FAIR HET MAGAZINE VOOR EERLIJKE HANDEL AUGUSTUS 2017 | #22
p12 VRIJWILLIGER
“ONDERNEMEN HEEFT EEN POSITIEF EFFECT OP HET UITBOUWEN VAN EEN MENSWAARDIG BESTAAN” Karla Van Loock, vrijwilliger in Boortmeerbeek
ORIGINEKOFFIE VOOR JOU GECHECKT EN GEDUBBELCHECKT
RUIL OP 14 OKTOBER EEN LEGE KOFFIEVERPAKKING VOOR EEN GRATIS PAKJE OXFAM-KOFFIE
WEEK VAN DE FAIR TRADE OOK OP SCHOOL!
G R AT IS PAKJ E KOFF IE
IN DIT NUMMER P 08 PRODUCT ORIGINELE KOFFIE
P 11 RECEPT CHOCOLADETAART MET KOFFIE
P 13 FAIRE PRODUCTEN
P 16 Rugzak canvas-leer
issuu.com/wereldwinkels
PRODUCT
VISIE
WERELD
22 SMELTKROESCONFITUUR UIT LIMBURG EN PARAGUAY
26 NIEUW JASJE IS 5 JAAR OUD
07 COCOCA NIEUWE PARTNER UIT BURUNDI
24 BYE BYE ZOMER, HALLO HERFST!
26 VANAF NU: OXFAM-KOFFIE! MAAR WAAROM EIGENLIJK?
25 ZUIDCAFE MILITAIRE INTERVENTIE, NOODZAAK OF ONZIN?
EN OOK...
06 FAIR FORUM 12 GASTGEZIN voor suikerboer
2
FAIR
21
op 9 september in Mechelen
NIEUWE WIJNEN uit Chili en Argentinië
36
RUIL OP 14 OKTOBER een lege koffieverpakking voor een gratis pakje Oxfam-koffie
G R AT PAKJ IS KOFF E IE P. 1 5
P 28 PERU NA DE OVERSTROMINGEN
P 30 OP DE KOFFIE BIJ DE HASSELTSE UNIVERSITEIT
WELKOM
“Niet alleen de producenten moeten eerlijk handelen. Ook onze eigen werking houden we in het oog.” Wereldwinkelier zijn is voor mij vooral luisteren naar het verhaal van de boeren. Binnen de Partnercommissie volg ik mee onze partners in het Zuiden en gaan we op zoek naar nieuwe producentengroepen, zoals de koffieboeren van Cococa uit Burundi. Over die unie van coöperaties lees je verderop in deze Fair.
P 20 Acaciahouten schalen
OP DE KOFFIE JONGEREN 17 GESPOT KOE-VERT IN HASSELT
32 QUE?! OP SCHOOL EN KABAAL OP KOT
25 FAIR OP RESTAURANT
33 LEESVOER VOOR LEERKRACHTEN
We toetsen coöperaties in het Zuiden aan criteria op het gebied van duurzaam en democratisch werken, openheid van vereniging, gelijkwaardigheid van man en vrouw, … Kortom, we letten op meer dan een eerlijke prijs. Partners die nog niet aan alle criteria voldoen, moeten hieraan willen werken. Maar niet alleen de producenten moeten eerlijk handelen. Ook onze eigen werking houden we in het oog. Ik zoek ook mogelijkheden om onze boeren extra te helpen. Zo dien ik jaarlijks een aanvraag in voor projectsteun bij de Stad Mortsel. En in het jongenstehuis Don Bosco in Vremde, waar ik werk, beslisten de teams en de jongens van de zelfstandigheidstraining om de opbrengst van de vastenactie te schenken aan het Partnerfonds. We organiseerden er een gesponsorde ‘fietsenop-rollen’-nacht en fietsten zo mee voor eerlijke handel. Zo kom ik op voor fair trade. Jij ook? Stefan Van Gaens Vrijwilliger Oxfam-Wereldwinkel Mortsel en Partnercommissie
VIND DE WERELDWINKEL IN JOUW BUURT OP OXFAMWERELDWINKELS.BE/WINKELS
4
FAIR
FOTOblog
Meer dan 2.000 fietsers! Dit jaar vierden we de World Fair Trade Day (13 mei) vanop de fiets. Het startschot gaven we in Brussel, waar we ons dossier over oneerlijke internationale handelsregels overhandigden aan enkele Europarlementsleden. Met 151 geregistreerde acties en meer dan 2.000 fietsers maakten we de afstand weer iets kleiner tussen boeren in het Zuiden en politici die de handelsregels eerlijk moeten maken. 1,5 miljoen kilometer, om precies te zijn. Noteer het alvast: volgend jaar vieren we de eerlijke handel op zaterdag 12 mei!
Foto: Tom Verbruggen
FAIR
5
ETALAGE PRODUCT
BINNENKORT NIEUWE FRISDRANK Nog even geduld en dan krijgt de Oxfam-frisdrankenfamilie er een vierde zusje bij: BIO Apple-Ginger! Een bruisend biodrankje op basis van appelsap, met een vleugje gember en alleen van nature aanwezige suikers. In september kan je kennismaken met deze nieuwe telg, hou onze Facebookpagina in de gaten en profiteer van de lanceringsactie! Facebook.com/oxfamwereldwinkels inspiratie
|
workshops
|
proeverij
|
marktplaats
|
animatie
WERELD
LAMOT MECHELEN
BELEEF eerlijke handel
Van Beethovenstraat 8
IEDE
R
WELKEEN OM
OXFAM
Z ATERDAG 9 SEPTEMBER 2017 10u-18u ACTIE
B E L E E Foxfamwereldwinkels.be/fairforum EERLIJKE HANDEL OP HET FAIR FORUM 9 september 2017 - Lamot Mechelen Dé jaarlijkse hoogdag van Oxfam-Wereldwinkels, hét evenement waar alles rond eerlijke handel draait. Kom kijken, luisteren, proeven en beleven. Verwacht een verfrissende mix van fairtrade-inhoud, -inspiratie en animatie. Je komt te weten waarom het huidige internationale handelssysteem mensen in het Zuiden stokken in de wielen steekt, maar vooral: wat jij daaraan kan doen. Workshops, debatten, een stadswandeling, een fototentoonstelling, een belevingsruimte … allemaal op zaterdag 9 september in FairTradeStad Mechelen! www.oxfamwereldwinkels.be/fairforum 6
FAIR
C H I L I B R A N D T, J I J K A N HELPEN BLUSSEN! Begin dit jaar veroorzaakten de enorme bosbranden in Chili zware schade bij de kleinschalige wijnboeren van de prille Oxfam-partner VIDSECA. De coöperatie kreeg de afgelopen maanden steun van de overheid en van spontane solidariteitsacties, zoals deze van het Partnerfonds van Oxfam-Wereldwinkels. Zo werden de zwaarst getroffen leden al uit de nood geholpen met nieuwe eiken wijnvaten, installaties om hun artisanale wijn te maken, een afvulmachine, een irrigatiesysteem ... Ondertussen is de oogst afgelopen en werd de wijn gemaakt. Voor het eerst kan VIDSECA nu een container ‘país’-wijn exporteren. Felipe Zúñiga, voorzitter van VIDSECA, zegt: “We moeten optimistisch zijn. De evaluatie temidden van deze tragedie is positief. We zijn nu nog meer verenigd, en nog meer overtuigd dat we onze wijnen, hun origine en identiteit, op de kaart kunnen zetten. En dat maakt me zo trots op onze leden.” Ondanks het positivisme kan VIDSECA nog veel steun gebruiken. Jij kan hen vooruit helpen door te storten op rekeningnummer BE27 7805 9212 3173 van het Partnerfonds van Oxfam-Wereldwinkels. Ook de koffieboeren in Peru, die getroffen werden door overstromingen en modderstromen, kan je steunen via het Partnerfonds. Meer over hun uitdagingen lees je op p. 28.
altijd
Fa
r, altijid
SHOP
!
open!
uw
e
Ni
KONING klant
H E E T VA N D E N A A L D : OXFAM-WERELDWINKELS OPENT WEBSHOP Shop nu ook online in jouw wereldwinkel. Vanuit je hangmat, van op de trein, tussen de soep en de patatten of pas als de kinderen onder zeil zijn? Kan allemaal. Wijn, koffie en thee, ontbijtproducten, ‘snacks & drinks’ of alles voor de wereldkeuken. Je hoeft er je huis niet voor uit. Je betaalt je boodschappen veilig online en je vertrouwde vrijwilligers zetten ze voor je klaar. Het enige wat jij nog hoeft te doen is ze afhalen in je wereldwinkel. Dat kan al de volgende werkdag vanaf 12 uur. Of we brengen ze naar je toe, dat kan ook! Shop.oxfamwereldwinkels.be. Altijd fair, altijd open!
“Ondertussen ken ik de vrijwilligers een beetje. Tof, dat sociale aspect van de wereldwinkel.” “Hier in Knokke vind je in de Oxfam-winkel zowel fairtradeals tweedehandsartikelen. Elke week spring ik een keer binnen, eigenlijk vooral om in de tweedehandskleren te snuisteren. Ondertussen ken ik de vrijwilligers een beetje en dat sociale aspect vind ik heel tof. Gaandeweg ontdekte ik de fijne fairtradeproducten. Ik hou wel van de schuimwijn en de witte wijn, vooral de Zuid-Afrikaanse. En jullie hebben
Shop.oxfamwereldwinkels.be
heel goede zeepjes. Ook voor cadeautjes kom ik naar hier. Laatst kocht ik een set bamboekommetjes en -schaaltjes.
WERELD
AMBITIEUZE KOFFIEBOEREN IN BURUNDI Begin dit jaar keurde de Partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels een nieuwe producentenorganisatie uit Burundi goed: Cococa of het ‘Consortium des Coopératives de Café’. Binnenkort proef je dus ook hun bonen in je kopje Dessert- of Mokkakoffie. Cococa is een samenwerkingsverband van 33 coöperaties. Die sloegen de handen in elkaar om de commercialisering en export te vergemakkelijken en om kleinschalige producenten een stem te geven in de woelige Burundese koffiesector.
Die vind ik echt mooi en zeker niet duur. Ja, sinds de winkel op deze plek is, ben ik een echte fan geworden. Wie weet word ik ooit zelfs vrijwilliger!”
VERONIQUE STULTJENS Klant in Oxfam-Wereldwinkel Knokke-Heist
Dankzij de steun van donoren en ngo’s groeide de unie snel. In 2015 kon ze een eigen koffieverwerkingsfabriek aankopen. Deze werd onder andere gefinancierd met een lening van Kampani, een investeringsfonds waarvan ook Oxfam aandeelhouder is. Dankzij die fabriek kan Cococa de volledige exportketen zelf beheren en een perfecte kwaliteitsservice bieden, zowel voor koffiekopers als voor de coöperaties. Een jong, dynamisch team zorgt dagelijks voor opvolging van kwaliteit en ondersteuning van de coöperaties. www.oxfamwereldwinkels.be/cococa
FAIR
7
PRODUCT
Foto: Tim Dirven
ORIGINELE KOFFIE Versgeplukte koffiebessen in het wasstation van de coöperatie Sopacdi in Kivu, Congo.
De Yirgacheffe-streek in ZuidEthiopië, de vulkanische hooglanden rond het Kivumeer in Congo en de flanken van de Andes in Peru. Wat hebben ze gemeen? Koffie! Het zijn drie bekende en befaamde koffieregio’s waar Oxfam samenwerkt met kleinschalige koffieboeren. Die produceren koffie van zo’n uitzonderlijke kwaliteit dat ze elk hun eigen pakje verdienen.
8
FAIR
ORIGINEKOFFIE Single originkoffie, het woord zegt het zelf, is koffie van één bepaalde regio of origine. Vergelijk het met een bordeauxwijn of een champagne. Net zoals bij wijn wordt de smaak en de kwaliteit van de koffie bepaald door de klimatologische omstandigheden en de typische bodem van de streek. Als gevolg van de keuze voor één specifieke regio krijg je koffie met karakter, met een eigen persoonlijkheid en een eigen smaak, die van jaar tot jaar een beetje kan verschillen. Net als wijn dus. Tegenover de single originkoffie staat de blend, een mengeling van koffie uit verschillende landen en regio’s, die onder alle omstandigheden een gelijkaardige smaak moet hebben. Zo wordt de receptuur tijdens het jaar bijgesteld als blijkt dat sommige regio’s niet kunnen leveren. De blend wordt opnieuw samengesteld om steeds dezelfde smaak aan te bieden. Een smaak waarbij de verschillende soorten koffie elkaar aanvullen of versterken om tot een mooi resultaat te komen.
PROEVEN, PROEVEN EN NOG EENS PROEVEN Kwaliteit in je koffiekop begint bij een goed product uit origine. Maar bij Oxfam gaan we nog iets verder en ondersteunen we de producenten om alsmaar betere koffie te produceren. Daarom moeten we alle stappen in het smaakproces opvolgen. Het koffieteam van Oxfam proeft alle koffie die uiteindelijk in de rekken terechtkomt. Niet alleen het eindproduct in het pakje, maar vanaf het allereerste begin dat er iets te proeven valt. Wanneer de producenten hun koffie verwerkt hebben en deze exportklaar is, sturen ze een eerste staal naar het Oxfamhoofdkwartier in Gent. De kleine zakjes groene, ongebrande bonen worden door ons koffieteam ambachtelijk gebrand in kleine hoeveelheden. Je mag dat ambachtelijke heel letterlijk nemen, want we zijn best wel trots op onze brandkunsten in een traditionele brander. Daarna worden ze via een geijkte procedure verwerkt om te kunnen proeven. Dat betekent dat ze afgewogen worden, de maalgraad altijd dezelfde is en er altijd evenveel water van de juiste temperatuur op het koffiegruis gegoten wordt. Per staal proeven we vijf kopjes.
Als gevolg van de keuze voor één specifieke regio krijg je koffie met karakter, met een eigen persoonlijkheid en een eigen smaak, die van jaar tot jaar een beetje kan verschillen.
Het kan namelijk dat er in een staal één stiekeme, slechte boon zit. Die potentieel heeft om een hele lading bonen een slechte smaak te geven. Zo proeven we af en toe vier heerlijke kopjes, om bij het vijfde steil achterover te vallen. Wanneer dat gebeurt, vragen we de producent om een nieuw staal op te sturen, van een ander lot. Gelukkig gebeurt het heel zelden dat we een staal moeten afkeuren. De producent krijgt ook onze bevindingen mee en eventueel mogelijke oplossingen om dergelijke problemen in de toekomst te vermijden. Wanneer we het staal goedkeuren, betekent dat niet meer en niet minder dan dat de container gevuld mag worden en de bonen de boot op gaan. Wanneer de koffiebonen aankomen in de haven van Antwerpen worden ze in quarantaine geplaatst tot er opnieuw geproefd is. In het koffiepakhuis worden er stalen genomen, die volgens dezelfde geijkte procedure als het eerste staal geproefd worden door het koffieteam bij Oxfam. We proeven deze containerstalen naast het originele staal uit origine, om op zoek te gaan naar mogelijk kwaliteitsverschil. Wanneer het containerstaal goedgekeurd wordt, kan de koffie vrijgegeven worden en in productie gaan.
Deze Ethiopische koffieproducente krijgt voor het eerst een pakje afgewerkte Oxfam Fair Trade-koffie in handen. Foto: Tim Dirven
Naast het proeven van het grondstofstaal voor vertrek en bij aankomst, wordt er ook nog een steekproef geproefd van elke productie. Dat is het moment dat we de koffie proeven zoals hij bij jou zou moeten FAIR
9
PRODUCT smaken. Een niet te onderschatten laatste stap, waar het gelukkig zelden voorkomt dat we nog fouten ontdekken. Als dat toch gebeurt, gaat het meestal om een probleem in de verwerking bij de brander, en dus niet om een kwaliteitsprobleem met de grondstof. MEER DAN KWALITEITSCONTROLE Het intensief proeven en controleren van de koffie leert ons meer dan enkel de smaak van onze geliefde koffiebonen te evalueren. Het koffielabo is vaak de eerste plaats waar problemen bij de coöperatie duidelijk worden. Wanneer we zonder aantoonbare reden de kwaliteit van de koffie zien achteruitgaan, heeft dit vaak te maken met onrust in de coöperatie. Moeilijke samenwerkingen, problemen met het bestuur of een gebrek aan collectief denken. Het is dan aan onze koffie-aankoopster Adeline Vandorpe om niet te wachten tot een volgende bezoek aan de coöperatie, maar proactief te onderzoeken wat er fout zou kunnen zijn. Maar ook bij heel concrete smaakproblemen kunnen we onze boeren ondersteunen. Zo is ‘de smaak van patat’ enorm gevreesd.
Het is een fenomeen waarvan vooral OostAfrikaanse koffieproducenten last hebben. De koffieproducenten van RAEK in Congo kunnen er over meespreken. De koffiekever veroorzaakt de ‘patatten’-smaak. Door de klimaatverandering voelt die kever zich meer en meer thuis in de koffievelden. Om de kever op afstand te houden gingen de boeren, samen met Oxfam, op zoek naar oplossingen. Ze experimenteren nu met agro-ecologische principes: tussen de koffieplanten plaatsen ze planten die de kevers weghouden van de velden en planten die de natuurlijke vijanden van de kevers aantrekken. Daarnaast leren de boeren beter te selecteren in de koffiebonen, zodat aangevreten bonen niet in de verwerkte koffie terechtkomen. Alles om ervoor te zorgen dat hun oogst niet afgekeurd wordt, maar voor een inkomen kan zorgen. En zodat zowel de boeren als het Oxfam-team trots kunnen zijn op de fantastische koffie uit de vulkanische grond van de Kivuregio! Vind meer info over koffie en het filmpje waar Oscar van RAEK vertelt over de koffiekever op oxfamwereldwinkels.be/alles-over-koffie
Koffie-aankoopster Adeline Vandorpe voert kwaliteitscontrole uit bij coöperatie Norandino in Peru. Foto: Maarten Siebe De Ruyck
10
FAIR
VOOR EEN SPRINGVORM VAN 24 CM DOORSNEE
INTENSE CHOCOL ADETA ART MET KOFFIE Voor het deeg: 70 g margarine / 50 g suiker* / 100 g bloem / 25 g amandelpoeder / 1 eetl. cacaopoeder* / 1 eetl. sojamelk Voor de vulling: 225 g pure chocolade* / 3/4 dl sterke koffie* / 300 g zijden tofu 4 eetl. cacaopoeder* Bereiding deeg 1. Verwarm de oven voor op 180 °C. 2. Smelt de margarine en de suiker een beetje tot ze goed vermengd kunnen worden. 3. Vermeng intussen in een andere kom de bloem, het amandelpoeder en de cacao. 4. Roer de gesmolten boter door de bloem, voeg de sojamelk toe en kneed alles tot een deegbal. 5. Leg de deegbal in het midden van een ingevette taartbodem en druk hem plat zodat de bodem en ongeveer 2 cm van de opstaande randen bekleed zijn met het deeg. 6. Bak het deeg 10 minuten in de oven. Laat het afkoelen. Bereiding vulling en afwerking 1. Breek de chocolade in stukken en doe ze in een kleine kookpot. 2. Voeg de koffie toe en smelt de chocolade langzaam op een heel zacht vuurtje. 3. Neem de pan van het vuur. 4. Schep de zijden tofu in een hoge mengbeker, voeg de chocolade toe en mix het mengsel glad met een staafmixer. 5. Vul het gebakken deeg met het chocolademengsel. 6. Zeef wat cacaopoeder over de taart. 7. Zet de taart 1 uur koel weg om op te stijven. Uit het kookboek ‘La cucina verdi’ van Miki Duerinck en Kristin Leybaert. *Verkrijgbaar in je Oxfam-Wereldwinkel.
Serveer met een Chileens digestief Pisco Cremisse 70 cl €16,45 Pisco 40° 70 cl €26,25
www.oxfamwereldwinkels.be/pisco
Meer recepten op www.oxfamwereldwinkels.be/recepten
FAIR
11
DOEN vrijwilliger
“Een producent uit het Zuiden ontvangen is een beetje reizen” Luís
“Door te reizen ben ik overtuigd van het positieve effect dat ondernemen heeft in het uitbouwen van een menswaardig bestaan. Daarom ben ik vrijwilliger geworden bij de wereldwinkel. In de vrijwilligersgroep van Boortmeerbeek ben ik degene die contacten legt met handelszaken en bedrijven in de regio. Ik gebruik mijn commerciële achtergrond om Oxfam Fair Tradeproducten ook buiten de wereldwinkels een vaste plek te bezorgen. In mei kreeg mijn engagement even een heel andere invulling: Luís van de suikercoöperatie Manduvirà uit Paraguay kwam vijf dagen logeren bij ons thuis. Heel fijn was dat. Want een Zuidpartner ontvangen 12
FAIR
is eigenlijk ook een beetje reizen: Luís liet ons kennismaken met het dagelijkse leven van de suikerrietteler en de uitdagingen waar Manduvirà voor staat. We zagen foto’s van zijn familie, hoorden over hoe goed zijn kinderen studeren en hoe belangrijk dat voor hem is. In Boortmeerbeek vierde Luís met de vrijwilligersgroep het 20-jarig bestaan. Verder probeerden we hem wat rust te gunnen, want zijn tijd in België was goedgevuld. Zoals bij de andere gastgezinnen kreeg hij lokale specialiteiten op het bord. Witloof bleek een lastige groente (lacht). Maar asperges en frietjes vielen erg in de smaak!”
Wie is Karla? • Karla Van Loock, 48 jaar • Sinds mei 2014 vrijwilliger in OxfamWereldwinkel Boortmeerbeek • Begeleidt beroepshalve veranderingstrajecten in bedrijven • Laat zich inspireren door een uitspraak van Ghandi: “Be the change you want to see in the world. Ons eigen gedrag is een fantastische manier om de mensen rondom ons te beïnvloeden.”
FAIR producten
Koffie uit alle windstreken Energiek aan de start Indisch ingeblikt Kruidenpasta’s uit het Oosten Bye bye zomer, hallo herfst! Gespot in Hasselt Vaas met leren handvat p. 23
Is een product uit dit magazine niet (meer) beschikbaar in jouw wereldwinkel? Met het artikelnummer dat bij het product staat, kan elke wereldwinkel elk product bestellen (zo lang de voorraad strekt). De prijzen in dit magazine zijn ten minste geldig tot en met 31 augustus 2017, op 1 september 2017 veranderen enkele prijzen. Je kan op elk moment de correcte prijzen vinden op www.oxfamwereldwinkels.be/producten. Alle prijzen zijn onder voorbehoud van wijzigingen en correcties en zijn niet cumuleerbaar met eventuele andere acties of promoties.
PRODUCT
Koffie uit alle windstreken ORIGINEKOFFIE?
BIO KOFFIEBONEN 250 G
In een pakje originekoffie, of ‘single origin’-koffie, zit alleen koffie die uit één duidelijk afgebakende streek komt. Zoals Kivu, Yirgacheffe of het Peruviaanse hoogland. Dat proef je in je kopje: de koffie heeft een typische, herkenbare smaak. En die kan bovendien variëren, de smaak van de koffie evolueert mee met de klimaaten bodemomstandigheden in de herkomstregio. Meer weten over de Oxfam-originekoffie? Lees p. 8 en verder.
Highlandkoffie €3,60 Goldkoffie €4,85
GEMALEN KOFFIE 250 G African Blendkoffie €3,50 Dessertkoffie €2,95 Mokkakoffie €2,95 BIO Highlandkoffie €3,45 BIO Decafkoffie €3,65
ORIGINEKOFFIE GEMALEN 250 G BIO Goldkoffie €4,85 Deze Ethiopische yirgacheffekoffie is uitzonderlijk door zijn pittige, kruidige smaak en zijn aangename body. De yirgacheffe geldt wereldwijd als één van de beste koffiesoorten. 100% arabica. BIO Aymarakoffie €4,10 Deze originekoffie uit Peru combineert een zachte, intense smaak met een romige body. 100% arabica. Lees meer over de producenten van deze koffie op p. 28.
KOFFIEPADS 16 STUKS/112 G BIO Highlandkoffie €2,45 BIO Decafkoffie €2,75 14
FAIR
BIO Lake Kivukoffie €4,10 Topkoffie uit het hoogland rond het Kivumeer in Congo. Een aromatische koffie met een aangename body en een fijne aciditeit. 100% arabica.
Cocoa almonds 100 g €3,95 BIO Rietsuikerklontjes 500 g €2,75
BIOKOFFIE ZONDER CAFEÏNE, HOE KAN DAT? Oxfam gebruikt geen chemicaliën om de cafeïne aan de koffiebonen te onttrekken. Doordat we de koffie decafeïneren voor we hem branden, blijft de smaak op punt. Hoe werkt het? De ongebrande bonen worden in water ondergedompeld. Daardoor zwellen ze en wordt het cafeïne-bestanddeel in de bonen ‘mobiel’. De cafeïne wordt dan opgelost met koolzuur (CO2), onder hoge druk en bij een lage temperatuur. Vervolgens worden de bonen gedroogd, waarbij het koolzuur verdampt.
Gratis pakje troost! Vanaf nu gaat iedereen aan de Oxfam-koffie. Want op zaterdag 14 oktober krijg je in elke Oxfam-Wereldwinkel een gratis pakje van 250 g als je een lege koffieverpakking meebrengt. Ideaal om eens een nieuwe soort te proberen. Vertel het verder! Voorwaarden op www.oxfamwereldwinkels.be/weekvandefairtrade.
100 g - €2,10
RUIL OP 14 OKTOBER EEN LEGE KOFFIEVERPAKKING VOOR EEN GRATIS PAKJE OXFAM-KOFFIE
G R AT IS PAKJ E KOFF IE
September in het vizier Aan alle mooie liedjes komt een eind ... En dat geldt ook voor de zomervakantie. Geen nood: in je wereldwinkel vind je alles om met frisse energie het najaar tegemoet te gaan. Met een nieuwe tas geef je jezelf een duwtje in de rug, met toffe spelletjes motiveer je je kinderen om eerst flink hun huiswerk te maken en met eerlijk lekkers voor tussendoor ontdooi je zelfs de meest norse collega op je kantoor.
Glazen windlicht 10 cm x H 9 cm verguld paars (63760) of groen (63761) €5,90
WORK HARD, PL AY HARD Houten spelletjes uit India Awalespel van mangohout 12,5 x 22 x 5 cm (63774) €17,90 Doosje met 5 dobbelstenen van sheeshamhout 4,50 x 4,50 cm (63618) €6,90
Minibowlingspel van sheeshamhout 12,5 x 12,5 x 22 cm (63773) €16,50
STIJLVOL INGEPAKT Rugzakken van canvas uit de Filippijnen • bruin met groene zakken 36 x 30 x 9 cm (91174) €49,00 Met beschermend laptopvak. • crèmekleur 29 x 37 x 10 cm (91175) €45,00
16
FAIR
Indische sjaals van biokatoen 50 x 180 cm donkergrijs-lichtgrijs gestreept (63819) of camelkleuroudroze-blauw (63818) €26,00
GESPOT
DRINKFLES DOPPER
± 50 cl plastic: Pacific Blue (87142) of Blue Lagoon (87143) € 12,50 staal (87144) € 19,50 Plastic versie ook verkrijgbaar in andere kleuren, stalen versie ook verkrijgbaar in formaat 80 cl.
Geen water naar de zee Met de aankoop van een Dopperflesje draag jij bij aan schonere oceanen. Elk jaar belandt zo’n 8 miljoen ton kilo plastic afval - waaronder veel plastic flesjes - in onze oceanen. Zeestromen drijven al dat plastic bijeen tot een drijvende vuilnisbelt op de Pacific: de Plastic Soup. Door geen wegwerpflesjes meer te kopen, maar een duurzame relatie aan te gaan met jouw Dopper help jij dit tij te keren. En nee, da’s geen water naar de zee dragen.
ENERGIE VOOR TUSSENDOOR
BIO Choco-almond-lemonreep 33 g €1,20 BIO Granenrepen 40 g Dadel-walnoten €1,00 Mango-amazonenoten €1,00
BIO Fruit- & notenmix 100 g €3,75 BIO Amandelnoten natuur 100 g €4,10
“Voor de mensen in ons tewerkstellingsproject zijn fair trade, bio en duurzaamheid geen evidentie. Daarom ben ik zo trots als ze zich er volop achter scharen.”
KOE-VERT
Inge
“Koe-vert is een taverne met zonovergoten terras op het natuurdomein Kiewit. Aan onze zelfbedieningstoog en in de automaat kan je zeven op zeven terecht voor gerechten en dranken waarin biologische, lokale en fairtradeproducten de hoofdrol spelen. Maar in de eerste plaats is deze zaak een tewerkstellingsproject. Hier werken 24 medewerkers die op de gewone arbeidsmarkt moeilijk een plek vinden. Wij kijken naar hun talenten en mogelijkheden, dat versterkt hun zelfwaarde en positie in de samenleving. Voor hen zijn fair trade, bio en duurzaamheid geen evidentie. Daarom ben ik zo trots als ik merk dat ze er zich volop achter scharen. Koe-vert staat voor duurzaamheid voor mensen én middelen. Toch staan hier grote merken zij aan zij met Oxfam-producten. Op die conventionele producten winnen we wat meer en daardoor kunnen we weer iemand extra een duurzame job bieden. Bovendien werken we in de commerciële realiteit: we moeten inpikken op wat onze klanten vragen. Koe-vert ligt op een knooppunt van wandelroutes, klanten willen hun drankje kunnen meenemen. Daarom verkopen we ook limonade in blik en water in plastic flesjes. Minder eco, maar dat proberen we goed te maken: we verkopen alleen fairtradelimonade en schenken per verkocht plastic flesje tien cent aan een waterproject van Oxfam.” Inge Van Lokeren, Coördinator Koe-vert Domein Kiewit, Putvennestraat 110, Hasselt www.koevertkiewit.be Heb je ook Oxfam Fair Trade-producten gespot? Laat het weten op redactie@oww.be! 17 FAIR
FAIR 17
PRODUCT
Eet ’s morgens als een koning Zo wil het de volkswijsheid. En daar kan je dus niks tegen in brengen. Met bloemetjesservies of stoere voorraaddozen erbij maak je een stevig ontbijt nog koninklijk stijlvol ook. Muesli met quinoa? Knapperige toast met mangoconfituur? Dampend kopje earl grey? Genieten kan ook op een doordeweekse dag!
Metalen voorraaddozen uit India
BIO thee 20 builtjes
“Fair trade gaat over vertrouwen opbouwen in de mensen in plaats van hen te veroordelen. Dat bereik je door iedereen écht te betrekken bij het project.”
Groene thee met citroen
Zwarte thee met bosvruchten
BIO groene thee Sri Lanka
€1,95
€1,95
€1,75
Hagelslag 200 g €2,60
Smeerpasta met cacao en hazelnoten 400 g €2,95
Keramiek uit Vietnam turkoois-wit met bloemen Kopje 6,5 x 8,5 cm (63036) €8,50, theepot 16,5 x H 13,5 cm (63035) €39,50 of bord 21 cm (63039) €19,50
BIO Earlgreythee 20 builtjes €1,95
18
FAIR
Da’s het motto van Noah’s Ark uit India, dat deze handige voorraaddozen maakt. Het bedrijf wil de vicieuze cirkel van de armoede doorbreken en arme producenten de kans geven om met hun traditionele ambacht hun brood te verdienen. Noah’s Ark investeert zijn winst in de producenten. Zo heeft het een scholenproject waardoor kinderen van producenten gratis naar de lagere school kunnen, bezorgt het de ambachtslui toestellen die drinkwater kunnen filteren en geeft het naaiopleiding aan hun tienerkinderen, zodat zij later ook met handwerk hun brood kunnen verdienen. • Rond crèmekleur met tekst ‘Sugar’ 10,5 x 13,5 cm (63622) €11,50 • Rond crèmekleur met tekst ‘Tea’ 9 x 12,5 cm (63623) €11,50
• Rechthoekig crèmekleur met tekst ‘Cereals’ 12 x 8 x 18,5 cm (63620) €10,90 Ook verkrijgbaar met tekst ‘Cookies’, ‘Pasta’, ‘Spaghetti’, ‘Spices’ en ‘Sweets and treats’.
BIO Chocodrinkpoeder 375 g €3,45
Muesli 375 g €3,95
Sinaasappelsap 1 l
BIO Mangoconfituur 220 g €3,95
BIO Vloeibare honing 250 g €3,65
BIO Quinoabiscuits 260 g
€2,00
€2,90
THEE & GO! Mat keramiek met glanzend accent In Bat Trang, Noord-Vietnam, maakt een acht generaties oud familiebedrijf dit strakke keramiek in een oude pottenbakkerij. Het keramiekambacht kent in deze streek een eeuwenoude traditie. Bovendien gelooft het bedrijf heilig in het belang van goede werkomstandigheden voor haar veertig werknemers. En dat tevreden werknemers degelijke producten afleveren, dat merk je aan dit servies. Zowel de klei als de grondstoffen voor het glanzende glazuur komen uit de regio. Doordat ze op maar liefst 1250°C gebakken zijn, kan je ze met een gerust hart gebruiken in de microgolfoven en de vaatwasmachine. Grijs: kop 8 x 6,5 cm € 10,00 (91168), mok 8 x 10 cm € 11,00 (91170), of voorraadpot 10 x 10 cm € 15,00 (91172) Groengrijs: kop 8 x 6,5 cm € 10,00 (91167), mok 8 x 10 cm € 11,00 (91169), voorraadpot 10 x 10 cm € 15,00 (91171) of theepot 13 cm € 30,00 (91177) Ook verkrijgbaar in andere kleuren.
FAIR
19
In de keuken, op je tafel: altijd fair BIOLOGISCH KEUKENKATOEN uit India • set van 2 keukenhanddoeken 50 x 70 cm, wit-blauw patroon (63709), zwart-grijs patroon (63733) €10,90 • ovenwant wit-blauw patroon (63706), zwart-grijs patroon (63730) €9,00 • set van 2 pannenlappen 22 x 25 cm, wit-blauw patroon (63707), 20 x 20 cm zwart-grijs patroon (63731) €8,50
ACACIAHOUT uit de Filippijnen
onderzetter appel met gekleurde rand 15 x 15 x 1 cm: donkerblauw (91180) of duifblauw (91181) €7,50
kom Rustic 11 cm met gekleurde rand donkerblauw (92107), duifblauw (92108) of munt (92109) €8,00
schort 75 x 80 cm, witblauw patroon (63708), zwart-grijs patroon (63732) €17,90
bord 25,5 x 25,5 x 4 cm (92106) €18,00 schaal S 15 x 15 x 10 cm (91188) €13,00 M 16 x 16 x 7,6 cm (91187) €16,00 L 17 x 17 x 14 cm (91189) €25,00
Serveertip! De Korma-kruidenpasta is een handige basis voor een typische gadogadosaus: verwarm een zakje Korma-kruidenpasta met 5 eetlepels pindakaas en 200 ml kokosmelk. Roer goed. Serveer met gestoomde groenten en quinoa.
BIO Quinoa €5,65 BIO Basmatirijst €3,45 BIO Kokosmelk €2,55
Kruidenpasta 75 g • Korma €1,80 Combineer met kokosmelk voor een Indonesische toets. • Tandoori €1,80 Voor Indisch getinte gerechten met basmatirijst.
Eerlijk geproefd De vzw Sommeliers-Conseil proefde voor deze FAIR twee nieuwe pareltjes die nu in de wijnrekken van je Oxfam-Wereldwinkel liggen.
SOMMELIERS CONSEIL
NIEUW!
RAZA pinot gris 75 cl €7,25 uit Argentinië.
Sensus-schuimwijn extra brut 75 cl €9,50 uit Chili.
Deze wijn met zijn intens bleke kleur heeft een heel zuiver aroma, met citrus in de neus. In de mond herken je dan weer rijp exotisch fruit zoals perzik en abrikoos, naast een subtiele honingtoets met lichte kruidigheid. Een ronde wijn met volle structuur, fruitig en met een mooie onderbouwde levendigheid waarin de zuren goed verweven zijn. Past goed bij vis en bij romige koemelkkazen.
Deze schuimwijn valt op door zijn heldere lichtgele kleur met kleine parelende belletjes en citrusfris geurenpakket. Een aangenaam mondgevoel met wit fruit, kruisbes en impressies van vers broodkruim in de afdronk. Doordat hij met de charmatmethode gemaakt is, is het een fruitige wijn. Een elegante schuimwijn van de pedro jimenez-druif. Lekker bij een bordje sushi, of gewoon als aperitief. Te schenken rond 8°C. FAIR
21
PRODUCT
Nagenieten van de zomer, klaar voor de herfst Nog een laatste dagje op het strand, een laatste zwoele zomeravond … En dan beginnen de bladeren weer te kleuren en krijgen we zin om ons in te duffelen. Waar trek jij naartoe voor die eerste boswandeling?
Fijne wollen sjaals uit India - 70 x 200 cm - rood met bloemetjes (63464) of groen met bloemetjes (63465) €49,50 Sjaals van zijde en viscose uit Vietnam - 60 x 180 cm - rood met rode bloemen (64043) of groengeel met donkergroene bloemen (64044) €15,90 Katoenen pareo uit India 115 x 180 cm - lichtblauw met gele varenprint (63830) of wit met blauwe varenprint (63829) €14,90 Katoenen sjaal uit India 180 x 50 cm - turkoois met vogels in wit, groen en bruin (63371) €10,00
Shopper van jute uit Bangladesh, 42 x 24 cm, H 28 cm met indigo boord (63672) of met grijze boord (63673) €24,50 22
FAIR
Stoffen juwelen uit Bangladesh van gerecycleerde sari’s • Oorhangers: blauw (63661) of grijs (63662) €3,00 • Halsketting: blauw (63665) of grijs (63666) €12,50
VA ZEN MET LEREN HANDVAT uit Thailand groot: 10 x 30 cm (91373) €18,50 middel: 10 x 18 cm (91376) €15,00 klein: 10 x 11 cm (91375) €12,50
Vazen met leren handvat uit Thailand • groot: 10 x 30 cm (91373) €18,50
• middel:
10 x 18 cm
(91376) €15,00
• klein:
10 x 11 cm
(91375) €12,50
ZILVEREN JUWELEN UIT MEXICO
1
5
2
6
3
4
7
8
-1- Oorhanger staafje-rechthoek (91402) €18,00 -2- Oorhanger staafje-driehoek (91401) €22,00 -3- Oorhanger staafje open mat (91397) €16,00 -4- Oorhanger zeil (91398) €13,00 -5- Oorhanger rond open mat (91395) €21,00 -6- Oorhanger driehoek open mat (91396) €25,00 -7- Oorhanger rond Disco (91400) €17,00 -8- Oorsteker rond Picas (91399) €20,00 FAIR
23
DOENkort
SME LTK R O ESC ON FI T U U R UI T L I M BU R G EN P ARA GU AY Heb jij ze al ontdekt in je wereldwinkel? De vier kleurrijke potjes confituur van ‘De Wroeter’? Ze zijn het resultaat van een fijne
BIO CONFITUUR DE WROETER Ambachtelijk gemaakte confituur met biovruchten uit Noord of Zuid en biologische fairtraderietsuiker uit het Zuiden. 220 g
ontmoeting tussen Noord en Zuid: biofruit uit Limburg en biorietsuiker uit Paraguay. Laatst ontmoetten de producenten achter dit product elkaar ook echt, toen Luís Ruiz Diaz van de suikercooperatie Manduvirà op bezoek kwam in ons land. DE EERSTE NOORDPARTNER De Wroeter uit Kortessem bij Hasselt biedt zinvol werk aan men-
Drievruchten (aardbeien, krieken en rode bessen) €3,95
sen met een beperking, mensen met een psychiatrisch verleden, mensen die een rustpunt zoeken in hun leven, enzovoort. Ze maken er ambachtelijke kwaliteitsproducten, met een hart voor mens en natuur. Voor hun confituur kiezen ze resoluut voor biologische fairtradesuiker uit Paraguay. Daarmee scoorden ze
Mango (fair trade uit Burkina Faso) €3,95
goede punten bij de Partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels, die alle partners-producenten screent en goedkeurt. Sinds december 2016 is De Wroeter dan ook de eerste officieel goedgekeurde Noordelijke partner van Oxfam-Wereldwinkels. KRUISBESTUIVING IN DE PRAKTIJK
aardbeirabarber €3,95
Luís, suikerboer en voorzitter van de coöperatie Manduvirà, ging samen met een groep vrijwilligers van de Hasseltse wereldwinkel langs in de confituurmakerij van De Wroeter. Jan Venmans, de man achter het atelier, leidde hen rond. Ze kregen het hele productieproces te zien. Luís kan nu bij zijn collega’s getuigen over hoe hun suiker hier in een fruitig Limburgs eindproduct terechtkomt. Hij zag er onder meer de allereerste lading mangoconfituur vertrekkensklaar staan voor de wereldwinkels. Misschien gaat deze verbroedering in de toekomst nóg verder. Manduvirà denkt eraan ook zelf bioconfituur te produceren, Jan Venmans van De Wroeter toont zich alvast bereid om zijn Paraguayaanse vrienden daarbij met advies bij te staan. En ook Oxfam staat uiteraard paraat. www.dewroeter.be
Luís van de coöperatie Manduvirà ‘levert’ Paraguayaanse biorietsuiker in de confituurmakerij van De Wroeter in Kortessem. 24
FAIR
Braambes €4,20
DOENkort
Proef de wereld:
fair trade & veggie In aangenaam gezelschap proeven van fair trade: dat is Fair Trade@Home. Vanaf dit najaar bieden we een nieuwe variant aan, in samenwerking met veggie-organisatie EVA vzw. In deze Fair Trade@Home-workshop krijg je inspiratie om creatiever vegetarisch te koken, mét fairtrade-ingrediënten uit te wereldwinkel. De begeleider vertelt je ondertussen het verhaal achter elk product. Er zijn al 2 workshops gepland, maar er volgen er nog meer: 5 oktober, 18.30-21.30 u., in Het Hof van Watervliet in Brugge 11 oktober, 19-22 uur, in De Stuyverij in Kortrijk Schrijf je in op www.evavzw.be/kookworkshops. €30 - €20 voor EVA-leden en vrijwilligers van Oxfam-Wereldwinkels
Fair
op restaurant Thuis zo veel mogelijk koken met ingrediënten uit de wereldwinkel, da’s kinderspel. Zeker nu er ook een OxfamWereldwinkels-webshop is. Maar wat op restaurant? Goed nieuws! Meer en meer horecazaken denken aan eerlijke handel als ze hun gerechten samenstellen. In mei daagde de stad Genk de horeca in de stad uit om fairtradegerechten op hun menu te zetten. Deze dampende pizza met palmharten en ananas uit de wereldwinkel is een van de smakelijke resultaten daarvan. Binnenkort, in oktober, gaan Leuven en omstreken de uitdaging aan om zoveel mogelijk restaurants op de eerlijke kaart te zetten. Het project ‘(H)eerlijk tafelen’ krijgt de steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. De wereldwinkels van de regio Leuven mikken op maar liefst dertig horecazaken, plus de studentenrestaurants. In de maand september krijg je in deze wereldwinkels bij aankoop van €25 een bon voor een gratis glaasje Oxfam-schuimwijn in de deelnemende restaurants. Reden genoeg om eens in Leuven op restaurant te gaan, toch?
Nieuw jasje is 5 jaar oud
Vijf jaar geleden openden we in Leuven de eerste wereldwinkel ‘nieuwe stijl’. Reden genoeg om te feesten, vonden de Leuvense vrijwilligers. En dus organiseerden ze een avond vol muziek en vier zaterdagen vol proeverijen. Ondertussen dragen 45 Oxfam-Wereldwinkels het nieuwe jasje. Sommige gingen voor een totale make-over, andere hielden de opfrissing subtieler. Maar allemaal maakten ze werk van een herkenbare en frisse uitstraling. In elke ‘nieuwe’ wereldwinkel wordt winkelen een belevenis. Je ontdekt er de verhalen achter het mooi gepresenteerde productassortiment. Er is extra aandacht voor de indeling en de presentatie van de producten, de manier waarop je je als klant in de winkel beweegt en de interactie tussen jou en de vrijwilliger achter de toonbank. Ten slotte is de wereldwinkel niet met de eerste de beste materialen ingericht: de rekken bestaan uit recyclagehout en resten FSC-hout en de muren kregen een likje natuurverf.
Zuidcafé:
Militaire interventie, noodzaak of onzin? dinsdag 3 oktober, 20 uur, De Roma Borgerhout, €5,00 Moet je vanuit een pacifistisch standpunt altijd elke militaire interventie afwijzen? Of zijn er humanitaire omstandigheden waarbij je niet anders kan? Dr. Goedele De Keersmaeker van de UGent geeft deskundige toelichting bij het thema. We gaan in debat met Jo Coelmont, brigadegeneraal b.d. verbonden aan het Egmont Instituut, en met een vertegenwoordiger van Artsen zonder Grenzen. Een samenwerking van Oxfam-Wereldwinkels, 11.11.11, Broederlijk Delen, Mo*Magazine en De Roma, met de steun van de Provincie Antwerpen. www.deroma.be/zuidcafe
FAIR
25
VISIE
Trek je op 14 oktober ook naar de wereldwinkel om een koffiepakje te ruilen? Zeker doen! Met deze ruilactie geven we iedereen een duwtje in de rug om voortaan altijd voor eerlijke koffie van Oxfam te kiezen. Want daar zijn heel wat goede redenen voor. 26
FAIR
VISIE
G R AT IS PAKJ E KOFF IE HANDEL DRIJVEN IN KOFFIE Vijfentwintig miljoen kleinschalige koffieboeren produceren zeventig procent van de koffie wereldwijd. En voor het zwarte goud in onze ochtendkop zijn wij volledig afhankelijk van hen, want koffie kan je enkel in de tropen telen. Toch slagen de koffieboeren er amper in het hoofd boven water te houden. Zij zijn afhankelijk van opkopers in dienst van enkele machtige koffiebedrijven. Deze bieden hen een prijs die zij niet kunnen weigeren, maar die hen vaak niet in staat stelt een menswaardig inkomen te verwerven. Daarnaast worden hen ook de kansen ontnomen om zelf in te staan voor de verwerking van hun koffiebonen tot koffie. Want, ongebrande, ruwe koffiebonen mogen de Europese Unie binnen zonder invoertaksen te betalen. Voor gebrande koffiebonen, of pakjes koffie, geld dat niet. Daarvoor betaal je hoge taksen. Een manier om onze verwerkers in het Noorden een hand boven het hoofd te houden, maar het remt de kansen van het Zuiden af om daar een eigen industrie te ontwikkelen. IMPACT IN HET ZUIDEN De koffie in de wereldwinkel komt rechtstreeks van koffieboeren in het Zuiden. We kopen koffie van zestien coöperaties uit tien landen. Maar, Oxfam doet meer dan enkel handel drijven. Wij bieden een langetermijnrelatie, zodat de boeren weten dat we hen
Rep je op zaterdag 14 oktober naar de dichtstbijzijnde wereldwinkel met een leeg koffiepakje en ruil het gratis in voor een vol pakje Oxfam-koffie (250 g). Maak kans op een jaar lang gratis Oxfam-koffie: oxfamwereldwinkels.be/ weekvandefairtrade
niet in de kou laten staan. Zo hebben zij zicht op een vaste omzet en kunnen ze investeringen plannen. We helpen de koffieboeren ook hun teelt duurzamer en ecologischer te maken én te diversifiëren. Want, als ze ook andere gewassen telen, worden ze minder afhankelijk van de verkoop van enkel koffie. Daarnaast ondersteunen we hen als groep, zodat ze sterker staan in hun onderhandelingspositie op de internationale markt en samen de risico’s op die markt kunnen delen.
Koffieboeren worden ook geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering, waardoor koffie op steeds minder plaatsen geteeld kan worden. Wij gaan samen met de koffieproducenten op zoek naar mogelijkheden om het hoofd te bieden aan deze veranderingen. Zo experimenteren onze koffiepartners in de Kivustreek met agro-ecologische methodes om de koffiekever te weren van hun koffievelden, door het aanplanten van planten die de kevers niet zo aangenaam vinden. In Honduras zien we coöperaties overschakelen op biologische teelt, na de verwoestende doortocht van de koffieschimmel in de regio. ZUID ÉN NOORD Door te kopen in de wereldwinkel help je niet alleen een aantal partners in het Zuiden vooruit, maar ondersteun je ook een hele beweging hier bij ons. Met meer dan 10.000 enthousiaste vrijwilligers in gemeenten en scholen over heel Vlaanderen, willen we eerlijke handel hoog op de agenda zetten. Dit doen we niet alleen in de wereldwinkels, maar ook door acties en campagnes op straat, in scholen, bij jeugdbewegingen en lokale verenigingen … Kiezen voor Oxfam-Wereldwinkels is dus kiezen voor de kracht van beweging. Een beweging die strijdt voor eerlijke handelsregels. Zodat op termijn álle boeren met eerlijke handel verdienen waar ze recht op hebben.
VRAGEN? Mail redactie@oww.be
FAIR
27
WERELDfocus
Het water aan de lippen
OVERSTROMINGEN BIJ KOFFIETELERS IN PERU Peru, aan de Westkust van Zuid-Amerika. Land van Machu Picchu, Titicaca en Andes. In die hoogste bergen na de Himalaya ontspringt de Amazone. Maar wist je dat het land wereldwijd ook een van de belangrijkste producenten van arabicakoffie is? En de nummer 1 als het over biologische fairtradekoffie gaat? Zo’n dertig procent van de bevolking leeft er van de landbouw, veel van die boeren telen koffie voor de export. Al maakt de klimaatverandering dit alsmaar moeilijker. Peru is één van de landen die het het zwaarst te verduren krijgen. Recordtemperaturen, ongeziene overstromingen en modderstromen zijn het resultaat. Misschien herinner je je de 11.11.11-affiche van enkele jaren geleden: een pijnlijke foto van een Peruaanse man die tot zijn middel in een overstroomde straat staat. Begin dit jaar werd dit beeld opnieuw de trieste realiteit. Ook voor de boeren van Oxfams koffiepartner Norandino. Deze koffie-, cacao- en suikercoöperatie is gevestigd in
28
FAIR
Piura, in de zwaarst getroffen streek. Een regio die door decennialange ontbossing al heel gevoelig is voor erosie. De rivier die langs Piura-stad loopt trad ver uit haar oevers, in het centrum kwam het water tot 1,80 meter hoog. Veel hoger dan tot aan je middel dus. Velen raakten letterlijk alles kwijt: hun huis met de volledige inboedel, hun vee, hun gewassen.
Tot overmaat van ramp vonden de overstromingen plaats kort voor de koffie geoogst zou worden. Maar boeren konden hun velden nauwelijks bereiken, als die al niet weggespoeld waren. Door de hoge vochtigheid en temperatuur ontwikkelden koffieziektes zich nog sneller dan gewoonlijk. Een groot deel van de oogst ging zo verloren. Naar schatting zullen de koffieboeren dit jaar zo’n 70% minder kunnen verkopen dan andere jaren. DE COÖPERATIE IN DE BRES De coöperatie Norandino richtte een noodhulpcomité op. Dat zamelt geld in om de getroffen families te helpen. Santiago Paz Lopez, de exportverantwoordelijke van de coöperatie, zegt: “Meteen na de ramp zorgde het noodhulpcomité voor eten, onderdak, kledij en toiletgerief. De overheid en hulporganisaties konden het geteisterde gebied in de eerste dagen niet bereiken. In enkele dorpen in Bajo Piura, Sierra Piura en Alto Piura is zulke noodhulp nu nog altijd nodig.” Momenteel beginnen de eerste heropbouwwerken. In de eerste plaats zijn dringend nieuwe huizen nodig, veel families wonen nog in zelf ineen geknutselde noodwoningen. In de hele regio zijn de irrigatiekanalen voor de gewassen volledig verwoest. Om de landbouw weer op gang te brengen, moeten deze dringend hersteld worden. Ook scholen, openbare gebouwen en gezondheidscentra liggen er nog bij zoals net na de overstromingen. Santiago: “De nationale overheid voorziet een kleine 250 miljoen dollar om Noord-Peru weer op te bouwen. Maar specialisten schatten in dat er tussen de 3 en de 5 miljard dollar nodig is ... Hopelijk komt er geen nieuwe El Niño langs, zoals ze voorspellen.”
duikt op. Bovendien zie je veel luchtwegeninfecties, vooral bij kinderen. Het stof van de verwoeste wegen maakt mensen ziek.” Santiago maakt zich zorgen: “Er zijn te weinig gezondheidsinstellingen die goed uitgerust zijn, te weinig dokters en geschoold verplegend personeel en onderzoek naar ziektes als knokkelkoorts en zika is er niet. Bovendien ontbreekt een preventiebeleid vanuit de overheid.” Freya Rondelez van 11.11.11 bevestigt dat de Peruaanse overheid tekortschiet: “Alles wordt altijd maar op korte termijn aangepakt. Maar een degelijke en gestructureerde langetermijnvisie is er niet. Het land mag dan wel een sterke economische groei kennen, toch worden belangrijke investeringen om het milieu te beschermen op de lange baan geschoven. Men kiest liever voor de snelle economische groei in plaats van langetermijninvesteringen die het milieu ten goede komen.” (Het Nieuwsblad, 31/3/2017) “De inwoners van Piura grijpen elke kans om met nieuwe projecten en ondernemingen te starten. Veel van de getroffenen zijn kleine landbouwers, veetelers en ambachtstlui die van nul moeten beginnen omdat de overstromingen alles wat ze bezaten weggespoeld hebben.” Om dat klaar te spelen, kan Norandino nog heel veel steun gebruiken. Die krijgen ze onder andere van het Partnerfonds van Oxfam-Wereldwinkels. Samen met chocoladeverwerker Belvas die cacaomassa koopt van Norandino, verzamelden we sinds eind maart 10.000 euro. We hopen in de komende maanden nog eens zo veel te verzamelen, zodat Norandino tegen de volgende koffieoogst weer op de been is. Wil je meer weten? Mail naar redactie@oww.be.
Ook de gezondheid van de inwoners wordt bedreigd. “Kort na de overstromingen brak er een epidemie van knokkelkoorts (dengue) uit, een ziekte die door muggen verspreid wordt. In elke familie in Piura is er wel iemand ziek, of erger. Ook het zikavirus
Help ons om de slachtoffers van de overstromingen in Peru te steunen. Stort je bijdrage aan het Partnerfonds van Oxfam-Wereldwinkels op rekeningnummer BE27 7805 9212 3173 (BIC: GKCCBEBB) met vermelding ‘Solidariteitsactie Peru’. Voor giften vanaf €40 krijg je een belastingvermindering van 45% van het geschonken bedrag, met het fiscaal attest dat we je bezorgen. Bedankt voor je steun!
FAIR
29
OP DE KOFFIE
MEER EN MEER FAIR TRADE In het voorjaar mocht rector Luc De Schepper de ‘QUE?!’-award van Oxfam-Wereldwinkels in ontvangst nemen. De kers op de taart van een jarenlange samenwerking rond eerlijke handel en een stevige schouderklop voor het straffe sensibiliserende parcours dat de Hasseltse Universiteit in 2016 aflegde. De voorzitter van de Paraguayaanse biosuikercoöperatie Manduvirà kwam deze prijs overhandigen. En Luc De Schepper is er terecht trots op. “We noemen onszelf een ‘civic university’. Dat betekent dat we naast de overdracht van kennis ook actief elementen inbouwen die van studenten goede burgers maken. Fair trade hoort daar uiteraard bij.”
WEEK VAN DE FAIR TRADE A AN DE UHASSELT foto: Tom Verbruggen
Van 4 tot 14 oktober kom je aan de UHasselt overal Oxfam-koffie tegen, what else? Er komt een debat over ‘Gastronationalisme’, tariefescalatie en marktprotectionisme (ook voor volk van buiten de UHasselt!), een verkoopstand van de wereldwinkel, een faire koffiebar, een quiz voor studenten, een fairtrademenu in het studentenrestaurant en een faire after work voor het personeel.
30
FAIR
OP DE KOFFIE
“Het begrip ‘civic university’ komt uit Engeland, de universiteit van Newcastle gebruikte het als eerste. Steeds meer universiteiten wereldwijd streven ernaar een ‘civic university’ te worden. Net als wij zetten ze hun schouders onder projecten waar ze zelf niet meteen baat bij hebben, maar die ze doen omdat ze binnen de maatschappij een zekere verantwoordelijkheid willen opnemen. Daar kan ik uiteenlopende voorbeelden van geven. Wij stimuleren de laatstejaarsstudenten om een thesis te schrijven over een actueel maatschappelijk thema. We hebben een groter percentage internationale studenten dan andere Vlaamse universiteiten, waaronder heel wat mensen uit ontwikkelingslanden. Maar we hebben ook het oude gevangenisgebouw gekocht en gerenoveerd, want we vinden het onze taak te voorkomen dat zo’n waardevol gebouw zou verkrotten.” VERKOCHT AAN EERLIJKE HANDEL “Eerlijke handel werd op de UHasselt een belangrijk thema door de campagne ‘Ik ben verkocht’ in 2006. Deze universiteit was al snel ‘verkocht’ en in de jaren die volgden publiceerden we over fair trade in ons magazine, kon je Oxfam-producten vinden in ons studentenrestaurant en schreven enkele studenten handelsingenieur een eindverhandeling over fair trade. Zelf deed ik ooit mee aan een kookbattle met fairtradeproducten, samen met chef-kok Giovani Oosters. Als vertegenwoordiger van de universiteit geef ik via zulke acties het signaal dat deze instelling eerlijke handel een warm hart toedraagt. ‘Ik ben verkocht’ was heel zichtbaar op de universiteit, en het sloeg ook erg aan. Zo waren we vertrokken.” “Een mooi voorbeeld is de wedstrijd ‘SOS (h)eerlijk kotfood’, waarbij
studenten gemakkelijk klaar te maken recepten met fairtradeproducten moesten verzinnen. Al jaren koppelen we de fairtradeactie ook aan de Wereldavond, die erg gesmaakt wordt door onze internationale studenten – hier studeren wel zeventig nationaliteiten. Die avond is er telkens een kookwedstrijd waarbij onze studenten uit alle windstreken iets klaarmaken uit hun land van herkomst. Ingrediënten uit eerlijke handel staan centraal en de winnaars krijgen een prijs uit de wereldwinkel. Het winnende recept serveren we achteraf in het studentenrestaurant.”
QUE?! ‘QUE?! Afvoeren díe handel!’ is een van de twee jaarlijkse acties waarmee Oxfam-Wereldwinkels alle scholen uitdaagt om eerlijke handel in de kijker te zetten. De lagere, middelbare en hogeschool of universiteit die daar het best in slagen, winnen de ‘QUE?!’-award. Benieuwd welke school de volgende keer wint? Volg het op oxfamwereldwinkels.be/scholen. “Onze dienst Internationalisering trekt en ondersteunt alles wat hier gebeurt rond eerlijke handel. De laatste twee jaar is de samenwerking met de Oxfam-Wereldwinkel in Hasselt nog sterker geworden. Tijdens de Week van de Fair Trade is eerlijke handel elk jaar heel duidelijk aanwezig op de UHasselt. Zo is er een World Village, een fairtradeontbijt, personeelsleden kunnen een eerlijk lunchpakket bestellen in plaats van boterhammen mee te brengen, er zijn workshops en debatten … In 2015 konden we zelfs minister van ontwikkelingssamenwerking Decroo strikken voor een lezing en debat. De ‘QUE?!’-award die we nu gekregen
De visie en de missie van de universiteit bepalen dat we een ‘civic university’ zijn, maar het zijn de mensen aan de basis die dit elke dag waarmaken.” hebben voor al dit educatieve werk rond fair trade, is een stimulans om nog verder te gaan in ons engagement.” VANAF NU OXFAM-KOFFIE? “Momenteel vind je in ons studentenrestaurant al enkele fairtradeproducten. We werken goed samen met onze cateraar, die zelf ook Oxfam-fan is. Ook op onze after work drinks en jaarlijkse barbecue schenken we steevast wereldwinkeldranken. Maar in onze kantoren drinken we bijvoorbeeld nog niet systematisch Oxfamkoffie. We hopen daar binnenkort verandering in te brengen, maar doordat we gebonden zijn aan de regels voor openbare aanbestedingen gaat dit niet van vandaag op morgen. Onze dienst Aankoop bekijkt hoe we vanaf het nieuwe academiejaar fairtradeproducten in ons aankoopbeleid kunnen opnemen.” “Fair trade sijpelt steeds verder door in alle geledingen van de UHasselt. Het initiatief komt zelden ‘van boven’, maar het zijn de medewerkers van de dienst Internationalisering, de proffen en de studentenraad die aan de kar trekken. De visie en de missie van de universiteit bepalen dat we een ‘civic university’ zijn, maar het zijn de mensen aan de basis die dit elke dag waarmaken.” FAIR
31
JONGEREN / SCHOLEN
GOED BEGONNEN … is half gewonnen. En jong geleerd is oud gedaan. Zeker als het over eerlijke handel gaat. Wie als kind of jongere geprikkeld wordt door de fairtradegedachte, blijft vaak een leven lang fan. Daarom zet Oxfam-Wereldwinkels sinds jaar en dag in op haar scholen- en jongerenwerking. Met als jaarlijks hoogtepunt: de Week van de Fair Trade, dit jaar van 4 tot 14 oktober!
Foto: Tom Verbruggen
De toekomst is verzekerd! Future Proof, de eerste editie van ons nieuwe jongerenevent, was een bruisende vijfdaagse boordevol brainstorms over de ecologische, economische en sociale uitdagingen waar we vandaag met z’n allen voor staan. Jonge changemakers kwamen aan het woord, zo’n 150 jonge en minder jonge enthousiastelingen zogen als een spons alle ideeën op. Deelneemster Sofie: “Je kon een persoonlijk gesprek hebben met mensen die veel van de thema’s afwisten. Wat me vooral opviel, is dat de vier thema’s, Money Proof, Society Proof, Power Proof en Planet Proof, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.” Meredith (15) verlegde haar eigen grenzen: “Ik dacht dat ik nooit iets zou durven zeggen tijdens de debatten. Maar de sfeer was heel open, iedereen begon gewoon te discussiëren zonder enige druk, iedereen luisterde naar elkaar. Uiteindelijk heb ik gewoon meegedaan!”
Inspire. Create. Be sustainable. And meet us next year! 32
FAIR
QUE?!
AFVOEREN DIÉ HANDEL! ‘QUE?!’ is de jaarlijkse actie waarbij Oxfam-Wereldwinkels alle scholen uitdaagt om kabaal te maken rond eerlijke handel. Net als in de wereldwinkels staat op de scholen koffie centraal, want we willen iederéén aan de Oxfam-koffie krijgen. Waarom? Vandaag domineren een beperkt aantal internationale handelaars en koffiebranders de globale koffiehandel. Zij hebben zoveel macht dat ze de prijzen kunnen bepalen. Bovendien laat Europa onverwerkte koffiebonen taksvrij importeren, maar heft het op gebrande koffie een invoerbelasting. Zo worden de Europese koffiebranders beschermd en zijn kleinschalige koffieboeren gesjareld. Da’s toch van de koffiepot gerukt? Kinderen en jongeren die dit oneerlijke verhaal voor het eerst horen, hebben maar een klein duwtje nodig om er massaal kabaal over te maken. En dat duwtje biedt Oxfam-Wereldwinkels kant-en-klaar aan. Op que.oxfamwereldwinkels.be vind je een massa volledig uitgewerkte ideeën voor acties die scholen kunnen doen. Een berg inspiratie voor kleine en grote kinderen. Denk aan een wedstrijd ‘de luidste koffieboer’, een ludieke aanklacht over zoveel boertigheid in de wereldhandel. Of doe een gooispel met koffiebonen: tover de speelplaats met stoepkrijt om in een gigantische wereldkaart en laat de jongeren met een reuzekoffieboon (of rugbybal) proberen om Europa te bereiken. Zo ondervinden ze zelf hoe moeilijk dat kan zijn. que.oxfamwereldwinkels.be
Afvoeren dié handel!
Leesvoer voor leerkrachten voor alle leeftijden
KABAAL OP KOT
Verontwaardiging stopt niet aan de schoolpoort. Ook daarbuiten staan jongeren te springen om kabaal te maken over de absurde oneerlijkheid van de internationale handel, met de jongerenwerking ‘Kabaal!’. Onder het motto ‘Schreeuw je rot vóór de wereld, tégen wat er misgaat tussen Noord en Zuid’ dagen we jongeren uit om fuiven, quizzen, picknicks … te organiseren om generatiegenoten bewust te maken. In september start ‘Kabaal op kot’. Het hele academiejaar lang krijgen studenten uitdagingen aangereikt. Wie die tot het beste einde brengt én er de nodige fuzz over maakt met een filmpje op sociale media, wint een prijs. Uitdaging 1, nog tot 3 oktober: schud een blikje Oxfam-frisdrank en laat iemand anders het openen. Uitdaging 2, van 4 oktober tot 30 november: laat de luidste koffieboer. Dat belooft! Tijdens de Week van de Fair Trade kom je onze kabaalmakers elke dag in een andere studentenstad tegen. Hou je klaar … #kabaalopkot www.oxfamwereldwinkels.be/jongeren
Drinken de leerkrachten van jouw kinderen al Oxfam-koffie tijdens de pauze? Geven ze al les over eerlijke handel? Organiseren ze tijdens de Week van de Fair Trade al een actie? Nee? Haal snel de brochure ‘Eerlijke handel op school’ in je Oxfam-Wereldwinkel en stop ze bij het begin van het schooljaar in de handen van je favoriete leerkracht of schooldirecteur. Ze vinden er het educatieve en ‘whole school approach’-aanbod van Oxfam-Wereldwinkels én een overzicht van de fairtradeproducten die het de school makkelijker maken om haar voorbeeldrol te spelen. In de nieuwe infobrochure voor docenten en professoren in het hoger onderwijs lees je dat OxfamWereldwinkels ook voor ‘grote kinderen’ een educatief aanbod heeft. Op hogescholen en universiteiten komt onze jongerenwerker graag langs met een vorming (al dan niet op maat), een gastcollege, een fairtradeproducent uit het Zuiden die getuigt over zijn werk en leven, of een infodag voor toekomstige leerkrachten. Ook helpen we scholen met plezier studenten en personeel te verwennen met fairtradedranken en -versnaperingen, we bekijken de mogelijkheden voor koffie-, dranken snackautomaten en catering op maat van elke hogeschool of universiteit. FAIR
33
COLOFON
Vrijwilliger worden?
Weet jij waar je jeans vandaan komt? Welke weg legt je gsm af voor hij in je broekzak belandt? Hoe groot is jouw ecologische voetafdruk? Kom het binnenkort te weten! Bezoek met je leerlingen, studenten of collega’s de inleefateliers van Oxfam-Solidariteit in Brussel. Kruip in de huid van een Cambodjaanse textielarbeidster of een Boliviaanse boer en ontdek welke invloed klimaatverandering en globalisering op hun leven hebben. Schrijf je in voor: • Inleefatelier Bolivia over hoe klimaatverandering de toegang tot voedsel en drinkwater bedreigt • Inleefatelier Mondiapolis over het effect van globalisering op mens en milieu www.oxfamsol.be/inleefateliers of 02/501.67.12
Elke zaterdag, een paar keer per jaar of alleen tijdens de eindejaarsperiode. Cadeautjes inpakken, producten verkopen, etalages versieren, de boekhouding doen of magazines bussen. Je kan het zo gek niet bedenken wat er bij Oxfam-Wereldwinkels allemaal door vrijwilligers gedaan wordt. www.oxfamwereldwinkels.be/vrijwilliger
Post
Oxfam-Wereldwinkels Ververijstraat 17 9000 Gent
Telefoon 09/218 88 99
redactie@oww.be
Web
www.oxfamwereldwinkels.be
Winkels
www.oxfamwereldwinkels.be/winkels
www.facebook.com/oxfamwereldwinkels
Nieuwsbrief
www.oxfamwereldwinkels.be/digizine
Doe mee met 11.CHOCOLADE@work Wil je op je werk of aan je familie of vrienden 11.chocolade verkopen? En samen met 11.11.11 de oorzaken van migratie aanpakken? Ga dan naar 11.be/chocolade en vul je gegevens in. Zo plaats je vlot je bestelling. Hoe gaat het in zijn werk? • Je bestelt heerlijke fairtradechocolade voor jou, je collega’s, familie of vrienden. • Je verkoopt die in de loop van november aan 6 euro per pakje. • Je bestelt minstens 1 doos van 26 stuks (13 melk, 13 puur). • Je krijgt de doos rechtstreeks op je werk of thuis geleverd – handig en gemakkelijk. • Je zamelt op een fijne manier geld in voor 11.11.11. Een medewerker van 11.11.11 neemt nadien zo snel mogelijk contact met je op. 11.be/chocolade 34
FAIR
Colofon Vierde jaargang - nummer 22 (07-2017) - (135) Verschijnt in januari, april, augustus & oktober Redactieadres: Ververijstraat 17, 9000 Gent - redactie@oww.be Redactie: Marijke Moyson en Griet Rebry Medewerkers: Stefan Van Gaens, Yves Boussen, Jenneke Van Cromphaut, Jen Willems, Marieke Poppe, Wim Melis, Adeline Vandorpe, Magalie Schotte, Karla Van Loock, Lie Lemaire, Johnny Devisscher, Steven Schepers, Santiago Paz Lopez, Hans Canters en Evert Nicolaï. Fotografie: Tom Verbruggen Vormgeving: Efraïm Sebrechts Concept: Stapel Drukker: Roto Smeets Coverfoto: Maarten Siebe De Ruyck
Dit magazine is gedrukt op 100% gerecycleerd papier.
RUIL OP 14 OKTOBER EEN LEGE KOFFIEVERPAKKING VOOR EEN GRATIS PAKJE OXFAM-KOFFIE
G R AT IS PAKJ E KOFF IE
Ruilactie geldig op 14/10/2017 in alle Vlaamse Oxfam-Wereldwinkels. Wie een lege koffieverpakking van om het even welk merk afgeeft, krijgt gratis 1 pakje koffie van Oxfam Fair Trade (250 g). 1 pakje per gezin. Niet cumuleerbaar met andere kortingen, niet inwisselbaar tegen geld. De actie is gelimiteerd tot 50 000 pakjes koffie van 250 g in een netwerk van 235 winkels in Vlaanderen.
OXFAM-WERELDWINKELS OXFAM FAIR TRADE VERANTW. UITGEVER: Luc Van Haute VERVERIJSTRAAT 15/17 - 9000 GENT 23e JAARGANG NR 97 - oplage: 117.000 DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT JULI-AUGUSTUS-SEPTEMBER 2017 ERKENNINGSNUMMER: P206781
04071