om het op een ander instrument te spelen. Recent heeft Min Kym de confrontatie met de spoken van het verleden aangedurfd, en heeft zij het concert weer gespeeld op haar nieuwe viool, een exemplaar van Stradivarius’ leermeester

MIN KYM VERLOREN

EEN WONDERKIND ZONDER INSTRUMENT HOLLANDS DIEP | 288 PAGINA’S ISBN 9789048833245

Amati. En zo krijgt de louterende kracht

INTERVIEW

MI CHIE L B O RS TL A P

BREEKBARE SCHOONHEID Door Paul Janssen

Ook de komende maanden is hij vooral

mogelijkheid om precies in te gaan op de

solist en trekt hij met het programma

emotie van het moment. Die is steeds

Velvet langs de theaters. Zijn oude

belangrijker voor mij geworden.”

upright piano vergezelt hem daarbij. “De piano gaat mee en staat dan fier naast

Het leven heeft Borstlap qua emotie de

de vleugel op het podium”, zegt Borstlap

laatste jaren veel gebracht, al was niet

lachend. “Het is een ruim honderd jaar

alles even geweldig. Zo trouwde hij met

oud apparaat en ze is gelukkig steeds

een Turkse vrouw, scheidde weer, zag

veilig thuisgekomen. Ze moet het nog

dochter en vrouw naar Turkije vertrekken

even blijven doen tot het laatste concert

en nu reist hij zo vaak hij kan heen en

van de tour, dat volgend jaar april in

weer. “Ik gebruik minder noten”, zegt hij

Michiel Borstlap viel weer voor zijn

Paradiso plaatsvindt. Ik kan immers niet

over de vaak even meditatieve als melo-

oude upright piano die hij jaren

zonder deze oude dame, ze is de essen-

dieuze stukken op de plaat, waarin niet

geleden aan zijn nichtje had gegeven.

tie van het programma. En het is een

alleen de invloed van Oscar Peterson

Hij haalde het instrument naar zijn

verrassende ervaring om de klank van

maar ook die van klassieke grootheden

studio, The Velvet Room, en ontdekte

dit instrument te horen naast die van de

als Bach en Satie doorklinkt. “Daarmee

de piano en in het verlengde daarvan

vleugel.”

kan ik dichter bij mijn gevoel blijven.”

zijn Steinway opnieuw. Het resultaat

Die verrassing is er ook op de cd Velvet.

Op Velvet biedt Borstlap zoals hij het zelf

is Velvet, een soloplaat die de harten

Al tijdens het eerste nummer, de

zegt ‘nieuwe oplossingen voor zaken die

van alle ware pianoliefhebbers doet

titelsong, zucht en steunt de piano dat

gaande zijn in het leven’. Daar zitten ook

smelten.

het een lieve lust is. De breekbare

herinneringen bij aan vroeger tijden. Van

schoonheid maakt het geluid zelfs ont-

zijn achtste tot zijn twintigste jaar

Michiel Borstlap is een grote naam in de

roerend. En als daarna de grote concert-

speelde Borstlap op de piano die nu

jazzwereld. Hij speelt in verschillend

vleugel klinkt in Blue ballet, is het con-

weer in zijn studio pronkt. “Mijn moeder

samengestelde ensembles over de hele

trast des te duidelijker. Op vijf nummers

vond hem in een verlaten barak op een

wereld. Sinds hij in 2010 de cd Solo uit-

zingt de oude dame, in de andere wer-

militair terrein waar ze voor haar werk

bracht doet hij dat ook steeds vaker in

ken klinkt Borstlap als vanouds op de

kwam. Ik speelde al vanaf mijn vierde op

zijn eentje. “Ik ben van jongs af aan een

concertvleugel.

de piano in de huiskamer, en deze kreeg

bewonderaar van Oscar Peterson”,

“Ik denk daar niet zo over na”, zegt Borst-

ik op mijn kamer. Alles wat ik kan heb ik

verklaart Borstlap. “Deze man onder-

lap op de vraag wat de boodschap

op deze piano geleerd.”

scheidt zich door zijn toucher. Daar moet

achter Velvet is. “Ik ben pianist en com-

je heel hard voor werken. Als je jazz met

ponist. Ik schrijf stukken en speel ze.

Toen hij op het conservatorium zat

een trio speelt, verdrinkt dat toucher een

Sommige liggen van begin tot eind vast,

moest er natuurlijk een vleugel komen.

beetje in het geheel. Daarom vind ik

andere bieden een vrij spel tussen com-

Hij gaf de oude dame aan zijn nichtje en

alleen spelen ook zo fijn.”

positie en improvisatie. Dat geeft de

zij verdween uit zijn leven. “Toen ik de Lees verder op pagina 34

Foto: Francesco Barasciutti

â&#x20AC;&#x2DC;Alles wat ik kan heb ik op deze piano geleerdâ&#x20AC;&#x2122;

INTERVIEW

Foto: Johan Jansen

‘Ik was betoverd door het geluid’

BORSTLAP VELVET

MICHIEL BORSTLAP GPM 20171702 HTTP://VKZ.NL/17333

piano weer eens terugzag was ik beto-

niet. Ook mijn cd’s kan ik op die manier

verd door het geluid, het ging echt dwars

opnemen. Mijn studio is aan huis en ik

door alles heen. Mijn nichtje speelde er

speel als ik spelen wil. Normaal gespro-

nooit op, dus heb ik de piano weer terug-

ken boeken mensen een studio. Dan

gehaald. Ik heb haar er wel een nieuwe

moet dat creatieve moment geforceerd

voor teruggegeven. Ze moet toch ergens

worden. Bij mij hoeft dat niet. Zo is Velvet

haar plant op kunnen zetten…”

letterlijk spelenderwijs ontstaan. Soms,

Thuis kreeg de piano een plek naast de

als we aan een glaasje wijn zaten, ver-

Steinway. “Toen de pianostemmer en de

scheen die naar binnen gekeerde glim-

technicus hun werk hadden gedaan ben

lach op mijn gezicht. Dan riep mijn vrien-

ik gaan zitten en gaan spelen. Dat werd

din direct dat het tijd was om de studio

Velvet. De muziek ontstond zonder enige

in te gaan.”

voorbereiding en is ook gewoon zo op de cd gezet. Het is de manifestatie van de verwondering die ik had.” Borstlap probeert altijd vanuit die verwondering te spelen, zegt hij. “Als ik die niet voel, voelt de luisteraar hem ook

WWW.MICHIELBORSTLAP.COM

8x + gratis welkomst-cd N R 718 ,

S I N D S 1952 |

S E P T E M B E R | O K TO B E R 2016

Luister is hét toonaangevende klassieke muziektijdschrift en verschijnt acht keer per jaar. Nu nog méér pagina’s vol interviews, recensies, beschouwingen en portretten van componisten en uitvoerenden!

The John Wilson Orchestra Zeldzame mix tussen symfonieorkest en bigband

Janine Jansen over musiceren

‘Het gaat om het moment’

Scapino Ballet bestaat 70 jaar TING!

N R 720 ,

Verloren gewaande Spontini-opera’s teruggevonden

S I N D S 1952 |

D E C E M B E R 2016

Passie voor klassiek

N R 719 ,

S I N D S 1952 |

N O V E M B E R 2016

Passie voor klassiek

N R 707 ,

Wexford Festival Opera

‘Ik wil zo dicht mogelijk bij mezelf blijven’

een jaarabonnement voor € 51,45 plus gratis welkomst-cd of € 5,– korting

J U N I 2015

Passie voor klassiek

Maarten Luther-jaar in Duitsland

Unieke ontdekking

Arabella Steinbacher em nu

S I N D S 1952 |

2017

Bandoneonist Carel Kraayenhof

Pierre Boulez 90 jaar

Een eyeopener voor de echte operaliefhebber

Overzicht van een fabelachtige carrière

Valery Gergiev

Carolyn Sampson

Nieuwe cd’s op eigen label

Een onvervalste Argentijnse kerst

Ode aan de bloemen

MAfestival Brugge

Nederlands Kamerkoor

Dresdner Kreuzchor & Thomanerchor Leipzig

Het bekendste oude-muziekfestival ter wereld

Wereldpremiere met 72 Angels

Zingen in een 800-jarig koor

Robeco SummerNights Een festival waar je je vakantie voor annuleert

Cappella Musicale Pontificia zingt Palestrina in de Sixtijnse Kapel Een sfeerverslag

Anna Netrebko

Nieuwe koningin van het verisme

€ 7.99

Lucie Horsch

‘Ik kreeg mijn eerste houten fluit van Sinterklaas’

€ 7.99

Joyce DiDonato

‘Kunst verenigt, is grenzeloos en verbindt de onverbondenen’

€ 7.99

Janine Jansen

‘Kamermuziek is mijn grote liefde’

€ 7.95

Ga snel naar www.luister.nl e-mail naar abonnement@bcm.nl of bel 085-7600237 (ma-vrij, 8:30-12:30 uur, lokaal tarief)

PORTRET

TE LE MANN

GRENZELOOS Door Eddie Vetter

Toen Bach werd aangesteld als cantor in Leipzig, was hij derde keus. Het stadsbestuur had eerder de voorkeur gegeven aan Telemann, de productiefste componist aller tijden.

VAKMANSCHAP Tegenwoordig staat Georg Philipp Tele-

vrijheid en bestaanszekerheid vond. De

Naast zijn commerciële activiteiten

mann (1681-1767) in de schaduw van zijn

aanstelling in Leipzig, die Bach zou krijgen,

vond hij de tijd om meer dan drieduizend

vier jaar jongere collega. In de achttiende

liet hij aan zich voorbijgaan. Hij benutte de

werken te componeren. Hoewel hij

eeuw waren de rollen omgedraaid. Toon-

sollicitatie vooral om het stadsbestuur in

waarschijnlijk slechts één keer in Frank-

aangevende figuren als Mattheson en

Hamburg onder druk te zetten.

rijk en nooit in Italië was geweest, ver-

Quantz beschouwden hem als de beste

Zijn eerste vrouw stierf al vijftien maan-

mengde hij de muzikale stijlen van die

componist. Zijn faam verbreidde zich tot in

den na de bruiloft bij de geboorte van een

landen met zijn eigen degelijke Duitse

de uithoeken van Europa. De kentering

dochter. In 1714 hertrouwde hij met de

roots. Deze internationale oriëntatie zou

kwam in de negentiende eeuw. Bachs

zestienjarige Maria Catharina Textor, die

later in de eeuw leiden tot de ‘klassieke’

biograaf Philipp Spitta schreef bijvoorbeeld denigrerend over het oeuvre van deze ‘veelschrijver’ en jubelde over cantates die later niet van Bach maar van

De productiefste componist aller tijden

Telemann bleken te zijn. Hij was de zoon van een kerkvoogd in Magdeburg en niet afkomstig uit een

zeventien jaar jonger was dan hij. Samen

stijl van Mozart en Haydn. Iedereen kan

muzikale familie. Zijn vader stierf toen hij

kregen ze negen kinderen, maar het was

wat van zijn gading vinden in het zeld-

vier jaar oud was. Op school openbaarde

geen gelukkig huwelijk. Zij pleegde over-

zaam rijke oeuvre.

zich zijn talent. Reeds op zijn twaalfde

spel en was verslaafd aan gokken met

De composities omvatten alle denkbare

componeerde hij een opera. Zijn moeder

astronomische schulden als gevolg.

genres en getuigen van een grenzeloos

stelde alles in het werk om te verhinderen

Telemann liet de kassa rinkelen door zijn

vakmanschap. Ronduit duizelingwek-

dat haar jongste zoon musicus zou wor-

eigen werk uit te geven. Hij graveerde zelf

kend is het aantal cantates (meer dan

den. Ze nam zijn instrumenten in beslag

de partituren op de koperplaten, adver-

duizend!), suites en concerten, nog afge-

en op haar gezag ging hij rechten studeren

teerde en creëerde een internationaal

zien van de hoorn des overvloeds die zijn

in Leipzig, maar het bloed kroop waar het

netwerk van vertegenwoordigers, van

kamermuziek vormt. Zo is Telemann de

niet gaan kon.

Amsterdam tot Londen. Met wisselend

geschiedenis ingegaan als de productief-

Nadat hij als kapelmeester aan hoven in

succes verweerde hij zich tegen roof

ste componist aller tijden. Het odium van

Sorau en Eisenach had gewerkt, werd hij

drukken, bijzonder in een tijd waarin de

een veelschrijver is aan hem blijven

stadsmusicus, eerst in Frankfurt en later in

geestelijke eigendom nog niet strikt was

kleven, maar hij is al jaren opnieuw popu-

Hamburg, omdat hij daar meer artistieke

vastgelegd.

lair bij kenners en liefhebbers.

34,99 00*

25,

10CD

* Zolang de voorraad strekt

OP=OP

HÉÉL AARDIGE

HANS HEG

lang niet het loodje hadden gelegd.

Maderna wilde het leven vieren. Vooral

Rossini blijft een verbazingwekkend

met zijn collega’s. Ik heb het van nabij

geval. De Amerikaan Elliott Carter daar-

meegemaakt en heb me ook gelaafd

Je hebt ze in alle soorten en maten.

entegen wist van geen ophouden. Zelfs

aan deze hartverwarmende figuur. Dat

Letterlijk zelfs. Er zijn componisten die

na zijn honderdste ging hij nog een paar

heeft later, tien jaar na zijn dood, geleid

het zonder maatstrepen af konden.

jaar door. En hoe!

tot de documentaire (Terug naar

Louis Couperin bijvoorbeeld. Anderen

En wat te denken van die madrigalist

Maderna), die ik in 1983 voor de NOS kon

leunden zo zwaar op dit grafische hulp-

Gesualdo? Hij was zó jaloers dat hij

maken. Een postuum gebaar van res-

middel dat ze daarnaast ook nog

opdracht gaf zijn vrouw en haar

pect en waardering.

geschreven of gedrukte toelichtingen

minnaar te vermoorden. Zijn twintig-

Zulk monnikenwerk zou ik nooit hebben

nodig hebben om hun bedoelingen

ste-eeuwse collega Bruno Maderna

opgebracht als ik terugdenk aan het

duidelijk te maken. Mahler was daar

was weer de goedheid zelve. Toch

vileine en wraakzuchtige karakter van

sterk in. Op het maniakale af.

leidde dat in zijn geval eveneens tot een

een bekende Nederlandse componist.

Andere categorie. Componisten die er al

vroege dood: gevolg van overmatig

Overleden in 2003, tijdgenoot van

vroeg mee ophielden, hoewel ze nog

eten, drinken en roken.

Maderna. Nee: geen naam. Alleen dit: indertijd stond hij vooraan op de barricaden. Tegenwoordig wordt hij nauwelijks

Mauricio Kagel

meer gespeeld. Pierre Boulez en Mauricio Kagel reken ik eerder tot de grote componisten van nu. Zeker, ze waren af en toe ook knap lastig, veeleisend of kritisch (ook voor zichzelf). Ze konden kwaad worden als de zaken niet liepen zoals zij dat voor ogen hadden. Maar net als Maderna waren het ontzettend aardige mensen, met gevoel voor humor. Het vermogen tot relativeren hadden ze niet verloren. Van Boulez zal ik nooit vergeten hoe hij reageerde toen ik me in 1983 in Parijs bij hem meldde met het verzoek of hij wilde meewerken aan een Maderna-documentaire. Graag, zei hij, nadat ik hem over mijn opzet had verteld. Op mijn verzoek of ik hem eventueel in het Duits mocht interviewen reageerde hij enigszins verbaasd. Reden: de Venetiaan Maderna was getrouwd met een Duitse actrice, woonde in Darmstadt en is daar ook begraven. Omdat Duitse festivals en

COLUMN

AVANT-GARDISTEN tv-zenders in diens portret waren geïnte-

eerste complete opname van Kagels

ter en is ook de solist in Anthèmes 2).

resseerd stemde Boulez vrij snel in met

acht ‘stukken voor salonorkest’ luis-

Zoals ik Boulez nog altijd dankbaar ben

mijn voorstel. Hij begreep ook wel dat

terde, gecomponeerd tussen 1989 en

voor zijn medewerking aan Terug naar

het anders niet te financieren was.

1994. Acht fascinerende concerti grossi

Maderna en – nog veel belangrijker

Bovendien, voor zijn dierbare collega

vol geheimzinnige en grillige vondsten,

– voor zijn meesterlijke compositie uit

wilde hij álles doen.

die Kagel Die Stücke der Windrose

1975: Rituel – In Memoriam Bruno

Met Kagel, totaal andere figuur – rond-

noemde. Muzikale impressies ontleend

Maderna. Over ‘aardig’ gesproken.

borstig, bloedserieus, bulderende lach,

aan acht verschillende windstreken.

gek op alles wat absurd was in dit leven

Maar Kagel zou Kagel niet zijn als hij ze

– had ik een totaal andere relatie. Ster-

niet op hun kop had gezet. Het zijn pano-

ker: toen hij in 1985 de centrale compo-

rama’s, niet bekeken vanuit ons stand-

nist was in het Holland Festival met

punt op het noordelijk halfrond, maar

veertig (!) werken werd ikzelf het doelwit

met zijn geboorteplaats Buenos Aires in

van zijn soms bizarre (muzikale) humor.

het achterhoofd. En ook dat salonorkest

Gek als hij was op practical jokes.

(klarinet, twee violen, altviool, cello,

De redactie in Hilversum had bedacht

contrabas, piano, harmonium en pan-

dat wij hem met een cameraploeg zou-

fluit) moeten we natuurlijk met een

den gaan ophalen in zijn woonplaats.

korrel zout nemen.

Dan kon er in de trein van Keulen naar

“Moge de goden mij vergeven voor deze

Amsterdam een interview worden

vreemde muziek”, schrijft Kagel met

gemaakt: ‘leuk’ idee, lastige opdracht.

enige zelfspot in zijn toelichting. Zoiets

Tot mijn verbazing zei Kagel geen nee. Ik

kun je je moeilijk voorstellen bij de

had alleen buiten de waard gerekend.

Franse avant-gardist en colorist par

Halverwege het traject viel hij in slaap!

excellence: Pierre Boulez. Hoewel, het

Zogenaamd, bleek achteraf. Uiteindelijk

dubbelalbum van Deutsche

pakte het best aardig uit - inclusief dat

Grammophon is in wezen net zo uitzon-

dutje. Het illustreerde zijn ware aard. Dat

derlijk als de Kagel-release van Evi-

van de geniale en onverbeterlijke absur-

dence.

dist uit Argentinië, die in 1957 naar Duits-

De zes Boulez-stukken worden uitge-

land emigreerde om daar aan zijn veel-

voerd door het West-Eastern Divan

zijdige oeuvre te werken. Producten van

Orchestra. Of door leden van dit door

een onvervalste clown met een lach en

Daniel Barenboim opgerichte orkest. Het

een traan. En zijn depressies.

is verbluffend hoe goed het speelt.

Ik moest weer even denken aan het

Vooral als je je realiseert dat het gaat

‘incident’ in de trein, toen ik naar de

om live-opnamen uit Londen en Berlijn.

KAGEL DIE STÜCKE DER WINDROSE

ENSEMBLE ALEPH EVIDENCE 3149028092127 (2CD) HTTP://VKZ.NL/17337

Boulez had zich geen betere hommage kunnen wensen. Bovendien zit er een

Geniale en onverbeterlijke absurdist

extra interessant historisch aspect aan: de uitvoering van Le Marteau sans maître dirigeerde hij nog zelf in 2010. Ik ben de familie Barenboim eeuwige dank verschuldigd voor dit initiatief

BOULEZ HOMMAGE À BOULEZ

WEST-EASTERN DIVAN ORCHESTRA O.L.V. DANIEL BARENBOIM DG 0028947971603 (2CD) HTTP://VKZ.NL/17338

(zoon Michael is violist en concertmees-

SPECIAL

N A XOS

EEN MEESTERZET Door Paul Janssen

Het budgetlabel Naxos bestaat in

een factor van betekenis. En bovendien

Vasily Petrenko

een maatschappij met een catalogus

Anniversary Collection. Met dertig

van meer dan negenduizend titels. Die

cd’s in een doosje voor een meer dan

samenvatten in een doosje met dertig

vriendelijke budgetprijs laat de

cd’s kan eigenlijk niet, maar Naxos komt

cd-maatschappij de consument die

een heel eind en biedt mooie waar voor

nog wat in te halen heeft delen in de

iedereen die op zoek is naar een goed-

feestvreugde. Een beknopte blik op de

kope doorsnede van alles wat de wes-

Foto: Mark MC Nulty

2017 dertig jaar. Reden voor een

ontwikkeling van luis in de pels tot krachtig gevestigde orde. Naxos is niet alleen het eiland waar de genotsgod Dionysus, die van de wijn, zich ontfermde over de door godenzoon

terse muziekgeschiedenis te bieden heeft. De box is een heerlijk allegaartje: van Bach tot Daughtery via Beethoven, Brahms, Dvorák, Händel, RimskiKorsakov, Szymanowski en noem maar op. Onder de vele musici zijn uiteraard

Theseus jammerlijk achtergelaten

door veelal (nog) onbekende musici en

enkele Naxossterren als de pianist Jenö

Ariadne, het is ook de naam van een in

ensembles voor een fractie van de toen

Jandó en de dirigenten Vasily Petrenko

1987 opgericht cd-label. In dat jaar com-

gangbare cd-prijs.

en Antoni Wit (ja, zijn mooie opname

bineerde de Duitse ondernemer Klaus

Het label werd snel volwassen. Nadat het

van Gorecki’s Derde symfonie zit er ook

Heymann genot, eigenwijsheid en

ijzeren repertoire grotendeels was vast-

bij). En Heymanns vrouw Takako Nis-

ondernemingszin en waagde hij het om

gelegd, begon de zoektocht naar volle-

hizaki heeft een ereplekje in het geheel

dwars tegen de koers van de toen flore-

digheid. Het eerste wapenfeit: alle strijk-

met haar eerste en nog altijd bestverko-

rende gevestigde cd-maatschappijen in

kwartetten van Haydn, uitgevoerd door

pende Naxosopname: Vivaldi’s Vier

te varen. Hij bracht cd’s van geliefd

het Kodály Quartet. Opeens had Naxos

jaargetijden.

repertoire op de markt voor een prijs

iets te bieden en werd het een factor van

waar zelfs iedere muziekstudent in die

betekenis. Voortvarend pakte het label

tijd erg blij mee was.

vervolgens de volledige registratie aan

Een heerlijk allegaartje

van het werk van minder goed gedocumenteerde componisten. Zo kreeg Heitor Villa-Lobos opeens een discografie om u tegen te zeggen, werd Reinhold Glière meer dan een naam in een geschiedenisboek en kregen ook de hedendaagse

De aanleiding voor de actie van Heymann

componisten ruimschoots aandacht. De

was zijn echtgenote, de Japanse violiste

onbekende musici en orkesten waren

Takako Nishizaki. Om haar carrière op

inmiddels al niet zo onbekend meer, en

weg te helpen nam hij een Chinees viool-

tegenwoordig doen ook bekende sterren

concert op met haar als soliste. De cd

de Naxoscatalogus verder uitdijen.

verkocht erg goed in China en de zaken-

Met andere woorden: de maatschappij

man rook zijn kans. Na wat proefdraaien

die al in 1996 inzag dat de digitale revo-

in de klassieke wereld kwam hij in 1987

lutie verder ging en online streaming

met zijn meesterzet: Naxos. Het label

mogelijk maakte, is in dertig jaar niet

bracht cd’s van het gekende repertoire

alleen volwassen geworden, maar ook

NAXOS THE ANNIVERSARY COLLECTION NAXOS 747313329335 (30CD) HTTP://VKZ.NL/17335

CD-BESPREKINGEN HAYDN, CIMAROSA ‘IL DISTRATTO’

IL GIARDINO ARMONICO O.L.V. GIOVANNI ANTONINI ALPHA CLASSICS 3760014196744 HTTP://VKZ.NL/17320 € 22,99

ORKEST In de ambitieuze serie ‘Haydn 2032’, die bij leven en welzijn in 2032 voltooid moet zijn, plaatst Giovanni Antonini opnieuw symfonieën van de meester (in dit geval de nummers 60, 70 en 12) in een passende context. Nummer 60, met de bijnaam ‘Il distratto’ is afgeleid van muziek die Haydn heeft gecomponeerd bij het toneelstuk Le distrait van JeanFrançois Regnard. In deze toneelmuziek vervullen de orkestleden zonder woorden als het ware een hoofdrol in de handeling van de verstrooide man. Zo spelen ze ergens in opperste verstrooidheid een gedeelte uit een andere symfonie en gaan de violisten opeens stemmen omdat ze kennelijk vergeten hadden dit te doen. Behalve een flinke dosis humor presenteert Haydn treffende karakterportretten die ook zonder het toneelstuk puur muzikaal zeer genietbaar zijn. In de korte eenakter Il maestro di cappella van tijdgenoot Cimarosa heeft het orkest zelfs letterlijk een hoofdrol als een lastige schoolklas in gevecht met een overijverige dirigent (de bariton Riccardo Novaro). Humor en theater voeren de boventoon op deze cd. Giovanni Antonini is wel de aangewezen persoon om samen met de alerte musici maximaal reliëf te geven aan Haydns geestige invallen en telkens weer verrassende schijnbewegingen.

HUMOR EN THEATER

EDDIE VETTER

RAVEL, FALLA

PIANO CONCERTOS

STEVEN OSBORNE, BBC SCOTTISH SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. LUDOVIC MORLOT HYPERION 0034571281483 HTTP://VKZ.NL/17306 € 22,99

CONCERT Maurice Ravel heeft het geluk gehad dat zijn werk al tijdens zijn leven vrij goed gedocumenteerd werd op geluidsdragers. Dat betekent ook dat er van zijn Pianoconcert in G en het Pianoconcert voor de linkerhand vele opnamen te verkrijgen zijn, al worden ze lang niet altijd gecombineerd op één cd. Steven Osborne voegt nu met het BBC Scottish Symphony Orchestra en gastdirigent Ludovic Morlot weer een opname aan de discografie toe en combineert beide concerten op zo’n zinvolle wijze dat het een zeer waardevolle toevoeging is. Het Pianoconcert in G, met een werkelijk hemels gespeeld tweede deel, en het Concert voor de linkerhand worden op de cd gescheiden door Noches en los jardines de España van Manuel de Falla. In meerdere opzichten een goede zet. Ten eerste staat het ‘meest dramatische’ werk van Falla, aldus zijn collega Joaquín Turina, nu eens als pianoconcert tussen de pianoconcerten en komt de uitgebreide pianopartij in het orkestweefsel onder handen van Osborne uitstekend tot zijn recht. Ten tweede brengt het de Spaanse wortels van Ravel veel meer voor het voetlicht. En dat geeft de door Osborne en het orkest heerlijk gespeelde concerten net dat onderscheidende beetje extra pit.

HEERLIJK GESPEELDE CONCERTEN

PAUL JANSSEN

CD-BESPREKINGEN SJOSTAKOVITSJ, GOEBAIDOELINA

IN TEMPUS PRAESENS e.a. SIMONE LAMSMA RADIO FILHARMONISCH ORKEST O.L.V. JAMES GAFFIGAN, REINBERT DE LEEUW CHALLENGE 0608917268126 (SACD) HTTP://VKZ.NL/17313 € 24,99

CONCERT Simone Lamsma speelde het Eerste vioolconcert van Sjostakovitsj in mei 2016 op een concert in Utrecht. Eromheen werd zonder publiek deze opname gemaakt. En alweer is het geweldig. Dit vierdelige concert is fabelachtig veeleisend, in de eerste plaats in technisch opzicht, zonder dat je het een virtuozenconcert kunt noemen waarin de violist kan epateren. Maar vooral interpretatief sluit het nauw aan bij Sjostakovitsj’ andere muziek uit deze zwarte Sovjet-periode, de late jaren veertig, waarin hij van negativisme en ‘formalisme’ beschuldigd werd. Als violist moet je heel wat in huis hebben om met dit amalgaam van contemplatie, melancholie, verbittering en bijtend sarcasme overtuigend om te kunnen gaan. Simone Lamsma kan dat. Van In tempus praesens uit 2007, zeg maar het tweede vioolconcert van Sofia Goebaidoelina (1931) na Offertorium, maakt ze met Reinbert de Leeuw de derde opname, nadat Anne-Sophie Mutter en Vadim Gluzman haar waren voorgegaan. Deze is live, maar dat is bijna niet te horen. Ik ben niet chauvinistisch en schroom niet te zeggen dat Lamsma absoluut de tot nu toe beste prestatie levert met dit dramatische en extatische stuk vol christelijke symboliek. Dit moet je horen.

DRAMATISCH EN EXTATISCH

GERARD SCHELTENS

BROUWER, PUJOL e.a. GUITAR VIBES

IZHAR ELIAS, FLORIAN MAGNUS MAIER e.a. BRILLIANT CLASSICS 5028421954844 HTTP://VKZ.NL/17301 € 7,99

CONCERT Izhar Elias is een van de veelzijdigste gitaristen van dit moment. Met hetzelfde gemak bespeelt hij de barokgitaar, de historische klassieke gitaar of de moderne klassieke gitaar, en ondertussen schakelt hij net zo makkelijk van barok naar klassiek, naar hedendaags en verder naar jazz- en popinvloeden en improvisatie. Diezelfde veelzijdigheid komt ook tot uiting op zijn jongste cd Guitar vibes. Om de kracht van de hedendaagse gitaar en de inzetbaarheid in vele contemporaine stijlen aan te tonen, zette Elias vier werken voor gitaar en strijkers bijeen: de Tres Danzas Concertantes, het eerste werk dat de Cubaan Leo Brouwer in 1958 voor gitaar en strijkers schreef, Máximo Diego Pujols Guernica suite, geïnspireerd op Picasso’s gelijknamige schilderij, het moderne en Caribisch geïnspireerde Triptico van Robert Sierra en het door flamenco, pop, rock en hiphop beïnvloede Schattenspiel van Florian Magnus Maier. Het Cubaans dansante werk van Brouwer is een liveopname met het Nederlands Kamerorkest, de andere werken zijn opgenomen met het immer scherpe Matangi Quartet. En in Schattenspiel krijgt Elias gezelschap van Maier zelf op Moog Guitar. Het resultaat is niet alleen een portret van Izhar Elias, maar ook van de gitaar in de late twintigste en eenentwintigste eeuw. Mooi.

VEELZIJDIG GITARIST IZHAR ELIAS

PAUL JANSSEN

CD-BESPREKINGEN RAVEL, DEBUSSY e.a.

SAINT-SAËNS

PARFUM

MÉLODIES AVEC ORCHESTRE

CHRISTIANE KARG BAMBERGER SYMPHONIKER O.L.V. DAVID AFKHAM BERLIN CLASSICS 0885470008325 HTTP://VKZ.NL/17302 € 21,99

YANN BEURON, TASSIS CHRISTOYANNIS ORCHESTRA DELLA SVIZZERA ITALIANA O.L.V. MARKUS POSCHNER ALPHA CLASSICS 3760014192739 HTTP://VKZ.NL/17317 € 22,99

VOCAAL Dat het album de zeer uitnodigende titel Parfum draagt, snap ik wel. De op deze cd verzamelde liederen op Franse gedichten uit de tweede helt van de negentiende eeuw hebben een bijzondere sensuele aantrekkingskracht op de toeschouwer. Of ’t het geheimzinnige Shéhérazade van Ravel is of de onbekende jeugdwerkjes van de vijftienjarige Britten: ze

KARG: LICHT, ZUIVER EN ZILVERKLEURIG laten je bedwelmd en beneveld achter. Alles is mooi aan deze cd, maar het diepst getroffen werd ik door Épiphanie van Koechlin. Dit is op zich al een wonderschoon juweeltje, maar in de vertolking van Christiane Karg (en het orkest!) wordt het een met een gouden glans overgoten schilderij. Karg heeft een zeer geschikte stem voor de door haar vertolkte liederen: licht, zuiver en zilverkleurig. Haar interpretatie is sierlijk en elegant, laverend tussen de pasteltinten van het impressionisme en de donkere kleuren van het symbolisme. Net als de gedichten die zij zingt. Dat de muziek tegelijk gevoileerd klinkt, draagt bij aan het mysterie ‘vrouw’. Ze zou Mélisande kunnen zijn. Of zelfs Shéhérazade. De jonge Duitse dirigent David Afkham doet niet voor haar onder en dirigeert alsof hij in zijn stokje een compleet poëziealbum heeft opgeborgen. Wat een cd. BASIA JAWORSKI

VOCAAL Dat niet alleen het barokrepertoire nog voldoende geheimen in petto heeft, bewijst deze cd met orkestliederen, vrijwel alle wereldpremières, van Camille Saint-Saëns. De componist was een groot voorstander van het genre, als tegenwicht voor de vertolking van opera-aria’s in concertprogramma’s, die hij voor dat doel maar matig geschikt vond. Keer op keer valt de bijzondere gave van Saint-Saëns op voor evocatieve orkestratie. Van het subtiele en verlokkelijke exotisme van de Mélodies persanes en de dromerige Rêverie tot de exuberante Danse macabre: de componist bedient zich steeds van een verfijnd, gevarieerd en sfeervol kleurenpalet, altijd in dienst van de poëzie. De liederen krijgen hier in solisten, orkest en dirigent ideale pleitbezorgers. De Franse tenor Yann Beuron blinkt uit in dit repertoire, met een heldere stem, mooi egaal over

SAINT-SAËNS’ EVOCATIEVE ORKESTRATIE het hele bereik; de Griek Tassis Christoyannis zingt in een al even idiomatische Franse stijl, zijn bariton altijd warm en elegant. Belangrijkste pluspunt in dit zo tekstgerichte repertoire is dat de dictie van beide zangers exemplarisch is: het tekstboekje is eigenlijk overbodig. Orkest en dirigent begeleiden de zangers prachtig, net als zij tekst en muziek dienend. Een zeer welkome aanvulling op het concertrepertoire! BENJAMIN ROUS

FELDMAN

VECCHI

JULIET FRASER HAT[NOW]ART 0752156019824 HTTP://VKZ.NL/17321 € 20,99

GRAINDELAVOIX O.L.V. BJÖRN SCHMELZER GLOSSA 8424562321137 HTTP://VKZ.NL/17322 € 22,99

REQUIEM

THREE VOICES

VOCAAL

KOOR

Het gedicht WIND van Frank O’Hara beschrijft het verschil tussen de vredige sneeuwvlokjes in zo’n glazen bal die je kunt draaien en de sneeuw die buiten valt als het winter is: de laatste schijnt alleen te kunnen komen in gezelschap van ijskoude, kwaadaardige wind, maar de sneeuwvlokjes in de glazen bal dwarrelen slechts, vallen nooit en zitten gevangen. Componist Morton Feldman gebruikte het gedicht als inspiratie voor zijn stuk Three Voices uit 1982. Het is een terzet voor een sopraan en twee versies van zichzelf op geluidsband. Loopjes en klanken worden herhaald, daadwerkelijke tekst komt sporadisch naar de voorgrond. De uitvoering die recent op cd is gezet, komt het meest tot zijn recht als hij in opperste concentratie beluisterd wordt. Feldman gaf geen tempoaanduidingen aan in zijn partituur en de relatief vlotte uitvoering van sopraan Juliet Fraser treft de juiste sfeer: in de opname en de uitvoering wordt de gevangenschap van de sneeuwvlokken in de glazen bal benadrukt. Zowel de schoonheid als de beklemming hiervan weet Fraser met het beperkte middel van haar eigen drie stemmen fantastisch weer te geven. Ze houdt de spanning vast door zonder opsmuk of nadrukkelijke accentuering te zingen. Een bijzonder geluidsdocument.

Antwerpen, Sint-Jacobskerk, 2 juni 1640. Peter Paul Rubens wordt begraven. Een groot en plechtig moment met veel kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders aan zijn tombe, want Rubens is de grootste schilder van zijn tijd. Hij wordt uitgeluid met een imposante achtstemmige mis. Op grond van recent onderzoek denkt men dat dit de Missa pro defunctis (het Requiem) van de Italiaan Orazio Vecchi zou kunnen zijn, die in 1612 in Antwerpen was uitgegeven. Vecchi (1550-1605), zelf al jaren overleden toen zijn requiem tijdens Rubens’ uitvaart klonk, was kapelmeester in Modena. Hij is vooral bekend door de Commedia Harmonica l’Amfiparnaso uit 1594, in een aan de commedia dell’arte verwant genre waarvan hij zo ongeveer de uitvinder is. Opvallend daarin is het schaarse contrapunt, terwijl het voor een ander doel geschreven Requiem juist rijk is aan polyfonie. Dat kon hij dus ook. Het Libera me is van zijn leerling Paolo Bravusi. Aan het cd-repertoire zijn eveneens misdelen toegevoegd van George de La Hèle, Pedro Ruimonte en Duarte Lobo. Ernstige muzikale vroomheid, prachtig a capella uitgevoerd door een voortreffelijk koor en opgenomen met de juiste dosis kerkgalm. Je waant je even heel dicht bij Peter Paul Rubens...

HEIN VAN EEKERT

GERARD SCHELTENS

BIJZONDER GELUIDSDOCUMENT

ERNSTIGE MUZIKALE VROOMHEID

CD-BESPREKINGEN TALLIS, ALLAIN e.a.

HAYDN

ORA O.L.V. SUZI DIGBY HARMONIA MUNDI 3149020528426 HTTP://VKZ.NL/17310 € 22,99

VOCALE SOLISTEN, NATIONAL FORUM OF MUSIC CHOIR, WROCLAW BAROQUE ORCHESTRA, GABRIELI CONSORT & PLAYERS O.L.V. PAUL MCCREESH SIGNUM CLASSICS 0635212048023 (2CD) HTTP://VKZ.NL/17312 € 39,99

MANY ARE THE WONDERS

THE SEASONS

KOOR

KOOR EN ORKEST

ORA is een jong Engels vocaal ensemble met een missie. De groep wil, door eigentijdse componisten aan zich te binden, een soort modern equivalent creëren van de grote vocale traditie van de renaissance. Het idee is dat er in onze tijd, net als in de zestiende eeuw, enorm veel en goed voor koor wordt gecomponeerd. Om dit te illustreren zet ORA op zijn cd’s en tijdens zijn concerten muziek van renaissancemeesters naast speciaal geschreven muziek van eigentijdse componisten. Op deze cd is Thomas Tallis het uitgangspunt. We horen een aantal van zijn werken, zowel op Engelse als op Latijnse teksten, en op elk van die werken horen we de reflectie van een componist van nu. Dit zorgt voor afwisseling en leidt ook tot boeiende confrontaties. ORA streeft ernaar om uiteindelijk honderd werken uit de renaissance op te nemen, met evenzovele reflecties van evenzovele hedendaagse componisten. De bedoeling is ook dat andere vocale groepen, amateurs en professionals, met dit nieuwe materiaal aan de slag gaan. Dat kan een enorme verrijking van het koorrepertoire opleveren. ORA, dat op deze cd overigens in vrij kleine bezetting opereert, heeft de helderheid die we van Engelse vocale ensembles gewend zijn.

Mammoetbezettingen zijn geen uitvinding van Berlioz. Voordien hebben reeds Haydn en andere componisten hele legers ingezet voor hun muziek. Paul McCreesh doet de praktijk herleven waarin Haydns oratorium Die Jahreszeiten in 1801 voor het eerst is uitgevoerd, met een fors bezet orkest en een koor van zeventig zangers. Daarbij heeft hij de tekst van de Engelse versie drastisch herzien. Er is nogal wat crowdfunding nodig geweest om de onderneming te financieren. De Gabrieli Consort & Players werken voor de gelegenheid opnieuw samen met musici uit het Poolse Wroclaw. Gelukkig gebruikt McCreesh niet voortdurend de volledige bezetting, maar alleen om de overweldigende momenten in de natuurschildering kracht bij te zetten. Zo realiseert hij een markant contrast tussen de massascènes en de intieme aria’s en recitatieven. In het jachtkoor blazen liefst tien hoorns de toupetjes van de hoofden. Het resultaat van dit alles is een zeldzame levendigheid in de weergave van de tableaus. Vanaf de daverende klappen waarmee aan het begin de winter wordt verjaagd, doorlopen we de seizoenen met alle vreugde en opwinding van dien. Zelfs in massale uitbarstingen weten McCreesh en zijn strijdkrachten de klank helder te houden.

MARCEL BIJLO

EDDIE VETTER

BOEIENDE CONFRONTATIES

ZELDZAAM LEVENDIG

BEETHOVEN

PIAZZOLLA, PORTAL e.a.

VOCALE SOLISTEN, CAPPELLA AMSTERDAM, ORKEST VAN DE ACHTTIENDE EEUW O.L.V. DANIEL REUSS GLOSSA 8424562211247 HTTP://VKZ.NL/17323 € 22,99

QUATUOR EBÈNE e.a. ERATO 0190295839567 HTTP://VKZ.NL/17329 € 22,99

MISSA SOLEMNIS

ETERNAL STORIES

KOOR EN ORKEST De afgelopen herfst droeg het Orkest van de Achttiende Eeuw de uitvoeringen van Beethovens Missa solemnis op aan de nagedachtenis van zijn in 2014 overleden oprichter Frans Brüggen. Na diens dood werkt het orkest geregeld samen met Daniel Reuss. Al ruim een kwarteeuw is hij artistiek leider en chef-dirigent van Cappella Amsterdam, het koor dat in zijn voortbestaan wordt bedreigd nu het Fonds Podiumkunsten de subsidieaanvraag definitief heeft afgewezen. Hoe onrechtvaardig dit besluit is, wordt met de minuut duidelijker als je hoort met hoeveel zeggingskracht het voor de gelegenheid tot veertig zangers uitgebreide ensemble de Olympus van de koormuziek bestijgt. Beethoven vraagt soms het onmogelijke van de leden, maar zij lijken de kelen vrij te hebben voor een maximale expressie van de overweldigende partituur. Zoals wel vaker maken juist de momenten van schijnbaar serene rust het meest indruk, als onbestemde stiltes voor de storm. Daniel Reuss heeft een voorkeur voor vlotte tempo’s, vooral in het Kyrie, en een relatief bescheiden orkestklank waarin de vocale pracht van de Cappella volledig kan opbloeien. Hij beschikt daarbij over voortreffelijke solisten, die samen een homogeen kwartet vormen.

Je zal je cd-project maar Eternal Stories noemen: dat schept behoorlijk grote verwachtingen. Of het muzikale verhaal van Quator Ebène samen met de jazzmusici als Michel Portal, Richard Hery en Xavier Tribolet ook echt eeuwigheidswaarde heeft, valt nog te bezien. Het is in elk geval wel een prachtig muzikaal tijdsbeeld van een periode waarin de grenzen tussen klassieke muziek en andere stijlen lijken te vervagen. Ik zou deze cd eerder in de categorie experimentele jazz plaatsen, al zijn er zeker wel invloeden uit de klassieke muziek aanwijsbaar, en natuurlijk geeft ook een fameus strijkkwartet acte de présence. Tussen de jazzmusici en de strijkers is sprake van een buitengewoon verfrissende en inspirerende samenwerking. Je hoort bij elke improvisatie dat ze muzikaal een verhaal te vertellen hebben en elkaar daarbij niet tegenwerken, maar juist versterken. Het klinkend resultaat schiet alle kanten op: mierzoete akkoorden kunnen fel contrasteren met meedogenloos slagwerk. Tango, filmmuziek, minimal music, super swingende jazz en experimentele improvisaties: alles komt voorbij. Soms bewegen de fantastische musici zich zelfs op het randje van de kitsch, zonder daar ook maar een moment overheen te kukelen. Een beluisterenswaardige cd voor de avontuurlijk ingestelde muziekliefhebber.

EDDIE VETTER

OSWIN SCHNEEWEISZ

BEETHOVEN MET ZEGGINGSKRACHT

KAMERMUZIEK

VOOR DE AVONTURIER

CD-BESPREKINGEN KRAKAUER, MESSIAEN, SOCALLED

BRAHMS

STRING SEXTETS NOS. 1 & 2

AKOKA

RENAUD CAPUÇON, GAUTIER CAPUÇON e.a. ERATO 0190295888374 HTTP://VKZ.NL/17327 € 22,99

DAVID KRAKAUER, MATT HAIMOVITZ e.a. PENTATONE 0827949056062 (SACD) HTTP://VKZ.NL/17324 € 24,99

KAMERMUZIEK

Klarinettist David Krakauer wil naar eigen zeggen Messiaens befaamde Quatuor uit de wat bedaagde kamermuzikale sfeer halen om het in een nieuwe, dramatisch zinvolle context tot zijn recht te laten komen. Henri Akoka (1912-1976) was de Joodse klarinettist die aan de wieg stond van het Quatuor. Hij hield het met Messiaen en twee anderen in januari 1941 ten doop in het Duitse concentratiekamp Stalag VII-A in Görlitz (nu in Polen), waar ze gevangen zaten. Krakauer probeert in zijn schimmige compositie Akoka zijn karakter te vangen. Door de cd hiermee te beginnen wordt verband gelegd met de omstandigheden waarin Messiaen zijn Quatuor componeerde. Ter afsluiting horen we de elektronische muziek van Socalled (pseudoniem van de Canadese rapper en klezmer-artiest Josh Dolgin) in het half-geïmproviseerde Meanwhile..., waarmee de lijn wordt doorgetrokken naar de eenentwintigste eeuw. Beide stukken samen, als weerslag van verontrustende gebeurtenissen van toen en van de huidige tijd, vormen een passende omlijsting voor het centrale werk, Messiaens diepgravende kwartet zelf. De uitvoering en opname zijn vlekkeloos en zeer betrokken, en daarmee wordt het indrukwekkende monument voor de menselijkheid geëerd zoals Messiaen dat gevoeld moet hebben.

Renaud Capuçon en zijn vijf jaar jongere broer Gautier staan geregeld samen op het podium. De laatste tijd minder vaak, om niet als een ‘vieux couple’ te eindigen want dat zou verstikkend kunnen zijn, zo liet de jongste van de twee onlangs weten. Vorig jaar werden de broers op het Paasfestival van Aix-en-Provence vergezeld door geestverwante musici, zoals de cellist Clemens Hagen. Op het programma stonden de twee strijksextetten van Brahms. Deze liveopname getuigt van intens en oermuzikaal samenspel. De componist zou later een gouden herfst beleven, maar in de lente van zijn carrière gingen inspiratie en vakmanschap al hand in hand, zoals in deze romantisch smachtende muziek. Het is de kunst de klank helder te houden. Geen sinecure als de twee violen, de twee altviolen en de twee cello’s hun eigen weg gaan in het doorwrochte lijnenspel. De Capuçons en hun metgezellen slagen er wonderwel in om de caleidoscopisch wisselende combinaties van instrumentenparen fel te belichten, met behoud van een transparante samenklank. De uitvoering straalt als de zon licht en warmte uit. Het publiek in Aix steekt zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken. Dit is de beste opname van deze fantastische kamermuziek.

GERARD SCHELTENS

EDDIE VETTER

INDRUKWEKKEND MONUMENT

OERMUZIKAAL SAMENSPEL

CHOPIN, FRANCK

FALLA, RODRIGO e.a.

ANNA FEDOROVA, BENEDICT KLOECKNER PIANO CLASSICS 5029365947220 HTTP://VKZ.NL/17304 € 20,99

ENRIKE SOLINÍS, EUSKAL BARROKENSEMBLE ALIAVOX 8435408099219 HTTP://VKZ.NL/17309 € 21,99

EL AMOR BRUJO

CELLO SONATAS

KAMERMUZIEK

‘Opzienbarend, werkelijk opzienbarend. Absolute controle, en een geweldige intonatie en kleuring’. Het zal je maar gezegd worden uit de mond van de nestor van de klassieke muziek, Daniel Barenboim. Cellist Benedict Kloeckner mocht deze complimenten ontvangen. Toen Simon Rattle daar nog een schepje bovenop deed, liep de agenda van de 28-jarige Duitser flink vol. Op deze cd speelt hij samen met de Oekraïense pianiste Anna Fedorova de cellosonate van Chopin en een bewerking van de vioolsonate van Franck. De solisten kennen elkaar inmiddels van haver tot gort, op een eerdere cd speelden ze Rachmaninovs cellosonate, waarmee ze ook in ons land furore maakten. Aan Nederland bewaart Fedorova trouwens warme herinneringen, want ze werd ontdekt door een Nederlandse manager, die haar groot maakte. Wie deze cd hoort, begrijpt het enthousiasme: de twee zijn optimaal aan elkaar gewaagd. De hoogromantische sonates klinken perfect synchroon en aan de ritmische subtiliteiten herken je een overeenkomstige stijlopvatting. Luister bijvoorbeeld naar het lyrische Largo van Chopin, waarin de dialogen om een afgewogen afwisseling vragen. Zelden hoor je musici zo ongedwongen en naadllos het stokje aan elkaar doorgeven. En wat die intonatie van Kloeckner betreft, daar luister je inderdaad ademloos naar.

Wie denkt dat er niets verfrissends meer te beginnen is met het tot in liftschachten bekende Concierto de Aranjuez van Rodrigo moet onverwijld de cd El Amor Brujo van gitarist en luitenist Enrike Solinís en het Euskal Barrokensemble aanschaffen. Dit eerbetoon aan de muziek van Manuel de Falla vermengt diens werk met dat van min of meer generatiegenoten als Rodrigo en Tarrega en barokke collega’s als Domenico Scarlatti en Dimitrie Cantemir. De uitgave kreeg de ondertitel Esencias de la música de Manuel de Falla mee. En daar zit wat in. Zoals Falla zich liet inspireren door de flamenco en de andere Andalusische volksmuziek, zo brengt Solinís de muziek van Falla en consorten met zijn dynamische barokensemble weer dichter bij diezelfde volksmuziek. Zo worden Falla’s Danza Ritual del Fuego en andere bekende stukken uit zijn flamencoballet El Amor Brujo nog meer flamenco. Ook Rodrigo’s Concierto de Aranjuez en Scarlatti ondergaan zo’n bewerking. En het werkt. Dat komt mede door het aanstekelijke spel en de bezwerende bijdrage van de jonge flamencozangeres María José Pérez. Jordi Savall, in wiens ensemble Solinís tot wasdom kwam, vond de cd goed genoeg om hem op zijn AliaVox-label uit te brengen.

JOS VAN DER ZANDEN

PAUL JANSSEN

ONGEDWONGEN

NOG MEER FLAMENCO

CD-BESPREKINGEN BRAHMS, PILSS e.a.

LIJBAART, RAMBAGS, STADHOUDERS

HEARTFELT

UNDER THE SURFACE

ROB VAN DE LAAR, THOMAS BEIJER e.a. CHALLENGE 0608917274523 (SACD) HTTP://VKZ.NL/17256 € 24,99

CHALLENGE 0608917343823 HTTP://VKZ.NL/17316 € 23,99

KAMERMUZIEK

De Nederlandse hoornist Rob van de Laar durft zichzelf neer te zetten. Op zijn eerste solo-cd laat hij tenminste horen dat hij de Nederlandse Muziekprijs niet zomaar gekregen heeft maar vooral verdiend heeft door zijn briljante spel en zijn originele programmakeuzes. Brutaalweg presenteert hij zichzelf met twee evergreens uit het kamermuzikale hoornrepertoire, Brahms’ Hoorntrio op. 40 en Schumanns Adagio en Allegro. Maar hij omringt deze stukken met Schuberts lied Auf dem Strom – waar de componist ter herdenking van het feit dat Beethoven één jaar eerder overleden was een hoornpartij aan toevoegde – en de Tre pezzi van de bij het grote publiek vrijwel onbekende Oostenrijker Karl Pilss. Hoewel Pilss in 1902 geboren werd is hij altijd stevig in de late romantiek van Mahler en Strauss blijven staan. Goede muziek, heerlijk geschreven voor de hoorn en even heerlijk gespeeld. Want dat is en blijft de belangrijkste troef van deze plaat: wat Van de Laar ook speelt, zijn hoorn zingt met een enorme expressie, alsof het instrument een verlengde van de menselijke stem is. Ook de bijdragen van pianist Thomas Beijer, violist Mathieu van Bellen en mezzosopraan Karin Strobos maken deze cd tot een manifest van een jonge generatie Nederlandse topsolisten.

Sommige muziek creëert onmiskenbaar een gevoel van ruimte. Bruckner bijvoorbeeld. Niet voor niets vallen bij zijn symfonieën dan al snel begrippen als ‘muzikale architectonische monumentaliteit’. Ook Joost Lijbaart zoekt, vanuit de experimentele jazz, de ruimte op in zijn muziek. Ruimtelijkheid en stilte, daar gaat het bij hem over. Dat blijkt maar weer eens met de cd Under the Surface van het driemanschap Lijbaart (drums), Sanne Rambags (zang) en Bram Stadhouders (gitaar en synthesizer). Het betreft elf geïmproviseerde stukken, maar ze klinken tot in de kleinste details met de trefzekerheid van een gecomponeerde partituur. De mooie stem van Rambags lispelt, prevelt, zingt en gaat een vaak ingetogen dialoog met het slagwerk aan. Het klinkend resultaat van gitaar, zang en slagwerk is over het algemeen behoorlijk abstract en experimenteel. Toch valt het geheel, dankij het perfecte samenspel van deze drie talentvolle musici, nergens uit elkaar en blijf je geboeid luisteren. Lijbaart wil de stilte hoorbaar maken. Hij wil met deze improvisaties het geluid dat achter de stilte verscholen ligt naar de oppervlakte brengen. Voor de liefhebber van moderne muziek en jazz valt er onder de oppervlakte van Under the Surface veel te ontdekken.

PAUL JANSSEN

OSWIN SCHNEEWEISZ

MANIFEST VAN TOPSOLISTEN

LIJBAART ZOEKT RUIMTE IN DE MUZIEK

I fell in love with the cello because it seemed like a voice. My voice.

40 CD’S, 3 DVD’S & LUXE BOEK Warner-VKZ-03_half_adv.indd 1

03-04-17 14:54

ALTIJD EEN VERRASSING SSIEKE MUZIEK BERS VAN KLA VOOR LIEFHEB

• Verkrijgbaar bij uw Klassieke Zaken specialist • Kies zelf een bedrag tussen € 5,- en € 150,• In delen inwisselbaar • Gratis bijpassende cadeauverpakking met ruimte voor een persoonlijke boodschap

De Klassieke Zaken Cadeaukaart is een speciale uitgave van de Nationale EntertainmentCard, de nationale cadeaukaart voor cd’s, dvd’s, games en tickets voor musicals en concerten. Besteedbaar bij winkels (ook online) in heel Nederland. Zie ook www.nationale-entertainmentcard.nl.

CD-BESPREKINGEN

GESTRAND VERLANGEN 14 22 JULI 2017

CHOPIN, BEETHOVEN

PIANO CONCERTO NO. 1 PIANO CONCERTO NO. 4 SEE SIANG WONG, SZYMON MARCINIAK, GÉMEAUX QUARTET SONY 88875061442 HTTP://VKZ.NL/17326 € 23,99

KAMERMUZIEK Negentiende-eeuwers hadden niet de weelde die we nu beleven, met tal van technische mogelijkheden om een orkestconcert te beluisteren in de huiskamer. Vandaar dat er veel bewerkingen bestonden waarbij het orkestaandeel werd gereduceerd tot bijvoorbeeld strijkkwartet, waarbij alle andere instrumenten uit het klassieke symfonieorkest rigoureus werden geschrapt. Nu was Chopin niet bepaald een symfonicus en in zijn pianoconcerten is het orkestaandeel niet het interessantste. Je zou dus bijna zeggen dat je weinig mist als de briljante pianopartij vergezeld wordt door vijf strijkers. Bijna, want wie Chopins Eerste pianoconcert goed kent, mist toch de volheid van de klank van een orkest. De verdienstelijke bewerker legde wel een degelijk contrabasfundament onder de muziek, maar de strijkers blijven toch een beetje dun. Dat steekt nog meer in Beethovens Vierde pianoconcert, in zijn normale doen een volmaakte eenheid tussen solo-instrument en orkest, die hier wel verloren gaat. Gelukkig is het fijnzinnige spel van See Siang Wong heel subtiel en niet overdreven virtuoos, prima passend in deze zetting. Vraagje: werd Chopin bewerkt door Vinzenz Lachner (1811-1893) en Beethoven door Richard Hofmann (18441918)? Of andersom? Het cd-boekje haalt dit door elkaar. Slordig!

SUBTIEL SPEL VAN SEE SIANG WONG

GERARD SCHELTENS

PURCELLS WERELDBEROEMDE OPERA DIDO & AENEAS IN EEN EIGENZINNIGE VERSIE OP HET STRAND VAN NOORDWIJK. UITGEVOERD DOOR SOLISTEN, KOOR, DANSERS EN ORKEST Marjolein Niels Henk Neven Amaryllis Dieltiens Regie: Margrith Vrenegoor Muzikale leiding: Herma van Piekeren Choreograﬁe: Jeanine Coco Hertaling: Alice Zwolschen Info & kaartverkoop: www.kunstklank.nl

TELEMANN

12 FANTASIAS FOR SOLO FLUTE

FRANÇOIS LAZAREVITCH ALPHA CLASSICS 3760014192678 HTTP://VKZ.NL/17319 € 22,99

INSTRUMENTAAL Twaalf Fantasieën voor ‘fluit zonder bas’ van Telemann. Dat ‘zonder bas’ lijkt met enige trots te worden benadrukt. Net als Bach in zijn viool- en cellosuites schrijft Telemann zodanig, dat alle noten die de luisteraar als het ware kan raden simpelweg worden weggelaten. Daardoor kan de solist zowel de melodielijn vertolken, zij het fragmentarisch, alsook de voornaamste elementen van het ondersteunende harmonisch fundament. Bij dat geraffineerde heen-en-weer springen voegt zich soms ook nog een derde stem, waardoor polyfonie ontstaat. Fluitist François Lazarevitch wordt bij deze opname

TELEMANN STRAK EN HELDER AANGEPAKT geholpen door een zeer ruimtelijke akoestiek, zodat de noten blijven doorklinken en je van dat ‘afkappen’ weinig merkt. Toch is het vooral zijn interpretatie die deze fantasieën zo boeiend maakt: een strakke, heldere aanpak, ritmisch redelijk vast en fraai gefraseerd. Een geweldige opgave moet het zijn om de korte deeltjes waaruit de fantasieën bestaan voor te dragen. Hier en daar ervaar je dan ook ademnood, happen naar lucht. Spannend wordt het vooral wanneer heuse fuga’s klinken, zoals in nummer 2 en 6, al is dat meer een soort schijncontrapunt, suggestie: je meent meer stemmen te horen dan er werkelijk klinken. Dit doen andere (blok)fluitisten Lazarevitch niet zo snel na. JOS VAN DER ZANDEN

CD-BESPREKINGEN ROSENBLATT, LOEVENDIE e.a.

CHOPIN

MARCEL WORMS ZEFIR 8717774570449 (2CD) HTTP://VKZ.NL/17331 € 25,99

ANGELA BROWNRIDGE CHALLENGE 0608917272826 HTTP://VKZ.NL/17315 € 24,99

TWENTY YEARS OF NEW BLUES FOR PIANO

THE FOUR BALLADES, PIANO SONATA NO. 2, FANTAISIE, OP. 49

PIANO

Ruim twintig jaar, acht cd’s lang, was hij ermee bezig. Tijd voor de afronding! Marcel Worms, wonderbaarlijk veelzijdig pianist, altijd betrokken bij interessante projecten met onbekende muziek, is bezeten van de blues. Niet alleen de traditionele blues. Veel ‘nieuwe blues’ werd speciaal voor hem geschreven: sinds 1996 verrijkten zo’n tweehonderd componisten uit vijftig landen het repertoire met nieuwe stukken, niet alleen uit Nederland of de Verenigde Staten, maar uit allerlei landen die je niet zo gauw met blues associeert. Van dit dubbelalbum is de eerste cd gewijd aan de nieuwste aanwinsten sinds 2011: uit Armenië, Australië, Colombia, Curaçao, Engeland, Koeweit, Mozambique, Nigeria, Rusland, Syrië, de USA en Nederland. Op de tweede cd een selectie van de highlights uit 1996-2020, met namen als Misha Mengelberg, Robert Nasveld, Theo Loevendie, Jacob ter Veldhuis en Joey Roukens, maar ook Abdala El-Masri (Libanon), Gao Ping (China), Gilberto Mendes (Brazilië) en Faradsch Karajew (Azerbeidzjan). Ongelooflijk wat een enorme variatie aan muziek zich hier onder de noemer ‘blues’ manifesteert. Marcel Worms’ vaardige, vingervlugge pianohanden brengen eenheid in die verscheidenheid aan muziek, altijd met een lichtelijk melancholieke ondertoon. Een bijzondere afsluiting van een gedenkwaardig project.

De Britse pianiste Angela Brownridge treedt in Nederland op in kleine zalen, maar in Engeland heeft zij wel een naam te verliezen. Tot haar idolen behoren Martha Argerich en Alfred Cortot. Met haar robuuste aanpak neigt ze meer naar de Argentijnse wervelwind dan naar de Franse dichter aan het klavier. In Chopins vier ballades lijkt ze op volle kracht het romantische cliché te vermorzelen van de neurotische componist bij wie het bloed over de toetsen vloeit. Het spel is volstrekt onsentimenteel maar zeker niet ongevoelig. Ondanks haar kleine handen (zo te horen kunnen ze nog geen decime omspannen) zijn de eerste twee delen van de Sonate opus 35 al te zeer opgetrokken in fortissimo-sferen. Daarna treft ze in de treurmars precies de duistere toon. De finale heeft dan weer te veel het karakter van een flitsende etude zonder de suggestie van spookachtige visioenen. Het meest in haar element is Angela Brownridge in de Fantaisie opus 49, ook nogal fors uitgevallen, maar briljant gespeeld met sprekende kleuren en treffende contrasten. Deze cd is bij uitstek geschikt voor liefhebbers van een spontane en gezonde Chopin, wars van maniertjes en delicate nuances.

GERARD SCHELTENS

EDDIE VETTER

GEDENKWAARDIG PROJECT

EEN SPONTANE EN GEZONDE CHOPIN

ANONIEM

LJAPOENOV

RÍMUR

12 ÉTUDES D’EXÉCUTION TRANSCENDANTE

TRIO MEDIEVAL, ARVE HENRIKSEN ECM 0028948147427 HTTP://VKZ.NL/17311 € 23,99

VINCENZO MALTEMPO PIANO CLASSICS 5060385450611 HTTP://VKZ.NL/17303 € 20,99

PIANO

MIDDELEEUWEN

Deze twaalf etudes van de naar eigen zeggen totaal aan Liszt verslaafde Sergej Ljapoenov (1859-1924) bestrijken de andere helft van de kwintencirkel, het gedeelte dat Liszt niet heeft gebruikt. De Russische pianist-componist, gelieerd aan het Machtige Hoopje van Balakirev en de zijnen, had les gehad van Karl Klindworth, een leerling van de grote meester. Dat deze twaalf afwisselend virtuoze en smeltend-romantische stukken in de geest van Ljapoenovs idool zijn geschreven ligt voor de hand, maar toch stijgen ze uit boven alleen maar epigonisme. Dat is te danken aan Mili Balakirev die Ljapoenov bij de Russische les hield. Zo vormt hij een mooie schakel tussen Liszts pianistische wonderwereld en het heersende muzikale nationalisme. Deze etudes exploreren de toonsoorten in een scala aan stemmingsbeelden en toonschilderingen, met voor zichzelf sprekende titels als Berceuse, Rondes des Fantômes, Tempête en Rondes des sylphes. De laatste en langste, Elégie en mémoire de François Liszt, kunnen we een russificatie van de Tweede Hongaarse rapsodie van het grote voorbeeld noemen. De Italiaanse pianist Vincent Maltempo gaat er intelligent mee om. Hij vermijdt zowel loze vingervlugheid als op de loer liggend gezwelg, en het resultaat is superspannend.

De drie zangeressen van het Noorse Trio Medieval hebben zich, zoals hun groepsnaam al aangeeft, gespecialiseerd in de muziek uit de middeleeuwen. Het programma op deze cd concentreert zich rond anonieme muziek uit Zweden, Noorwegen en IJsland, niet alleen uit de dertiende eeuw maar ook uit nog levende volksmuziektradities. Om dit te onderstrepen wordt door een van de zangeressen ook de Hardanger fele bespeeld, een traditionele Noorse viool die nog steeds in gebruik is maar die regelrecht afstamt van middeleeuwse strijkinstrumenten. Bij het ensemble voegt zich trompettist Arve Henriksen die een fascinerend kleurenpalet aan zijn instrument weet te ontlokken. Hij kan zijn trompet laten fluisteren als een cornetto en zijn improvisaties vormen een organisch geheel met de gezongen lijnen. De combinatie van drie zangstemmen en trompet lijkt wat vreemd maar mengt echt prachtig; de trompet overheerst nergens. Of je nu luistert naar een traditioneel Noors volksliedje of naar een dertiende-eeuwse IJslandse hymne, het maakt eigenlijk niet uit. Soms krijgen we de muziek in pure vorm te horen, maar soms ook is het originele materiaal een uitgangspunt voor eigen improvisatie. Die afwisseling maakt deze cd zo boeiend.

GERARD SCHELTENS

MARCEL BIJLO

SUPERSPANNEND

FASCINEREND KLEURENPALET

CD-BESPREKINGEN ISAAC

HÄNDEL

MOTETTEN e.a.

NEUN DEUTSCHE ARIEN, BROCKES PASSION

LA CAPELLA REIAL DE CATALUNYA, HESPERION XXI O.L.V. JORDI SAVALL ALIAVOX 8435408099226 (SACD) HTTP://VKZ.NL/17307 € 22,99

INA SIEDLACZEK, LAUTTEN COMPAGNEY O.L.V. WOLFGANG KATSCHNER AUDITE 4022143977298 HTTP://VKZ.NL/17305 € 21,99

RENAISSANCE

BAROK

De op 26 maart 1517 in Florence gestorven componist Heinrich Isaac kennen we vooral van het feit dat Anton Webern promoveerde op diens werk, en van het lied Innsbruck, ich muss dich lassen. Daarmee houdt het vijfhonderd jaar na zijn dood eigenlijk wel op. En dat terwijl Isaac samen met iemand als Josquin des Prez tot de meest vooraanstaande componisten van zijn tijd behoorde. Isaac was jarenlang in dienst van Lorenzo de Medici. In 1497 werd hij door keizer Maximiliaan I in Wenen tot hofcomponist benoemd, een van de meest prestigieuze posten voor een musicus in die dagen. Jordi Savall nam de moeite om bij het vijfhonderdste sterfjaar van de componist diens oeuvre door te lichten en er een eerbetoon voor Isaac van te maken. Geheel op zijn Savalls voegde hij daar een mooi overzicht in vogelvlucht aan toe van een woelige Europese tijd. Savall en de zijnen geven Isaac cachet door een enerverende afwisseling van schitterende renaissancepolyfonie en instrumentale werken die alle gelinkt worden aan belangwekkende gebeurtenissen in Europa. Maar het belangrijkste is dat Henricus Isaac door deze prachtige en goed gedocumenteerde cd veel meer wordt dan de man van dat ene lied.

De van oorsprong Duitse componist Händel is vooral bekend om zijn Italiaanse opera’s en Engelse oratoria. Composities in zijn moedertaal vormen een kleine minderheid binnen zijn omvangrijke oeuvre. Daartoe behoren de relatief onbekende Neun Deutsche Arien, ontleend aan de gedichtenbundel Irdisches Vergnügen in Gott uit 1721 van Barthold Heinrich Brockes. Een reeks sobere da-capo-aria’s voor sopraan met solo-instrument, waarin dankbaar Gods aanwezigheid in de schoonheid van de natuur wordt bezongen. Teksten die eerder preromantisch dan laatbarok aandoen, waardoor een voorzichtige overgang naar de verlichting wordt gemarkeerd. Kortom, atypische Händelstukken waarin niet uitbundige virtuositeit maar verstilling en contemplatie op de voorgrond staan. Sopraan Ina Siedlaczek loodst samen met de Berlijnse Lautten Compagney de luisteraar op subtiele wijze door alle klanknuances van deze barokjuweeltjes. De zes aanvullende aria’s uit de zogeheten Brockes-Passion van de gelijknamige dichter sluiten hier muzikaal mooi op aan. Tekstueel echter staan zij met hun piëtistische barokpoëzie hiermee in schril contrast. Voor wie wil kennismaken met de introspectievere Händel biedt deze cd daartoe een mooie opening, vertolkt door gespecialiseerde musici. Prachtig!

PAUL JANSSEN

FRANS JANSEN

EERBETOON VOOR HEINRICH ISAAC

ATYPISCHE HÄNDELSTUKKEN

J.S. BACH

GEMINIANI, BOCCHI e.a.

CAROLYN SAMPSON, ANDREAS WOLF FREIBURGER BAROCKORCHESTER O.L.V. PETRA MÜLLEJANS HARMONIA MUNDI 3149020225226 HTTP://VKZ.NL/17308 € 22,99

LES BASSES RÉUNIES O.L.V. BRUNO COCSET ALPHA 3760014192760 HTTP://VKZ.NL/17318

CANTATAS FOR SOPRANO

GIVE ME YOUR HAND

BAROK

Wat een schitterende muziek toch, deze drie relatief vroege cantates van Bach. De bruiloftscantate Weichet nur, betrübte Schatten, aanvankelijk melancholisch en dromerig met een prachtige hobosolo, gaat al snel over in de pastorale lichtheid van de lente. Van een heel andere orde is de cantate Mein Herze schwimmt im Blut, die begint met een diep doorvoeld zondebesef in een dramatisch gedeclameerd recitatief en een schitterend zuchtende aria, met opnieuw een hoofdrol voor de hobo. Langzaam maakt de donkere sfeer plaats voor vreugde om Christus’ verlossing. Het zal lastig worden een sopraan te vinden die deze muziek mooier zingt dan Carolyn Sampson. Ze varieert prachtig de toon en kleur van haar stralende maar altijd warme sopraan, steeds alert op de emotionele lading van tekst en muziek. Voor de duocantate Tritt auf die Glaubensbahn voegt bas-bariton Andreas Wolf zich bij Sampson, met een al even voorbeeldige voordracht en tekstbehandeling en bovendien een timbre om verliefd op te worden. Petra Müllejans en het Freiburger Barockorchester betonen zich waardige partners: een doorleefde klank en ideale tempi, nergens te gehaast of te traag, die de muziek prachtig laten ademen, stromen en waar nodig dansen. Een uitmuntende cd!

Francesco Geminiani (1682-1767) was succesvol in Londen waar hij samenwerkte met Händel. Hij componeerde in de Italiaanse stijl die overal in Europa, dus ook in Engeland, de boventoon voerde. Maar zijn leven nam een merkwaardige wending toen hij in 1733 in de gevangenis belandde wegens zijn uit de hand gelopen activiteiten in de kunsthandel. Hij werd in bescherming genomen door de graaf van Essex, die ervoor zorgde dat Geminiani in Dublin een belangrijke muzikale positie kon verwerven. Geminiani op zijn beurt werd gefascineerd door de Ierse traditionele muziek en begon die in zijn vioolsonates te verwerken. Hij schreef barokke sonates op traditionele Ierse thema’s, die op deze cd worden afgewisseld met korte werken van de Ier Turlough O’Carolan en de Schot James Oswald. Ook zij baseerden hun composities vaak op heel eenvoudige volksliedjes. Les Basses Réunies brengt al deze muziek samen in een afwisselend en swingend gespeeld programma. Een bijzonderheid is dat Bruno Cocset Geminiani’s sonates speelt op de tenorviool, een instrument dat qua grootte en stemming precies tussen altviool en cello in zit. De tenorviool klinkt dus een octaaf lager dan de gewone viool. Een heel bijzondere uitgave.

BENJAMIN ROUS

MARCEL BIJLO

CAROLYN SAMPSON: STRALEND

€ 22,99

SWINGEND GESPEELD

CD-BESPREKINGEN A. SCARLATTI

DEBUSSY, RAVEL

PASSIO SECUNDUM JOHANNEM

L’ENFANT PRODIGUE e.a. ROBERTO ALAGNA, CHLOÉ BRIOT e.a. ORCHESTRE PHILHARMONIQUE DE RADIO FRANCE O.L.V. MIKKO FRANCK ERATO 0190295896928 (2CD) HTTP://VKZ.NL/17330 € 22,99

MILLENIUM ORCHESTRA, CHOEUR DE CHAMBRE DE NAMUR O.L.V. LEONARDO GARCÍA ALARCÓN RICERCAR 5400439003781 HTTP://VKZ.NL/17325 € 22,99

BAROK

OPERA

Alessandro Scarlatti heeft zijn Johannes-passie waarschijnlijk in 1685 voor Napels gecomponeerd. Net als Bach bijna veertig jaar later zou doen, volgt hij de hoofdstukken 18 en 19 van Johannes’ evangelie op de voet, maar dan in het Kerklatijn van de Vulgaat. In hoog tempo vertelt de ‘testo’ (evangelist) over de arrestatie van Jezus, de verloochening door Petrus, de confrontatie met Pilatus, de geseling en de kruisiging. Alleen de graflegging aan het slot ontbreekt. Het gebeurt meestal in de declamatorische stijl van het recitatief, waarbij in de directe rede af en toe Christus, Pilatus en andere protagonisten aan het woord komen. Geen aria’s en (uiteraard) geen koralen. Om een dreigende eentonigheid te vermijden en het aandeel van het koor te vergroten voegt de Argentijnse dirigent Leonardo García Alarcón responsories toe die Scarlatti heeft gecomponeerd voor de Goede Week. De amper veertig minuten van de passie zijn hierdoor uitgebreid tot een klein uur. Het is wel even wennen, een mezzosopraan als evangelist, maar Giuseppina Bridelli sleept de luisteraars mee met een vurige vertolking van het lijdensverhaal. De responsories vormen meditatieve en expressieve intermezzo’s onder de bevlogen leiding van Alarcón.

Hier hebben we op één opname twee wel heel verschillende Enfants. Ravels eenakter L’enfant et les sortilèges beweegt zich knap en rap tussen klucht en sentimentaliteit en is een schoolvoorbeeld van Ravels orkestrale kunnen. Het is een ongelooflijk inventieve, gevarieerde en kleurrijke partituur vol dramatische trouvailles, waarmee Mikko Franck en het Orchestre Philharmonique de Radio France wel raad weten. Bijkomend voordeel is dat de voortreffelijke solisten allen native speakers zijn en een hecht ensemble vormen. Eigenlijk is het flauw daar iemand uit te lichten, hoewel je bij een uitzonderlijke zangeres als Sabine Devieilhe onmiddellijk extra de oren spitst. L’enfant prodigue van Debussy, geschreven als inzending voor de Prix de Rome, is misschien geen echt representatief werk; van de progressieve impressionistische klankwereld waar we Debussy vooral mee associëren is nauwelijks iets te bekennen. Met de smaak van de jury in het achterhoofd schreef Debussy een tamelijk conventioneel werk dat meer achteruit- dan vooruitkijkt. Het is goed om het jeugdwerk in zijn geheel te kunnen horen, en het krijgt hier een luxe uitvoering met sterzangers als Roberto Alagna en Karina Gauvin, maar het is Ravel die blijft verrassen en verrukken.

EDDIE VETTER

BENJAMIN ROUS

VURIGE VERTOLKING

B- KZ ADV. MAHLER 3:Opmaak 1

15-05-2017

12:53

RAVEL VERRAST EN VERRUKT

Pagina 1

new: FISCHER & MAHLER Symphony no.3 ’Without question, the finest instalment in Fischer’s Mahler cycle to date; and what breathtaking sound.’ MusicWeb recording of the month

’Those who have enjoyed Fischer's earlier Mahler recordings will need no urging to acquire this one. In both musical and sonic terms it provides a further criterion for past and future recordings of this symphony. Highly recommended.’ HR Audio - 5/5 stars

for highres.downloads: channelclassics.com en nativedsd.com

BEETHOVEN OPUS 70 & 121 HAMLET PIANO TRIO CHANNEL 0723385391173 € 22,95 Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds

Met het uitbrengen van zijn tweede cd vervolgt het Hamlet Trio zijn missie

maart 2015 is op de eerste verdieping een volwaardige

om de door Haydn ontwikkelde kamermuziekvorm opnieuw op te stuwen in

muziekafdeling toegevoegd met cd’s, dvd’s en vinyl: een

de vaart der volkeren. Deze drie door de wol geverfde en gelouterde musici,

breed assortiment klassieke muziek, aangevuld met de

pianist Paolo Giacometti, violiste Candida Thompson en celliste Xenia

betere popmuziek. Op het culturele podium van Boekhan-

Jankovic, hebben hoorbaar plezier in deze qua geluidstechniek prachtige

del Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals

opname. Na de twee pianotrio’s van Mendelssohn is het nu de beurt aan

signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale

Beethoven. Behalve de pianotrio’s nr. 5 en 6 staat ook het trio nr. 11, Variaties

optredens. Ook worden hier exposities gehouden.

op Ich bin der Schneider Kakadu, op de cd. Voor de liefhebbers van kamermuziek een aanwinst. Paul Smeets

DOMINICANEN Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043 4100010 www.libris.nl/contact/dominicanen

RACHMANINOV, PROKOFJEV CELLO SONATAS NINA KOTOVA, FABIO BIDINI WARNER 0190295924607 € 22,99

De vernieuwde boekhandel van der MEER/Het Cultuurcafé aan De Keuvel 1 in Noordwijk-Binnen is meer dan de moeite waard om te bezoeken. Van der MEER biedt een ruime keuze aan kwaliteitsmuziek, films en series. Bezoek de speciale muziek- en filmafdeling in de winkel voor een groot aanbod aan klassiek, jazz en de betere populaire muziek op cd en vinyl. Of bekijk het aanbod en bestel in

De Russisch-Amerikaanse celliste Nina Kotova is hier misschien minder

onze webshop boekhandelvandermeer.nl In Het Cul-

bekend dan Yo-Yo Ma en Pieter Wispelwey. Op deze cd speelt ze met hart

tuurcafé wordt bovendien het hele jaar een cultureel en

en ziel en met een prachtige techniek deze lastige sonates van de twee

literair programma aangeboden en serveren de medewer-

grote Russische componisten Prokofjev en Rachmaninov, aangevuld met

kers u graag heerlijke koffie, thee, broodjes en andere

enkele salonstukken van Tsjaikovski. De sonate van Prokofjev is geïnspi-

lekkernijen.

reerd door de vermaarde cellist Mstislav Rostropovitsj, die zelfs nog wijzigingen aanbracht in het werk. Kotova’s stijl varieert van ingetogen tot vurig. Op de cd wordt ze bedreven begeleid door de pianist Fabio Bidini. Vooral in de benadering van Rachmaninov toont Bidini zich een meester die Kotova feilloos weet aan te vullen.

VAN DER MEER/HET CULTUURCAFÉ De Keuvel 1, Noordwijk Binnen Tel. 071 3613073 www.boekhandelvandermeer.nl

Peter van Blanken

ZIMMER THE CLASSICS LANG LANG, 2CELLOS e.a. SONY 0889853228126 € 23,99 Van der Velde Boeken, in 1892 in Leeuwarden opgericht als familiebedrijf, is al meer dan 120 jaar de boekwinkel waar de klant centraal staat. Door de jaren heen is het bedrijf meegegaan met de veranderingen van de tijd. Van der Velde Boeken is inmiddels ook de winkel waar u terecht kunt voor klassieke muziek. Voor u en voor onszelf vernieuwen wij continu, houden we onze winkels up to date en zijn

Vorige week viel er een boete wegens te hard rijden op mijn deurmat. Waar

we steeds op zoek naar nieuwe producten en activiteiten. U

precies de foto is gemaakt weet ik niet meer, maar ik weet wel welke muziek

vindt ons in Groningen, Leeuwarden, Drachten en Sneek.

ik beluisterde in de auto; filmmuziek van Hans Zimmer. Hoogstwaarschijnlijk reed ik te hard tijdens de opzwepende muziek van Pirates of the Caribbean. Of misschien bij de spannende muziek van Gladiator, op deze cd geweldig uitgevoerd door pianist Lang Lang. Saxofoniste Amy Dickson excelleert in muziek bij The Lion King en Maxim Vengerov schittert in oosters klinkende muziek uit The Thin Red Line. Hans Zimmer schrijft prachtige, beeldende muziek die ook zonder de filmbeelden enorm weet te boeien. Floris de Wever

VAN DER VELDE BOEKEN Groningen, Leeuwarden, Drachten, Sneek www.boekhandelvandervelde.nl

BRUCKNER SYMPHONY NO. 1 RADIO FILHARMONISCH ORKEST O.L.V. JAAP VAN ZWEDEN CHALLENGE 0608917255621 € 24,99

Boekhandel Het Colofon (850 m2) is gevestigd in de Bakkerstraat 56. De winkel begon augustus 2014 met zestig oude deuren op schragen en heel veel voordeelboeken, en is inmiddels uitgegroeid tot een complete boekhandel met een grote collectie nieuwe boeken en een afdeling tweedehands- en voordeelboeken. Vanaf 15 januari 2017 is er ook een grote afdeling klassieke muziek in Het Colofon.

Het is alweer twee jaar geleden dat Jaap van Zweden zijn alom geprezen

Deze afdeling wordt gerund door Lucas Guitink en Peter

Brucknercyclus met deze uitgave van de Eerste symfonie voltooide. Een

Vijfvinkel, twee ex-medewerkers van Muziekhandel Berg-

prachtige opname, ontdaan van onnodige zwaarte, gespeeld met veel

mann. ‘Een beetje Bergmann bij Het Colofon’. Er zijn regel-

passie en energie, een mooie lichte toets en doorlopende muzikale lijnen.

matig concerten (klassiek, jazz en populair), theateroptre-

Het Radio Filharmonisch Orkest en Van Zweden laten zich hier weer van hun

dens, lezingen en vergaderingen. Kom je verbazen!

beste kant horen. Bruckner begon in 1865 aan zijn Eerste symfonie, die hij meerdere malen heeft herzien. Toch is deze Linzer Fassung vandaag de dag de meest ideale versie. Ook Van Zweden heeft voor de Linzer Fassung gekozen: deze is avontuurlijker en minder gepolijst dan de latere Wiener Fassung. Wat mij betreft de begeerlijkste opname van Bruckners Eerste.

HET COLOFON Bakkerstraat 56, Arnhem Tel. 026 370 35 08 www.hetcolofon.nl

Peter Vijfvinkel

KLASSIEKE KOFFERS EN Als ik in een museum de ganzenveer van

Is dat brutaal om te doen? Ik vind van

een componist, de drinkbeker van een

niet. Je ziet wel wat er gebeurt.

Romeinse soldaat of het pruikje van een

Mijn motto is: nieuwsgierig zijn en blijven.

monnik zie, zet ik mijn fantasieknopje op

Mail mij als jij op straat een muziekkoffer

standje ‘Oude verhalen’. Voor mij zijn dat

hebt aangesproken en hoe dat afliep. Ik

levende voorwerpen, met historie*.

verloot een cd onder de mailers. De kans

Als ik aan het repeteren ben voor een concert, kijk ik in de geopende instrumentenkoffers en naar grote gewatteerde hoezen. Die vertellen een verhaal. Ik weet niet van wie de koffers zijn, maar ik zie in het deksel foto’s van kinderen,

Zo hoor je nog eens wat

een hond of poes, een papegaai of

IS LIVE AT THE BIMHU RTET UA Q JORIS ROELOFS 86673 JJR RECORDS 87148350

EISLER, PÄRT e.a. DOM EE IN SEARCH OFEFR QUARTET BERLAGE SAXOPHON 2 MDG 076062319996

ansichtkaarten. Ik kijk dan naar het

dat er een Al Capone*-geweer in een

orkest en vraag mij af: wie hoort bij

saxofoonkoffer zit is niet zo groot.

welke koffer? Het is een mooie aanleiding om met musici te praten over hun

Cd klassiek

kinderen of over de papegaai.

Het Berlage Saxophone Quartet: In search

Op straat trekt mijn oog onwillekeurig

of Freedom. Op zoek naar vrijheid.

naar een vioolkoffer of een cellokoffer op

Vier saxofoonkoffers, van klein naar groot.

de rug en BAM!, ik ga op de rem staan en

Lars: sopraansax, Peter: alt, Kirstin:

vraag: “Waar gaat u naartoe?”

tenor, Eva:bariton.

Ik parkeer en voor ik het weet zit ik op

Hoe klinken die saxofoons? ‘Hoe kleiner

een bankje of ga een cafeetje binnen en

hoe hoger, hoe groter hoe…?’

hoor de mooiste verhalen, bijvoorbeeld:

Alle vier virtuozen op hun instrument. Zij

de eerst les…heb net een prijs gewon-

spelen onder meer strijkkwartetten.

nen…ga Sjostakovitsj spelen….moet

Huh?

examen doen…moet voorspelen voor

De vier strijkers (van hoog tot laag)

een orkest…ga lesgeven.

worden hier gespeeld door de saxo-

Ik zag bij het Concertgebouw in Amster-

foons. Peter Vigh heeft bewerkingen

dam een man, wiebelend op de fiets met

gemaakt. Dat is een geweldige job voor

een grote bas in een bashoes. Zit ik in de

de bewerker, de arrangeur. Hoe krijg je de

zaal van het Concertgebouw en warem-

sfeer, de kleur, de emotie en hoe de com-

pel, daar staat diezelfde man op die

ponist het stuk wilde hebben, zo veel

mooie, edele bruine roeiboot te spelen.

mogelijk hetzelfde? Op de cd veel ver-

Ik heb hem later nog aangesproken:

schillende tempi, stijlen, kleuren, jazzfeel,

“Was u die man die met…”. En we hadden

donker en licht. Leg het achtste strijk-

gelijk een leuk gesprek. Zo hoor je nog

kwartet van Sjostakovitsj, gespeeld door

eens wat.

het Berlage, naast de uitvoering van het

KinderZAKEN ...voor kinderen en andere volwassenen

HOEZEN Brodsky-strijkkwartet. Ben benieuwd hoe de vergelijking je bevalt. Vraagje: waarom denk je dat een saxofoonkwartet een strijkkwartet wil spelen? Overleg maar met je ouders, opa, oma of op school. Cd jazz Joris Roelofs Quartet: Live At The Bimhuis. Ook Joris heeft het over vrijheid. Hij heeft ooit een lezing gehouden over ‘De vrijheid van de improvisatie’. Joris Roelofs heeft verschillende koffers. Klarinet, altsax en basklarinet. Daarbij is Foto: Sarah Wijzenbeek

hij componist en arrangeur. Die kennis zit in zijn rugzakje. Hoor hoe edel de klarinet klinkt op #2 en #7. De basklarinet op #3 met dat heerlijk laag knorrende, zacht dampende kreupelhout.

Berlage Saxophone Quartet

Joris (33 jaar) is een moderne vogel. Vergelijk Berlage en Roelofs maar eens. Hij heeft een aparte koffer nodig om zijn

hij schreef: “Ik zou heel graag met u

stuur William The Young Persons Guide to

prijzen in op te bergen. Multitalent. Om

naar cd-winkel Poort in Leeuwarden

The Orchestra & The Big Band.

positief jaloers op te zijn.

willen. Een heel mooie cd-winkel met

Ik hoop dat ik je op een spoor heb gezet.

heel veel keus!” Naar aanleiding van mijn stuk over drum-

Wie hoort bij welke koffer?

mers (in Klassieke Zaken nr. 1 2017) mailde William J.G. van Loo: “Een stuk

Iedere mailer krijgt een oor

konde.

edwinrutten@edwinrutten.nl

voor mij op het lijf geschreven. Ik drum als 80-jarige nog steeds graag op amateurniveau met verschillende jazzcombinaties. Buddy Rich was en blijft mijn idool.” Ik

Plannetje

Nou dag!

Edwin Rutten

In de vorige Klassieke Zaken Magazines vroeg ik:

*PPS. Historisch besef: zuinig zijn op oude dingen.

“Naar welke goeie cd-winkel bij jou in de

*PS. Al Capone: beruchte gangster, honderd jaar geleden.

buurt wil je gaan?” De redactie heeft

*PPS. Iedereen vanaf 9 jaar en onder de 103 wordt uitgenodigd te mailen.

geloot en ik ga met Ruben Oosterman,

7 klavier

15 instrumentaal muzi

8 traditioneel

FILIPPINE

Vul de goede antwoorden in. Gelijke getallen zijn gelijke letters. Bij juiste invulling leest u in de gearceerde kolom de oplossing.

2 3 4

1 attribuut van een violist 2 deuntje

4 klassiek zangspel

5 toon

7 8 9

6 groot strijkinstrument 7 klavier 8 traditioneel 9 snaarinstrument

9 8

13 14

14 solozanger 15 instrumentaal muziekstuk

PRIJSWINNAARS

Oplossing Woordzoeker: JUBILEUMCONCERT De prijswinnaars ontvangen de

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor

Naam Plaats Dhr. J. van Boggelen HEERHUGOWAARD Mw. M. Spronken RANSDAAL Dhr./Mw. F.W. van der Kamp HAREN Mw. A. Ranft LEEUWARDEN Mw. S. Bakker BROEKHUIZENVORST Dhr. R. Timmermans BUITENPOST Mw. L. Alkemade SASSENHEIM Mej. S. & N. den Ouden OPHEUSDEN Dhr./Mw. J. Kalshoven DRONTEN Mw. A. Niessen HOUTEN

nieuwste cd van Lucas & Arthur Jussen Met dank aan Universal Music BV.

OPLOSSING

5 1

13 zanggroep

12 houten slaginstrument

11 metalen klankbekken

10 metalen blaasinstrument

3 naar zijn hand zetten

28 juni 2017 naar: Vereniging Klassieke Z aken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 cd’s Bach Goldberg Variations verloot. Met dank aan DG.

PUZZEL Jan Peter Raat

COMPOSITIEPUZZEL: In dit kruiswoordraadsel dienen namen van componisten ingevuld te worden, die corresponderen met voor hen kenmerkende composities (operas, concerten, symfonieën, orkesten pianowerken, oratoria ect.). Na oplossen van de puzzel vormt de regel onder de puzzel de namen van twee andere componisten.

HORIZONTAAL:

VERTICAAL:

1. De Moldau 6. Tosca 8. Hohe Messe 9. Don Giovanni 11. Bolero 14. Keizersconcert 16. Die Schöpfung 19. Nixon in China 21. Ein Midsommernachtstraum 22. War Requiem 23. Vier letzte Lieder 27. Symphonie espagnole 28. Nabucco 31. Carmen 33. Escales 34. Enigmavariaties 35. De vuurvogel 36. Watermusic

2. Eine kleine Nachtmusik 3. Die lustigen Weiber von Windsor 4. Onvoltooide symfonie 5. Minutenwals 7. Parsifal 10. Kinderszenen 12. Aida 13. Symfonie ‘Uit de nieuwe wereld’ 14. Ein deutsches Requiem 15. De barbier van Siviglia 17. Giselle 18. Het zwanenmeer 20. Rapsodie in blue 23. Finlandia 24. Gesungene Zeit 25. Gymnopédies 26. Peer Gynt 29. Hillervariaties 30. Three places in New England 32. Kol Nidrei

OPLOSSING 4

OPSTUREN NAAR Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor

Onder de goede inzenders

28 juni 2017 naar: Vereniging Klassieke Z aken,

worden 10 cd’s van

Postbus 226, 1200 AE Hilversum of

Eric Vloeimans en

algemeen@klassiekezaken.nl.

Holland Baroque verloot.

PRIJSWINNAARS Dhr./Mw. C. Koster Dhr. G. Junge Mw. A. Brandes Dhr./Mw. N.W.J. Speelman Dhr. J. Stapert Dhr. D. Tornij Mw. I. Meyjes Dhr./Mw. J.M.A. Smets Dhr. J. Weverling Mw. A. Krawinkel

SOEST TIEL AMSTELVEEN WOLVEGA NIJMEGEN ALMELO DEN HAAG HELMOND AMSTERDAM RODEN

Met dank aan Channel Classics.

OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr.2/2017: TALENTENJACHT De prijswinnaars ontvangen: Het luisterboek van Govert Jan Bach - Johannes Passion.

ALKMAAR Boekhandel Feijn Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

MIDDELBURG De Drukkerij Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

ALMELO Hilarius Broekhuis Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

NIJMEGEN Boekhandel Roelants LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

GOES Boekhandel De Koperen Tuin Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl

Kroese Klassiek Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl

AMSTERDAM Boudisque muziek en film Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl

GRONINGEN Boekhandel Van der Velde A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl

Charles Muziek Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl

Het Carillon Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

Concerto Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu

Plato Groningen Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

APELDOORN Nawijn en Polak boekverkopers Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl

HAARLEM Bruno Klassiek Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl

ARNHEM Het Colofon Bakkerstraat 56 / 026-3703508 www.hetcolofon.nl

HEERENVEEN Binnert Overdiep Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl

DE BILT Bouwman boeken Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven

HENGELO Boekhandel Broekhuis Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl

BERGEN OP ZOOM Quist Boekhandel Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl

‘S-HERTOGENBOSCH Boekhandel Adr. Heinen Kerkstraat 27 / 073-3020100 www.heinen.nl

BREDA Muziekhandel Spronk / De Vrije Boekhandel Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl

HOUTEN Boekhandel Wijs Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl

BUSSUM Bruna Veerplein 106 / 035-6914556 www.bruna-bussum.nl

KRIMPEN A/D IJSSEL Brugzicht Boeken & Muziek Stad en Landschap 25/29 / 0180-590237 www.brugzicht.nl

COEVORDEN Music & more Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl

KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl

DELFT Muziekhandel Van Buytene Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

LAREN Larense Boekhandel Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl

DEN HAAG Velvet / Paagman Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl

LEEUWARDEN Boekhandel Van der Velde Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl

DRACHTEN Boekhandel Van der Velde Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl

Poort Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl

DRIEBERGEN CD Artline V.O.F. Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl EINDHOVEN Bullit Klassiek Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl EMMEN The read shop xl Vermeer Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

LEIDEN Plato Leiden Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl Velvet Music Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl MAASSLUIS Mastersound Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

NOORDWIJK Boekhandel van der Meer/het cultuurcafé De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer OLDENZAAL Boekhandel Broekhuis In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl OOSTERBEEK Plantage Meijer & Siegers Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl RODEN Boekhandel Daan Nijman Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl ROTTERDAM de Doelen winkel Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl SCHAGEN Boekhandel Plukker Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl SNEEK Boekhandel Van der Velde Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST Boekhandel Van de Ven Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VENLO Sounds Recordshop BV Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl WOERDEN Boekhandel De Hoeksteen Havenstraat 17 / 0348-421933 www.hoeksteenboekhandel.nl WIJK BIJ DUURSTEDE Boekhandel Pettinga Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN Music All In Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE Plato Zwolle Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl Waanders in de broeren Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl ZWIJNDRECHT Plantage Hyperion Hof van Holland 63 / 078-6208176 www.plantagehyperion.nl

MAASTRICHT Boekhandel Dominicanen Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 Winkels met postorderservice www.boekhandeldominicanen.nl ✔ Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld. ✔ De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de klassieke zaken specialisten te bestellen.

AANBIEDING

22,99

CLUBLEDEN

12,50

9,99

MEESLEPENDE BAROK UIT BELGIË Ook onze zuiderburen hebben zo hun geheimen die liggen te wachten tot het stof der vergetelheid opgetrokken is en ze de muziekliefhebbers kunnen verrassen. Zo’n geheim is Henri-Jacques de Croes (17051786). Hij begon als violist in Antwerpen, reisde naar Frankfurt en kwam uiteindelijk tot volle bloei als kapelmeester van de hofkapel van Karel van Lorreinen in Brussel. Veel is er niet meer over van zijn ongetwijfeld grote oeuvre. We moeten het doen met een zestal motetten, wat instrumentaal werk dat destijds grif werd uitgegeven in Parijs, en enkele missen. En afgaand op die motetten is dat een jammerlijk gemis, want De Croes verstond zijn vak. De motetten waar Capella Brugensis onder leiding van Patrick Peire hartstochtelijk reclame voor maakt, zijn in feite meeslepende cantates volgens goede hoogbarokke traditie met een vleugje Sturm und Drang. Een soort rijpe Bach ontmoet een onstuimige, jonge Haydn. Een absolute ontdekking voor de barokliefhebber.

DE CROES MOTETTEN

JULIAN PODGER E.A. CAPELLA BRUGENSIS, COLLEGIUM INSTRUMENTALE BRUGENSE O.L.V. PATRICK PEIRE ETCETERA 8711801016054 VKZ 173 808

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 4 augustus 2017.

Foto: Michiel Hendryckx

EXCLUSIEVEBOXAANBIEDING

54,99 * 99 44, BOEK+5CD

DE KUNST VAN PHILIPPE HERREWEGHE

54,99

CLUBLEDEN

34,99

De Vlaamse dirigent Philippe Herreweghe werd op 2 mei zeventig

BOEK+5CD

jaar. Een goede reden om eens om te zien naar zijn rijke carrière. In deze mooie combinatie van een serie interviews in boekvorm plus vijf cd’s uit Herreweghes indrukwekkende discografie, verschijnt een even beknopt als compleet beeld van alles wat Herreweghe de afgelopen decennia heeft gedaan. Camille De Rijck laat Herreweghe kleurrijk spreken over zijn drijfveren, muzikale ontwikkeling en voorkeuren. Een paar van de mooiste cd’s uit Herreweghes oeuvre, gekozen door de dirigent zelf, maken dit alles tastbaar in klank. Het resultaat is een tijdloos document dat de kunst van een van de spraakmakendste dirigenten uit de historische uitvoeringspraktijk verklaart. Reis met Herreweghe mee van de muziek van Lassus en Bach via de klassieken en romantici naar de ruige wereld van Stravinsky en begrijp opeens de spannende muzikale ontwikkeling van opeenvolgende generaties.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 4 augustus 2017.

PHILIPPE HERREWEGHE A CONVERSATION WITH CAMILLE DE RIJCK PHI 5400439000261 (BOEK+5CD) VKZ 173 805

WORDT U AANGEBODEN DOOR