Column: Stroomopwaarts naar Parijs

Elke editie schrijft een natuurliefhebber over wat hem of haar bezighoudt op het gebied van natuur en milieu. Deze keer: Merijn Tinga, beter bekend als Plastic Soup Surfer.

Tussen de enorme granieten pijlers van de Tower Bridge in Londen begint mijn meest uitdagende expeditie tot nu toe: 900 kilometer op een zelfgemaakt windsurfboard. Ik reis van de Theems en het Kanaal via de Seine helemaal naar de Eiffeltoren in Parijs. Mijn doel? Aandacht vragen voor een bewezen oplossing tegen plasticvervuiling: statiegeld.

De Theems lijkt vanaf de wal een vriendelijke rivier, maar op de surfplank ben je heel klein tussen de enorme vrachtschepen. Vrijwel direct na de start word ik achtervolgd door de havendienst. Als ze me inhalen, en ik in de luwte van hun enorme werkboot verslagen wacht tot ze me van het water gaan halen, stapt de kapitein uit de stuurhut en roept: ‘We’ve got a message that there was a windsurfer!’ Hij wijst op mijn surfzeil, waarop met koeienletters London-Paris staat. Vervolgens kijkt hij naar de vastgesnoerde, waterdichte tassen, mijn vest met marifoon en gps en de punt van mijn surfplank die uit plastic flesjes bestaat. ‘But you obviously know what you are doing. Would you like some water or a chocolate bar?’

Veel spannender is de oversteek van het Kanaal: sterke stroming, douaneboten en de constante angst om in de ‘high speed shipping lanes’ te eindigen op de boeg van een Chinese tanker met containers vol My Little Pony’s. Maar het zwaarste deel is toch echt de Seine. Wie denkt dat Frankrijk synoniem is aan romantiek, is nog nooit tegen de stroom in naar Parijs gepeddeld. Twintig dagen en behoorlijk wat eelt later kom ik aan in Parijs.

Burgemeester Anne Hidalgo verwelkomt me. We zitten op klapstoeltjes naast de Seine. Het is twee weken voor het begin van de eerste wegwerpplasticvrije Olympische Spelen, waarover ze trots vertelt. Op mijn beurt laat ik haar zien hoe statiegeld in Nederland binnen zes maanden na invoering heeft geleid tot 80 procent minder zwerfflesjes en -blikjes op straat. Met haar hulp, en die van haar zoon, heb ik de dag erna een conferentie rond statiegeld georganiseerd met Franse voor- en tegenstanders.

Verandering is vaak tegen de stroom in roeien

Waar ik tijdens de expeditie het meeste oog voor heb, is de plastic vervuiling. Overal langs de oevers van de Seine word ik begeleid door een confetti van uiteengereten en onherkenbare plastic stukjes. De struiken hangen vol met plastic zakken. In dorpen en steden zie ik straten zoals ze er in Nederland vier jaar geleden uitzagen: overal zwerfblikjes, plastic flessen en overvolle prullenbakken. Het is gek hoe snel je bent vergeten hoe Nederland eruitzag vóór statiegeld op blik en plastic. En hoe snel de verandering de norm wordt.

Op mijn reis van Londen naar Parijs heb ik opnieuw gezien dat verandering begint met actie. Verandering is vaak tegen de stroom in roeien en vraagt om een lange adem. Of dat nu een wetsvoorstel is, een lokale opruimactie of een gestoorde tocht van 900 kilometer op een surfboard. Frankrijk is nog niet klaar met mij. Deze zomer vervolg ik mijn tocht naar Frankrijks tweede grootste stad, Marseille. Omdat statiegeld werkt.

Merijn Tinga