WNF-Rangerclub TamTam april 2015

TA M TA M

nr.

4

2015

WNF-Rangerclub Magazine • www.rangerclub.nl

GA VOOR AAP!

bouw mee aan het orang-oetanbos!

Dr. Freek Vonk (32 jaar) is de bekendste bioloog van Nederland. Maar wat vindt hij zelf bijzondere wilde dieren?

Nog nooit gezien

‘Een zwarte jaguar! Mijn cameraploeg zag er wel een oversteken, maar ik keek net de verkeerde kant op.

Jaguars zijn heel schuw en zeldzaam. En maar één op de zeven jaguars is zwart.’

Favoriete dier

‘De luiaard. Hij hangt het liefst heerlijk kalmpjes in zijn boom. Maar als hij moet poepen of plassen, klimt hij er langzaam uit.

Dan gaat hij naar een soort speciale wc-boom in de buurt, waar alle luiaards uit de omgeving hun behoefte doen. Ik heb ze al heel vaak gezien in Costa Rica, Brazilië en Suriname.’

In actie voor de orang-oetan!

Vonk k Jacobus Naam: Free Geboren op: 24 februari 1983 in: Dordrecht

FOTO FREEK: ZAPP / NPO

Houdt van: Diere n bezoeken en reizen

2

actievoeren!

‘Ik ben zelf twee keer naar Borneo geweest om te zoeken naar orang-oetans. Ze zijn onze naaste familie en super belangrijk om te beschermen. Onwijs goed dat jullie er actie voor voeren. Ze zijn al een groot deel van hun leefgebied kwijt en daar moet zeker wat aan gedaan worden!’

Ga voor aap!

Kijk op 9 mei naar Zapp Your Planet.

Van de directeur: Beste WNF-Ranger, Het is een gek idee. Van één ‘mensaap’ komen er elke dag 200.000 bij.

Daar ben jij er ook eentje van: de Homo sapiens. Van een andere mensaap, de orang-oetan (‘bos-mens’ in het Maleis), zijn er steeds minder. Hun leefgebied op Borneo is de afgelopen jaren gehalveerd.

Zonder bos heeft de orang-oetan geen toekomst. Jij kan helpen om het bos te beschermen en te herstellen. Laat je van je beste mensapenkant zien en doe mee. Op pagina 10 lees je hoe je actie kunt voeren. Help de orang-oetan!

Johan van de Gronden, Algemeen directeur Wereld Natuur Fonds

ractie-TamTam is van: Deze speciale WNF-Range

.…

…………………………………………....................................

Naam:…………………………………………………………

……………………………......................................……

Leeftijd:……………………………………………………………

.

........................................................................

Woonplaats:…………………………....................

… er ben omdat: ………………..........……

Ik ben blij dat ik WNF-Rang …………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

..…..

........................................................................

………….................................................……………..

...………………………....................................…….

.........

Lievelingsdier:………...............................

ppig / mooi / stoer / lief Ik vind de orang-oetan: gra ..............................………………......................……

......... en ……..........................................................

… ng-oetan omdat: ……………………..………

Ik voer actie voor de ora ....

……………………………………………………...........................

…………………………………………………………………………

.................................................................…..

.......................................…...............................

!

Op pagina 18 kun je ruiken wat een orang-oetan eet!

inhoud 2

Wat heeft Freek Vonk met de orang-oetan?

4

Special: Help de orang-oetan!

10

Zó werkt de WNF-Rangeractie 2015

12

Actieposter: sms-actie

14

Tips voor een top-actie

16

Het leven van een orang-oetan

18

De orang-oetan van top tot teen

20

Oerwoudspel

21

Mijn eigen actieplan

22

Orang-oetanpuzzels

23

Clubactiviteiten / Volgende keer

24

Hupie

3

Probleem 1: Kappen van bomen

De afgelopen twintig jaar is

het leefgebied van de orang-

In het woud van de orangoetan staan hoge, dikke bomen. Het hout is hard en rot niet snel en is dus interessant voor mensen

oetan zeker met de helft

afgenomen. Hoe dat komt of

wat dat voor de orang-oetan betekent, lees je hier.

om iets van te maken. Ook in Nederland wordt het gebruikt: bijvoorbeeld voor kozijnen en deuren.

Help de oran De orang-oetan is een bijzondere aap.

In deze TamTam kun je alles over hem lezen. Hoe hij leeft, welk gevaar hij loopt en vooral: hoe wij hem helpen.

D

e orang-oetan ken je zeker. Die leuke aap uit Azië. Maar wat je vast nog niet wist: er zijn twee soorten orang-oetans. Eén soort leeft alleen op het eiland Sumatra, de andere alleen op het eiland Borneo. En over die Borneose orang-oetan gaat deze TamTam. Voor dit dier voeren we actie met de WNF-Rangeractie 2015. Doe je ook mee?

Een mensaap De orang-oetan is geen gewone aap. Het is een mensaap.

Er zijn meer dan 360 soorten apen op de wereld. Daarbij zijn maar zes soorten mensapen.

Vier vind je alleen in Afrika: de chimpansee, de bonobo en twee soorten gorilla’s.

En dan zijn er in Azië dus nog die twee soorten orang-oetans.

➼

Leefgebied van de borneose orang-oetan

Borneo ligt in Zuidoost-Azië. Het grootste deel hoort bij Indonesië, een kleiner deel bij Maleisië en een klein stukje is een apart land: Brunei.

4

Oplossing: Er zijn bedrijven die alleen hout gebruiken dat een soort diploma heeft. In de winkel staat er een merkje op: FSC. Dit hout wordt ook gekapt, maar op zo’n manier dat het

regenwoud niet kapot gaat.

Door bijvoorbeeld maar een beetje te kappen en ook weer nieuwe bomen te planten.

Special

ng-oetan!

Waar komt de naam ‘orang-oetan’ vandaan?

Het is Indonesisch. Het woord ‘orang’ betekent ‘mens’. En ‘oetan’ komt van het Indonesische woord voor ‘bos’. Bos-mens dus. Die naam is verzonnen door mensen die zelf niet in het bos wonen.

De mensen die daar wel wonen, noemen hem meestal ‘mawas’, dat is in hun taal het woord voor orang-oetan.

Het leefgebied van de orang-oetan is de laatste twintig jaar met zeker de helft afgenomen.

Boven in de bomen Borneo ligt op de evenaar. Daar is het altijd warm en het regent er veel. Er groeit bos met hoge bomen die het hele jaar groen blijven.

Veel bomen in dit tropische regenwoud zijn ruim 35 meter hoog en er staan zelfs reuzen van 70 meter: zo hoog als een gebouw van 25 verdiepingen! In dat woud zijn ook het hele jaar rijpe vruchten. Een prima plek dus, voor een vruchteneter en boomklimmer als de orang-oetan. Hij voelt zich er thuis en komt niet vaak op de grond.

➼

5

xxxxxxxxxxxxxxxx

Probleem 2: oliepalmen Op Borneo groeit de oliepalm goed. Daarom worden andere bomen in het woud gekapt en verbrand om op die plaats palmen te planten. De palmolie levert geld op voor de mensen

Bedreigingen voor de orang-oetan:

xxxxxxxxxxxxxxx

WEETJE 1 Een orang-oetan is met zijn armen wijd tot 230 cm breed.

6

omdat we het gebruiken om bijvoorbeeld margarine, chips en zeep te maken. Voor orangoetans zijn de palmplantages geen goed leefgebied.

Sommige bomen in het regenwoud zijn net zo hoog als een flatgebouw van 25 verdiepingen.

Houdt de orang-oetan van water?

Om te drinken wel. Daarvoor hoeft hij de boom niet uit: hij doopt de haren van zijn pols in een plasje water in een holle boom of plas. Daarna slurpt hij het water uit zijn vacht. Maar aan zwemmen heeft de orang-oetan een hekel.

Oplossing:

Oliepalmvruchten

De mensen kunnen ook op een andere manier geld verdienen aan het woud.

Bijvoorbeeld door er rotan te verzamelen.

Daar hoeven ze geen bomen voor te kappen. Van die klimplanten kun je stoelen vlechten.

Orang-oetanmoed

Specia l Rotan

er

Moeder met kind

y met kleuter en bab

in slaapnest

Elke nacht een nest De orang-oetan blijft nooit lang op één plek. Hij klimt van boom tot boom. ’s Avonds zoekt hij een lekker plekje op een stevige tak.

Met zijn sterke armen buigt hij takken naar elkaar. Hij maakt een matras van bladeren en als het regent een afdak. Dan draait hij zich op zijn zij en valt in slaap.

Veel fruit Het is moeilijker dan je denkt om in het grote regenwoud vruchten te vinden. Je moet weten waar de bomen met lekkere vruchten staan, maar ook wanneer die rijp zijn. Dat heeft elke orang-oetan van zijn moeder geleerd. Behalve fruit eet hij ook wel eens sappige bladeren, wat schors en soms een lekkere sprinkhaan of een maaltje eieren.

Wat vindt de orangoetan het lekkerst?

De orang-oetan houdt van allerlei vruchten, maar de lekkerste vindt hij de doerian. Dat is een grote, stekelige vrucht die naar knoflook met ui ruikt.

Sommige mensen vinden dat stinken, anderen vinden het heerlijk.

De orang-oetan smult ervan.

Op zichzelf Een gezelligheidsdier is de orang-oetan niet. Zeker de mannetjes niet: die leven in hun eentje. Alleen om te paren zoekt een man af en toe een vrouwtje op. Maar na een paar dagen gaat hij er weer vandoor. Met zijn kind bemoeit hij zich niet. Dat doet de moeder wel. En hoe! De baby draagt ze maandenlang met zich mee en daarna blijven ze nog jaren bij elkaar.

➼

7

xxxxxxxxxxxxxxxx Bedreigingen voor de orang-oetan:

xxxxxxxxxxxxxxx

Orang-oetanmoed

Probleem 3: Versnipperd woud Als er stukken bos verdwijnen kunnen orang-oetans niet meer van het ene stuk woud naar het andere gaan. Over de grond durven ze niet.

er

gebruikt bladeren als paraplu.

Zelfs de baby heeft zijn eigen blaadje gekregen!

WEETJE 2 Orang-oetanvrouwtjes zijn half zo zwaar als mannetjes.

Elke euro helpt!

Met het geld van de actie kunnen we de orang-oetan op Borneo helpen. We planten nieuwe bomen waar het bos verdwenen is.

Voor elke â‚Ź 4,- kunnen we op tien vierkante meter bomen zetten.

Ga maar eens meten in je kamer hoeveel dat is! De orang-oetan krijgt weer meer ruimte en meer voedsel om te eten.

8

Is de orang-oetan slim?

Ja, dat is hij zeker. Het is vooral knap dat hij zoveel planten kent.

Ook gebruikt de orang-oetan soms gereedschap. Een stokje om vruchtvlees uit een vrucht te peuteren bijvoorbeeld.

Of een groot blad als paraplu.

Oplossing: Tussen de overgebleven stukken bos planten we weer nieuwe bomen. Vooral bomen met vruchten die de orang-oetan graag eet.

Alleen dan maakt de orang-oetan een kans.

Hij heeft dan genoeg ruimte om te leven en voldoende voedsel...

...Doe daarom mee met de actie ‘Bouw mee aan het orang-oetan bos’!

Specia l

De orang-oetan is na de gorilla de grootste aap.

Orang-oetanman

Goed oppassen Met andere diersoorten in het woud bemoeit de orang-oetan zich niet veel. Een volwassen orang-oetan heeft ook niet veel vijanden. Hij kan een nevelpanter makkelijk verjagen.

Echt een gevaar voor de orangoetang is de mens. Er zijn nog steeds mensen die orang-oetans vangen.

In actie!

WEETJE 3 In Nederland kun je Borneose orang-oetans zien in Ouwehands Dierenpark en Apenheul.

Doe jij ook mee met de WNF? Rangeractie 2015

n het Bouw mee aa os. De orang-oetanb l je orang-oetan za ! jn zi r dankbaa

Nog erger is dat mensen het woud kappen. Zonder bomen is de orang-oetan nergens. Het aantal orang-oetans op Borneo neemt elk jaar af. Gelukkig kunnen we de orang-oetan wel helpen. Vooral door zijn bos op Borneo te beschermen en nieuwe bomen te planten. Daar is wel geld voor nodig en daarom voeren we actie. In deze TamTam lees je hoe je mee kunt doen. u

9

Zó werkt de WNF-Rangeractie De orang-oetan heeft jouw hulp hard nodig.

Hier lees je hoe je dat kunt doen.

ACTIEVOEREN IS EENVOUDIG! Meedoen is makkelijk. Haal zoveel mogelijk geld op voor de orang-oetan. Bijvoorbeeld door cupcakes te bakken, klusjes te doen of bij buren en familie langs te gaan. Op deze pagina zie je hoe mensen jou geld voor de orang-oetan kunnen geven.

• SMS: Mensen kunnen je actie steunen door een SMS te sturen. Maar daar heb je wel een unieke SMS-code voor nodig! Ga naar www.rangerclub.nl/ actie. Kies je eigen actienaam. Vul deze actienaam in op de SMS-kaarten. Nu kun je sms’jes verzamelen met je eigen actienaam! Deel je kaartjes uit en vraag iedereen om BOS plus jouw actienaam (bijvoorbeeld BOS Lotte07) te sms’en naar nummer 4333.

Elke sms is € 3,- voor het orang-oetanbos.

Let op: er zit altijd een spatie tussen BOS en jouw naam!

Zijn jouw kaartjes op, dan kun je nieuwe kaartjes printen via www.rangerclub.nl/sms.

• Contant geld: Heb je met het actievoeren contant geld opgehaald? Dit geld kun je via www.rangerclub.nl/actie aan ons overmaken.

Vraag je ouders om je hierbij te helpen.

Zelf overmaken kan natuurlijk ook via NL31RABO 0300 0000 30 o.v.v. ‘Rangeractie’.

• E-mail: Geen tijd om klusjes te doen of langs de deuren te gaan? Geen probleem! Jouw familie en vrienden kunnen je actie ook steunen met een online gift. Ga naar www.rangerclub.nl/actie en stuur ze heel eenvoudig een e-mail.

Op de site kun je zien hoeveel geld en sms'jes je al hebt ingezameld.

Even kijken hoor...

BOS HUPIE aan 4333...

Natuurlijk kun je ook met je actieboekje op pad gaan. In het boekje staat precies hoe dat werkt.

Boekje nodig? Vraag ’m aan via www.rangerclub.nl/boekje.

Bouw mee aan het orang-oetanbos!

ACTIEBOEKJE van :

RE101

Ja, ik wil een extra actieboekje aanvragen!

10

WNFRANGERACTIE 2015

WNF14165-02 Rangeractie 2015 selfmailer Cover.indd 1

20-02-15 15:57

Heb jij geld opgehaald voor de orang-oetan?

Dan ontvang jij een leuke prijs!

1. Elke actievoerder ontvangt een stoere orang-oetan DEURHANGER.

2. Bij een vol actieboekje of minimaal 12 sms’jes: een leuke orangoetan FIETSBEL.

3. Bij twee volle boekjes of minimaal 24 sms’jes: een orang-oetan SLEUTELHANGER.

Hoofdprijs:

superHoofdprijs:

ALS VIP NAAR APENHEUL!

EEN REIS NAAR DE ORANG-OETANS OP BORNEO!

De beste 6 actievoerders krijgen een VIPontvangst in Apenheul (in Apeldoorn).

Inclusief een rondleiding van een dierverzorger.

KIJK VOOR DE ACTIEVOORWAARDEN OP WWW.RANGERCLUB.NL/ACTIEVOORWAARDEN.

Samen met een ouder/verzorger ga je in 2015 op reis naar Borneo. Daar zul je de orang-oetan van dichtbij kunnen bewonderen! De 6 beste actievoerders maken kans op deze prijs.

11

* Voor elke SMS ontvangt het Wereld Natuur Fonds € 3 voor de orang-oetan

naar nummer 4333

(SPatie)______________

SMS: BOS

bouw mee aan het orang-oetanbos!

MAAK JE EIGEN SMS-CODE AAN OP RANGERCLUB.NL/ ACTIE. BIJVOORBEELD 'BOS PIETER' OF 'BOS LOTTE07'.

KIJK OP PAGINA 10 HOE HET WERKT. VUL DIT IN OP DE STIPPELLIJN MET EEN DIKKE STIFT. HANG JE POSTER GOED ZICHTBAAR OP!

w

s voonr een Tipo Felipe bekeek het koraal op Bonaire

Misschien was je vorig jaar ook al WNF-Ranger.

We hadden toen de actie ‘Gezond koraal? Help allemaal!’. Felipe was in 2014 de beste actievoerder.

Hij mocht naar Bonaire toe om te zien wat er gedaan is met het geld van de WNF-Rangeractie.

De actietip van Felipe:

akes verkocht en op ‘Ik heb onder andere cupc . Daarbij gaf ik etst de markt schoenen gepo eld was. bedo geld het r rvoo waa uitleg opgeeft niet , bent ef Belangrijk is dat je acti blijft.’ k delij vrien d altij k urlij en natu

SMS-kaarten

Koekjes bakken

1

Groep 3a van De Achthoek in Amsterdam maakte een complete bakkerij in de klas. Ze leerden alles over deeg maken, bloem wegen, water afmeten en het verkopen van de koekjes. Enne, ze hebben ze ook nog zelf geproefd. Jammie!

Ze haalden € 81,20 op.

14

Heb jij SMSkaarten gekregen voor de actie? Als je ze niet hebt, maak je ze gewoon zelf of download je ze op rangerclub.nl/sms. Zet er je persoonlijke SMS-code op en vraag aan de mensen of ze op die manier geld willen geven om de orang-oetan te helpen.

Sponsorloop

Sponsen gooien Tisa (10 jaar): ‘Kinderen mogen voor 50 cent op mij gooien met een natte spons.’

4

2 5 3 6 7

Organiseer een sponsorloop. Laat iedereen die meedoet, sponsors vinden. Je bent lekker sportief bezig en je haalt al snel een leuk bedrag op.

Voetbalparcours

Cenna (10 jaar): ‘Met mijn vrienden maakten we een voetbalparcours. In de gymzaal op school kon je hier aan meedoen voor 50 cent per keer.’

Boeken verkopen

Leest je vader of moeder op een e-reader? Vraag of je hun oude boeken uit de kast mag verkopen. Zeg tegen ze dat dat zo lekker opruimt. Dan mag het vast!

** Geld overmaken kan naar: NL31 RABO 0300 0000 30 o.v.v. Rangeractie ** Check

7

Speelgoed verkopen

Koningsdag

Sophie (7 jaar) uit Utrecht verkocht haar oude speelgoed.

Ze kreeg hulp van haar zusje Evie en haar vrienden Pepijn, Victor en Lonne. In een middag haalden ze € 44,29 op.

Op 27 april is het Koningsdag.

Verzamel alvast spulletjes om te verkopen. Neem ook je actieposter mee, dan ziet iedereen dat je actie voert voor de orang-oetan.

Muziek maken

Nagels lakken

Ga lekker aan de slag als straatmuzikant. Studeer een leuk liedje in op je keyboard of viool. Leg je pet erbij met een bordje dat de opbrengst naar de orang-oetan gaat. Succes!

Rosalie (11 jaar): ‘Ik houd van mooie nagels. Mensen mogen bij mij hun nagels laten lakken voor € 1,- (per tien nagels).’

8

Lege flessen

9

Verzamel statiegeldflessen en lever ze in.

Lespakket

10 11

12

Vraag aan je juf of meester of die het lespakket wil aanvragen. Zo kun je actievoeren met je hele klas of school. Opvragen kan via rangerclub.nl/lespakket.

Chiara ging naar Afrika

In 2013 voerden we actie voor de neushoorn. Chiara had het meeste geld opgehaald. Ze won daarmee de hoofdprijs en mocht helpen bij het verhuizen van de neushoorns in Zuid-Afrika.

De actietip van chiara:

‘De reis was heel bijzonder. Een mooie ervaring die ik nooit meer vergeet. Om geld op te halen ben ik langs de deuren gegaan. Niet iedereen geeft wat, maar als je volhoudt, dan kom je op een mooi bedrag uit.’

* column * column * column * column * column * column * column * column * column * column * column * column

top-actie!

Klaas van Kruistum

Zapp Your Planet gaat samen met het Wereld Natuur Fonds en hopelijk heel veel kinderen in actie komen voor orang-oetans in Borneo! Samen willen we bouwen aan het orang-oetanbos.

‘Ga voor aap!’ net zoals alle Zapppresentatoren en help ons mee!

Dag WNF-Rangers!

I

k vind mensen over het algemeen heel leuk, maar soms maken ze er echt een potje van. In Borneo hebben we zoveel bos gekapt, dat voor orang-oetans veel te weinig leefruimte overblijft. Zeg nou zelf: dan sta je als mens toch een beetje voor aap. Die prachtige, enorme apen hebben het bos en de bomen nodig om te kunnen leven en ik vind het heel belangrijk dat orang-oetans blijven voortbestaan, zodat wij op een afstandje kunnen leren en genieten van ze.

Het is de hoogste tijd dat we deze reusachtige dieren helpen aan een veilig en fijn thuis!

Samen met het Wereld Natuur Fonds willen we geld inzamelen door bomen te gaan planten.

Veel bomen! Van 4 tot en met 9 mei staat Zapp Your Planet helemaal in het teken van ‘Ga voor aap!’.

Op 9 mei organiseren we een fantastische Zapp Your Planetdag in ‘Beeld en Geluid’ in Hilversum. Zet die dag vast in je agenda en kom langs.

Ga jij ook voor aap? Verzin een actie en help ons mee. Lees in deze TamTam alles over de orang-oetan en hou Zapp in de gaten.

Groetjes, tum aas van Kruis

Kl

www.rangerclub.nl voor het laatste actienieuws ** Kijk naar Zapp Your Planet **

15

Het le orang

Diep in het woud van Borneo wordt een baby geboren.

Hoe zou het verder met deze kleine orang-oetan gaan?

0 JAAR

Moeder is 8 maanden

zwanger geweest. Nu is de baby geboren. Hoog in een boom. Het is een jongetje.

Hij klemt zich vast aan haar vacht. En hij weet al dat hij melk bij haar kan drinken.

1 JAAR

Na een jaar kan hij

klauteren. Ver van zijn

moeder gaat hij niet. Dat zou hij ook niet mogen van zijn moeder. Die beschermt hem goed.

16

** Goeie tip of mooie foto van je actie? Mail dat dan aan

ven van een -oetan 6 JAAR

Hij gaat al steeds verder

bij zijn moeder vandaan. De

laatste tijd maakt hij ook al

zijn eigen slaapnest. Nu is het echt tijd dat hij op eigen benen gaat staan en alleen gaat leven.

4 JAAR

De jonge orang-oetan wordt steeds wijzer. Zijn moeder geeft hem de hele dag les. Ze leert hem alles over vruchten. Welke eetbaar zijn en welke niet.

En waar je de rijpe vruchten kunt vinden in het grote woud.

16 JAAR

Al tien jaar leeft onze orang-oetan alleen in het woud. Hij redt zich goed en is nu zwaarder dan zijn moeder.

Hij heeft alleen nog geen eigen stuk bos kunnen vinden. Nu woont hij in de buurt van een orang-oetanman.

Die man heeft brede wangflappen en een grote keel waar hij veel geluid mee kan maken.

Hij is de baas.

25 JAAR

Drie jaar geleden liet de grote buurman orang-oetan niet meer van zich horen. Onze orang-oetan voelt zich sinds die tijd veel zekerder. Daardoor gingen ook zijn wangflappen en keelzak ineens groeien.

Nu is hij de baas. En dat laat hij horen ook!

43 JAAR

De orang-oetan is oud. Hij is te zwak om hard te roepen en zijn gebied te verdedigen. Heel lang zal hij niet meer leven. Maar meer dan veertig jaar is een mooie leeftijd voor een orangoetan. Hij heeft al vaak gepaard.

Waarschijnlijk leven er al een stel kinderen van hem in het woud.

hupie@wwf.nl of zet het op Facebook.com/wnfrangerclub (vraag je ouders om hulp)

17

18

** Actietip: Verzamel statiegeldflessen en lever die in ** De zes beste actievoerders

ARMEN: lang.

Makkelijk bij het klimmen en vruchten plukken.

HAND: erg sterk. Kan aan ĂŠĂŠn vinger hangen en harde vruchten openbreken.

foto en ruik de heerlijke mango!

De orang-oetan is dol op fruit.

Wrijf met je vingers over de

WRIJF EN RUIK! OGEN: staan voor in zijn hoofd. Kan daardoor net als een mens goed afstanden inschatten.

GEBIT: sterke tanden om fruit, noten en bladeren te kunnen vermalen. Lijkt op een mensengebit.

OOR: de kleine oren zitten vaak verscholen in het lange haar. Maar hij kan er prima mee horen.

De orang-oetan is een mensaap. Kijk hier maar eens hoeveel hij op jezelf lijkt!

De orang-oetan van top tot teen

maken kans op een reis naar Borneo ** Hang je actieposter op een opvallende plek

19

GROTE TEEN: werkt net als een duim.

Handig bij het klimmen.

VACHT: lange haren. De vacht is bij de Borneose orang-oetan meestal bruin en niet oranje.

BUIK: vol darmen. Die heeft hij nodig om de bladeren die hij eet te verteren. Een orang-oetan met een platte buik zul je nooit zien.

BIJ MAN: dikke keel.

Werkt als versterker. Zijn roep klinkt kilometers ver door het bos. Ook hebben de mannen een stoere baard.

-oetan

man

In het wild kan een volwassen orang-oetanman wel 90 kilo wegen.

Or a n g

man

ERG LENIG: een spagaat is geen probleem.

GEEN STAART: net als alle andere mensapen.

WANG: bij een man zijn de wangen niet hol maar vlezig. Vreemd, maar orang-oetanvrouwtjes vinden het prachtig. Ze hebben zelf geen wang in die vorm.

vrouw

Het oerwoudspel NODIG: pionnen en een dobbelsteen

Dit spel speel je met twee of meer spelers. De jongste mag beginnen.

Je start bij 1 en gooit met de dobbelsteen. Het aantal ogen van de dobbelsteen mag je lopen. Kom je op een groene liaan, dan mag je via

hem omhoog klauteren. Kom je op een dode liaan, dan val je helaas omlaag via de liaan. De speler die als eerste het hele bord heeft afgelegd en bij vakje 100 (of daar voorbij) komt, is de winnaar.

Pfoe, ik wist niet dat je zo hoog klom.

Je hebt iemand laten sms’en!

Nu mag je van 21 omhoog naar 41.

20

** Actietip: Neem je SMS-kaarten en/of actieboekje mee naar een verjaardag **

[PLAK HIER JOUW PASFOTO]

Zo ga ik de orang-oetan helpen!

Mijn actie-idee 1 :

dit is het Actieplan van :

_______________________________

___________________

_______________________________

___________________

Wat heb ik daarvoor nodig:

Leeftijd: ________________

_______________________________

Groep: _________________

_______________________________

Ik voer actie samen met: _______________________ Lievelingsdier: _______________________

_______________________________ _____________________

Mijn actie-idee 2:

Ik start op: ____________

______________

Hoeveel euro wil ik ermee

______________

ophalen: € ___________

Mijn tussenstand :

___

Wat heb ik daarvoo r nodig:

______________

______________

______________

15 april: € _________________

___

______________

___

______________

______________

___

______________

30 april: €_________________

___

______________

______________

___

______________

______________

TEKEN HIER JOUW ORANG-OETANPORTRET:

Hoeveel geld heb ik opgehaald op:

______________

___

Ik start op: ____ ________

__________

15 mei: € _________________ +

Hoeveel euro wil ik ermee ophalen: € ________

Mijn eindstand : € _________

Stuur je actiefoto in!

geld storten

Maak een leuke foto van hoe jij actievoert.

Mail de foto, met je naam en adres, naar: hupie@wwf.nl.

Geld kun je via rangerclub.nl/actie aan ons overmaken.

Vraag je ouders om je hierbij te helpen. Zelf overmaken kan ook via NL31 RABO 0300 0000 30 o.v.v.

‘Rangeractie’.

Wie weet kom jij ook wel in TamTam!

Vraag iedereen in je omgeving of ze jouw actie willen steunen ** Doe een sponsorloop

21

Doolhof

Natuurlijk is de orang-oetan dol op fruit.

Maar hij eet ook graag af en toe een hapje aarde. Daar zitten stofjes in die gezond voor hem zijn. Echt waar!

Hoe komt hij bij de zandhoop?

De goede

oplossingen staan op

pagina 23.

Slingeren

Deze orang-oetan zou weleens willen slingeren als slingeraap. De liaan is alleen helemaal in de knoop gegaan. De letters die op de liaan staan lijken nu ook helemaal door elkaar te staan. Volg de liaan en zet de letters achter elkaar. Je vindt dan een woord dat een favoriete plek is van ons actiedier.

Rebus

Als je deze rebus oplost, weet je wat de orang-oetan graag eet.

Je kunt het antwoord schrijven op de stippellijn in de tekening.

t = d

k = ri

o

einde

t m

TIP: Je kunt spie ken op pagina 7!

s

o

START

22

b

n e

** Actietip: Ga met Koningsdag spulletjes verkopen voor de WNF-Rangeractie **

Alle clubpost

Voor brieven, moppen, acties, tekeningen, prijsvragen etc.: WNF-Rangerclub Postbus 7 3700 AA ZEIST 0800-1962 (gratis) e-mail: hupie@wwf.nl www.rangerclub.nl facebook.com/wnfrangerclub

TamTam 4 april 2015 COVERBEELD: Borneose orang-oetanbaby’s, Frans Lanting / WWF

er... de ke

n Volge

Als je een digitale foto wilt sturen, zorg er dan voor dat je digitale camera op de hoogste kwaliteitsstand staat, anders is de foto niet bruikbaar voor drukwerk. Heb je geld opgehaald om de natuur en de bedreigde wilde dieren te beschermen (bijvoorbeeld met een sponsorloop, geknutselde dingen verkopen of een dansvoorstelling)? Stort het dan op IBAN NL31 RABO 0300 0000 30 van de WNF-Rangerclub te Zeist. Vergeet niet erbij te zetten voor welk dier je geld is!

Heb je leuke foto’s van je actie?

Stuur die dan op. Mail naar hupie@wwf.nl.

Heb je een interessante dierenvraag?

Mail de vraag plus je (digitale) foto met je naam, adres en leeftijd naar hupie@wwf.nl.

De buren van de

Nevelpanter

ORANG-OETAN

Clubactiviteiten &zo WNF-Regioteam Meer en Bollenstreek organiseert jaarlijks een Rangerdag voor WNF-Rangers en andere kinderen. Dit jaar op 7 juni in een basisschool in Noordwijk.

Apenkooien, quizzen en meer!

D

eze superdag gaat natuurlijk over de orang-oetan. Je kunt allerlei leuke en leerzame spelletjes doen. Bijvoorbeeld het overbrengen van orang-oetans in hun bomen naar een veilig gebied.

Een quiz over palmolie en een quiz over wat orang-oetans en

andere dieren daar zoal eten.

Natuurlijk gaan we apenkooien en is er een spannend verhaal.

Er komt zelfs een buikspreker!

Meedoen?

Kijk voor alle info op: www.wnfmeerenbollenstreek.nl.

OPLOSSINGEN: Slingeren Het woord is: boomnest Rebus Het liefst lust de orang-oetan een doerian COLOFON TamTam, WNF-Rangerclub Magazine is een uitgave van het Wereld Natuur Fonds en verschijnt 10x per jaar.

Voor e 2,50 per maand ben je lid van de WNF-Rangerclub.

Kijk op www.rangerclub.nl of bel 0800-1962 (gratis).

Actie gevoerd? Rekeningnummer NL31 RABO 0300 0000 30.

Papier: Roto Green Silk 60 Folie: recyclebaar materiaal (LDPE), dat onschadelijk is voor mens, dier en plant.

Voor adreswijzigingen: www.wnf.nl/gegevenswijzigen

Productiebegeleiding: Graphic, Leusden

Concept en realisatie: Scripta Communicatie, Amsterdam

Lithografie: Grafimedia, Amsterdam

Artdirection en vormgeving (excl. actiemateriaal): Marjolein Ruiter Grafisch Ontwerp & Media

Druk: Drukkerij Roto Smeets, Weert

Met medewerking van: Geert-Jan Roebers Ronald Sinoo Frits Vaandrager Mirjam Boom (kaartje Borneo) Fotografie: Ardea, Minden, Nature Picture Library, Shutterstock, SuperStock, WWF-Canon

WNF-Ranger Adviesteam: Martijn uit Delft, Elise uit Bilthoven, Viktor uit Oegstgeest, Jesse uit Zeist, Eva uit Koudekerke, Jikke uit Didam, Daan uit Amsterdam, Meike uit Rijswijk, Sam uit Ochten, Brent uit Bleiswijk, Anne uit Amsterdam, Nick uit Tilburg, Ole uit Den Dolder, Susan uit Raalte, Lenne uit Kloosterzande, Kian uit Heerhugowaard, Emily uit Zeist, Bas uit Maassluis, Femke uit Utrecht en Mike uit Hoofddorp

TamTam heeft haar best gedaan de rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Als u denkt rechthebbende te zijn, neemt u dan contact op met de redactie.

Het Wereld Natuur Fonds legt gegevens vast ter uitvoering van de lidmaatschapsovereenkomst.

Ook kunnen we deze gegevens gebruiken om u/uw kind te informeren over onze activiteiten, projecten en producten. Als u op deze informatie echter geen prijs stelt, kunt u dit schriftelijk melden aan het Wereld Natuur Fonds, Antwoordnummer 7040, 3700 TA Zeist of via info@wwf.nl.

Door de antwoordkaart in dit magazine te ondertekenen, geeft u toestemming aan het Wereld Natuur

Fonds (Driebergseweg 10, 3708 JB te Zeist, Nederland, incassant ID: NL60WNF411775880000) voor het sturen van een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht(en) naar uw bank om uw bijdrage van uw rekening af te schrijven.

Als u het niet eens bent met deze afschrijvingen kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijving contact op met uw bank (vraag uw bank naar de voorwaarden). Op uw afschrift kunt u de incasso van het WNF herkennen aan het kenmerk van de machtiging.

Dit kenmerk zal u voor de incasso, via e-mail of post worden toegestuurd.

Meer informatie over WNF, IBAN en machtigingen leest u op wnf.nl/iban.

23

door Ronald Sinoo

Retouradres: WNF-Rangerclub, Postbus 7, 3700 AA ZEIST