Natuur%20en%20milieu%202012%20herfst by Werkgroep Isis Vzw

Herfstnummer 2012

Natuur & Milieu

Milieu-informatie

Natuur & Milieu is het tijdschrift van Werkgroep Isis en verschijnt driemaandelijks op 31 maart, 30 juni, 30 september en 31 december.

NME—Centrum Dorpsstraat 8 bus 1 3990 Peer (Grote-Brogel) maandag tot vrijdag: 08.00u -12.00u In de namiddag: op afspraak

Zetel en administratie Werkgroep Isis vzw (secretariaat) Dorpsstraat 8 bus 1 3990 Peer tel. 011/63.37.05 mail: werkgroep.isis@scarlet.be url: www.werkgroepisis.be

Erkenning Werkgroep Isis vzw is een regionale natuur- en milieuvereniging erkend door de Vlaamse Overheid en aangesloten bij de Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen en de Limburgse Milieukoepel. Werkgroep Isis is werkzaam in Noord-Limburg in de gemeenten Peer, Hechtel-Eksel, Bree, Meeuwen-Gruitrode, Kinrooi, Neerpelt, Overpelt, Hamont-Achel, Lommel en Bocholt en is actief op het vlak van natuurbeheer, natuurbehoud en natuureducatie.

Foto voorblad : Frans Van Bauwel

Lidmaatschap en giften Alleen door het uitbouwen van een voldoende brede basis zijn we bij machte de strijd tegen de continue achteruitgang van ons leefmilieu verder te zetten. Wij rekenen daarom op u, en danken u van harte voor uw trouwe steun. Lidmaatschap wordt verkregen door storting van een vrije bijdrage (minimaal 3 € per lid) op rekening 454-2073951-63 ten name van Werkgroep Isis vzw. Giften vanaf 40 € zijn fiscaal aftrekbaar. Een fiscaal attest wordt u in het begin van 2013 toegestuurd. De storting van de giften en van het lidmaatschap mogen tezamen gebeuren, mits vermelding op het overschrijvingsbewijs. Leden die bovendien het tijdschrift van Orchis en Limburgs Landschap wensen te ontvangen, betalen 25 € lidgeld.

Standpunten en meningen met naamvermelding in dit nummer, zijn niet noodzakelijk die van Werkgroep Isis vzw. Gehele of gedeeltelijke overname van artikels uit dit tijdschrift is toegelaten mits bronvermelding.

Inhoudsopgave Colofon

Inhoud

Editoriaal

Boscompensatie te Hamont-Achel

Volksgezondheid en biodiversiteit

Educatie

Verslag stiltewandeling Verslag Festa Natura Scholenbrochure

Brandhout—4 tips voor een beter vuur

Voedselteams

Onze nieuwe website

Kindernatuuratelier

Activiteitenkalender

Cultuurhistorische wandeling ‘Het Hobos’ Paddenstoelentocht ‘In den Brand’ Workshop ‘handwerken met recyclagemateriaal’ Aanbod voor groepen/verenigingen

Editoriaal Neen, tegenwoordig is niet alles beter dan vroeger… De economische crisis die zich in Europa afspeelt, toont steeds duidelijker aan in welke vicieuze cirkel we zijn terechtgekomen met de zuinige ‘’kruideniersmentaliteit”, waarbij besparingen obsessies zijn geworden en men niet genoeg meer durft te investeren in de toekomst. Doordat het vertrouwen tussen bepaalde landen zodanig is afgenomen, wordt die crisis nog steeds dieper. Ondertussen is het zover gekomen dat de werkloosheid vooral piekt bij de jongeren in de zuiderse landen. En dat een land als Griekenland niet eens meer de bewakers in musea en op historische sites kan betalen, waardoor de plundering van kunst- en cultuurschatten is ingezet in de wieg van onze eigen beschaving… En wij die dachten dat zoiets alleen in ontwikkelingslanden kon gebeuren. Dat is dan de blijkbaar de keerzijde van 30 jaar hameren op individuele vrijheid, waarbij deze is doorgeslagen naar extreem individualisme en waarbij de sociale verbanden tussen mensen en tussen maatschappelijke groepen worden vernietigd. Zelfs de natuurverenigingen zijn onderhevig geweest aan dat proces. In bepaalde periodes hebben sommige elkaar eerder als concurrenten aanzien dan als verenigingen die voor een gelijkaardig doel opkomen. En misschien zijn die soort fricties soms onvermijdelijk. Maar het blijft wel belangrijk dat alles achteraf weer wordt bijgelegd, met respect voor elkaars vrijheid en onafhankelijkheid. En nog een keer neen, vanzelfsprekend was vroeger ook niet alles beter… Ondertussen is de maatschappij in het Westen opener en democratischer geworden en dat is een zeer gunstige evolutie, die over het algemeen geleidelijk is verlopen. Maar er zijn nog altijd enkele sporen van autoritair beleid uit het verleden. De afgelopen jaren is het bijvoorbeeld steeds duidelijker geworden hoe de private energiesector ook in ons land een nefast beleid heeft kunnen voeren rond kernenergie, met gebrek aan transparantie en controle, belangenvermenging, het uitoefenen van druk op politici of zelfs chantage. Ondertussen is ook gebleken dat er lichtvaardig werd omgesprongen met de veiligheid, hetgeen niet vreemd is aan organisaties die alleen door zichzelf worden gecontroleerd. De vraag die men zich hierbij kan stellen, is of dit niet onlosmakelijk is verbonden met het wezen van de kernenergie zelf. De stelling dat kernenergie geen kans krijgt in een echte democratie lijkt dus terecht te zijn. Het Max Planck Instituut heeft becijferd dat de kans op een ernstige kernramp 200 maal hoger ligt dan deze tot nu toe werd ingeschat. Dat zou betekenen dat er zich gemiddeld om de 10 jaar een ernstige kernramp zou voordoen op wereldvlak. Dat betekent dat er steeds een onjuist beeld werd opgehangen over de zogenaamde veiligheid van de kerncentrales. Een keuze voor kernenergie belemmert bovendien de ontwikkeling en de verspreiding van de duurzamere energiebronnen, zoals windenergie en zonne-energie. Wat dat betreft mag er dus zelfs worden gesteld dat elke windturbine die wordt geplaatst en elk zonnepaneel dat wordt geïnstalleerd, bijdraagt aan het afwenden van een mogelijke kernramp dicht bij huis. Tenslotte is de kans groot dat er een doorbraak komt op het vlak van het winnen van aardwarmte, waardoor een keuze voor energiebronnen met hoge risico’s helemaal onverantwoord wordt. J.-P. Sleurs

Boscompensatie te Hamont-Achel Hamont-Achel combineert natuurherstel en ruimte voor jeugd in één project In april plantten de Scouts van Hamont de laatste 250 bomen van hun nieuwe speelweide. In 2005 dienden de Scouts bij stad HamontAchel hun eerste aanvraag in voor de uitbreiding van hun terrein : ze wilden graag beschikken over een perceel van ca. 70 are van het terrein, met een totale oppervlakte van 2,3 hectare, om dit deel te gebruiken als speelweide. Zolang er echter een actieve pacht werd uitgeoefend op dit stuk grond, was het onmogelijk hiervoor concrete stappen te zetten. Het stadsbestuur deed toen reeds de principiële toezegging dat de vereniging op termijn zou kunnen over beschikken over een deel van de weide. Na aanhoudende onderhandelingen met de pachter, slaagde het stadsbestuur er uiteindelijk in 2010 in om de weide pachtvrij te krijgen. Voor de vrijgekomen weide werd een drievoudige doelstelling vooropgesteld: herstel van het natuurlijk aanwezige vennetje, aanplanting van bomen in het kader van de verplichte boscompensatie en speelruimte voor de scouts. Burgemeester Theo Schuurmans licht toe: "Na advies van de afdeling Natuur en Bos (Vlaamse Overheid) kwam er groen licht voor dit project. Uiteraard waren de scouts ongeduldig, maar opgelucht over het concrete resultaat dat de stad kon voorleggen. Hoewel dat niet meteen duidelijk was, had het stadsbestuur voor de scouts nog meer goed nieuws... De speelweide zou niet 70 are groot zijn, zoals oorspronkelijk door de scouts gevraagd, maar ruim 1 hectare, én bovendien zou het aangeplante bos en het hooiland, zodra het voldoende volgroeid is, ook kunnen gebruikt worden als speelbos." Deze forse uitbreiding van de terreinen maakt het domein een unieke speel- en kampeerplaats voor jeugdorganisaties in Vlaanderen. “De Vlaamse jeugdverenigingen die er jaarlijks tijdens de zomer tijdelijk zullen kamperen, zullen ongetwijfeld bijzonder opgetogen zijn over dit domein”, zegt Bèr van de Schans, schepen van jeugd. “Zeker als je weet dat er aanpalend nog 2

speelbossen ter beschikking zijn. Voor de scouts kan het niet snel genoeg gaan, ze stonden vorig jaar al te trappelen van ongeduld, en daarom werd de weide toen al helemaal ingezaaid. Ze hebben al met volle teugen kunnen genieten van de nieuwe ruimte.”

Op het terrein worden ook nieuwe bomen geplant, in het kader van boscompensatie. “Het realiseren van deze boscompensatie wordt ons opgelegd door de Vlaamse Overheid om ontbossing tegen te gaan”, licht schepen van leefmilieu Guy Joosten toe. “De boscompensatie rondom het terrein bestaat uit de aanplant van inheemse soorten berk en zomereik.” Aan de overzijde van het vennetje is een hooiland voorzien, waardoor het vennetje een optimale bezonning krijgt. Dit is uiterst belangrijk voor amfibieën en insecten die hier hun leefomgeving zullen hebben. “Dit project is dus belangrijk voor het herstel van de natuur die daar van oudsher aanwezig is maar door ontginning teloor ging. Dat kunnen we nu dus op een mooie manier compenseren”, aldus Guy Joosten. Bron : persbericht, stadsbestuur Hamont-Achel

Volksgezondheid en biodiversiteit Volgens een Fins onderzoek is er een significant verband tussen de biodiversiteit in de woonomgeving en het voorkomen van allergieĂŤn. Adolescenten met minder biodiversiteit in hun omgeving hebben meer kans op het ontwikkelen van atopie*. Iemand met atopie heeft aanleg om een allergie te ontwikkelen. Het onderzoek : Men onderzocht 118 adolescenten in een gebied van 100 X 150 km in het Oosten van Finland. De personen waren ad random gekozen en woonden in kleine steden, in dorpen van verschillende grootte, en in geĂŻsoleerde huizen. Men onderzocht onder meer of er een verband is tussen de biodiversiteit in de omgeving en het voorkomen van atopie. Biodiversiteit in de woonomgeving & atopie. Het gebruik van de omgeving in een straal van 3 km rond de woning van de proefpersonen werd opgetekend: bos, landbouw, gebouwen, meren en andere waterpartijen. Het voorkomen van atopie neemt af met het voorkomen van bos en landbouw in de omgeving van de woning. Er bleek geen relatie te zijn tussen de vegetatie van de tuinen bij de woning en het voorkomen van atopie, uitgezonderd als er in de tuinen zeldzame autochtone bloeiende planten voorkomen. Bij gezonde proefpersonen was het aantal van deze planten tot 25% hoger dan in tuinen van bij proefpersonen met atopie.

Conclusie : Het onderzoek concludeert dat de resultaten aantonen dat er een sterke relatie is tussen biodiversiteit en het ontwikkelen van atopie. Verder onderzoek is nodig om de onderliggende mechanismen uit te klaren. Interactie met een natuurlijke omgeving is van belang voor de voor het ontwikkelen van een goed afweersysteem en heeft dus verstrekkende gevolgen voor de volksgezondheid. *Atopie is de aanleg van een persoon om immunoglobuline (antistoffen) van het type IgE te maken specifiek gericht tegen onschuldige stoffen die in de omgeving voorkomen, zoals huisstofmijt of pollen van gras of bomen. www.wikipedia.com, 11 juli 2012)

Mooi geĂŻllustreerde brochures over biodiversiteit kan je bestellen via www.ikgeeflevenaanmijnplaneet.be of afhalen bij Werkgroep Isis.

Bron: Ilkka Hanski, April 4, 2012: Environmental biodiversity, human microbiota, and allergy are interrelated, http://www.pnas.org/content/ early/2012/05/01/1205624109.full.pdf, geraadpleegd op 28 juni 2012.

Educatie Je hoort nooit zoveel geluid als op een stiltewandeling. Omdat je zelf stiller bent hoor je de natuur en de wind beter. Een stiltewandeling is eigenlijk geen juiste naam, een “natuurgeluidenwandeling” is accurater. We zijn maandag 21 mei. Het is een bewolkte, zwoele, hete namiddag. De voorspelde buien blijven gelukkig uit, maar hebben wellicht de twijfelaars thuis gehouden. Toch mogen we 21 mensen verwelkomen in het Stramproyerbroek te Kinrooi voor deze stilte-ervaring. Ook de mensen van medeorganisator OKRA-Kinrooi waren met een aantal aanwezig.

De tractor, her en der, in dit natuurgebied met verweving van de agrarische sector, wordt in dit geval aanvaard in het “natuurlijke geheel”.

Het Stramroyerbroek is een stukje van een groot driesterrenstiltegebied, dat zich uitstrekt over Bocholt, Kinrooi en een stukje Nederland.

We starten de wandeling, geroezemoes laat de meter stijgen tussen de 55 en 60 dB.

Op de parking wijst de decibelmeter 47 DB aan. Dit is een zacht, aangenaam geluid, vooral geproduceerd door de, in dit seizoen en bij dit weer, luid kwetterende, fluitende en roepende vogels. In de winter zit men hier rond de 20 DB. Als we beginnen babbelen zien we de meter richting 80 gaan. Een passerende auto doet het apparaat ook stijgen. Een rustig rijdende tractor maakt 83 dB geluid.

We beseffen te weinig dat stilte beleven ons ontspant en tot rust brengt. Hoe kunnen we het ook beseffen in deze tijd in Vlaanderen? Maken we het nog ooit echt stil?

Een aantal “spelletjes” die de zintuigen prikkelen fleuren deze wandeling op. In het bos is een touw tussen een aantal bomen gespannen, waarlangs de deelnemers geblinddoekt een parcours dienen af te leggen.

Tijdens deze wandeling willen we stilstaan bij onze zintuigen en speciaal bij de gehoorzin. We letten vooral op de natuurlijke geluiden op plaatsen waar we gespaard blijven van lawaai van menselijke activiteiten.

De uitschakeling van het zintuig “zicht”, prikkelt de gehoorzin en het voelen. Kleine putjes en bultjes lijken diepe kuilen en beklimmingen, een braamtakje lijkt een oerwoud. Vijftig meter lijken er 500. Boeiend. Alles is tegenwoordig gebaseerd op wat we zien. We gebruiken onze oren en onze tastzin te weinig of verkeerd. We zijn vervreemd van onze natuurlijke basis.

Educatie Proefje 2 is ‘boompje luisteren’. Met een stethoscoop luisteren we naar de sapstroom. Dit gaat vlot bij een berk (dunne schors en neemt veel water op met zijn oppervlakkige wortels) of bij een soort met gladde stam zoals kastanje.

al op wat we horen. Opdracht is om vijf verschillende geluiden te kunnen benoemen. Dat was geen probleem. Schrijver hoorde vooral veel verschillende soorten vogels. Ik geniet altijd al van vogelgeluiden, maar stond er nooit bij stil dat de mengeling afkomstig kan zijn van wel meer dan 10 soorten (en ik ben geen vogelgeluidenkenner). Ook hoorde ik insecten, de wind door de bomen en in mijn oren, voetstappen, toch geroezemoes op het einde, het gehijg van een hond. Een paar van de deelnemers hoorden zelfs een vis in de beek. En iemand zag een levendbarende hagedis!!!. Zo, nu nog even terugwandelen naar ons startpunt. Onderweg zagen we nog een eendagsvlieg van dichtbij. Bijzonder insect, leeft jaren als larve in het water van een poel en vliegt dan één dag rond als insect : wonderbaarlijke natuur.

“Blindemannetje” toont aan dat we de geluiden die voor of voor/opzij van ons gemaakt worden, veel makkelijker horen dat geluiden achter ons. Logisch, gezien de stand van onze oren en oorschelpen. Een ree zal in het bos veel voorzichtiger zich verplaatsen dan in een weide. In het bos wil hij niet gehoord worden als hij zich verplaatst op de krakende ondergrond. In de weide kan hij gezien worden en moet hij zo vlug mogelijk zich verplaatsen. Daarom verkiest hij te grazen ’s morgens bij het ochtendgloren of “s avonds bij valavond.

Eens terug aan de auto’s en fietsen wordt gepast afgesloten met een stiltegedicht van ons aller Guido Gezelle. Spontaan kwamen er meerdere reacties dat het fijn, speciaal en vernieuwend was. Missie geslaagd dus. Met dank aan gidsen Annemie en Madeleine. Dank aan Okra Kinrooi en aan het geïnteresseerde publiek

Stiltebeleving is ook “stil”staan bij iets moois; een landschap, een dier, een plant. De proef met het kadertje, waar ieder van ons een mooi plaatje moet “inkaderen”, toont dit aan, maar wordt danig verstoord door een ‘muggenaanval’. Langs de beek passeren we prachtige bloemenvelden. Tenslotte gaan we echt een gedeelte ‘stiltewandelen’. Eén voor één, met enige afstand tussen, wandelen we enkele honderden meters langs de Breeërstadsbeek en letten voor-

Educatie Gezellige drukte op het Smeetshof bij Festa Natura Een kleine 1500 bezoekers bezochten op zondag, 6 mei het Smeetshof van Natuurpunt in het GrensPark Kempen~Broek tussen Weert en Bocholt tijdens het natuurfestival Festa Natura. Ondanks een druilerige start werd er ’s middags volop genoten van de vele stands, de activiteiten en het uitzicht vanaf een hoogtewerker over de prachtige omgeving.

Workshop ‘duurzame borstel maken’

Groen-genieten Op het Smeetshof waren diverse sfeervolle pleinen ingericht met tal van (kinder) activiteiten. Ruim 70 standhouders, variërend van streekproducten, outdoor en natuur. Zij zorgden dat het publiek actief werd beziggehouden. Werkgroep Isis vzw zorgde hier voor een workshop “duurzame borstels maken”. Ondanks de bijna winterse temperaturen was er toch veel belangstelling.

Gidsen gezocht Draag je de natuur en onze leefomgeving een warm hart toe? En wil je dat delen met anderen? Dan is een engagement bij Werkgroep Isis misschien iets voor jou! Jaarlijks leren meer dan drieduizend leerlingen van het basisonderwijs er over natuur, milieu en duurzame ontwikkeling. Hiervoor is Werkgroep Isis op zoek naar extra vrijwilligers die klassen begeleiden in Hamont-Achel, Neerpelt, Overpelt, Lommel, Hechtel-Eksel, Peer, Bree, Bocholt, Kinrooi en Meeuwen-Gruitrode. Vrijwilligers krijgen bijkomende vorming en een vergoeding. Indien je interesse hebt om ons team te versterken: 011/ 633 705 of els.werkgroep.isis@scarlet.be Op de website www.werkgroepisis.be vind je informatie over aanbod voor scholen .

Educatie Ook dit schooljaar staan we klaar om het onderwijs te ondersteunen.

Wil je ons scholenprogramma 2012/2013 in je brievenbus ontvangen? Word dan lid van Werkgroep Isis met de vermelding â&#x20AC;&#x2DC;lidgeld 2012/leerkrachtâ&#x20AC;&#x2122;. Je geniet dan ook van de andere voordelen zoals gratis materialen ontlenen in de NME-bib. Alvast hartelijk dank voor je steun.

Brandhout — 4 tips voor een beter vuur Steeds meer mensen verwarmen hun huis met hout of genieten gewoon graag van de gezelligheid van een haardvuur. Toch is hout stoken zoveel meer dan gewoon een blok hout op het vuur gooien. Lees onze tips om beter te stoken! Je creëert niet alleen een mooier vuur, je stookt bovendien slimmer en gezonder. Tip 1: kies een kachel met het juiste vermogen Veel mensen kopen een open haard of kachel met een te groot vermogen. Dat oogt misschien wel fraai, maar het wordt al gauw te warm in de woning. Door de luchttoevoer te verminderen, kun je het vuur dan wel temperen, maar een goed idee is dit niet. Een onvolledige verbranding is immers schadelijk voor je gezondheid en het milieu: er komen toxische gassen (zoals CO) en roet vrij in je woning. Kies daarom voor een toestel met een lager vermogen. Nog beter is een toestel op basis van stralingswarmte, zoals een warmeteaccumulatiekachel (bijvoorbeeld een tegel- of speksteenkachel) of een moderne kachel met een rendement groter dan 80%. Deze toestellen hebben ook een merkelijk hoger rendement! Tip 2: stook met droog hout Vooraleer hout geschikt is om te verbranden in een kachel of open haard, moet het zeker één à twee jaar drogen. De stookwaarde van luchtdroog hout is namelijk 2,5 keer hoger dan van vers gekapt hout. Hout droogt het snelst wanneer het gekliefd is en buiten op een beschutte plek bewaard wordt.

Op het verbranden van sommige materialen staat een verbod. Verbrand nooit sloophout, geverfd hout, geïmpregneerd hout, gebeitst hout, multiplex, spaanplaat, kunststof, oud papier of huishoudelijk afval! Dat is niet alleen niet goed voor je eigen gezondheid, ook het milieu en je buren lijden onder de ongezonde en stinkende verbrandingsgassen.

Tip 3: maak het vuur met zorg aan Om een kachel efficiënt aan te maken, plaats je het brandhout onderaan, daarboven fijner aanmaakhout en helemaal bovenaan proppen krantenpapier. Door de stralingswarmte van papier en aanmaakhout vat het brandhout snel vuur, is er minder rook en hoef je je kachel niet meer te openen om brandhout bij te laden.De hoeveelheid en de manier waarop je hout stapelt, is afhankelijk van de gewenste temperatuur en de brandduur. Voor kort brandende kleine vuurtjes gebruik je dunner, losjes gestapeld hout. Maar voor een lang brandend vuur gebruik je best dikkere blokken, die je dicht opeen stapelt. Tip 4: kijk naar de kleur van rook en vlam De rook die uit je schoorsteen komt, vertelt veel over het verbrandingsproces. Witte of kleurloze rook wijst er meestal op dat het verbrandingsproces optimaal verloopt. Donkere rook duidt op een onvolledig verbrandingsproces. De oorzaak kan een slecht trekkende schoorsteen zijn, te weinig luchttoevoer, te natte of voor het toestel ongeschikte brandstof. Deze rook zorgt al snel voor een aanslag van een teerachtige, zeer brandbare laag aan de binnenkant van de schoorsteen (creosoot).Ook de kleur van de vlam is belangrijk. Als het vuur goed brandt, zijn de vlammen helder geel en gelijkmatig. Een oranje, onregelmatig flakkerende vlam duidt op een onvolledige verbranding. Met dank aan Inverde-OC, voor het aanleveren van het basismateriaal voor dit artikel. Zij organiseren verschillende lezingen en cursussen over dit thema. Meer info : www.inverde.be Bron : ‘t Limburgs Bosbelang, april 2012.

Voedselteams Heb je al ooit van een voedselteam gehoord? Wat doen ze? Waar kiezen ze voor? Wat is biologisch? Voedselteams Een voedselteam is een groep van mensen uit dezelfde buurt die samenwerken voor de rechtstreekse aankoop van biologische groenten, fruit, hoevezuivel, biologische charcuterie en biologisch vlees, brood. Het zijn dus streek- en seizoensproducten. Ze kopen deze producten aan via internet. Op de webwinkel heeft elke voedselteam zijn unieke bestellijst. De bestelling wordt opgehaald bij een opslagplaats. Meestal is dit in een garage of een schuurtje bij één van de leden of een lokaal dat de gemeente ter beschikking stelt. Elke week, op een vaste dag, wordt daar geleverd. De betaling gebeurt gemakkelijk via automatische domiciliëring.

waar we de melk van betrekken helpen overleven. Het is enkel dankzij directe verkoop dat oude vergeten planten of dieren nog een kans hebben om een plaatsje te behouden op deze wereld. Voedselteams is DE vereniging die deze boodschap uitdraagt.

Ze weten waar het voedsel vandaan komt ... Als Voedselteamer ken je de producenten, je bent uitgenodigd op de jaarvergaderingen van het team en af en toe organiseert het voedselteam of de vzw een uitstap naar een producent.

Daarom doen de voedselteams het Bijvoorbeeld het groentepakket : veel gezond lekkers met soms verrassende namen en smaken, biologisch geteeld. Ze weten waar het voedsel vandaan komt en hebben een band met de boeren. Ze kiezen voor gezonde kwaliteit, hebben respect voor plant en dieren en eten seizoensgebonden. Ze kopen producten uit eigen streek en kopen dus van lokale boeren.

Daarom doet de boer het Ook de boer ziet het belang van een korte keten. Vijftien procent van de Europese boeren verkoopt reeds meer dan de helft van zijn producten lokaal. Peter Boonen van boerderij Catharinadal uit Achel legt uit welke impact korte keten verkoop heeft op zijn bedrijfsvoering: Op een boerderij die normaal juist leefbaar is voor één gezin, kunnen we nu onze kost verdienen met drie gezinnen. Dit is enkel mogelijk geworden door de directe verkoop van onze landbouwproducten. Dankzij deze verkoop kunnen wij als boer ook drie rassen (het Roodbont koeienras, het Belgisch Melkschaap, en het Belgisch Hertegeit)

Ze kiezen voor gezonde kwaliteit, geen pesticiden, ... Als voedselteamer kies je bewust voor gezonde, verse, kwaliteitsproducten, biologisch of duurzaam geproduceerd. Je weet wat je eet!

Ze kiezen voor het respecteren van mens en dier, ze eten seizoensgebonden Voedselteams staan in voor voedsel uit eigen streek en van het seizoen en dat is beter voor het milieu. Eten van het seizoen betekent in regel minder milieubelasting : er is geen nood aan energieverslindende serres of bewaarmethodes.

Voedselteams Het transport wordt beperkt, transport dat opnieuw veel energie vergt en milieuvervuiling veroorzaakt. Als het voedsel niet of minder lang moet getransporteerd worden, betekent het ook dat het minder behandeling vergt om te bewaren en er minder verpakking nodig is. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met retourverpakkingen.

Ze weten wat ze betalen: - een eerlijke prijs: de boer(in) krijgt via Voedselteams vaste leden, waaraan hij of zij kan verkopen aan een vaste prijs, een prijs die de echte productiekosten dekt en een arbeidsinkomen biedt. Dat is niet zo in het gewone economische circuit waar de markt (vraag en aanbod) de prijs bepaalt en niet de productiekosten. - zonder verpakking of tussenhandel, zonder verlies onderweg: door de rechtstreekse verkoop van lokale producenten aan lokale consumenten, wordt de keten ingekort. Door het uitschakelen van de tussenhandel, blijft de opbrengst van de verkoop in handen van de boer.

Voor en nadelen voedselteams: Voordelen: - altijd vers; - je weet wat je eet en wie het produceert; - je helpt de boeren uit je buurt; - groot aanbod biologische producten; - hoogkwalitatieve gezonde producten; - minimale milieubelasting; - je bestelling staat klaar op naam, geen kostbare tijd verliezen aan de kassa. Nadelen: - je kunt het maar 1 maal per week afhalen; - duurder (dan gewone producten in de winkel). - je moet op voorhand bestellen.

Voedselteams werken dus meestal met biologische voeding maar wat is nu echt biologische voeding en is het ook echt gezonder en lekkerder? Zijn ze duurder en wat zijn eerlijke producten?

Wat is biologisch ? Biologische landbouw en veeteelt hebben als doelstelling gezonde, evenwichtige en kwaliteitsvolle voedingsproducten te produceren in omstandigheden die zo natuurlijk mogelijk zijn en het milieu respecteren. Dat betekent dat men geen chemische meststoffen gebruikt, geen pesticiden, geen groeihormonen voor dieren, geen genetische modificatie, enz. Biologische teelt vrijwaart bodem, water en lucht omdat er minder energie nodig is bij de teelt. Hij heeft dan ook minder nadelige milieueffecten. Zo verbruikt biologische teelt 20% minder energie en stoot hij 30% minder broeikasgassen uit.

Zijn biologische voedingswaren duurder? Omdat ze op kleine schaal worden gekweekt en met meer mankracht, zijn biologische voedingswaren soms duurder (de verschillen verkleinen wel nu de biologische producten steeds meer succes kennen). De verschillen in aankoopprijs verdwijnen soms bij het verbruik. U moet de kostprijs van duurzame voeding in zijn geheel bekijken: eet meer fruit en groente (lokale seizoensproducten zijn minder duur dan ingevoer-

Voedselteams de), eet minder vlees, gezouten en gesuikerde producten, koop minder frisdranken, drink kraantjeswater, enz. De prijs van voedsel daalde in enkele decennia fors. Helaas was dit vaak ten nadele van de kwaliteit en de smaak. De massaproductie gebeurt soms in arbeidsomstandigheden die sociaal onaanvaardbaar zijn en ten nadele van de familiale landbouw. Kortom: gezonde en evenwichtige voeding is een besparing. Biologisch kopen heeft alleen maar voordelen: smakelijkere, gezonde voedingswaren met grote voedingswaarde en respect voor het milieu en mens. Bovendien gebeurt de productie over het algemeen onder correcte arbeidsvoorwaarden en met aandacht voor dierenwelzijn.

Wat met producten uit eerlijke handel? Als je producten uit eerlijke handel koopt, is dat in de eerste plaats een sociale en ethische keuze. Bepaalde producten, zoals koffie, worden hoe dan ook niet geteeld in ons land. Des te beter als u die uit eerlijke handel koopt. Beter nog: koop biologisch ĂŠn uit eerlijke handel. Want eerlijke handel verkoopt over het algemeen geen producten die ook lokaal (zonder transport) voorradig zijn. De producten worden meestal per schip ingevoerd, een vervoersmethode die zelfs over lange afstand minder vervuilt dan wegvervoer.

Limburg heeft een klimaatplan. En streven naar een CO2-neutraal Limburg tegen 2020 is ook inzetten op een kortere voedselketen. Het terugdringen van de voedselkilometers, de afstand die jouw voeding aflegt van de grond tot op je bord, is de prioriteit van Voedselteams. Jij als bewuste consument kunt de milieuambities van onze provincie van onderuit mee helpen stuwen

Bent u geĂŻnteresseerd om mee te doen met de voedselteams? Meer info vindt u op www.voedselteams.be of hartenboer@dewroeter.be www.hartenboer.be

Onze nieuwe website Leen eens een natuurboek of -spel. Wanneer u dit leest is onze vernieuwde website een feit. We hopen u hiermee nog beter en duidelijker te informeren. Vanaf nu kunt u op de website zien welke publicaties aanwezig zijn in onze bibliotheken. Onze bibliotheken staan gratis ter beschikking van onze leden.  Wat kunt u vinden in de bibliotheek? Diverse publicaties over allerhande natuur– en milieuthema’s : boeken, DVD’s, jaarverslagen, … . Nuttig voor iedereen met interesse voor natuur en milieu.  Wat kunt u vinden in de NME-bib? Educatieve zaken over natuur– en milieu : lespakketten, boeken, spelen, … . Zeer waardevol voor leerkrachten, stagiaires, natuurgidsen, ouders. Suggesties voor aankopen van publicaties zijn altijd welkom.

Kindernatuuratelier De herfst komt eraan en de bladeren gaan verkleuren. Geef jij de blaadjes een mooie herfstkleur?

Activiteitenkalender

Zondag Oktober

Cultuurhistorische wandeling Het Hobos Het Hobos, gelegen te Lindelhoeven, tussen Overpelt en Eksel, is een uniek gebied van bijna 150 ha extensieve landbouwuitbating. Het is ontstaan in de 16e eeuw en werd uitgebouwd in de 18e en 19e eeuw. Misschien wel de bekendste inwoner van het Hobos was drossaard Clercx. Hij liet de laatste bokkenrijders in Noord-Limburg opknopen in het laatste decennium van de 18e eeuw ten tijde van de Franse Revolutie. De gids neemt u mee doorheen het gebied en doorheen de tijd. Tijdens deze wandeling toont hij aan hoe veranderende sociale en economische verhoudingen in de samenleving dit unieke landschap vorm hebben gegeven.

start : van 14.00u tot 16u30 waar: parking Revalidatie en MS Centrum (voormalige MS-kliniek), Boemerangstraat 2 te Overpelt prijs : 3â&#x201A;Ź , leden gratis

Organisatie Werkgroep Isis vzw i.s.m.

Activiteitenkalender

vrijdag Oktober

Paddenstoelentocht ‘In den Brand’ te Hechtel Paddestoelen spreken tot de verbeelding. Het zijn geen dieren of planten en toch leven ze. Ze komen plots vanuit het niets en op een morgen staan ze er. Magische krachten die onze voorouders toeschreven aan deze onbegrepen organismen hebben geleid tot talloze verhalen over feeën, heksen, duivels en kabouters. Het is niet de bedoeling dat wij allen op elke zwam de juiste naam kunnen plakken. Zelfs onze gids, een grote specialist kan dat niet altijd. Toch zullen wij vele boeiende weetjes bijleren over het belang van deze paddestoelen voor onze natuur. Over giftigheid, over gebruik door de eeuwen heen en toch ook wel over gekke en minder gekke verhaaltjes. In natuurgebied “In den Brand”, met zijn uiteenlopende biotopen, vinden wij traditioneel veel interessante soorten terug. Hopelijk nu ook weer. Wij verwachten u.

Foto : Bart Raemen

samenkomst : 13.45u Kerk Hechtel of 14.00u parking ‘In den Brand’, Kamertstraat duur: tot 16.30u prijs : 3€ , leden gratis Organisatie Werkgroep Isis vzw i.s.m.

Hechtel

Onder leiding van paddenstoelspecialist Jean Vangrinsven

Activiteitenkalender

dinsdag Oktober

Workshop ‘handwerken met recyclagemateriaal Creatief met “afval”. Van oude t-shirts en plastiek winkeltasjes kan je leuke spullen haken: boodschappentas, gsm-hoesje, fruitmand…. Wij leren je de technieken en zorgen voor bijkomend materiaal en een drankje. Breng je handige moeder en/of dochter mee en maak er samen een gezellige avond van.

uur : waar : voor wie : inschrijving :

van 19.00u tot 21.00u te Neerpelt (exacte locatie nog te bepalen) creatievelingen vanaf 10 jaar bij Werkgroep Isis: 011/633.705 of els.werkgroep.isis@scarlet.be Schrijf je tijdig in want het aantal deelnemers is beperkt. meebrengen? : schaar, oude t-shirts, plastieken winkeltasjes en eventueel een dikke haaknaald inkom : 5 euro (gratis voor leden van Werkgroep Isis)

Aanbod voor groepen/verenigingen Stiltebelevingswandeling Vegers voor vlinders Cultuurhistorische landschapswandeling op het Hobos Interactieve les over klimaatverandering Voor reservatie : telefonisch op 011/633.705 of via email werkgroep.isis@scarlet.be

5.2.0/1-38/837

Socio-cultureel tijdschrift Vzw Werkgroep Isis Dorpsstraat 8 bus 1 3990 Peer Meer info en contact www.werkgroepisis.be Verschijnt driemaandelijks Jaargang 41 nummer 3 Datum van uitgifte: 30 september 2012 Toelatingsnummer: 5.2.0/1-38/837 Afgiftekantoor: 3990 Peer

V.u. J.-P. Sleurs, Oude weg 24, 3930 Hamont-Achel