April 2012
Monsterlijke kroostvreter Er doen heel wat fabeltjes de ronde over de 'draak' die op het Indonesische eiland Komodo leeft. Dat dit reptiel een overgebleven dino is bijvoorbeeld en dat hij wel zeven meter lang zou kunnen worden. Sterk overdreven, maar de komodovaraan is met zijn lengte tot drie meter wel de grootste hagedis ter wereld. Nog zo’n monsterlijk feitje: de vleeseter met vlijmscherpe tanden eet werkelijk alles wat op zijn pad komt, van herten
of mensen tot soms zelfs zijn eigen kinderen! Een vrouwtje legt haar eieren in een zandkuil. Als de jongen uitkomen, weten ze instinctief meteen dat het niet veilig is en zoeken ze het hogerop. Ze verstoppen zich in bomen en voeden zich daar met insecten en kleine reptielen en zoogdieren. Volwassen varanen zijn geen klimmers, dus daar zitten de jongen wel even veilig. Pas na een jaar of vier durven de draken het leven tussen hun bloeddorstige soortgenoten op de bodem aan.
tinct of de biologische Of je het nu intuïtie, ins dieren hebben wel een klok noemt: bijna alle t t hen precies vertelt wa ingebouwd systeem da tijd t ze moeten doen. Is he goed voor ze is of wat ten? we als de bliksem vluch om te paren? Moeten ct! Heel handig, zo’n instin
Fear for life Ben jij doodsbang voor een slang? Schrik je je het apelazarus van een spin? Dan is er niks mis met je, dat zit gewoon in je genen. Aangeboren angst komt in de beste families voor. Sterker nog: juist de angsthazen weten te overleven. Zo kan een over moedige antilope die niet bang is voor een leeuw het wel schudden. Jonge weidevogels zijn bang voor het silhouet van een roofvogel. Ze voelen feilloos aan wanneer het niet veilig is en duiken
snel weg als ze een schim van zo’n rover herkennen. Van een overvliegende onschuldige gans trekken ze zich niks aan. Veel dieren met een giftige beet of een pijnlijke steek zijn duidelijk herkenbaar aan opvallende kleuren. Het zwart en geel van een mangroveslang bijvoorbeeld. Die kleurcode herkent een reiger instinctief, dat hoeven ze van niemand te leren. Ook bij ons zit die angst ingebakken. Heel functioneel dus.
Na 17 jaar ondergrondse jeugd vliegen 17-jaars cicaden synchroon uit om te paren.
Vliegende termieten vliegen massaal tegelijkertijd uit om een partner te vinden en een nieuw volk te stichten.
So You Think You Can Dance? Ken je ‘m alleen in een origami-versie? Dan is het tijd om de kraanvogel eens wat beter te leren kennen! Heel mooi hoor, die gevouwen kunststukjes – in China en Japan staat de kraanvogel symbool voor geluk, hoop en een lang leven – maar in het echt is de statige vogel nog veel indrukwekkender. Allereerst om hun looks. Er zijn 15 verschillende soorten, die allemaal een groot en imposant ooievaar-achtig figuur hebben en een sierlijk verenpak met mooie kleuraccenten. De grootste en een van de mooiste is de Japanse kraanvogel, een wit-zwart exemplaar met een rood 'kroontje' op zijn kop. Dat hebben zowel mannetjes als vrouwtjes. In de dierenwereld is meestal de man de uitslover, maar om elkaar te verleiden moeten deze langnekken dus allebei evenveel moeite doen.
De kraanvogels maken elkaar het hof met een indrukwekkend staaltje imponeerkunst: de balts, een opvallende en luidruchtige dans waarbij ze druk met wijd gespreide vleugels om elkaar heen springen, soms wel meters hoog. Op dansles hoeven ze daarvoor niet. Hun instinct vertelt hen precies hoe ze de meest imponerende pasjes en sprongen kunnen maken. Dat gaat dus allemaal volkomen moeiteloos. Nou ja, moeiteloos... meestal ziet zo’n baltsballet er heel elegant uit, maar kraanvogels zijn nogal lange slungels, waardoor het hele ritueel vaak wel een komisch tintje krijgt. De bewegingen van het aanstaande kraanvogelkoppel zijn intuïtief sterk op elkaar afgestemd. Ze draaien kringetjes om elkaar, zwepen elkaar op en maken – na elkaar of tegelijkertijd –
n j i c i d Kleime
dezelfde bewegingen. Even flink erbij trompetteren en succes verzekerd! De Japanse kraanvogel is een van de zeldzaamste soorten, maar gelukkig zijn de mooie vogels nu beschermd en herstelt hun aantal zich weer. Wist je trouwens dat er ook kraanvogels in Nederland voorkomen? Dat zijn Europese kraanvogels, die hier al langer als trekvogel komen voor een tussenstop op hun reis van Afrika of Zuid-Europa naar hun zomerverblijf in het noorden. Een paar jaar geleden hebben ze besloten dat ons kikkerlandje ook best een fijne plek is om hun kroost te laten opgroeien. Enkele paartjes broeden nu al jarenlang in een veengebied in Drenthe.
d een opvallen Ara’s hebben ze renpak. De veelkleurig ve in aaien leven grote papeg , ka Zuid-Ameri Midden- en Amazonevooral in het het Helaas gaat regenwoud. n va t de ara’s: niet goed me en rt o staande so de 17 nog be t a D bedreigd. worden er 7 ing door ontboss komt vooral et H l. gelhande en illegale vo t e o ur Fonds d Wereld Natu de lles aan om er daarom a en rm te besche papegaaien e g handel te n en de zwarte te gaan.
hikt de ara Gelukkig besc a natuurlijk over een prim ij echanisme. H overlevingsm t a w f ie ct in k inst weet namelij m goed voor he goed en niet l e ve n a a enu st is. Op zijn m n a rv a a w , chten zaden en vru ? im sl t ie N . tig zijn sommige gif eigen daar zo zijn De ara heeft Als hij or: klei eten! oplossing vo selijk maaltijd mis zich na een ar ie ij precies wa voelt, weet h portie roevers een langs de rivie n soort klei – ka kaolien – een nti-gifgoedje vinden. Het a es in de foute stofj neutraliseert im! zijn lijf. Wél sl
Check online hoe ara's hun instinct achterna gaan en klei van de rotsen pulken met hun snavels.
Bekijk op lifeguard.wnf.nl het filmpje van een indrukwekkende kraanvogelbalts.
Eens per jaar en na volle maan laten koralen tegelijk eitjes en zaadcellen in het zeewater los.
n leg timen hu gen n e z e m Kool un jon zodat h er het precies t wanne é n n e m upsen uitko n bladr a a d o b aan otst is. het gro
Beesten met reisjeuk tb e m n e l l i B
oodschap
en de jonge elukkig word G e groep te pansees in d s leven in gro im e se ch n a p , im n h C ls ze zich ftijde aard, zelfs a t allerlei lee e sp e m g , n e p e ro g t gedragen. kids oorlijk irritan vrouwtjes en h e te s, b e tj e n n a k m ben een wit delij kleintjes heb Heel gemoe r. ie n a e D a lk te e rs r te o ls o ch d hun a aar op a p o m r s a a a p h r k a a lu p lijkt het, m ntjes voelen ansees r die witte ko taat! Chimp o ts o n d o e zi ru r e ar pansees elijk een wa lwassen chim vo uk niet e zi ru hebben nam dat ze zo’n en zo’n n ct a a in s st o in o rs ill e fe n. relschopp een oeten neme ontaarden in te serieus m l a es tj in e kl n a ie kan al gauw aar het d tie van d n W e . rr g o cu rl n o o o C complete al om nog niet te gaat? Meest even ze toch o h eken e d ie allemaal om ep en w , want die zo n ro te g e ch d a n rw e n ve n willen status bin . aar status e n n e t b ie b n e h g o g n a n wijfjes m n. Lekker late nog niet pare klieren dus! Kan jij het witte staartje van de spelende chimpanseebaby ontdekken? Bekijk het filmpje op lifeguard.wnf.nl.
Bosflat
Wat nu als je later op jezelf gaat wonen en niet kunt kiezen tussen de stad en een groen plekje? Neem het bos gewoon mee op je flatje! Architect Stefano Boeri ontwierp voor Milaan een flatgebouw dat tegelijkertijd een verticaal bos is. Handig, want zo wordt de lucht in een van de meest vervuilde steden van Europa meteen een stuk schoner. Het bos is bovendien superzuinig in onderhoud. De planten en bomen worden namelijk verzorgd met afvalwater.
Kijk op lifeguard.wnf.nl onder 'hebbedingen'.
Groeien maar!
Kijk op lifeguard.wnf.nl onder 'hebbedingen'.
De kreeftsoort Caraïbische langoest trekt in de herfst in polonaise naar dieper water, precies voor de stormtijd.
Neusje van de za lm
Paling
Zalmen leven in de zee, maar ze zijn ver daarva ndaan geboren in een be ek of rivier. De reis naar zee was als klein zalmpje ee n makkie: gewoon stroomaf waarts laten meedrijven . Als ze zelf na een tijdje eitje s op hun eigen geboortepl ek willen gaan leggen, moe ten ze ineens honderde n kilometers
stroomopwaarts afleggen! De meeste zalmen flikken het, ondanks ob stakels als hoogteversch illen, stroomversnellin gen en hongerige beren. Hoe ze de weg weten? Door hun scherpe neus! De geur va n het water op zijn geboorte stek vergeet een zalm nooit en die ruikt ie al vanuit de zee.
paaien en sterve n. Nou, leuk einde hoor!
Krabkriebels
Hoewel de rode krabben van Christmas Isl and (bij Indonesië) in de zee worden geboren, brenge n ze het grootste deel van hun leven op het land door . Ze wonen in regenwoudhol en. In de regentijd in nove Paaien en sterve m ber krijgt de n krab ineens kriebe Een palingleven ls. Alsof ze is stoer. De allemaal een inge gladjakkers worde bouwde klok n geboren hebben, vertrekke in de Sargassoze n de krabben e (in de met miljoenen te Atlantische Oceaa ge lijk richting n), stromen zee. De mannen dan als larfje via gaan eerst en de Golfstroom wachten de vrou naar Europa, waa wtjes op om te r ze via paren. De vrouw rivieren en sloten tje s hebben ‘t verder het het moeilijkst, w land in trekken. ant zij moeten Na een paar op het juiste mom vetmestjaren krijg ent hun eitjes en ze ineens in zee leggen. Da last van reisjeuk t terwijl ze en een sterke zelf het zwemmen innerlijke drang zi jn verleerd om in de en makkelijk zoud Sargassozee te ga en kunnen an paaien. verdrinken. De m Niks kan ze stop annen zitten pen, voor eten dan inmiddels al hebben ze geen la ng weer tijd en soms blaadjes te smik gaan ze zelfs stuk ke le n in jes over land. het bos... Eenmaal aangek omen is het
Magneetknutselen
Een ster, een piramide, een bal of eh... misschien wel een muis of een olifant: met de magneetkubus M-Cube kun je eindeloos veel vormen maken. Gewoon door de 216 magneetkogeltjes steeds op een andere manier aan elkaar vast te klikken. Als je eenmaal begint, kun je echt niet meer stoppen met dit enorm verslavende spelletje.
Kijk op lifeguard.wnf.nl onder 'fun'. Groene vingers zijn niet per se vereist voor de eenvoudige plantenkits van Grow It. Alles wat je nodig hebt om een bonsaiboompje, cactus of een vleesetende plant te kweken zit in de doos: zaadjes, potjes, compost... Met een beetje geduld en een handleiding met simpele groentips heb je straks een plantenkunststukje om megatrots op te zijn!
Een fijne omgevin g, lekker temperatuurtje, et en in overvloed en heel veel maatjes dichtbij: dan zou je toch nooit meer willen verk assen? Toch zijn er dieren die alles zomaar in de steek laten, vanuit de onbedwingbar e drang om terug te gaan naar hun roots. Als zalmen , palingen of landkrabben ee nmaal hun besluit hebben ge nomen, is er geen houden meer aan. Ze móéten terug naar hun geboorteplek. En dat alles zonder navigatie systeem!
Titanic
D
Liefde is toch wel de allermooiste vorm van 'instinct', en laat er nu nét een van de spannendste liefdesdrama’s aller tijden in de bios draaien: Titanic 3D. Op het beroemde cruiseschip worden de rijke Rose en zwerver Jack verliefd op elkaar. Hun liefdesavontuur is heftig, maar slechts van korte duur. Waar het ‘kompas’ van sommige dieren soortgelijk gevaar misschien had kunnen afwenden, had niemand van de bemanning door dat er een fatale botsing met een ijsberg aan zat te komen...
Zalm
Geurpower! Volg je instinct – én je neus – en ga voor de jongen of het meisje die het lekkerst ruikt! Hopelijk doen anderen dat dan ook bij jou! Met de uitdagende geur Instinct van David Beckham of het intense Pulse van Beyoncé is je slagingskans behoorlijk groot. Instinct ruikt naar de citrusvrucht bergamot, sinaasappel en mandarijn, en Pulse heeft een bloemige citrusgeur op basis van Beyoncés favoriete bloem: de orchidee. Zo’n lekker geurtje winnen? Dat kan! Coty Beauty heeft voor de LifeGuardleden twee heerlijke sets samengesteld. Jongens kunnen een van de 10 David Beckham Instinct-sets winnen (t.w.v. € 31,50). Voor meiden zijn er 10 Beyoncé Pulsesets (t.w.v. € 38,50). In beide pakketten zit 30 ml eau de toilette of eau de parfum en 200 ml shower gel. Geef antwoord op de volgende
vraag, dan maak jij kans op zo’n fijn geurpakket: Een nachtpauwoog-mannetje kan zó goed ruiken dat ie de geur van een vrouwtje tot wel 11 km afstand kan opsnuiven. Met wat voor hulpmiddel(en) doet hij dat? -zijn snuit -zijn voelsprieten -zijn vleugels Tip: Het antwoord kun je vinden op lifeguard.wnf.nl onder 'dieren'. Stuur je antwoord vóór 15 juni 2012 naar lifeguard@wnf.nl en vergeet niet 'LifeGuard prijsvraag geurset' te vermelden en welke geurset je wilt ontvangen.
Vanaf 5 april te zien in de bios.
Colofon: WNF-LifeGuard Posterzine april 2012. Posterzine is een uitgave van het Wereld Natuur Fonds en verschijnt zes keer per jaar. Voor € 2,25 per maand ben je WNF-LifeGuard. Meer info: lifeguard.wnf.nl.
tjesEen vrouw der) woog (vlin u a p t h c a n baar ze vrucht s l a t k a ma rdoor r aan waa u e g n e e is 11 km s tot zo’n e j t e n n a m r ze eten waa w d n a t s f a n. moeten zij
We kunnen veel leren door goed naar het instinctieve gedrag van dieren te kijken.
missie kom in actie ! Skaten en tegelijkertijd keihard actie voeren voor de zeeschildpadden: Thomas haalde er € 113,- mee op! Voor welk bedreigd dier wil jij je talent inzetten? Kun jij net als Thomas iets bijzonders? Ben je bijvoorbeeld goed in simultaan schaken, een kei in slothing (net doen alsof je een luiaard bent) of een extreem breitalent? De ara’s, Siamese krokodillen of de orang-oetans zijn daar heel blij mee! Want door
ja/nee
mee te doen aan de Missie: Kom in Actie! kun je jouw favoriete bedreigde dier nu een handje helpen. Hoe? Door met behulp van jouw skills actie te voeren en geld in te zamelen. Vertel via lifeguard.wnf.nl iedereen van jouw idee en moedig ze aan om jouw actie te steunen. Waar wacht je nog op?! Doe op lifeguard.wnf.nl inspiratie op en check hoe jij ook kunt doen alsof je een luiaard bent!
Concept en creatie: YoungWorks, Amsterdam. Productiebegeleiding: Graphic, Leusden. Mocht er twijfel bestaan over het auteursrecht op gegevens of afbeeldingen in deze posterzine, neem dan contact op met YoungWorks, lifeguard@youngworks.nl.