Jazz

LANGE ADEM

Door Mischa Andriessen

Grofweg honderd jaar geleden moesten musici steeds heel hun hebben en houden in zo’n tweeënhalve minuut ten gehore brengen. Meer muziek paste er niet op een 78-toerensingle. Sindsdien hebben nieuwe geluidsdragers – eerst ep, toen de langspeelplaat en daarna de cd – de mogelijkheden telkens verruimd. Als er toch meer nummers op een plaat konden, was het dan niet een goed idee om van die losse onderdelen een geheel te maken? Bijvoorbeeld in de vorm van een conceptalbum? Maar wat doe je als musicus wanneer de luisteraars de meeste muziek middels streamingdiensten steeds meer via losse tracks tot zich nemen? Ga je dan weer terug naar af?

De Noorse toetsenist Jon Balke doet dat zeker niet. Zijn nieuwe album Hafla is een even gedurfde als majestueuze suite waarin een zeer onorthodox samengesteld septet wordt gekoppeld aan een klein barokorkest. Met de indringende zang van Mona Boutchebak als blikvanger levert dat indrukwekkende muziek op die zich nooit in een paar losse nummers had laten vangen.

Ook labelgenoot Avishai Cohen creëerde een suite. De Israëlische trompettist toont zich met zijn kwartet op zijn kwetsbaarst. De albumtitel Naked Truth is dan ook niet zomaar een kreet. De vier musici proberen met zo min mogelijk noten zoveel mogelijk te zeggen; zoeken, anders gezegd, de essentie. Het Nederlandse collectief Coal Harbour laat op Feedforward een zeer aanstekelijk, fris geluid horen. Montere melodieën waarin vooral de wisselwerking tussen de vier blazers en de vier strijkers de aandacht trekt. Even speels als knap laat componist en pianist Robert Koemans in de verschillende tracks de lijnen terugkomen. En als aangename bijvangst blijkt andermaal dat een sterke melodie het beste basismateriaal is voor spetterend soleerwerk.

De Franse accordeonist Vincent Peirani kiest op Jokers eveneens voor de lange adem, zij het op een ietwat andere manier. Rond een aantal opmerkelijke rocktracks van onder meer Marilyn Manson en Nine Inch Nails componeerde hij stukken die van de losse onderdelen een verrassend, maar vooral ook oppeppend geheel maken.

Waar Peirani met zijn trio een plaat lang onstuimig bruist, is Bells on Sand van de Amerikaanse pianist Gerald Clayton juist buitengewoon stemmig. Ook Clayton weet met zijn band een selectie songs en composities, doordrenkt van melancholie en verdriet, tot een geheel te smeden. Zo kunnen twee klassieke werken van Federico Mompou een intens verband aangaan met Claytons eigen ballad Just a Dream, onvergetelijk gezongen door de jonge zangeres Maro.

Buitengewoon stemmig

Gerald Clayton

BELLS ON SAND

GERALD CLAYTON BLUE NOTE 0602445277261 VKZ.NL/222354 € 17,99