NATUUR-& MILIEUEDUCATIE SCHOOLJAAR 2014 - 2015 SCHOLENPROGRAMMA
KLEUTERONDERWIJS
Deze brochure is met de grootste zorg samengesteld. Toch kunnen er fouten insluipen. Onze excuses hiervoor. Recente informatie staat op de website: www.werkgroepisis.be
2
Met trots stellen wij onze scholenbrochure 2014-2015 voor. Ook dit schooljaar staan wij klaar om het onderwijs te ondersteunen op het vlak van natuur– en milieueducatie (NME). Nieuw dit schooljaar is een aparte brochure voor kleuter- en lager onderwijs. Zo vind je een overzicht van de activiteiten die specifiek aansluiten bij het niveau van jouw leerlingen. In deze brochure vind je het aanbod voor KLEUTERS. Onze nieuwe activiteit ‘Lodewijk de rijke eik’ is zeker de moeite waard! Bij deze boszoektocht gaan de kleuters op zoek naar de vrienden van Lodewijk, een verdrietige eik in het bos. Ben je op zoek naar een leuk boek of een tof spel dat je in de klas kan gebruiken? Surf dan naar www.werkgroepisis.be en klik op DIGIBIB, hier kan je online ons volledige aanbod raadplegen.
Vind je onze werking goed? Steun ons dan door lid te worden zodat we de educatieve werking kunnen voortzetten en uitbreiden. Lid word je door 3 euro te storten op BE40 4542 0739 5163 (IBAN) KRED BE BB (BIC) met de vermelding ‘lidgeld 2014/leerkracht’. Ieder lid ontvangt 4 keer per jaar gratis het tijdschrift ‘Natuur & Milieu’ en blijft zo op de hoogte van onze werking. Een leerkracht die lid is krijgt de scholenbrochure gratis thuisbezorgd en kan gratis materialen ontlenen in onze bib.
Namens Werkgroep Isis wensen wij u een vruchtbaar schooljaar, en hopelijk tot op één of meerdere van onze activiteiten.
Met natuurbelevende groeten, Het team van Werkgroep Isis 3
INHOUDSOPGAVE Overzicht per maand
6
ACTIVITEITEN BEGELEID DOOR EEN NATUURGIDS Het Regenboogpad
7
Paddenstoelentocht ‘Op een grote paddenstoel’
8
Bodemonderzoek ‘Miertjes en andere diertjes’
9
Beekonderzoek ‘Help de waterkoning’
10
Boszoektocht ‘Lodewijk de rijke eik’ *NIEUW*
11
UITLEENPAKKETTEN
4
Bijenpakket ‘vergeet-mij-nietje’
12
Vogelkist
13
Waterkist
13
Bodemkist
14
Deskundig advies
15
NME bibliotheek
15
Bus gratis met je klas naar het NME centrum
16
Hoe reserveren?
18
De eindtermen en ontwikkelingsdoelen van deze activiteiten kan je downloaden op onze website: www.werkgroepisis.be
5
OVERZICHT PER MAAND
De activiteit of ontlening is mogelijk in de maanden waarbij de vakken gekleurd zijn.
ACTIVITEITEN BEGELEID DOOR EEN NATUURGIDS SEP
OKT
NOV
DEC
JAN
FEB
MAA
APR
MEI
JUN
Regenboogpad Paddenstoelentocht Bodemonderzoek Beekonderzoek Boszoektocht
ONDERSTEUNING AAN LEERKRACHTEN: ONTLENINGSKISTEN, NME BIBLIOTHEEK & ADVIES SEP Bijenpakket Vogelkist Waterkist Bodemkist Advies NME bibliotheek
6
OKT
NOV
DEC
JAN
FEB
MAA
APR
MEI
JUN
AAN BOD BEGELEID DOOR EEN NATUUR GIDS
7
HET REGENBOOGPAD
Kalle, een lieve bostrol, botst per ongeluk tegen de regenboog. Nu is de regenboog kapot en alle kleuren zijn weg. Gelukkig kan hij de hulp van de kleuters inroepen die hem helpen alle kleuren te herstellen. De kleuters ontmoeten Kalle in een bos of in een park. Ze doen allerlei opdrachten en herstellen kleur per kleur de regenboog. Daarbij moeten ze vooral hun zintuigen gebruiken maar leren ook hoe insecten voelen, zien, ruiken, horen en proeven.
Periode:
begin september tot half oktober half april tot eind juni
Locatie:
een geschikt bos/park zo dicht mogelijk bij de school
Duur:
2 tot 2,5 uur aanvang mogelijk vanaf 9 uur
Prijs:
2 euro per kind maximum 25 leerlingen
De klas wordt in 4 groepen verdeeld. 1 BEGELEIDER PER GROEP DOOR DE SCHOOL TE VOORZIEN
Het regenboogpad werd ontwikkeld door de natuurverenigingen:
8
PADDENSTOELENTOCHT ‘OP EEN GROTE PADDENSTOEL’
‘Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen, zat kabouter Pinnemuts…’ Ieder van ons kent dit kinderliedje! Kabouter Pinnemuts wipt zo hard op een paddenstoel dat die stuk gaat. Dit is het begin van een heuse zoektocht naar een nieuwe paddenstoel. Kabouter Pinnemuts neemt de kinderen mee op zijn tocht. Een ontroerend verhaal, prachtig geïllustreerd en met leerrijke opdrachten. De kinderen gaan in de natuur op zoek naar paddenstoelen en ontdekken de geuren, kleuren, vormen en het belang van zwammen.
Periode:
half september tot eind november
Locatie:
een geschikt bos/park zo dicht mogelijk bij de school
Duur:
2 tot 2,5 uur aanvang mogelijk vanaf 9 uur
Prijs:
2 euro per kind maximum 25 leerlingen
©Vlaamse overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie 9
BODEMONDERZOEK ‘MIERTJES EN ANDERE DIERTJES’
Het bodemonderzoek is een exploratieactiviteit onder begeleiding van een natuurgids waarbij een ganse klas op een toffe manier het leven in en op de bodem ontdekt. Bij de kleuters ligt de nadruk op BELEVING: zoeken en observatie van de bodemdiertjes en themaspelletjes. Het nut van de bodem en zijn bewoners wordt al een beetje duidelijk.
Periode:
begin september tot half oktober half april tot eind juni
Locatie:
een geschikt bos/park zo dicht mogelijk bij de school
Duur:
2,5 uur aanvang mogelijk vanaf 9 uur
Prijs:
2 euro per kind maximum 25 leerlingen 2 EXTRA BEGELEIDERS NOODZAKELIJK
10
BEEKONDERZOEK ‘HELP DE WATERKONING!’
Het beekonderzoek is een exploratieactiviteit onder begeleiding van een natuurgids waarbij een ganse klas op een toffe manier het leven in en rond de beek ontdekt. Na een korte inleiding worden de leerlingen opgesplitst in 2 groepen. Een gids begeleidt groep 1 bij het herkennen van waterplanten en –dieren. De andere groep zal onder begeleiding van de tweede gids aan de hand van opdrachten de beek onderzoeken op zijn eigenschappen. Na de pauze wisselen de groepjes van post.
Vergeet vooral de laarzen niet!
Periode:
half september tot half oktober begin mei tot eind juni
Locatie:
een geschikte locatie zo dicht mogelijk bij de school
Duur:
2,5 uur aanvang mogelijk vanaf 9 uur
Prijs:
2 euro per kind maximum 25 leerlingen 2 EXTRA BEGELEIDERS NOODZAKELIJK
11
BOSZOEKTOCHT ‘LODEWIJK DE RIJKE EIK’
Lodewijk, een eik in het bos, is boos en verdrietig. Hij kan geen stap verzetten en denkt dat hij geen vrienden heeft. Bo, de uil besluit zijn vriend Lodewijk te helpen en gaat, samen met de kleuters, op zoek naar de vrienden van de eik. Een prachtig geïllustreerd verhaal met leerrijke opdrachten. De kinderen ontdekken knuffels die in het bos verstopt zitten en leren op een speelse manier over de dieren die op en in de eik leven.
NIEU
WE A
12
CTIV
ITEIT
Periode:
begin september tot eind november
Locatie:
een geschikt bos zo dicht mogelijk bij de school
Duur:
2 tot 2,5 uur aanvang mogelijk vanaf 9 uur
Prijs:
2 euro per kind maximum 25 leerlingen
AAN BOD UITLEEN PAKKETTEN
ONTLEENPAKKETTEN Halen en terugbrengen van de ontleenpakketten gebeurt op afspraak. Werkgroep Isis ziet erop toe dat alle pakketten in goede staat ontleend worden. Bij het afhalen van het pakket raden we de lener aan het pakket na te kijken en eventuele schade te melden. Meldingen achteraf worden niet meer aanvaard. Afhalen is enkel mogelijk na betaling van de waarborg. Bij het terugbrengen van het pakket wordt de waarborg terugbetaald als het pakket nagekeken is. Eventuele schade wordt verrekend.
13
UITLEENPAKKET BIJENPAKKET ‘VERGEET-MIJ-NIETJE’ De kleuters laten kennismaken met de boeiende wereld van de bijen, dat is de opzet van het educatieve project ‘vergeet-mij-nietje’. De kist bevat een volledig uitgewerkt thema ‘bijen’, ontwikkeld op maat van kleuters van de derde kleuterklas: leuk, spannend, leerrijk en fraai materiaal dat de kleuters uitnodigt tot een hele week speel– en leerplezier. Elke dag is er iets anders: een prentenverhaal, de interactieve sprekende bij, het zoemlied en de bijendans, bijenpakjes om zich te verkleden, educatieve gezelschapsspelen, knutselopdrachten en een bezoek aan een imker. Zowel cognitieve, motorische als sociaalemotionele ontwikkeling wordt aangesproken tijdens de activiteiten. Op die manier draagt het educatieve pakket ‘vergeet-mij-nietje’ bij tot een brede vorming van het kind.
BIJENPAKKET Periode:
maart tot einde oktober
Duur:
1 week
Prijs:
35 euro per week
Waarborg: 100 euro CASH BIJ AFHALING
De koffers werden ontwikkeld door Werkgroep Isis in samenwerking met:
14
UITLEENPAKKET
VOGELKIST
Vogels hebben altijd al tot de verbeelding gesproken. Ook kleuters kunnen kennismaken met de wondere wereld van de vogels. De vogelkist bevat lessen, spellen en didactisch materiaal om in de klas gedurende 2 weken rond het thema ‘vogels’ te werken. Veel plezier!
VOGELKIST
15
Duur:
2 weken
Prijs: Waarborg:
10 euro voor 2 weken 20 euro CASH BIJ AFHALING
UITLEENPAKKET
WATERKIST
Met een handleiding, achtergrondinformatie en een waterkist onder de arm kunnen leerkrachten deze activiteit zelfstandig doen. Ga samen met de kleuters op onderzoek en ontdek welke planten en dieren in en rond het water staan en leven. Onderzoek de beek aan de hand van een aantal opdrachten op zijn eigenschappen en
WATERKIST
16
Duur:
1/2 dag
Prijs: Waarborg:
5 euro per week 20 euro CASH BIJ AFHALING
UITLEENPAKKET
BODEMKIST
Met een handleiding, achtergrondinformatie en een bodemkist onder de arm kunnen leerkrachten deze activiteit zelfstandig doen. Ga samen met de kleuters op onderzoek en ontdek het nut van de bodem en zijn bewoners.
BODEMKIST
17
Duur:
1/2 dag
Prijs: Waarborg:
5 euro per week 20 euro CASH BIJ AFHALING
DESKUNDIG ADVIES We bieden ondersteuning aan leerkrachten, natuurgidsen en stagiaires bij de natuur– en milieueducatie (NME). Voor deze ondersteuning kan je terecht bij de educatief medewerkster. Je kan ook zelf informatie opzoeken in de NME bibliotheek.
NME BIBLIOTHEEK In de NME bibliotheek vinden leerkrachten en natuurgidsen informatie en materialen voor educatieve projecten over natuur en milieu. De bibliotheek is gelegen in het NME centrum te Grote-Brogel. IEDEREEN IS WELKOM om zaken in te kijken en op te zoeken. Leden van Werkgroep Isis kunnen materialen, boeken, lespakketten, spelen, veldwerkmateriaal… gratis ontlenen. Voor slechts 3 euro/jaar ben je lid! De NME bib is op werkdagen iedere voormiddag open ,‘s namiddags op afspraak. Via de website www.werkgroepisis.be onder DIGIBIB kan je opzoeken welke publicaties en materialen aanwezig zijn in de NME bib.
18
BUS GRATIS NAAR HET NME CENTRUM combineer NATUUREDUCATIE met VERKEERSEDUCATIE VOORWAARDEN:
Je school is een MOS-school en is in het bezit van een Poppelepeepas.
De klas vertrekt na 9 uur en komt terug voor 15u30.
Maximum 30 personen.
Je maakt gebruik van de normale dienstregeling van De Lijn (dus geen versterkingsritten).
De activiteiten moeten met milieu of natuur te maken hebben.
Op voorhand een digitaal aanvraagformulier invullen en sturen naar je MOS-begeleider van PNC. Hij stuurt dit door naar De Lijn.
HOE STIPPEL JE DE REISWEG UIT?
Via de website www.delijn.be
Bel de Lijninfo op het nummer 070/220 20
Doe dit eventueel samen met de leerlingen. Op die manier werk je alvast aan een eindterm binnen Wereldoriëntatie (WO Verkeer en mobiliteit ET 6.16).
CONTACTGEGEVENS MOS van PNC (Provinciaal Natuur Centrum) 011/26.54.66 mos@limburg.be
19
Hoe het NME centrum te Grote-Brogel bereiken met het openbaar vervoer? Haltes van bussen van De Lijn kort bij het centrum:
Halte Grote-Brogel Kiosk Lijn 13 Hasselt-Bree Lijn 14 Leopoldsburg-Maaseik Lijn 48 Neerpelt/Hamont-Hasselt Belbus 752 Halte Kerk Lijn 13 Hasselt-Bree Lijn 14 Leopoldsburg-Maaseik Lijn 48 Neerpelt/Hamont-Hasselt Belbus 752
Telkens moet men na het uitstappen richting kerk wandelen. Het NME centrum ligt naast de kerk. Wij passen graag de uren van de activiteiten aan in functie van de busuren. Laat het ons weten bij de reservaties.
20
HOE RESERVEREN? Per mail: educatie@werkgroepisis.be met vermelding van:
Naam van de activiteit
Datum & aanvangsuur van de gewenste activiteit
Leerjaar en aantal leerlingen
Naam & adres & mailadres van de school
Naam & telefoonnummer & mailadres van de leerkracht
BEVESTIGING
PRAKTISCHE AFSPRAKEN
Onmiddellijk na de reservatie ontvangt zowel DE SCHOOL als DE LEERKRACHT een mail ter bevestiging van de reservatie.
Uiterlijk 2 weken voor de activiteit ontvangt zowel de school als de leerkracht een mail met praktische afspraken rond de activiteit.
RESERVEREN voor schooljaar 2014 - 2015 is mogelijk vanaf de laatste week van augustus. Tip Probeer als leerkracht te vermijden dat de kinderen een soortgelijke activiteit 2 jaar na elkaar doen (bodem, beek, paddenstoelen,…).
21
VOOR AL ONZE ACTIVITEITEN & ONTLENINGEN DIEN JE OP VOORHAND TE RESERVEREN
ANNULATIES Na reservatie is annulatie mogelijk tot 2 maanden voor de datum van de activiteit. Bij annulatie na de gestelde termijn zijn wij verplicht de school een bedrag aan te rekenen van 40 euro per activiteit. Annulatie wegens slechte weersomstandigheden kan in overleg met Werkgroep Isis. Het secretariaat is ‘s morgens vanaf 8 uur bereikbaar. Raadpleeg altijd eerst www.buienradar.be
De school is verantwoordelijk voor:
Goede en voldoende begeleiding
Het ordelijk verlopen van de activiteit
De groepsindeling
Geschikte kleding voor de leerlingen (laarzen, regenpak,…)
Meenemen van eigen afval
Tekencontrole bij de kinderen na afloop
22
Werkgroep Isis vzw Dorpsstraat 8 bus 1 3990 Grote-Brogel (Peer) 011/633705 educatie@werkgroepisis.be
www.werkgroepisis.be 23