14
Informacje o partnerach Czechowice-Dziedzice
Projekt DIZAJN V POHRANIČÍ
Czechowice-Dziedzice to miasto położone na granicy uprzemysłowionego Śląska i beskidzkich stoków. Miasto wraz z sołectwami – Bronowem, Ligotą i Zabrzegiem – tworzą liczącą ponad 43 tys. mieszkańców Gminę CzechowiceDziedzice o łącznej powierzchni 6,6 tys. ha. Prawa miejskie nadano Czechowicom-Dziedzicom w 1950 r., ale historia miejscowości sięga wielu stuleci wstecz. Pierwsze wzmianki o obszarach, na których istnieje dzisiejsze miasto pochodzą z XV wieku. Przełomowym momentem w historii rolniczego – do połowy XIX wieku – terenu było zlokalizowanie w Dziedzicach stacji Cesarsko-Królewskiej Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda. Wokół powstałej w 1855 r. linii kolejowej, biegnącej z Wiednia do Krakowa i Lwowa, zaczął rozwijać się przemysł – powstały liczne zakłady. Obecnie Czechowice-Dziedzice i sąsiadujące z nimi od południa miasto Bielsko-Biała tworzą rdzeń aglomeracji bielskiej, stanowiącej jeden z czterech obszarów metropolitalnych województwa śląskiego. Aglomeracja ta to nowoczesny ośrodek przemysłu, kultury i nauki o znaczeniu regionalnym, a także krajowe centrum rozrządu ruchu turystycznego i ośrodek węzłowy strefy transgranicznej z odnogami w kierunku Republiki Czeskiej i Republiki Słowackiej. Droga krajowa nr 1, przebiegająca przez środek gminy, dzieli ją na dwie części. Sołectwa Zabrzeg, Ligota i Bronów to obszar zdominowany przez tereny rolnicze i leśne. Z uwagi na bogactwo przyrodnicze obejmująca je zachodnia część gminy została włączona w Europejską Sieć Ekologiczną NATURA 2000
Projekt dizajn na pograniczu
„Dolina Górnej Wisły”. Charakteryzuje się ona dużymi walorami krajobrazowymi z atrakcyjnymi pasmami Beskidu Małego i Śląskiego, licznymi stawami, rzekami oraz Jeziorem Goczałkowickim zwanym „Śląskim Morzem” – jednym z największych w Polsce zbiorników wodnych.
Na pograniczu gminy Czechowice-Dziedzice i Chybia rozciąga się jedyny na terenie województwa śląskiego rezerwat torfowiskowy „Rotuz”. To ostoja zagrożonego w Polsce gatunku – turzycy bagiennej. Występują tu także gatunki roślin naczyniowych m.in. rosiczka okrągłolistna, żurawina błotna i rzadkie mszaki. W pobliżu rezerwatu przebiega Międzynarodowa Trasa Rowerowa Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń. Odcinek IVa – nizinny o długości 9,4 km. Przez malownicze zakątki gminy przebiegają również trzy lokalne trasy rowerowe – zielona „Dolina Wisły”, niebieska – „Dolina Podraj” i pomarańczowa – „Dolina Iłownicy” – o łącznej długości 56 km. Kolejny, wytyczony niedawno szlak rowerowy pozwala dotrzeć z Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Czechowicach-Dziedzicach, poprzez Plac Ratuszowy w Bielsku-Białej, aż na Słowację.
15
Charakter przyrodniczy gminy wyznacza głównie przewaga terenów rolniczych z pozostałościami wielkoobszarowej gospodarki rolnej, stawami hodowlanymi oraz szerokim pasmem doliny rzeki Wisły i kompleksem lasów zabrzeskich przylegających do Zbiornika Goczałkowickiego. Mimo podziału gminy na część uprzemysłowioną i część rolniczą o terenach otwartych, można zauważyć istniejącą równowagę krajobrazową dzięki zachowaniu biokorytarzy w postaci zalesionych, zadrzewionych terenów połączonych ciekami wodnymi. Przez gminę przepływa pięć rzek: Wisła, Biała, Wapienica, Jasienica, Iłownica.
16 Projekt DIZAJN V POHRANIČÍ
Na terenie Czechowic-Dziedzic znajduje się kilka cennych zabytków architektonicznych. Najmocniej wrośnięty w krajobraz i historię miasta jest kościół parafialny pw. św. Katarzyny – najstarszy i najcenniejszy zabytek w mieście. Pierwsza drewniana sakralna budowla istniała w tym miejscu już w 1447 r. W latach 1722–1729 rozpoczęła się budowa kościoła murowanego ufundowanego przez właściciela Czechowic Franciszka Karola Kotulińskiego i proboszcza Walentego Antoniego Martiusa. Innymi cennymi budowlami sakralnymi na terenie gminy są: wybudowany w 1890 roku kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wspomożenia Wiernych w Czechowicach-Dziedzicach, zabrzeski kościół pw. św. Józefa z 1787 r., kościół pw. Opatrzności Bożej w Ligocie z 1806 r. i kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z roku 1877 w Bronowie. Z historią miasta szczególnie związany jest rokokowy pałac Kotulińskich z początku XVIII w. Wokół pałacu znajduje się późnobarokowy park na rzucie prostokąta z półkolistą aleją grabową i bezcennymi pomnikami przyrody w postaci lip kandelabrowych. Pałac i park mieszczą obecnie restauracje i wart odwiedzenia, elegancki hotel. Miasto Czechowice-Dziedzice zajmuje wschodnią część gminy. Jego rozwój opierał się głównie na przemyśle, m. in. rafineryjnym, górniczym, metalurgicznym, zapałczanym. Obecnie gospodarka miasta ewoluuje w kierunku nowych, innowacyjnych technologii, jak produkcja biopaliw, przemysł lotniczy i samochodowy. Na obrzeżach Czechowic-Dziedzic powstało lotnisko, działa Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji, trwa budowa Śląskiego Centrum Naukowo-Technologicznego Przemysłu Lotniczego. Czynnikiem ułatwiającym prowadzenie działalności gospodarczej
Projekt dizajn na pograniczu
jest rozbudowane zaplecze obsługi biznesu, na które składają się banki i ich oddziały, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, operatorzy pocztowi, urzędy, oddziały celne oraz kancelarie notarialne, prawne, agencje i biura pośrednictwa ubezpieczeniowego. Rosnąca od kilku lat liczba mieszkańców Gminy Czechowice-Dziedzice jest najlepszym dowodem na to, że jest ona postrzegana jako atrakcyjne miejsce do życia. Z pewnością warto tu zajrzeć i przekonać się o tym osobiście. Liczba mieszkańców w gminie Czechowice-Dziedzice:
17
Czechowice –Dziedzice łącznie mają 43 469 mieszkańców; w tym w dzielnicy Bronów 1 076, w dzielnicy Ligota 4 638 i w Zabrzegu 3 243.