Afzender: Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw, Wilrijkstraat 45, 2140, B-2140 Antwerpen - zeswekelijks tijdschrift van Scouts en Gidsen Vlaanderen (uitgezonderd juli & aug) - Afgiftekantoor: Antwerpen X • P409371
zeswekelijks tijdschrift VOOR LEIDING & jins
OKTOBER 2017
JRG 42
Scouting
met een hoofdletter. Wat maakt ons uniek? En hoe breng je dat in de praktijk?
Vooraf
BI
JV
OE
GS
EL
BI
J
OV
ER
EN
W
EE
R
OK
TO
BE
R
20
17
FOTO: Scouts Parsifal Rumbeke
e n.b e. ere to nd r je aa n a a nvl ’ se TER gid OS en -P uts IDS sco G @ N fo EE in T ar EF na L E ail R M IE s? n ‘H gid ee n n ee re je tu n es Be n w e
Hier leeft een gids! Beste scouts, Naar goede gewoonte vind je bij deze Over & Weer (en je leden bij hun Krak?Boem!) de poster ‘Hier leeft een scout’. Als ik door mijn buurt fiets, is het duidelijk dat hier veel scouts leven! Scouts die ik al jaren ken en als familie beschouw, en scouts die ik (nog) niet ken. In elk geval, het valt het me op, we zijn met veel! Maar… wat doe ik dan eigenlijk als trotse gids? Ik ging elke zaterdag naar de gidsen (in plaats van de scouts). Ik draag met veel trots een gidsenrok (in plaats van een scoutsbroek). In onze groep spreken we van gidsenjaar, van gidsenlokaal, van gidsenkamp, van kabouters, jonggidsen en gidsen. Dus eigenlijk wil ik laten zien: ‘Hier leeft een gids’.
Voor al mijn mede-gidsen hebben we een poster met ‘Hier leeft een gids’. Om die ook gewoon in je brievenbus te krijgen, moet je alleen maar mailen naar overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be. We sturen je dan posters op voor je hele groep. Dus beste scouts en gidsen, shout it out, laat jullie horen en zien! Stevige linker en trotse gidsengroet, Mieke
Scouting:
een methode voor en door jongeren
Leefwereld:
van kapoenen tot jin
Zelfstandige kapoenen Beloftevolle welpen Sjorrende jonggivers
Internationale givers Liggende jins
Groepsleiding in Vlaanderen Kamperen bij akabe
4-7 8-10 12
Spelende zeescouts
19
Speel op veilig:
20-23
goed of fout.
24-25
Vorming in scouting
13 14 15 16
Maak seksuele diversiteit bespreekbaar
26 27
Krak?Boem!
hĂŠt ledenblad van Scouts en Gidsen Vlaanderen.
28-29
Vragen?
Je vindt het antwoord in de publicaties.
17
30-31
Wat mag op tocht en kamp? En wat niet?
18
32-33
Een jaarplanning voor tak en groep
34-35
Gouw, district, groep: hoe vormen ze samen Scouts en Gidsen Vlaanderen.
3
, Scouting: een methode voor en door jongeren Basispijlers? Euhm, nee, nog nooit van gehoord, dat doen wij niet denk ik. Speelvelden? Ah ja, het grasveld achter ons lokaal en het bos ernaast. Thema’s? Bedoel je dan het jaarthema? Basispijlers, speelvelden en thema’s zijn mogelijks begrippen die niet meteen in je scoutswoordenboek staan. Toch zal je in dit artikel merken dat ze elke week in je activiteit sluipen. Het maakt dat scouting meer is dan gewoon spelletjes spelen. Dat je er iets bijleert en er vrienden maakt voor het leven.
BASIS PIJLERS THEMA,S SPEEL VELDEN
FOTO’S: Liselotte Reyntjens - Justine Lambrecht - Pieter Ysebaert - Pieter Fillet | overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be
BASIS PIJLERS
De vijf basispijlers zijn engagement, dienst, medebeheer, zelfwerkzaamheid en ploegwerk. Ze beschrijven de manier waarop we aan scouting doen en onze idealen.
MEDEBEHEER is mee de koers bepalen. is bekommerd zijn om het geheel. is samen oplossingen zoeken. keuzes maken en beslissen. Iedereen van de groep draagt bij. Niet de groepsleid(st)er beslist of we alles zus of zo doen, we beslissen samen op de groepsraad. En we beginnen daar al van jongs af aan mee. Kapoenen kiezen mee welk spelletje ze graag spelen. En jins steken samen hun buitenlands kamp in elkaar. Medebeheer is ook luisteren naar wat je leden en medeleid(st)ers zeggen, luisteren naar zorgen en ideeën. Medebeheer is keuzes maken zodat heel de groep verder kan.
DIENST is een handje toesteken. is zorgen voor anderen en de samenleving. is je belangeloos inzetten. Scout of gids zijn is meer dan spelletjes spelen. We zetten ons belangeloos in voor elkaar en de wereld om ons heen. Als scouts en gidsen zijn we ons bewust van wat er om ons heen gebeurt. Aanslagen, klimaatopwarming, armoede, vluchtelingen, eenzaamheid en nog veel meer. Sterker nog, wij blijven niet bij de pakken neerzitten maar doen er ook iets aan. Scouting da’s doen. We leren senioren werken met hun smartphone en bestrijden zo ook een moment van eenzaamheid. Of we gaan spelen met de kinderen van vluchtelingen in een opvangcentrum. Met grote of kleine daden, samen verbeteren we de wereld.
4
PLOEGWERK is genieten van verbondenheid. is samen ondernemen. is goed omgaan met elkaar. Ploegwerk zit zo diep verworteld in ons DNA dat we het ons niet anders kunnen voorstellen. Iedereen draagt zijn steentje bij. Jonggivers koken met hun patrouille en givers smeden een plan om een bak bier te kunnen pikken van de leiding. Ploegwerk is ook zorgen voor een veilige omgeving waar fouten gemaakt kunnen worden en waar we kunnen experimenteren. Het is niet voor niets dat scouting voelt als een tweede familie.
ZELFWERKZAAMHEID is ondernemen. is verkennen, ontdekken en ontplooien. is je laten zien. Scouts en gidsen experimenteren en ontdekken op hun eigen tempo. Met vallen en opstaan. En doorheen onze scoutscarriere groeien we in wat we doen en wie we zijn. We sporen elkaar aan en geven elkaar schouderklopjes. Welpen staan te springen om hun eerste knopen te leren en jonggivers leren een tent opstellen. Als leiding zorgen we voor groeikansen, coachen we en helpen we iedereen groeien.
ENGAGEMENT is bewust kiezen. is energie vrijmaken. is zorgen dat ze op je kunnen rekenen. is in de bres springen. Elke week kiezen meer dan 80.000 jongeren voor scouting. We doen dat omdat we dat leuk vinden, maar ook voor elkaar. We vinden het belangrijk dat onze medeleiding en leden op ons kunnen rekenen. Als er iets mis gaat, dan staan we klaar voor elkaar. Scouts en gidsen doen meer dan wat er van hen verwacht wordt. Iedereen zet zich in met zijn of haar talent. Liselotte installeert licht en geluid op onze fuif en Bram ontwerpt de poster. Samen brengen we alles tot een goed einde. De vijf basispijlers worden aangevuld met thema’s en speelvelden die we belangrijk vinden. ZIE P. 6 en 7
5
, THEMA S GOED OMGAAN MET ELKAAR.
ZELFSTANDIGHEID EN EMANCIPATIE.
Omdat 1+1=3.
Plantrekkerij op veilig terrein. Met vallen en opstaan.
LEEFMILIEU Want de wereld die moet nog een hele tijd mee.
LEVENSBESCHOUWING VLAANDEREN Van Ambiorix over Brussel naar de zee. Een gezellige smeltkroes met al zijn geuren en kleuren.
Samen op ontdekking. Naar onszelf, elkaar, echter en beter.
SOLIDARITEIT INTERNATIONAAL Wereldwijd, 180 landen, 50 miljoen scouts en gidsen.
FOTO: Trijn Nickees
6
Want de wereld stopt niet aan de rand van het lokaal, het dorp of de stad.
FOTO: Boris Vermeesch
SPEEL VELDEN KAMPEREN Het kamp als kers op de taart.
TECHNIEKEN Met balken en touw, kaart en kompas, of zaag en bijl.
SPELEN Hollen, fantaseren, experimenteren en je energie de vrije loop laten gaan
TOCHT EXPRESSIE Zingen, schilderen, toneeltjes maken, verkleden en gitaar spelen aan het kampvuur.
Missie Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen verhaal. Iedereen kan erbij. We gaan samen op verkenning en durven tuimelen in het leven. De natuur is onze troef. We geloven in onszelf, in elkaar en in iets meer. We spelen een spel dat niet luchtledig is, in vrije tijd die niet vrijblijvend is. Met groot plezier en kleine daden komen we op voor onze omgeving en voor een kleurrijk Vlaanderen. Zo dromen we luidop van gelukkige mensen in een rechtvaardige wereld.
Waarbij onderweg zijn even belangrijk is als de bestemming.
Net als vorig jaar zijn de basispijlers, speelvelden en thema’s de rode draad door deze Over & Weer. Hopelijk geraak je geïnspireerd en vind je nieuwe ideeën om uit te proberen volgend jaar.
Nog... Meer info over basispijlers, speelvelden en thema’s vind je in de brochure Kijk op Scouting, te koop in Hopper Winkel voor 3 euro en gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE KOS
7
Leefwereld ILLUSTRATIES: Lise Vanlerberghe
KAPOENEN • levendige fantasie, • verwonderde blik, • kapotte knieën van het spelen, spelen, spelen, • zes à acht gewisselde tanden tijdens een kapoenencarrière, • handen die leren schrijven en boterhammen smeren, • voeten die niet verder wandelen dan zes à zeven kilometer, • doet heel veel dingen voor het eerst, • leeft en denkt vooral vanuit zichzelf maar helpt je graag als je het vraagt.
KABOUTERS/(ZEE)WELPEN Een kabouter of (zee)welp, is een jongen of een meisje tussen 8 en 11 jaar oud en • zit meestal in het derde, vierde of vijfde leerjaar groeit 1 millimeter per week, • krijgt er per jaar 3 tanden bij, • wordt elke week 5 gram zwaarder. Kabouters en (zee)welpen • hechten veel belang aan vriendschappen, al zijn die soms van korte duur, • staan vaak te popelen om te laten zien wat ze kunnen, • kennen de basisprincipes van spelletjes en kunnen spelregels onthouden, • beginnen het verschil tussen jongens en meisjes belangrijker te vinden, • houden erg van rituelen en gebruiken die anderen niet kennen, • beginnen interesse te tonen in de wereld rondom hen,
8
• hun verhaal is geïnspireerd op het Jungleboek, dat scouts wereldwijd gebruiken bij deze leeftijd. Bij Scouts en Gidsen Vlaanderen gebruiken we De avonturen van Shanti en Mowgli.
JONGGIVERS Het jonggiver ABC
Inspraak
Roddelen
Avontuur
Jubelen
Stoer
Belofte
Kaartlezen
Tafelvuur
Cool
Levendig
Uitdaging
Da’s durven
Muziek maken
Vriendschap
Experimenteren
Nieuwsgierig
Wild
Falen
Onzeker
Xoxo
Groeien
Patrouilles
Yes!
Heldhaftig
Queeste
Zingen
GIVERS Vijf sleutels om een gids en (zee)verkenner te begrijpen: • Spiegel: givers zien hun lichaam veranderen, zijn zich heel bewust van zichzelf en spiegelen zich aan anderen. Wees een voorbeeld voor je givers. • Verkenner: givers experimenteren, gaan op zoek naar nieuwe ervaringen en verleggen grenzen. Ze worden graag uitgedaagd. • Rebel: givers zijn op zoek naar onafhankelijkheid. Tasten grenzen af en durven het al eens niet met je eens te zijn. Stel duidelijke regels op en ga in gesprek met hen. • Nest: ook givers hebben nood aan geborgenheid en begrip. Maak van jullie lokaal een echt gezellig nest waar de hele groep zich goed voelt. • Labyrint: givers moeten veel keuzes maken. Soms weten ze de weg niet meer en hebben ze nood aan een wegwijzer. Je kan hen begeleiden in het maken van keuzes en hen onderling ervaringen laten uitwisselen.
9
JIN
Leiding worden?
Jincafé Uitdagingen aangaan
Samen je kamp ineensteken
Leefweek
Intens samenleven
Jin = ‘Jij en Ik een Noodzaak’
Buitenlands kamp Een groeiend engagement ontwikkelen
PROJECTEN UITWERKEN
Verantwoordelijkheid opnemen
Kleurentotems
10
Bergen beklimmen. En verzetten
Vrienden voor het leven
ZOTTE Avonturen ACTIVITEITEN delen Al doende leren
AKABE • scouting, • verkleden, • op tocht gaan, • dikke fun, • een lach en een traan, • tentenkamp, • draken verslaan, • een pintje drinken (voor de oudere leden), • kampvuur, • rolstoelrace, • gek doen, • op en top vrijwilligerswerk, • zo weinig mogelijk down zijn, • een totem krijgen, • nieuwe vrienden maken, • inclusie, • Anders KAn BEst, • elkaar helpen, • breakdancen, • een hudo graven.
ZEESCOUTING • Scouts en gidsen. • Blauw uniform en gele das. • Van april tot oktober op het water te vinden. • Zeehondjes, zeewelpen, scheepsmakkers, zeeverkenners en loodsen. • Opening vaarseizoen. • Kwartiermeesters en bootsmannen (patrouilleleid(st)er en hulppatrouilleleid(st)er). • Sjorren. • Scheepsmakkers, zeeverkenners en loodsen onderhouden zelf hun boten.
11
A M E H T
HEID ANDIG ZELFSTANCIPATIE. ENEN EN EM IJ KAPO B
Alles voor de eerste keer Kapoenen zijn zich nog volop aan het ontwikkelen. Ze hebben net geleerd hoe ze hun boterham kunnen smeren, zich kunnen aankleden, hun tanden poetsen, fietsen zonder kleine wieltjes. Dagelijks komen daar nog ervaringen bij en oefenen ze hun nieuwe vaardigheden.
FOTO: Joris Bulckens | kapoenen@scoutsengidsenvlaanderen.be fb.com/ploegKapoenenZeehondjes
Voor de eerste keer naar de scouts of de gidsen gaan is één van die nieuwe ervaringen. Kapoenen zullen er voor het eerst in ‘formatie’ staan, ze leren in groep spelen, ze slapen voor het eerst op een veldbed. Voordat kapoenen naar de scouts komen, bestaat de wereld uit thuis, familie en school. Bij de kapoenen beleven ze dingen die anders zijn dan het verplichte van school en het normale van thuis. Laat je kapoenen daarom langzaam wennen aan al die nieuwe dingen.
Ouders Informeer ook de ouders, zodat zij hun kapoen kunnen voorbereiden op wat gaat komen. Voorzie bijvoorbeeld bij de eerste vergadering(en) een briefje voor ouders met wat info over wat scouts is (Wat doen kapoenen zoal tijdens een activiteit? Verwachten jullie iets van de ouders?) en met contactgegevens van de leiding. En organiseer een ouderavond of ga op ouderbezoek. Zo hebben jullie tijd om alles rustig uit te leggen en kunnen ouders vragen stellen.
12
Stap voor stap Scouting kan je nergens mee vergelijken. Kapoenen hebben nog geen ervaring met ‘bij de scouts zijn’, dus moet je veel dingen letterlijk uitleggen. • Zeg hen duidelijk wat er gaat gebeuren, bijvoorbeeld: “Nu gaan we een spel spelen en daarna gaan we eten.”, of ook: “We spelen dikke Bertha en dat gaat zo.” • Maak op weekend en op kamp een dagschema. Overloop dat met je kapoenen en hang het op. Maak het bijvoorbeeld extra duidelijk met foto’s of illustraties, want niet alle kapoenen kunnen al goed lezen. • Bouw rituelen in die ze herkennen uit hun vertrouwde omgeving, zoals een verhaaltje voor het slapengaan. • Wimpel hun vragen over ‘Wanneer gaan we eten?’ niet zomaar af. • Herhaal meermaals dezelfde spelletjes. Neem de eerste vergadering uitgebreid de tijd om uit te leggen wat scouts is en sta stil bij enkele gewoontes en regeltjes. Bijvoorbeeld hoe jullie duidelijk maken dat de kapoenen nu écht stil moeten zijn (Krak? Boem!). PUBLICATIE In}KapoenenLeiding maakt je wegwijs in de wondere wereld van zes- tot achtjarigen. Te koop in Hopper Winkel voor 3 euro. Gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE In leiding kapoenen
THEMA LEVE
,,
HOUW NSBESC BOUT BIJ KA
Ik beloof
ING
WELPE ERS &
Beloftelied N
,,
A
D
E
D
Al vanaf het begin van scouting in 1907 spreken scouts en gidsen, overal ter wereld, hun belofte uit. Ook in onze missie, 110 jaar later staat te lezen: scouting, vrije tijd die niet vrijblijvend is. Het is de zin die verwijst naar ‘je inzetten voor anderen en de groep’.
A
luister even wat ik zeggen ga E
A
Ik doe mijn belofte, beloof het, ja D
E
A
Ik kijk om me heen om dan verder te gaan D
E
A
Hink, stap, spring, ik kom er aan A
D
E
A
Ja ik ga achter mijn belofte staan D
E
A
Als scout en gids wil ik daar voor gaan FOTO: Felix | kabouterswelpen@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/kabouterswelpen
D
E
A
Ja samen achter de belofte staan D
De scoutsgroet is een van de meest gebruikte scoutssymbolen over heel de wereld. Welpen en kabouters steken twee vingers omhoog: ze spreken hun engagement uit naar zichzelf en naar de anderen. Vanaf de jonggivers komt er een derde vinger bij: engagement naar de wereld of God. De pink onder de duim wijst op de dienstbaarheid van elke scout of gids: de sterke beschermt de zwakke. De twee vingers van de belofte bij kabouters en welpen staan symbool voor de gespitste oren van de welp.
E
A
Als scout en gids willen we daar voor gaan A
D
E
A
Ik zet me in voor iets groots of klein, D
E
A
Voor mijn groep wil ik er altijd zijn D
E
A
We kunnen veel meer, daar geloof ik in D
E
A
Schouders eronder, we vliegen erin
F#m
Alleen met zijn allen, met zijn allen alleen
Elke groep heeft zijn eigen rituelen rond de belofte. De meeste groepen delen het belofteteken uit als de kabouters en welpen hun belofte hebben gedaan. En meestal kan je het (oude of nieuwe) beloftelied wel ergens horen zingen tijdens het belofteritueel.
A
Ontdekken een grotere wereld om ons heen F#m
Zo samen begrijpen waar het eigenlijk om gaat A
Een mooiere wereld die lekker ronddraait F#m
Want ik beloof A
PUBLICATIES
Als scout en gids
Scoutswoord, Erewoord? vol methodieken spelen en andere werkvormen om met belofte aan de slag te gaan. Te koop in Hopper Winkel voor 9,50 euro.
A
Zin in Scouting?! zet je aan het denken én doen over totemisatie, belofte, uniform en zoveel meer. Te koop in Hopper Winkel voor 8 euro.
D
E
A
Een knoop in de das, ik zal er echt voor gaan D
E
A
Soms met vallen, dan weer opstaan D
E
A
Ik hoop wat we doen, echt zinvol is D
E
A
In stad, zee of boom, in iets meer dan er is F#m
Want ik beloof A
Als scout en gids F#m
Want ik beloof
13
Zeven sjortips Vanaf jonggivers maakt technieken een belangrijk deel uit van de werking, vooral op kamp. Jonggivers sjorren hun eigen shelter of bedden en koken zelf op een houtvuur. Hoewel dat niet altijd van een leien dakje gaat. FOTO: Floor Bruggeman | jonggivers@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/hierleefteenjonggiver
Oefen tijdens het jaar regelmatig en op een speelse manier de sjortechnieken. Laat ze bij Dassenroof bijvoorbeeld om ter eerste de juiste knoop in hun das leggen of tijdens een bosspel hun kamp sjorren. Zo zijn ze er helemaal klaar voor om op kamp een eetshelter te sjorren. Om helemaal voorbereid te zijn kan je al eens minipionieren. Maak de constructie op schaal. Zo heb je een plan voor als je op kamp aan het echte werk begint.
Tips en tricks
Inschattingsfout gemaakt en je hudo toch te dicht bij je shelter gesjord? Je hebt er meteen een nieuwe activiteit bij: geurkaarsen maken!
Zorg voor een stevig oppervlak als tafel, dat niet doorbuigt als je er potten op zet of op leunt. Een houten plaat, oude deur, of rolluiken kunnen allemaal dienst doen. Maak je tafelblad goed vast. Zo voorkom je dat het na de eerste Bikkebikkebik al weggetrild word door te enthousiast met het tafelblad te bonken.
SPEELVELD TECHNIEKEN
BIJ JONGGIVERS
De tafel toch te hoog gesjord en je kan absoluut niet meer met je voeten aan de grond? Geen probleem. Met een extra balk als steun voor je voeten is dat probleem meteen opgelost.
Test tussendoor de afstand van de zitbank tot de tafel al eens. Zo vermijd je dat je eerst nog kilo’s moet afvallen om met je benen tussen de bank en de tafel te geraken. Of dat je bijna op je rug moet liggen omdat de bank te ver onder de tafel is gesjord. (Wel goed voor de buikspieren.)
Een avondactiviteit onder de shelter kan je op een, twee, drie een romantisch tintje geven door kaarsjes op de tafel te zetten.
PUBLICATIE Een eettafel is ongeveer 75cm hoog, de banken 45cm hoog en je hebt ongeveer 55cm nodig om comfortabel te zitten.
14
Is je tafel scheef gesjord en loopt de soep uit je gamel? Dan kan je spiekes of steentjes onder je gamel leggen. Nog beter is: vanaf het begin een waterpas gebruiken als je sjort!
Buitenboek boordevol speelse technieken, verantwoord openluchtleven en avontuurlijke ontdekkingen. Te koop bij Hopper Winkel voor 20 euro.
THEMA INTERNATIONAAL BIJ GIVERS
Vrienden maken op buitenlands kamp Voor veel givers lonkt het buitenlandse avontuur. Onbekende oorden, nieuwe mensen, vreemde gewoontes en een andere kijk op scouting. Geen betere manier om dat te doen dan contact zoeken met de lokale (scouts) bevolking. Drie manieren om je buitenlands kamp een pak spectaculairder te maken!
FOTO: Thomas Chatel | givers@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/gidsenverkenners
Kamperen in een internationaal Scouting and Guiding Center Wereldwijd zijn er honderden Scouting and Guiding Centers. Je kan er het hele kamp verblijven of een paar dagen. In beide gevallen profiteer je van een degelijke infrastructuur tegen een betaalbare prijs. Het contact met groepen uit verschillende landen krijg je er gratis bij.
Deelnemen aan een internationaal scouts en gidsenkamp Elk jaar organiseren meerdere landen een nationale jamboree, met honderden tot duizenden deelnemers. Je kampeert tussen scouts en gidsen van overal en maakt gemakkelijk contact. Zo hoef je niet ver te reizen om buitenlandse vrienden te maken. In de zomer van 2018 kan je deelnemen aan de Roverway in Nederland (Roverway.scouts.be) en in de zomer van 2019 aan de wereldjamboree (jamboree2019.be) in de Verenigde Staten. Een overzicht van internationale kampen de komende jaren, vind je op scoutsengidsenvlaanderen.be/internationaal
Uitwisseling en projecten met lokale groepen Zet eens met een buitenlandse scouts- of gidsengroep een gezamenlijke activiteit op poten. Dat kan gaan van een stadsspel in de namiddag tot een hele week samen optrekken. Zo kom je misschien wel op plaatsen waar je anders nooit zou komen. Of kom je dingen te weten die je anders nooit had ontdekt. En wie weet smeed je wel banden voor het leven. Wil je in contact komen met een buitenlandse groep? Mail dan naar internationaal@scoutsengidsenvlaanderen. be. Meer weten en/of interesse in mogelijke subsidies? Neem een kijkje op jint.be.
PUBLICATIE Internationaal kampvisum de handleiding voor het organiseren van een buitenlands kamp, van hoe te starten in september tot hoe af te ronden in augustus. Gratis in Hopper Winkel en bij je districtscommissaris.
15
BASIS PIJLER ENGAGEMENT
Ligt het mij of hebben ze me liggen?
BIJ JINS
FOTO: ploeg Jins | jins@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/jins.scoutsengidsenvlaanderen
Nog maar net begonnen, het jinjaar. De kers op de taart. Waar leiding eigenlijk begeleiding is. Hoewel het laatste jaar vooral draait om genieten in je jintak, zal de vraag af en toe toch oppoppen: in leiding of niet in leiding? Om je jins goed voor te bereiden is er de Jinhangmat. Niet alleen een hangmat, maar ook nog eens een methodiek om te praten over je engagement na het jinjaar. Hoe zien jouw leden volgend (scouts)jaar? Gaan ze in leiding? Bij welke tak? Willen ze liever achter de schermen aan de slag? Kiezen ze ervoor om te stoppen met scouting?Â
Wat is het engagementsmoment? Een moment waarop jij en je jins zeggen wat jullie volgend jaar gaan doen.
Waarom is het belangrijk? Het moment schept duidelijkheid over wat iedereen het komende jaar van plan is. De leden hebben misschien nog vragen en andere verwachtingen. Door het in groep te bespreken, zorgt het voor een geruststellend gevoel.
Wanneer kan je dit bespreken? Tussen de activiteiten door, tijdens de wandeltocht op kamp, op het einde van het kamp of op zijn minst voor de leidingindeling.
16
Waar moet je op letten? Probeer tijdens het engagementsmoment een sfeer van openheid en respect te installeren zodat iedereen vrijuit kan spreken. Veel jins weten waarschijnlijk nog niet wat ze juist willen doen. Formuleer als leiding geen standpunt . Toon dat je open staat voor elke bedenking en keuze van je leden .
Stap voor stap Als leidraad voor het engagementsmoment heeft ploeg Jins een hangmat met methodiek ontwikkeld. Licht, compact, overal te gebruiken en bovendien kunnen jins op een prettige manier bewuster hun keuze maken. De methodieken vind je op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE hangmat
De hangmat kan je verkrijgen bij de jingroep van vorig jaar. Of kopen in Hopper Winkel voor 10 euro. Dat kan door je lidkaart te tonen als je een hangmat gaat kopen in de winkel. Of door kortingscode JINHM2017 in te voeren bij een online aankoop.
Samen sterk
THEMA VLAANDEREN
FOTO: Trijn Nyckees | groepsleiding@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/ploeggrl
BIJ GROEPSLEIDING
Alleen, met twee, of met een hele ploeg? Tijdens het Groepsleidingscongres afgelopen jaar kregen we heel wat groepsleiding over de vloer. Om na te denken over waar we mee bezig moeten zijn. Om goeie ideeĂŤn op te doen. Om je hart op te halen en beseffen dat je niet als enige soms met de handen in het haar zit.
Van Koksijde, met een omweg langs Brussel, tot in Genk. Overal in Vlaanderen zijn stralende, enthousiaste groepsleid(st)ers te vinden. Groepsleiding, jullie zijn met veel. Met 1.406 om precies te zijn.
17
Modder tussen de wielen van je rolstoel Voor een deel van de akabegroepen is het vanzelfsprekend dat ze op kamp gaan, voor anderen lijkt het moeilijk haalbaar. Het hangt af van de draagkracht van de groep.
LVELD SPEEREN KAMPE
BIJ AKABE
FOTO: Floor Bruggeman | akabe@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/akabescouts
Op kamp gaan met je akabeleden kan een uitdaging zijn, maar tegelijkertijd is het een unieke ervaring voor je leden ĂŠn voor jezelf als leiding. Een akabekamp verloopt vaak aan een trager tempo dan andere scoutskampen omdat er ook tijd nodig is voor verzorging of extra rustpauzes. Plan daarom goed op voorhand en wees flexibel als het nodig is. Voorzie voor sommige leden extra ondersteuning omdat een kamp weg van huis voor hen een enorme stap is.
Ouders
Neem tijd om het kamp goed door te praten met de ouders. Ga op ouderbezoek of organiseer een ouderavond. Zorg er voor dat je alle nodige informatie verzamelt over behoeftes, noden en specifieke soorten verzorging. En neem gewoon de tijd om ouders gerust te stellen. Veel ouders vinden het moeilijk om hun kind los te laten.
Tentenkamp
Er zijn ook een aantal akabegroepen die op tentenkamp gaan. Een ervaring die je kamp natuurlijk net dat ietsje meer geeft. Nog nooit op tentenkamp geweest maar wel goesting om met je leden in tenten te slapen? - Werk eventueel in kleine stappen naar een tentenkamp toe. Laat de oudste tak het bijvoorbeeld eerst voor een nacht proberen, tijdens een tweedaagse of weekend, en breid vervolgens uit naar andere takken of naar een langere periode. - Je kan ook een weekend- of kampplaats zoeken met een gebouw ĂŠn tentenweide, zodat je iets hebt om op terug te vallen als het moeilijk gaat. - Ook leden met een fysieke beperking kunnen op tentenkamp, ook al komt er voor hen meer bij kijken. Zo heb je meer plaats nodig in je tent voor een dikke matras of veldbed of eventueel voor een rolstoel. Je kan voor die rolstoel ook een afdak of shelter voorzien naast de tent.
PUBLICATIE In}AkabeLeiding basiswerk over in leiding staan bij akabe - te koop bij Hopper Winkel voor 3 euro gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE in leiding akabe
18
Zeescout voor een dag Ook echte landrotten spelen al eens graag in het water. Een verfrissende plons tijdens een zwoele zomerdag of een stevig vlot op een iets minder warme dag. Hier zijn een paar ideeën om een zeescout voor een dag te zijn.
FOTO: Lotte Eilers | zeescouting@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/PloegZeescouting
Tik de paal
Speel dit spel met één vlot en twee ploegen die elk op een andere oever staan. In het midden van het ‘speelwater’ ligt een boei of staat er een paal (sjor een boeiconstructie of sla een paal in de bodem van het speelwater). Om de beurt zit iemand van de ene ploeg op het vlot en trekt de andere ploeg het vlot naar de overkant. De persoon op het vlot probeert tijdens de overvaart de boei of paal te tikken. De ploeg die het vlot trekt, probeert dat te vermijden. Het spel eindigt als iedereen van kant is gewisseld. De groep die het meest de boei of paal heeft getikt, wint.
Touwtrekken op het water
Verbind twee boten of vlotten door een touw met een derde boot of vlot. Veranker het derde vaartuig. Bij het startschot moeten de ploegen de vlotten zo snel mogelijk tot bij het verankerde vlot trekken vanop de vlotten.
THEMA SPELEN
ALS EEN ZEESCOUT
Lange mat
Een ’zwembadmat’ (lange mat waarover je min of meer kan lopen) kan je zelf maken. Veel heb je er niet voor nodig: water, drijvend vermogen (surfplanken, autobanden, opblaasbare bootjes, …) en twee verankeringspunten (anker, meerpen, stevige boom). Maak de surfplanken aan elkaar vast zodat je een soort loopbaan krijgt. Veranker de ‘lange mat’ aan het begin en op het einde. De eerste van de groep start en loopt over de ‘lange mat’. Valt hij in het water, dan keert hij terug naar de start en sluit hij achteraan de rij. De tijd stopt als de volledige groep de mat heeft overgestoken. Je kan zo’n “lange mat” ook maken met boten. De eerste boot ligt vast aan de wal of steiger, boot nummer twee wordt met zijn boeg vastgemaakt aan het hek van de eerste boot en zo verder. De laatste boot zet zijn anker op het achterschip uit. De eerste van de groep begint en probeert zo snel mogelijk alle boten te passeren, springt in het water en begint te watertrappelen. Daarna is het de beurt aan de volgende. De tijd stopt als iedereen van de groep in het water is. Nog een grotere uitdaging? Start het spel vanuit het water: klauter aan boord en ga zo snel mogelijk aan wal of op de steiger.
19
20 WET • Zowel in Wa llonië als Vlaanderen m ag je vrij, zonder to elating, vuur maken op 25 meter van bos of na tu ur ge bie d. Je moet wel de toestem ming hebben van de eigenaar van de gr In sommige Wa ond. alse gemeenten be staan strengere rege ls. Informeer dus altijd bij de kampgemee nte. REGELS • Leden mogen pas vanaf jonggive rs/ scheepsmakke rs zelf vuur maken. De leiding zorgt mee voor veilige omsta nd igh ed en . Jongere takk en m og en ge en vuur maken, laat ze ook nooit all ee n bij ee n vuur. • Geb ru ik no oit lic ht ontvlambare pr oducten bij een houtvuur. RICH TL IJN EN • Pas de ho og te va n het tafelvu re n aa n de kleinste gebr uik er aa n. Hi j of zij moe t de inh ou d van de pot kunnen zie n zonder opstapje. • Laa t ee n br an de nd of uit do ve nd vu ur nooit onbewaakt ac hter. • Voo rz ie bin ne n handbereik vo ld oe nd e bl us materiaal. Mi nim um ee n emmer water en een emmer zand.
GOED of FOUT ?
RISICO’S & SU GGESTIES • Hou sy nt he tis ch e kledij en slaap za kk en , uit de buurt va n he t vu ur . Br andende sy nt he tis ch e m aterialen krimpen en sm elten en maken daardo or diepe brandwonden. • M aa k ge en vuur in de buurt van te nten en andere bran dbare materialen. • L oo p nie t m et fakkels onder bomen , ga er ook niet mee in ee n graanveld, een gebouw of een tent staan.
Een vuurtje stoken is leuk om te doen maar hou het veilig. Haal jij de zeven fouten uit de tekening? Draai de Over & Weer om en ontdek hoe je veilig omgaat met vuur.
Voor hete vuren
VUUR ILLUSTRATIE: Sarah Wouters | overenwee@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/scoutsengidsenvlaanderen
Speel op veilig
LEGENDE
• Informeer vooraf bij de ouders of voogd wie van de leden kan zwem men.
of
D GOE ? T FOU
RISICO’S & SU GG ESTIES • Geen leidingwate r op je kampplaats? Vra ag bij de kampeigenaar na ar de herkomst van he t water dat hij ter beschikk ing stelt. • Spring nooit van bruggen of rotsen want je kan niet inschatt en wat zich onder he t wateroppervlak be vindt. • Zwem nooit in de buurt van boten, hinder de scheepvaart op de rivieren niet.
WET
De wet is de wet. Een overtreding is strafbaar.
REGELS SCOUTS EN GIDSEN VLAANDEREN
Die regels zijn verplichtingen waar je als scout of gids niet omheen kan; ze zijn samen de ‘norm’ voor veiligheid binnen onze jeugdbeweging. Wie de regels negeert, brengt leden en/of leiding rechtstreeks of onrechtstreeks in gevaar. Je hebt daarom het recht om je medeleiding aan te spreken op hun gedrag; de groepsleiding kan jou op de vingers te tikken; de districtscommissaris kan de problemen in jouw groep ter sprake te brengen. Overtreed je de regels bewust, dan kan dat aanleiding zijn voor een sanctie, bijvoorbeeld schorsing of uitsluiting. Meer daarover in de spelregels van Scouts en Gidsen Vlaanderen.
RICHTLIJNEN SCOUTS EN GIDSEN VLAANDEREN
Onze richtlijnen zijn minder bindend, maar daarom niet minder belangrijk. Het zijn pedagogische adviezen. RISICO’S EN SUGGESTIES
Bijkomende informatie waarmee je activiteiten grondig kan voorbereiden.
WATER Diepe waters
Zwemmen en varen is heerlij k maar wees op je ho ede voor de ri sico’s van water: tempe ratuur, diepte , vervuiling. Haal jij de zeve n fouten uit de tekening? Draai de Over & Weer om en ontdek hoe je het veilig ho udt op en in he t water.
• Vaar en zwem aa n zee enkel in bewaakte zones. • H ou alt ijd toe zic ht, zowel van op het water als van op de oever. • Z org da t ied ere en een zwemvest draagt op een vlot RICHTLIJNEN
• Stap niet over ijsvlaktes zonder de uitdrukkelijke toestemming van plaatselijke opzichters. • Zwem in open wa ter, vijvers of rivieren enkel in zones die aangeduid worde n met de blauwe vla g (witte cirkel met blauwe golven), die duidt een veilige en gezonde zwemzon e aan. • In de meeste Belgische kanalen geldt een zwemverbod. WET
21 21
WET
22
• Je mag tot geen enkele hoogte ‘vrij klimmen’: je moet altijd de nodige veiligheidsvoorschriften in acht nemen.
REGELS • Begeleid activiteiten in de hoogte altijd met minstens twee leid(st)ers. Handel nooit alleen. • Elke kabelbaanactiviteit moet begeleid worden door minstens twee begeleid(st) ers waarvan er minstens één de vorming Kabelbanen volgde bij ploeg Technieken.
RICHTLIJNEN • Neem elk signaal van hoogtevrees ernstig en negeer de angst niet. RISICO’S & SUGGESTIES • Gooi nooit materiaal omhoog of omlaag. • Span touwen nooit op met behulp van voertuigen of mechanische lieren (tire-fort). De krachten die je daardoor ontwikkelt kan je enkel inschatten na een degelijke technische opleiding. • Bespreek met je leden welke bomen goeie klimbomen zijn en waarom. Hou de klimmers altijd in het oog en grijp in als het gevaarlijk wordt.
Me Jane, you Tarzan! Hoogte heeft een onvoorstelbare aantrekkingskracht, maar er is een goede reden waarom veel mensen hoogtevrees hebben. Wees altijd alert en neem de nodige voorzorgen. Zie jij wat beter kan?
HOOGTE
GOED of FOUT ?
23 SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE speel op veilig
Meer weten? Zie Speel op Veilig! Gratis te verkrijgen in Hopper Winkel en te downloaden op Check de verkeersregels voor stappen en fietsen in groep op veiligopstap.be n Met toeters en belle an graag op pad. ga n se gid Scouts en g in de buurt of Altijd op verkennin zijn daarbij niet verder van huis. We zijn verkeersregels onkwetsbaar, dus Wat kan beter? van levensbelang.
VERKEER
Do E O G T? U O F f
WET d op het trot• Wandel altij et kan, kies toir. Als dat ni rm of het dan voor de be daarna loop fietspad. Pas an: links en je op de rijba er elkaar. allemaal acht naf vijf • Groepen va verplicht personen zijn lavond en om tussen va n wit en een zonsopgang ee dragen. Als rood lichtje te pen moet ze rechts stap vooraan en het witte licht achteraan de het rode licht links stappen groep. Als ze andersom. RICHTLIJNEN dat alle • Zorg ervoor ng tijdens leden én leidi de weg activiteiten op of fluorescerend materiaal reflecterend dragen. p fietst, • Als je in groe in één groep probeer dan splitsen te blijven. Op iverend voor werkt demot en verhoogt achterblijvers . de risicofactor t sterk af • We raden he uters en om met kabo dens een (zee)welpen tij tsen op de activiteit te fie g. openbare we erk aan om • We raden st te fietsen, altijd in één lijn oep fietst. ook als je in gr GGESTIES RISICO’S & SU t voor je vertrek • Controleer van je leden of de fietsen de zijn. wettelijk in or et in orde zijn Fietsen die ni kans op een vergroten de ongeval. gage altijd • Bevestig ba anier. Een op de juiste m beladen slecht- of over vaar op fiets is een ge de weg. draagt het • Een fietser n best altijd ee fietshelm.
cteur
instru
o rden o den w ” angeb instructeur a n e s n rin ka co mpetente Akabe Tervant a a w & eek e en outs “Een w gro eien to t nerleidster Sc o m te ans - Jongverken m
Bos Joyce
em uw nie en” N l I a J o ta ak ij t er m oken n b le zi ts Hob e i lo e el p Scou enb ve - JIN op heel echts k ee En Lambr nw en
TRO
e “E
animator
en ens
“Je uitleven als een welp, om zo de kneepjes van het leiding zijn te leren” Pieter
•
Stubbe – Welpenleide
r Scouts Sint Jan Oost
ende
Li
Basisweekend Hoofdanimato
r
“Basisweekend heeft mij een must voor alle (gro eps)nog nieuwsgieriger gemaakt. Het is leiding Zonde dat ik het niet eerden de sfeer is gewoon zalig. er heb gedaan!” Gerlinde Meeus - groepsleids
ter Gidsen Sint-Godelieve Turnh
out
gilwell len. ar ook van je valkuiam.” kw n van je sterktes, ma “Je bewust wo rde t meer te vertrekken dan toen je aan ts Berlaar Om op het einde me ens - Gidsenleider Scou Ruben Copp
24
Schrijf je nu in! WWW.SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE/VORMING
je eigen competenties: spelen uitwerken, communiceren met leden en ouders, overleggen en organiseren.
DOOR UIT TE WISSELEN, ONTDEK JE NIEUWE IDEEËN, IMPULSEN EN SPELEN VOOR JE NietJezoals GROEP. versterkt je eigen competenties: op school. Maar door uit spelen uitwerken, te proberen, plezier communiceren met te maken en je sterktes enouders, leden en zwaktes te leren kennen. overleggen en organiseren.
Tijdens een vormingsmoment ontdek je al doende.
TIJDENS EEN Je verlegt je grenzen samen
VORMINGSMOMENT met scouts enONTDEK gidsen uit JE AL DOENDE. Niet zoals op school. andere groepen. Want Maar door uit te in een nieuwe omgeving proberen, plezier te en je sterktes leer je maken het meest. en zwaktes te leren kennen.
JE VERLEGT JE GRENZEN samen met scouts en gidsen uit andere groepen. Want in een nieuwe omgeving leer je het meest.
HOE JE ATTEST BEHALEN?
DI 31 OKT - ZO 5 NOV DE MA 30 OKT - ZO 5 NOV DE VR 3 - ZO 5 NOV ZA 28 OKT - VR 3 NOV MA 30 OKT- ZO 5 NOV
HOE JE ATTEST BEHALEN?
1. CURSUS: 50 UUR SBERG DI 26 - ZO 31 DEC DI 26 - ZO 31 DEC • Voor Jintro is er geen stage DI 26 - ZO 31 DEC of evaluatiemoment. • Animatortraject: Animatorcursus
DE DI 13 - ZO 18 FEB • Hoofdanimatortraject: ZA 3 - VR 9 FEB Basisweekend + Gilwell VR 2 - ZO 4 FEB • Instructeurtraject: ZA 3 - VR 9 FEB
Instructeurscursus
SBERG ZO 8 - VR 13 APR
MAX 3 JAAR CURSUS 50 UUR
BEGELEIDE STAGE 50 UUR
EVALUATIE MOMENT 4 UUR
ATTEST
1.2. Cursus: 50 50 uurUUR STAGE: 3. EVALUATIEMOMENT: 4 UUR • Voor Jintro is er geen stage of evaluatiemoment. • In je eigen scoutsgroep of • Ter afronding van je traject. • Animatortraject: Animatorcursus in een andere organisatie • Hoofdanimatortraject: Basisweekend + Gilwell • Instructeurtraject: Instructeurscursus
Meer informatie over attestering, check: 2. Stage: 50 uur • In je eigen scoutsgroep of in een andere organisatie scoutsengidsenvlaanderen.be/vorming 3. Evaluatiemoment: 4 uur • Ter afronding van je traject Meer informatie over attestering, check: scoutsengidsenvlaanderen.be/vorming
25
V.u.: Anton Smagghe, Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw, Wilrijkstr
voor je groep. Je versterkt
Taboe?! TEKST: Tine Smits | FOTO: Scouts en Gidsen Duffel-West diversiteit@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/diversiteit
Mensen verschillen, gelukkig maar. Toch worden niet alle verschillen even goed aanvaard. Ploeg Diversiteit wil met de werkgroep Taboe?! vooroordelen en twijfels over genderdiversiteit en seksualiteit wegnemen, en het thema bespreekbaar maken binnen scouting. Omdat we geloven in een open jeugdbeweging waarin seksuele diversiteit niet problematisch is, maar vanzelfsprekend.
Lettersoep Seksuele voorkeur is divers. De term holebi ken je wellicht, maar heb je ook al gehoord van LGBT+ ofwel LGBTQQIPAA? Hoeveel woorden kan jij bij deze letters invullen? Het staat voor Lesbian, Gay, Bisexual, Trans, Queer, Questioning, Intersexual, Pansexual, Asexuel en Agender, en dat wordt binnenkort misschien nog uitgebreid met A(llies), S(traight), H(eterosexual) en D(emisexual). Niet dat we die labels echt nodig hebben: het belangrijkste is dat we kunnen zijn wie we zijn.
Feit of mythe? • Er is in elke relatie een ‘mannetje’ en een ‘vrouwtje’. FOUT: “Vragen wie de man of de vrouw is bij koppels van hetzelfde geslacht is als vragen welk eetstokje de vork is.”, zei de Amerikaanse presentatrice Ellen Degeneres ooit. Enkel als je kijkt vanuit de traditionele rolverdeling in een heterorelatie stel je die vraag. Net als elk paar moeten holebipartners verschillende rollen opnemen en daar is niets vrouwelijks of mannelijks aan. • Holebi-jongeren vinden het moeilijk om zich te outen in de jeugdbeweging. JUIST: Een scoutsgroep is vaak een hechte groep die heel belangrijk is in het leven van alle leden van die groep. Dat brengt een groot risico met zich mee, want wat als je medeleden/-leid(st)ers negatief reageren op je outing? Wat als de leden het te weten komen? Gaat de sfeer in de groep veranderen? Mogen er nog moppen gemaakt worden? Durven ze nog met jou gaan zwemmen?
Een pot choco voor de nicht? Ook al denken we van niet, er bestaan nog veel vooroordelen en stereotypen over holebi’s. Een goede test om de cliché’s in je eigen groep ter sprake te brengen is eens een woordenslang-spel spelen met woorden die typisch zijn voor jongens, meisjes en holebi’s. Tijd voor actie? Alvast drie tips!
1. Maak niet-traditionele relatievormen
zichtbaar. Als leiding, in het kamptoneel of tijdens een stadsspel. En dan het liefst zonder in stereotypen te vervallen.
Alle homo,s houden van ABBA
Ben je vrouwelijk als je wijsvinger langer is dan je ringvinger? Hebben alle lesbiennes kort haar? Zit er in het eersteklassevoetbal écht geen enkele homo?
2. Pak pesten aan.
Enkele feiten op een rijtje: • 3 tot 8% van de bevolking noemt zich holebi. • Gemiddeld outen jongeren zich rond hun 18,5 jaar, hoewel ze het al veel langer weten. • 48% van de Vlamingen vindt dat holebi’s niet te veel te koop moeten lopen met hun seksuele voorkeur. • 1/3 van de holebi-jongeren denkt aan zelfmoord.
26
Homo is geen scheldwoord. Anders krijgen jongeren het gevoel dat het slecht is om homo te zijn.
3. Steun coming-out.
Maar leg niets op. Je omgeving vertellen dat je holebi bent, lukt beter in een veilige, verwelkomende, vriendelijke omgeving. Toon dat het geen enkel probleem vormt, maar verplicht niets.
BRON + MEER INFO? Werkgroep Taboe?! van ploeg Diversiteit diversiteit@scoutsengidsenvlaanderen.be www.weljongniethetero.be www.cavaria.be
Krak?Boem! in Over&Weer TEKST: Tine Smits | krakboem@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/scoutsengidsenvlaanderen
Wist je dat Krak?Boem!…
4X
PER JAAR VERSCHIJNT?
een
BIJ ALLE LEDEN,
VAN KAPOEN
EEN MAGAZINE IS VAN LEZEN EN DOEN, SPEL EN INFO OVER SCOUTING?
TOT LEID(ST)ER, IN DE BUS VALT?
-kant heeft voor de jongste leden en een
voor leiding en jins vier keer per jaar bij Over&Weer zit? Zo krijgen jullie als leiding Krak?Boem! altijd enkele weken vroeger dan jullie leden en kunnen jullie er meteen de beste ideeën uitpikken.
ELKE KEER GEMAAKT WORDT VOOR EN DOOR ENTHOUSIASTE, CREATIEVE EN EIGENZINNIGE SCOUTS EN GIDSEN?
-kant op maat van de oudste takken?
Ideaal is om ook als leiding mee aan de slag te gaan? De Krak?Boem! bij deze Over & Weer gaat over het jaarthema en is lekker Abnormaal! dit jaar vier keer over Allemaal Abnormaal gaat? In de volgende Krak?Boem!s gaat het over jongens-meisjes, akabe en pesten.
altijd op zoek is naar prachtige covermodellen, groot en klein? Wil je met jouw groep in Krak?Boem! verschijnen met foto’s en interview? Mail dan naar krakboem@scoutsengidsenvlaanderen.be en wie weet komen we binnenkort wel eens bij jou op bezoek!
De Contentmakers zoeken jou! Wij maken content voor Scouts en Gidsen Vlaanderen. Of maken wij scouts en gidsen content? Zin om mee te schrijven, fotograferen, interviewen, denken, facebooken, knutselen, … voor zo’n 82.000 man? Mail naar contentmakers@scoutsengidsenvlaanderen.be voor meer info!
27
Vragen? Zoek het op! overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be | fb.com/scoutsengidsenvlaanderen
• Waarom dragen we een uniform? • • Is een gouw alleen iets van Lord of the Rings? • • Mogen mijn leden op dropping? • • Is een doop alleen iets voor studenten of past het ook in scouting? • • Waarom zijn technieken en natuur in scouting belangrijk? • • Mogen jongens en meisjes samen slapen? • • Ik betrap twee jongverkenners die samen naar porno kijken op hun gsm. • Wat moet ik doen? • Wat zijn de eigenschappen van een Gilwell? • • Onze takploeg blijkt geen topcombinatie te zijn? Wat nu? • • Is het oké om derdejaars jonggivers te totemiseren? • • Is het oké om met vier personen leiding te geven aan veertig givers? • Zal jouw groep over twintig jaar nog bestaan? • Is sjorren het enige wat wij onze leden leren? • • “Oh nee, daar is hij weer.” We zitten met een vader die met àlles wil helpen. • • Ik zoek een originelere voortotem dan ‘behulpzaam’. • • Hoe hoog moeten we onze tafelvuren sjorren? • • Hoe controleer ik op teken zonder de privacy van mijn leden te schenden? • • Wat is een trota? • • Is een secretaris bij een groepsraad verplicht? Moet de groepsbeheerder in de werkgroep financiële activiteit zitten? • • Hoe maken we afspraken over alcohol met de leidingsploeg? • • Ik zoek inspiratie voor totemopdrachten? • • Ik wil eens een andere soort Dikke Bertha spelen. Hoe doe ik dat? • • Onze belofte is echt ouderwets. Kan ik daar niets nieuws voor verzinnen? • • Medebeheer? Een basispijler van scouting? Wat is dat? • • Mogen givers een pintje drinken? • • Mag ik het oude beloftelied nog zingen? •
28
Gratis te verkrijgen in elke Hopper-winkel en te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE SPEEL OP VEILIG
KIJK OP SCOUTING
Te koop in elke Hopper-winkel aan 3 euro. Gratis te downloaden op
KIJK OP SCOUTING BASISWERK VOOR SCOUTS- EN GIDSENLEIDING
SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE KOS
Te koop in elke Hopper-winkel voor 3 euro. Gratis te downloaden op
IN}LEIDING
SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE In leiding
Gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE BAR
Te koop in elke Hopper-winkel aan 8 euro.
Kan je lenen van je districtscommissaris
TOTEMMAP
DE TOTEMISATIE CHECKLIST! Een totemisatie vergt tijd en inspanning. Deze checklist leidt je doorheen de totemmap en helpt om niets te vergeten. Sta even stil bij jullie totemisatie en check of dit overeenstemt met onze lijst. Voorbereiding
Geven van een totem
(hoofdstuk 1 en 2)
(hoofdstuk 2, p29 e.v.)
Sta stil bij:
Denk aan:
{{Welke totemvorm? {{Traditie {{Een totem kiezen
{{Sfeer {{Intimiteit {{Ceremonie {{Ritueel {{Aandenken {{Nabespreking / nazorg
{ Begin er ruim op voorhand mee { Neem er tijd voor { Verzamel eigenschappen { Zorg voor inspraak { Weeg alle opties af { Maak een zorgvuldige keuze en bekijk de alternatieve namen
{{Wie is er aanwezig? {{Waar en wanneer? {{Inkleding, rituelen
TOTEMMAP
Bezinning (hoofdstuk 2, p32 e.v.)
Te koop in elke Hopper-winkel aan 15 euro
Individueel: Totemisant denkt na over…
(hoofdstuk 2, p23 e.v.)
{{zichzelf {{zijn inzet {{zijn engagement
{{Individuele opdracht {{Groepsopdracht {{Doeopdracht {{Denkopdracht
{{Stilstaan bij elke totemisant {{Stilstaan bij zijn rol in de groep {{Stilstaan bij scouting
Totemopdrachten
In groep:
De opdracht is… {{zinvol {{haalbaar {{fysiek veilig {{op maat van het individu en de groep {{emotioneel veilig? { met toestemming van het lid { het past in de context { het past bij de doelgroep { het hoort bij de ontwikkeling van het lid { het is met respect voor het lid gegeven { het lid behoudt zijn zelfrespect
TIP
Check ook de leuke voorbeelden en tips in deze map.
VEEL SUCCES!
Te koop in elke Hopper-Winkel voor 3 euro. Gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE In leiding groepsleiding Om De zoektocht naar totems nog verder te personaliseren. Alle totemnamen En de handige checklistheb je vanaf nu altijd op zak.
T TEI ALI KW IN NG UTI SCO
Deze methodiek helpt groepen om na te denken over de gezondheid van hun groep op lange termijn. Je kan de methodiek gebruiken op een districts- of groepsraad. Op een districtsraad spitst de oefening zich toe op de lange termijn van een hele groep, op een groepsraad kan je dieper ingaan op de takken.
Extra ondersteuning of informatie bij je districtscommissaris. Gratis te downloaden op SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE Futureproof
29
FAQ FOTO: Jef Deyaert
Voor het ondersch eid tussen R EGELS en RICH TLIJNEN : zie legen de p. 21
REGELS Mogen leden zonder leiding overdag op tocht?
Mogen leden en leiding een pintje drinken?
• Kapoenen, kabouters en welpen mogen niet zonder leiding op tocht. Ze moeten altijd begeleid worden.
Leden jonger dan zestien jaar mogen nooit alcohol drinken, dus ook geen pintje. Jins jonger dan achttien jaar mogen geen sterke drank drinken.
• Jonggivers mogen overdag zonder leiding op tocht als er minstens twee bemande controleposten zijn en de leden de leiding altijd kunnen bereiken én omgekeerd.
Op meerdaagse activiteiten blijven altijd minstens twee leid(st)ers nuchter.
• Givers/jins mogen overdag zonder leiding op tocht als er voldoende controle is en de leden de leiding altijd kunnen bereiken én omgekeerd.
Mogen leden zonder leiding ’s avonds op tocht? Kapoenen, kabouters, welpen en jonggivers mogen ’s avonds niet zonder leiding op tocht. Gidsen en jins mogen ’s avonds zonder leiding op tocht als er voldoende controle is en de leden de leiding altijd kunnen bereiken én omgekeerd.
Mogen leden op nachtdropping? Kapoenen, kabouters, welpen mogen niet op nachtdropping. Een dropping van jonggivers moet ten laatste om 22 uur stoppen. Givers, jins en leiding mogen op nachtdropping maar niet langs verharde openbare wegen tijdens weekendnachten. Deelnemers zijn minimum per twee en blijven samen.
30
RICHTLIJNEN Vanaf welke leeftijd mag je naar de scouts? Je mag naar de kapoenen als je zes jaar wordt voor 1 januari van het lopende scoutsjaar of als je in het eerste leerjaar zit.
Hoe lang mogen leden op kamp? • Kapoenen gaan maximum zes dagen, vijf nachten op kamp. • Kabouters en welpen gaan bij voorkeur maximum tien dagen op kamp. • Jonggivers kamperen niet langer dan twaalf dagen. • Givers en jins gaan maximum veertien dagen op kamp.
Mogen meisjes en jongens in dezelfde ruimte slapen? Ja, maar het moet niet. Ook niet voor een gemengde groep. Vraag aan de leden wat ze ervan denken en forceer niets.
Wat is de ideale verhouding leiding/leden? Om iedereen voldoende aandacht te kunnen geven, moet er voor elke vijftien leden minstens één leid(st)er zijn. Met een minimum van twee leid(st) ers per tak: • één leid(st)er per vijf kapoenen, kabouters of welpen • één leid(st)er per zes (jong)givers, givers of jins. • één leid(st)er per drie leden bij akabe of op Open Kamp.
Mag je leden als straf naar huis sturen? Nee. Uitzonderlijk kan dat in zeer extreme omstandigheden en in onderling overleg tussen degene die je straft en jullie als leiding. Je informeert ook altijd de ouders van degene die je straft over de beslissing.
Welke leden mogen op tentenkamp? Voor kapoenen raden we het af om op tentenkamp te gaan. Kabouters en welpen mogen op tentenkamp als het opgesteld is voor ze aankomen, er échte wc’s zijn (geen HUDO’s) en er minstens één plaats is waar de leden binnen kunnen spelen.
Hoe lang mag een tocht zijn? Pas de lengte van je tochten aan de leeftijd en de conditie van je leden aan. Een goed gemiddelde tot veertien jaar is: de leeftijd van de (jongste) leden = het aantal kilometers van de tocht.
31
Een jaarplanning maken heeft het voordeel dat je overzicht houdt en niet ingehaald wordt door de feiten. Het geeft houvast en iedereen kan er rekening mee houden. Maak een jaarplanning voor de groep samen met de groepsraad. En nodig alle takploegen uit om ook een jaarplanning te maken.
r Plan je jaa
AUG
SEPT
OKT
NOV
DEC
Nog geen goed systeem voor takraden? Neem de tijd om het te bespreken.
Ideale maand voor een superorigineel bosspel.
Sneeuwt het? Verzin een originele kerstactiviteit of stuur eens een nieuwjaarskaartje.
JAN
TAK Maak een jaarplanning: Neem de tijd om je oude weekend(s), feestdagen, leden uit te wuiven en de vakanties, examens. nieuwe te leren kennen. Maar ook: variatie in de Bedenk goeie kennismaactiviteiten. Wat willen kingsactiviteiten. jullie dit jaar zeker doen? kennismaken
Jullie lokaal al ingericht?
Nesten en patrouilles verdelen: doe het met zorg en aandacht.
Denk na over de activiteiten tijdens de examens en wie ze gaat begeleiden.
Ideale tijd voor ee gezellige fakkeltoc
spelendatabank
Maak tijd voor de ouders van jullie leden. moeder
WEEKEND/ KAMP
DE TOTEMISA TIE CHECKLIS
T!
1 en 2)
Ga op zoek naar kamp- kampvisum en weekendplaatsen. Eventueel al voor 2018. Leg weekend- en kampdata vast. Deel ze nu al mee aan de ouders. opkamp.be
Bereid het eerste weekend voor en bedenk een origineel thema.
Geef ouders een schatting mee van wat je scoutsjaar zal kosten (métweekends en uitstapjes).
Alle individuele steekkkaarten in orde? Iedereen ingeschreven? Groepsadministratie verbeterd?
{ Begin er ruim op voorhand { Neem mee er tijd voor { Verzamel eigenschappen { Zorg voor inspraak { Weeg alle opties af { Maak een zorgvuldige bekijk de keuze en alternatieve {{Wie is er namen aanwezig?
{{Waar en wanneer? {{Inkleding, rituelen Totemopdra (hoofdstuk
chten
2, p23 e.v.)
{{Individuele opdracht {{Groepsopdrach {{Doeopdracht t {{Denkopdracht
De opdracht
is…
{{zinvol {{haalbaar {{fysiek veilig {{op maat van het individu en de groep {{emotioneel
veilig? { met toestemming { het past van het lid in { het past de context bij { het hoort de doelgroep bij de ontwikkeling { het is met respect van het lid { het lid voor het lid behoudt zijn zelfrespect gegeven
Geven van
(hoofdstuk
een totem
2, p29 e.v.)
Denk aan:
{{Sfeer {{Intimiteit {{Ceremonie {{Ritueel {{Aandenken {{Nabespreking
/ nazorg
Bezinning (hoofdstuk
2, p32 e.v.)
Individueel: Totemisant denkt na over…
{{zichzelf {{zijn inzet {{zijn engagement
TOTEMMAP
Deze checklist Een totemisatie vergt tijd en inspanning. Sta even stil leidt je doorheen de totemmap bij jullie totemisatie en check of en helpt om niets te vergeten. dit overeenstemt met onze lijst. ing
Voorbereid (hoofdstuk
Sta stil bij:
{{Welke totemvorm? {{Traditie {{Een totem kiezen
TOTEMMAP
In groep:
{{Stilstaan bij elke totemisant {{Stilstaan bij zijn rol in de groep {{Stilstaan bij scouting
Check ook de
TIP
leuke voorbeelden
en tips in deze
map.
VEEL SUCCES!
Totemisatie in zich Begin zéker nu al m de Totemmap en/ Totemapp.
ADMIN Verdeel taken: takverantwoordelijke, financiën, administratie.
kost
Check of voor iedereen
Om De zoekto Alle totemnamen cht naar totems nog verder lidgeld gestort is. te En de handige che cklistheb je va personaliseren. naf nu altijd op zak.
steekkaart
GROEP Leidingsverdeling. Zorg voor takploegen met een gezonde mix van ervaring en kwaliteiten.
Op zoek naar nieuwe leden of net te veel leden? Zowel over wervingsacties als wachtlijsten vind je info op
Voelt de jonge leiding zich thuis in de leidingsploeg? Hebben ze alle praktische info?
leidingsverdeling
ledenwerving
Een planningsdag of -weekend met de leiding kan helpen om je jaar goed te laten verlopen.
Leer je tak beter kennen en lees het takboekje. takboekje
Maak je jaarplanning op.
DISTRICT/ GOUW
Herfstontmoeting
Het jaar begint met de overgang. Leer leden en leiding beter kennen en maak het lokaal klaar voor de start van een nieuw scoutsjaar.
Tijdens het jaar organiseren je district en je gouw ook activiteiten. Dé ideale gelegenheid om vorming te volgen, een fantastisch weekend mee te maken met de leden of als leidingsploeg en de andere leiding uit je district en gouw beter te leren kennen.
en cht.
ht? met /of
Je vindt meer info als je op onze website zoekt op de zoektermen hieronder
FOTO: Trijn Nyckees | overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be fb.com/scoutsengidsenvlaanderen
SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE
FEB
MRT
APR
MEI
JUNI
Maak tijd om te evalueren. Met de leden en als takploeg.
Ideale tijd voor een stadsspel.
Wat hebben jullie dit jaar nog niet genoeg gedaan? Of te veel? En zijn er nog plekken waar jullie eens naartoe willen?
Tijd om het sjorren op te frissen tijdens een techniekenvergadering.
Rond het jaar goed af.
Voelt iedereen zich goed in de tak?
En een derdejaars activiteit.
JULI
technieken-databank
evalueren
Bij O&W augustus zat een kalender die je kan gebruiken om te plannen. In september kreeg alle groepsleiding een vel stickers om op die kalender te gebruiken. Plan ze!
Op kamp: geniet! Hebben jullie al een kampthema bedacht?
Het kamp komt stilaan in zicht. Bedenk een originele manier om de leden uit te nodigen.
Doen jullie nog een tweede weekend? Of een daguitstap?
Controleer kampmateriaal en koop aan wat kapot en/of tekort is. hopper.be/winkel
Maak tijd voor leden en ouders met vragen over het kamp.
Vraag extra verzekeringen voor je kamp aan.
Maak tijd voor een evaluatie.
Neem ook eens de tijd om met je leidingsploeg een ontspannende activiteit te doen.
Groepskamp? Ga samen op kampverkenning.
Verkiezen jullie dit jaar nieuwe groepsleiding? Spreek je DC aan. Hij of zij helpt jullie. kiesvisum
Maak genoeg tijd om het kamp te bespreken. Kijk na of de kampregistratie in orde is en ga langs bij je districtscommissaris voor een kampkeuring. kampregistratie
Controleer: alle Individuele steekkaarten in orde? Iedereen ingeschreven? Groepsadministratie up-to-date?
Scouts en Gidsen Vlaanderen 487 plaatselijke scouts- en gidsengroepen vormen het hart van onze beweging. Maar er is méér! FOTO: Fritz Hoste | structuren@scoutsengidsenvlaanderen.be fb.com/scoutsengidsenvlaanderen
12 Gouwen Een gouw bestaat uit drie tot vijf districten en vormt de schakel met het verbond. De DC’s kiezen een gouwcommissaris als eindverantwoordelijke, die samen met zijn ploeg de districten ondersteunt. Je kan bij de gouw terecht voor: • vorming, ook op maat van de groep; • ondersteuning, bijvoorbeeld een avond voor nieuwe leiding; • een gouwdag akabe of kapoenendag.
Ploegen De pedagogische ploegen zijn structuurvrijwilligers die zich op nationaal niveau verdiepen in tak- en themawerking. Ze ondersteunen leiding en inspireren met artikels in Over & Weer, vorming, publicaties en producten. Over volgende thema’s zijn er ploegen: • alle takken en groepsleiding, • akabe, zeescouting, technieken, internationaal, diversiteit, zingeving, vorming, IT en lokalen.
Nationaal
54 Districten Een district groepeert een tiental groepen uit dezelfde buurt. Groepsleid(st)ers uit al die groepen zitten samen in de districtsraad en kiezen een districtscommissaris (DC) als eindverantwoordelijke. De DC ondersteunt de groepsleiding en vertegenwoordigt de leiding op de verbondsraad, onze algemene vergadering. Je kan bij je district terecht voor: • vorming; • kampkeuring en verkiezing van groepsleiding; • ondersteuning, bijvoorbeeld bij een probleem in je groep, op kamp of met ouders waar jullie als leiding niet uitraken; • (tak)districtsweekends, een avond voor nieuwe leiding.
34
Scouts en Gidsen Vlaanderen nationaal staat ten dienste van de scouts- en gidsengroepen. We bieden je: • vorming zoals bijvoorbeeld Jintro, Animatorcursus of Herfstontmoeting; • ‘Over & Weer’ voor leiding en ‘Krak?Boem!’ voor leden én leiding; • nieuwe producten en ideeën, zoals de takhandboeken, BAR, Scoutswoord? Erewoord! of Totemmap; • een up-to-date www.scoutsengidsenvlaanderen.be; • ondersteuning over verzekeringen, financiën; • zes Hopper-Winkels en een webwinkel voor uniform, groeps- en tochtmateriaal; • acht Hopper Jeugdverblijven voor weekends en kampen. De meeste taken gebeuren door vrijwilligers. Een aantal betaalde medewerkers ondersteunt de vrijwilligers en is dagelijks bezig met pedagogische, administratieve en logistieke ondersteuning.
Contactgegevens Kijk op www.scoutsengidsenvlaanderen.be/ contact voor de contactgegevens van je district, gouw, ploegen en het nationaal secretariaat. Het nationaal secretariaat kan je ook bereiken via: 03 231 16 20 of op info@scoutsengidsenvlaanderen.be
Noodgeval? Crisis? Bij niet-dringende problemen stap je eerst naar je groepsleiding of districtscommissaris. In tweede instantie kan je rechtstreeks op het nationaal secretariaat terecht. Bij een ernstige situatie spreken we van een crisis. Je kan dan iemand van het nationaal Secretariaat bereiken op het noodnummer: 0474/26 14 01. Deze noodlijn wordt gereserveerd voor dringende hulp aan leiding buiten de kantooruren bij een ongeval of bij ernstige crisisomstandigheden met scouts en gidsen, niet voor algemene informatie! Via dit nummer is 24 uur op 24, 7 op 7 iemand uit de staf van de verbondsleiding oproepbaar. Spreek een boodschap in op
het antwoordapparaat met de juiste omstandigheden en we bellen je zo spoedig mogelijk terug om af te spreken hoe we je kunnen helpen bij het oplossen van de crisissituatie; bij de problemen op het terrein of bij de communicatie.
Verzekeringen Iedereen die lidgeld betaalt bij Scouts en Gidsen Vlaanderen is verzekerd; • via de standaardpolis: burgerlijke aansprakelijkheid/lichamelijke ongevallen; • tijdens alle toegelaten activiteiten; • tijdens gespecialiseerde activiteiten, op voorwaarde dat er deskundige begeleiding aanwezig is; • in België en in het buitenland; • op weg van en naar het lokaal. Je bent bij Scouts en Gidsen Vlaanderen niet verzekerd: • als je ziek wordt; • bij schade aan je eigen materiaal; • tijdens verboden activiteiten, zoals omschreven in de brochure Speel op Veilig. SCOUTSENGIDSENVLAANDEREN.BE speel op veilig
Lidgeld 2017-2018: 32,40 euro
Afzender: Scouts en Gidsen Vlaanderen Nationaal Secretariaat Wilrijkstraat 45 | 2140 Antwerpen Tel. 03 231 16 20 | Fax 03 232 63 92 info@scoutsengidsenvlaanderen.be
Hoofdredactie: Mieke Heymans Eindredactie: Sabine De Schutter V.U.: Anton Smagghe, Wilrijkstraat 45, 2140 Antwerpen Taalcorrectie: Tine Lassuyt, Joris Claus en Bieke Balbaert Opmaak: volta | vormgeving Drukkerij: Graphius Foto kaft: Sabine De Schutter Werkten mee aan dit nummer: Tine Smits, Mieke Heymans. Met dank aan de pedagogische commissie en de beheerscommissie.
Missie: Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen verhaal. Iedereen kan erbij. We gaan samen op verkenning en durven tuimelen in het leven. De natuur is onze troef. We geloven in onszelf, in elkaar en in iets meer. We spelen een spel dat niet luchtledig is, in vrije tijd die niet vrijblijvend is. Met groot plezier en kleine daden komen we op voor onze omgeving en voor een kleurrijk Vlaanderen. Zo dromen we luidop van gelukkige mensen in een rechtvaardige wereld.
Over & Weer is een tijdschrift voor leiding en jins die lid zijn van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Iemand van je groep heeft Over & Weer niet ontvangen? Bel tussen 9 en 17 uur naar het Nationaal Secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: 03 231 16 20. Wil je een extra Over & Weer? Bel dan tussen 9 en 17 uur naar het Nationaal Secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: 03 231 16 20 of mail naar secretariaat@scoutsengidsenvlaanderen.be Adreswijzigingen geef je door aan de persoon die zich in jouw groep met de administratie bezighoudt (‘de verantwoordelijke groepsadministratie’). Het heeft geen zin om adreswijzigingen door te geven aan het Nationaal Secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Al wat wij nationaal aanpassen, wordt vroeg of laat overschreven met informatie uit de groepen. Ook als je geen lid bent van Scouts en Gidsen Vlaanderen, kan je een abonnement nemen op Over & Weer voor 8 euro voor zes nummers. Bel daarvoor naar Scouts en Gidsen Vlaanderen, Wilrijkstraat 45, 2140 Antwerpen, 03 231 16 20. De betaling van het abonnement wordt per factuur geregeld. De persoonsgegevens van alle aangesloten leden werden opgenomen in het ledenbestand van Scouts en Gidsen Vlaanderen, conform de bepalingen van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Ze zullen alleen gebruikt worden om je op de hoogte te houden van de activiteiten van de organisatie. Je hebt bovendien het recht jaarlijks je persoonlijke gegevens op te vragen en te laten verbeteren wat eventueel fout is. Meer informatie kan je verkrijgen bij het Nationaal Secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen, Wilrijkstraat 45, 2140 Antwerpen. Schenkingen aan Scouts en Gidsen Vlaanderen kan je storten op rekeningnummer (BE 55) 409-6504141-44 BIC KREDBEBB. Giften van minimum 40 euro zijn aftrekbaar van uw belastbaar inkomen. Papier: Over & Weer wordt gedrukt op Cyclusprint, honderd procent gerecycleerd en chloorvrij. Onze drukker gebruikt ecologische producten en procedures zodat we dit blad zo milieuvriendelijk mogelijk produceren.
FOTO: Lucas Flies
Hopper, jouw merk voor scouts en gidsen!
Winkels en jeugdverblijven. Op maat van groepen. Duurzaam beheerd met oog voor kwaliteit en veiligheid, met ruimte voor avontuur en verkenning.
www.hopper.be