Spis treści
00 WSTĘP 01 DIAGNOZA MIEJSCA 02 DIAGNOZA PROBLEMU 03 WYBRANE ZADANIA – WIZERUNEK 04 WYBRANE ZADANIA – KOMUNIKACJA
Wstęp
B
roszurę stworzyła grupa młodych ludzi, pod okiem specjalistów reprezentujących różne dziedziny wiedzy. Opracowanie jest rodzajem przewodnika dla przedstawicieli władz miasta, pracowników urzędu i instytucji miejskich, chcących zrozumieć sedno problemu społeczności dzielnicy Bobrek. Broszura powstała, aby nakreślić realne potrzeby mieszkańców dzielnicy Bobrek. W trakcie warsztatów Design w terenie! podczas spotkań z mieszkańcami ujawniło się wiele problemów, potrzeb i pomysłów. Każde z zagadnień jest dla mieszkańców bardzo ważne, dlatego czasem trudno jest im wybrać kilka najważniejszych spraw i opracować sposób ich rozwiązania . W tej broszurze chcemy wyłonić najistotniejsze problemy, których realizacja przy niewielkich nakładach może okazać się kluczowa w realizacji programu pomocy społeczności dzielnicy Bobrek.
W pracy nad broszurą przeszliśmy przez kilka etapów identyfikacji problemów. 1. Na pierwszym spotkaniu mieszkańcy podzielili się z nami problemami, które im ciążyły od dawna. Często padały słowa: „Wszyscy są przeciwko nam, bo jesteśmy z Bobrka”. 2. Podczas rozmów w nieformalnej atmosferze, wiele spraw nabrało osobistego wyrazu, każda historia miała swoje powiązania z wcześniej poznanymi sprawami. 3. Spacer uświadomił nam realny kształt problemów i ich lokalizację, zobaczyliśmy na własne oczy wysypiska śmieci, niebezpieczne tereny, puste budynki. Wczuliśmy się w sytuację mieszkańców poznając to, z czym oni borykają się na co dzień i co utrudnia im normalne funkcjonowanie. Liczne sugestie pogrupowaliśmy w kategorie dla wyodrębnienia wspólnych, najważniejszych celów. Zależało nam, aby wybrane problemy były ważne dla mieszkańców i stały się dla urzędników kierunkowskazem.
Identyfikacja celów ma służyć wypracowaniu projektów, których realizacja rozwiąże zarówno problem wskazany przez mieszkańców jako najbardziej istotny dla ich społeczności, jak i problemy, które dla urzędników wydają się być tymi najważniejszymi. Dla czterech wybranych przez mieszkańców ważnych spraw opracowaliśmy diagramy przyczyn i drzewa celów. Ilustrujemy związki przyczynowo-skutkowe po to, aby osoby decyzyjne dostrzegły złożoność każdego problemu. W analizie identyfikujemy możliwe przyczyny, które spowodowały problem i pokazujemy skutki, jakie może wywołać lub już wywołuje.
Diagnoza miejsca
1.1
LISTA PROBLEMÓW
1.2
GRUPOWANIE PROBLEMÓW
1.3
WYBÓR NAJWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW
1.4
HIERARCHIZACJA PROBLEMÓW
1.5
MOCNE STRONY BOBRKA
1.1 1.2
LISTA PROBLEMÓW
Brak koszy na śmieci Brak parkingów samochodowych Brak ławek Ginący dworzec kolejowy Brak sygnalizacji świetlnej Niszczejący zabytkowy kościółek Zły stan techniczny budynków Brak biblioteki Brak miejsc aktywności sportowej Brak szlaków rekreacyjnych Brak salki muzyczno-tanecznej Brak miejsc pracy Brak miejsca spotkań Brak integracji różnych grup wiekowych Brak klubu integracji międzypokoleniowej Zaśmiecanie dzielnicy Niebezpieczne tereny poprzemysłowe Brak miejsca dla młodzieży Brak żłobka Brak apteki Brak pralni Zły wizerunek
GRUPOWANIE PROBLEMÓW
PRZESTRZEŃ PUBLICZNA: Brak koszy na śmieci Brak parkingów samochodowych Brak ławek Ginący dworzec kolejowy Brak sygnalizacji świetlnej Niszczejący zabytkowy kościółek Zły stan techniczny budynków Brak biblioteki Brak miejsc aktywności sportowej Brak szlaków rekreacyjnych Brak salki muzyczno-tanecznej SYTUACJA SPOŁECZNA: Brak miejsc pracy Brak miejsc spotkań Brak integracji różnych grup wiekowych Brak klubu integracji międzypokoleniowej Zły wizerunek Brak miejsca dla młodzieży ŚRODOWISKO: Zaśmiecanie dzielnicy Niebezpieczne tereny poprzemysłowe PODSTAWOWE USŁUGI: Brak apteki Brak żłobka Brak biblioteki Brak pralni
1.3 WYBÓR NAJWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW
Brak parkingów samochodowych Zły stan techniczny budynków Brak biblioteki Brak miejsc spotkań Ginący dworzec kolejowy Brak miejsc pracy Brak sygnalizacji świetlnej Niszczejący zabytkowy kościółek
Zły wizerunek
żłobka Brak szlaków rekreacyjnych Brak Brak pralni
Niebezpieczne tereny poprzemysłowe
Brak salki muzyczno-tanecznej
Brak klubu integracji międzypokoleniowej Brak koszy na śmieci Brak ławek Brak miejsca dla młodzieży Brak miejsc aktywności sportowej
Zaśmiecanie dzielni cy Brak integracji różnych grup wiekowych
Brak apteki
1.4 HIERARCHIZACJA PROBLEMÓW
1.5 MOCNE STRONY BOBRKA
Wspomnienia dawnego Bobrka Kościółek ewangelicki jako element tożsamości
1
ZAŚMIECANIE DZIELNICY
2 BRAK KLUBU INTEGRACJI MIĘDZYPOKOLENIOWEJ 3 ZŁY WIZERUNEK 4
BRAK SZLAKÓW REKREACYJNYCH
Sąsiedzka przyjaźń
Zasoby
Spokojne i ciche osiedla
Walory urbanistyczne dzielnicy
Aktywni mieszkańcy
Zaradność młodych
Poparcie osób starszych dla zmian z myślą o wnukach
Wola współpracy z instytucjami Ludzie Pozytywne działania PALu Potrzeba zmiany estetyki Bobrka
Wola działania mimo niepowodzeń Dobra samoorganizacja
Diagnoza problemu PRZYCZYNY I SKUTKI WYBRANYCH PROBLEMÓW KIERUNKI DZIAŁAŃ I SZANSE PŁYNĄCE Z ROZWIĄZANIA WYBRANYCH PROBLEMÓW
negatywny obraz dzielnicy
rozwój dzielnicy rezultat ostateczny
wyludnienie dzielnicy
nieatrakcyjne miejsce do rozwoju dzieci
brak integracji dzieci
poprawa wizerunku dzielnicy
rozwój patologii bierna postawa
choroby
zakaz wychodzenia
frustracja
powstanie miejsc pracy
rozwój osobisty i zawodowy
niepokój rodziców opary z wysypisk, przykre zapachy
niebezpieczne miejsce zabaw dzieci
rozwój rekreacji teren inwestycyjne
tereny rekreacyjne
wysypiska czyste ulice
zadbane otoczenie
czysta dzielnica nielegalne wysypiska brak nielegalnych wysypisk
brak zainteresowania ekologów brak edukacji ekologicznej
niedocenianie wagi problemu
brak wiedzy o problemie obchodzenie procedur formalno-prawnych
akcja protestacyjna egzekwowanie wysokich kar
przyczyny podstawowe
brak kontroli nad usuwaniem odpadów
rezultat ostateczny
rozw贸j dzielnicy
upadek dzielnicy frustracja
poczucie zaniedbania
picie alkoholu
dobre samopoczucie
zmiana wizerunku poczucie dumy identyfikacja z miejscem
spotkania w knajpach
brak lokalu
budowa nowego budynku
brak kompetencji
proces projektowy i realizacyjny inwestorzy prywatni atrakcyjna oferta dla inwestor贸w
przekonanie do efektu usprawnienie przekazu informacji
przyczyny podstawowe
hamowanie rozwoju osobistego
rozw贸j osobisty
wzajemne wsparcie
rozwój turystyki
rezultat ostateczny
rozwój dzielnicy
pustoszenie przestrzeni
niszczenie zabytków narastanie problemów
postawa roszczeniowa
wypadki
brak dbania o zabytki
niezabezpieczone miejsca zabaw
brak zainteresowania zasobami Bobrka brak promocji dzielnicy
patologiczne zachowania
brak rozwoju gosodarczego
pustostany
wykluczenie brak pracy
rewitalizacja budynków i otoczenia
rozwój gospodarczy
wykorzystanie zasobów mieszkaniowych
stworzenie miejsc pracy
promocja
wyludnienie
dobry wizerunek w prasie
zainteresowanie kandydatów politycznych
brak inwestorów
pozytywny wizerunek
negatywny wizerunek
eksmisje wykluczonych do Bobrka
brak pracy
dobry PR
stworzenie atrakcyjnej formy logo i identyfikacji wizualnej
huta i koksownia
brak kontaktów
rozwój sieci kontaktów transformacja gospodarcza
pozytywny przekaz wizerunku
bezrobocie
aktywny lider
polepszenie sytuacji finansowej
dobre warunki mieszkaniowe
stworzenie miejsc pracy
remont lokalu
fundusze
zmiana przestrzeni publicznej zmiana polityki miasta wybór odpowiednich reprezentantów
brak remontów przyczyny podstawowe
bieda
rezultat ostateczny
rozwój dzielnicy wypadki choroby
brak rozwoju dzielnicy dbanie o teren
depresja
brak miejsc pracy
problemy zdrowotne miejsca pracy
zainteresowanie inwestorów
stereotypowy wizerunek bobrka
niezagospodarowane przestrzenie
brak „turystów”
brak inwestorów
nie ma szlaków rekreacyjnych stworzenie projektu brak projektu inwestorzy prywatni
brak osoby odpowiedzialnej za projekt
atrakcyjna oferta dla inwestorów
znalezienie osoby kompetentnej przyczyny podstawowe
brak terenu rekreacyjnego
W
trakcie warsztatów zgromadziliśmy wiele problemów dzielnicy Bobrek i wybraliśmy te najważniejsze. Zaproponowaliśmy mieszkańcom aby wskazali priorytetowe sprawy, których rozwiązanie jest dla nich kluczowe. Listę zadań ograniczyliśmy do czterech: 1. Zaśmiecenie dzielnicy 2. Utworzenie klubu integracji międzypokoleniowej 3. Zły wizerunek 4. Brak szlaków rekreacyjnych Dla każdego problemu stworzyliśmy diagram problemów i drzewo celów. W diagramie wykazaliśmy najistotniejsze skutki nie rozwiązania problemów dzielnicy, wpływające na ogólny obraz dzielnicy i jej mieszkańców. Jednocześnie zwróciliśmy uwagę, jakie są przyczyny pojawienia się tych problemów. W drzewach celów przedstawiliśmy projekty, które mogą zaowocować rozwiązaniem istotnych problemów społecznych i przestrzennych.
ZAŚMIECENIE DZIELNICY Zaśmiecenie dzielnicy to główny temat podejmowany w kwestii wizerunku Bobrka. Identyfikując problem rozdzieliliśmy skutki ze względu na skalę zagrożenia. Temat obejmuje potrzebę likwidacji dzikich wysypisk i identyfikację powodów zaśmiecenia ulic. Najtrudniejszym problemem, który generuje problemy zdrowotne i społeczne jest trudność związana z nie przestrzeganiem prawa przez inwestorów prywatnych prowadzących działalność na Bobrku. Potrzeby ograniczania kosztów firmy prowadzą do tworzenia się nielegalnych wysypisk śmieci i gruzowisk, szczególnie, że produkcja w tych firmach generuje odpady, których utylizacja jest dla nich kosztowna. Rozwiązanie problemu daje w korzyści w postaci ograniczenia potrzeby zmasowanej pomocy socjalnej dla mieszkańców w momencie gdy uwolnione tereny staną się ciekawą propozycją dla nowych inwestorów, a zieleń odzyska blask. Zanieczyszczenie ulic prowadzące do frustracji mieszkańców to skutek zarówno braku świadomości, że nawet jeden
papierek to zaśmiecanie ulicy, jak i problemów z egzekwowaniem jakości usług firm wynajmowanych do sprzątania ulic i wywożenia śmieci. Zaangażowanie mieszkańców w sprzątanie ulic i nagłaśnianie działań firm prywatnych może okazać się najlepszym rozwiązaniem zwiększającym ich aktywność i poprawiającym wizerunek dzielnicy. Urząd może wesprzeć działania dzielnicy szczególnie w zmasowanych działań wymuszających na firmach, utrudniających rozwojow i Bobrka, wykorzystując wszelkie możliwości prawne.
UTWORZENIE KLUBU INTEGRACJI MIĘDZYPOKOLENIOWEJ Najistotniejszym problemem wskazanym przez mieszkańców jest brak miejsca spotkań. Mieszkańcy marzą o utworzeniu klubu integracji międzypokoleniowej, gdzie wspólnota będzie mogła się spotykać i organizować życie dzielnicy. Brak miejsca spotkań jest najbardziej widoczny w trakcie spacerów ulicami dzielnicy. Małe grupki gromadząc się przy wejściach do budynków mieszkalnych i pod knajpami integrują się przy alkoholu. Używki, brak pomysłu na spędzenie czasu, brak perspektyw życiowych prowadzą do niszczenia własnej przestrzeni. Analiza skutków na diagramie problemów wykazała, że głównym skutkiem braku miejsca spotkań jest problem komunikacji między mieszkańcami i Urzędem Miasta. Trudności w jasnym formułowaniu potrzeb sprawiło, że urzędnicy nie zauważyli jak ważna jest dla mieszkańców realizacja tego zadania. Mieszkańcy widzą, że dzięki organizacji wspólnego życia dzielnicy, zwiększy się ich integracja i usprawnią organizację działań społeczności. Przy zintensyfikowaniu pozyskiwania środków unijnych i pozyskaniu nowych inwestorów, których zachęci nowy wizerunek aktywnej dzielnicy realizacja miejsca integracji międzypokoleniowej będzie najłatwiejszym do uzyskania celem.
POPRAWA WIZERUNKU DZIELNICY BOBREK Pozytywny wizerunek dzielnicy może bardzo mocno wpłynąć na wizerunek całego miasta. Obecnie dzielnica wiązana jest z alkoholizmem, dewastacją i patologią społeczną. Mieszkańcy nieskutecznie walczą o wizerunek miasta. Mieszkańcy organizują Święto Mieszkańców Bobrka, festyny i inne imprezy, jednak przedsięwzięcia te nie są w ogóle promowane. Nieskuteczna walka z problemami, z którymi borykają się mieszkańcy sprawia, że postrzegani są jako osoby nastawione do otoczenia w sposób roszczeniowy i zbyt mało angażujące się w życie społeczności. Aby poprawić wizerunek całej dzielnicy konieczne są intensywne działania skierowane na aktywizację jej mieszkańców. Wykorzystując współczesne środki przekazu będą identyfikować się ze swoim miejscem zamieszkania, a jednocześnie przekażą pozytywny i prawdziwy obraz dzielnicy na zewnątrz. Poczucie tożsamości ze swoim podwórkiem zwiększy zainteresowanie jakością otoczenia, co dodatkowo wpłynie na pozytywny obraz Bobrka. Promocja może być dodatkowo kierowana do prywatnych inwestorów, a to może wpłynąć na zainteresowanie realizacją inwestycji na Bobrku, a w rezultacie powstaną nowe miejsca pracy i poprawi się jakość życia mieszkańców.
STWORZENIE SZLAKÓW REKREACYJNYCH Temat szlaków rekreacyjnych wskazany został podczas spaceru z mieszkańcami, kiedy to podkreślali potrzebę i możliwości realizacji ścieżek rowerowych i spacerowych. Diagram problemów wykazał, że brak ścieżek służących rekreacji sprawia, że mieszkańcy nie korzystają z terenu, a osoby spoza Bobrka nie widzą potrzeby odwiedzania dzielnicy. Mieszkańcy nie czują odpowiedzialności za tereny potencjalnie rekreacyjne, które stają się przez to miejscami zaniedbanymi i niebezpiecznymi, ograniczając rozwój dzielnicy. Definiując skutki łatwo zauważamy, że utworzenie szlaków spacerowo-rowerowych poprawia aktywność fizyczną mieszkańców i daje możliwości rozwoju usług towarzyszących, które wygenerują miejsca pracy. Umożliwiając rekreację na zielonych obszarach Bobrka poprawiamy jakość życia mieszkańców i wizerunek obecnie zaniedbanego Bobrka. Drzewo celów wskazuje możliwość rozwoju dzielnicy, dzięki nagłośnieniu potrzeby realizacji szlaków rekreacyjnych ukierunkowanym na znalezienia inwestorów widzących korzyści na Bobrku. Równolegle urząd dla zwiększenia szans realizacji projektu może wydelegować osobę wspierającą realizację działań.
PODSUMOWANIE: Opracowanie diagramów problemów i drzew celów wskazało nam jakimi obszarami należy zająć się w pierwszej kolejności. Drzewa celów wykazały, że każdy problem pośrednio lub bezpośrednio wpływa na wizerunek dzielnicy. Wizerunek ma znów kluczowe znaczenie dla rozwoju dzielnicy Bobrek i miasta Bytom. Obok problemu z wizerunkiem wyłoniliśmy problem z komunikacją między mieszkańcami i urzędnikami. Oba problemy stały się dla nas motywacją do stworzenia materiałów stymulujących mieszkańców aby ukierunkowali swe działania na realizację potrzeb.
Wybrane zadania - wizerunek 3.1
POPRAWA WIZERUNKU
3.2
PROMOCJA WYDARZEŃ
3.1
POPRAWA WIZERUNKU
I
dentyfikacja wizualna tworzy pozytywny wizerunek. Gdy jest spójna, wyróżnia spośród innych. Jest sposobem komunikacji, którego głównym elementem jest logo. Na identyfikację wizualną składają się m.in.: logotyp, kolorystyka, czcionka i elementy promocyjne. W ramach identyfikacji powstają często także wzory dokumentów: papier listowy, koperty, itp. Wszystkie elementy identyfikacji wizualnej, zawarte są w tzw. księdze znaku. Inspiracje Powstała podczas warsztatów Design w terenie! identyfikacja wizualna zainspirowana została wyjątkowymi walorami dzielnicy Bobrek:
Życzliwość i otwartość – niedomknięty kształt znaku
Postindustrialna architektura - kształt logotypu
BOBREK
Bliskość z naturą
Energia i potrzeba współdziałania - sposób połączenia elementów logotypu
Silne poczucie lokalności - nawiązanie do kształtu litery B
PRZYKﾅ、DY ZASTOSOWANIA
WERSJA PODSTAWOWA - INFORMACJE DLA GRAFIKA
a
SPECYFIKACJA KOLORYSTYCZNA
WERSJE CZARNO - BIAŁE
6,2a
a
1,5a 1a
R 88 G 138 B 55
R 88 G 138 B 55
C 75 M0 Y 100 K 25
C 75 M0 Y 100 K 25
100% 30% przezroczystości przezroczystości
R 88 G 138 B 55
R 88 G 88 B 87
C 75 M0 Y 100 K 25
C 0 M0 Y 0 K 80
2a
pole ochronne
9,6a
MINIMALNA WYSOKOŚĆ ZNAKU 7 mm
10 mm
WERSJA KOLORYSTYCZNA LOGO I LOGOTYPU MOŻE WYSTĘPOWAĆ TYLKO NA BIAŁYM TLE.
70% 100% przezroczystości przezroczystości
3.2 PROMOCJA WYDARZENIA
ZAWARTOŚĆ PŁYTY CD Księga znaku Plakaty Szablony Naklejki Logo Papier firmowy Pdf publikacji broszury
Korzyści z używania listy kontaktów to: dotarcie z informacją do osób decyzyjnych wiarygodna komunikacja rozsyłanie informacji prasowej archiwizacja korespondencji
Korzyści z prowadzenia strony na Facebooku to: sposób komunikacji między mieszkańcami prezentacje osiągnięć mieszkańców Bobrka, dzielenie się wspólnymi pasjami promocja aktywności mieszkańców dotarcie do szerokiej grupy odbiorców integracja mieszkańców aktywizacja młodych możliwość pozyskiwania nowych kontaktów pozytywny wizerunek
WZÓR WIADOMOŚCI E-MAIL
SCHEMAT DZIAŁANIA
@ lider
@
SCHEMAT DZIAŁANIA
zrób zdjęcie
festyn
wybierz kilka zdjęć
fb
@
wyślij do administratora facebooka Bobrek działa(j)my
zobaczysz je na facebooku
inni też je zobaczą
Wybrane zadania - komunikacja
PAL
W
dzielnicy Bobrek działa duża grupa aktywnych mieszkańców. Wiele inicjatyw jest realizowanych przy pomocy pracowników MOPRu w ramach Programu Aktywności Lokalnej. Zorganizowano wiele ciekawych pomysłów, na przykład Zielone Brygady, które angażowały mieszkańców do porządkowania zieleni na skwerach. Obecna forma działalności mieszkańców jest w dużym stopniu uzależniona od Programu Aktywności Lokalnej i nie wykorzystuje w pełni potencjału społeczności. Dzięki działalności PALu na Bobrku, mieszkańcy podjęli się działalności społecznej. Stworzone zostały podwaliny społeczeństwa obywatelskiego, charakteryzującego się aktywnością i zdolnością do samoorganizacji oraz osiągania wyznaczonych celów bez ingerencji ze strony władzy państwowej. Ważną cechą takiej grupy jest świadomość potrzeb wspólnoty i dążenie do ich zaspakajania. Oprócz mieszkańców działających w ramach PAL-u, w dzielnicy działa kilka aktywnych osób, które próbują podejmować działania na rzecz dzielnicy. Realizacji ich celów po-
mogłoby sformalizowanie działań aktywni mieszkańcy mogą zrzeszyć się w formie organizacji pozarządowej. Stowarzyszenie tworzą ludzie. Mieszkańcy dobrowolnie integrują się wokół wspólnego problemu swojej społeczności i określają cele działalności. W ramach stowarzyszenia samodzielnie nazywają swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące ich działalności. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, ale do prowadzenia spraw finansowych i prawnych może zatrudniać pracowników. Jako stowarzyszenie mieszkańcy mogliby uzyskiwać dofinansowania na cele statutowe na poziomie gminy jak również województwa. Otwierają się wówczas możliwości współpracy z innymi organizacjami pozarządowymi. Dodatkowe informacje można uzyskać w internecie na stronach: - Internetowe centrum wsparcia organizacji pozarządowej www.poradnik.ngo.pl - Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych www.cris.org.pl
- Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości www.inkubator.pl Dla wykazania zalet zrzeszenia mieszkańców w organizacji pozarządowej przedstawiamy drzewa problemów i celów. W pierwszym schemacie zaprezentowaliśmy obecną sytuację, w której mieszkańcy jako grupa nieformalna próbują realizować swoje projekty. Działanie w nieformalnej grupie nie sprzyja stabilności działań. Główny ciężar realizacji zadań spoczywz na pracownikach programów takich jak PAL. W efekcie grupa aktywistów szybko się wykrusza i spada morale pozostałych aktywnych członków społeczności. W drugim schemacie wykazujemy, jakie możliwości daje zrzeszenie aktywnych społecznie mieszkańców w grupę formalną. Grupa staje się w efekcie poważnym partnerem do rozmów z urzędnikami i inwestorami na temat wsparcia w rozwiązywaniu problemów dzielnicy, którą reprezentuje. W trzecim schemacie pokazujemy jak krok po kroku założyć stowarzyszenie.
UMiasta
UE
MEDIA
NGO
PAL
KONTO BANKOWE UMiasta
STATUT
UE
STOWARZYSZENIE
MEDIA KRS
NGO
4 kroki
ZESPÓŁ DESIGN W TERENIE!
Wnioski
Eksperci: Marlena Happach | architektka, założycielka i Prezeska Stowarzyszenia Odblokuj Ewa Zielińska | socjolożka, współzałożycielka i prezes Stowarzyszenia Kulturotwórczego Miastodwa Krystian Kowalski | projektant, studio projektowe Kompott Weronika Kiersztejn i Michał Kozik | projektanci z MUSK collective design.
B
roszura stworzona została, aby odpowiedzieć na pytanie urzędników: „Czego właściwie oczekują od nas mieszkańcy?” Problemy zawarte w tym opracowaniu są znane zarówno mieszkańcom jak i przedstawicielom władz miasta, pracownikom urzędu i instytucji miejskich, jednak chaos w przekazie informacji powoduje, że brakuje wspólnie wypracowanych pomysłów na realizację zadań zmniejszających liczbę pilnych dla mieszkańców spraw. Mamy nadzieję, że obraz sytuacji przedstawiony przez nas wyklarował główne projekty, które wymagają pilnej realizacji i stanowią początek dobrej współpracy mieszkańców z urzędnikami. Dobra wymiana potrzeb i możliwości może zaowocować spełnieniem wzajemnych oczekiwań, co pocią-
gnie za sobą spektakularne efekty w przestrzeni dzielnicy Bobrek i mentalności jej mieszkańców. Na przykładzie dwóch projektów pokazaliśmy, że działania w małej sklai mogą oddziaływać na większe problemy. Realizacja jednego projektu nie może być jedyną drogą realizacji głównego problemu jakim jest brak rozwoju dzielnicy, ale może być szansą na poprawę jakości życia mieszkańców dzielnicy.
Organizatorzy: prof. ASP Wiesław Gdowicz | koordynator projektu Design Silesia z ramienia ASP Katowice Marta Więckowska | Zespół Design Silesia z ramienia ASP Katowice Partner: Urząd Miejski w Bytomiu Lucjan Goczoł, kierownik Magdalena Mazurkiewicz | Referat Planowania Strategicznego i Funduszy Europejskich Szczególne podziękowania dla: Pani Aleksandry Bubniak Pani Krystyny Fornal realizatorek Programu Aktywności Lokalnej MOPR-Bytom Uczestnicy: Katarzyna Bargieł | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach kierunek: wzornictwo Joanna Derlatka | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach kierunek: wzornictwo Monika Kowaluk | Politechnika Śląska kierunek: architektura i urbanistyka Adam Musielak | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach kierunek: wzornictwo Agnieszka Lipińska | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach kierunek: projektowanie graficzne Maria Prochaczek | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach kierunek: projektowanie graficzne Grzegorz Pronobis | architekt, Pronobis Studio Sylwia Widzisz-Pronobis | architektka, Pronobis Studio Magdalena Rzeszowska | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, kierunek: wzornictwo Kacper Kuczyński | Politechnika Śląska kierunek: architektura i urbanistyka
P
rojekt powstał w ramach warsztatów Design w terenie! organizowanych przez Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach w ramach projektu Design w terenie! Idea Studenci, projektanci, architekci, socjologowie, mieszkańcy, przedstawiciele władz przez 7 dni wspólnie pracują, by zmienić oblicze wybranej śląskiej gminy w ramach projektu Design w terenie! Poznajemy miejsce Grupa studentów kierunków projektowych śląskich uczelni wraz z ekspertami przez 7 dni mieszka i pracuje w danej gminie. Poznają miejsce m.in. poprzez obserwacje i rozmowy z mieszkańcami. Zebrane informacje posłużą do zdefiniowania problemów i zaproponowania jak najlepszych rozwiązań projektowych.
Angażujemy mieszkańców Mieszkańcy gminy są ekspertami od użytkowania przestrzeni publicznych, więc ich roli w procesie projektowym nie można pominąć i niczym zastąpić. Mieszkańcy, z którymi projektanci pracują, poznają z innej perspektywy swoje miejsce, uczą się odpowiedzialności za nie. Współtworząc zmiany, utożsamiają się z nimi co bezpośrednio przekłada się na sukces projektu i jego trwałość. Co najważniejsze - mieszkańcy mają poczucie, że wpływają na swoje otoczenie, co powoduje, że dbają o nie i czynnie angażują się w jego ulepszanie. Zmieniamy świadomość Doświadczenia poprzednich edycji projektu, które miały miejsce w Mstowie i w Radlinie pokazuje, że najważniejszym, choć niewymiernym rezultatem jest zmiana świadomości wśród władz gminy co
do możliwości rozwiązywania w przyszłości podobnych problemów oraz wśród mieszkańców, którzy w ten sposób stają się bardziej świadomymi i zaangażowanymi w sprawy swojej społeczności. Zmieniamy miejsce Warsztaty cieszą się co raz większym powodzeniem zarówno wśród gmin jak i projektantów. O ich wyjątkowości świadczy ich głównie założenie - praca „w terenie” w interdyscyplinarnym zespole, składającym się z projektantów, architektów, socjologów i przedstawicieli władz i mieszkańców danej gminy. Siedem dni, podczas których zespół Design w terenie! mieszka w danej gminie, wypełnionych intensywną pracą i zwykłą chęcią pomocy daje nie tylko rezultaty w postaci propozycji rozwiązań projektowych, ale zmienia samo to miejsce, ludzi tam mieszkających, atmosferę współpracy. Opuszczając gminę zespół Design w terenie! pozostawia swój obraz postrzegania gminy oraz energię do działania.
ORGANIZATORZY
PARTNER
PATRONI MEDIALNI
Design Silesia II Choć filozofia designu jest uniwersalna, to jego konkretne zastosowanie ma zawsze regionalne korzenie, tworzone jest tu i teraz, dla konkretnych ludzi. Województwo Śląskie jako pierwsze postanowiło tak kompleksowo połączyć design z urzędową rzeczywistością. Design z naszej perspektywy nie jest traktowany jako dobro luksusowe, ale jako działanie, które ma sprawić, byśmy żyli wygodniej i mądrzej. Nic bardziej kuszącego niż wizja możliwości poprawy codziennWWego życia, dlatego też w Polsce powstają nowe ośrodki i inicjatywy, w których promuje się design (Poznań, Kielce, Gdynia, Łódź). Każdy z nich jasno określa swoją misję i szuka tej sfery, w której będzie się wyróżniał. Projekt ze Śląska jako jedyny tak wyraźnie skupia się na sektorze publicznym. Za tę działalność w 2012
roku otrzymaliśmy jako pierwsza instytucja publiczna w Polsce międzynarodową, prestiżową nagrodę DME_Award przyznawaną przez ekspertów z Design Management Europe. Wśród zaproponowanych działań (a od początku projektu Design Silesia zrealizowano ich 37) znalazły się takie jak: „Design do… usług! (pomoc w przeprojektowaniu usług w wybranych instytucjach w regionie), Mobilne Kontenery Designu (mobilna wystawa z przykładami dobrego współpracy na linii przedsiębiorca – projektant/zespół projektowy) czy konkurs Śląsk Rzecz, w którym nagradzane są produkty i usługi wprowadzone na rynek przez firmy i instytucjez regionu.