#37 • apr-jun ‘21
fair
volg ons op
Het magazine voor eerlijke handel
Fair trade, bio, vegan? In de Shop, natuurlijk 50 jaar wereldwinkels: van raketten tot koffie Peperkoek met honing, een werelds verhaal oxfamwereldwinkels.be
Fotoblog
17 oktober 1987. President Julius Nyerere van Tanzania ontvangt het 2.200.000ste pakje Tanzaniakoffie van wereldwinkelbaas Jan Dreezen.
From Tanzania, with love 2 fair
De eerste producten die over de toonbank gingen kwamen uit landen waar een socialistische samenleving of een ander alternatief voor het kapitalisme geïnstalleerd was. Het Cuba van Fidel Castro, Nicaragua onder de Sandinisten en ook Tanzania, het land waar de charismatische Julius Nyerere het Afrikaanse socialisme wilde installeren. De Afrikaanse socialisten streefden naar een Verenigd Afrika. Vorming van coöperaties, een geleide democratie en de afwijzing van racisme waren enkele van de pijlers. In Tanzania richtte de regering Ujamaa-dorpen in voor 12 miljoen boeren. Hoewel de dorpen beschikten over scholen, ziekenhuizen, voedsel- en watervoorzieningen, leden ze onder economische tegenslagen en de bureaucratische rompslomp van de regering. In de praktijk bleek de bevolking (vaak gedwongen) laten verhuizen naar de Ujaama-dorpen ook op tal van obstakels te stoten. Op p. 8 lees je over onze koffie, en hoe de band met Tanzania, zelfs wanneer het Afrikaanse socialisme van Nyerere ‘ideologisch verantwoord, maar economisch rampzalig’ bleek, altijd hartelijk bleef … en fairtradekoffie oplevert!
Inhoud
In dit magazine: 24 FAIR RECEPT
Hartelijke, hartige feesttaco’s
11 SHOP
Fair & ‘al fresco’ feest vieren!
06
VISIE 50 JAAR WERELDWINKELS
Raketbetogingen en actiefiguren: Oxfam-‘Vredeswinkels’
IP• TIP
•T
IP • T
26
T IP• IP
P• • TI T
14
PRODUCTVERHAAL
SHOP
Peperkoeken hart op de juiste plek
Wijnen getipt door kenners
08 VISIE KOFFIE
19 SHOP
Lederen handtas uit India
50 jaar eerlijke koffie .... en actie!
29 CHANGEMAKERS Belevingscentra, maak dat mee, zeg!
31 COLUMN Keep calm ... and drink coffee
Shop nu ook online in jouw wereldwinkel shop.oxfamwereldwinkels.be
Vind de wereldwinkel in jouw buurt op oxfamwereldwinkels.be/winkels
3 fair
Op de radar Covid-19 pandemie
Goed om te weten
Corona: 1 jaar later Op 11 maart 2020 was het officieel: de WGO verklaarde dat we ons in een pandemie bevonden. 1 jaar na datum tellen we wereldwijd 100 miljoen mensen die door het virus getroffen zijn. 2 miljoen onder hen werden slachtoffer. De pandemie zet bovendien de mondiale ongelijkheid extra in de verf. Tegelijk merken we dat het solidariteitsgevoel naar nieuwe hoogten stijgt. Ook Oxfam sloeg de handen ineen en bood sinds het begin van de crisis samen met 694 partnerorganisaties voor 14,3 miljoen dollar aan hulp, in 60 landen: ze faciliteerden toegang tot drinkwater en preventie, hygiënekits, wasstations om de handen regelmatig te wassen, voedselhulp en directe financiële steun, waar nodig. Veel fairtradeproducenten werden ook hard geraakt. Transport ligt aan banden of de productie ligt stil door lockdown-maatregelen. Oxfam Fair Trade bleef al die tijd goederen afnemen en kende indien nodig voorfinancieringen toe. In eigen land kampten de winkels met een tijdelijke sluiting. Maar achter de schermen doofde het vuur van onze vrijwilligers niet! We zijn er nog niet, maar samen komen we er wel! Lees meer: oxfamsol.be/nl/1-jaar-strijd-tegen-covid-19
‘Het immer gemotiveerde team van wereldwinkel KasterleeLichtaart-Tielen. Ze verhuisden bovendien naar een nieuw pand!’
Promo’s met een reden!
Ook Oxfam Fair Trade verwent je af en toe met promo’s. Dat lijkt misschien een vreemde zet voor een fair trader, maar je kan op je twee oren slapen. Zoals je al weet, engageren we ons om langetermijnrelaties aan te gaan met onze partners. Los van onvoorziene omstandigheden, hoort hier een constante afname van producten bij, seizoen na seizoen. Door de coronacrisis kregen we minder bestellingen. Scholen en horecazaken sloten even de deuren, bij veel bedrijven wordt getelewerkt. En dat zorgde voor een tot de nok gevuld magazijn. Om onze belofte van een constante afname te kunnen blijven nakomen aan onze partners moeten we dus plaats maken. Geniet daarom met een gerust geweten van jouw favoriete fairtradeproducten aan gereduceerde prijzen. Zo help je ruimte te maken in ons magazijn voor de nieuwe lenteen zomerproducten. Onze producenten en iedereen in de hele handelsketen werden alvast volledig en eerlijk betaald. Deze kortingen zijn dus helemaal voor onze rekening: geniet, zorgeloos!
Foto: Griet Verwaest
Webshop 24u/24, 7/7
Fair WWWinkelen online Wie herinnert zich de verplichte sluiting van de winkels niet? Ook bij Oxfam-Wereldwinkels was het meteen alle hens aan dek: vooruit met die webshop! Want: door de producten te verkopen, konden we onze partners overal ter wereld blijven steunen. Pandemie of nie. Jullie maakten massaal gebruik van de online optie, mét resultaat: de omzet van de webshops ging er 5,6 keer sneller op vooruit tegenover 2019. Naast voeding voegden we ook een selectie lifestyleproducten toe, en de optie een bestelling als geschenk te verpakken. Ook zin gekregen om gezellig vanuit je zetel te snuisteren in het grootste fairtrade-assortiment van het land? Bezoek ons dag en nacht, hier: shop.oxfamwereldwinkels.be
4 fair
%
Op de radar Nieuw!
Wat is handig, fair en lekker? De nieuwe koffiecapsules! Oxfam Fair Trade biedt je op elk moment de koffie die bij je past. Thuis en op het werk, wanneer je tijd hebt om te genieten of wanneer je snel-snel een opkikkertje nodig hebt. Voortaan zet je met één druk op de knop een kopje state of the art koffie. Fair trade én bio. En de capsules zelf hebben ook nog wat te vertellen. Ze zijn voor 100 % van hernieuwbare, plantaardige grondstoffen gemaakt. Een FSC-kartonnen doosje volstaat om de kwaliteit van de koffie te garanderen, want de capsules zijn luchtdicht. Met de capsules komen we tegemoet aan de koffienood van meer dan de helft van ‘s lands koffiedrinkers: blije consumenten, blije boeren, want zo blijven we toevoegen aan de positieve impact voor onze koffiepartners. Ontdek het smaakprofiel van onze nieuwe koffietelgen lungo en espresso op p. 12!
Alterfin
Investeren in een betere wereld Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam–Solidariteit (die nu de krachten bundelen als Oxfam België) stonden in 1994 mee aan de wieg van Alterfin. Deze Belgische coöperatie financiert duurzame landbouw in Azië, Latijns-Amerika en Afrika. Hoe? Wereldwijd keren ze (micro)kredieten uit aan organisaties die kleinschalige producenten of ondernemers ondersteunen. Alterfin ijvert voor een betere toekomst voor kwetsbare boeren en hun families en gemeenschappen. Eerlijke handel en waardige werkomstandigheden staan hierin centraal. Daarom gaat een groot deel (61 %) van de investeringen direct naar kleine boeren en hun organisaties of bedrijven. Een aantal van die organisaties zijn geen onbekenden van Oxfam! Er is bijvoorbeeld Ecookim (Ivoorkust, cacao), Apicoop (Chili, honing) en La Riojana (Argentinië, wijn). Al 26 wereldwinkels en tal van klanten zetten de stap om te investeren in Alterfin. Vandaag telt de coöperatie meer dan 6.000 vennoten die hun geld op een ethische manier beleggen. Zo maken we samen het verschil voor kleine producenten wereldwijd! Ook interesse? Meer info op alterfin.be
WELKOM In september 1979 stapte een piepjonge Annie Schoofs over de drempel van de wereldwinkel in Gent. Haar lief studeerde in de Arteveldestad en de uitgeweken Limburgse wou iets om handen. Samen met Paul Janssens (p. 6) vervoegde ze het team van OxfamWereldwinkels in de Burggravenlaan. “We waren met 7 personeelsleden. Ik was een manusje van alles. Officieel was ik ‘administratief medewerker’, maar ik deed ook redactie voor de WeeWee-krant (voorloper Fair), experimenteerde met lay-out, en deed een beurtrol voor het poetsen van de burelen en het bedienen van de vorklift om containers te lossen.” Wie ooit ons hoofdkantoor in Gent bezocht, stond tot 2019 oog in oog met Annies onderzoekende blik. Ook het personeel ontsnapte niet aan haar arendsoog. Van een typfout laten staan tot de vaat verwaarlozen, Annie wees je erop met de flair van een echte mater familias. Maar wat meer is: 40 jaar lang leefde en ademde ze Oxfam. Wie is beter geplaatst om deze Fair te openen en terug te blikken op 50 jaar Oxfam-Wereldwinkels? “Vanaf het begin stond ik achter de maatschappijkritische houding van OxfamWereldwinkels”, vertelt ze. “Ik heb tijdens mijn loopbaan veel geleerd. De actie die mij het meeste bijgebleven is, is de grote anti-rakettenbetoging van 1983 (zie p. 6). Met alle vrijwilligers verkochten we er bananen uit Nicaragua. Het was een groot succes.” Ook de recente klimaatacties lieten Annie niet onberoerd. Net zoals het feest in Vorst Nationaal, toen Oxfam-Wereldwinkels een tiener werd. “Canto General van Pablo Neruda met Mikis Theodorakis … simpelweg indrukwekkend.” Hoewel Annies stem in 2019 voor het laatst door de intercom van de hoofdzetel resoneerde, is ze nog steeds bereid de megafoon aan de lippen te zetten. Wat ze zou zeggen? “Trade, not aid! Eerlijke handel, uit respect”, klinkt het gedecideerd. En de malbec en de chocolade van Oxfam Fair Trade, die promoot ze ook met veel verve. “Wie lust dat nu niet?” Ze sluit af met een buiging. “Tijdens de lockdown leverden de wereldwinkels aan huis. Dat vind ik zo knap. En handig! Een aanrader om gebruik van te maken.” Nieuwsgierig geworden naar meer? Lees op p.6 wat de wereldwinkels in de jaren 70, 80 en 90 allemaal op poten wisten te zetten, waar we vandaag nog de vruchten soms letterlijk - van kunnen plukken. 5 fair
Visie 50 jaar wereldwinkels
Raketbetogingen en actiefiguren: Oxfam-‘Vredeswinkels’ De constructieve geschiedenis van de wereldwinkels begint in 1971 in een behoorlijk bouwvallig pand in Antwerpen. De eerste winkeliers werden gedreven door het onwrikbare optimisme dat de wereld anders kon draaien. De handel, de wapenwedloop, de machtsverhoudingen, alles. Wie er eerlijke koffie kwam kopen, kocht niet zomaar koffie, maar een product dat bewees: zo kan het ook. In die winkels vonden mensen elkaar en zinderde het van de passie en daadkracht. Winkeliers trokken massaal ten actie, de straat op. En met resultaat. “Het debat verhuisde van de achterkamertjes van de politiek, naar de straat. En iedereen deed mee”, aldus Paul Janssens, doorgewinterd wereldwinkelier.
DE ZEITGEIST Jimi Hendrix’ dood, geometrische prints, de staatsgreep van Pinochet, het Watergate schandaal. De jaren 70 waren nogal bewogen. Een keerpunt in de moderne geschiedenis, zelfs. Na jaren van economische terugval na de tweede wereldoorlog, vond het ‘Westen’ vanaf de jaren 60 haar stem terug. Protesten bezetten de voorpagina’s van menige krant en richtten zich voornamelijk op de
Amerikaanse inmenging in Vietnam en een gelijk loon voor mannen en vrouwen. Tegelijk rukte vanuit het Verenigd Koninkrijk een beweging op, die middels de handel in ‘eerlijke producten’ aantoonde hoe onevenwichtig en structureel fout de toenmalige bedrijfsmodellen waren. De beweging, veelal geleid door radicale studenten, was een niet te missen politiek statement tegen de gevestigde orde, tegen het neo-imperialisme. Haar slogan? Trade, not aid, later erkend en overgenomen door de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). En ook aan onze kant van het Kanaal bougeerde het. In 1967 duikt in Nederland de eerste ‘wereldwinkel’ op, met producten uit eerlijke handel. België volgt in 1971. WEG MET DE BOM!
Paul Janssens houdt anno 2021 nog steeds de vinger aan de pols.
6 fair
Voor deze reis terug in de tijd spreekt Fair met Paul
Janssens, mede-organisator van de grote vredesbetogingen in de jaren 80 en wereldwinkelier pur sang. Paul: “Hoe de wereld er in 1971 uitzag? De oorlog in Vietnam woedde nog volop en het protest ertegen was ook in Europa erg aanwezig. In eerste instantie omdat wij als wereldwinkelier het verband zagen tussen ontwapening en ontwikkeling. In de jaren 70 was het onze baseline: ‘Ontwapenen om te ontwikkelen’. Later werd dit ‘Vrede door ontwikkeling.’ Al het geld dat naar de wapenhandel vloeide, kon besteed worden aan ontwikkelingssamenwerking.” En er was een bijkomende drijvende factor. De V.S. – pal middenin de Koude Oorlog met Rusland (voorheen: Sovjet Unie) – zouden kruisraketten plaatsen op Europese bodem. Ook België
kreeg ondanks massaal protest haar deel kruisraketten toebedeeld, meer bepaald in Florennes. Dat bracht een nieuwe dreiging, amper drie decennia na een wereldoorlog, wel erg dichtbij. De raketten, van het type middellange-afstand, konden bovendien kernkoppen vervoeren. In de jaren 80 was het VAKA (Vlaams Actiecomité tegen Atoomwapens) heel actief. Het VAKA riep op tot actie, hield debatavonden. Het organiseerde mee de massabetogingen in Brussel, die op hun hoogtepunt 400 000 mensen op de been brachten. Ook de wereldwinkels maakten deel uit van het VAKA, vertegenwoordigd door Paul Janssens.
50 jaar wereldwinkels Visie BETOGEN LOONT We schrijven 1983. Hoe slaagden ze erin om 400.000 man te mobiliseren in het pre-digitale
Voor ons was het de normaalste zaak van de wereld, die loyaliteit tegenover de samenwerkingsverbanden, die voortrekkersrol opnemen … er werd weinig over gepalaverd; we deden het gewoon. tijdperk? Paul: “Wanneer ik een klimaatbetoging zie op het nieuws, word ik eraan herinnerd dat alles nu digitaal verloopt. Je ziet in de weken vooraf namelijk geen enkele affiche of pamflet! Want dat is hoe wij het deden. Aanplakken, flyeren, telexen versturen vanuit het postkantoor. Ikzelf werkte toen op het Nationaal Secretariaat van de wereldwinkels in Gent. Ik was persverantwoordelijke, organiseerde
mee de betogingen en was, net zoals Annie Schoofs (zie p.5), een duivel-doet-al.” Of die betogingen tegen de raketten, die ten andere ook heel sfeervolle aangelegenheden waren, dan ook iets uitgehaald hebben? Paul: “Absoluut! Het feit dat we de kwestie van de raketten letterlijk op straat brachten, zorgde ervoor dat het verhuisde uit de achterkamertjes van de politici.” En met resultaat: in 1987 ondertekenen presidenten Reagan (V.S.) en Gorbatsjov (Sovjet Unie) het INF-verdrag*. Het verbiedt de installatie van de middellangeafstandsraketten op land en maakt zo een einde aan de rakettencrisis die Europa – letterlijk tussen twee vuren – in een wurggreep hield.** GEWOON DOEN Paul: “Ik ben er trots op dat wij hierin voortrekkers waren, en ook in andere samenwerkingen en campagnes. Of zoals professoremeritus Rik Coolsaet (Internationale Politiek, UGent, red.) stelt: ‘Zonder de wereldwinkels was er in
de jaren 80 geen vredesbeweging geweest.’ Voor ons was het de normaalste zaak van de wereld, die loyaliteit tegenover de samenwerkingsverbanden, die voortrekkersrol opnemen … er werd weinig over gepalaverd; we deden het gewoon. We werkten in de beginjaren altijd rond centrale thema’s, samen met andere organisaties. In de jaren 80 was dat ‘Vrede en Ontwikkeling’, met de raketbetogingen bijvoorbeeld. Wat later streden we mee tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Vrijwilligers deelden dan pamfletten uit aan supermarkten en kleefden stickers op ZuidAfrikaanse sinaasappelen, met de boodschap geen fruit uit apartheid te kopen.” BACK TO THE FUTURE
tisch gedachtengoed, zoals Tanzania, Cuba, Nicaragua. Later werd een nieuwe koers gevaren: OxfamWereldwinkels koos voor samenwerkingen met kleinschalige boeren-coöperaties. Tegenwoordig tellen we wel 40 rechtstreekse partners in 21 verschillende landen en 206 fairtradeproducten. Paul: “Anno 2021 hebben veel mensen (daarom, red.) het beeld van de wereldwinkel als een winkel met ‘alternatieve’ producten uit eerlijke handel, maar er zit nog altijd meer achter! De wereldwinkel moet weer een plek worden waar ruimte is voor ontmoeting, vorming en actie. Al kan dat natuurlijk ook allemaal, ik kijk er al naar uit, in een van de komende belevingscentra (zie p. 29).”
De producten die destijds in de wereldwinkel verkocht werden waren in de eerste plaats drager van een boodschap, het bewijs dat een andere handel mogelijk was. In veel gevallen waren ze een blijk van steun aan landen met een socialis-
(*) INF= Intermediate-range Nuclear Forces (**) Tenminste: tot augustus 2019, wanneer het INF-verdrag door voormalig president Trump ontbonden werd wegens ‘irrelevant’ voor deze tijd. 7 fair
Visie koffie
50 jaar eerlijke koffie, 50 jaar actie Wat is een wereldwinkel zonder koffie? Juist, geen wereldwinkel. Dat moeten onze founding mothers and fathers in 1971 ook gedacht hebben, want koffie was samen met rietsuiker het allereerste product dat de wereldwinkels zelf importeerden. Een relaas van 50 jaar David en Goliath in de koffiesector.
KOFFIE VS. KAPITALISME
KOFFIE VERKEERD
De eerste Vlaamse wereldwinkels verkochten producten uit landen ‘die proberen hun eigen weg te vinden om uit de onderontwikkeling te geraken’, zo luidde het in 1971. Landen die zochten naar alternatieven voor het kapitalistische economische model, konden rekenen op de steun van Oxfam-Wereldwinkels. Vandaag hebben we begrippen als ‘onderontwikkeling’ natuurlijk afgeschud als een oude, versleten jas, maar we blijven oog hebben voor regio’s die moeilijk toegang vinden tot de conventionele handel.
Door de jaren heen evolueerde Oxfams kijk op de wereldhandel. Handel als middel om bepaalde landen te steunen, groeide uit tot wat we vandaag ‘eerlijke handel’ noemen: een gelijkwaardige, rechtstreekse handelsrelatie voor de lange termijn, met zorgvuldig geselecteerde, kleinschalige partners, met eerlijke prijzen en fairtradepremies en ondersteuning op tal van vlakken. Een reactie op de wantoestanden in de wereldhandel, die ook anno 2021 schering en inslag zijn. Zéker in de koffiesector.
Koffie uit Tanzania werd zo een van de eerste Oxfam-producten ooit. Het Tanzania van de charismatische president Julius Nyerere, de aanvoerder van het Afrikaanse socialisme en de ‘zelfwerkzaamheid’. Ook al gaf hij later zelf de mislukking van zijn economische beleid toe. Maar doorheen alle omwentelingen die Tanzania meemaakte, bleef de band tussen de koffieproducenten en Oxfam-Wereldwinkels hartelijk en intens. 8 fair
Wat zit er dan scheef? In het kort: 40 % van de koffiemarkt is in handen van een tiental grote bedrijven. Die krijgen steeds meer macht en richten zich op hun eigen groei. De rest van de sector en het milieu zijn daarvan de dupe. Koffieboeren leven vaak ver onder de armoedegrens. Ze krijgen te lage prijzen voor hun koffie. Dit is het derde jaar op rij dat de meeste koffieboeren te maken hebben met een wereldmarktprijs onder de kostprijs. De boeren staan onder druk om hun kosten te verlagen, terwijl hun grond jaar na jaar verder uitgeput raakt.
‘KOM VAN DAT DAK AF!’ EN ANDERE HOOGTEPUNTEN Koffieboeren uit de hele wereld vinden sinds de jaren 70 een bondgenoot in de wereldwinkels. We kochten en kopen vaak koffie van kwetsbare, vaak nog startende coöperaties. Niet alleen uit typische koffielanden zoals Ethiopië en Honduras, maar ook uit uitdagende regio’s in Oost-Afrika, zoals de Kivustreek in Congo. Marc Bontemps, directeur van Oxfam-Wereldwinkels tussen 1990 en 2004, stelt: “Oxfam heeft een unieke rol gespeeld om eerlijke prijzen voor koffieboeren op de kaart te zetten. Ook om de onrechtvaardige machtsverhoudingen in de koffieketen aan te pakken verzet het bakens.” Om dat voor elkaar te krijgen, richtten we ons soms tot het grote publiek, dan weer tot de beleidsmakers en ook de grote bedrijven in de koffieketen kregen al eens een veeg uit de pan.
Visie koffie
Goed nieuws uit Congo!
Nu in je wereldwinkel:
koffie van topkwaliteit uit de Kivustreek
Foto: Tim Dirven art. nr.: 05231 verantw. uitgever: Joris Rossie, Ververijstraat 15 - 9000 Gent
RECHTSTREEKSE BAND MET BOEREN
45 JAAR EXPERTISE IN EERLIJKE HANDEL
DUURZAME & KLEINSCHALIGE TEELT
SAMEN MAKEN WE ÁLLE HANDEL EERLIJKER
www.oxfamwereldwinkels.be/ alles-over-koffie
Een greep uit de belangrijkste sleutelmomenten in onze 50-jarige koffiegeschiedenis: DOUWE EGBERTS KRIJGT OP Z’N DAK
PRODUCENTEN WORDEN PARTNERS
In 2002 richtten we ons met een opvallende actie op de Belgische marktleider, Douwe Egberts. Die stond symbool voor alle koffiemultinationals. Toenmalig directeur Marc Bontemps, herinnert het zich als een hoogtepunt uit zijn Oxfam-jaren: “We beklommen het dak van het Douwe Egbertshoofdkwartier en bekleedden het met 126.000 handtekeningen van mensen die vonden dat de bedrijven meer moesten betalen aan de koffieboeren. We haalden het tv-journaal met onze boodschap ‘failliet koffieboeren = winst multinationals’. En met de pers in de rug slaagden we er voor het eerst in om rechtstreeks in gesprek te gaan met de directie van een koffiegigant. Helaas is er sindsdien te weinig veranderd. Oxfam moet op deze nagel blijven kloppen. David tegen Goliath.”
Minder spectaculair voor het grote publiek, maar zeker even relevant voor onze Afrikaanse koffiepartners, waren de drie fora die we in 2007 in Gent, in 2008 in Kampala en in 2010 in Mombasa organiseerden. Hier ontstond voor het eerst uitwisseling tussen ervaren en jonge koffiecoöperaties uit het hele continent. Samen met Fairtrade Africa brachten we in 2010 álle Afrikaanse fairtradegecertificeerde koffiecoöperaties samen, naast onze eigen Oxfam-partners. Dat maakte het een uniek en memorabel congres dat coöperaties op weg zette om sterker te staan binnen de keiharde koffiemarkt. Oxfam-Wereldwinkels ontpopte zich in deze jaren tot dé bruggenbouwer van de sector. Samen met Oxfam International zetten we druk op de onderhandelingen over een nieuw internationaal koffieakkoord tussen koffieproducerende en -verwerkende landen en multinationals (2007).
GOED NIEUWS UIT CONGO In 2011 kwamen we met ‘Goed nieuws uit Congo’. Onder die slogan lanceerden we een kwalitatieve originekoffie uit de decennialang door geweld geteisterde Kivustreek. Hoewel de regio tot de jaren 1970 bekend stond om zijn topkoffie, had die al jarenlang niks meer geëxporteerd. Dat opnieuw mogelijk maken, onder eerlijke handelsvoorwaarden bovendien, was riskant pionierswerk. We droegen eraan bij dat arabicakoffie uit Kivu vandaag weer hoog aangeschreven staat.
"Voor 2010 konden we onze koffie alleen verkopen als we hem 's nachts over het Kivumeer naar Rwanda smokkelden. Maar we hadden geen andere inkomstenbronnen," zegt Joachim Munganga van de coöperatie Sopacdi in Kivu.
Samen met Fairtrade Africa brachten we in 2010 álle Afrikaanse fairtradegecertificeerde koffiecoöperaties samen 9 fair
Visie koffie KOFFIEBAROMETER TOONT HOGEDRUKGEBIED
OP NAAR FAIR TRADE, ÉN VERDER
Onze voortdurende inspanningen om de sector bij de les te houden, blijven tot op vandaag cruciaal. Dat bleek recent weer uit de nieuwe Koffiebarometer, een tweejaarlijks onderzoek dat we nu voor de tweede maal sinds 2018 publiceren, samen met drie bevriende ngo’s.
De koffieketen blijft een van de speerpunten van OxfamWereldwinkels, we blijven onszelf verbeteren.
Stefaan Calmeyn, programmamanager koffie voor Oxfam België: “Grote koffiebedrijven doen te weinig om te waarborgen dat hun supply chains vrij zijn van mensenrechtenschendingen en ontbossing. Ze kunnen niet aantonen dat ze investeren in een hoger inkomen voor boeren, betere arbeidsomstandigheden en manieren om met de klimaatverandering om te gaan.”
Zo schakelden we de afgelopen jaren meer en meer koffie om naar bio. Vandaag zijn 2 op de 3 pakjes Oxfamkoffie biologisch gecertificeerd. Tegen eind 2030 zullen we alleen nog biokoffie verkopen. Dit jaar proefdraaien we bovendien een nieuwe aanpak waarmee we in onze eigen keten de aandachtspunten op het vlak van mensenrechten en milieu kunnen opsporen en verhelpen. Hiervoor werken we samen met onderzoekers van de KU Leuven en onze handelspartners. Ondertussen blijven we doen wat we al 50 jaar doen: koffie aankopen van boeren die weinig kansen krijgen. We betalen hen correct, delen informatie
over de markt met hen, openen deuren, zoeken - al dan niet financiële ondersteuning om klimaatuitdagingen aan te gaan en agro-ecologisch te telen ... Stuk voor stuk gelijkwaardige partnerschappen die heerlijke producten voortbrengen. Overkoepelend blijven we ijveren voor een beter gereguleerde internationale koffiemarkt. Eén waar minimumprijzen bepaald worden aan de hand van werkelijke productiekosten, waar speculatie geen kans meer krijgt en waar voor alle koffiebedrijven de lat even hoog ligt. En net daarin maken we net dat beetje meer verschil. Want na 50 jaar in de business zijn we er nóg zekerder van: van eerlijke koffie wordt iedereen beter. Meer achtergrond over de koffieketen en ons werk met producenten wereldwijd lees je op oxfamwereldwinkels.be/ koffiebarometer-2020.
Na 50 jaar in de business zijn we er nóg zekerder van: van eerlijke koffie wordt iedereen beter.
Foto: Keoma Zec
10 fair
Foto: Eric de Mildt
Fair & ‘al fresco’ feest vieren! BIO Sinaas-mangosap uit Brazilië
Sensus brut roséschuimwijn uit Chili
Sensus extra brut schuimwijn uit Chili
Sauvignon blanc uit Chili
Cabernet sauvignon uit Chili
1 l € 2,90 (excl. statiegeld)
Frisse schuimwijn met elegante paarsroze kleur, neus van rood fruit met florale (violetjes) en minerale toetsen. Licht mollig in de mond met zeer fruitige kers en aardbei en een harmonieuze afdronk. Lekker als aperitief en bij fruitige desserten. 75 cl € 9,75
Intens aromatische schuimwijn, met citrus- en minerale toetsen en een verfrissende droge afdronk. Ideaal als aperitief, of met zeevruchten en vis. 75 cl € 9,75
Een goede mondvullende, fruitige wijn. Jong te drinken. Lekker bij rijstgerechten en zachte curry's, of als apero! box 3 l € 16,95 25 cl € 2,05 75 cl € 4,75
Een speelse, fruitige cabernet met aangename tannine en een zachte kruidigheid. Ideaal bij de eerste barbecue. box 3 l € 16,95 25 cl € 2,05 75 cl € 4,75
.B ELS E
HOP.O A M WE R XF
>S
W ELD INK
Is een product uit dit magazine niet (meer) beschikbaar in jouw wereldwinkel? Zo lang de voorraad strekt, kan elke winkel elk product bestellen, vraag er gerust naar! Je kan op elk moment de correcte prijzen vinden op oxfamwereldwinkels.be/producten. Alle prijzen zijn onder voorbehoud van drukfouten, wijzigingen en correcties en zijn niet cumuleerbaar met eventuele andere acties of promoties.
Legende:
glutenvrij
lactosevrij
vegan
zonder toegevoegde suikers
11 fair
SHOP fair & fris
zonnestralen!
Bloemetjeskeramiek uit Vietnam Set van 4 kopjes 8,5 cm € 22,50 (66232) Pot met deksel 8 x 5 cm € 8,50 (66234)
Verse broodjes, geserveerd op vrolijk lenteservies. Een stuk van de eerlijkste chocolade erbij. En een koel sapje. Voor zo’n tot in de puntjes verzorgd ontbijt spring je gezwind je bed uit! Ben jij écht geen ochtendmens? Dan komt Oxfam-koffie to the rescue. Met een krachtige kop fair trade ben je zo wakker.
BIO Highlandkoffie Evenwichtige balans en fruitigheid, vleugje aciditeit, aangenaam karakter. Minstens 90 % arabica. gemalen 250 g € 3,35 bonen 250 g € 3,50 pads 112 g € 2,30
BIO koffiecapsules Espresso of Lungo
t r a de c o f f
BIO Decafkoffiebonen
Een krachtige, volle espresso of een rijke lungo, welke capsule verkies jij in je Nespresso-toestel?
Een lekkere espresso zonder cafeïne? Deze hoogkwalitatieve, biologisch geteelde én decaf koffiebonen met een milde, zachte body maken het mogelijk. De lichtgebrande bonen zijn bovendien 100 % natuurlijk: Oxfam gebruikt geen chemicaliën om de cafeïne aan de koffiebonen te onttrekken. 1 kg € 13,95
NIEU
W• NIE
IEUW•
ee
•
fa
ir
10 industrieel composteerbare capsules € 3,85
l g iu m’s
•
Be
Espressokoffiebonen
Krachtige branding, intens aroma, volle smaak. Minstens 90 % arabica. 1 kg € 11,45
UW• N
SHOP fair & fris BIO Chai thee 2 g x 20 € 3,25 BIO Agavesiroop NIEUW: 100 % gerecycleerde PET-fles uit Mexico Lekker en natuurlijk alternatief voor suiker in een handige knijpfles van PCR. Dit Post-Consumer Resin bestaat volledig uit gerecycleerd materiaal en kan na gebruik opnieuw gerecycleerd worden. 360 g €3,65
BIO Kruidenthee relax 1,5 g x 20 € 2,55 Bloemetjeskeramiek uit Vietnam Schaaltje met stolp 12 cm € 14 (66230) Vergiet 15 x 9,5 cm € 22 (66233) BIO Kruidenthee digestive 1,5 g x 20 € 2,55
Melkchocolade, pralinéchocolade, notenchocolade of fondantchocolade uit Ivoorkust 50 g € 0,95 Melkchocolade, notenchocolade of fondantchocolade uit Ivoorkust 200 g € 3,15
BITE TO FIGHT: Oxfam Fair Trade betaalt een extra premie voor de cacaobonen in deze chocolade, zodat de producenten een leefbaar inkomen verwerven.
Houten snijplank uit Indonesië 20 x 28 x 1,5 cm €14 (66226) 20 x 35 x 1,5 cm €18 (66227)
13 fair
SHOP fair & fris
altijd een feest Daar zijn ze! De narcissen, de hyacinten, de meiklokjes. Ze hielden zich een winter lang schuil, maar de zon lokte hen naar buiten. Hoog tijd voor jou om ook je wintervacht af te gooien. Buiten feesten hebben we intussen onder de knie, eindelijk kan het weer zonder dikke sokken en thermische kledij. Geniet!
OP
TEST
A
K OO P AN
‘TOPKWALITEIT’
Veelkleurige lampion uit glas en metaal uit India € 32,50 (66270)
ES
T A A NK O
GETIPT DOOR KENNERS Test Aankoop legde enkele van onze wijnen onder de microscoop. Ze slaagden met glans over de hele lijn. Lees meer op www.testaankoop.be.
T Merlot uit Chili Complexloze wijn met een robijnrode kleur met jeugdige paarse schijn. Fruitige tonen met een soepele afdronk. Uitstekend bij de dagelijkse keuken, zoals pasta en gevogelte. 75 cl € 5,25
14 fair
Campesino cabernet sauvignon reserva 2018 uit Chili Een houtgerijpte wijn met diepe kleur, aangename aroma's van zoete kersen, cassis, groene paprika en vanille. In de mond volgt een volle getypeerde aanzet, terugkerend zwart steenfruit, mooie structuur en strakke tannines. Ideaal bij gegrild vlees en stoofgerechten. 75 cl € 8,95
BIO Ecologica torrontés brut schuimwijn uit Argentinië Feest! Deze biologische schuimwijn met zijn lichtgouden kleur heeft een mooie pareling en fijne florale aroma’s. Toetsen van citrusfruit, een typisch kenmerk van de torrontésdruif. Lekker als aperitief en bij fruitdesserten. 75 cl € 11,45
BIO La Posada syrah rosé uit Argentinië Vrij complexe wijn, met in de neus fris rood fruit. De smaak is vol, sappig en rond, met een fijne fraîcheur in de finale. Prima als aperitief, bij lichte maaltijden en barbecue. 75 cl € 6,95
SHOP fair & fris
PRIJSBEEST! Bij een vergelijkende test van Test Aankoop met andere witte wijnen, won de Campesino chardonnay met vlag en wimpel. Deze parel is het resultaat van het werk van kleinschalige wijnbouwers in de Chileense Colchagua-vallei. In deze prestigieuze wijnregio zet de coöperatie Red del Vino de rechten van de wijnboeren op de agenda.
ST A ANK
‘GOEDE KWALITEIT’
RIJSBEE
!
AN
!P
BEEST! P JS
S B E ES T RIJ
ST
TE
P OO
KO O P -
Campesino chardonnay 2019 uit Chili In de neus krijg je perzikaroma’s, aangevuld met citrustoetsen en een lichte kruidigheid. Een volle aanzet, met mooi rijp fruit en een elegante frisse afdronk. Heerlijk bij lichte kazen, gevogelte en vis met romige saus. 75 cl € 7,50
TEST A
PR I
AA
ST
P OO
‘TOPKWALITEIT’
OOP - TE NK
Lautaro sauvignon blanc 2019 uit Chili Een frisse aanzet en een intense smaak van citrusvruchten. Zachte structuur waar bij de finale grassigheid opduikt. Lekker bij paling in ’t groen, spinazie, gebakken vis, groene kruiden. 75 cl € 6,95
ST A ANK TE
Chenin blanc 2019 uit Zuid-Afrika Deze soepele wijn oogt aantrekkelijk met een witgele schijn en heldere spiegel. In de mond fruitige tonen van pompelmoes, rijpe peer en ananas. De opvallende aciditeit zorgt voor een frisse afdronk. Lekker bij mediterrane visgerechten, slaatjes en licht pikante oosterse gerechten. 75 cl € 4,75 box 3 l € 16,95
‘GOEDE KWALITEIT’
BIO RAZA pinot gris uit Argentinië Levendige en fruitige pinot gris die delicate florale aroma's combineert met verfrissende appel-, ananas- en citrustoetsen. Prima als aperitief of om zo te drinken. Heerlijk bij Thaise curry, romige pasta’s, gegrilde vis en kruidige kip. 75 cl € 7,25
N K O OP -
P
T E ST A A
A ANKOO
TES T
Koopmanskloof chardonnay 2019 uit Zuid-Afrika Een fruit gedreven chardonnay, met in de neus levendige tropische aroma’s, limoen en oranjebloesem. Harmonieus mondgevoel, met volle body en frisse finale. Lekker bij slaatjes en exotische vis- en kipgerechten, en perfect als aperitief. 75 cl € 6,50
15 fair
SHOP fair & fris
wereld rond
BIO Kerstomaatjes op olie uit Italië Biologische halfgedroogde kerstomaatjes uit Puglia. Op traditionele wijze gedroogd onder de zon. Lekker in slaatjes en pastasauzen, of als aperitiefhapje. 290 g € 5,95
… vanuit de wereldwinkel. Vliegen is voor vogels, haal liever je fiets van stal en breng de zomer door in eigen land. De wereld lacht je toe vanuit de picknickmand die je meeneemt. Kies je route, mix en match groenten, granen en sausjes, en trek er op uit!
BIO Rode pesto - NIEUW uit India Een hartige, zachte rode pesto met cashewnoten en zongedroogde tomaten. Heerlijk bij pasta en rijst. 130 g € 5,25
Pesto met basilicum Met basilicum uit Genua, olijfolie uit Palestina en Grana Padano DOP. Heerlijk bij pasta en rijst, of op een bruschetta. 130 g € 3,95
NIEU
W• NIE
IEUW•
Keramieken vijzel uit Vietnam 12 x 7,5 cm € 19 (66231)
UW• N
BIO Salsa piccante Pittige saus met cashewnoten, chilipepers en gember. 90 g € 4,40
NIEU
T•
F AI R R E
PT • FAI
R
UW• N
FA
CE
IR RECEP
NIE R E C E PT •
BIO Worldmix basmatirijst-linzenquinoa of jasmijnrijstmungbonen-rode quinoa Deze kleurrijke mix van rijst, peulvruchten en quinoa voegt een vrolijke noot toe aan al je favoriete gerechten. Lekker bij warme gerechten of in een frisse salade. Klaar in 15 minuten! 250 g € 2,50
BIO Crackers met rijst - NIEUW uit Thailand Zoute snack van rode rijst met maïs en erwten of zwarte rijst met quinoa. Knapperig, glutenvrij en vezelrijk! 50 g € 1,60
W•
IEUW•
Currysalsa Currysaus met cashewnoten. Past uitstekend bij zowel koude als warme gerechten. 130 g € 3,95
Snelle pasta met kerstomaatjes Nog geen vakantie voor jou? Met dit gerecht geniet je over een halfuur tóch van de Pugliaanse zon. Snij 1 ui en 1 gele paprika fijn en stoof gaar in olijfolie*. Meng er een bokaal zongedroogde kerstomaten* door (zonder de olie) en laat mee verwarmen. Neem van het vuur en roer er enkele eetlepels groene pesto* door. Breng op smaak met zout* en peper* van de molen. Serveer bij beetgare fairtradepasta*. *Verkrijgbaar in je Oxfam-Wereldwinkel.
Ontdek meer recepten op oxfamwereldwinkels.be/recepten 16 fair
CADEAUTIP: een JUSTE-bierset met 3 JUSTE-biertjes naar keuze en het enige, echte JUSTE-bierglas in een feestelijke verpakking. 3 dezelfde biertjes of liever een mix 'n match? Zoals je wil: voor iedere bierliefhebber het 'juste' pakket! vanaf € 8,95*
(68610)
180 x 50 cm € 24,50
DEAUTI CA
JUSTE is een fairtradebier van hier: met Belgische gerst, minstens 50 % Belgische hop én fairtrade ingrediënten uit het Zuiden.
UTIP • EA
Zijden sjaal uit India papaver (68609) of bloemen blauw
CADEA IP • CAD UT
P•
& geschonken
(66235)
13
€
Wie zet jij dit voorjaar in de pas ontloken bloemetjes? Mama, papa, een jong feestveulen op een - al dan niet uitgesteld - communie- of lentefeest? Elke gelegenheid is de juiste om je cadeau in de wereldwinkel te kiezen. Je ontdekt er telkens iets dat past, mét een verhaal.
Zakje van hennepvezel uit Vietnam 4,5 x 22,5 x 12,5 cm € 13 (66235)
(68624)
35
€
Zilveren oorhangers met steen uit India € 35 (68624) (68618)
49
€
Lederen handtas uit India blauw (68618) € 49
*prijzen excl. statiegeld
17 fair
SHOP fair & fris
en terug
T•
F AI R R E
CE
R
FA
PT • FAI
IR RECEP
Oh, kon het maar! Een hele zomer lang pendelen tussen een zonnig terrasje in de stad en de beschutting van de tuin. Of jij jouw cocktails nu zelf shaket of liever piekfijn uitgedost een place m’as tu vu opzoekt, de wereldwinkel heeft alles wat je nodig hebt.
(66248)
18
R E C E PT •
Mojito
€
Doe in een gekoeld glas een kwartje van een limoen en 1 eetlepel rietsuiker* en kneus deze zodat het sap zich met de suiker vermengt. Vul het glas voor 3/4 met ijs. Voeg nog een kwartje limoen en 3 gekneusde takjes verse munt toe. Giet er voorzichtig 5 cl witte rum* bij en vul het glas verder met spuitwater. Serveer met een herbruikbaar rietje* en een (eetbare) lepel* om te mengen.
(66249)
8
€
Metalen ophangbakje uit India 10 x 19,5 x 20 cm € 8 (66249)
Metalen gieter uit India 12 x 22 x 30 cm € 18 (66248)
Theelichthouder lotusbloem van oranje capiz uit de Filippijnen 20 x 18 cm € 35 (66254)
* Verkrijgbaar in je Oxfam-Wereldwinkel.
Ontdek meer cocktails op oxfamwereldwinkels.be/recepten
(66254)
35
IP • T 18 fair
•T
BIO Rum 1 jaar uit Paraguay 70 cl € 24,95
€
T IP• IP
IP• TIP
P• • TI T
Cocktailshaker uit India 22 cm € 15 (66250)
set van 10 composteerbare & eetbare (!) lepels in glazen bokaal € 9,50 (87499)
Glazen drinkbeker met deksel en rietje uit India 6 x 7 x 14 cm € 13 (66273)
Hefboom voor meer sociale gelijkheid De Indische Oxfam-partner Tara Projects telt meer dan 500 leden en levert ons al 40 jaar gebruiksvoorwerpen, juwelen en decoratie-artikelen. Honderden producten, allemaal met één doel: de socio-economische ontwikkeling van de meest kwetsbaren ondersteunen om komaf te maken met onrechtvaardigheid en ongelijkheid. De organisatie ondersteunt ook haar leden, in het bijzonder vrouwen, om economische onafhankelijk te worden en biedt technische vormingen aan.
SHOP fair & fris
the city (68608)
24,50
€
Zijden sjaal uit India jungle (groenrood, 68608), 180 x 50 cm € 24,50
Mand van kaisavezels en katoen uit Bangladesh 30 x 9 x 10 cm € 9,90 (66175) 17 x 26 x 12 cm € 9,90 (66176) 30 x 30 cm € 14,90 (66177)
Lederen handtas uit India roestbruin (68612)
€ 49
(68612)
49
€
(68620)
19
€ Groene handtas van ecoleder uit India 5 x 38 x 25 cm € 59 (68619)
Lederen portemonnee met flap donkergroen (68495), donkerroze (68497) of oranje (68498) uit India 11 x 8,5 cm € 18
Zijden sjaal uit India granaatappel (blauw-oranje, 68621) 180 x 50 cm € 24,90
Shopper van biokatoen uit India 45 x 50 cm € 19 (68620)
19 fair
SHOP fair & fris
weelde
Pueblos del Su r
Dat doe je met onze duurzame badkamerspullen, plus een setje eerlijk geproduceerde juwelen!
(68628)
De Chileense coöp eratie verzamelt ambachtslui en werkt rechtstre eks samen met he n om hun waren op de fairtrademarkt te brengen. Hierdoor kunnen de leden van de coöperatie niet alleen de kw aliteit van hun lev aanzienlijk verbet en eren, ze krijgen oo k nieuwe waardering voor hun ambacht. Dit is essentieel voor het behoud van een prachtige en rijke, artisanale cultuur . Alle producten worden bovendien verva ardigd met groot respect voor het milieu.
15
€
(68614)
15
€
Bronzen oorhangers, met veelkleurig, geweven detail
Halsketting van goudkleurig metaal met groene steentjes uit India € 15 (68614)
uit India € 15 (68628)
Bronzen oorhangers haak uit Chili boog (68626) € 15
Bronzen oorhangers uit Chili cirkels (68627) € 15
(68617)
13
€
ntje s
oo r
st ee
hic
20 fair
-c Boho
Verstelbare armband van gegraveerd metaal uit India € 13 (68617)
ne be roe llen g et van goudkleurig metaal m uit Indi a, € 10 (68613)
SHOP fair & fris Decoratief bordje van opengewerkt alabaster uit India 10 cm € 10 (66271)
Waaier van bamboe en katoen uit Thailand 42 x 26 cm € 9,90 (66198)
Keramiek uit Vietnam • Tandenborstelhouder 8 x 8 cm € 13 (66237) • Zeepschaaltje 8 x 15 x 1,5 cm € 6,50 (66238) • Beker 7 x 10 cm € 9 (66236) Set van 3 massagestenen in zakje uit India € 10 (66269)
(66237)
13
€
Doos met geometrisch motief uit India 10 x 10 cm € 13 (66272) Bamboe tandenborstels (set van 2) uit Vietnam € 6 (66239)
Set van 6 wensstenen in zakje uit India 8 x 11 cm € 10 (66268)
Kam van teakhout uit India 13 x 5,5 cm € 10 (66267) Marmeren pot met deksel uit India 10 x 11 cm € 18,50 (66266)
Vintage Flowers set met hand- & bodycrème uit Italië 50 ml + 150 ml € 15 (65275) (65275)
15
€ Zakje met 6 wasbare katoenen schijfjes uit Sri Lanka Een duurzaam alternatief voor wattenschijfjes. € 12 (65390)
(65390)
E-TIP • ST
ZER O W
TE-TIP • AS
ZERO WASTE TIP
ZERO WA
12
€
21 fair
SHOP fair & fris BIO Limonade Bruisende sinaasappellimonade met een frisse toets van limoen. 33cl € 1
play
BIO Apple-ginger Bruisend biologisch appelsap met een kruidige gembertoets. Pittig en fruitig tegelijk, en zonder toegevoegde suiker! 33 cl € 1
Olympische Spelen of niet, ook voor eerlijk spelen geldt het principe ‘jong geleerd, oud gedaan’. Laat het jonge volkje dus spelenderwijs kennismaken met fair speelgoed én lekkers.
Katoenen speelgoedgroenten in tasje uit Sri Lanka € 25 (65391)
.B ELS E
HOP.O A M WE R XF
>S
BIO Ice tea Sprankelende icetea op basis van vers gezette thee. Zonder toegevoegde kleur- of smaakstoffen. 33 cl € 1
W ELD INK
Tualoop houten hoepelspel uit Duitsland € 30 (41380)
Katoenen handpop schildpad uit Sri Lanka € 13 (65389)
30
€
Katoenen voetbal uit Sri Lanka € 16 (65388)
16
€
22 fair
Geluk zit in een fair doosje Verras jouw collega’s elk moment van het jaar! Met ‘e-piritiefjes’ en andere online momenten met werknemers en zakenrelaties tonen we ons inventieve, veerkrachtige kantje. Laat je inspireren door deze bedrijven. Zij verwenden hun collega’s het afgelopen jaar op afstand met een verrassing(spakket) van Oxfam Fair Trade. “We wilden méér doen dan enkel een doos boodschappen voor de deur van onze medewerkers zetten. De stempel Oxfam maakte er meteen een ‘warmer’ pakket van”, aldus Fred van Inetum Realdolmen. Lekker, warm en met liefde samengesteld door onze vrijwilligers!
ARGENTA bank voor alle financiële behoeften: sparen, beleggen, verzekeringen ... Verraste 1200 collega’s Apérodoos voor digitale nieuwjaarsreceptie
Woordje uitleg “Het is belangrijk voor ons dat de producten duurzaam zijn en geproduceerd met respect voor mens en milieu. We willen fair trade ondersteunen en het belang ervan onder de aandacht brengen bij onze collega’s. De samenwerking is perfect, professioneel en stipt verlopen. Gezien de hoeveelheid, was dat geen sinecure! De geleverde producten zijn van prima kwaliteit en werden erg gesmaakt door onze medewerkers.” Wouter Verstraten,, assistentevent coördinator bij Investar nv (Investeringsmaatschappij Argenta).
CEGEKA familiaal gerund IT-bedrijf
Verraste 1600 collega’s Sinterklaas Bite to Fight-pakket
Woordje uitleg “Het jaarlijkse sinterklaasfeest kon niet doorgaan, maar we wilden onze werknemers en hun families toch een warm hart onder de riem steken. Door onze keuze voor Oxfam dragen we bij aan een sociaal en economisch duurzame economie, dit komt overeen met hoe Cegeka zaken wil doen.” Elke Picquet, verantwoordelijke Employer branding & rekrutering
INETUM-REALDOLMEN ICT-bedrijf
Verraste 950 collega’s Apérodoos voor online eindejaarsreceptie
Woordje uitleg “Voor het eerst in … ooit, slaagden we er dankzij onze cadeaupakketten van Oxfam in om alle medewerkers te betrekken bij ons eindejaarsmoment! Iedereen heeft dit enorm geapprecieerd. Wij zijn best een groot bedrijf, dus we zochten een partner die de logistieke uitdaging aankon én die maatschappelijk een zinvolle bijdrage levert aan een betere wereld. Think global, act local! De samenwerking met Oxfam en de levering verliep warm, flexibel en meedenkend. Bij InetumRealdolmen hechten we belang aan een familiale cultuur, en dat beviel ons enorm bij Oxfam!” Fred Jonkers, manager Microsoft competence center
23 fair
F AI R R E
R E C E PT •
4 PERS.
R
FA
PT • FAI
IR RECEP
T•
CE
Recept
40 MIN.
+ cashewnoten 2 u. laten weken in water
Hartelijke, hartige feesttaco’s
T•
F AI R R E
PT • FAI
R
FA
CE
IR RECEP
Feliz cumple, Oxfam-Wereldwinkels! Speciaal voor ons gouden jubileum bereidt Fair-huischef, Elisabeth Van Lierop (plantbased.be) vegan, Mexicaanse taco’s. Heerlijk uit het vuistje of als onderdeel van een gezond buffet.
R E C E PT •
Crispy bloemkool INGREDIËNTEN 1 kleine bloemkool, in kleine roosjes 4 el BIO olijfolie* 3 el bloem (rijst, tarwe of tapioca) 1/2 tl peper* Flinke snuif chilipoeder (naar smaak) 2 el voedingsgist 2 el kokosbloesemsuiker* 1 teentje look, fijngesnipperd (of naar smaak) 1 tl zout 1,5 tl komijnpoeder 1 tl uienpoeder 1/2 tl gerookte paprikapoeder
T•
F AI R R E
FA
R E C E PT •
Verwarm de oven voor op 180°C. Meng de bloem, peper, chili, voedingsgist, zout, komijn, uienpoeder, kokosbloesemsuiker, en paprikapoeder door elkaar in een grote kom. Voeg er de bloemkoolroosjes aan toe en schep door elkaar. Meng in een klein kommetje de look met de olijfolie. Giet die knoflookolie over de bloemkoolroosjes. Leg de roosjes op een bakplaat en rooster 35 min. op 180°C, schep af en toe om.
R
BEREIDING
PT • FAI
IR RECEP
Foto's: Elisabeth Van Lierop
CE
• • • • • • • • • • • •
Quinoa-tacogehakt INGREDIËNTEN • • • • • • • • • •
2 el olijfolie* 1 gesnipperde ui 1 teentje look, fijngesnipperd (of naar smaak) 150 g Worldmix quinoa, rijst en linzen* 1 tl oregano 1/2 tl kurkumapoeder 2 el sojasaus* Flinke snuif kruidenzout* Flinke snuif peper* 2 el verse koriander
BEREIDING Stoof de ui een 5-tal minuten in de olijfolie. Voeg de look toe en stoof 2 min. verder. Voeg de Worldmix toe samen met de oregano, sojasaus, kurkuma en zout en overgiet met water. Kook 10 min. tot de rijst en quinoa gaar zijn en het vocht verdampt is. Kruid af met peper en verse koriander. 24 fair
Recept
F AI R R E
PT • FAI
R
FA
CE
IR RECEP
T•
R E C E PT •
Korianderavocadosaus INGREDIËNTEN • 75 g cashewnoten natuur* (minstens twee uur geweekt in water) • 1/2 avocado • Handvol verse koriander • 2 el vers geperst limoen- of citroensap • Flinke snuif zout • 2 el water (of meer indien nodig)
BEREIDING
F AI R R E
R
FA
PT • FAI
IR RECEP
T•
CE
Giet de cashewnoten af en blend alles tot een gladde saus, voeg indien nodig meer water toe en kruid verder af met citroensap of zout naar smaak.
R E C E PT •
Vullen maar! Nodig: kleine tortilla’s naar keuze. Vul de tortilla’s met het quinoagehakt en/of de crispy bloemkool. De koriander-avocadosaus is heerlijk als topping of on the side. Graag nog extra pit? Probeer wat ingelegde rode ui**, verse koriander, limoen, avocado of salsa piccante* toe te voegen! **recept op onze website: oxfamwereldwinkels.be/recepten/toastjes-metcashewcreme-en-gemarineerde-wortel
BIO Vierge olijfolie 500 ml € 12,35
IP• TIP
IP • T
BIO Cashewnoten natuur 100 g € 3,60
BIO Kokosbloesemsuiker 250 g € 3,95
BIO Witte peperbollen 110 g € 4,85
•T
*Verkrijgbaar in de Oxfam-Wereldwinkel
T IP• IP
P• • TI T
Nog een gaatje? Daar past misschien een vegan wortelkoekje met rozijntjes in. Speciaal voor Oxfam bedacht door trouwe klant Bakkerij Goeiemorgen in Berchem. Je vindt het volledige recept op oxfamwereldwinkels.be/recepten/wortelkoekjes
BIO Worldmix ‘rood’ met linzen, quinoa en basmatirijst 250 g € 2,50
Zeezoutmix groene kruiden 60 g € 4,40
BIO Sojasaus 20 cl € 2,75 25 fair
Productverhaal
Peperkoeken hart op de juiste plek Wie al met een rugzak door Mexico ploeterde, strekte misschien een paar dagen de benen in het populaire bergstadje San Cristóbal de las Casas. En wie weet dronk je er een kopje koffie van de coöperatie Maya Vinic; ze baten een koffiebar uit in de stadskern. De coöperatie teelt niet alleen biologische koffie. Tussen de struiken plaatsten ze bijenkasten. Het resultaat is een heerlijke, bloemige biohoning, die wij laten verwerken in onze honingkoek. Een Belgische peperkoek met Mexicaanse honing. Wie dit in elkaar tovert? Familiebedrijf Vondelmolen in Lebbeke. Een plek met een ferm verhaal … en een (peperkoeken) hart voor de planeet! De bergachtige Chiapasstreek in Mexico is thuis voor enkele volkeren die rechtstreeks afstammen van de iconische Maya’s. Hoewel dit je avonturiershart misschien sneller doet slaan, is het sinds de Spaanse kolonisatie helaas minder goed gesteld met de streek. Het lijkt er wel een plukweide voor goedkope arbeidskrachten: mensen uit deze streek komen vaak terecht op suikerriet- of koffieplantages elders in Mexico. De kleine coöperatie Maya Vinic biedt dankzij haar koffie- en honingteelt positieve vooruitzichten voor een honderdtal lokale koffieboeren, imkers en hun gezinnen. BELGISCH AMBACHT MET MEXICAANSE TWIST Op de biologische koffievelden van Maya Vinic zoemen bijtjes af en aan en produceren er de bloemenhoning die onze 26 fair
Maya Vinic biedt dankzij haar koffie- en honingteelt positieve vooruitzichten voor een honderdtal lokale koffieboeren, imkers en hun gezinnen. honingkoek die zoete kick geeft. De honing komt hoofdzakelijk van de nectar van de koffiebloesems en van andere lokale flora, typisch voor het hoge bergland van Chiapas. We vinden het belangrijk om coöperaties van boeren eender waar ter wereld te motiveren en te ondersteunen in hun inspanningen om zelf sociale en economische oplossingen te creëren voor hun leden en de streekbewoners. Ook familiebedrijf Vondelmolen loopt hier warm voor. “Fair trade sluit aan bij de principes die wij
als familiaal en duurzaam bedrijf hanteren”, klinkt het bij senior sales manager Marc Creupelandt. HISTOIRE DE MAISON In 1867 koopt de familie Borms een stenen windmolen aan de Lebbeekse Vondelbeek. Tijdens de prille jeugdjaren deed de molen dienst als zogeheten ‘olie slagerij’; ze wonnen er plantaardige olie uit zaden en pitten. De eerste wereldoorlog liet de molen helaas niet links liggen. Hij brandde uit en in de slagschaduw van de wieken werden onfortuinlijke soldaten gefusilleerd. In de latere wederopbouwfase voerden paard en kar grondstoffen aan voor wat vanaf nu een groothandel in bakkerijgrondstoffen zou zijn. Vondelmolen 2.0 was geboren! In de jaren 1920 maakten de paarden plaats voor vrachtwagens. Vondelmolen breidde zijn gamma
Productverhaal
uit dankzij een samenwerking met een lokale bakker: peperkoek, speculaas en beschuit. Met Gabriëlle Vincke, de mater familias, aan het roer kon Vondelmolen in de jaren 50 zijn peperkoek tot bij de grote supermarkten krijgen. Dankzij enkele overnames en technologische vernieuwingen slaagde het familiebedrijf erin om een Belgisch streekproduct op de wereldkaart te plaatsen. Van Japan tot in de V.S. ontdekken zoetekauwen de peperkoek uit Lebbeke. DE TOEKOMST IS DUURZAAM Of Vondelmolen toekomstplannen heeft? Marc Creupelandt: “Duurzamer zijn, elke dag. We zijn erg fier op het SDG-certificaat van de VN. Het getuigt dat onze inspanningen en investeringen lonen. Maar dat wil niet zeggen dat we tevreden achterover leunen. We willen blijven verbeteren en evolueren op dat vlak. Duurzaamheid zit niet enkel
ingebakken in onze koek, ook in ons DNA.” Vandaag werkt het bedrijf al CO2neutraal, plaatste zonnepanelen, recupereert natuurlijk zonlicht met lichtspiegels en bezuinigt zo op de energiekosten. Plastic bannen ze zoveel mogelijk, zo zijn de draagtasjes uit gerecyleerd papier. Maar duurzaam zijn, gaat niet enkel over het milieu. Zo boosten ze ook jong, vrouwelijk sporttalent. Marc: “Vrouwen en mannen zijn gelijkwaardig. Ook in de wielersport! Daarom sponsoren wij een beloftevolle, vrouwelijke wielerploeg. En we trekken de lijn door naar mensen die in aanraking
Duurzaamheid zit niet enkel ingebakken in onze koek, ook in ons DNA.
komen met Vondelmolen. Respect staat centraal in onze wisselwerking met medewerkers en onze buren.” Fun fact: in de jaren 30 woonden de arbeiders van Vondelmolen in huisjes rondom de fabriek. In elke tuin stond een notenboom. En met de opbrengst van die boom konden de arbeiders een jaar huur bekostigen! Je leest het: het maken van een fairtradeproduct sluit helemaal aan bij de bedrijfspolicy van Vondelmolen. MOEDERDEEG Na een zeevaart van Mexico naar de haven van Antwerpen komt de honing bij Bijenhof terecht voor verwerking. Ongeveer drie keer per jaar vindt een lijvige container van 1000 kg zijn weg van Bijenhof naar Vondelmolen. De inhoud, je raadt het al: honing. Biologische fairtradehoning van onze Mexicaanse partner Maya Vinic. Marc: “De honing voegen we helemaal in het begin toe, wanneer we het moederdeeg voor de peperkoek maken. Dit recept is trouwens uniek en samen met Oxfam ontwikkeld.” Kortom: vang gerust een slag van deze molen en ga door de knieën voor de honingkoek van ‘Oxfam x Vondelmolen’.
Foto: Vondelmolen
BIO Honingkoek Maya Honingkoek met biologische honing uit Mexico, rechtstreeks van onze partner Maya Vinic. 300 g € 2,95 27 fair
Changemakers
Thuisonderwijs voor kinderen op de vlucht
aantal tienerzwangerschappen tijdens de lockdown met 40 procent gestegen. Het trieste gevolg van een combinatie van misbruik, gebrek aan informatie en geen toegang tot anticonceptie. SCHOLEN BIEDEN VEILIGHEID EN BESCHERMING
Ook in Oeganda sluiten scholen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Voor kwetsbare jongeren, zoals de jonge oorlogsvluchtelingen uit Zuid-Soedan, kan dat zware gevolgen hebben en zelfs het einde van hun schoolcarrière betekenen. Leerkrachten van het Education for Life-programma doen er daarom alles aan om hun leerlingen te blijven bereiken. Ieder kind heeft tenslotte recht op onderwijs.
In alle landen waar Oxfam actief is, zetten we ons in voor de basisrechten van elke mens. Of dat nu een leefbaar inkomen is, toegang tot drinkbaar water of het recht op kwalitatief onderwijs. Wereldwijd hebben we partners, medechangemakers, die er samen met ons hun schouders onder zetten. SUPER TEACHERS Onze partner AVSI in Palabek introduceert het Education for Life-programma op 24 scholen in de regio. Daarbij worden leerkrachten opgeleid om meer aandacht te besteden aan de meest kwetsbare kinderen, die om verschillende redenen extra risico lopen om de school te verlaten. Ze begeleiden de leerlingen en
TIENERZWANGERSCHAP Okello (schuilnaam) is 17 en vluchtte voor de oorlog in Zuid-Soedan. Ze woont nu in het Palabekvluchtelingenkamp in Noord-Oeganda. De school is er al even dicht, maar Okello deed gelukkig mee aan het Education for Life-programma dat jonge mensen dankzij een versneld leerprogramma helpt terug te keren naar school. “Door corona moest ik stoppen met school”, vertelt Okello. “Ik ben nu zwanger en dat maakt me verdrietig. Ik ben bang dat mijn klasgenoten me uitlachen als ik weer naar school ga.” Ze is niet de enige. In de regio is het
Voor deze kinderen is school veel meer dan een plek waar ze kunnen leren lezen en schrijven. Op school kunnen ze zich veilig voelen luisteren naar hun problemen. Lerares Jennifer Cynthia Akonga is een van hen. “Eén keer per week klop ik bij al mijn leerlingen thuis aan”, zegt Jennifer. “Eerst deelden we thuisstudiemateriaal uit. Later brachten we kleine groepjes van vier of vijf leerlingen in openlucht samen om te studeren.” 28 fair
Foto: Malaika Media
Voor deze kinderen is school veel meer dan een plek waar ze kunnen leren lezen en schrijven. Op school kunnen ze zich veilig voelen, beschermd tegen geweld en misbruik. Daarom is het sluiten van de scholen een ramp voor de leerlingen van het Education for Life-programma. De meesten zijn ook al oudere leerlingen. Hun opleiding uitstellen is dus geen optie. Het volledige verhaal over het Education for Life-programma in Oeganda lees je hier: oxfamsol.be/nl/onderwijs-lockdown-zopakken-leerkrachten-oeganda-het-aan
ONDERWIJS VOOR JONGEREN OP DE VLUCHT Oxfam heeft in Oeganda en ZuidSoedan de leiding over een team van internationale en regionale partners dat het Education for Life-programma organiseert met de financiële steun van de EU. Het programma is gericht op kwetsbare jongeren uit de vluchtelingenen ontheemdengemeenschappen in deze regio. Het programma omvat onder meer: • 31.150 kwetsbare leerlingen les geven in meer dan 22 scholen. • 700 leerkrachten opleiden en continu vormen. • 1.000 organisaties van leerkrachten, ouders en vluchtelingen ondersteunen in hun activiteiten.
Changemakers
Maak dat mee, zeg! Wist je dat de eerste wereldwinkels voornamelijk ontmoetingsplekken waren? Naast een etalage voor eerlijke handel, waren het denktankjes en actie-gerichte hotspots. Het zit ons in het DNA om mensen te verenigen, inspireren en de verandering te kickstarten. Duidelijk. Momenteel plannen we volop de oprichting van heuse belevingscentra. Een oord dat doet denken aan de baanbrekende, vruchtbare plekken die de eerste wereldwinkels waren. En dat doen we niet alleen, want samenwerken is onze tweede naam. BLIJVEN BEWEGEN!
IN DE (VERRE)KIJKER
Je zou kunnen zeggen dat wij geen zittend gat hebben. In januari 2018 introduceerden we ‘FIT’: Fairtradebeweging In Transitie. Concreet betekent het dat we (meer) zullen uitbreken: we slaan de handen in elkaar met gelijkgestemde organisaties die ook inzetten op (systeem)verandering. Dat kan op vlak van biolandbouw zijn, tweedehandse producten, klimaatrechtvaardigheid ... Zo ondersteunen we elkaar en verhogen we de positieve impact. Voorbeeldje: in Gent werkt de wereldwinkel samen met Lekker Gec, een vegan restaurant met focus op lokale producten.
Lokale samenwerkingen tussen de wereldwinkels en andere organisaties duiken momenteel her en der op, tot groot plezier van onze klanten. Die zien voortaan hun bio, fair trade, lokale, vegan … lievelingsproducten verzameld onder één dak. Handig! En ook op nationaal vlak sloegen we aan het coördineren. In Antwerpen bijvoorbeeld, trapten we midden 2019 tijdens een grote brainstorm met 30 organisaties het traject naar een belevingscentrum af. Nu,
anderhalf jaar later, starten we met een concreet jongerenproject. Op een kunstzinnige manier zal dit hun visie op een duurzame en rechtvaardige economie weergeven. Vijf organisaties zetten hier samen met Oxfam hun schouders onder: 11.11.11, Stormkop, Globelink vzw, Djapo vzw en Muzische Workshops vzw. En dat is nog maar het begin. Op p.6 kon je lezen over de wereldwinkels als motor van de verandering in de 1970, ‘80 en ‘90. Paul Janssens, groot voorstander van wereldwinkels als ‘polyvalente ruimte’ waar er iets te beleven valt bovenop de shopervaring, kijkt alvast uit naar de opening van het belevingscentrum. “Daar zal het jong, activistisch publiek aan haar trekken komen.” Volgende stap: een fysieke plek vinden, een Belevingscentrum – met hoofdletter ditmaal - waar we alles en iedereen een permanent podium kunnen geven. En waar jij ook welkom bent, als bezoeker, als deelnemer, als consument. Stay tuned!
HET TOTAALCONCEPT Beleving, elke marketeer ge- of misbruikt het woord meermaals per dag. Ze spelen hiermee in op wat mensen prikkelt: deel te kunnen uitmaken van een groter geheel, een groep, een gebeurtenis. En terecht. Uit de samenkomst van mensen en de kruisbestuiving die daarop volgt, groeien vaak mooie, nieuwe ideeën.
“De missie van Oxfam voor een leefbaar inkomen is superbelangrijk. De inzet van de boeren moet beloond worden met een eerlijke prijs."
Denk dus: op het kruispunt van educatieve doe-centra (zoals Technopolis), bruine kroegen en musea. Je raakt geïnspireerd en geïnformeerd, je leert bij, wisselt van gedachten en na afloop kuier je eens door de giftshop en keuvel je na met een kopje koffie. Foto: Yel
29 fair
Agenda
World Fair Trade Day 8 mei 2021 Het is de wereld op zijn kop. Vind je ook dat eerlijke handel de norm zou moeten zijn, niet de uitzondering? Kom dan op 8 mei 2021 naar een OxfamWereldwinkel en ontdek de wereld achter de winkel. Vrijwilligers verwelkomen je met een deugddoende kop faire koffie!
WIN
Enkel geldig op 8 mei 2021, World Fair Trade Day. Geldig voor max. 2 personen. Lokale verdeling via Fair magazine.
Geef deze bon af in je wereldwinkel en geniet van een kopje of een beker eerlijke koffie.
Ontdek alle activiteiten en informatie op oxfamwereldwinkels.be*
*Één wedstrijdlotje per persoon. Activiteiten onder voorbehoud van de coronamaatregelen.
GRATIS Kom bij Oxfam op de koffie, want wij hebben een bo(o)n voor jou.
WIN it fair & square Elke bezoeker maakt bovendien kans op een lekker en eerlijk verwenpakket!
OxfamWereldwinkels, daar zit meer achter! Natuurlijk weet je dat je bij ons terechtkan voor producten uit eerlijke handel. Daar zetten we al 50 jaar op in. De producten bewijzen dat eerlijke handel mogelijk is. Maar wist je ook dat we die strijd voor eerlijke handel op meerdere fronten voeren? Samen met duizenden vrijwilligers voeren we actie, sensibiliseren we jong en oud, doen we aan beleidswerk en versterken we producentenorganisaties (coöperaties). En zeg nu zelf, welke 'winkel' doet ons dat na?
Column
Colofon
Keep calm … and drink coffee Tanzania, 2003. Locatie: Kibo hut, 4730 m hoogte. 00:30u, gevoelstemperatuur -30°C “Pole pole,” zei de gids, meermaals. Swahili voor langzaam. Niet dat een sprint in me opkwam op dit nachtelijke uur. Met een lege maag en hoofdpijn door de ijle lucht, zetten we de laatste 1000 hoogtemeters in na middernacht, omdat een bevroren ondergrond klimmen “makkelijker” maakt. Na vijf dagen stappen bereiken we de top van Mount Kilimanjaro … Onbeschrijfelijk en onvergetelijk.
“Schenk jezelf een eerlijk kopje koffie. Da's even zorgeloos genieten en dromen van weidse vlaktes, mysterieuze pieken en ontembare jungle.”
Tanzania dus. Deze magische herinnering uit 2003 borrelde meteen op toen ik hoorde dat Oxfam net dáár 50 jaar geleden de eerste koffie haalde. Aha, koffie, naast reizen nog een van mijn passies. Anno 2021 koopt Oxfam Fair Trade nog steeds koffie aan uit dit Oost-Afrikaanse land. Zo is de biologische oploskoffie een 100 % Tanzaniaanse robusta die we aankopen bij onze partner KCU, en dat al 31 jaar lang. Van langetermijnrelaties gesproken! Wist je dat robusta in veel van onze koffieblends wordt gebruikt omdat deze grondstof zorgt voor pit en die magische ‘oumph’ in je kopje? Laat dát nu net zijn wat we allemaal nodig hebben in deze pandemietijd: een opkikkertje! Over de nood aan ‘shots’ gesproken: dankzij de nieuwe Oxfam Fair Trade-koffiecapsules zet je met één druk op de knop een espresso of lungo. Snel en simpel, met de perfecte crema erop. Oxfam-koffie, wat anders? (Clooney-knipoog) Geen fan van schuimkraagjes en snel-snel? Wanhoop niet! Op p. 12 vind je een greep uit het assortiment Oxfam-koffies: voor thuis en op het werk. Ikzelf start de dag met de Congo-koffie, gezet met een traditionele filter. De aciditeit van deze single origin is helemaal mijn ding. Welke koffie je ook zoekt, de wereldwinkel heeft het in huis.
Oxfam-Wereldwinkels Ververijstraat 17 9000 Gent 09/218 88 99 redactie@oww.be Winkels oxfamwereldwinkels.be/ winkels Facebook facebook.com/ oxfamwereldwinkels Nieuwsbrief oxfamwereldwinkels.be/ digizine
Colofon Verantwoordelijke uitgever: Eva Smets, Ververijstraat 15, GENT 27e jaargang nr 037 (mrt21 - 032) Verschijnt in januari, april, augustus & oktober Redactie: Fei Lauw, Griet Rebry Medewerkers: Yasmine Mertens, Thomas Mels, Marc Bontemps, Paul Janssens, Annie Schoofs, Sofie Beunen, Mark Anthierens, Annette De Groot, Maarten Fissette, Ive Boogaerts, Stefaan Calmeyn, Nancy De Wispelaere, Wim Melis, Elisabeth Pulinckx, Ilse Vanderjeugd, Michiel Bleus. Fotografie: Yel Vormgeving: Efraïm Sebrechts Styling: Annette, Yel & Efraïm Coverbeeld: Eric de Mildt
Oxfams motivatie van 50 jaar geleden, is vandaag nog altijd dezelfde. Gelukkig, en tegelijk helaas, is en blijft Oxfam relevant. “Tot alle handel eerlijk is”, dat is onze missie. En jij? Wat ga jij doen? Wat jouw voorkeur in koffie ook is, kies voor fairtradekoffie, daar worden zowel de boer als de wereld beter van. En als het in deze Coronatijd wat tegenzit, schenk jezelf een eerlijk kopje koffie. Da's even zorgeloos genieten en dromen van weidse vlaktes, mysterieuze pieken en ontembare jungle. Elisabeth Pulinckx Product marketeer Oxfam Fair Trade
31 fair
Fair magazine, het magazine voor eerlijke handel driemaandelijks tijdschrift • april/mei/juni 2021 verantwoordelijke uitgever: Eva Smets Ververijstraat 15/17 - 9000 Gent 27e jaargang nr 037 oplage: 89.000 erkenningsnummer: p206781
PB- PP
BELGIE(N) - BELGIQUE
NIE
UW• N
oxfamwereldwinkels.be
NIEU
W•
Eerlijke kwaliteitskoffie met 1 druk op de knop.
IEUW•
Nieuw! Oxfam-koffiecapsules