MAGAZINE WINTER
2015
LEEFBARE TOEKOMST
GEEF DE AARDE DOOR
NEDERLAND
Samen kunnen we veel bereiken voor de natuur
Vijf problemen, vijf leefgebieden, vijf dieren
Ook in Nederland moet de natuur op 1
– p. 04
– p. 10
– p. 32
KIJK WOENSDAG 16 DECEMBER OM 21.30 UUR NAAR NPO1
De 5 grootste gevaren voor leefgebieden en wilde dieren
OCEANEN IN NOOD
‘Zet de Aarde op 1’ Ik begrijp heel goed dat andere aardse zaken in het dagelijks leven vaak voorgaan. Maar door gewoon te leven, brengen we onbewust schade toe aan de aarde. Dan is het goed om eens nadrukkelijk een dag stil te staan bij het verlies van planten- en diersoorten, de oplaaiende internationale stroperij of de bizarre handel in ivoor en neushoornhoorn die hele regio’s ontwricht. De aarde geeft ons alles. Wij zijn met iedere vezel van ons lijf verbonden aan al het andere leven op aarde. Niemand kan zonder schone lucht, gezond voedsel of schoon water. En toch houden we huis op onze planeet alsof het allemaal niet op kan. Het kan wel op. En het moet anders. We hebben de oplossingen in huis om in grotere harmonie met de natuur te leven, bedreigde dieren en planten van de ondergang te redden en een aarde die krioelt van het leven na te laten aan onze kinderen en kleinkinderen. U bent al donateur van het Wereld Natuur Fonds. Uw steun geeft ons natuurbeschermingswerk vleugels. Daarvoor onze intense dank. Op 16 december vragen we tienduizenden Nederlanders om zich bij u en mij te voegen. Zo vormen we een nog krachtiger beweging om de kwetsbare diversiteit van alle leven op aarde te beschermen. Johan van de Gronden, algemeen directeur Wereld Natuur Fonds
COVER
Uitgave: Wereld Natuur Fonds, Zeist
Druk: Roto Smeets, Weert
Artikelen uit Panda mogen uitsluitend
Nooit eerder stond de natuur
Concept & realisatie: LBL, Arnhem
Papier: Panda wordt gedrukt
na schriftelijke toestemming vooraf van
op aarde zo onder druk. Dat
Artdirection/vormgeving: Ykes
op Satimat Green, een FSC®-
het Wereld Natuur Fonds te Zeist en met
moet veranderen! Daarom vra-
werk, Amsterdam; LBL, Arnhem
gecertificeerde papiersoort.
bronvermelding worden overgenomen. Het
gen we Nederland samen met
Drukwerkbegeleiding:
ons de Aarde op 1 te zetten.
Graphic, Leusden
wnf.nl/aardeop1.
Lithografie: Willem Grafische
Beeld: WNF
Bewerkingen, Halle
Panda-logo is een beschermd beeldmerk.
Beeld: Ruurd Dankloff
Op woensdag 16 december zet het Wereld Natuur Fonds samen met artiesten in een speciale TV-show de ‘Aarde op 1’. Want een leefbare toekomst voor dieren, maar ook voor mensen staat op het spel. Hoog tijd om hierbij stil te staan en in actie te komen. Kijk woensdag 16 december om 21.30 uur naar NPO 1. Of kijk de herhaling op zaterdag 19 december om 15.05 uur op NPO 1.
Beeld: schildpad: M. Swiet Productions/Gettyimages, ijsbeer: Naturepl/Steven Kazlowski/WWF, rivierdolfijn: Kevin Schafer/Gettyimages, gorilla: Frans Lanting, tijger: Mark Malkinson/Alamy Stock Photo
De helft van al het leven in oceanen is al verdwenen. p. 12
Op 16 december vragen wij alle Nederlanders met een grote TV-show om de ‘Aarde op 1’ te zetten. De titel is een knipoog naar de eerste zender van de Publieke Omroep, maar de oproep is bloedserieus. In deze speciale editie van Panda leest u er alles over.
2 Panda
INHOUD
SMELTENDE NOORDPOOL
Door gebrek aan zee-ijs moet de ijsbeer onmogelijke afstanden afleggen om aan voedsel te komen. p. 16
VERVUILING
Een vuile Amazone benauwt de rivierdolfijn. p. 19
ONTBOSSING
Zonder bossen geen berggorilla’s. p. 22
STROPERIJ
Tijgers, neushoorns en olifanten delven het onderspit door stroperij voor lucratieve handel. p. 26 Panda 3
Een drie maanden oud neushoornkalfje en zijn moeder. Om de moeder te beschermen tegen stroperij is haar hoorn preventief verwijderd.
DE AARDE
MOET OP 1
NOOIT EERDER WERD DE NATUUR IN ZO’N HOOG TEMPO VERNIETIGD. EEN LEEFBARE TOEKOMST STAAT OP HET SPEL EN NATUURBESCHERMING IS NOODZAKELIJK. DAAROM ZETTEN WE NU DE AARDE OP 1, WANT SAMEN KUNNEN WE VEEL BEREIKEN VOOR DE NATUUR. Tekst: Suzanne Visser Beeld: Brent Stirton/Gettyimages
4 Panda
A
ls het kon, zou het Wereld Natuur Fonds zichzelf overbodig maken. Het liefst zouden we leven in een wereld waar mens én natuur naast elkaar, in alle ruimte en in goede harmonie samenleven. In werkelijkheid bewonen we de aardbol met steeds meer mensen en leggen we met zijn allen een steeds grotere druk op de ruimte en de hulpbronnen van de natuur. En natuurbescherming is harder nodig dan ooit.
Niets opgeleverd?
Neem nu de neushoorn. Vijftig jaar geleden voerde het Wereld Natuur Fonds al actie voor het behoud van dit indrukwekkende dier. Omdat het zo’n bijzonder dier is, maar ook omdat hij door te grazen een rol speelt in het ecosysteem van zijn leefgebied. Door de neushoorn veilig te stellen, bescherm je ook het hele omliggende ecosysteem. Valt zo’n soort weg, dan heeft dat direct invloed op het leven in het betreffende leefgebied. Maar hoe komt het dan dat de neushoorn in 2015 opnieuw aan de rand van de afgrond staat? Heeft vijftig jaar werk dan niets opgeleverd? Het tegendeel is waar.
Panda 5
Plotseling gevaar
Maar toen sloeg de bliksem in. Dat gebeurt tegenwoordig vaak: ineens komt er een factor van buitenaf die het speelveld compleet verandert. Bijna altijd is er een verband met de mens en zijn economische ontwikkeling. In het geval van de neushoorn was het de opkomst van de Vietnamese middenklasse die leidde tot een explosieve vraag naar hoorn, waaraan in de traditionele geneeskunde een heilzame werking wordt toegedicht. Overigens zijn er ook gevallen waarin de bedreiging uit de natuur komt. Denk aan de Ebola-uitbraken die ook ontzettend veel slachtoffers hebben gemaakt onder de mensapen in CentraalAfrika. Maar menselijk of natuurlijk, steeds gaat het om acute bedreigingen die maken dat natuurbeschermers voortdurend op hun hoede moeten zijn. In de strijd tegen de neushoornstropers in Afrika duiken keer op keer stropers op met steeds geavanceer-
De Noordpool is een uniek gebied dat zwaar onder druk staat. Net als zijn bekendste bewoner, de ijsbeer. Het beschermen van zowel de Noordpool als de ijsbeer is een van de prioriteiten van het Wereld Natuur Fonds.
Ineens sloeg de bliksem in en kwam er een factor van buitenaf die het speelveld compleet veranderde
Regenwouden zijn enorm belangrijk. Er leven ontelbaar veel dier- en plantensoorten en miljoenen mensen zijn direct afhankelijk van het bos.
dere wapens. Als Wereld Natuur Fonds doen we wat we kunnen en vragen we onze achterban om ons te helpen de neushoorn te redden. Net als vijftig jaar geleden.
Ingrijpend veranderd
Dergelijke bedreigingen maken in één klap zichtbaar hoe kwetsbaar de relatieve stabiliteit is. De populaties van ‘geredde’ diersoorten zijn veel kleiner dan vroeger. En het grootste probleem is dat we met onze menselijke consumptie meer en meer druk leggen op de natuur en haar hulpbronnen. Daarvoor zijn andere oplossingen nodig en dat besef heeft ons werk de laatste decennia ingrijpend veranderd. Natuurbescherming is veelomvattender geworden. Naast de meer traditionele bescherming van soorten en gebieden, werken we aan manieren om natuurbehoud een rol te laten spelen in het economisch verkeer. Dan doen we onder meer door samen met marktpartijen – waaronder Eneco, Rabobank, Albert Heijn en KLM – te wer6 Panda
ken aan duurzamer produceren. Al jaren nemen we het voortouw bij de ontwikkeling van standaarden en certificering. Ook daarbij kun je de vraag stellen: is dat nu nóg niet voor elkaar? Het antwoord is dat verduurzaming nu eenmaal een zaak van lange adem is. Het kost veel tijd en inspanning om goede productie- en managementsystemen op te zetten. Bovendien is verduurzaming een schaakspel dat op veel
Grote stappen gezet
Toch zijn er de laatste decennia ook op deze punten grote stappen gezet. Duurzaam hout, verantwoord gevangen of gekweekte vis en duurzame voeding zijn veel gebruikelijker geworden. Steeds meer bedrijven maken duurzaamheid onderdeel van hun bedrijfsmodel. Ja, het gaat nog steeds te langzaam, gezien de snelheid waarmee de wereldbevolking
Verduurzaming is een schaakspel dat op veel borden tegelijk moet worden gespeeld borden tegelijk moet worden gespeeld: er is wetgeving nodig die duurzaamheid stimuleert, het bedrijfsleven moet gaan kiezen voor duurzaamheid als norm, producenten moeten bewuster omgaan met grondstoffen en consumenten moeten bewuster kiezen en minder verspillen.
en dus de druk op de natuur groeit. Maar we laten ons niet uit het veld slaan. Wij zetten ons in voor innovatieve keuzes voor de planeet. En daarvoor hebben we structureel hulp nodig. Want, van overheid tot consument: er zijn altijd stappen die we kunnen zetten. En samen kunnen we veel bereiken. Panda 7
Beeld: ijsbeer: Paul Souders/Corbis, bultrug: Andrey Gudkov/Stevebloomimages, regenwoud: Cultura Travel/Philip Lee Harvey/Gettyimages
Dankzij de acties van toen konden de neushoornpopulaties zich herstellen en volgde een stabiele periode. Lange tijd konden natuurbeschermers volstaan met het monitoren van de populaties. Het leek alsof we er met de neushoorn wel waren.
HEEL NEDERLAND ZET DE AARDE OP 1
VOLG ONS Wilt u regelmatig op de hoogte worden gehouden van ons werk en de resultaten die we bereiken?
Tekst: Anique Mangnus
WAAROM ZET JIJ DE AARDE OP 1?
WNF.NL/NIEUWSBRIEVEN
Beeld: Teska Overbeeke
WIN 2 KAARTEN VOOR DE LIVE TV-SHOW ‘Dat prachtige regenwoud is gewoon verdwenen’
Op 16 december om 21.30 uur vindt onze live TVshow ‘Zet de Aarde op 1’ plaats. Wilt u kans maken om deze bijzondere uitzending vanuit de Kromhouthal in Amsterdam bij te wonen, laat ons dat dan uiterlijk 14 december weten via WNF.NL/TVSHOW
WE VERLOTEN 10 X 2 KAARTEN. Help mee onze oproep te delen via Thunderclap
We hopen dat veel mensen gaan kijken naar de TV-show ‘Zet de Aarde op 1’. Daarom gebruiken we Thunderclap. Met dit platform kunt u een gezamenlijke boodschap overbrengen via Twitter, Facebook en Tumblr. Thunderclap zorgt dat alle berichten eenmalig en gelijktijdig op de afgesproken datum en tijd worden uitgestuurd op genoemde social media. Doe ook mee en verstuur de boodschap Zet de aarde op 1, kijk nu naar NPO1 via Thunderclap. Meld u aan via WNF.NL/THUNDERCLAP
OOK VEEL BEKENDE ARTIESTEN KOMEN IN ACTIE VOOR DE NATUUR. MELD U AAN OP WNF.NL/AARDEOP1 EN VOLG HOE ZIJ DE AARDE OP 1 ZETTEN.
De panda komt deze winter naar u toe!
Het Wereld Natuur Fonds is de duizenden mensen die op hun manier de Aarde op 1 zetten enorm dankbaar. Zoals Roos Mulder (21) die als vrijwilliger meewerkt aan de campagne ‘Aarde op 1’.
Overal in Nederland kunt u de campagne ‘Aarde op 1’ zien.
“In 2011 ben ik met mijn ouders in Taman Negara geweest, het grootste en oudste regenwoud van Maleisië. Een prachtig gebied. Begin dit jaar was ik er weer tijdens een rondreis door Zuidoost-Azië. Het was zó veranderd. In slechts vier jaar tijd waren sommige delen onherkenbaar geworden. Elk jaar verdwijnt daar steeds meer oerwoud door ontbossing. De schade voor de natuur is enorm. Ik vond het verbijsterend om te zien. Tijdens die rondreis ben ik ook in andere landen geweest: Cambodja, Thailand, Vietnam. Wat me daar opviel, was de vervuiling. Een appel wordt daar bij wijze van spreken in vijf plastic zakken verpakt. Niemand is zich bewust van de gevolgen en bijna iedereen gooit plastic achteloos op de grond. Deze reis heeft me door alles wat ik heb gezien, nog meer bewust gemaakt van de noodzaak om de aarde te beschermen. Sinds die reis staat bij mij de Aarde op 1 en daarom heb ik me als vrijwilliger aangemeld bij het Wereld Natuur Fonds. Ik maak nu deel uit van het campagneteam voor ‘Aarde op 1’. Daarbij kan ik mijn studie Internationale Communicatie en Media inzetten. Eigenlijk is het een wisselwerking. Ik help het WNF en het WNF helpt mij, doordat ik hier de dingen die ik tijdens mijn studie leer, in de praktijk kan brengen. Na mijn studie wil ik graag werken in een bedrijf waar duurzaamheid een belangrijke rol speelt.”
Zo zullen vijftien panda’s van 11 t/m 16 december door heel Nederland reizen. De panda’s on tour komt u o.a. tegen in Groningen, Utrecht, Den Bosch en bij De Efteling. Dat is een uniek moment om een panda te knuffelen, met een panda op de foto te gaan en te laten zien dat u de Aarde op 1 zet! Op WNF.NL/PANDATOUR ziet u waar de aftrap is en wanneer de panda’s bij u in de buurt zijn.
Een mooi cadeau voor kind en natuur Speciaal voor kinderen zijn er de WNFjeugdclubs. In onze clubbladen lezen kinderen alles over wilde dieren en de natuur! Verras je (klein)kind, nichtje of neefje met een lidmaatschap. Meld ze aan via de antwoordkaart in deze Panda of ga naar WNF.NL/KINDEREN
Onze jaarkalender bevat unieke beelden van de beste natuurfotografen ter wereld. Een schitterende aanwinst voor iedere natuurliefhebber. Mis hem niet. Bestel de kalender (45 x 45 cm) voor slechts € 24,95 (incl. verzendkosten) via WNF.NL/KALENDER
8 Panda
Beeld: WNF
De jaarkalender 2016 is uit!
Wilt u het Wereld Natuur Fonds helpen? Graag! Er is altijd wel iets dat bij u past. Meld u aan via WNF.NL/VRIJWILLIGERS Panda 9
Ook veel bekende artiesten maken zich zorgen over de natuur. Daarom komen ze samen in actie! Frits Sissing, Frans Bauer, René Froger en Tania Kross hebben elke een groep bevriende artiesten om zich heen verzameld. Deze teams verdiepen zich elk in een ander bedreigd dier en zijn leefomgeving. Geïnspireerd door hun bevindingen componeert elk team een lied. Tijdens de spetterende TV-show ‘Zet de Aarde op 1’ brengen zij hun lied ten gehore, onder begeleiding van het Metropole Orkest. Daarnaast ziet u wat het team van René Froger in Zuid-Afrika deed voor de neushoorn, hoe Frans Bauer zich in Nederland in de ijsbeer verdiepte en nog veel meer. Benieuwd? Meld u aan op WNF.NL/AARDEOP1 en volg de BN’ers. En stem woensdag 16 december om 21.30 uur ook af op NPO1.
ZONDER NATUUR IS ER GEEN LEVEN OP AARDE. MAAR NOG NOOIT WAS DE DRUK OP DE AARDE ZO GROOT ALS NU. HET WERELD NATUUR FONDS LUIDT DE NOODKLOK. VOOR EEN LEEFBARE TOEKOMST MOET DE AARDE OP 1.
BEKIJK DE ‘AARDE OP 1’-VIDEO OP YOUTUBE EN STUUR HEM DOOR NAAR FAMILIE EN VRIENDEN. YOUTUBE.COM/WWFNETHERLANDS
D
e aarde geeft ons alles. Voedsel, water, frisse lucht en prachtige natuur waarvan we kunnen genieten. Maar hoe lang nog? We kappen bomen sneller dan ze kunnen groeien. Oceanen worden leeggevist. Poolkappen smelten en kwetsbare dieren worden gestroopt voor hun lichaamsdelen. Voor veel bedreigde dieren zoals de zeeschildpad, tijger, berggorilla, ijsbeer en rivierdolfijn is het een kwestie van erop of eronder. Van voortbestaan of uitsterven. Nooit eerder werd onmisbare natuur in zo’n hoog tempo door de mens vernietigd. Een leefbare toekomst voor dier en mens staat op het spel. De Aarde moet op 1!
10 Panda
OCEANEN IN NOOD
Overbevissing, klimaatverandering en vervuiling bedreigen de zeeschildpad en al het andere leven in zee.
SMELTENDE NOORDPOOL
De gevolgen van klimaatverandering zijn groot in het kwetsbare Noordpoolgebied. Er treden in recordtempo veranderingen op en het ijs smelt snel weg. Dat heeft rampzalige gevolgen voor de ijsbeer en andere bewoners van de Noordpool.
VERVUILING
De rivier de Amazone is de thuisbasis van onder meer de zeldzame rivierdolfijn. Vervuiling van de rivier is een van de oorzaken waardoor dit dier het steeds benauwder krijgt in zijn leefgebied.
ONTBOSSING
Bijna de helft van al het oorspronkelijke bos op aarde is inmiddels verdwenen. Dat heeft desastreuze gevolgen voor veel planten- en diersoorten, waaronder de ernstig bedreigde berggorilla.
STROPERIJ
De afgelopen eeuw nam het aantal tijgers in het wild met maar liefst 97 procent af. Stroperij is tegenwoordig de belangrijkste oorzaak.
Panda 11
Beeld: landschap: Joel Sartore, schildpad: Brian J. Skerry/National Geographic Creative, ijsbeer: Naturepl/Andy Rouse/WWF, rivierdolfijn: Kevin Schafer/Gettyimages, gorilla: David Yarrow Photography/Gettyimages, tijger: Edward Parker/WWF
GEVEN WE DE AARDE OP OF GEVEN WE DE AARDE DOOR?
AARDE OP 1
OCEAANLEVEN GEHALVEERD OCEANEN BESLAAN ZO’N TWEEDERDE VAN HET AARDOPPERVLAK. HET BRUIST ER VAN HET LEVEN, MAAR DIT LEVEN GAAT STEEDS VAKER TEN ONDER AAN OVERBEVISSING, OPWARMING EN VERVUILING. Tekst: Geert-Jan Roebers Beeld: Georgette Apol/Stevebloomimages
D
e ene oceaan of zee is de andere niet. Zo heeft de Noordzee tussen Nederland en Engeland een diepte van slechts 30 meter, terwijl het diepste punt in de Grote Oceaan op ruim 11.000 meter ligt. Ook de temperatuur, bodemsoort en de stroming zijn per oceaan verschillend. Het zijn juist deze variabelen die ruimte bieden aan de ongelooflijke variatie aan leven. Van walrussen en haaien tot koralen en krillgarnalen: ze zijn allemaal onderdeel van het oceaanleven.
Onschatbare waarde
De oceaan is van onschatbare waarde voor veel mensen. Wereldwijd zijn zo’n 350 miljoen mensen werkzaam in de visserij en het toerisme. En voor een miljard mensen vormt vis de belangrijkste eiwitbron. Maar oceanen geven ons nog veel meer. Zo is het klimaat in West-Europa sterk afhankelijk van de Golfstroom. Deze krachtige, warme stroming ontstaat in de Golf van Mexico en zorgt voor ons milde zeeklimaat. En een belangrijk deel van de zuurstof in onze lucht hebben we te danken aan zeealgen.
Plundering
We zouden de oceaan dus dankbaar moeten zijn. De realiteit is echter dat de mens er al eeuwen roofbouw op pleegt. Vroeger werd er vooral gejaagd op grote zeezoogdieren, waarvan enkele soorten de slachting niet overleefden. Tegenwoordig is het vooral grootschaligheid van de visserij in combinatie met de mechanisering die vissoorten parten speelt. Van de commerciële vissoorten is inmiddels ongeveer 85 procent volledig bevist of overbevist. Daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van schadelijke vistechnieken: sleepnetten, dynamiet en cyanide verwoesten het kwetsbare ecosysteem van de zeebodem en koraalriffen.
Harde feiten
Onlangs verscheen het Living Blue Planet Report van het Wereld Natuur Fonds, dat vol harde feiten en cijfers staat over de bedreigingen van het leven in zee. Zo zijn de populaties vissen, zeezoogdieren, reptielen en zeevogels in en rond zee de afgelopen 45 jaar met 49 procent gedaald. Alleen door netwerken van beschermde zeegebieden in te stellen en de zee duurzaam te gebruiken, zal het zeeleven zich weer kunnen herstellen. Maar, hoe langer we daarmee wachten hoe moeilijker het wordt. 12 Panda
Panda 13
Tekst: Anique Mangnus
WAAROM ZET JIJ DE AARDE OP 1?
et schild van zeeschildpadden H is platter dan dat van een landschildpad. Hierdoor zijn ze beter gestroomlijnd in het water.
‘De zeeschildpad verdient een gezonde oceaan’ ANDRÉ KUIPERS, WNF-ambassadeur: “Als kind keek ik graag naar de serie ‘Onderwaterwereld’ van Jacques Cousteau. Ik vond het fascinerend dat er een wereld vol leven was, dat zich afspeelde buiten ons zicht. Mijn nieuwsgierigheid naar deze wereld heeft ervoor gezorgd dat duiken nu een van mijn hobby’s is. Soms kom ik tijdens een duik een zeeschildpad tegen. Indrukwekkend! Ik wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze prehistorische dieren weer een schone en veilige oceaan krijgen.”
ommige zeeschildpadden S zwemmen meer dan 10.000 kilometer om hun eieren te kunnen leggen.
DANKZIJ UW STEUN BEREIKT
14 Panda
Het Wereld Natuur Fonds is de duizenden mensen die op hun manier de Aarde op 1 zetten enorm dankbaar. Dave Dielissen (33) is donateur en investeerde in twee crowdfunding-acties van het WNF.
Het Wereld Natuur Fonds stond aan de
wieg van het mariene natuurpark rond Bonaire, waar onder andere het speervissen en voor anker gaan werden verboden. Ankers brengen schade toe aan het koraalrif, de kraamkamer van de zee. Door boeien in het water te leggen, kunnen boten aanmeren zonder het koraal te beschadigen. De natuur onder water floreert nu weer, waardoor ook het toerisme een enorme impuls heeft gekregen. Op de Fiji-eilanden geldt binnen dertig mijl rond de eilanden een visverbod op haaien, die worden gevangen voor hun vinnen. De duiktoeristen die nu komen om de haaien te bewonderen, leveren de eilanden jaarlijks tientallen miljoenen dollars op. In de Noordzee zijn twee belangrijke natuurgebieden beschermd: de Doggersbank en de Klaverbank. De unieke onderwaternatuur daar kan nu onder meer worden beschermd tegen schadelijke visserij.
HIER WERKEN WE AAN Op dit moment is slechts 3,4 procent
e omgevingswarmte bepaalt het D geslacht van zeeschildpadden. Is de temperatuur 30°C of warmer, dan worden er uitsluitend vrouwtjes geboren. Als het 28°C of kouder is, dan worden er alleen mannetjes geboren.
‘Bijzonder om te zien wat het WNF bereikt met onze donaties’
van de oceanen beschermd. Dat moet meer worden. We zetten dan ook alles op alles om belangrijke delen van de oceanen veilig te stellen als beschermd zeegebied en deze gebieden als netwerken met elkaar te verbinden. Hierbij hebben kwetsbare en rijke gebieden als koraalriffen, mangrovebossen en zeegrasvelden prioriteit.
Beeld: schildpad bij koraal: Michael Patrick O’Neill/OceanwideImages.com, André Kuipers: WNF, eieren: istock, schildpad: dreamstime
De kemps zeeschildpad is de kleinste soort. Hij wordt maximaal 70 cm groot en 45 kilo zwaar. De grootste soort is de lederschildpad. Er zijn lederschildpadden bekend met een recordlengte van bijna 3 meter en een gewicht van 960 kilo. Dat is ongeveer zo groot als een Volks wagen Kever.
r zijn zeven soorten zeeE schildpadden: de dikkopschildpad, groene zeeschildpad, karetschildpad, kemps zeeschildpad, lederschildpad, platrugschildpad en de warana.
Beeld: Teska Overbeeke
“Ruim tien jaar geleden heb ik een jaar op Bonaire gewoond. Daar zag ik wat het Wereld Natuur Fonds doet, bijvoorbeeld ter bescherming van de zeeschildpadden en het schoonhouden van het koraalrif. Ik was op Bonaire voor mijn studie, maar heb er ook gewerkt als kajak-gids. Ik leidde toeristen rond in de mangroven. Veel mensen denken dat het een soort moeras is waar bomen groeien. Mooi, maar niet belangrijk. Wat ze niet weten is dat een mangrove een belangrijke kraamkamer is voor het zeeleven. Heel belangrijk, ook omdat er van een andere kraamkamer, koraalrif, steeds meer verdwijnt. Daarom heb ik geïnvesteerd in een crowdfunding-actie van het WNF voor een project om stukjes koraal te herplanten in Belize. Ook heb ik via crowdfunding een bijdrage gegeven voor een drone in Afrika. Ik vind het bijzonder om op die manier direct te helpen. Ik volg de projecten ook, onder andere door bijeenkomsten bij het WNF te bezoeken. Tijdens een van die bijeenkomsten vertelde een onderzoekster zelf bijvoorbeeld over het koraalrifproject. Dat maakt het heel direct en heel persoonlijk. Naast deze twee crowdfunding-acties waaraan ik deelnam, ben ik ook donateur. Gewoon omdat ik vind dat de natuur moet worden beschermd.” Ook donateur worden? U bent van harte welkom! Kijk voor meer informatie op WNF.NL/DONATEUR Panda 15
BOREN NAAR OLIE EN GAS
‘IJsberen moeten steeds verder zwemmen’
NOORDPOOL UIT EVENWICHT
HET IS EEN VAN DE MEEST AFGELEGEN EN ONGEREPTE WILDERNISSEN OP AARDE: DE NOORDPOOL. MAAR DE GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING ZIJN GROOT IN DIT KWETSBARE GEBIED. ER TREDEN IN RECORDTEMPO VERANDERINGEN OP, HET IJS SMELT SNEL WEG. DAT HEEFT RAMPZALIGE GEVOLGEN VOOR DE IJSBEER. Tekst: Lonneke Kranendonk
16 Panda
ZEE-IJS NEEMT AF Op de Noordpool stijgt de temperatuur twee keer zo snel als op de rest van de wereld. Een direct gevolg is dat de hoeveelheid zee-ijs afneemt. Voor de ijsbeer, die vanaf het ijs jaagt, vormt dat een ernstige bedreiging. Sommige wetenschappers verwachten dat in het midden van deze eeuw het aantal ijsberen met tweederde is afgenomen.
FRANS BAUER, schreef voor Aarde op 1 een lied over de ijsbeer: “Onlangs zag ik een filmpje over ijsbeer Kara, die met een satellietzender werd gevolgd. In een animatie zag je het zee-ijs krimpen in zeven maanden tijd. Tegelijkertijd zie je waar Kara voedsel zoekt. Rondom het ijs doet ze dat. Maar hoe harder dat smelt, hoe verder zij moet zwemmen. Uiteindelijk moest ze van april tot november meer dan 6.000 kilometer afleggen om bij het zee-ijs in de buurt te blijven. Verschrikkelijk.”
AANPASSEN Behalve ijsberen hebben ook walrussen, walvissen, zadelrobben, narwals, rendieren en sneeuwuilen het moeilijk. Zij kunnen zich nauwelijks aanpassen aan de snelle verandering van het klimaat.
DANKZIJ UW STEUN BEREIKT In het Russische Noordpoolgebied zijn
met onze hulp ruim dertig gebieden van totaal 625.000 km2 beschermd. Bindende afspraken met grote bedrijven hebben ervoor gezorgd dat er tot nu toe 50 miljoen ton CO2 minder is uitgestoten. In Rusland zijn ijsbeerpatrouilles opgezet om conflicten tussen mensen en ijsberen te voorkomen.
HIER WERKEN WE AAN Het opstellen van een beheerplan voor
CONFRONTATIE MET MENSEN
VOORTPLANTING IN HET GEDRANG
Door het verlies van zee-ijs komen ijsberen steeds vaker aan land op zoek naar voedsel. Dit leidt tot confrontaties met mensen, waarbij vaak de ijsberen worden gedood.
Het voortplantingsgebied wordt voor ijsberen steeds moeilijker bereikbaar. Vrouwtjes baren hun jongen op het land. Als het ijs zich terugtrekt, zitten de vrouwtjes soms vast aan land in een gebied waar niet veel voedsel is. Het zijn hierdoor vooral vrouwtjes en jongen die sterven en dat is funest voor de populatie ijsberen.
de Last Ice Area in het noorden van Groenland en Canada. Dit is het gebied waar in de toekomst ’s zomers nog zeeijs zal zijn. Olie- en gasontwikkelingen uit belangrijke ijsbeergebieden weghouden.
Panda 17
Beeld: springende ijsbeer: Staffan Widstrand/Naturepl, ijsbeer afval: Danita Delimont/Gettyimages, boorplatform, walvis: Ole Jorgen Liodden/Naturepl, Frans Bauer: AvroTros, ijsbeerfamilie: Steve Boolm/Steveloominages
Door de afname van het zee-ijs wordt het Noordpoolgebied steeds toegankelijker voor economische activiteiten. Vooral de olie- en gaswinning brengen veel risico met zich mee: bij morsen en lekken komt de olie direct in de zee terecht waar deze zich snel kan verspreiden. Dit is zeer lastig op te ruimen door de kou en de duisternis.
Tekst: Anique Mangnus Beeld: Teska Overbeeke
WAAROM ZET JIJ DE AARDE OP 1?
‘Periodieke schenkingen maken natuurbescherming duurzaam’
VERVUILING BENAUWT RIVIERDOLFIJN D
“In 2001 hebben mijn man en ik een mooie wereldreis gemaakt. We hebben prachtige dingen gezien en enorm genoten. Weer thuis wilden we graag iets doen waardoor iedereen kan blijven genieten van de natuur in de wereld. Daarom schenken we aan het Wereld Natuur Fonds. Zodat deze organisatie kan doen wat ze doet: onze natuur beschermen. We hebben bewust gekozen voor een periodieke schenking en onze gift laten vastleggen in een overeenkomst. Het belastingvoordeel dat dat oplevert, laten we aan het WNF. Zo kunnen we met hetzelfde geld nog meer schenken. Ik vind het structurele karakter van deze manier van doneren belangrijk. De klimaatverandering met alle gevolgen voor de natuur, en dan denk ik bijvoorbeeld aan de smeltende Perito Morenogletsjer in Argentinië, vraagt namelijk ook om een structurele aanpak. En daarom hebben wij ervoor gekozen om het WNF als organisatie te steunen in plaats van het ondersteunen van een eenmalige actie.” Meer weten over periodiek schenken? Kijk dan op WNF.NL/PERIODIEKSCHENKEN 18 Panda
Beeld: Kevin Schafer/Gettyimages
Het Wereld Natuur Fonds is de duizenden mensen die op hun manier de Aarde op 1 zetten enorm dankbaar. Zoals Vera Arnoldus (45), die het WNF steunt met een periodieke schenking.
DE AMAZONE, THUIS VAN ONDER MEER DE ZELDZAME RIVIERDOLFIJN, SLINGERT VAN DE PERUAANSE ANDES NAAR DE ATLANTISCHE OCEAAN. DOOR VISSERIJ, VERVUILING EN ONTBOSSING KRIJGT DE RIVIERDOLFIJN HET IN HET WATER STEEDS BENAUWDER.
e Amazone is een machtige rivier. Hij heeft zo’n 1.100 zijrivieren en bij de monding wordt per seconde zo’n 190.000 kubieke meter water in de oceaan geloosd. De rivier bevat de meeste soorten zoetwatervissen ter wereld: 3.000. In Bolivia, Peru, Brazilië en Colombia zwemt daarnaast in het water ook de zeldzame rivierdolfijn, die behoort tot de meest bedreigde walvisachtigen ter wereld. Er zwemmen vier soorten in de Amazone (orinocodolfijn, Boliviaanse rivierdolfijn, amazonedolfijn en Araguaia rivierdolfijn) die alle vier onder zware druk staan. Hoeveel rivierdolfijnen er precies zijn is onduidelijk, omdat ze door het troebele water lastig te tellen zijn en omdat ze zich
op voor onderzoekers moeilijk te bereiken plekken bevinden.
Bedreigingen
Een van de bedreigingen voor de rivier en de rivierdolfijn is ontbossing. Bomen langs de oevers van de rivier moeten wijken voor landbouw of de aanleg van dorpen. Grond die door boomwortels werd tegengehouden, stroomt nu bij hevige regenval de rivier in en verandert het water. Daarnaast vervuilt het water door kwik dat vrijkomt bij goudwinning en raakt het leefgebied van de rivierdolfijn versnipperd door de bouw van dammen. En alsof dat nog niet genoeg is, worden de dieren nu ook bejaagd en ingezet als lokaas voor de mota, een meervalsoort die veel wordt gegeten in Colombia. Panda 19
Tijdens onze reis hebben we WWF-er Diego geholpen met zijn werk. Hier hebben we net een cameratrap opgehangen in het bos.
Het Amazonewoud is het grootste regenwoud ter wereld. De immense afmeting is zelfs vanuit het vliegtuig onwerkelijk. Tot zo ver je kunt kijken, zie je bos met daar doorheen de kronkelende Amazonerivier. Op veel plekken langs de oever is de kaalkap ook zichtbaar.
Onderzoek met het tellen van rivierdolfijnen vormt de basis van het beschermingswerk. Dat is een lastige klus in het troebele water. Ook wordt er veel onderzoek gedaan naar het kwikgehalte. We mochten helpen bij het tellen en hebben geassisteerd bij het verwijderen van een stukje uit de staart van een dolfijn voor een kwiktest. Het troebele water maakt het werk best lastig. En dan zijn de dolfijnen ook nog eens heel snel ...
DANKZIJ UW STEUN BEREIKT Colombia, Venezuela, Ecuador, Bolivia,
Peru en Brazilië (de Latijns-Amerikaanse landen waar rivierdolfijnen voorkomen) hebben een gezamenlijk actieplan ontwikkeld voor de bescherming van alle rivierdolfijnsoorten in Latijns-Amerika. Door lobby van het Wereld Natuur Fonds heeft Brazilië een verbod op het eten van de motavis uitgevaardigd. Voor het vissenop mota worden in sommige landen gedode rivierdolfijnen gebruikt.
HIER WERKEN WE AAN Verbod op het vangen en eten van mota
in alle landen. Vismethoden van lokale vissers verduur-
Op expeditie speuren we urenlang de Amazonerivier af om een glimp op te vangen van de rivierdolfijn. En ons geduld wordt beloond! Heel bijzonder om de zeldzame roze dolfijn zo te zien.
20 Panda
Ik wist niet dat ontbossing ook gevolgen zou hebben voor het leven in rivieren. Maar dat is dus wel zo! Het woud wordt vooral gekapt om plaats te maken voor landbouw of voor de aanleg van dorpen langs de oever van de Amazone. Het is schokkend om al die boomstammen opgestapeld te zien, gereed om snel te vervoeren over de rivier. Helemaal als je bedenkt dat dit maar een fractie is van de totale ontbossing.
Wat mij vooral is bijgebleven, is het bezoek aan de lokale bevolking samen met WWF-er Diego. Het WNF werkt nauw met deze mensen samen. Freek en ik werden uitgenodigd in Maloka (heilig huis) voor een optreden van grootmoeders van de Tikuna-stam. Ze zongen op traditionele wijze over de dolfijn om deze te behouden in hun rivieren. Een goede inspiratiebron voor het lied dat wijzelf gaan maken over de rivierdolfijn!
zamen, zodat rivierdolfijnen geen schade ondervinden van visserij. Opzetten van expedities om in kaart te brengen waar rivierdolfijnen zich bevinden en welke bedreigingen hen daar parten spelen. Onderzoek naar kwikgehalte in vissen en dolfijnen en de effecten ervan.
Panda 21
Beeld: landschap: Luis German Naranjo/WWF Colombia, oma’s: Juan Simon Hernandez Betancur/WWF-Colombia, overige foto’s: Bente van der Wilt/WNF
Het Wereld Natuur Fonds werkt onder meer in Colombia aan de bescherming van rivierdolfijnen. Voor de campagne ‘Aarde op 1’ bezochten Frits Sissing en Freek Bartels ons project. Frits Sissing doet verslag.
ZONDER BOS GEEN BERGGORILLA
WERELDWIJD LEVEN ER NOG ZO’N 880 BERGGORILLA’S IN HET WILD. ONTBOSSING VORMT EEN GROOT GEVAAR VOOR DEZE ZELDZAME MENSAPEN. Tekst: Anique Mangnus Beeld: Suzi Eszterhas/Gettyimages
B
erggorilla’s komen nog op twee plekken op aarde voor. Het grootste deel, ongeveer 480 apen, leeft in het Virungagebergte, dat ligt in de Democratische Republiek Congo, Rwanda en Oeganda. De overige 400 apen zijn te vinden in het Oegandese Bwindi Nationaal Park. Berggorilla’s leven in bossen hoog in de bergen. Tussen de 2.400 en 4.000 meter hoogte leven ze in kleine groepen. Hun vacht is dik, vergeleken met die van bijvoorbeeld de laaglandgorilla. Handig, want op deze hoogtes zakt de temperatuur regelmatig onder het vriespunt.
Eten en slapen
Een berggorilla kan niet zonder bos. Ongeveer de helft van de dag brengt hij door met het zoeken naar en eten van voedsel. Vruchten, gras, boombast, bladeren, takken: berggorilla’s zijn er dol op en een volwassen mannetje eet er dagelijks zo’n dertig kilo van. Aan het eind van de dag zoeken de mensapen naar zachte bladeren om daar op de grond een nest van te maken. Helaas wordt steeds meer oerwoud gekapt voor de productie van brand- en bouwhout of voor de aanleg van landbouwgrond. Het leefgebied van de gorilla wordt steeds kleiner, het aantal bomen dat zijn voedsel en bed levert, minder. Het gebrek aan ruimte beïnvloedt daarnaast de groei van de populatie.
Oorlogen
Het is vooral ontbossing die een gevaar vormt voor de berggorilla’s. Maar ook andere bedreigingen spelen nog steeds een rol. Zo belanden gorilla’s soms in stropersklemmen die bedoeld zijn voor ander wild. Ook oorlogen en mens-dierconflicten treffen de mensapen. En hoewel het veel minder voorkomt dan voorheen, worden berggorilla’s soms bejaagd om hun vlees. Ondanks hun beschermde status.
Berggorillatoerisme
Het Wereld Natuur Fonds werkt samen met het International Gorilla Conservation Programme (IGCP) aan de bescherming van de berggorilla’s in Bwindi Nationaal Park en het Virungagebergte. De parken worden gecontroleerd op stropers en er zijn reservaten opgezet waar de berggorilla’s veilig en ongestoord kunnen leven. Ook werkt het WNF samen met de lokale bevolking. Zij is voor het levensonderhoud afhankelijk van de landbouw. Door samen te werken aan alternatieve inkomstenbronnen, kan de lokale bevolking op een duurzame manier haar geld verdienen. Illegale houtkap in het park en stroperij zijn dan niet meer nodig. Een goed voorbeeld is het berggorillatoerisme. Toeristen kunnen tegen betaling op een afstand naar de berggorilla’s kijken, waarbij de dieren zo weinig mogelijk worden gestoord. Een deel van de inkomsten gaat naar de bevolking en wordt geïnvesteerd in gemeenschappelijke voorzieningen, zodat de bevolking de bescherming van de mensapen belangrijk gaat vinden.
22 Panda
Panda 23
EEN REIS OM NOOIT TE VERGETEN “De foto’s illustreren waarom we zo zuinig moeten zijn op de natuur”
Bos regelt (bijna) alles
Bijna de helft van al het oorspronkelijke bos op aarde is inmiddels al verdwenen en slechts 12 procent van het overgebleven bos is beschermd. En dat terwijl bos zo belangrijk is. Het zorgt voor zuurstof en regen, levert schoon water en voedsel en houdt ook nog eens koolstof vast. Dat laatste is belangrijk voor een stabiel klimaat. Bovendien heeft 80 procent van alle dieren en planten bos nodig om te leven.
TANIA KROSS, bezocht de berggorilla in Oeganda: “Het moment dat ik – na uren lopen – voor het eerst een groepje berggorilla’s in het wild zag, vergeet ik nooit meer. Ik vond het aanvankelijk best spannend. Zo’n berggorilla is toch een wild dier en ook best groot … Maar toen we bij de groep kwamen en ik de zilverrug zag, viel alle spanning van me af. Hij zat daar zo rustig, zo ontspannen. Hij leek zich er niet van bewust wat er allemaal om hem heen gebeurde. Ik vind het een schrijnend gegeven: zo’n relaxte aap die geen idee heeft dat zijn leefgebied al maar kleiner wordt.”
bij een gif t van € 39,95
Het aantal berggorilla’s is dankzij de
goede bescherming gegroeid. Parkmedewerkers zijn met steun van
IGCP en het WNF uitgerust met goede materialen en geschoold in het gebruik van moderne patrouille- en monitoringtechnieken. Het WNF was een belangrijke aanjager van de productie en het gebruik van energiezuinige kooktoestelletjes door de bevolking. De stoofjes verbruiken 50 procent minder brandhout of houtskool, waardoor de druk op het bos is afgenomen. Ruim 9.000 hectare is beplant met bomen waarvan duurzaam geproduceerde houtskool wordt gemaakt. Dankzij deze houtskool worden duizenden hectaren minder bos gekapt.
HIER WERKEN WE AAN Het WNF draagt financieel bij aan een
nieuwe telling van de berggorilla’s in het Virungagebergte en aan de verwerking van de gegevens. We houden de mogelijke aanleg van wegen in en rond het leefgebied van de berggorilla’s nauwlettend in de gaten en sturen aan op goede planning waarbij de natuur zoveel mogelijk wordt ontzien. Vanwege de groeiende behoefte aan hout en houtskool werken we samen met de lokale bevolking structureel aan duurzame bosbouw rondom de parken. Doel: (illegale) activiteiten binnen het park verminderen. 24 Panda
GRATIS
DANKZIJ UW STEUN BEREIKT
Bij een gift vanaf € 39,95 krijgt u het schitterende fotoboek ‘Aarde op 1’ cadeau. U kunt gebruikmaken van de antwoordkaart hiernaast of online een gift overmaken op via wnf.nl/boekaardeop1 Let op: de actie geldt zolang de voorraad strekt!
Beeld: ontbossing: Brent Stirton/Gettyimages, gorilla’s: Christophe Courteau/Naturepl, Tania: Tania Kross
‘Om nooit te vergeten’
Humberto Tan, WNF-ambassadeur
In dit boek neemt onze ambassadeur Humberto Tan u mee op een wonderlijk avontuur. Een reis rond de wereld in prachtige natuurfoto’s. We gaan van de Hollandse polder tot aan de Afrikaanse steppes. En van de verstilde schoonheid van de Noordpool tot aan de kleurrijke koralen van Oceanië.
Eigenlijk bestaat er geen betere manier om te illustreren hoe indrukwekkend de natuur is. En hoeveel we te verliezen hebben. De foto’s zijn beschikbaar gesteld door een breed scala aan professionele en amateurfotografen. Toch hebben ze een ding gemeen: allemaal zetten ze de aarde op 1.
Panda 25
D
e cijfers zijn schrikbarend. Jaarlijks worden naar schatting enkele tienduizenden olifanten gedood voor hun ivoor, vooral in CentraalAfrika. Gemiddeld één per kwartier! In Zuid-Afrika werden vorig jaar 1.215 neushoorns gestroopt, 93 (!) keer zo veel als in 2007. En de afgelopen eeuw nam het aantal wilde tijgers met maar liefst 97 procent af.
Statussymbolen
De oorzaak van de huidige stroperijcrisis ligt in Azië. Daar zijn ivoren beeldjes, tijgerwijn en medicijnen op basis van neushoornhoorn gewilde statussymbolen. Voorheen kon slechts een klein deel van de bevolking deze ‘luxe’ producten kopen, maar door de toenemende welvaart hebben steeds meer mensen de financiële middelen om deze spullen aan te schaffen. Dat is koren op de molen van handelaren: zij faciliteren maar al te graag deze lucratieve handel en verdienen er goud geld aan.
WILDE DIEREN ALS KOOPWAAR
DOOR DE TOENEMENDE WELVAART IN AZIË IS DE ILLEGALE HANDEL IN (PRODUCTEN VAN) WILDE DIEREN VOOR VEEL CRIMINELEN ENORM LUCRATIEF. OLIFANTEN, TIJGERS EN NEUSHOORNS DELVEN HET ONDERSPIT. Beeld: WWF/James Morgan
26 Panda
Lage pakkans, hoge winsten
Een team van dierenartsen en forensisch wildlife experts neemt een bloedmonster af van een inbeslaggenomen tijgertje. Het dier werd samen met vijftien andere jonge tijgers in een vrachtwagen van Thailand naar Laos gesmokkeld, met China als vermoedelijke eindbestemming.
Hoewel de handel in wilde dieren is gereguleerd via het CITES-verdrag, schort het in veel landen aan de naleving van deze wettelijke bescherming. Veel criminelen laten zich niet weerhouden, want de kans om gepakt te worden is klein, terwijl de winsten enorm zijn. Het Wereld Natuur Fonds zet zich al jaren in tegen stroperij, maar de huidige crisis vraagt om een nog beter georganiseerde en intensievere aanpak. We moeten voorkomen dat de olifant, neushoorn en tijger uitsterven. Panda 27
DE TIJGER • Het aantal Siberische tijgers in Rusland is de afgelopen tien jaar toegenomen van ongeveer 480 naar circa 540 exemplaren nu.. • I ndia telt 2.200 Bengaalse tijgers. Een flinke stijging. Bij de laatste grote telling in 2010 waren het er 1.700 en in 2006 slechts 1.400. De Indiase overheid en natuurbeschermingsorganisaties, waaronder het WNF, hebben de laatste jaren enorm ingezet op betere bescherming van tijgers. •H et speurhonden-trainingsprogramma van het WNF werpt vruchten af. Zo werd onder meer in Rusland een smokkelaar van tijger- en berenvlees aangehouden, dankzij de inzet van een speurhond. De man kan een gevangenisstraf van drie tot zeven jaar en een boete van € 15.000,- tegemoet zien.
RENÉ FROGER, schreef met zijn team een lied over de neushoorn: “Vorig jaar werden er per dag drie neushoorns gestroopt in Zuid-Afrika. Drie! En het ziet ernaar uit dat het er dit jaar nóg meer zijn. Dat is toch niet te bevatten. Helemaal als je bedenkt dat zo’n hoorn bestaat uit keratine, hetzelfde materiaal waaruit ook onze nagels bestaan. Daar komt bij dat het niet wetenschappelijk is bewezen dat neushoornhoorn een medicinale werking heeft. Deze dieren worden dus helemaal voor niks gestroopt.”
Het Wereld Natuur Fonds voert structureel een wereldwijde strijd tegen wildlife criminaliteit. Dankzij uw steun zetten we steeds opnieuw stappen in de strijd tegen de stroperij van olifanten, tijgers en neushoorns.
DE OLIFANT
DE NEUSHOORN
• Een grensoverschrijdende samenwerking tegen stroperij tussen Congo, Gabon en Kameroen wierp zijn vruchten af. Een anti- stroperij-operatie van dertig dagen door de drie landen resulteerde in de arrestatie van de beruchte stroper Emmanuel Mboundji en vijf van zijn collega’s..
• I n Nepal is vorig jaar opnieuw geen enkele neushoorn gestroopt. Het is de afgelopen vijf jaar al drie keer gelukt om de teller 365 dagen op nul te houden.
• In Tanzania werkte het WNF mee aan een training van 71 mede werkers van de douane, veiligheidsdienst, politie, vrachtverwerkers en wildlife-dienst. Zij verbeterden hun vaardigheden om met röntgenapparatuur echt en namaak-ivoor van elkaar te onderscheiden. • In Kameroen werd een netwerk van lokale informanten opgericht. Het ministerie van Bos en Wildbeheer organiseerde samen met de informanten plaatselijke antistroperij- en handhavingsoperaties, waarvoor het WNF financiële steun gaf. Tien stropers werden daarbij gearresteerd en vervolgd. Ze kregen tussen de vier en achttien maanden gevangenisstraf en werden beboet voor in totaal 38.000 dollar. Ook werden 44 geweren en munitie in beslag genomen. 28 Panda
HIER WERKEN WE AAN Het opzetten van extra antistroperij-
•H et WNF levert militairen en lokale bevolking van nationale parken slimme technologie, zoals gps en onbemande vliegtuigjes, om stropers af te schrikken. Alleen al in Chitwan Nationaal Park in Nepal zijn in een half jaar tijd meer dan 650 verdachten van wildlife criminaliteit opgepakt. Onder hen een van de beruchtste stropers, Raj Kumar Praja. Hij heeft bekend 19 neushoorns te hebben gestroopt en zal worden berecht. •H et aantal zwarte neushoorns in KwaZulu-Natal steeg in tien jaar tijd van 411 naar 500 dieren. Ondanks de stroperij die in dezelfde periode explodeerde.
patrouilles, om de kans te vergroten dat stropers op heterdaad worden betrapt. Het verbinden van tijgergebieden zodat er een groot natuurlijk netwerk ontstaat van beschermde gebieden die geschikt zijn voor tijgers. Het oprollen van criminele bendes door in te zetten op intensieve opsporing en hogere straffen. Het terugdringen van de vraag naar producten van wilde dieren door het geven van voorlichting aan consumenten en zakenmensen.
• I n Nepal leven 645 Indische neushoorns in het wild. Bij de vorige telling in 2011 waren dat er nog 534. Een stijging van 21 procent. Panda 29
Beeld: olifant: Steve Bloom/SteveBloomimages, neushoorns: Brent Stirton/Gettyimages, tijger: NaturePL/Andy Rouse/WWF, René: René Froger
‘Neushoorns worden helemaal voor niks gestroopt’
Tekst: Anique Mangnus
WAAROM ZET JIJ DE AARDE OP 1?
Beeld: WWF-Mongolië
Altantsetseg Lkhagvasuren met de scholieren voor een kunstwerk dat is gemaakt van vallen die door de bevolking zijn ingeleverd.
‘Dit educatieproject kan sneeuwluipaarden redden’ Bij het Wereld Natuur Fonds zetten gepassioneerde natuurbeschermers zich dagelijks in om ook anderen de aarde op 1 te laten zetten. Zoals Altantsetseg Lkhag vasuren van WWF-Mongolië. Zij startte een educatieproject voor kinderen ter bescherming van de sneeuwluipaard.
“Mijn werk voor het WWF stelt me in staat anderen te motiveren in harmonie met de natuur te leven. Met de sneeuwluipaard bijvoorbeeld. Sneeuwluipaarden worden gedood doordat ze gevangen raken in vallen. En er zijn mensen die uit wraak een sneeuwluipaard doden, omdat deze hun vee heeft aangevallen. Samen met mijn collega’s heb ik een educatieproject opgezet. Via voorlichting en het zoeken naar alternatieve methoden om het vee te beschermen tegen de sneeuw luipaard, willen we voorkomen dat sneeuwluipaarden onnodig gedood worden. Onderdeel van het project is een educatieve film waarin het traditionele respect
voor sneeuwluipaarden nieuw leven wordt ingeblazen. Ook werd kinderen uit verschillende dorpen het verhaal ‘de wens van een sneeuwluipaardkitten’ verteld. Dit kitten wenst dat zijn sneeuwluipaardmoeder niet wordt gedood in de val. De kinderen vertelden het verhaal thuis en vroegen hun ouders de vallen in te leveren bij WWF. In ruil hiervoor kregen ze keukengerei. Er zijn inmiddels ongeveer 136 vallen verzameld, ingeleverd door meer dan 40 families. Deze vallen zijn verwerkt in een groot kunstwerk om ook op lange termijn aandacht te vragen voor het probleem van de vallen.” Panda 31
NIEUWS
NIEUWS
Bedankt voor uw steun!
Nederlandse natuur op 1!
Dankzij de steun van 788.000 donateurs en vele anderen hebben we in 2014/2015 ruim € 72 miljoen aan inkomsten ontvangen. Daarmee kunnen we veel bereiken in de natuur. We zijn iedereen die ons heeft gesteund dan ook erg dankbaar.
Wat kregen we binnen? x € 1.000
Wie aan Nederland denkt, denkt aan rivieren, polders, dijken en de Noordzee. Maar wist u dat ook wij in ons soms koude kikkerlandje unieke natuur hebben van internationale allure? Het is natuur om trots en zuinig op te zijn.
Tijgers in Bhutan geteld In het koninkrijk Bhutan leven tussen de 83 en 130 tijgers, blijkt uit de eerste officiële nationale tijgertelling die er werd gehouden. Geen makkelijke klus, want meer dan zeventig procent van het land bestaat uit dichte, afgelegen bossen en zelfs op 4.000 meter hoogte komen tijgers voor. Voor het tellen zijn cameravallen gebruikt. Eerder werd het aantal tijgers op slechts 75 geschat.
De Noordzee is het grootste natuurgebied van Nederland, met veel soorten vissen, vogels, zoogdieren en zelfs koraal. Maar de staat van de Noordzeenatuur is de afgelopen decennia achteruitgegaan. Inmiddels lijkt het iets beter te gaan: populaties vissen en zeezoogdieren zijn sinds 1990 met gemiddeld 25 procent toegenomen (Living Planet Report – Natuur in Nederland). Een aantal commerciële visbestanden, zoals haring en schol, is gegroeid en de zeehonden profiteren van betere bescherming en schoner water. Maar deze verbetering staat niet in verhouding tot het eerdere verlies. Er is weinig harde ondergrond over waar soorten zich op kunnen vestigen. De populaties bedreigde roggen, haaien en kabeljauwen staan ook nog steeds onder druk.
OP HET LAND
Ook op het land heeft Nederland indrukwekkende natuur. Maar het Living Planet Report – Natuur in Nederland stelt dat in onze natuurgebieden de omvang van populaties diersoorten drastisch afneemt. Aantallen weidevogels en vlinders in het agrarisch landschap nemen nog steeds zorgwekkend snel af. Ook in de duinen en het heidelandschap staat de natuur er slecht voor. Het WNF pleit voor het vasthouden aan strenge en heldere wetgeving en het belang van onderzoek naar biodiversiteit in Nederland. Kennis en wetgeving vormen de basis voor bescherming van de natuur. Verder is een fundamentele keuze nodig voor meer duurzame landbouw.
Het in oktober verschenen Living Planet Report – Natuur in Nederland schetst het meest uitgebreide beeld van trends in dierpopulaties Living Planet Report in Nederland tot nu toe. De Natuur in Nederland complete versie vindt u op: REPORT
Het WNF werkt aan een netwerk van beschermde zeegebieden in de Noordzee. Daarnaast dragen we bij aan de terugkomst van schelpdierbanken en herstel van de populaties haaien en roggen.
NL
2015
WNF.NL/LPRNEDERLAND 32 Panda
Sponsoring en royalties bedrijven
€ 978
Overige baten
€ 8.424
Nalatenschappen
€ 3.229
Beleggingsopbrengsten
€ 28.500
Nationale Postcode Loterij
€ 5.472
Eenmalige giften en donateursacties
Donaties
Wat gaven we uit? x € 1.000 € 2.691 € 8.374
Kosten beheer en administratie
Voorlichting en educatie
Hoera, dertien baby’s! Beeld: tijger: 123RF, neushoorns: WWF-India
Onze delta is een internationale delta: door de rivieren verbonden met België, Luxemburg, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Frankrijk. Het is een voedselrijk gebied en zeer waardevol voor veel dier- en plantensoorten. Het is de ‘pleisterplaats’ voor miljoenen trekvogels en de toegangspoort tot West-Europa voor trekvissen als de zalm, de paling en de steur. Om onze voeten droog te houden, heeft Nederland vooral ingezet op dammen- en dijkenbouw. Zo zijn met de Deltawerken de riviermondingen grotendeels afgesloten, waarbij natuur verloren ging. Het WNF laat zien dat veiligheid heel goed gecombineerd kan worden met natuurontwikkeling, door mét het water te werken in plaats van ertegen. Zo gaan in 2018 de Haringvlietsluizen op een kier. Dat betekent meer dynamiek en ook meer ruimte voor trekvissen en -vogels, maar er is meer nodig. Met het Droomfondsproject Haringvliet (haringvliet.nu) werken we – met steun van de Nationale Postcode Loterij – samen met vijf natuurorganisaties aan een vitaler Haringvliet.
DE NOORDZEE
€ 1.942
Subsidies van overheden
€ 23.012
Beeld: bruinvis: Stichting Rugvin/Ernst Schrijver, tureluur en steur: Jelger Herder
DE DELTA
€ 1.410
€ 8.415
Kosten werving baten
Sinds 2012 zijn er in Manas Nationaal Park al dertien neushoornkalfjes geboren! In Manas waren Indische neushoorns eind vorigeeeuw nog uitgeroeid. Tussen 2008 en 2012 zijn achttien Indische neushoorns naar dit park verhuisd. Door het verhuizen van neushoorns van het ene gebied naar het andere kunnen meer populaties ontstaan. De spreiding van neushoorns over verschillende gebiedenverhoogt niet alleen hun veiligheid, het verkleint ook het risico dat ze doodgaan aan besmettelijke ziekten. Daarnaast vergroot het de kans op nageslacht. Het Wereld Natuur Fonds was nauw betrokken bij de verhuizingen.
€ 38.500
Natuurbescherming buitenland
€ 3.541
Natuurbescherming Nederland
Resultaat € 11.446*
* Het positieve resultaat over boekjaar 2014/2015 is een direct gevolg van de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij voor Droomfonds project ‘Natuurherstel Haringvliet’. Terwijl de baten in lijn met verslaggevingsregels ineens in dit boekjaar verantwoord zijn, zullen de bestedingen aan dit project in de komende jaren plaatsvinden en verantwoord worden. Exclusief de aan dit project gerelateerde baten ad € 13,5 miljoen en bestedingen ad € 1,3 miljoen bedraagt het resultaat € 738.000 negatief.
Panda 33
Tekst: Anique Mangnus Beeld: Milan Vermeulen
WAAROM ZET JIJ DE AARDE OP 1?
Voor al uw vragen en opmerkingen kunt u ons bereiken via ons gratis nummer
Vind ons ook op:
youtube.com/wwfnetherlands
0800-1962
instagram.com/wnfnederland
facebook.com/wereldnatuurfonds twitter.com/wnfnederland
pinterest.com/wnfnederland
(op werkdagen van 9.00-17.00 uur)
INFO Postadres: Postbus 7, 3700 AA Zeist E-mail: info@wwf.nl Website: www.wnf.nl
Haaien en walvissen beschermd
‘Ook in ons testament staat de Aarde op 1’ Het Wereld Natuur Fonds is de duizenden mensen die op hun manier de Aarde op 1 zetten enorm dankbaar. Zo ook Meep en Hanneke van Kampen. Zij hebben het WNF opgenomen in hun testament. Meep: “Het Wereld Natuur Fonds staat al jaren op ons lijstje van donateurschappen. We willen een bijdrage leveren aan meerdere goede doelen, waarvan de natuur er één is. Die is echt het beschermen waard. Ik ben dierenarts en dus ook beroepsmatig met de natuur bezig. Als kind groeide ik op op het platteland. Lekker spelen in en rondom sloten. Op m’n rug in het gras liggen, kijken naar de veldleeuweriken in de lucht. Prachtig was dat. Ik genoot er van. Ook nu nog, in mijn eigen tuin, kan ik genieten van de prachtige natuur. De natuur gaat ons aan het hart. Het was dan ook een bewuste keuze om het Wereld Natuur Fonds op te laten nemen in ons testament. Dat is onze manier om de Aarde op 1 te zetten. Een bijkomend voordeel is dat het WNF geen erfbelasting hoeft te betalen, omdat het een ANBI-status heeft. Al het geld dat we geven gaat dus naar het natuurbeschermingswerk van het WNF.” Wilt u meer weten over de mogelijkheden om het WNF op te nemen in uw testament, vraag dan geheel vrijblijvend de gratis brochure aan met de antwoordkaart in deze Panda. Of kijk op WNF.NL/TESTAMENT 34 Panda
Foto: ijsberen: Diergaarde Blijdorp/Rob Doolaard, haai: Brian J. Skerry/National Geographic Stock/WWF, kwallen: David Peskens
Begin september heeft Nederland rond Bonaire en Saba een reservaat voor haaien en walvissen uitgeroepen. De uitzonderlijke rijke tropische onderwaternatuur in Caribisch Nederland wordt daardoor een stuk beter beschermd. Het Wereld Natuur Fonds financierde het onderzoek dat het belang van de gebieden aantoont. In de nieuwe reservaten worden onder meer maatregelen genomen tegen illegale visserij en bijvangst. De lokale natuur- en visserijorganisaties worden betrokken bij de bescherming.
WNF en Blijdorp bundelen krachten Het WNF en Diergaarde Blijdorp bundelen de krachten om meer aandacht en steun te vragen voor wereldwijd natuurbehoud: het WNF beschermt de natuur overal ter wereld en in Blijdorp kunnen bezoekers ook dicht bij huis van prachtige natuur genieten. Daarnaast ondersteunt Blijdorp natuurbeschermingsprojecten in het veld. Blijdorp en het WNF werken op dit moment al concreet samen aan het beschermen van ijsberen op Spitsbergen, waar ijsbeer Isdimma gezenderd werd.
IJsbeertweeling Sizzel en Todz 1 jaar
EXCLUSIE VE Deze winter zet ook Blijdorp de Aarde op 1 AANBIEDING door de ijsbeertweeling Sizzel en Todz in de schijnwerpers te zetten. De tweeling wordt op 2 december één jaar. Als trouwe donateur kunt u ze extra voordelig een verjaardags bezoek brengen. U krijgt tot en met 31 januari 2016 twee toegangskaarten voor de prijs van één. De tickets zijn uitsluitend online te bestellen; hier vindt u ook de actievoorwaarden.
2=1
Kijk voor meer informatie over Blijdorp, de ijsbeertweeling en deze actie op DIERGAARDEBLIJDORP.NL/WNF
Wie wint de WNF-Photo Award? David Peskens maakte deze prachtige foto van aangespoelde kwallen op het strand van Ventspils (Letland), die is genomineerd voor de WNF-Photo Award. De afgelopen maanden zijn honderden foto’s ingestuurd voor deze grootste natuurfotowedstrijd van Nederland voor jong en oud. De jury, onder leiding van Frans Lanting, maakt op 13 december de winnende foto’s bekend. Benieuwd? Kijk vanaf 13 december op WNF.NL/WNFPHOTOAWARD voor de uitslag.
Het Wereld Natuur Fonds voert het
Het Wereld Natuur Fonds legt bij uw aanmelding gegevens vast
CBF-keurmerk van het Centraal Bureau
die we kunnen gebruiken om u te informeren over onze activiteiten,
Fondsenwerving. Dit houdt in dat het Wereld
projecten en producten. Als u deze informatie niet wilt ontvangen,
Natuur Fonds voldoet aan strenge eisen op
kunt u dat aan ons laten weten via Antwoordnummer 7040,
het gebied van financieel beheer, organisatie,
3700 TA Zeist of via info@wwf.nl. U kunt zich op elk gewenst
bestuur en fondsenwerving.
moment uitschrijven voor onze e-mails.
Panda 35
ZET SAMEN MET ONS DE AARDE OP 1
Foto: NaturePL/Visuals Unlimited/WWF
UW STEUN IS VOOR ONS HEEL BELANGRIJK. WANT DANKZIJ UW HULP KUNNEN WE DE BELANGRIJKE EN KWETSBARE NATUUR OP AARDE BESCHERMEN. BEDANKT!
Gaat u verhuizen of zijn uw gegevens onjuist? U kunt uw gegevens zelf online wijzigen op www.wnf.nl/gegevenswijzigen. Natuurlijk kunt u voor het melden van een verhuizing ook gebruik maken van een PostNL Verhuisbericht. Vermeld dan s.v.p. uw administratienummer (het nummer boven uw naam en adres). Bellen kan ook: 0800-1962 (gratis).
Retouradres: Wereld Natuur Fonds, Postbus 7, 3700 AA ZEIST