Czerwiec, lipiec 2015

www.welcometopoland.net.pl

ISSN 1234-4427 6/7/257 June/July 2015

Gościniec Taradejka to otwarty w maju 2014 r. obiekt mieszczący się w Stęszewie - zaledwie 15 km od Poznania przy trasie Poznań – Wrocław.

Jest to idealne miejsce na relaks, spotkania w gronie rodziny i przyjaciół, firmowe szkolenia i imprezy integracyjne. Organizujemy bankiety, przyjęcia i wesela do 200 osób.

 Klimatyczne wnętrza restauracji sprzyjają doznaniom smakowym.  Nasi kucharze zapraszają na świeże, wyszukane i przygotowywane z regionalnych produktów dania, które zaskoczą Cię smakiem, wyglądem oraz ceną.

Ich niepowtarzalną jakość potwierdza certyfikat przynależności naszego Gościńca do zacnego grona Sieci Dziedzictwa Kulinarnego.

 Przez cały rok czekają na Państwa przytulne, w pełni wyposażone domki (łazienka, tv, wifi).  Plaża, czysta woda jeziora, bar letni, czaple, kaczki i łabędzie sprawią że poczujesz się jak na wakacjach.  Domki TARADEJKA to również doskonałe miejsce na nocleg w podróży.

Zapraszamy na przygodę w TARADEJCE GOŚCINIEC TARADEJKA, ul. Narutowicza 2, 62-060 Stęszew, tel. +48 61 813 44 33 e-mail: recepcja@taradejka.pl

www.taradejka.pl

Żubr – legendarny pan kniei

4-5

Nadleśnictwo Wipsowo

6-7

Nowy system przeciwpowodziowy w Wielkopolsce

8-9

11. Forum Samorządowe w Kołobrzegu

12-13

25-lat samorządu w Wielkopolsce

14

Rogalin – Natura-historia-kultura

15

Brześć Kujawski

16-17

Uzdrowisko Wieniec

18

Agroskansen Leśna Polana w Ślesinie

19

ZZO Nowe-Toniszewo-Kopaszyn

Welcome to Poland... ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48 61 861 70 00 e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Romuald Ferens, Renata Piątkowska-Ratajczak Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Agrys+

20-21

Wydawnictwo BESSA 04-687 Warsaw, 243 Mrówcza Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów sponsorowanych.

We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

Cena zakupu jednego egzemplarza: 10,58 zł brutto 3

Żubr - legendarny pan kniei fot. Grzegorz Okołów

D

o rodzaju Bison należą duże, masywne zwierzęta niegdyś zasiedlające dwa kontynenty: Europę i Amerykę Północną. Rodzaj ten jest reprezentowany obecnie przez dwa gatunki – europejskiego żubra Bison bonasus i północnoamerykańskiego bizona Bison bison. Na początku ubiegłego tysiąclecia żubry nizinne zasiedlały rozległe ostępy leśne całej Europy i stanowiły wysoko ceniony łup myśliwski. Rozwój ludzkiej cywilizacji, kurczenie się obszaru lasów liściastych i mieszanych spowodowały stopniowy spadek liczebności tego gatunku. Najwcześniej, bo już w VIII w., żubry wymarły w Galii. Do przełomu XI i XII w. te potężne zwierzęta przetrwały w południowej Szwecji i Anglii. W Ardenach i Wogezach wyginęły w XIV w., zaś w Brandenburgii i na Węgrzech – w XVI, choć w Transylwanii przetrwały aż do 1790 r. W Polsce pierwszych Piastów żubry żyły w rozproszeniu w obrębie większych kompleksów leśnych (Puszcza Niepołomicka, Sandomierska, Rawsko-Mazowiecka, Wielkopolska), gdzie były chronione dekretami królewskimi. W 1364 r. giną na Pomorzu Zachodnim. W XV w. występowały jeszcze koło Ratnej nad Prypecią i na Wołyniu, natomiast do XVII w. przetrwały już tylko w Puszczy Białowieskiej i Kurpiowskiej. Ostatnie osobniki podgatunku nizinnego giną w Puszczy Białowieskiej w 1919 r., a podgatunku kaukaskiego – w 1927 r. na Kaukazie.

Z chwilą wymarcia ostatniej wolnej populacji żubrów przystąpiono do prac nad ich restytucją. Szczególne zasługi na tym polu miał polski przyrodnik Jan Sztolcman, który na forum Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w 1923 r. w Paryżu zaapelował o utworzenie Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra. Do poznańskiego ogrodu zoologicznego żubry wróciły w 1924 r., a kilka lat później do rezerwatu w Puszczy Białowieskiej – swojej ostatniej ostoi. W kolejnych latach stopniowo wzrastała liczba tych zwierząt, jak i ośrodków je

utrzymujących. Polskie hodowle dały początek wielu stadom zagranicznym, bowiem od 1946 r. przekazano z kraju kilkaset osobników. Pomyślny rozwój hodowli żubrów w białowieskim rezerwacie sprawił, że w 1952 r. zainicjowano eksperyment ich uwalniania do Puszczy.

W następnych dziesięcioleciach powstawały nowe wolne stada żubrów: w Puszczy Boreckiej (1962), w Bieszczadach (1963), w Puszczy Knyszyńskiej (1973) i wreszcie w Lasach Pilskich (1980).

O ochronie żubra w Rzeczypospolitej mówi się po raz pierwszy w Statutach Litewskich (XVI w.). Król Zygmunt August ogłosił nawet dekret grożący karą śmierci tym, którzy odważyliby się ubić żubra bez zezwolenia królewskiego. – W aktualnym stanie prawnym jest to gatunek ściśle chroniony i priorytetowy według Dyrektywy Siedliskowej. Oznacza to, że nie wolno tych zwierząt zabijać, okaleczać, niepokoić w miejscach rozrodu. Niedopuszczalne jest także niszczenie ich siedlisk, przetrzymywanie lub posiadanie, wwożenie lub wywożenie poza granice państwa. Odstępstwa od tych zakazów wymagają uzyskania zezwolenia właściwego organu – wyjaśnia Jolanta Ratajczak, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu. Te największe ssaki Europy są wymieniane w załączniku do Konwencji Berneńskiej o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny i nadal uznawane za zagrożone z powodu ograniczonej zmienności genetycznej, niskiej odporności na choroby, zwłaszcza pochodzące od zwierząt gospodarskich.

Obecnie prowadzone są dwie formy hodowli żubrów – zamknięte i populacje wolne. W pierwszych żubry są trzymane w niewoli w ogrodach zoologicznych, zwierzyńcach i rezerwatach, zaś w stadach wolnych mają możliwość naturalnego dobru i swobodnych wędrówek po wybranych kompleksach leśnych. Byki (samce) są większe, cięższe i silniej zbudowane niż samice. Istnieje

u nich duża dysproporcja pomiędzy masywnym przodem ciała, a niskim i wąskim tyłem. Rogi, które występują u obu płci, są krótkie, zwrócone ku przodowi i do środka.

Rosną przez całe życie, nie rozgałęziają się i nie są sezonowo zrzucane. Masywna głowa pełni rolę młyna rozcierającego pokarm. W trakcie ataku żubr uderza bokiem głowy, zadając cios rogiem od dołu do góry. Jego brunatno-szara sierść jest gęsta, dłuższa na przedzie ciała, a na zadzie krótsza. Dłuższe włosy podgardla tworzą „brodę”, na przedniej części grzbietu znajduje się „grzywa”, a w tyle głowy – szeroki czub. Żubry mają w ciągu roku dwa rodzaje sierści: letnią i zimową. Ich ogon zakończony jest kępką dłuższych i ciemniejszych włosów, tzw. pędzlem. Dobry wzrok i węch wykorzystują podczas rui, poszukiwania pokarmu czy czuwania nad bezpieczeństwem cieląt. Samica z młodym potrafi wyczuć człowieka zanim go zobaczy. Głos żubra ograniczony jest do specyficznego chruczenia. Usłyszeć go można od matki nawołującej lub ostrzegającej młode, a od byka podczas okresu rujowego. Żubry nie mają naturalnych wrogów. Wyjątkowo zdarzają się ataki wilków lub rysia na cielęta, a w Bieszczadach ataki niedźwiedzia.

– Bison bonasus jest przykładem jednego z niewielu zwierząt, które uniknęły losu tysięcy gatunków wytępionych w trakcie rozwoju naszej cywilizacji – podkreśla dyrektor Ratajczak. W naszym kraju stał się symbolem troski o przyrodę, patronuje Białowieskiemu Parkowi Narodowemu i Komitetowi Ochrony Przyrody PAN. Od 1938 r. jego sylwetka widnieje w znaku graficznym Ligi Ochrony Przyrody. Żubry najliczniej występują w Polsce, Niemczech, Rosji i na Białorusi. Żeby je zobaczyć nie trzeba jednak jechać do Puszczy Białowieskiej.

Wystarczy udać się do Gołuchowa, gdzie od 1977 roku w lesie przylegającym do parku-arboretum istnieje dla nich pokazowa zagroda.

Zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości Białowieskiego Parku Narodowego

4

Bison: the legendary king of the forest fot. Grzegorz Okołów

A Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu Jolanta Ratajczak

ul. Jana Henryka Dąbrowskiego 79 60-529 Poznań tel. +48 61 639 64 00 fax +48 61 639 64 47

sekretariat.poznan@rdos.gov.pl www.poznan.rdos.gov.pl

t the beginning of the last millennium, lowland bisons (Bison bonasus) inhabited the extensive forests across Europe and were highly valued by hunters.

The development of the human civilisation and the reduced area of leafy and mixed forests resulted in a drop in the number of bisons. In Poland of the first Piasts, bisons were dispersed around major forests (Niepołomice Forest, Sandomierz Forest, Rawsko-Mazowiecka Forest, Wielkopolska Forest), where they were protected by royal decrees. In 1364, they disappeared from Western Pomerania. In the 15th century, they still could be found around Ratna by River Prypeć and in Volhynia; in 17th century, they were surviving only in the forests of Białowieża and Knyszyń. The last representatives of the lowland subspecies died in the Białowieża Forest in 1919, and the Caucasian subspecies became extinct in the Caucasus in 1927.

As the last free-living bisons died, works on their restitution began. Particular credit in this respect goes to the Polish biologist Jan Sztolcman, who, during the International Environmental Care Congress in Paris in 1923, made an appeal to create the International Association for Bison Protection.

Bisons returned to the Poznań ZOO in 1924 and, several years later, to their last stronghold – the Białowieża Forest reserve.

Those years saw a gradual increase in the number of these anmials and the centres where they were held. Polish breeding centres gave birth to many foreign herds, as several hundred bisons were exported beginning in 1946. Successful breeding of bisons in the Bialowieża reserve resulted in the 1952 experimental release of some animals to that forest. The next decades saw the creation of new free-range bison herds in the Borecka Forest (1962), in the Bieszczady Mountains (1963), in the Knyszyń Forest (1973) and in the Piła Forest (1980).

The protection of the bison in the Republic of Poland was first mentioned in the Lithuanian Statutes (16th century). King Sigismundus Augustus issued a decree threatening anyone killing a bison without a royal permission with death penalty. ‘In the current legal state of affairs, it is a strictly protect-

ed and a priority species under the Habitat Directive.

This means that these animals must not be killed, harmed and disturbed in their breeding grounds. It is also forbidden to damage their habitats, keep them or own them, export them or import them. Exemptions from these restrictions require permits from competent authorities’, Jolanta Ratajczak, the Regional Director for Environmental Protection in Poznań, explains.

Currently, two forms of bison breeding are practised – closed and free-range populations. The first ones consist of bisons kept in zoological gardens, animal breeding centres and in reserves, while the free-range ones are able to breed naturally and roam free around selected forests. Males are bigger, heavier and sturdier than females. There exists a huge disproportion between the massive front of the body and the low and narrow back. Horns, which can be found in both sexes, face the front and turn inside. They grow throughout the lifetime, they do not split, and they are not seasonally abandoned. The massive head plays the role of a mill for grinding the food. Its brown and grey fur is thick, and it is longer in the front and shorter in the back. Longer hair on the chin makes up a “beard”; in the front part of the body there is a mane, and at the back of the head, there is a wide top. Bisons have two kinds of hair during the year: summer and winter hair. Their tail ends with a bunch of longer and darker hair, the so-called brush. Good vision and smell are used during reproduction time, food search or offspring care. The voice of a bison is limited to a specific sound. It can be heard from a mother calling or warning its young or from a male during reproduction time.

‘Bison bonasus is an example of a rare animal which avoided the fate of thousands of species exterminated in the course of the development of our civilisation’, Ms Ratajczak emphasizes. ‘However, you do not have to venture as far as the Białowieża Forest to see it. You can just visit Gołuchów, where a showcase herd has been kept since 1977 in the forest neighbouring the park and the arboretum’.

5

Nadleśnictwo Wipsowo jest położone na terenie unikalnym w skali kraju (Warmia i Mazury). Malowniczo prezentują się wzniesienia, ich wysokości nad poziomem morza wahają się w granicach 105-199m. Większość powierzchni zajmują cenne przyrodniczo obszary leśne. Mnogość lasów i jezior niewątpliwie przyciągają turystów z całej Polski.

Nadleśnictwo Wipsowo zaprasza do warmińskich lasów, zarówno typowo borowych jak i pięknych lasów bukowych.

Niewątpliwą atrakcją Nadleśnictwa są przepiękne czyste jeziora. Jezioro Dadaj, Luterskie, Tumiańskie i wiele wiele innych mniejszych leśnych jezior są pięknie wkomponowane w charakterystyczny malowniczy i wyjątkowo zróżnicowany krajobraz.

Gęsta cieć rzek łącząca jeziora to wyśmienita okazja do spędzania wolnego czasu na trasach kajakowych. Jedną z najpiękniejszych jest niewątpliwie trasa Jezioro Dadaj-rzeka Dadaj-jezioro Tumiańskie. Zachęcamy do skorzystania również z tras; Jezioro Pisz - rzeka Pisa - Barczewo; Barczewo - rzeka Kiermas - rzeka Pisa - Jezioro Wadąg - rzeka Wadąg - Elektrownia w Kieźlinach.

Oprócz wielu tras kajakowych proponujemy również kilkanaście tras rowerowych o różnym stopniu długości i trudności.

Odwiedzając Nadleśnictwo Wipsowo obowiązkowo należy zwiedzić najnowszą ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną „Śladami Leśnych Duchów” niedaleko miejscowości Węgój. Przechadzając się ścieżką napotkać można kilkanaście kilkumetrowych leśnych duchów wyrzeźbionych w drewnie. Każdy z nich opisuje swoją historię, mity, legendy. Największa atrakcją jest krzywa, drewniana chatka Babojędzy.

Najbardziej zapracowanych zapraszamy do obejrzenia wirtualnej ścieżki duchów. Na stronie www.zwipsowa.pl

6

można zobaczyć nie tylko ścieżki ale i inne panoramy 360st.

Pasjonatów gotowania i zielarstwa zapraszamy do „ Leśnego ogrodu” gdzie kilkadziesiąt gatunków ziół i przypraw spowoduje „zapachowy zawrót głowy” Niewątpliwą atrakcją jest również słynny szlak „Santiago de Compostela”. Szlak św. Jakuba jest bardzo często uczęszczanym szlakiem. Przy biurze Nadleśnictwa usytuowany został jeden w głazów charakterystycznych dla tego szlaku.

Niejednokrotnie pielgrzymi zatrzymują się przy nadleśnictwie w „Cisowym Zakątku” specjalnie utworzonym przez Nadleśnictwo miejscu noclegowym. „ Nazwa cisowy Zakątek nie jest przypadkowa”. W Nadleśnictwie jako nielicznym w Polsce odnawiają się naturalnie wielkie ilości najcenniejszego drzewa Cisa. Najokazalszy Cis w Nadleśnictwie ma niemal 400 lat. Drugi ponad 350-letni został odratowany dzięki heroicznej walce leśników o utrzymaniem go przy życiu po tym jak w 2011 roku potężna wichura przewróciła go. Ciężki sprzęt liny stabilizujące i praca leśników spowodowała iż cis ocalał i ma się dobrze. Warto zobaczyć ten pomnik przyrody i przybliżyć sobie jego historię.

Na stronie www.zwipsowa.pl można podejrzeć Nasze cisy w panoramach 360st. Dla rządnych przygód podpowiadamy, iż tuż obok cisa znajduję się jeden z wielu punktów geocachingu. Więcej na temat walorów i atrakcji Nadleśnictwa Wipsowo na stronie nadleśnictwa www.wipsowo@olsztyn.lasy.gov.pl Zapraszamy

Wipsowo 51C 11-010 Barczewo tel. +48 89 514 52 00 fax +48 89 514 52 01 www.wipsowo.olsztyn.lasy.gov.pl

The Forest District of Wipsowo is located in the unique region of Warmia and Masuria. Its picturesque hills rise to 105-199 metres above the sea level. More than a half of its area is made up of naturally-valuable forest areas. Numerous lakes and forests attract tourists from all over the country.

The Forest District of Wipsowo invites you to the forests of Warmia, which include beautiful beech forests. The clear local lakes are undoubtedly a great asset. Lake Dadaj, Lake Luterskie and Lake Tumiańskie, along with numerous other smaller forest lakes, form a delightful part of the characteristic picturesque and diverse landscape.

The dense network of rivers connecting the lakes provides an excellent opportunity for spending free time kayaking.

One of the most beautiful routes runs from Lake Dadaj through River Dadaj to Lake Tumiańskie. We encourage you to explore also the following routes: Lake Pisz - River Pisa Barczewo; and Barczewo - River Kiermas - River Pisa - Lake Wadąg - River Wadąg - Kieźliny Power Station.

Apart from many kayak routes, we also suggest you try a dozen or so bicycle routes, including the yellow, red, blue and black one.

When visiting the Forest District of Wipsowo, you should definitely visit the most recent nature and education trail called “In the footsteps of forest ghosts” near the town of Węgój. While walking there, you can come across about a dozen of wooden sculptures of forest ghosts, each several

metres tall. Every one of them tells their story, myths and legends. The biggest attraction has been the skewed wooden hut of the Babojędza witch.

Those with little time on their hands may take a virtual tour of the ghost trail. The website www.zwipsowa.pl features not only the trails but also other 360-degrees panoramas.

Cooking and spices enthusiasts will enjoy the “Forest garden” where several dozen species of herbs and spices will make your head spin.

The famous Santiago de Compostela route is also a mustsee. The St Jacob route is a very popular one. One of the stones which are characteristic for this route is situated by the Forest District Office. The pilgrims will often stay at Cisowy Zakątek by the forest district; it was established by the local authorities in order to provide accomodation. The name (The Yew Corner in Polish) is not accidental. The forest district is one of the few places in Poland where great numbers of yew trees grow naturally. The most prominent local example is almost 400 years old. The second oldest one (over 350 years old) was saved thanks to the heroic struggle for its life, after it was brought down by gale-strong winds in 2011. Heavy machinery and stabilising ropes, along with the foresters’’ efforts, saved the yew tree, which is doing well now. This natural monument is worth seeing, and its story is interesting. The website www.zwipsowa.pl features 360-degrees views of our yew trees. Adventurers are advised that next to the yew tree, there is one of many geocoaching points. More on this topic and on the assets and attractions of the Forest District of Wipsowo can be found on the website: www.wipsowo@olsztyn.lasy.gov.pl Welcome!

7

Zintegrowany system

monitorowania i sterowania urządzeniami przeciwpowodziowymi województwa wielkopolskiego

Arkadiusz Błochowiak, dyrektor WZMiUW w Poznaniu

– Groźny jest zarówno brak wody, jak i jej nadmiar. Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu (WZMiUW), wobec powodzi jakie nawiedzają teren Wielkopolski, realizuje zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Region należy także do województw najbardziej odczuwających skutki suszy – stąd niezbędne jest zwiększanie dyspozycyjności zasobów wodnych. Budowa urządzeń służących ujmowaniu wody, zbiorników retencyjnych, progów wodnych, piętrzenie jezior, to działania, które w efekcie znacznie ograniczają skutki długotrwałych suszy czy powodzi w wojewódz-

twie. W celu wdrożenia zaleceń Dyrektywy w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, a także wzmocnienia systemu prognoz i ostrzeżeń, WZMiUW realizuje projekt: „Zintegrowany system monitorowania i sterowania urządzeniami przeciwpowodziowymi województwa wielkopolskiego”. Celem tego przedsięwzięcia jest kontrola stanu wód oraz dozór i możliwość szybkiego reagowania w sytuacjach zagrożenia. Oznacza to, że do działań służących ochronie przed wielką wodą i zapobieganiu skutkom suszy w Wielkopolsce, już od września, dołączą najnowocześniejsze systemy technologiczne.

www. wzmiuw.pl Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu (WZMiUW), w 2013 roku, rozpoczął prace nad stworzeniem „Zintegrowanego systemu monitorowania i sterowania urządzeniami przeciwpowodziowymi województwa wielkopolskiego”. Uruchomienie systemu przyczyni się do zminimalizowania skutków klęsk żywiołowych – powodzi i podtopień. Umożliwi też, z odpowiednim wyprzedzeniem, we współpracy z Wydziałem Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, podejmowanie skoordynowanych działań związanych z ochroną przeciwpowodziową ludności.

System monitoringu urządzeń przeciwpowodziowych obejmie ponad 200 urządzeń przeciwpowodziowych znajdujących się na terenie województwa wielkopolskiego, a jego otwarta architektura umożliwiać będzie rozbudowę systemu o kolejne obiekty.

Stały monitoring sieci urządzeń przeciwpowodziowych to nie tylko ułatwienie pełnienia nadzoru nad poszczególnymi obiektami, ale także możliwość szybkiego wykrycia zagrożenia powodziowego oraz awarii. System monitoringu jest też istotnym elementem eksploatacji i utrzymania urządzeń istniejących, modernizowanych oraz nowobudowanych obiektów. Umożliwia nadzorowanie poszczególnych obiektów o znaczeniu przeciwpowodziowym, tj.: przepompowni, zbiorników retencyjnych, samodzielnych budowli piętrzących oraz wybranych odcinków obwałowań, które są oddalone od siebie o kilka, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt kilometrów. Jego wprowadzenie skróci czas reakcji

8

odpowiednich służb w sytuacjach awaryjnych oraz pozwoli na stały dostęp do informacji o sytuacji panującej wokół poszczególnych urządzeń.

WZMiUW w Poznaniu historycznie i terytorialnie podzielony jest na pięć obszarów - rejonów działania, tj. centralę z siedzibą w Poznaniu i 4 Rejonowe Oddziały z siedzibami w Koninie, Lesznie, Ostrowie Wielkopolskim i Pile. Centrala w Poznaniu, poza własnym rejonem działania, pełni również rolę jednostki nadrzędnej wobec rejonowych oddziałów. Każdy z czterech oddziałów jak i centrala zajmuje się utrzymaniem cieków, urządzeń i obiektów melioracyjnych na przypisanym mu obszarze. Dodatkowo każdy z tych rejonów podzielony jest na mniejsze jednostki nazywane Inspektoratami.

W ramach zintegrowanego systemu monitorowania, w każdym rejonie, przewiduje się uruchomienie tzw. dyspozytorni, gdzie zlokalizowane zostaną serwery pozwalające na zapisywanie danych pomiarowych wysyłanych przez urządzenia telemetryczne znajdujące się na obiektach przeciwpowodziowych zlokalizowanych na obszarze zarządzanym przez daną dyspozytornię. Serwer znajdujący się w danej dyspozytorni umożliwi również odpowiednio sterowanie wybranymi obiektami. System, w odpowiedzi na sygnały alarmowe zgłaszane przez urządzenia zainstalowane na monitorowanych obiektach, będzie miał także możliwość wysłania wiadomości SMS do operatorów i eksploatatorów obiektów. Wszystkie dane gromadzone w dyspozytorniach replikowane będą do centralnej bazy danych znajdującej się na serwerze głównym i zapasowym w Poznaniu.

Dane napływające do serwera centralnego w Poznaniu stanowić będą źródło informacji dla utworzonej w tym systemie strony internetowej WZMiUW w Poznaniu. Podstawową funkcją strony będzie prezentacja zgromadzonych danych pomiarowych na mapie wizualizacyjnej i w postaci tabelarycznej. Zakres dostępnych danych będzie zgodny z poziomem uprawnień dostępowych przydzielonych danemu użytkownikowi. Część danych będzie również ogólnodostępna.

Każda z dyspozytorni w zakresie kontroli oraz sterowania obiektami będzie posiadała możliwość w pełni autonomicznej pracy. W tym celu opracowany zostanie program monitorująco-sterujący, który pozwoli na zarządzanie obiektami wchodzącymi w zakres działania danej dyspozytorni, jak również nadzorowanie z centrali WZMiUW w Poznaniu.

Cały system obejmuje: • System monitoringu urządzeń i obiektów.

• Przeprowadzenie polowej inwentaryzacji obiektów i urządzeń.

• Utworzenie punktów kontrolnych na monitorowanych obiektach.

• Dostarczenie programu komputerowego monitorująco-sterującego.

• Wyposażenie stanowisk monitorujących w sprzęt.

• Zapewnienie infrastruktury serwerowo-sieciowej.

• Dostosowanie pomieszczenia centralnej serwerowni.

• Dostarczenie sprzętu serwerowego, komputerowego oraz oprogramowania.

• Zaprojektowanie oraz budowa sieci LAN w centrali oraz rejonowych oddziałach.

• Serwis WWW. • Pocztę i telefonię internetową.

• Uruchomienie i konfigurację systemu.

• Serwisowanie systemu przez okres udzielonej gwarancji w okresie 3 lat.

• Przeszkolenie personelu do obsługi systemu.

Główne zalety zintegrowanego systemu monitorowania: • Rzeczywisty czas reakcji na zagrożenie powodziowe, • Stały monitoring pracy urządzeń, • Skrócony czas interwencji.

Termin zakończenia inwestycji planowany jest na 31 sierpnia 2015 r.

Integrated system for the monitoring and supervision of flood control facilities of the province of Wielkopolska

As a result of the floods occurring in the Wielkopolska region, the Amelioration and Water Facilities Authority of Wielkopolska in Poznań (WZMiUW) carries out tasks in the field of flood control. Wielkopolska is one of the provinces which are the most affected by draughts, therefore it

Zdjęcia i schematy archiwum WZMiUW

is necessary to increase the availability of water resources.

The construction of groundwater catchment facilities, retention containers, watersheds and lake damming are all actions which result in significant reduction of the effects of long-terms draughts or floods in the region. In order to implement the recommendations of the Directive on flood risk assessment and management and the strengthening of the forecasting and warning system, the WZMiUW has been carrying out the project Integrated system for the monitor-

ing and supervision of flood control facilities of the province of Wielkopolska. The purpose of this undertaking is to control and supervise the condition of the waters and to swiftly react in emergency situations. This means that measures aimed at flood protection and preventing the effects of draughts in Wielkopolska will be complemented by stateof-the-art technological systems from September onwards.

The launch of the system will contribute to minimalising the effects of natural disasters, such as floods and inundations.

9

Cities

Warsaw (Polish: Warszawa) is a unique city situated in the middle of Europe at the crossroads of transport routes leading from the west to the east and from the north to the south of the continent. It has been the capital of Poland since the end of the 16th century. This beautiful city was completely ruined during the Second World War and especially after the Warsaw Uprising against the Nazi oppressor in 1944. Historic palaces, churches, buildings and architectural complexes have been redecorated with utmost care. It is undoubtedly worth visiting the Old Town, the Royal Castle, the Royal Baths (Łazienki Królewskie) and Wilanów. Nowadays, Warsaw is a big financial, economic, scientific and cultural center of Poland and this part of Europe.

Krakow is one of Poland’s oldest cities and a gem in the national cultural heritage. In the past, it fulfilled the functions of the capital of the state and was the residence of kings. It is an extensive city, located on the Wisła River, which is called the queen of Polish rivers. Krakow is a place frequently visited by tourists from all parts of the world. On the Wawel Hill, there is the famous castle with beautiful chambers, which is a must see for everybody who comes to the city. St. Mary’s Basilica (Kościół Mariacki), the Cloth Hall (Sukiennice), the old Jewish district, Barbican and the Dragon’s Den (Smocza Jama), all of them situated in the vicinity of the castle, are just a few places that are undoubtedly worth a visit. The unique ambience of Krakow is an inspiration for tourists and scientists. Here, there is one of the oldest universities in the world – Jagiellonian University (Uniwersytet Jagielloński).

Polish

In Poland, there are 903 towns, out of which six have more than 400,000 inhabitants. These are: Warsaw, Krakow, Lodz, Wroclaw, Poznan and Gdansk. The largest city in Poland is Warsaw with 1.7 million inhabitants, and the smallest one – Wyśmierzyce with 884 people living there. In its over a thousand-year long history, Poland has had three capital cities: Gniezno, Krakow and Warsaw.

Gniezno is a city with 70,000 inhabitants located on seven hills. Its origins go back to the 10th century. It was the first capital of Poland, the seat of the first church archdiocese in the country and the seat of Gniezno archbishops.

The greatest gem of the city is the Gniezno Cathedral (Katedra Gnieźnieńska) surrounded by the Lech Hill (Wzgórze Lecha) with numerous monuments from the Middle Ages.

10 24

Lodz (Polish: Łódź) is a city in central Poland. For many years, four cultures have interwoven here: Polish, Jewish, German and Russian. In Lodz, there are over 200 villas and palaces that delight with the diversity of their forms as well as their rich decorations and interiors. These residences testify to the fortunes of their owners – local manufacturers who built the city in the 19th century. The pride of the city is Piotrkowska Street – Poland’s largest promenade and the longest shopping avenue in Europe.

Wroclaw is one of the oldest and most beautiful cities in Poland. It is full of mementoes of its history that is more than a thousand years old. Wroclaw is situated on the Odra River and its tributaries and channels cut through it, which makes it a city with 12 islands and over a hundred bridges. It is particularly worth seeing the University of Wroclaw and its Auditorium Academicum (Aula Leopoldina) with magnificent baroque decorations. The university is just one of the city’s 35 higher education institutions; it comes as no surprise then that the lives of ten Nobel Prize laureates are connected with this important scientific center.

Poznan is a modern city, the history of which is more than a thousand years long and related to the beginnings of the Polish state. The Town Hall is the symbol of the city and it is one of the most beautiful Renaissance secular buildings in Europe. Poznan is also the capital of Polish trade, mainly due to Poznan International Fair that is organized here, and an important academic, scientific and cultural center. It is also one of few Polish cities that have four large lakes in its territory.

Gdansk is situated on the coast of the Gdansk Bay and is considered the sea capital of Poland. It is a large economic, scientific and cultural center and a place frequently visited by tourists. The city is more than a thousand years old and has always performed the key role in trade between the countries from northern and western Europe and those from the middle-east part of the continent.

It is also the cradle of Solidarity (Solidarność) – the social movement headed by Lech Wałęsa which led to changes in Poland’s political system. The city is also the world’s capital of amber processing. The Town Hall, the Artus Court (Dwór Artusa) and Crane (Żuraw) – the largest derrick in medieval Europe, will definitely delight anybody who sees them.

www.welcometopoland.net.pl

Welcome to Poland L’EREDITÀ CULINARIA COME ELEMENTO DELLA DIVERSITÀ CULTURALE

CULINARY HERITAGE: AN ELEMENT OF CULTURAL DIVERSITY

il maresciallo del voivodato, Adam Struzik: L’eredità culinaria costituisce un importante elemento della diversità culturale della Masovia, crea la sua immagine e promuove tutta la regione. Tra molti piatti diversi, scegliamo questi regionali, che suscitano i ricordi dell’infanzia e vengono associate all’unicità dei singoli luoghi. La Masovia attrae i suoi visitatori non solo con i paesaggi pittoreschi e la struttura alberghiera ben sviluppata, ma anche con la possibilità di assaggiare la sua cucina regionale inconfondibile. Pertanto la conservazione e la divulgazione della conoscenza sulle ricette locali, tramandate di generazione in generazione, risulta cruciale. L’associazione alla nostra regione delle esperienze culinarie indimenticabili rende il patrimonio della Masovia la sua ricchezza naturale e l’opportunità per lo sviluppo di tutti i suoi abitanti.

L’autogoverno della Masovia è consapevole di una grande importanza della conservazione delle tradizioni e perciò intraprende numerose iniziative atte al mantenimento dell’identità locale. Nel 2008 abbiamo deciso di aderire la Rete Europea del Patrimonio Culinario Regionale, la quale unisce le regioni che si impegnano a fornire ai suoi abitanti e turisti il cibo eccezionale, di ottima qualità e gusto. La convinzione che l’attrattività gastronomica dell’offerta è dovuta al radicamento nella tradizione ed a un stretto legame con un dato posto, ci conduce ad allungare gradualmente l’Elenco dei Prodotti Tradizionali, creato dal Ministero dell’Agricoltura e dello Sviluppo Rurale, aggiungendo sempre nuovi prodotti tipici della Masovia.

Marshal Adam Struzik: Culinary heritage is an important element of Mazovia’s cultural diversity; it helps to create its image and to promote our region. Out of a wealth of dishes we select the local ones which evoke childhood memories and are associated with the unique character of particular places. Mazovia attracts visitors not only with its picturesque landscapes and extensive tourist offer, but also with the possibility of tasting the distinctive regional cuisine. That is why it is worthwile to preserve and disseminate knowledge about local recipes passed on from generation to generation. Associating the unforgettable culinary treats with our region will turn the heritage of Mazovia into its natural wealth and will provide an opportunity for development for all of its residents.

The regional government of Mazovia is aware of the huge role played by nurturing a broad range of traditions, and it takes a number of steps in order to preserve local identity. In 2008, we joined the European Network of Regional Culinary Heritage which brings together regions aiming to offer its delicious and exceptional food to residents and tourists alike. The notion that being rooted in tradition, with strong links to a given place, is decisive for the gastronomical appeal of an offer, has made us continue to include Mazovian products in the Traditional Products List of the Minister of Agriculture and Rural Development.

IL PRODOTTO TRADIZIONALE COME OPPORTUNITÀ PER L’AGRICOLTURA E LE ZONE RURALI

IN TRADITIONAL AND REGIONAL PRODUCTS WE SEE A CHANCE FOR RURAL AREAS AND AGRICULTURE

il vice-maresciallo del voivodato, Janina Ewa Orzełowska: Una delle ricchezze della campagna di Masovia sono i prodotti tradizionali e regionali. Preparati con ingredienti naturali e conformemente alle ricette tradizionali, questi prodotti attraggono alle piccole località sempre più consumatori interessati al cibo sano. Sono appunto gli alimenti organici e lo sviluppo dell’agriturismo che costituiscono la maggiore opportunità per le campagne di Masovia. Essi rendono possibile lo sviluppo dell’intero mercato di servizi legati al turismo, come ad esempio la ristorazione, i servizi alberghieri, i percorsi di sviluppo, i centri ricreativi oppure Internet.

La vendita dei cibi e prodotti tradizionali aumenta l’attrattività dell’offerta delle aziende dell’agriturismo e consente ai produttori di sviluppare tutta la rete di vendita - direttamente dal produttore e tramite le consegne ai negozi ed altri punti di vendita situati nelle grandi città. È anche grande opportunità per le comunità locali, le quali, organizzando le fiere, attraggono i turisti ed i consumatori nelle loro località.

Come ente di governo locale del voivodato di Masovia, sosteniamo l’organizzazione dei festival, feste a tema organizzate dai club delle casalinghe di campagna (in polacco: Koła Gospodyń Wiejskich), concorsi culinari, mercati locali e punti di vendita diretta. Creiamo l’immagine della regione basata sul prodotto regionale e tradizionale, sosteniamo le pubblicazioni promozionali e gli itinerari tematici, i quali combinano il patrimonio culturale, i valori paesaggistici e la promozione dei prodotti tradizionali e regionali.

Vi invitiamo a visitare la Masovia.

Deputy Marshal Janina Ewa Orzełowska: The wealth of Mazovian rural areas extends to regional and traditional products.

Prepared from natural resources, according to traditional recipes, they attract to small towns a growing number of consumers looking for healthy food. Organic food and agritourism development are major chances for Mazovian rural areas.

They provide opportunities for developing an entire market of tourism-related services, such as hospitality, accommodation, educational routes, recreation areas and the Internet. The sales of traditional dishes and products boosts the appeal of tourist farms’ offer and creates opportunities for building a whole sales network for their producers – including both direct and through the supply of products to selected stores and other retail outlets in large metropolitan areas.

This is also a chance for local communities which organise open-air events and fairs and lure tourists and consumers to their home towns.

That is why we, as the regional government of Mazovia, have been supporting fairs, thematic events organised by Rural Housewives Associations, cooking competitions, markets as well as permanent places of direct sales. We strive to build the region’s brand based on regional and traditional products; we support promotional publications and educational routes combining the cultural heritage aspect, natural landscape assets, and the promotion of traditional and regional products.

Welcome to Mazovia!

The Project co-financed by the European Union from the European Regional Development Fund under the Regional Operational Programme of Mazowieckie Voivodship 2007-2013 and from the state budget.

11

Inspirujmy siebie nawzajem, by lepiej i efektywniej pracować dla naszych małych ojczyzn, by wspólnie w sposób harmonijny rozwijać nasze regiony i Polskę – powiedział

Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz podczas otwarcia 11. Forum Samorządowego. Wzięło w nim udział blisko 400 gości.

Hasłem przewodnim tegorocznych obrad była tematyka związana z „25 lat doświadczeń samorządu terytorialnego w Polsce - wyzwania na przyszłość. Regiony dla rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa.” Dyskusja umocowana była w europejskim kontekście i wzięli w niej udział eksperci i praktycy z Polski i Europy. Zgromadziła polskich i zagranicznych przedstawicieli wszystkich szczebli administracji publicznej oraz środowiska naukowego i gospodarczego.

Dyskusje odbywały się w specjalnych panelach tematycznych. W pierwszym dniu podjęto temat Europejskiej Polityki Sąsiedztwa w wymiarze regionalnym. Goście Forum starali się odpowiedzieć na pytanie, jak konkurować o inwestorów, oraz jak wspierać lokalne firmy zainteresowane eksportem.

Drugi dzień był poświęcony analizie ćwierćwiecza polskich samorządów, oraz instrumentom finansowania inwestycji publicznych. Były one ważne zwłaszcza w obliczu finansowania działań samorządów z wykorzystaniem funduszy unijnych 2014-2020. Nowa perspektywa UE była jednym z wiodących zagadnień, podobnie jak promocja gospodarcza miast i regionów.

W pierwszym dniu podczas Sesji Plenarnej, czyli regiony dla rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, Dariusz Rosati mówił o tym jaki Polska pokonała dystans w stosunku do Europy przez ostatnie ćwierć wieku. ...Symbolizujemy metaforę zielonej wyspy w Unii Europejskiej, która nie poddała się gospodarczym i ekonomicznym wstrząsom. PKB według siły nabywczej w Polsce wynosi już 60% w stosunku do Unii

12

Europejskiej. Regiony są największą siłą dla Europy... Europejskie regiony rozwijają się coraz szybciej. Pozwalają na to potężne zastrzyki unijnych funduszy. Rozwój regionów wpływa na dobre relacje i stosunki partnerskie. Nie byłoby to możliwe bez lokalnych samorządów w całej Europie. Co podkreślali Dariusz Rosati i unijny komisarz ds. EPS Johannes Hahn ( przekaz audiowizualny).

Na konferencji prasowej, w której udział wzięli przewodniczący Komisji CIVEX François Decoster, jej wiceprzewodniczący, marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, europoseł Dariusz Rosati oraz prezydent Kołobrzegu Janusz Gromek. Dominowała tematyka współpracy sąsiedzkiej jak i problemy związane z migracją zwłaszcza z kierunku wschodniego. Podkreślano rolę państw unii w pomocy budowania społeczeństwa obywatelskiego. Samorządy mają ważną rolę do odegrania w ramach tej polityki, zwłaszcza w ramach Partnerstwa Wschodniego, w którym współpracujemy z sześcioma państwami Europy Wschodniej i Kaukazu: Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią i Ukrainą. Komitet Regionów pragnie rozwijać partnerstwo, szczególnie w zakresie administracji państw członkowskich, wspierać proces ich decentralizacji poprzez utrzymywane więzi z władzami lokalnymi.

To kolejny przykład jak samorządy lokalne przyczyniają się do budowania Europy - wskazywał François Decoster Jacek Protas, wicemarszałek Warmińsko-Mazurski mówił o praktycznym wymiarze Partnerstwa Wschodniego. Jako przedstawiciel województwa, które na odcinku niemal 200 km graniczy z Rosją, mocno podkreślał, jak ważna jest współpraca sąsiedzka ze względu na bezpieczeństwo. ...W tak ważną politykę muszą być zaangażowani wszyscy, nie tylko rządy, ale także samorządy, NGO, wszyscy odpowiedzialni za budowanie dobrych kontaktów z sąsiadami ze wschodu i z południa. Często cele nieosiągalne dla dyplomatów w naturalny sposób osiągają właśnie samorządy, budując codzienne kontakty. Powinniśmy być jednakowo zainteresowani tym, co się dzieje na wszystkich naszych granicach, wszystkie 28 krajów Unii jest jednakowo odpowiedzialnych za całość polityki sąsiedztwa UE - nadmienił Jacek Protas.

Najbliższy i najtrudniejszy sąsiad, dla mojego regionu to to Obwód Kaliningradzki w Rosji. Dla poprawy stosunków sąsiedzkich ma znaczenie mały ruch graniczny. W 2014 roku odnotowano 6,5 mln przekroczeń granicy - głównie na zakupy, a także w celu skorzystania z oferty turystycznej, usługowej itp. Zdaniem Jacka Protasa ten instrument należy stosować bardzo szeroko w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Z jego doświadczenia wynika, że im trudniejsze stosunki między rządami, tym sprawniejsze kontakty między regionami po obu stronach granicy.

Część dyskusyjną pierwszego dnia Forum zamykał panel, w którym szukano odpowiedzi na pytanie, jak skutecznie konkurować o inwestorów oraz jak wspierać lokalnych

inwestorów. Rafał Wiśniewski Ambasador Nadzwyczajny I Pełnomocny RP w Królestwie Danii w swoim wywodzie

na temat inwestorów odwoływał się do modelu duńskiego. Prof. dr hab. Jacek Mizerka, prorektor ds. Edukacji i Studentów, kierownik Katedry Finansów Przedsiębiorstw z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu skoncentrował się na wątku edukacji i jej roli w procesie pozyskiwania inwestorów. Ambasador Rafał Wiśniewski zadał kluczowe pytanie - Edukacja tak. Ale jaka? I ponownie posłużył się modelem skandynawskim. - Najważniejsze nie jest to, czego uczymy, tylko jak uczymy. W Skandynawii już w podstawówkach dzieci uczy się partycypacji, pracy grupowej, zabierania głosu. 8090% 14-latków podejmuje pracę! W jednych z najbogatszych krajów świata! To tam rodzi się pragmatyka społeczeństwa, szacunek dla czasu i organizacji pracy. Czym może wyróżnić się samorząd w walce o inwestora? Co jest najważniejsze w tych staraniach oraz jakich działań unikać? Na te pytania starał się odpowiedzieć Paweł Bartoszewski, doradca burmistrza Goleniowa ds. inwestorów w Goleniowskim Parku Przemysłowym. - Atutem polskich terenów inwestycyjnych, w konkurencji z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, jest bliskość morza i portów. Mamy niezłe narzędzia do przyciągania inwestorów. Rośnie rola czynników miękkich. Parków przemysłowych jest już mnóstwo w Polsce. Na samym Pomorzu Zachodnim jest 1000 ha terenów objętych statusem Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Dla inwestorów coraz ważniejsza staje się obsługa, w każdym urzędzie niezbędna jest osoba do takich działań, z płynnym językiem obcym. Zainwestujcie państwo w takich pracowników, dobrze opłacanych i kompetentnych - zachęcał samorządowców zebranych na widowni Paweł Bartoszewski. Co jest najtrudniejsze w całym procesie? Zdaniem Bartoszewskiego to pozyskanie pierwszego inwestora na terenie danego samorządu. - Inwestorzy często pytają, czy jakaś firma już zainwestowała w gminie.

Podczas wizyt potencjalnego inwestora możemy mu pokazać, że sukces inwestycyjny jest tu możliwy... Bartoszewski przestrzegał także przed lekceważeniem firm lokalnych. - To również są wartościowi inwestorzy, to są takie same miejsca pracy - mówił, zwracając uwagę, że nie można zapominać o reinwestycjach - Goleniowski Park Przemysłowy przetrwał kryzys właśnie dzięki reinwestycjom. Zakłady już tam obecne od kilku lat podwajały i potrajały produkcję.

11. Forum Samorządowe

Kołobrzeg, 23-24 czerwca 2015

25 lat doświadczeń samorządu terytorialnego w Polsce – wyzwania na przyszłość.

Regiony dla rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa.

Dr Andrzej Sztando, adiunkt w Katedrze Gospodarki Regionalnej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, przez lata specjalista zajmujący się strategiami rozwoju samorządów podkreślał, że kluczowy jest pomysł na samorząd, wizja tego, jaką ma pełnić rolę w lokalnym otoczeniu.

Punktem zamykającym pierwszy dzień Forum Samorządowego była uroczysta Gala Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014.

Pomorze Zachodnie zainaugurowało realizację RPO na lata 2014-2020 w marcu tego roku, a łącznie do regionu trafi 6,7 mld złotych. Cechą charakterystyczną dla nowego programu będzie podejście terytorialne do realizacji projektów.

Spotkanie w Kołobrzegu było także okazją, do podsumowania zakończonego już RPO WZ na lata 2007-2013, oraz by docenić beneficjentów, którzy poprzez swoje projekty stali się ambasadorami Województwa Zachodniopomorskiego na skalę ogólnopolską i europejską. Nagrody – statuetki oraz grafiki rysownika Henryka Sawki - wręczył marszałek Olgierd Geblewicz. Pierwsza z nich powędrowała do Gminy Miasta Szczecin, która wybudowała gmach Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Bryła budynku w tym roku zdobyła „architektonicznego Oskara” - została laureatem nagrody im. Mies van der Rohe. Tak jak filharmonia odmieniła spojrzenie na zachodniopomorską kulturę, tak Zachodniopomorski Szlak Żeglarski wpłynął na turystykę Pomorza Zachodniego. W imieniu beneficjentów, nagrodę odebrał Zbigniew Jagniątkowski, Prezes Związku Portów i Przystani Jachtowych - Lokalnej Organizacji

Turystycznej Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego.

Kolejnym wyróżnionym projektem była budowa i wyposażenie Międzygminnego Zakładu Aktywności Zawodowej w Dobrej, który został zrealizowany przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym - Koło w Szczecinie. Wyróżnienie za wdrażanie innowacyjnych technologii w przemyśle produkcyjnym poza dużymi aglomeracjami trafiło do firmy POWER-TECH z Wałcza. Przedsiębiorstwo specjalizuje się w produkcji systemów wycinania laserowego, wykorzystujących najnowszą technologię laserową.

Drugi dzień 11. Forum Samorządowego to przede wszystkim tematyka finansowa. Tradycyjnie opie-

kę nad tą częścią kołobrzeskiego spotkania przejął Uniwersytet Szczeciński, stąd otwarcia w środę, 24 czerwca, dokonał jego rektor JM prof. Edward Włodarczyk.

O ważności debaty w kwestiach finansów publicznych mówili kolejni prelegenci. Finanse publiczne w Polsce są obecnie w szczególnym momencie. Musimy poznać swoje siły, a potem dobierać ambitne zadania mówili.

Do panelu dyskusyjnego „Sektor finansów publicznych - 25 lat doświadczeń samorządu terytorialnego” zaproszono teoretyków - naukowców związanych z tematyką samorządową, jak i praktyków, osoby zaangażowane w funkcjonowanie samorządów. Hasło panelu było impulsem do znacznie szerszej dyskusji, która nie tylko dotyczyła finansów publicznych, ale także roli samorządów, wyzwań przed nimi stojących i relacji na linii samorząd-państwo.

Goście panelu bez trudu zidentyfikowali główne problemy samorządów, zgodzili się też, że niezbędna jest reforma finansów publicznych oraz zmiany w polskiej samorządności. Dyskusja dotyczyła przede wszystkim zakresu i tempa zmian. Wzięli w niej udział min: Agata Dąmbska - założyciel i ekspert think tanku Forum Od-nowa ...Do samorządów

powinien trafić cały podatek PIT z pierwszego progu, tak aby każdy podatnik mógł łożyć na swoją wspólnotę. Prof. dr hab.

Marzanna Poniatowicz, kierownik Zakładu Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu w Białymstoku za kluczowy problem dręczący polskie samorządy uznała spadek ich samodzielności finansowej oraz opowiedziała się za wprowadzeniem podatku katastralnego, którego beneficjentami będą samorządy. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik mówił o oczeki-

wanym przez KE sposobie finansowania inwestycji publicznych i wsparcia przedsiębiorczości w postaci instrumentów zwrotnych. W minionej perspektywie region stosował te instrumenty z dużym powodzeniem, naturalnym jest więc, że planuje je także w kolejnej perspektywie. Marszałek Województwa Lubuskiego Elżbieta Polak przekonywała, że obecnie jest znakomity czas do wykorzystania strumienia pieniędzy unijnych, trzeba tylko dokładnie poznać zmiany, jakie wprowadzono w polityce spójności. - Przede wszyst-

kim mamy więcej pieniędzy „na dole”, czyli w regionach. Nie wolno tego zmarnować. Pomoc skierowana jest bardziej na inteligentne wsparcie - to bardziej otwieranie umysłów, a nie - jak dotychczas - dróg. Kapitalne znaczenie mają instrumenty inżynierii finansowej. Zasługą naszego rządu jest, że w ogóle w nowej perspektywie dostępne będą dotacje, a nie tylko pożyczki i poręczenia. To ważne, bo nie wszędzie znajdą zastosowanie instrumenty zwrotne, ale dzięki nim możliwe jest przede wszystkim wsparcie biznesu w innowacjach i nowoczesnych technologiach - mówiła pani marszałek.

Końcową część panelu stanowiła otwarta dyskusja z publicznością, która przebiegła pod znakiem poszukiwania możliwości finansowania działalności jednostek samorządu terytorialnego. Mówiono o trudnościach wynikających z braku społecznej zgody na kolejne obciążenia podatkowe, a co za tym idzie, znalezienia dodatkowych środków z tego źródła. Nie tylko sfera dochodów samorządu jest ważna, ale także wydatków. Powinny być one racjonalne, nie ściśle narzucone przez państwo, tak by można było je kształtować adekwatnie do potrzeb - to jedna z ostatnich opinii, które pojawiły się podczas tego panelu.

Na tym zakończyło się 11. Forum Samorządowe w Kołobrzegu. Prezydent Janusz Gromek serdecznie podziękował panelistom i wytrwałym uczestnikom obrad, i jak zawsze gorąco zaprosił gości do powrotu na Pomorze Zachodnie.

Organizatorami Forum byli: Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Prezydent Kołobrzegu Janusz Gromek oraz Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. Edward Włodarczyk, we współpracy partnerskiej z Bankiem Gospodarstwa Krajowego Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

13

25 lat odrodzonego samorządu Wielkopolskie spotkania samorządowców telska – Wielkopolska europejska. 25 lat samorządności”, Konferencja, objęta patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, z udziałem polityków, naukowców, włodarzy wielkopolskich miast, gmin i powiatów, ogólnopolskich organizacji samorządowych oraz gościa specjalnego – byłej premier, profesor Hanny Suchockiej, odbyła się w maju w Poznaniu. Rolę gospodarza konferencji pełnił Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego. Witając licznie przybyłych gości marszałek Woźniak powiedział, że historia polskiego samorządu lokalnego, która rozpoczęła się w 1990 roku, to 25 lat bardzo owocnej aktywności ludzi w całej Polsce. Podkreślił też, że przed samorządem stoją nowe wyzwania i trudne problemy do rozwiązania. Należy też zabiegać o to, aby samorządowy głos był słyszalny i skutkował decyzjami gremiów politycznych najwyższej rangi, również europejskiej. W pierwszej części konferencji dyskusja skupiła się wokół tematu „Bilans i perspektywy”. Druga natomiast odbywała się pod Rok 2015 ogłoszony został w Polsce Rokiem Samorządności. 25 lat temu odrodził się w naszym kraju samorząd terytorialny. Stało się to możliwe, kiedy po przemianach w 1989 roku, sejm „kontraktowy” uchwalił 8 marca 1990 roku ustawę o samorządzie gminnym.

Pierwsze, w pełni wolne wybory do rad gmin odbyły się 27 maja 1990 roku.

Reforma samorządowa sprzed 25 lat przyniosła przełomowe zmiany: rozpoczął się proces decentralizacji państwa, gminy otrzymały nowe kompetencje, własne mienie i źródła dochodów, lokalne społeczności - możliwość samodzielnego rozwiązywania swoich spraw. Wraz samorządnością zrodziła się aktywność obywatelska, rozpoczął się dynamiczny rozwój gmin.

Udowodniły one, że potrafią skutecznie ubiegać się o środki przedakcesyjne a potem europejskie i efektywnie je wykorzystywać. Pod tym względem polskie samorządy stawiane są za wzór w Unii Europejskiej.

W ramach jubileuszowych obchodów, w gminach i regionach całej Polski, odbywają się uroczystości, na których samorządowcy podsumowują dokonania ostatniego ćwierćwiecza, Niezależnie od lokalnych spotkań, Rok Samorządności obfituje w wiele ogólnopolskich wydarzeń, które nie tylko są okazją do jubileuszowego świętowania, lecz także dobrym momentem do debaty na temat przyszłości samorządu i koniecznych, dla jego lepszego funkcjonowania, zmian. Stolica Wielkopolski stała się miejscem dwóch takich spotkań. W marcu, w Poznaniu odbył się Kongres XXV–lecia Samorządu Terytorialnego, który zainaugurował ogólnopolskie obchody 25-lecia samorządności w naszym kraju, zapoczątkował też dyskusję o nowych wyzwaniach stojących przed samorządem i niezbędnych warunkach, potrzebnych do tego, by mógł on skuteczniej realizować swoje zadania.

Debatę nad tymi zagadnieniami kontynuowano podczas międzynarodowej konferencji pt. „Wielkopolska obywa-

hasłem „Samorząd terytorialny w Europie. Zagrożenia, wyzwania, nowe kierunki rozwoju”. Poruszono w niej kwestię zarządzania na poziomie lokalnym i regionalnym w szerszym, europejskim kontekście - z udziałem reprezentantów samorządu z Francji i Rumunii.

W Roku Samorządności obchodzimy nie tylko 25. rocznicę samorządu terytorialnego w Polsce, ale również 30.rocznicę uchwalenia Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego - dokumentu regulującego status samorządów lokalnych w relacji do władz centralnych oraz w relacji do władz innych państw i działających w nich samorządów. Konferencja dotycząca rocznicy ustanowienia Karty odbędzie się w dniach 17-18 września w Warszawie.

Fot. Archiwum Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego

14

Rogalin. Natura – historia – kultura

fot. Movlabstudio

Rogalin jest jednym z najpiękniejszych założeń pałacowo – parkowych w Wielkopolsce. Świadomy urody miejsca, na skraju rozciągającej się szeroko doliny Warty, Kazimierz Raczyński wzniósł tutaj, w II połowie XVIII w. późnobarokową rezydencję, w typie zwanym „entre court et jardin” (pomiędzy dziedzińcem a ogrodem), która w niemal nie zmienionym kształcie, z niewielkimi jedynie zmianami wprowadzonymi przez kolejnych właścicieli, dotrwała do czasów współczesnych i ciągle zachwyca swoją urodą. Klasycystyczny pałac przebudowany został w latach 80-tych XVIII w. przez najwybitniejszych wówczas architektów warszawskich: Dominika Merliniego i Jana Christiana Kamsetzera. Rogalin pozostał w rękach Raczyńskich do 1939 r.

Swoje szczególne miejsce w historii polskiej kultury zawdzięcza nie tylko artystycznej wartości obiektu, ale i wybitnym walorom kompozycyjnym układu przestrzennego rezydencji, powiązanego z naturalnym krajobrazem. Z Rogalinem i rodem Raczyńskich wiąże się również tradycja mecenatu kulturalnego i artystycznego o podłożu patriotycznym. Zaowocowała ona między innymi stworzeniem przez Edwarda Aleksandra Raczyńskiego galerii malarstwa z kolekcją 466 obrazów udostępnioną publiczności w budynku wzniesionym w tym celu w Rogalinie w 1910 r.

Wpisując się w tę tradycję, Edward Bernard, prezydent RP na Uchodźstwie, ostatni prawowity właściciel rezydencji a jednocześnie ostatni męski potomek rodu, utworzył w 1991 r. Fundację im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu, przekazując rezydencję wraz z galerią obrazów Narodowi Polskiemu.

Od 1948 roku założenie pałacowo-parkowe w Rogalinie stanowi Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. Od 1952 r. pałac wraz z oficynami i pozostałymi zabudowaniami podworskimi a od 1965 również park pałacowy, wpisane zostały do rejestru zabytków jako posiadające wartość artystyczną, kulturalną i historyczną zabytki, podlegające ochronie prawa.

W latach 80-tych XX wieku konieczne stało się przyprowadzenie gruntownej rewaloryzacji założenia.

Na szeroko zakrojony projekt rewaloryzacji i modernizacji zmierzającej do przywrócenia dawnej świetności założenia pałacowego i parkowego udało się pozyskać fundusze unijne.

Pierwszy etap prac przeprowadzono w latach 2007 – 2009.

Wówczas udostępniono Galerię Malarstwa z poprawionymi warunkami eksponowania zbiorów i zwiększonym komfortem zwiedzania, skrzydło północne z Gabinetem

fot. P. Wilanowski

fot. Movlabstudio

fot. P. Namiota

fot. P. Namiota

Londyńskim i Galerią Antenatów, powozownię oraz korpus główny, bez wyposażenia, a jedynie z odtworzoną architekturą wnętrz.

Jednakże dla udostępnienia gościom z kraju i zagranicy wszystkich elementów Muzeum, w tym najważniejszej części pałacu – korpusu głównego z odtworzonymi wnętrzami historycznymi, uczynienia z niego miejsca zadbanego, przyjaznego zwiedzającym, z bogatym programem edukacyjnym i o dużej atrakcyjności turystycznej, konieczne było podjęcie kolejnych działań – drugiego etapu rewaloryzacji, z dalszą modernizacją jego infrastruktury. Drugi etap prac udało się przeprowadzić w latach 2012 – 2015.

Program II etapu rewaloryzacji rogalińskiej rezydencji objął odtworzenie historycznych wnętrz i otoczenia w kształcie nadanym przez właścicieli do końca XIX i na początku XX. Program ten, oparty o analizę dziejów rezydencji i zachodzących w niej przemian oraz materiałów ikonograficznych oraz wyniki badań konserwatorskich, podkreśla treści historyczne i artystyczne, które stanowią o indywidualności i niepowtarzalnej atmosferze pałacu.

Historyczne wnętrza głównego korpusu pałacu i jego lewego skrzydła oddają przedwojenny klimat rogalińskiego domu z wyposażeniem, które narastało od XVIII w. do czasów Rogera Adama Raczyńskiego, ostatniego przedwojennego właściciela rodowej siedziby. Część utracona została obecnie zrekonstruowana na podstawie archiwalnych fotografii i rysunków inwentaryzacyjnych, badań konserwatorskich oraz wspomnień dawnych mieszkańców, gości Raczyńskich i służby pałacowej.

Ekspozycja pałacowa dostępna jest dla zwiedzających z dysfunkcją ruchową oraz dla niewidomych i niedowidzących.

Gościom Rogalina udostępnione są pomoce multimedialne, dzięki którym zapewniony został komfort zwiedzania na poziomie najwyższych standardów nowoczesnego muzealnictwa. Dla najmłodszych utworzone zostało Muzeum Dziecięce w pomieszczeniach przyziemia korpusu głównego.

Rogalin odzyskał świetność należną jednemu z najcenniejszych zabytków rezydencjonalnych w Polsce.

Na odwiedzających poza pałacem, galerią malarstwa i powozownią czeka rokokowy ogród francuski oraz krajobrazowy park angielski łączący się w naturalny sposób z nadwarciańskimi lęgami i polami dawnego majątku Raczyńskich.

Aleksandra Sobocińska rzecznik prasowy Muzeum Narodowego w Poznaniu

www.rogalin.art.pl

15

fot. A.Cieślawski

Brześć Kujawski TWÓJ PARTNER W BIZNESIE I LOGISTYCE

Brześć Kujawski to znakomite miejsce dla lokalizacji inwestycji – przygotowane tereny inwestycyjne, przychylny klimat i przestrzeń do rozwoju oraz profesjonalna pomoc stają się wyróżnikami i walorami inwestycyjnymi. Dlaczego warto inwestować tutaj?

Brześć Kujawski to miejsce otwarte na nowoczesne technologie, które powstają na terenie Brzeskiej Strefy Gospodarczej - obszarze 470 ha zlokalizowanym wokół węzła A1.

Bezsprzecznym atutem gminy jest jej położenie w centralnej Polsce , w powiecie włocławskim, w południowo-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. Gwarancję krajowych i międzynarodowych połączeń drogowych, kolejowych i lotniczych stanowi doskonała infrastruktura komunikacyjna. Zlokalizowana na terenie gminy autostrada A1 (z dwoma węzłami komunikacyjnymi), droga krajowa „62” i nieznaczna odległość od drogi krajowej „91”, znakomita sieć dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych, międzynarodowe lotnisko w Warszawie w odległości 180 km oraz lotniska w Bydgoszczy, Łodzi i Poznaniu, odległość 200 km od portów w Gdańsku i Gdyni sprawiają, że tereny inwestycyjne

zacyjnej, energetycznej i gazowej, dróg technologicznych wraz z oświetleniem oraz sieci światłowodowej.

Uchwalony plan zagospodarowania przestrzennego , stabilna polityka podatkowa, szereg udogodnień w procesie projektowania i prowadzenia procesów inwestycyjnych stwarzają idealne warunki do rozwoju przedsiębiorczości i lokowania inwestycji.

Starania i działania samorządu o stwarzanie atrakcyjnych warunków dla zrównoważonego rozwoju zostają doceniane przez instytucje i organy opiniotwórcze. 30 ha obszar stanowiący własność ANR został laureatem I miejsca w ogólnopolskim konkursie „Grunt na Medal 2014”, kapituła konkursu wyróżniła też tereny zlokalizowane przy ul. Przemysłowej. Część gruntów objęta jest patronatem Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, co jest potwierdzeniem ich doskonałego przygotowania. Niezaprzeczalnym atutem są zasoby ludzkie. Wskaźnik bezrobocia w regionie, elastyczny profil edukacji, bliskość uczelni wyższych kształcących na kierunkach technicznych, humanistycznych, jak i przyrodniczych sprawiają, że każdy z przedsiębiorców znajdzie wykwalifikowane kadry do prowadzenia działalności.

Nie ma lepszej rekomendacji gminy niż zadowoleni z jej działań mieszkańcy, dlatego też wraz z rozwojem gospo-

stają się atrakcyjne dla inwestorów ze wschodniej, jak i zachodniej Europy.

Kompleksowe przygotowanie terenów pod przedsięwzięcia biznesowe to klucz do rozwoju gospodarczego. Dzięki zapobiegliwości samorządu podjęto szereg starań, których efektem było uzbrojenie terenów inwestycyjnych.

Przeprowadzone działania sprawiły, że Brzeska Strefa Gospodarcza posiada pełen dostęp do sieci wodno-kanali-

darczym, priorytetem samorządu jest podniesienie poziomu życia jej mieszkańców. Istniejąca bardzo dobra baza oświatowa, nowoczesne centrum sportowo-rekreacyjne, powstały skatepark, kompleksowo zmodernizowane place zabaw, ścieżki pieszo-rowerowe, znakomite tereny mieszkaniowe oraz przygotowane uzbrojone działki budowlane czynią gminę miejscem gdzie dobrze czują się inwestorzy, turyści, jak i mieszkańcy. Status gminy Uzdro-

16

wiskowej i funkcjonujące Uzdrowisko w Wieńcu-Zdroju, które posiada unikalne walory lecznicze, stwarza komfortowe warunki do wypoczynku i rekreacji.

Zapraszamy do Brześcia Kujawskiego – komunikacyjnego serca Polski i zainwestowania w Brzeskiej Strefie Gospodarczej – miejsca, które staje się idealnym partnerem w biznesie i logistyce.

Brześć Kujawski YOUR PARTNER IN BUSINESS AND LOGISTICS

www.inwestuj.brzesckujawski.pl

Urząd Miejski w Brześciu Kujawskim

Brześć Kujawski Municipal Office Pl. Wł. Łokietka 1, 87-880 Brześć Kujawski tel. (+48) 54 231 63 10, fax (+48) 54 231 63 24 e-mail: urzad@brzesckujawski.pl www.brzesckujawski.pl

Brześć Kujawski is an excellent place to locate investments: it stands out with investment-ready areas, a favourable climate, development space and professional assistance. Why is it worthwhile to invest here?

(along with its two hubs) and national route 62; it is near to national route 91; it is served by an extensive network of regional, municipal and local roads; the international airport in Warsaw is 180 km away; airports in Bydgoszcz, Łódź and Poznań are close; it is situated 200 km away from the ports in Gdańsk and Gdynia. All that boosts the appeal of the investment-ready areas for investors from both Eastern and Western Europe.

Comprehensive preparation of areas for business ventures is key to economic development. Thanks to the shrewdness of the local government, a series of actions were taken in order to connect those areas to the utilities. As a result, the Brześć Economic Zone is fully connected to water supply, sewerage, energy and gas networks, technological roads with street lighting and an optic fibre network.

The adopted zoning plan, a stable tax policy, along with a number of solutions used in the process of designing and managing investment processes, create perfect conditions for developing enterprise and locating investments.

The efforts and actions of the local government, aimed at creating attractive conditions for sustainable growth, have been appreciated by opinion-forming institutions and organisations. The area of 30 hectares owned by ANR came first in the nationwide contest Grunt na Medal 2014; the jury awarded a distinction to the lots located at ul. Przemysłowa. Some of the

residents who are satisfied with their actions; and so alongside economic development, the local government's priority is to raise the quality of life of the local people. The existing educational base, a modern sports and recreation centre, a skatepark, comprehensively modernised playgrounds, cycling and walking routes, superb housing areas and lots connected to the utilities and ready to be built over, make the municipal-

Brześć Kujawski is a place which is open to modern technologies created in the Brześć Economic Zone – the area of 470 hectares located around the A1 hub. An indisputable asset of the municipality is its location in central Poland, in the municipality of Włocławek, in the south-eastern part of the province of Kuyavia-Pomerania. Outstanding transport infrastructure is used to provide national and international road, rail and air connections. The municipality is home to the A1 motorway

lots are offered under the auspices of the Pomeranian Special Economic Zone, which is proof of their excellent preparation.

Unquestionable local assets include also human resources.

The unemployment indicator in the region, along with a flexible education profile, proximity of universities offering technical, humanities and natural sciences courses, provide entrepreneurs with a qualified workforce for their businesses.

There is no better recommendation for local authorities than

ity a place where investors, tourists and residents feel good.

The status of a spa municipality, and the functioning spa town of Wieniec-Zdrój, with its unique medicinal qualities, provide comfortable environment for rest and leisure.

We encourage you to visit Brześć Kujawski – the transport heart of Poland, and to invest in the Brześć Economic Zone – a place which can become your perfect partner in business and logistics.

17

www.uzdrowisko-wieniec.pl Uzdrowisko Wieniec Sp. z o.o. ul. Zdrojowa 2 87-800 Wieniec-Zdr贸j tel. +48 54 272 10 00

18

Funkcjonujemy na rynku usług gastronomiczno – hotelarskich od 20 lat. W okresie tym staraliśmy się odtworzyć i serwować kuchnię lokalną, którą nazwaliśmy „ochweśnicką”. Zgodnie z tradycyjną nazwą handlarzy gęśmi gminy Ślesin – „ochweśnicy”.

Zorganizowanie 9 festiwali kuchni ochweśnickiej i 6 festiwali gęsi z udziałem lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich pozwoliło na zdefiniowanie podstaw lokalnego produktu gastronomicznego dla turystów i mieszkańców.

W dniu 24 lipca 2013 roku nasze wybrane produkty zostały wpisane na listę „ Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski”, a tym samym zostaliśmy zobowiązani do przestrzegania przepisów i starań aby potrawy były oparte o produkty lokalne wytwarzane tradycyjnie w niewielkich gospodarstwach rolnych na terenie powiatu konińskiego.

Sanktuarium Maryjne w Licheniu Starym, opowieści „Starej Baśni”, Bursztynowy i Piastowski Szlak określają położenie Ślesina i „Leśnej Polany”. Ośrodek wybudowany został w pobliżu wschodniego brzegu Jeziora Ślesińskiego, w starym sosnowym lesie, 8 km od Lichenia Starego i 20 km od Konina i autostrady A-2 przy drodze nr 25 Ostrów – Bydgoszcz.

We have been part of the hospitality industry for over 20 years. During that period we have succeeded in restoring and reviving the local cuisine which we named using the adjective ochweśnicka. It derives from the traditional name for the goose merchants of the municipality of Ślesin, who used to be called ochweśnicy.

The organisation of nine festivals dedicated to that cuisine and six goose festivals featuring the local Farm Wives Associations enabled us to define the essentials of the local gastronomical product for both tourists and residents alike.

On 24th July 2013, our selected products were included in the list of the Culinary Heritage of Wielkopolska, thus obligating us to comply with recipes and to make our dishes from local products sourced from small farms in the Konin district.

The Licheń Stary Basilica of Our Lady, the stories included in the book An Ancient Tale by Józef Ignacy Kraszewski, the Amber Route and the Piast Route all determine the location of Ślesin and Leśna Polana. The venue was built on the eastern shore of Lake Ślesińskie, in an old pine forest, 8 kilometres away from Licheń Stary and 20 kilometres away from Konin and the A-2 motorway, alongside Route No. 25 (Ostrów-Bydgoszcz).

Każdego dnia serwujemy inne potrawy oddające charakter tradycji kulinarnej regionu.

WTOREK – to smak potraw z ziemniaka nazywanego tutaj kartoflem lub pyrą. Polecamy szczególnie pyrczoka, Obsypunka i placki ziemniaczane. ŚRODA – należy do ryb. Liczne hodowle i wiele jezior sprawiają ze możemy spróbować bardzo świeżych dań z karpia, suma, jesiotra i pstrąga.

CZWARTEK – tzw. „świniobicie” w postaci smażonki ze świeżego wieprza, kaszanka, salceson, kiełbasa, ale także żeberko i tradycyjne schaby.

PIĄTEK – oddaliśmy we władanie pierogów. Szczególnie polecamy z kapustą i grzybami, ruskie i z serem (bardzo chętnie zjadane przez dzieci).

SOBOTA – dania jednogarnkowe i spotkania przy grillu w naszej „Chacie grillowej”.

NIEDZIELA – to czas rodzinnego relaksu przy tradycyjnym „ochweśnickim stole”. Spotkania te organizujemy na wcześniejsze zamówienie (telefoniczne, mailowe) i zobowiązujemy się do smacznego , świeżego prosto z patelni (pieca) serwowanego posiłku.

Every day we serve different dishes reflecting the character of the region’s culinary traditions.

TUESDAY – the taste of dishes made from potatoes, called here kartofel or pyra. Pyrczok, obsypunek and placki ziemniaczane (potato pancakes) come especially recommended.

WEDNESDAY – is all about fish. Numerous fish farms and lakes will make it possible for you to try fresh carp, catfish, sturgeon and trout.

THURSDAY – pig slaughter; fried fresh pork, kaszanka (black pudding), salceson (head cheese), sausage, as well as ribs and traditional schab (pork tenderloin).

FRIDAY – this is when pierogi (dumplings) take over. The stuffings of cabbage and mushrooms; potato, cheese and onion; and sweet cheese (children’s favourite) come especially recommended.

SATURDAY – single-pot dishes and barbecue meetings at our Barbecue Hut. SUNDAY – the time for family relaxation at the traditional ochweśnicki table. The meetings can be pre-arranged by phone and e-mail. We promise tasty, freshly-made meals.

AgroSkansen

„Leśna Polana” w Ślesinie nowym punktem na mapie Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski

AgroSkansen Leśna Polana in Ślesin: a new venue on the map of the Culinary Heritage of Wielkopolska Smakoszy zachęcamy do odwiedzenia AgroSkansenu „Leśna Polana” i spróbowania dań naszej kuchni. tel. +48 63 270 41 27 e-mail: lesna.polana@wp.pl pełna oferta na stronie www.lesna-polana.com.pl Gourmet lovers are encouraged to visit AgroSkansen Leśna Polana and to try our dishes.

Phone: +48 63 270 41 27 e-mail: lesna.polana@wp.pl full offer available at: www.lesna-polana.com.pl

19

Gmina Miejska Wągrowiec

Gmina Miejska Chodzież

Gmina Rogoźno

Miasto i Gmina Gołańcz

Gmina Budzyń

Gmina Wągrowiec

Miasto i Gmina Szamocin

Miasto i Gmina Skoki

Gmina Ryczywół

Gmina Mieścisko

Zakład Zagospodarowania Odpadów Nowe-Toniszewo-Kopaszyn inwestycja szyta na miarę Rozwój samorządów musi iść w parze z dbałością o środowisko naturalne. Uporządkowana gospodarka odpadami komunalnymi to szansa na czyste, wolne od dzikich wysypisk gminy, na skuteczną ochronę ziemi, wody i powietrza. Przykładem wzorcowego rozwiązania problemu „śmieciowego” jest Zakład Zagospodarowania Odpadów Nowe-Toniszewo-Kopaszyn w gminie Wągrowiec - nowoczesna, bezpieczna dla ludzi i środowiska instalacja do odzysku i utylizacji odpadów.

Uroczyście oddano ją do użytku 29 kwietnia br.

- ZZO w Toniszewie to jeden z nowocześniejszych i skuteczniejszych zakładów. Można powiedzieć, że to przedsięwzięcie szyte na miarę, dobrze dopasowane do tutejszych warunków i potrzeb, ale również z możliwością perspektywicznego rozwoju. Dysponujemy instalacją, która spełnia rygorystyczne wymagania ochrony środowiska, co pozwala, z jednej strony, maksymalnie odzyskiwać i przekształcać odpady, z drugiej natomiast - zrobić to optymalnym kosztem, bez gigantycznych obciążeń dla społeczeństwa – mówi Waldemar Szygenda, prezes zarządu MSOK.

Inwestycję zrealizowało Międzygminne Składowisko Odpadów Komunalnych (MSOK) Sp. z o.o., której udziałowcami jest 15 wielkopolskich gmin: Miasto Wągrowiec, Gmina Wągrowiec, Miasto i Gmina Skoki, Gmina Mieleszyn, Gmina Budzyń, Miasto i Gmin Szamocin, Miasto Chodzież, Gmina Chodzież, Gmina Rogoźno, Gmina Ryczywół, Gmina Damasławek, Miasto i Gmina Margonin, Miasto i Gmina Gołańcz, Gmina Mieścisko, Gmina Wapno. Nowopowstały obiekt już służy 150. tysiącom mieszkańców tych gmin, wpływa na poprawę jakości ich życia, na wiele lat rozwiąże na tym obszarze problem zagospodarowania odpadów. Rocznie do zakładu trafi 35 tysięcy ton odpadów, gdzie zostaną poddane nowoczesnemu procesowi przetwarzania. W jego efekcie ograniczona zostanie ilość odpadów trafiających na składowisko przez biostabilizację odpadów biodegradowalnych, wysortowane do powtórnego wykorzystania surowce wtórne.

Powstanie nowej instalacji ukoronowało działania, których początek sięga 2000 roku, od założenia przez cztery gminy powiatów wągrowieckiego i gnieźnieńskiego podmiotu prawa handlowego - Międzygminnego Składowiska Odpadów Komunalnych. Spółka, dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), wybudowała składowisko odpadów, a kiedy przystąpiło do niej kolejnych 11 gmin, sięgnęła po środki unijne na projekt, którego realizacja umożliwiłaby nie tylko składowanie odpadów lecz także ich przetwarzanie. Pozyskane dofinansowanie z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 w kwocie 28 mln zł., pożyczka z WFOŚiGW – 14 mln zł, oraz środki spółki i gmin, pozwoliły sfinalizować całe przedsięwzięcie. Wartość nowej inwestycji to ponad 57 milionów złotych.

20

Miasto i Gmina Margonin

Gmina Damasławek

Gmina Chodzież

Gmina Mieleszyn

Gmina Wapno

www.msok.pl

Nowe-Toniszewo-Kopaszyn Waste Management Plant The development of local governments must go hand in hand with environmental care. Well-supervised municipal waste management presents an opportunity for clean municipalities – free from makeshift landfills – and for effective protection of land, water and air. An example of a model solution of the waste problem is the Nowe-Toniszewo-Kopaszyn Waste Management Plant in the municipality of Wągrowiec – a modern installation for recycling and treating waste, which is safe for residents and the environment. The investment was completed by the Międzygminne Składowisko Odpadów Komunalnych (MSOK) Sp. z o.o.

(Intermunicipal Municipal Waste Landfill, limited liability company) whose shareholders are 15 municipalities of Wielkopolska. It will receive 35,000 tonnes of waste a year, which will be subjected to modern treatment processes. As a result, the amount of waste ending up on the landfill will be reduced through biostabilising biodegradable waste; recycled resources will be selected to be re-used. For the municipalities comprised by the company the new installation in Toniszewo is a milestone in protecting the environment from waste and in achieving a very important goal that is a harmonious development of those municipalities. fot. Archiwum Międzygminnego Składowiska Odpadów Komunalnych

- Jestem dumny, że podołaliśmy temu wyzwaniu. Nie byłoby tej inwestycji, gdyby nie zaangażowanie, wysiłek i skuteczna współpraca włodarzy gmin i spółki, którą samorządy utworzyły. Nie byłoby sukcesu bez dobrej współpracy z samorządem wojewódzkim oraz WFOŚiGW w Poznaniu – podkreśla prezes Szygenda.

Uchwałą sejmiku województwa wielkopolskiego ZZO Nowe-Toniszewo-Kopaszyn otrzymał status regionalnej instalacji przetwarzania odpadów (tzw. RIPOK-u), funkcjonującej we wszystkich trzech zakresach, czyli: mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, przetwarzania odpadów innych niż niebezpieczne i kompostowania odpadów zielonych. W wojewódzkim planie gospodarki odpadami to pierwszy tego typu zakład dla pierwszego regionu - północna Wielkopolska.

Dla gmin należących do MSOK, nowa instalacja w Toniszewie, jest milowym krokiem w ochronie środowiska przed odpadami i w osiągnięciu bardzo ważnego celu, jakim jest ich harmonijny rozwój.

Ewa Stasiak

21

9:48 AM

Page 1

Where to go

8:48 AM AMPage 1 1 Page

7/20/2012

Where to go Where to go

welcome_kwiecien2012.qxd

Muzeum Socrealizmu Muzeum Socrealizmu

Where to go Where to go

Where to go

Muzeum Socrealizmu

8:48 AM AMPage 1 1 Page

Muzeum Socrealizmu Where to go Where to go

Muzeum Socrealizmu Muzeum Socrealizmu

PUB’S & CLUBS

GIRASOLE

27 ¯ydowska St. ALCATRAZ tel. +48 61 851 37 29 Muzeum Socrealizmu Muzeum Socrealizmu Klub Muzyczny www.girasole.com.pl 13/15 Nowowiejskiego St. e-mail: trattoria�girasole.com.pl GI R AS O LE GI R AS O LE PUB’S PUB’S& &CLUBS CLUBS tel. +48 61 853 28 81 GIRASOLEod 12 do ostatniego Otwarte 27 27 ¯ydowska St. St. ¯ydowska PUB’S & CLUBS ALCAL ATCRA ATZRAZ Co wieczór gramy inn¹ muzykê tel. tel. +48+48 61 61 851851 37 37 29 29 goœcia.

Polecamy 27 ¯ydowska St. kuchniê w³osk¹ Klub Muzyczny Klub Muzyczny www.alcatraz.pl www.girasole.com.pl www.girasole.com.pl ALCATRAZ i œródziemnomorsk¹ tel. +48 61 851 37 29 13/15 Nowowiejskiego St. St. 13/15 Nowowiejskiego e-mail: trattoria�girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl Klub Muzyczny tel. tel. +48+48 61 61 853853 28 28 81 81 www.girasole.com.pl Otwarte Otwarteod od12 12do doostatniego ostatniego ROOMNowowiejskiego 55 13/15 St. RESTAUtrattoria�girasole.com.pl RACJA HOTEL Co Co wieczór gramy inn¹inn¹ muzykê wieczór gramy muzykê e-mail: GIRgoœcia.

ASRO LE GI AS OLE goœcia.

Polecamy kuchniê w³osk¹ Polecamy kuchniê w³osk¹ PUB’S & CLUBS PUB’S & CLUBS 80/82 Stary Rynek www.alcatraz.pl www.alcatraz.pl tel. +48 61 853 28 81 H N Po z na ñod 12 do ostatniego i27œródziemnomorsk¹ i27 œródziemnomorsk¹ Otwarte HOTEL-RESTAURACJA ¯ydowska St. St. ¯ydowska DON PRESTIGE tel. +48 61 gramy 855 32inn¹ 24 muzykê ALCAL ATCRA ATZRAZ Co wieczór tel. tel. +48+48 61 61 851851 37 37 29 29RESIDENCE goœcia. kuchniê w³osk¹ 67 ŒwiêtyPolecamy Marcin St. DELICJUSZ ROKlub OMMuzyczny 5Muzyczny 5 55 RO OM Klub RESwww.girasole.com.pl TAUTA RA JACJA HOTHEOT RES L EL UC RA www.room55.pl www.alcatraz.pl www.girasole.com.pl 2 Św. Marcin St. i œródziemnomorsk¹ Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 00 80/82 Stary Rynek 80/82 Stary Rynek 13/15 Nowowiejskiego St. St. 13/15 Nowowiejskiego NHe-mail: nañ H zPo NPo znañ e-mail: trattoria�girasole.com.pl trattoria�girasole.com.pl HOTEL-RESTAURACJA tel. +48 61 8590 590 DON PRESTIGE 1 Poznańska St. tel. +48 61 855 32 24 tel. +48 61 855 32 24 fax +48 61 624 88 01 tel. +48 61 853 28 81 tel. +48 61 853 28 81 Otwarte od 12 12 Otwarte od 67 Œwiêty Marcin St.doSt.doostatniego 67 Œwiêty Marcin RESIDENCE fax.ostatniego +48RO 61O8590 DELICJUSZ +48 61 810 81 08, +48 61 819 52 60 M 5591 5 www.room55.pl Rtel.

ES TA U RA C JA H OT E L Co www.room55.pl wieczór gramy inn¹inn¹ muzykê Co gramy muzykê GIR ASO LE nhpoznan�nh-hotels.com 2 Św. Marcin St.wieczór RESTAURANTS Trzebaw-Rosnówko goœcia.

Polecamy w³osk¹ goœcia. w³osk¹ PUB’S & CLUBS tel. +48 61 Polecamy 624624 88kuchniê 00kuchniê tel. +48 61 88 00e-mail: reception@donprestige.com fax +48 61 819 52 55 80/82 Stary Rynek tel. +48www.alcatraz.pl 61 www.alcatraz.pl 8590 590 1 Poznańska St. H N Po z na ñ www.nh-hotels.com i œródziemnomorsk¹ i +48 œródziemnomorsk¹ fax 61 61 624624 88 88 01 01www.donprestige.com fax +48 www.delicjusz.pl 27 ¯ydowska St. HOTEL-RESTAURACJA DON fax. +48 61 8590 591 tel. +48 61 810 81 08, +48 61 819 52PRESTIGE 60 +48 61 855 32 24 tel.

ALCATRAZ ASO LE52LE55 ASO nhpoznan�nh-hotels.com nhpoznan�nh-hotels.com RESTAURANTS PUB’S && CLUBS PUB’S CLUBS e-mail: RESTAURANTS reception@donprestige.com tel. +48 61 851 fax GIR +48GIR 61 819 67 Œwiêty Marcin St. 37 29 RE S TA U RA C JA GR E CKA RESIDENCE DELICJUSZ RORO OMOM 55 55 RESwww.nh-hotels.com TA U27 RA C JA HOTHSt. EOT RES LRESTAURACJA TA U27 RA CJA EL www.room55.pl www.nh-hotels.com www.donprestige.com PIANO BAR Klub Muzyczny www.delicjusz.pl GRECKA MYKONOS ¯ydowska ¯ydowska St. www.girasole.com.pl 2 Św.

Marcin St. AN O BA PI R Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 80/82 Stary Rynek 80/82 Stary Rynek MY ONOS13/15 Nowowiejskiego St. ALCATRA Z Z ALCATRA NHNPo nañ H ztel.

Po ztel. nañ+48 Restaurant & Cafe 00 +48 61 61 851851 37 Wolności 29 29 37 14 Sq.K8590 RESRE TASUTA RAC JA JA GRGR ECKEA URAC CKA HOTEL-RESTAURACJA tel. +48 61 590 DON PRESTIGE 1 Poznańska St.trattoria�girasole.com.pl e-mail: tel.GRECKA +48+48 61 855 32 24 24 tel.

61 855 32 PIANO BAR Klub Muzyczny Klub Muzyczny RESTAURACJA MYKONOS fax +48 61 88 www.girasole.com.pl O BA PIAN RBA AN O www.girasole.com.pl PI R BROWAR Słodownia Retel.sta ura t810 &624 Caf08, e 01 do 52ostatniego tel. fax. +48+48 6114853 34 36591 67 Œwiêty Marcin St. St. 67 Œwiêty Marcin tel. Sq. +48 61 853 28 81 RESIDENCE 61Wolnoœci 8590 MY KON OS13/15 MY KON OS13/15 DELICJUSZ +48 61nPUB 81 60 Restaurant & Cafe Otwarte od +481261 819 Nowowiejskiego St. St. Nowowiejskiego 14 Wolności Sq.www.room55.pl www.room55.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl GIR ASO LE nhpoznan�nh-hotels.com 2 Św. Marcin St. otw. pn.-pt.

11-23 RESTAURANTS Trzebaw-Rosnówko PUB’S & 36 CLUBS tel. +48 624 88 tel. +48 88 00e-mail: tel. reception@donprestige.com fax +48goœcia.

61 819 52Polecamy 55 Pó³wiejska St. Co wieczór gramy inn¹ muzykê42 PUB Słodownia ResBROWAR ta ura tOtwarte &n61 e od Res ta un61 ra t Caf &624 Caf e00 tel. +48 6114853 34 36tel. tel. +48 61 853 34 Wolnoœci +48Sq. 61 61 853853 28 28 81 81 +48 kuchniê w³osk¹ B R OW A R P U B S ³ od o wn i a Otwarte od 12 do ostatniego 12 do ostatniego tel. +48 6114 8590Wolnoœci 590 Sq. 1 Poznańska St. 12-23 www.nh-hotels.com fax42 +48 61 61 624 88 88 01sob.-niedz. fax +48 624 01www.donprestige.com otw. pn.-pt.tel.

11-23 www.delicjusz.pl tel./fax +48 61 859 65 70 27 ¯ydowska St. Pó³wiejska St. Co61 wieczór gramy inn¹inn¹ muzykê Co wieczór gramy muzykê +48 61 853 34 34 36 +48 853 36 fax. +48 61tel.

8590 591 pn.-pt.www.alcatraz.pl 11-23, sob.-niedz.

12-23 tel. +48 61 810 81od 08, +48 61ia819 52otw.

60 w³osk¹ goœcia.

Polecamy kuchniê w³osk¹ goœcia.

Polecamy kuchniê i œródziemnomorsk¹ B R OW A R P U B S³ o wn i a B R OW A R P U B S³ od o wn www.tawerna-mykonos.com.pl sob.-niedz.

12-23 ALCATRAZ ASO819 GIR ASO nhpoznan�nh-hotels.com www.pianobar.poznan.pl tel./fax +48 61LE859 RESTAURANTS RESTAURANTS PUB’S & sob.-niedz.

CLUBS PUB’S & CLUBS e-mail: otw. reception@donprestige.com www.alcatraz.pl www.alcatraz.pl tel. +48 St. 61 851 37 29 fax iGIR +48 52LE5565 70 pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 otw. pn.-pt.

11-23, 12-23 nhpoznan�nh-hotels.com 42 Pó³wiejska RESTAURACJA GRECKA œródziemnomorsk¹ i 61 œródziemnomorsk¹ www.tawerna-mykonos.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl www.pianobar.poznan.pl www.slodownia.com www.nh-hotels.com www.donprestige.com www.nh-hotels.com PIANO BAR Muzyczny www.delicjusz.pl RESTAURACJA GRECKA Klub MYKONOS 42 Pó³wiejska St. St.St.GIRASOLE 42 Pó³wiejska 27 27 ¯ydowska ¯ydowska St. www.tawerna-mykonos.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl www.girasole.com.pl AN O BA PI R RO OM 55 tel./fax RE +48 65HOTE www.slodownia.com MYSt.KONOS13/15 Nowowiejskiego St. STA URA859 CJA L ALCATRA ALCATRA Z GIRASOLE Lokalizacja: Stary Browar wejście z70 Dziedziñca Sztuki Restaurant & 61 Cafe tel.

61 851 37 29 RO OM 55ZGR tel. +48 61 851 37 29 RO tel./fax +48 61 859 65 70 tel./fax +48 61 859 65 14 Wolności RESRE TASUTA RAC JA OM GR E55CKEA URAC JA CKA RE STA URACJA H27 OTE RE STA URACJA H¯ydowska OTE L CSq. Lokalizacja: Stary Browar wejście zL70 Dziedziñca ASztuki FE BOR DO Stary Rynek e-mail: trattoria�girasole.com.pl 27 ¯ydowska Indian Restaurant 80/82 PIANO BAR Klub Klub RESTAURACJA GRECKA MYKONOS www.pianobar.poznan.pl lub od ul.

Kościuszki CASt. FE BOR D80/82 ODMuzyczny CAFE BOR O Muzyczny NH Pozn añ www.girasole.com.pl www.girasole.com.pl 80/82 Stary Rynek Stary Rynek tel. +48 61 851 37 29 AN O BA PI R AN O BA PI R www.pianobar.poznan.pl BROWAR PUB Słodownia www.pianobar.poznan.pl Re s ta u ra n t & C af e 853 34 36 lub od ul.

Kościuszki NH NH Pozn añCafe Pozn añ 14 Wolnoœci tel. Sq. +48 61 853 28 81 KON OS13/15 OS13/15 tel. +48 61MY 851 37KON 29 Restaurant & Otwarte od 12 do ostatniego Nowowiejskiego 14 Wolności Sq.MY tel. +48 61 855 32 24 e-mail: trattoria�girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl tel. tel. +48Nowowiejskiego 61 855855 32 32 24 St. +48 61 24 St. www.slodownia.com www.slodownia.com www.girasole.com.pl otw. pn.-pt.Restauracja-Kawiarnia 11-23 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia www.girasole.com.pl 67 Œwiêty Pó³wiejska Co wieczór gramy inn¹ muzykê42 67unra Œwiêty Marcin St. St. 67 Œwiêty Marcin BROWAR PUB Słodownia Res ta u ra t & Caf e Res ta n t & Caf e tel. +48 61Restauracja-Kawiarnia 853 34Wolnoœci 36tel. tel. tel. +48 61 853 34 36 14 Wolnoœci Sq. 14 Sq. +48 61 853 28 81 +48 61 853 28 81 goœcia. w³osk¹ B R OW A RPrawdziwe PSt. UBPolecamy SMarcin ³odindyjskie ownSt. iakuchniê Otwarte od od12e-mail: ostatniego Otwarte 12do do ostatniego www.room55.pl www.room55.pl www.room55.pl jedzenie e-mail: trattoria@girasole.com.pl trattoria@girasole.com.pl CHIÑSKA RESTAURACJA sob.-niedz.

12-23 CHIÑSKA RESTAURACJA 28 ¯ydowska St. 28 ¯ydowska St. 28 ¯ydowska St. otw. pn.-pt.tel.

11-23 tel./fax +48 61 859 65 70 tel. tel. +48 61 624 88 88 00 +48 61 624 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Lokalizacja: Stary Browar wejœcie tel. +48 61 624 88 00 42 Pó³wiejska St. Lokalizacja: Stary Browar wejœcie www.alcatraz.pl Co wieczór gramy inn¹ muzykê Co wieczór gramy inn¹ muzykê +48 61 853 34 36 tel. +48 61 853 34 36 otw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 Otwarte od 12 do ostatniego gościa.

Polecamy goœcia.

Polecamy kuchniê w³osk¹ goœcia.

Polecamy kuchniê w³osk¹ AZALIA i œródziemnomorsk¹ B R OW A R P U B S³ od o wn i a B R OW A R P U B S³ od o wn i a _kwiecien2012.qxd 7/20/2012 9:48 AM Page 1 Otwarte od 12 do ostatniego gościa.

Polecamy www.tawerna-mykonos.com.pl AZALIA sob.-niedz.tel.

12-23 w samym sercu Poznania +48+48 61 851 00 00 81 81 tel.

61 851 www.pianobar.poznan.pl fax+48 +4861 61859 624 88 01od fax +48 61 624 88 01 tel. +48 61 851 00 81 tel./fax 65lub 70lub Sztuki od z Dziedziñca Sztuki www.alcatraz.pl www.alcatraz.pl kuchniê w³osk¹ śródziemnomorsk¹ fax +48Sztuki 61 624lub88 od 01 otw.iotw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 z Dziedziñca 42 Pó³wiejska St. z Dziedziñca i œródziemnomorsk¹ i œródziemnomorsk¹ www.tawerna-mykonos.com.pl 34 Św.nhpoznan�nh-hotels.com Marcin St. kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ www.tawerna-mykonos.com.pl www.pianobar.poznan.pl www.cafebordo.com www.cafebordo.com www.slodownia.com nhpoznan�nh-hotels.com Authentic Indian food 34 Św.

Marcin St. RESTAURANTS RESTAURANTS 42 Pó³wiejska St. 42 Pó³wiejska St. ul. tel.

Koœciuszki ul.

Koœciuszki GIRASOLE www.cafebordo.com www.tawerna-mykonos.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl +48 61 853 24 42 nhpoznan�nh-hotels.com RO OM 55 THE MEXICAN tel./fax +48 61 859 65 70 www.slodownia.com RESTAURANTS ul.

Koœciuszki REStary STA URA OTE L GIRASOLE www.nh-hotels.com Uniesienia dlaOM podniebienia w najwww.nh-hotels.com Uniesienia dla w naj- tel./fax Lokalizacja: Browar wejście z Dziedziñca Sztuki tel. +48 61 853the 24heart 42CJA RO 55podniebienia RO OM 55 +48 61 859 65 70 tel./fax +48 61 859 65 in ofHPoznań THE MEXICAN open 12 pm – 10.30 pm RE STA URACJA H27 OTE RE STA URACJA H¯ydowska OTE L CASt. 19 ¯ydowska KramarskaSt.St. (od ul.Wielkiej) Lokalizacja: Stary Browar wejście zL70 Dziedziñca Sztuki FE BOR DO podniebienia dla 27 80/82 Stary Rynek w najwww.pianobar.poznan.pl lub od12 ul. www.nh-hotels.com Kościuszki C851 Apiêkniejszym FE BOR D80/82 Oogrodzie CA05FE DStary Oogrodzie Starówki Starówki CHIwww.azalia.poznan.pl ÑSK ASKNH RE TA Ctel.

CHI A SRE TA JA 61Uniesienia open pm –Pozn 10.30 NH añpm 80/82 Rynek Stary Rynek RES TAU RACJA GR ECK A A www.pianobar.poznan.pl RES TAU RACJA GRECK 19JACKramarska +48 851St.37(od29ul.Wielkiej) tel. +48 +48 61 61piêkniejszym 36BOR www.pianobar.poznan.pl lub odÑ ul.

Kościuszki NH Pozn añSURA Pozn añ URA tel.

851 37 29 Starówki CHIÑSKA61-815 RESTAURACJA +48 61 855 32ECK 24 A chiñskiPmasa¿ IAN O BAR O BAR www.girasole.com.pl PIAN www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl tel. +48 61 855 32 32 24 24 +48 RESogrodzie TAURACJ A GR www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia tel.St.+48 61piêkniejszym 851 05 36tel.

MYKtel.

ONO S 61 MYK ONO S 855 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia Restauracja-Kawiarnia www.girasole.com.pl 67 Œwiêty Poznań Marcin St. AZAwww.slodownia.com IA67 ALZA LIA67 Œwiêty Marcin Œwiêty Marcin St. THETHE MEX MIC EXAN IC AN chiñski masa¿ www.room55.pl www.room55.pl www.room55.pl IAN ORatajczaka BAR P e-mail: trattoria@girasole.com.pl www.mexican.pl e-mail: trattoria@girasole.com.pl CHIÑSKA RESTAURACJA CHIÑSKA RESTAURACJA Restel. tau rant &61 Ca fe Res tau rant &624 Cafe 28 28 ¯ydowska St.Wolnoœci ¯ydowska St. Sq.Sq. MYKONO 28 ¯ydowska St. S 14 14 Wolnoœci ul.+48 30 tel. +48 61 624 88 00 +48 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Lokalizacja: Stary Browar wejœcie tel.

61 624 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie A ZA L IA 34 Œw.

Marcin St. 34 Œw.

Marcin St. Otwarte od 12 do ostatniego gościa.

Polecamy AZALIA THE MEXICAgościa.

N Polecamy _kwiecien2012.qxd 7/20/2012 AM Page 1624 19 Kramarska St. St.00 Otwarte od 12 do ostatniego AZALIA Restel. tel. 19 +48Kramarska 61 851 00 81 tel. +48 851 tel.61 +48 61 85381 34 34 36 36 9:48 tel. +48 61 853 fax +48 61PUB 624 88 01 fax +48 61 88 01 z Dziedziñca Sztuki lub od B ROWA R S³ odo wnia z Dziedziñca Sztuki lub od B ROWA R PUB S³ odo wnia tel. +48 61 851 00 81 tau rant & Ca fe +48 61 22 46od 961 kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ fax +48 61 624 88 01 14 Wolnoœci Sq. tel.managers: +48 61Ewa 853 24 42 tel. +48 61 853 24 42698 z Dziedziñca Sztuki lub Wydawnictwo BESSA Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Marketing Stasiak – mobile 805 992 34 Św.

Marcin St. kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ (od ul.Wielkiej) (od ul.Wielkiej) Poland to Poland otw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 otw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 34Św. Œw.Marcin Marcin St.61 22 46 962 www.cafebordo.com www.cafebordo.com nhpoznan�nh-hotels.com nhpoznan�nh-hotels.com19 Kramarska St. 34 St.+48 RESTAURANTS RESTAURANTS ul.

Koœciuszki ul.

Koœciuszki www.cafebordo.com tel. tel. +48 61 853 24 42 open 12 pm-10.30 pm open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki Translation: Kacper Kozicki nhpoznan�nh-hotels.com tel. +48 61 853 34 36 tel./fax +48 22 877 33 71 THE MEXICAN 42 Pó³wiejska St. 42 Pó³wiejska St. o 5/9,5/9, 61-712 Poznań, kiego 61-712 Poznań, RESTAURANTS ul. +48 Koœciuszki tel. +48+48 61 851 05 36 36 w najtel.

61 851 05 BROWA PU B42 S³odownia www.tawerna-mykonos.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl www.nh-hotels.com Uniesienia dla podniebienia www.nh-hotels.com Uniesienia dla podniebienia w Associates: naj- AdamAdam tel.

853 24R –42 tel. +4861 853 24 THE MEXICAN open 12 tel./fax pm –Ewa 10.30 pm Associates: Kaliński, Ewa Stasiak, Wejman, managers: Ewa61 Stasiak mobile 698 805 992 Kaliński, Stasiak, Lidia Wejman, St. (od000, ul.Wielkiej) (od ul.Wielkiej) 52 852 10 06, tel. +48 61www.mexican.pl 8617 000, 61 1019 06,Kramarska tel. +48 61www.mexican.pl 8617 www.azalia.poznan.pl www.azalia.poznan.pl Welcome to Poland tel./fax +48 61Lidia 859 65 70 70 +48 61 859 65 biuro@tavaa.pl www.nh-hotels.com dlapn.-pt. podniebienia w Marketing naj- 12-23 otw.

11-23, sob.-niedz.

President: piêkniejszym ogrodzie Starówki piêkniejszym ogrodzie Starówki CHI ÑSK RE SRE TASpiątkowska-Ratajczak URA C19 JACKramarska CHI ÑASK ARenata TApiątkowska-Ratajczak URA JA Uniesienia open 12 pm – 10.30 pm www.azalia.poznan.pl RESFE TAU RACJA GR ECK A A Romuald RES TAU RACJA GRECK St. (od ul.Wielkiej) Ferens, Romuald Ferens, Renata tel. +48 61Elżbieta 851 05Swatowska 36CA BO RDO CA FE BO RDO k@welcometo.poznan.pl cznik@welcometo.poznan.pl open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki www.pianobar.poznan.pl www.pianobar.poznan.pl 42 Pó³wiejska St. chiñski masa¿ chiñski masa¿ ul.

Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel. +48 61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl Vice-President: BożenaMYK Prusakowska CHIÑSKAwww.tavaa.pl RESTAURACJA masa¿ IAN O BAR O BAR tel. +48 61piêkniejszym PIAN www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl Correction of text: LidiaPLidia Wejman Correction ofchiñski text: Wejman RESogrodzie TAURACJStarówki A GRECK A 851 05 ONO S S MYK ONO ena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Wejman, www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia Restauracja-Kawiarnia AZAA LZA IA LIAwww.slodownia.com +48 61 852 10 06, tel. +48 61www.mexican.pl 8617 000,36 www.azalia.poznan.pl tel./fax +48 61Lidia 859 65 70 THETHE MEX AN M–IC EX AN THE PUBLISHER OF: & Prepress: Agnieszka Jankowska &tel./fax Prepress: Agnieszka Jankowska chiñski masa¿ ing: Renata Piątkowska-Ratajczak mobile 600 600 45 Sq. 32 arketing: Renata Piątkowska-Ratajczak –IC mobile 4516 32 16 DTP DTP IAN O BARpiątkowska-Ratajczak P www.mexican.pl Res tau rant & Ca fe Res tau rant & Ca fe MYK ONO S 14 Wolnoœci 14 Wolnoœci Sq. 28 ¯ydowska St. 28 ¯ydowska St. Romuald Ferens, Renata CAFE Muzeum BORDO e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Socrealizmu Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Lokalizacja: Stary Browar wejœcie A ZA L IA Welcome to19 Warsaw www.pianobar.poznan.pl 34 Œw.

Marcin St. chiñski masa¿ 34 Œw.

Marcin St. T HE M EX I CA N Kramarska St. 19 Kramarska St. 853851 34 00 36 81 853 34 36 Editor-in-chief: tel. +48+48 61 851 00 81 tel.

61 Correction of text: LidiaRes Wejman ROWA RCena PUB S³jednego odo wnia ROWA Rzakupu PUB odo wnia Dziedziñca Sztuki lub od zBBożena Dziedziñca Sztuki lub od10,5810,58 taurant & Cafe Prusakowska, bprusakowska@post.pl owiada za04treść reklam i artykułów sponsorowanych. egzemplarza: zł zł 14 Wolnoœci Sq. odpowiada za697 treść reklam i artykułów sponsorowanych.

Cena zakupu egzemplarza: Warsaw, 243 Mrówcza St.BESSA tel.managers: +48zB+48 853 42 tel.

61 853 42S³jednego Restauracja-Kawiarnia Wydawnictwo Marketing managers: Ewa61 Stasiak –24 mobile 698 805 992 Marketing Ewa Stasiak –24 mobile 698 805 992 (od(od ul.Wielkiej) ul.Wielkiej) Poland to Poland otw.advertisements pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 otw. pn.-pt. sob.-niedz.

12-23 oful.

34 Agnieszka Œw.www.slodownia.com Marcin St. www.cafebordo.com www.cafebordo.com DTP & Prepress: Jankowska for the kontent of877 the advertisements and 11-23, the sponsored articles. kesponsibility responsibility for+48 the kontent of 33 the and the sponsored articles.

Koœciuszki ul.

Koœciuszki 19 Kramarska St. Director Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 tel./fax 22 71 open 12 pm-10.30 pm open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki Translation: Kacper Kozicki tel. ¯ydowska +48 61 853 +48 22dla 877 71 Pó³wiejska St. St. Pó³wiejska o 5/9,5/9, 61-712 Poznań, kiego 61-712 Poznań, 28 St. 34 36 tel. tel. +48tel./fax 61 851 05 36 +48 61 851 05 3633podniebienia BROWA R PU B42 S³odo wnia www.tawerna-mykonos.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl Uniesienia podniebienia w najUniesienia dla w naj- 42 42 Lokalizacja: Stary Browar tel. +48 61 853 Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Marketing12-23 managers: Ewa Stasiak –24 mobile 698 805 992wejœcie Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, (od ul.Wielkiej) 52 852 10 06, 61www.mexican.pl 8617 000,000, 61 10 tel.

06, +48 tel. +48 61www.mexican.pl 8617 www.azalia.poznan.pl www.azalia.poznan.pl Welcome toÑSK Poland tel./fax +48 61RES 859 65 70 JA tel./fax +48 61 859 65 70 otw. +48 pn.-pt.

11-23, sob.-niedz. piêkniejszym ogrodzie Starówki CHI ÑSK A RES TAURAC JA piêkniejszym ogrodzie Starówki CHI A TAURAC tel.

61 851 00 81 President: Elżbieta Swatowska z Dziedziñca Sztuki lub od 10,58 zł Romuald Ferens, Renata piątkowska-Ratajczak Romuald Renata piątkowska-Ratajczak Redakcja nieFerens, odpowiada za treść Poznań, reklam i artykułów sponsorowanych.

Cena zakupu 31-503 Cracow, 25A Lubicz CAFE BORDO CASt.FE BORDO k@welcometo.poznan.pl cznik@welcometo.poznan.pl open Kozicki 12 pm Translation: Kacper www.pianobar.poznan.pl www.pianobar.poznan.pl 42 pm-10.30 Pó³wiejska St.jednego egzemplarza: chiñski masa¿ chiñski masa¿ ul.

Wieniawskiego 5/9, 61-712 tel. +48 61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl Vice-President: Prusakowska www.cafebordo.com Correction of text: Lidia Wejman Correction of text: Lidia Wejman ena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl tel./fax +48 12Bożena 421 89 77 We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

AZ ALI A AZ ALI A ul.

Koœciuszki Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, www.slodownia.com www.slodownia.com THERestauracja-Kawiarnia MEXI CANCAN THE MEXI +48 61 852 10 06, tel. +48 61www.mexican.pl 8617 000, www.azalia.poznan.pl tel./fax +48 61 859 65 70 THE PUBLISHER OF: –Restauracja-Kawiarnia & Prepress: Agnieszka Jankowska &tel./fax Prepress: Agnieszka Jankowska ing: Renata Piątkowska-Ratajczak mobile 600 600 45 32 arketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 4516 32 16 DTP DTP

Where to go

Where to go

Restauracja Indyjska

chiñski masa¿ chiñski masa¿

22

Uniesienia dla podniebienia w najtel. +48 61 851 05 36 piêkniejszym ogrodzie Starówki www.mexican.pl THE MEXICAN

open 12 pm-10.30 pm CHIÑSKA RESTAURACJA www.azalia.poznan.pl chiñski AZALIAmasa¿

34 Œw. Marcin St. 19 Kramarska St. tel. +48 61 853 24 42 (od ul.Wielkiej) open 12 pm-10.30 pm tel. +48 61 851Muzeum 05 36 Socrealizmu www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl

o go

34 34 Œw.Œw.

Marcin St. St. Marcin 19 19 Kramarska St. St. Kramarska tel. tel. +48+48 61 61 853853 24 24 42 42 (od(od ul.Wielkiej) ul.Wielkiej) 12 12 pm-10.30 pm pm 1 open pm-10.30 welcome_kwiecien2012.qxd 7/20/2012open 9:48 AM Page tel. tel. +48+48 61 61 851851 05 05 36 36 www.azalia.poznan.pl www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl www.mexican.pl

Where to go

Uniesienia dla podniebienia w Romuald naj- Ferens, Renata piątkowska-Ratajczak 28 19 ¯ydowska St. 28 ¯ydowska 34 Œw.Œw.

Marcin St. 34 Marcin St. Browar BORDO e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Socrealizmu Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Lokalizacja: Stary wejœcie CAFE Muzeum Kramarska St. St. Kramarska St. Welcome to Warsaw 19 chiñski www.pianobar.poznan.pl masa¿ A RESTAURACJA piêkniejszym ogrodzie Starówki tel. +48 61 851 00 81 tel. +48 61 851 00 81 tel. +48 61 853 24 42 tel. +48 61 853 24 42 Correction of text: LidiaCHIÑSK Wejman z Dziedziñca Sztuki lub od z Bożena Dziedziñca Sztuki lub od10,5810,58 Editor-in-chief: Prusakowska, bprusakowska@post.pl (od ul.Wielkiej) (od ul.Wielkiej) owiada za04treść reklam i artykułów Cena zakupu jednego egzemplarza: zł zł odpowiada za697 treść reklam i artykułów sponsorowanych.

Cena zakupu jednego egzemplarza: Warsaw, 243 sponsorowanych.

Mrówcza St. www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia www.cafebordo.com www.cafebordo.com 12 pm-10.30 pm pm 1 open 12 pm-10.30 welcome_kwiecien2012.qxd 7/20/2012 9:48 AM Page DTP & Prepress: Agnieszka Jankowska for the kontent the advertisements the sponsored articles. kesponsibility responsibility for+48 the kontent of 33 the advertisements the05 sponsored articles. ul.Marketing: Koœciuszki ul.

Koœciuszki tel.71 +48+48 61 and 851and 05 36 tel.

61 851 36 Director ofopen Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 tel./fax 22of877 AZALIA 28 Uniesienia dla dla w najUniesienia podniebienia w naj- www.azalia.poznan.pl THE¯ydowska MEXICANSt. www.azalia.poznan.pl Lokalizacja: Stary Browar wejœcie www.mexican.pl Welcome to Cracow andwww.mexican.pl Małopolska – podniebienia franczyza piêkniejszym ogrodzie Starówki CHIchiñski ÑSKmasa¿ A masa¿ RES TAURAC JA JA piêkniejszym ogrodzie Starówki CHI ÑSK A RES TAURAC tel. +48 61 851 00 81 chiñski 34 Œw. Marcin St. z Dziedziñca Sztuki od 10,58 zł Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów sponsorowanych.

Cena zakupu jednegolub egzemplarza: 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. 19 Kramarska St. www.cafebordo.com tel. +48 61 853 24 42 tel./fax +48 12 421 89 77THE We do notAZtake responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

ALI AZA ALI A ul. Koœciuszki (od ul.Wielkiej) THE MEXI CANCAN MEXI

Park Narodowy „Ujście Warty” www.pnujsciewarty.gov.pl

Najmłodszy z polskich parków narodowych ochrania niezwykle malownicze obszary łąk, pastwisk i terenów podmokłych, przez które przepływa trzecia co do wielkości rzeka w Polsce – Warta. Spotkać tu możemy ponad 270 gatunków ptaków. Cierpliwi i dyskretni obserwatorzy mogą napotkać filigranowego wodniczka, długodziobego rycyka czy dumnego szaroskrzydłego żurawia. Na obszarze ponad 8 tys. ha nie brakuje również miejsca dla ssaków.

W podmokłym środowisku znakomicie radzą sobie bobry, zwinne wydry, piżmaki, a nawet szopy pracze. Park jest wymarzonym miejscem dla miłośników przyrody, ceniących spokój i ogromne przestrzenie, jak również dla zwolenników wędkarstwa. Biorą tu leszcze, karasie i szczupaki. Na Warcie łowi się z kolei węgorze, sumy, sandacze i nierzadko okazałe miętusy.

Lubuskie

poleca na weekend: w stronę dzikiej przyrody...

Nietoperek i Nietoperek II www.bunkry.pl

Rezerwaty Nietoperek i Nietoperek II to słynne obszary chronione, zlokalizowane na terenie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, w których hibernuje każdej zimy ponad 30 tysięcy nietoperzy. O wyjątkowości rezerwatów decyduje nie tylko fascynujący bohater nocy. Samo miejsce owiane jest tajemnicami z czasów II wojny światowej. System poniemieckich fortyfikacji rozciąga się na odcinku około 100 km. Początkowo składał się głównie ze schronów bojowych oraz z budowli hydrotechnicznych. Z czasem rozbudowano go m.in. o podziemny system dróg, kolejkę wąskotorową, elektrownie, studnie i magazyny. W czasie II wojny światowej działała w podziemiach nawet fabryka części silników lotniczych. Pomimo badań i poszukiwań prowadzonych przez naukowców oraz zainteresowania wielu entuzjastów nie udało się jeszcze odkryć wszystkich sekretów podziemi, które stały się schronieniem dla aż 12 gatunków nietoperzy. Rezerwat to prawdziwe królestwo tych nocnych ssaków. Bunkry można zwiedzać cały rok wędrując podziemną trasą turystyczną prowadzącą po jednej z najciekawszych części Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Nadziemne i podziemne drogi doskonale nadają się do pieszych i rowerowych wycieczek.

Geopark „Łuk Mużakowa” www.park-muzakowski.pl

Najmłodszy park krajobrazowy w województwie lubuskim, który otacza ochroną wyjątkowy na skalę europejską twór geologiczny – rozległą morenę czołową. Z roku na rok przybywa tu turystów, którzy przyjeżdżają podziwiać nadzwyczajne świadectwo dziedzictwa geologicznego. Wody jezior pokopalnianych różnią się barwą od pastelowo zielonkawej do ciemnogranatowej. Pozostałości kopalnianej gospodarki człowieka na terenie parku oraz naturalne formy rzeźby terenu są przedmiotem eksploracji pasjonatów geoturystyki, kultury i historii, a także miłośników zabytków techniki. Dziedzictwo regionu można odkrywać na trasach pieszo-rowerowych oraz kilku ścieżkach dydaktycznych. Na szczególną uwagę zasługuje ścieżka o wdzięcznej nazwie „Od Hydro do Kucyka” licząca około 6 km, która wiedzie przez rezerwat leśny „Nad Młyńską Strugą”. Kolejną ciekawą propozycją dla zwiedzających jest ścieżka geoturystyczna „Dawna Kopalnia Babina”. Prowadzi przez obszary dawnej podziemnej i odkrywkowej eksploatacji węgla i pozwala zrozumieć zakres prac prowadzonych na terenach pokopalnianych. Obszar parku odznacza się także bogactwem walorów kulturowych. W Łęknicy warto odwiedzić rezerwat kulturowy Park Mużakowski – jedno z piękniejszych dzieł sztuki ogrodowej XIX wieku w Europie, będący dziełem księcia Hermana von Puckler-Muskau. Rezerwat uznany za pomnik historii i wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Podgórna 7, 65 - 057 Zielona Góra www.lubuskie.pl www.wrotalubuskie.eu www.lubuskieatrakcje.pl

Jedno miejsce, wiele możliwości • 95 komfortowych pokoi, restauracja, bar, bowling, bilard, strefa gier, ogród z grillem • profesjonalnie wyposażone klimatyzowane sale konferencyjne i bankietowe Centrum Hotelowo-Konferencyjne Delicjusz Trzebaw - Rosnówko, ul. Poznańska 1 Tel: +4861 8 108 108, +4861 8 195 260, Fax: +4861 8 195 255, e-mail: recepcja@delicjusz.pl; www.delicjusz.pl

Do DELI Parku po przygodę, wiedzę i wypoczynek Od czerwca 2014 na terenie powiatu poznańskiego działa park edukacyjno-rozrywkowy DeLI Park. Zadaniem jego jest nie tylko stworzenie warunków do miłego spędzenia czasu wolnego , ale przede wszystkim prowadzenie edukacji dla dzieci i młodzieży z zakresu ochrony przyrody, ekologii, zdrowego żywienia, tradycji regionalnych, savoir-vivre oraz zawodoznawstwa. Organizowane zajęcia wiążą się z nabywaniem przez uczestników umiejętności posługiwania się wiedzą w działaniu praktycznym oraz integracją przez naukę, wypoczynek i zabawę.

Wychodząc naprzeciw dużemu zainteresowaniu przedszkoli, szkól, domów kultury i indywidualnych gości oferta Parku jest stale uatrakcyjniana. W maju 2015, nastąpiło uroczyste otwarcie pierwszej w Polsce „podniebnej” EKO-Wioski. Jest to seria 10 wiszących mostów dołączonych do 11 drzew na których znajdują się tarasy i domki. Zwiedzający mają okazję bezpiecznie spacerować wśród koron drzew, poznać poszczególne partie lasu od podszycia po koronę drzew i wirtualnie przenieść się do wnętrza drzewa, oraz podziwiać krajobraz Wielkopolskiego Parku Narodowego.

EKO-Wioska łączy w sobie rodzinną zabawę z edukacją i swobodną integracją z naturą, Cała podniebna trasa wyposażona jest w sprzęt multimedialny, lunety, lornetki i tablice edukacyjne dzięki czemu można podglądać leśne życie.

DeLI Park jest pierwszym kompleksowym centrum rozrywki i edukacji w okolicy Poznania. W krótkim czasie stało się ważnym miejscem dla mieszkańców naszego regionu.