Pks czech dyplom praca pisemna 260318 by Wieslaw Gdowicz

Projekt działań zachęcających do korzystania z biblioteki ASP w Katowicach

Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Elżbieta Czech

DYPLOM 2018 Wydział Projektowy Studia drugiego stopnia — stacjonarne Kierunek: Wzornictwo Specjalność: Projektowanie Komunikacji Społecznej Temat: Projekt działań zachęcających do korzystania z biblioteki ASP w Katowicach promotor: prof. ASP dr hab. Wiesław Gdowicz recenzent: dr Anna Pohl

Parametry pracy a. Praca pisemna x3 b. Zbiór publikacji przeznaczonych dla biblioteki wersja drukowana x4 c. Zbiór publikacji przeznaczonych dla biblioteki wersja multimedialna, płyta CD x4 d. Płyta CD z prezentacją elektroniczną x2 e. Plansza prezentacyjna 100x200 cm x1

Podziękowania Chciałam serdecznie podziękować swoim rodzicom oraz najbliższym, dzięki którym miałam możliwość realizacji studiów. Dziękuję również prowadzącym pracownię Projektowania Komunikacji Społecznej, mojemu promotorowi prof. ASP dr hab. Wiesławowi Gdowiczowi, jak również dr hab Justynie Kucharczyk za przekazaną mi cenną wiedzę, doświadczenie, wskazówki oraz wyrozumiałość podczas realizacji projektu. Podziękowania kieruję również do personelu biblioteki oraz dla całej „Drużyny PKS” za wsparcie, a w szczególności Karolinie Stoces, której pomoc podczas przeprowadzanych wydarzeń była bezcenna.

Spis treści

I. Wstęp / 9 1.1 Temat i zakres pracy / 10 1.2 Uzasadnienie wyboru tematu / 11 1.3 Sposób opracowania / 11 II. Wprowadzenie / 13 2.1 Definicje / 14 2.1.1 Design Thinking / 14 2.2 Doświadczenia usługowe / 15 2.2.1 Wrażenia / 15 2.2.2 Emocje / 16 2.2.3 Uczucia / 19 2.2.4 Doświadczenia / 19 2.2.5 Podsumowanie / 23 III. Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej / 25 3.1 3.2 3.3

Biblioteka partycypacyjna / 26 Przykałady ciekawych bibliotek partycypacyjnych / 27 Podsumowanie / 38

IV. Analiza obszaru problemowego / 39 4. Odkrywanie / 40 4.1 Etapy procesu projektowego / 40 4.2 Analiza przestrzenno - funkcjonalna / 41 4.2.1 Analiza zewnętrznych źródeł danych / 42 4.2.2 Analiza struktury biblioteki / 44 4.2.3 Analiza wyposażenia wnętrza / 45 4.2.4 Analiza procesu wypożyczania książki / 52 4.3 Analiza potrzeb użytkownika / 57 4.3.1 Obserwacja / 57 4.3.2 Ankieta / 59 4.3.2 Wywiady indywidualne / 62 5. Definiowanie / 67 5.1 Definiowanie problemów / 67 5.2 Spotkanie w bibliotece / 82 5.3 Podsumowanie / 84 V. Propozycje projektowe / 87 6. Cel, założenia, zakres projektu / 88 6.1 Propozycje rozwiązań / 94 6.2 Warsztaty szycia książki / 102 6.3 Spotkanie z autorem / 104 6.4 Promocja książki / 108 6.5 Zbiór publikacji dla biblioteki / 112 7. Podsumowanie projektu / 122 VI. Bibliografia / 125

I. WstÄ&#x2122;p

Wstęp

Wstęp „Przy pomocy książek wielu staje się ludźmi uczonymi nawet poza szkołą, bez książek zaś nikt nie wykształci się nawet w szkole”. Jan Amos Komeński

1.1 Temat Tematem mojej pracy dyplomowej jest projekt działań zachęcających do korzystania z biblioteki ASP w Katowicach. Inspiracją do napisania tej pracy był brak zainteresowania studentów ASP biblioteką oraz ich niechęć do przebywania w przestrzeni biblioteki. Celem podjętych działań jest zachęcanie do jednoczenia się, zabawy, wzajemnej motywacji, lepszej komunikacji, budowania relacji oraz współtworzenia tożsamości i wspólnego dobra. Podjęcie ich daje możliwość do stworzenia biblioteki jako miejsca spotkań, które jednoczy, uczy i inspiruje. Współtworzenie jest również częścią procesu rozwoju, nowych usług i aranżacji przestrzeni, a także nowym sposobem korzystania z biblioteki.

Zakres pracy Projekt proponuje dokonanie zmian w działaniu biblioteki poprzez analizę dotychczasowych sposobów jej funkcjonowania (wywiady, ankiety), analizę wybranych bibliotek, testowanie (prototypowanie) działań w bibliotece, opracowanie pomocnych instrukcji przeprowadzania zdarzeń w bibliotece, oraz projekt nowych usług biblioteki tj. organizacja wydarzeń, możliwość wypożyczenia koca „czytanie na trawie” oraz lekcja w bibliotece — prezentacja książek z sylabusa przez pedagoga. Zbiór czterech publikacji (wdrażanie) zawierających wnioski z analizy oraz propozycje rozwiązań, informator ze wskazówkami dla osób, które chcą podjąć się organizacji wydarzenia w bibliotece, studium przypadku spotkania związanego z promocją książki oraz inspiracje — oto propozycje zawarte w mojej pracy, służące rozwiązaniu problemu.

1.2 Uzasadnienie wyboru tematu Codzienna obserwacja działania biblioteki oraz opinie korzystających z jej usług studentów pokazują, że biblioteka nie jest miejscem chętnie przez nich odwiedzanym. Ten problem, wzbudził we mnie zainteresowanie, ponieważ biblioteka akademicka, powinna być miejscem często odwiedzanym, dlatego postanowiłam przeprowadzić analizę, w celu znalezienia problemu. Pracę nad dyplomem rozpoczęłam wraz z moją koleżanką, z którą przeprowadziłyśmy wspólną analizę. Na podstawie wywiadów, obserwacji, ankiety oraz potrzeb użytkowników, utworzyłyśmy obraz biblioteki oraz określiłyśmy obszary problemowe. Po ich weryfikacji postanowiłyśmy podzielić się zakresem — projekt aranżacji wnętrza oraz projekt działań zachęcających do korzystania z biblioteki.

1.3 Sposób opracowania Moja praca pisemna składa się z części teoretycznej, w której odwołam się do wybranych metod i definicji z zakresu projektowania usług, jak również do takich pojęć jak uczucia i emocje, na których skupia się moja uwaga każdego dnia. Dział zakończę podsumowaniem i odpowiedzią na postawione przeze mnie pytanie dotyczące projektowania doświadczeń. Następnie przybliżę obraz bibliotek partycypacyjnych oraz pokażę kilka przykładów ciekawych rozwiązań i funkcji. Drugą część opracowania stanowi opis projektu, w którym pokażę proces przeprowadzonej przeze mnie analizy oraz syntezę zebranych wniosków. Opiszę cel, założenia projektu, podział działań oraz ich zakres. Otatni etap mojej pracy to podsumowanie projektu.

II. Wprowadzenie

Wprowadzenie

Wprowadzenie „Najważniejszą umiejętnością, którą projektant może wnieść do swojej pracy, jest zdolność rozpoznawania, wyodrębniania, definiowania i rozwiązywania problemów” Victor Papanek

2.1 Definicje

2.1.1 Design Thinking

Design Thinking (po polsku myślenie projektowe) jest metodą, która służy do rozwiązywania problemów oraz tworzenia innowacyjnych rozwiązań i usług, w oparciu o głębokie zrozumienie pojawiających się problemów i potrzeb użytkownika. Jej celem jest kreowanie i wdrażanie nowatorskich rozwiązań, w postaci nowych produktów, technologii, usług, strategii, procesów itp. Założeniami metody Design Thinking jest koncentracja na użytkowniku — zrozumienie jego uświadomionych i nieuświadomionych potrzeb, interdyscyplinarny zespół — pozwala na spojrzenie na problem z wielu perspektyw, eksperymentowanie i częste testowanie postawionych hipotez — tworzenie prototypów i zbieranie informacji zwrotnych od użytkowników.

Generowanie

Empatyzacja

Budowanie

problemu

prototypów

Design Thinking, jest medotą dedykowaną dla wszystkich organizacji, które poszukują innowacji, poprzez wdrażanie oryginalnych rozwiązań, które są oparte na głęboko poznanych potrzebach użytkowników. Etapy metody Design Thinking Empatyzacja — Jest to element wyjściowy każdego projektu. Musimy pamiętać, że nowe rozwiązania są tworzone głównie dla ludzi, dlatego należy poznać dokładnie wszystkie potrzeby docelowej grupy osób. Aby poznać i zrozumieć te potrzeby, musimy „wejść” w skórę osoby, którą badamy. W tym celu używa się takich narzędzi, jak mapy empatii, wywiady etnograficzne, obserwacje użytkowników, ankiety rozpoznawcze wraz z dokładną analizą środowiska i jego potrzeb. Definiowanie problemu — Na tym etapie definiujemy wnioski i dokładne problemy, wyniesione z obserwacji, do których będziemy musieli się odnieść. Ważne jest, aby nie definiować problemu zbyt obszernie, ani zbyt wąsko. Również zbyt szybkie zdefiniowanie problemu zawęża pełny obraz. Do pomocy posłuży technika 5x dlaczego, mapowanie problemu, na osi jak? po co?

pomysłów Definiowanie

Proces Design Thinking Proces Design Thinking, jest usystematyzowanym podejściem do tworzenia innowacji. Pierwszym krokiem, jaki należy wykonać, jest zbudowanie interdyscyplinarnego zespołu specjalistów, którzy spojrzą na problem z różnych perspektyw. Tak powołany zespół, realizuje po kolei kolejne etapy metody, posługując się zestawem narzędzi oraz technik, które pomogą wypracować możliwe do wdrożenia rozwiązanie, sprawdzając jego działanie na etapie prototypowania. Design Thinking to proces iteracyjny, to znaczy, że można ciągle do niego powracać i powtarzać poszczególne etapy. Każda poniesiona na etapie prototypowania przez zespół porażka, wymaga powrotu do etapu generowania pomysłów, albo rozpoczęcia procesu od początku.

Testowanie

Generowanie pomysłów — W tym etapie powstaje jak największa ilość pomysłów na rozwiązanie zdefiniowanych wcześniej problemów.

rys.1 Schemat procesu Design Thinking

Wprowadzenie

Bardzo przydatną metodą jest „Burza mózgów”, która pozwala nam na wyzbycie się ograniczeń i uwolnienie kreatywnego myślenia. Najlepiej, kiedy uczestnicy tworzą zespół interdyscyplinarny, który bazuje na różnorodności doświadczeń i wiedzy wszystkich członków. Na koniec wykonuje się selekcję wszystkich zebranych pomysłów, posługując się np. techniką mapowania myśli. Prototypowanie — Tworzenie prototypu ma na celu zobrazowanie ewentualnego rozwiązania, które pomoże w stworzeniu finalnego produktu. Nie powinno być ono skomplikowanym procesem, możemy je tworzyć z łatwo dostępnych materiałów takich jak styropian, karton, drewno itd. Bardzo istotną rzeczą jest, aby nie skupiać się na zaawansowanych szczegółach technologicznych. Najważniejszym elementem jest wstępna wizualizacja pomysłu, dzięki czemu będziemy mogli go przetestować w środowisku naturalnym. Prototypowniu możemy poddać również niematerialne produkty, takie jak aplikacje, doświedczanie klienta czy usługę. Aby tego dokonać, wykorzystuje się różne techniki m.in. storyboard, odgrywanie scen itp. Należy pamiętać, że celem prototypownia jest szybkie przejście do testowania, w innym przypadku możemy utknąć na ciągłym udoskonalaniu i szybkiej ocenie danego pomysłu. Testowanie — Jest to bardzo istotny etap, którego celem jest sprawdzenie funkcjonalności danego rozwiązania, testując go na grupie potencjalnych odbiorców. Ważne jest określenie parametrów, tak aby jednoznacznie określić wynik przeprowadzonego testu. Testowanie rozwiązania odbywa się w realnym środowisku, w którym docelowo będzie używane. Dopiero po uzyskaniu pozytywnego wyniku po przeprowadzonych testach, można przstąpić do ostatecznego wdrożenia. 2.2 Doświadczenia usługowe 2.2.1 Wrażenia Wrażenie to „pierwotny i najbardziej podstawowy proces poznawczy człowieka. Powstaje na skutek bezpośredniego działania bodźców (...) na zakończenia nerwowe (receptory), wywołując reakcję psychiczną”. 1 Wyróżnia się dziesięć rodzajów wrażeń: wzrokowe, słuchowe, smakowe,

K. Czarnecki, Wybrane zagadnienia psychologii ogólnej i rozwojowej

węchowe, dotykowe, termiczne, stawowe, mięśniowe, równowagi ciała oraz ustrojowe. W większości opracowań ta kolejność jest identyczna, co sugeruje, że ich pozycja ukazuje hierarchię ważność. W dzisiejszych czasach użycie zmysłu wzroku jest niezwykle powszechne. Plakaty reklamowe, bilbordy, ulotki oraz inne środki przekazu informacji wizualnej sprawiły, że ludzie stają się praktycznie bierni na przekazywaną treść. Poprzez taki obraz rzeczywistości, coraz częściej dochodzę do wniosku, że żyję w czasach, gdzie treść przerosła już formę. Czy przekazanie jakiejś informacji, wykorzystując inny rodzaj wrażenia, nie można wykorzystać potencjału zmysłu słuchu? Czy przykładowo, korzystając z parkomatu, zamiast informacji wizualnej otrzymamy dodatkowo informację słuchową, nie poczujemy silniejszej więzi z tą usługą? Taki komunikat wzbudziłby we mnie uczucie większego zaufania, ponieważ ktoś się do mnie bezpośrednio zwrócił, pomimo że był to tylko nagrany głos w automacie. Odezwał się, tonem budzącym spokój — co mówiąc szczerze, jest nieraz pożądanym przeze mnie stanem podczas korzystania z tego typu usługi, zwłaszcza kiedy parkomat wolno działa. A gdyby powiedział „wybacz, ale potrzebuję 40 sekund na dodanie 15 miniut do 20 minut”, pewnie by mnie nawet rozbawił. 2.2.2 Emocje Pewnego dnia idąc ulicą na dworzec kolejowy, chłopak wręczył mi nietypową „ulotkę”. Była do niej dołączona kwadratowa, kolorowa karteczka, na której było napisane „Czy gdybym dał ci kwiaty, to byś się uśmiechnęła?”. Po przeczytaniu napisu, na moich ustach od razu pojawił się uśmiech, mimo tego że tamten dzień był dla mnie naprawdę stresujący. Przez następne dni idąc na dworzec, z nadzieją szukałam tego chłopaka, żeby pomóc mu w pracy i odbierać ulotki, które rozdawał. Dlaczego jedna karteczka sprawiła, że poczułam wyjątkową więź z tym chłopakiem? Polubiłam go od razu i chciałam do niego wracać, żeby powtarzać czynność, która tak bardzo za każdym razem mnie denerwuje. Co miało wpływ na moje postępowanie? Niewątpliwie były to emocje.

Wprowadzenie

Czym właściwie są emocje? Emocje to „stan poruszenia umysłu”, decydują one o jakości naszego życia. Mamy z nimi do czynienia przy każdej relacji, która jest dla nas ważna (...) Mogą one ocalić nam życie, ale mogą również powodować prawdziwe szkody. 2 Można więc powiedzieć, że emocje są wynikiem aktywności mózgu, powstałej na skutek docierających do niego wszelkiego rodzaju wrażeń. Ich źródłem jest więc przede wszystkim otaczająca nas rzeczywistość, jak również sam człowiek, jego organizm czy psychika. Psycholog Robert Plutchik wyróżnił osiem podstawowych emocji, z których wynikają wszystkie inne. Są to radość, ufność, strach, zaskoczenie, smutek, obrzydzenie, gniew oraz oczekiwanie.

Czy możemy opisać spektrum emocji w odniesieniu do usługi? Jak najbardziej, kiedy pytamy o opinię na temat danej usługi, najczęściej słyszymy, o zachwycie lub rozczarowaniu, satysfakcji bądź jej braku. Nawet jeżeli w naszych doznaniach pojawiają się negatywne emocje, powstają one przeważnie przez przypadek lub błąd, ponieważ większość usługodawców ich nie planuje. Istnieją jednak osoby, które zabiegają o negatywne emocje. Najlepszym przykładem negatywnej emocji związanej z tym uczuciem jest strach. Don Norman w swojej książce„Emotional Design” pisze „Jeśli roller coaster jest tak przerażający, dlaczego jest aż tak popularny? Są co najmniej dwa powody. Pierwszy, niektórzy ludzie kochają strach sam w sobie: cieszą się z wysokiego pobudzenia i wysokiego poziomu adrenaliny związanego z niebezpieczeństwem. Drugi powód wynika z uczuć, które następują podczas jazdy: duma wynikająca z podboju strachu i możliwość pochwalenia się owym dokonaniem innym”. 3

emocji związanych z daną usługą. Dlatego uważam, że projektując je, należy dokładnie wgłębić się w ich emocjonalne spektrum, aby wydobyć z konkretnego odbiorcy pożądane uczucia.

2.2.3 Uczucia Jednym z błędów, jaki możemy popełnić, jest mylenie emocji z uczuciem. Co to jest uczucie? Encyklopedycznie jest to „względnie trwałe ustosunkowanie emocjonalne wobec określonych osób, instytucji społecznych, idei i ich symboli, a także wobec samego siebie (np. uczucie miłości, przywiązania, wrogości, nienawiści, podziwu, szacunku, pogardy, nieufności, poczucie własnej wartości lub niepełnowartościowości); oznacza gotowość do określonych reakcji emocjonalnych, a także do podejmowania określonych działań wobec ich obiektu”. 4 Emocje przejawiają się przede wszystkim w postaci impulsów, źródłem zaś wszystkich impulsów jest uczucie, które musi wyrazić się w działaniu. 5 Podsumowując, uczucia są interpretacją wszystkich emocji, wyrażoną w czasie. Przykładowo, możemy czuć miłość do kogoś do końca życia albo przez jakiś okres. Odnosząc się do usługi, im silniejsze uczucia, które klient i usługodawca żywią wobec siebie, tym związek pomiędzy nimi jest trwalszy. 2.2.4 Doświadczenia Podczas tworzenia proces świadczenia danej usługi, doświadczeniem nazywamy sumę wrażeń, emocji i uczuć, które składają się na nie. Jest to całkowite doznanie klienta, który wszedł w interakcję z daną usługą, jej przestrzenią czy osobami ją świadczącymi.

Możemy więc wnioskować, że konkretne grupy odbiorców pragną konkretnych

P. Ekman, Emocje ujawnione

D. Norman, Emotional Design

J. Wojnowski, Wielka encyklopedia PWN

Wprowadzenie

Jest to całkowite doznanie klienta, który wszedł w interakcję z daną usługą, jej przestrzenią czy osobami ją świadczącymi. Dla zilustrowania tego procesu użyję schematu znajdującego się na kolejnej stronie. Czy można projektować doświadczenia?

pogodność

an iw

zachwyt

ć oś

ść

k ze

gniew

wściekłość

smutek

obawa

oow ad ie n le rys. 2 przedstawienie koła emocji Plutchika

en cz o sk

zaduma

Emocje i uczucia w odniesieniu do projektowania usług, są jak widać niezwykle istotnym elementem, który odpowiada za postrzeganie całokształtu jej procesu, co w efekcie prowadzi do doświadczenia klienta, które zostawia trwały ślad w jego pamięci.

strach

przerażenie

t rę

st w n ze yd

żal

u zd

2.2.5 Podsumowanie

Odpowiadając jednak na wcześniej postawione pytanie, czy można projektować doświadczenia, odpowiedź brzmi nie, ponieważ to od klientów zależy, jakiego wyrazu użyją. Można jednak zaprojektować idealne warunki, które umożliwiają wywołanie pożądanych emocji. Należy więc dokonywać świadomego wyboru konkretnych wrażeń, nawet wcześniej wspomnianych tych, które uchodzą za negatywne, ponieważ w efekcie układają się one w pozytywne doświadczenia usługowe.

ac pt ce ak

radość

Projektanci usług biorą konkretne doświadczenia klienta jako punkt wyjścia i właśnie od nich rozpoczynają swoje poszukiwania przy projektowaniu. Chodzi o to, że musimy wyobrazić sobie klienta, który skorzystał z danej usługi oraz określamy to, co myśli po doświadczeniu z nią, czyli o wszystkim, co spotkało go podczas procesu jej świadczenia. Chodzi tutaj jednak o idealną sytuację jaka pozostała w pamięci klienta. Na tej podstawie cofamy się krok w krok do tyłu, projektując tak, aby nie zepsuć tego doświadczenia, do momentu początku, czyli „wejścia” w usługę. Należy wziąć pod uwagę całkowite pole interakcji klienta z usługą, zaczynając od pojedynczych doświadczeń, kończąc na całościowym spojrzeniu styku.

so e r te in anie a z w

Jest to pytanie, na które jedni odpowiadają tak, inni nie. Próbując udzielić odpowiedzi, przyjrzałam się bliżej zagadnieniu „design experience” co w języku polskim oznacza właśnie projektowanie doświadczeń. Możemy zauważyć tam cel, który skupia się na doświadczeniach użytkowników, poprzez obserwację i poprawę ich jakości, a nie na projektowaniu ich jako celu samego w sobie.

irytacja

zp ro

en sz

III. Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji spoĹ&#x201A;ecznej

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

3.1 Biblioteka partycypacyjna Co to jest partycypacja społeczna? Słowo partycypacja pochodzi z łaciny i oznacza „uczestnictwo, branie udziału” więc partycypację społeczną można określić uczestnictwem mieszkańców w życiu publicznym. Jest to oczywiście bardzo szeroka definicja, ponieważ można na nią spojrzeć z różnych perspektyw. Poniżej przedstawię kilka definicji z perspektywy partycypacji lokalnej. B. C. Spiegel w swojej definicji odnosi się do działań wokół programów rozwoju lokalnego. „[…] działania ludzi niebędących częścią formalnego układu władzy legislacyjnej ani hierarchii administracyjnej, pragnących mimo tego wpływać na zwiększenie efektywności programów i ludzi odpowiedzialnych za bezpośrednią politykę i wykonanie planów”. 6 .

Natomiast Barbara Lewenstein podkreśliła, że istotą tego uczestnictwa nie jest dokonywanie się go na poziomie lokalnym, lecz to, że jego celem jest zaspokojenie potrzeb, które wyrastają na podłożu lokalnym. Dodała również, że pod tym pojęciem kryje się wiele działań, które służą do realizacji tego celu. 7 Z kolei R. L. Warren połączył pojęcie uczestnictwa lokalnego bardziej z uczestnictwem w dobrowolnych stowarzyszeniach niż z uczestnictwem w organizacjach zawodowych i politycznych. Ujęte w ten sposób uczestnictwo lokalne obejmuje takie formy aktywności, jak uczestniczenie w klubach, kościołach, stowarzyszeniach, różnego typu związkach i grupach działania. 8

W dzisiejszych czasach biblioteka powinna stać się centrum kultury, w którym użytkownicy mogą wziąć udział w spotkaniach autorskich, klubach dyskusyjnych, debatach, wykładach, jak również warsztatach, o czym mówi Małgorzata Waleszko„Za partycypacyjną instytucję kultury uznaje się miejsce, w którym goście mogą wnosić własne pomysły, dzielić się treściami oraz kontaktować z innymi ludźmi, by wspólnie komentować oraz ponownie wykorzystywać idee, formy wyrazu i obiekty oglądane i kreowane w trakcie odwiedzin. To także miejsca, w których dominującą formą komunikacji jest dialog, a użytkownik jest nie tyle klientem, ile partnerem współpracującym z personelem przy realizacji zadań biblioteki, organizacji wydarzeń i wprowadzaniu nowych rozwiązań”. 9 Odnosząc się do powyższych słów, biblioteka partycypacyjna jest więc miejscem, gdzie czytelnicy traktowani są jako aktywni uczestnicy i współtwórcy oferty bibliotecznej. Natomiast sam budynek powinien godzić kilka interesów społeczności takich jak podział na strefy przeznaczone do wypożyczania i czytania książek (również multimediów), łączenia wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych i kreatywnych oraz opartych na innowacji i ciągłym rozwoju, który reaguje na potrzeby użytkowników.

3.2 Przykłady ciekawych bibliotek partycypacyjnych Posłużę się kilkoma przykładami bibliotek, które dzięki ciekawym działaniom, oferują odbiorcom możliwość do wspólnej zabawy oraz współtworzenia ich tożsamości.

Podsumowując, partycypacja to proces, który angażuje daną społeczność do godzenia interesów grup i jednostek w imię dobra wspólnego. Partycypacja w bibliotece Zauważalny spadek liczby czytelników, małe zainteresowanie korzystania ze zbiorów bibliotecznych sprawiają, że pojawiają się nowe pomysły jak ożywić biblioteki.

B. C. Spiegel, Citizen Participation in Federal Programs. A Review

B. Lewenstein, Wspólnota społeczna a uczestnictwo lokalne

R. L. Warren, Perspectives on the American Community

M. Waleszko, Partycypacyjna biblioteka publiczna: doświadczenia państw skandynawskich

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Biblioforum Gliwice, Polska Placówka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gliwicach, znajdująca się w CH FORUM. W ofercie znajdują się książki, audiobooki, czytniki e-booków oraz prasa. W pokoju gier znajdują się gry planszowe oraz konsola PlayStation. Udostępniono także urządzenia All-in-One z dużymi ekranami dotykowymi oraz laptopy, jak również możliwość skorzystania z drukarki. Bogna Dobrakowska, dyrektorka MBP w Gliwicach, podkreśla, że współczesna biblioteka musi być blisko ludzi.

Funkcja: Atrakcyjny układ oraz dodatkowa oferta biblioteki sprawia, że staje się miejscem użytkowym i funkcjonalnym dla użytkownika.

fot.1 Szymon Zmarlicki /Foto Gość

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Aalto Unversity Espoo, Finlandia Biblioteka Uniwersytetu w Aalto została podzielona na strefy, gdzie można pracować w ciszy, jak również zrelaksować się. Studenci mogą korzystać z mini salonów, czyli kanap, foteli a nawet osobnych pomieszczeń, w których można się przespać. Personel biblioteki niejednokrotnie budził przed zamknięciem biblioteki studentów, którzy zasnęli. Przestrzeń tworzą kolorowe akcenty, dodające wartość estetyczną oraz działające inspirująco. Dla biblioteki ważne jest to, aby student czuł się w niej dobrze, znajduje się tam również dużo zieleni, co wpływa na pozytywne samopoczucie.

Funkcja: Przestrzeń, która inspiruje, motywuje oraz umożliwia relaks.

fot.2 https://www.glassdoor.de/Fotos/Aalto-University

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Detroit Public Library Teen Center Detroit, USA Biblioteka jest dostępna wyłącznie dla nastolatków. Robią to, co chcą i to dosłownie. W czytelni znajduje się specjalnie wygospodarowane miejsce dostosowane do organizacji i przeprowadzania warsztatów. Można tu znaleźć m.in. rowery, maszyny do szycia, instrumenty. Dzięki organizacji przestrzeni biblioteka zyskała dodatkowe funkcje, może być miejscem, gdzie uczy się młodzież rzemiosła, które w niektórych dziedzinach może zaniknąć.

Funkcja: Zmiana tradycyjnej funkcji biblioteki na rzecz innych czynności np. użyteczne dla młodzieży warsztaty.

fot.3 HYPE Makerspace/Flickr

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Curtin University Perth, Australia Biblioteka TL Robertsona stanowi jedno z najważniejszych budynków na uniwestytecie. Dzięki nowym technologiom i przyjaznej przestrzeni studenci spędzają tu czas przeznaczony na naukę oraz odpoczynek. Jest tu podział na strefy umożliwiające pracę indywidualną oraz grupową. Znajduje się tu również kawiarenka oraz punkt gastronomiczny, co przełamuje dotychczasowe negatywne postrzeganie wnoszenia do biblioteki jedzenia. Wyposażenie wnętrza zawiera dodatkowe elementy, mogące służyć studentom do spisywania myśli.

Funkcja: Nowe technologie, przyjazna przestrzeń z podziałem na strefy oraz dostępna stołówka wpływają na uczucie komfortu podczas korzystania z biblioteki.

fot.4 http://www.curtin.edu.au/

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Oak Park Public Library Chicago, USA IDEA BOX — tytuł można przetłumaczyć jako ,,pudełko pomysłów” jest to specjalna wydzielona strefa, pozwalająca użytkownikom na współtworzenie biblioteki. Co miesiąc IDEA BOX zmienia swój charakter będąc np. wystawą poświęconą poezji pisanej przez czytelników.

Funkcja: Tworzenie więzi z użytkownikiem poprzez włączenie go w tworzenie jej tożsamości.

fot.5 http://www.oppl.org/

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

Sopoteka Sopot, Polska Wnętrze biblioteki inspirowane jest plażą i przyrodą Sopotu. Zostały tu wydzielone przestrzenie do pracy oraz spotkań, jak również „strefa koszy plażowych” która służy do wyciszenia oraz „strefa plażowania”, gdzie można oddać się lekturze leżąc na leżakach. Odbywają się tutaj również spotkania autorskie, warsztaty oraz wydarzenia cykliczne, m.in. Literacki Sopot. Funkcja: Biblioteka odpowiadająca różnym czynnościom, jednoczenie użytkowników, stworzenie klimatu sprzyjającemu relaksowi.

fot.6 https://www.facebook.com/SopotekaPL/

Biblioteka jako miejsce integracji i partycypacji społecznej

3.2 Podsumowanie Dzięki partycypacji, biblioteki mogą się stać swoistym centrum kulturowo-społecznym oraz spoiwem lokalnych społeczności, spełniając wspólne potrzeby. Mogą mieć wpływ na jednoczesne kształtowanie odbiorcy, pełniąc funkcję generatora dla pomysłów użytkowników oraz dbając o rozwój lokalnych zasobów. Nie możemy jednak zapomnieć o tym, że biblioteki mają pełnić swoją podstawową funkcję, to znaczy być miejscem gromadzenia i pożyczania zbiorów książek. Z analizy statystyk z 2016 r. wynika, że dowolną książkę przeczytało zaledwie 37% Polaków,12 więc może właśnie dzięki takim innowacjom jak kreatywne przestrzenie czy współorganizowanie wydarzeń, biblioteka stanie się miejscem chętniej odwiedzanym przez potencjalnych czytelników.

http://www.bn.org.pl

IV. Analiza obszaru problemowego

Analiza obszaru problemowego

4. Odkrywanie

4.2 Analiza przestrzenno — funkcjonalna

4.1 Etapy procesu projektowego

W celu zdefiniowania i zrozumienia problemu oraz zaplanowania właściwego rozwiązania niezbędne było uzyskanie wiedzy o rzeczywistości, w której pracowałam. Wiedzę tę nabyłam dzięki przeprowadzeniu analizy przestrzenno‒funkcjonalnej oraz społecznej.

Praca nad projektem stanowiła proces, oparty na wcześniej omówionym modelu „podwójnego diamentu” opracowanym przez Design Council.13

1. ODKRYWANIE

2. DEFINIOWANIE

3. PROTOTYPOWANIE

4. DOSTARCZANIE

Etap analizy przestrzenno-funkcjonalnej przeprowadziłam w parze z moją koleżanką, która docelowo w ramach swojego dyplomu zajmowała się przeprojektowaniem wnętrza biblioteki. Aby zrozumieć problem, postawiłyśmy sobie pierwsze pytanie. Posługiwałyśmy się nim podczas całego procesu analizy. Czy sposób zagospodarowania przestrzeni w bibliotece odpowiada na potrzeby jej użytkowników?

• analiza przestrzenno -funkcjonalna • wywiady • obserwacja • ankieta

• określenie celu

• storyboard

• określenie obszaru

• scenariusze działań

projektowego • określenie grupy odbiorców

• spotkanie z pracownikami

praca w dwójkę

http://www.designcouncil.org.uk/

• testowanie

• blueprint usług

Dokonałyśmy podziału analizowanych obszarów: 1. Analiza danych statystycznych zebranych przy pomocy programu biblioteki „KOHA” 2. Analiza struktury biblioteki 3. Analiza wyposażenia wnętrza 4. Analiza procesu wypożyczania książki

Analiza obszaru problemowego

10 000

Ilość książek oraz wypoożyczeń, studentów, pedagogów

4.2.1 Analiza zewnętrznych źródeł danych W celu uzyskania podstawowych informacji na temat ilości osób korzystających z biblioteki skorzystałyśmy z danych statystycznych zebranych w systemie komputerowym biblioteki „KOHA”. Pozwoliło to na określenie zapisanych osób, jest ich 188. Zbiór obejmuje zarówno studentów, jak i pracowników uczelni, doktorantów, studentów z innych uczelni oraz absolwentów. System zbiera również dane wypożyczeń, dzięki czemu łatwo ustalić, że w przeciągu jednego miesiąca, wypożyczonych zostało zaledwie 148 książek.

584

262 188 zapisani użytkownicy

450

148

zen ia oży c wyp

ago

enc stu d

ped

żki

wm iesi

bio

ącu

rze

dane z dnia 31.03.2017

dzy

134

ksią

niezapisani użytkownicy

Procentowy udział użytkowników zapinanych do biblioteki

wszyscy użytkownicy

Analiza struktury biblioteki

4.2.2 Analiza struktury biblioteki

4.2.3 Analiza wyposażenia wnętrza

Biblioteka mieści się na parterze budynku C należącym do ASP w Katowicach. Dotarcie do niej nie sprawia problemu, ponieważ znajduje się w miejscu dostępnym dla wszystkich, a dzięki przeszklonej ścianie, jest widoczna prawie z każdego miejsca gmachu.

Przedstawiony schemat pokazuje podział przestrzeni na czytelnię, biuro personelu biblioteki oraz pokój komputerowy.

Wyłączenie magazynu ze strefy dostępnej dla użytkowników biblioteki uniemożliwiło swobodę w przeglądaniu zbioru. Takie rozwiązanie nie tylko utrudnia przeglądanie tego typu książek, z których większość z nich zawiera ilustracje, ważne studentów Akademii Sztuk Pięknych.

biuro personelu

pokój komputerowy

magazyn

winda

wejście

obszar dostępny wyłącznie dla pracowników biblioteki obszar ogólnodostępny

stanowiska z dostępem do katalogo internetowego

czytelnia

Analiza wnętrza biblioteki

Czytelnia

Wnioski z przeprowadzonej analizy

Czytelnia zajmuje największą powierzchnię w ogólnodostępnej strefie biblioteki.

1. Mało ogólnodostępnych książek Projekt architektoniczny biblioteki nie zakładał możliwości ekspozycji książek w przestrzeni czytelni. Decyzję o ekspozycji książek w czytelni podjął personel biblioteki. 2. Szary, ponury klimat Ściany wykonane zostały z szarego betonu, szara wykładzina, białe stoły oraz regały sprawiają wrażenie chłodu. Na ścianie znajduje się grafika, jednak została częściowo przysłonięta regałem, co sprawiło, że odbiorcy nie zauważają jej wartości, odnosząc wrażenie „remontu”. 3. Brak poczucia prywatności W czytelni brakuje strefy, gdzie można się zrelaksować lub przebywać w intymności. Jest to spowodowane zarówno brakiem podziału na strefy, niedostatecznym sprzętem wyposażenia biblioteki, jak również stanowiskiem bibliotekarza, który „obserwuje” całą przestrzeń czytelni. 4. Niewygodny sprzęt wyposażenia W czytelni znajdują się drewniane krzesła, które nie sprzyjają długiemu korzystaniu z nich. Czytanie książki powinno być procesem przyjemnym, jednak taki sprzęt uniemożliwia to. Brak wieszaków na ubrania, sprawia, że studenci trzymają swoje rzeczy na stołach, krzesłach lub podłodze.

fot.8 źródło własne

Analiza wnętrza biblioteki

Pokój komputerowy

Wnioski z przeprowadzonej analizy

Biblioteka posiada odrębne pomieszczenie z dostępem do sześciu komputerów oraz czterema stanowiskami do pracy z własnym laptopem lub różnych prac manualnych. Dużym plusem jest możliwość słuchania muzyki oraz głośnych rozmów.

1. Brak odpowiedniego oprogramowania Biblioteka posiada sześć komputerów z dostępem do internetu oraz katalogu biblioteki, jednak brakuje tam odpowiedniego oprogramowania dla studentów, jakim jest między innymi pakiet Adobe. 2. Słaby dostęp do światła dziennego W pokoju znajduje się okno, przez które nie wpada odpowiednia do pracy ilość światła dziennego, przez co studenci zmuszeni są do korzystania ze światła sufitowego. 3. Brak wieszaków na ubrania Studenci zmuszeni są do odkładania odzieży wierzchniej na oparcia krzeseł, stoły lub podłogę. 4. Niedostateczna informacja o katalogu Informacja jest niezauważalna.

fot.9 źródło własne

Analiza wnętrza biblioteki

Biuro personelu biblioteki Personel biblioteki ma swoje osobne miejsce, oddzielone od czytelni przeszkloną ścianą. Znajdują się tam dwa stanowiska oraz dostęp do windy, która prowadzi do magazynu.

Wnioski z przeprowadzonej analizy 1. Brak wyeksponowania książki miesiąca oraz opisu regału W pomieszczeniu znajduje się „książka miesiąca”, nie jest ona jednak wyeksponowana, podobnie z regałem, na którym znajdują się ciekawe publikacje. Powoduje to dezorientację, ponieważ użytkownicy odbierają to, jak miejsce, gdzie znajdują się np. zarezerwowane książki. 2. Brak informacji o katalogu internetowym Użytkownicy podchodzą bezpośrednio do bibliotekarza, ponieważ nie otrzymują wcześniej informacji o katalogu. 3. Brak komunikatów wizualnych Użytkownicy nie wiedzą, czy mogą przeglądać książki. Regał wydaje się miejscem na książki zarezerwowane.

fot.10 źródło własne

Analiza wnętrza biblioteki

4.2.4 Analiza procesu wypożyczania książki

Scenariusz A Droga 2

Celem analizy procesu wypożyczania książek było określenie etapów tego procesu oraz rodzaju doświadczeń użytkowników. Proces wypożyczenia książki analizowano, posługując się schamatami. Zostały na nich zaznaczone ścieżki, jakie wykonuje użytkownik oraz bibliotekarz w dwóch scenariuszach: 1. Użytkownik korzysta z katalogu internetowego 2. Użytkownik nie korzysta z katalogu internetowego

2 3

Poniższe schematy pokazują ścieżkę użytkownika, w zależności od scenariusza. I. Scenariusz A — użytkownik korzysta z katalogu internetowego Scenariusz A Droga 1

4 1

Scenariusz A Droga 3

3 2

4 1

ścieżka wypożyczającego ścieżka bibliotekarza punkt z dostępem do katalogu

Analiza wnętrza biblioteki

II. Użytkownik nie korzysta z katalogu internetowego

Wnioski

Scenariusz B Droga 1

Na przedstawionych schematach, można zauważyć, że istnieje pięć dróg, które prowadzą do wykonania nieskomplikowanej usługi, jaką jest wypożyczenie książki. Użytkownik niekorzystający z katalogu internetowego przechodzi przez 7 etapów: 1. Wchodzi do biblioteki 2. Idzie do bibliotekarza 3. Zostaje odesłany do katalogu 4. Korzysta z katalogu 5. Wypisuje rewers 6. Idzie do bibliotekarza 7. Wychodzi z biblioteki. Użytkownik korzystający z katalogu internetowego przechodzi przez 5 etapów: 1. Wchodzi do biblioteki 2. Korzysta z katalogu 3. Wypisuje rewers, 4. Idzie do bibliotekarza 5. Wychodzi z biblioteki

Scenariusz B Droga 2

Na trudności w procesie wypożyczania mają wpływ: 1. Struktura biblioteki (niedostępny magazyn ze zbiorem na piętrze) 2. Zagospodarowanie przestrzeni biblioteki Jak powinna wyglądać najszybsza i intuicyjna ścieżka?

ścieżka wypożyczającego ścieżka bibliotekarza punkt z dostępem do katalogu Najkrótsza droga

Analiza wnętrza biblioteki

Podsumowanie Z przeprowadzonej obserwacji oraz analizy zarówno przestrzennej biblioteki, jak i zebranych danych statystycznych, mogę z łatwością odpowiedzieć na postawione wcześniej pytanie „Czy sposób zagospodarowania przestrzeni w bibliotece odpowiada na potrzeby jej użytkowników?” Odpowiedź brzmi — nie do końca. Podczas obserwacji zauważyłyśmy wiele problemów, które w efekcie wpływają na poczucie dyskomfortu wśród użytkowników biblioteki. Począwszy od niewygodnego sprzętu wyposażenia, przez szary ponury klimat wnętrza, kończąc na skomplikowanym procesie wypożyczenia książki. Mimo czynników, które wpływają na niskie poczucie komfortu, wnętrze biblioteki posiada również kilka plusów. Czytelnia ma dużą powierzchnię, jest wyodrębniony pokój komputerowy, personel posiada swoje osobne pomieszczenie a cała biblioteka jest dobrze oświetlona dzięki przeszkolonym ścianom. Wprowadzenie zmian odpowiadających na problemy, mogłoby podnieść jej funkcjonalność.

4.3 Analiza potrzeb użytkownika „Nikt nie pokaże twojemu klientowi, co działa, a co nie, co się podoba, a co niepokoi, co angażuje lub nudzi użytkownika lepiej niż on sam”. Carol Barnum

Po wykonaniu analizy dotyczącej wnętrza biblioteki została wykonana analiza skupiona na użytkowniku. Metodami, użytymi do jej przeprowadzenia były: 1. Obserwacja 2. Ankieta 3. Wywiady 4. Spotkanie warsztatowe z pracownikami biblioteki

4.3.1 Obserwacja Metoda obserwacji prowadzona jest zazwyczaj w celu poznania użytkownika, tego jak zachowuje się w naturalnym środowisku. Dzięki niej badacz jest w stanie dokładnie zidentyfikować etapy procesu, przez który przechodzi użytkownik. Ważną cechą tej metody, jest fakt, że badacz nie ma wpływu na podejmowane wybory badanego, dzięki czemu można trafnie odwzorować rzeczywistość. Podczas mojej analizy dokonałam obserwacji ukrytej, uczestniczącej. To znaczy, że osoby badane nie wiedziały, o przebiegu obserwacji ich zachowań. Stałam się również członkiem badanej grupy, wykonując podobne czynności, dzięki czemu mogłam lepiej wcielić się w dane sytuacje i lepiej zrozumieć zachodzące procesy.

Analiza społeczna

Do obserwacji posłużyły mi również nagrania wideo z kamer znajdujących się w czytelni oraz pokoju komputerowym. Nagrania sięgały okresu dwóch tygodni, dzięki czemu mogłam ustalić ilość osób, w jakich porach i dniach najczęściej korzystali z biblioteki oraz jakie wykonywali czynności. Podczas obserwacji chciałam się dowiedzieć: 1. Kim jest użytkownik biblioteki 2. Co robi w bibliotece 3. Co ma ze sobą 4. Jak siedzi 5. Ile średnio czasu spędza w bibliotece Kim jest użytkownik biblioteki? Najliczniejszą grupą, korzystającą z biblioteki są studenci Akademii. Co robi? 1. Czyta 2. Pracuje na laptopie 3. Przegląda zbiory Co ma ze sobą? 1. Książki, magazyny 2. Przybory do notatek 3. Ubrania 4. Laptop Jak siedzi? 1. Garbi się, podpiera głowę łokciami 2. Siedzi na krawędzi krzesła

4.3.2 Ankieta Badanie ankietowe pozwala na poznanie informacji obiektywnych, które można uzyskać od dużej liczby respondentów. Celem użycia przeze mnie tego badania było zdobycie podstawowej wiedzy na temat sposobów korzystania z biblioteki. Pytania dotyczyły: 1. Kierunku studiów 2. Czy wypożycza książkę 3. Czy korzysta z biblioteki 4. Jak często korzysta z biblioteki 5. Rodzaje wykonywanej pracy w bibliotece Elektroniczny arkusz ankiety został rozesłany do studentów, drogą mejlową, za pośrednictwem dziekanatów wydziałowych. W badaniu wzięło udział 89 osób, byli to studenci Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Poniżej przedstawię wyniki ankiety.

Procentowy udział użytkowników biblioteki ze względu na kierunek studiów

Procentowy udział użytkowników biblioteki ze względu na wypożyczajączych i niewypożyczających

35,9%

82,1%

28,4%

nie wypożycza

malarstwo

wypożycza

17,9%

17,2% grafika warsztatowa

Jak długo przebywa w bibliotece? Około 1,5 godziny

projektowanie graficzne

18,8%

wzornictwo

Analiza społeczna

Podział respondentów ankiety na:

Procentowy udział użytkowników biblioteki ze względu na korzystających i niekorzystających

89,6%

procentowy udział w wykonywanych czynnościach wszystkich uzytkowników

66,7% 41,7%

skanowanie

praca na komputerze

64,2%

Wnioski

7,5%

nie korzysta

56,7%

1-2 razy

Procentowy udział użytkowników biblioteki ze względu na częstotliwość korzystania z niej

niekorzystający

korzystający

10,4%

27,8%

praca w skupieniu

przeglądanie książek, magazynów

36,1%

Najliczniejszą grupą korzystającą z biblioteki są studenci wydziału projektowego. Najwięcej respondentów korzysta z biblioteki 2 razy w miesiącu, jednak większość z nich nie wypożycza żadnej książki. Najczęściej wykonywaną czynnością jest przeglądanie magazynów i książek. Świadczy to o tym, że studenci czerpią inspirację z książek, dlatego dużym problemem jest projekt architektoniczny biblioteki, który zakłada, że książki nie są ogólnodostępne.

Analiza społeczna

4.3.3 Wywiady indywidualne Wywiady indywidualne zwane również wywiadami pogłębionymi, stosuje się do badań społecznych, w celu zrozumienia i wyjaśnienia zachowań badanych. Jest to jedna z podstawowych technik jakościowych, polegająca na rozmowie w „cztery oczy” badacza z badanym w celu uzyskania szczegółowych informacji (w tym opinii) na określony temat. Tę technikę wykorzystuje się również w celu dotarcia do istoty badanej rzeczy oraz otrzymania pogłębionych informacji, które trudno było uzyskać innymi metodami, np. ankietą. Wywiady stanowią bardzo dobrą bazę do opracowania person, czyli archetypów użytkowników, ponieważ bardziej niż inne metody skupiają się na samym badanym, jego emocjach, motywacjach, przemyśleniach i doświadczeniach. Celem przeprowadzenia przeze mnie wywiadów, było głębsze poznanie doświadczeń użytkownika z biblioteką. Udało mi się dostrzec kwestie, które do tej pory nie były zauważalne. Wywiady przeprowadziłam zarówno z pracownikami biblioteki, jak również ze studentami oraz wykładowcami. W mojej analizie posłużyłam się wywiadami pogłębionymi swobodnymi, to znaczy, że zakresem tematycznym była biblioteka, jednak w toku rozmowy formułowałam pytania tak, aby dowiedzieć się jak najwięcej o danym respondencie, w kontekście korzystania z biblioteki.

Pytania jakie zadawałam, dotyczyły: 1. Powodu niekorzystania z biblioteki 2. Komfortu korzystania z biblioteki 3. Komfortu podczas procesu wypożyczenia książki 4. Atmosfery panującej w bibliotece Poniżej przytoczone zostały wybrane cytaty.

Wybrane cytaty dotyczące powodów niekorzystania z biblioteki

„Nie ma tam interesujących mnie książek. Lubię czytać fantastykę”

„Mało książek, które by mnie zainteresowały, wolę korzystać z Biblioteki Śląskiej”

„Nie wypożyczam książek, wolę je kupić... Nie lubię pilnować terminu oddania”

„Nikt nie wymaga ode mnie czytania książek... Z wykładów wynoszę wystarczającą wiedzę...”

„Biblioteka jest za daleko. Podczas zajęć nie mam czasu, a kiedy mam okienko wolę coś zjeść”

„Nie mam potrzeby, może jakby była tam jakaś przestrzeń, gdzie mogę odpocząć, to bym poszedł”

Analiza społeczna

Wybrane cytaty dotyczące odczuwania komfortu korzystania z biblioteki

Wybrane cytaty dotyczące odczuwania komfortu podczas procesu wypożyczenia książki

„Dla mnie najgorsze jest to, że nie czuję się tam w żaden sposób komfortowo. Chodzi mi o ten punkt obserwacyjny w kącie czytelni... nie rozumiem, dlaczego musimy być obserwowani w pomieszczeniu, gdzie i tak NIE MA książek... Co wyniesiemy krzesła? jak i tak stoją bramki... ”

„Najgorszym punktem przy wypożyczaniu książki jest to, że trzeba ją sobie odnaleźć w katalogu, o którym nikt nie wie... Włączyć komputer... Często pod wpisywanymi hasłami nie wyskakują pożądane pozycje. Czasami po prostu daję sobie luz i nawet nie próbuję”

„Najgorsza jest ta obserwacja, nie lubię tego. Czuję się jakbym miał coś ukraść, zepsuć... nie wiem ”

„Dla mnie najbardziej mylące jest to, że są tam dwa stanowiska. Nie do końca wiem zawsze do kogo podejść... zostaje odsyłany do katalogu, ale nie wiem, gdzie jest”

„Często korzystam z biblioteki. Lubię pracować tam w ciszy, ale największym problemem jest to, że nie mogę ładować tam laptopa, bo jest jakiś dziwny zakaz korzystania z gniazdek... To bardzo utrudnia mi pracę, a w zasadzie ją przerywa. Tak samo, kiedy zgłodnieję...”

„Szkoda, że nie ma podziału na jakieś strefy, gdzie można się odstresować, zrelaksować albo przespać ”

„Nie mam raczej problemu... nigdy nie korzystałam z katalogu, chociaż wiem, że bibliotekarki odsyłają niektórych. Mnie zawsze pomogły... zawsze były miłe i pomocne... chociaż niewygodne są te stanowiska w dwóch różnych miejscach...”

„Nigdy nie wiem, ile muszę czekać na książkę, kiedy Pani bibliotekarka idzie na magazyn, i trochę czuję się jak głupek, bo nie mam co z sobą zrobić, jakby było jakieś zajęcie dla takich jak ja albo strefa zabawy nie wiem, czułbym się lepiej”

Analiza społeczna

Wybrane cytaty dotyczące odczuwania panującej atmosfery w bibliotece

5. Definiowanie 5.1 Definiowanie problemów Wyniki z przeprowadzonych wywiadów

„Panuje tam martwa atmosfera, nic tam się nie dzieje. Głupotą jest to, że książki są w magazynie, wolę sobie sama poszukać coś, bo nie wiem, czy książka mi się spodoba, a czasami odczuwam niechęć personelu podczas pomocy wyszukania książki, że już nie wspomnę o tej obserwacji...”

„Przestałem chodzić do biblioteki, kiedyś zostałem nieźle zjechany i zmierzony wzrokiem przez personel, bo miałem czelność włączyć ładowarkę do kontaktu”

„Wieje tam trochę nudą... nic się nie dzieje, jest wiecznie ciemno i nikogo nie ma... jak sie wejdzie, to niby Panie bibliotekarki są miłe, ale nie zarażają jakąś szczególną chęcią do przebywania tam... to nie wpływa korzystnie na wizerunek, zamiast zachęcać do czytania, to utrwala w przekonaniu, że książki są nudne...” „Kiedy wchodzę do biblioteki, to jakaś zła aura mnie dotyka... naraz tracę chęci do czytania, jest tam ciemno, smutno i nieprzyjemnie, zero inspiracji”

„Kiedy czytam, lubię napić się przy tym kawy, nie powinno się traktować książki jak eksponatu w muzeum... wolę spędzić czas w restauracji na piętrze”

„Jest tam cicho, więc mogę spokojnie pracować, jednak jest to w końcu biblioteka dla studentów, ale rzadko widzę, żeby korzystali z czytelni.’’

1. Kłopotliwy proces wypożyczania książki 2. Wyniesienie książek do niedostępnego dla studentów magazynu 3. Niedostateczna promocja biblioteki wśród studentów 4. Niska potrzeba korzystania z książek wśród studentów 5. Niewystarczająca informacja o katalogu 6. Biblioteka nie prowadzi działań wybiegających poza jej tradycyjną rolę (funkcję) 7. Brak możliwości ładowania laptopów w czytelni 8. Brak możliwości jedzenia w czytelni 9. Brak podziału na strefy Dzięki wywiadom udało mi się zdefiniować kolejny bardzo ważny problem, jakim jest brak możliwości ładowania laptopa w czytelni. Sprawia on duży dyskomfort podczas korzystania z niej oraz wpływa na negatywny odbiór biblioteki. Podczas rozmowy z kierownikiem biblioteki, dowiedziałam się o działaniach, jakie prowadzi biblioteka. Są to wydarzenia skierowane dla mieszkańców okolicy jak na przykład warsztaty dla dzieci lub wystawy. Nie ma żadnych działań aktywizujących studenta. Wszystkie te wydarzenia miały jednak przebieg w innej przestrzeni, niezwiązanej z biblioteką, więc może dlatego studenci nie utożsamiają jej z miejscem, gdzie można przeprowadzać tego typu akcje. Respondenci wskazali również dosyć prozaiczny problem, jakim jest zakaz jedzenia i picia w czytelni. Żyjemy w czasach, gdzie księgarnie, w których kupuje się nowe książki, wydzielają przestrzeń do swobodnego czytania, oferując tym samym zakup dobrej kawy. Ważne było stwierdzenie podczas przeprowadzanych wywiadów „nie powinno się traktować książki jak eksponatu a biblioteki jak muzeum”. Kolejnym ważnym wnioskiem jest brak zainteresowania biblioteką. Jest to spory problem, biorąc pod uwagę, że nie jest to biblioteka publiczna a uniwersytecka. Powinna więc być sercem uczelni, które tętni życiem.

Definiowanie wniosków

Działania podejmowane przez bibliotekę ASP Odwołując się do podanych przeze mnie przykładów bibliotek partycypacyjnych, skupiłam się na działaniach prowadzonych przez bibliotekę ASP w Katowicach, w kontekście akcji, które jednoczyłyby społeczność uczelni. Jako członek tej społeczności, nie kojarzyłam żadnych akcji prowadzonych przez bibliotekę, dlatego przeprowadziłam wywiad z kierownikiem biblioteki, w celu uzyskania informacji. Biblioteka ASP organizuje różnego rodzaju wydarzenia, jednak są one skierowane głównie dla mieszkańców okolicy, a w szczególności dzieci. Jednym z wydarzeń było tworzenie dinozaurów z wycinanek przez dzieci lub wystawa grafik. Jednak żadne z tych wydarzeń nigdy nie było przeprowadzane w przestrzeni biblioteki, nawet projekcja filmu stworzonego jako pomoc podczas szkolenia bibliotecznego odbywała się w innych salach. Na podstawie zebranych wniosków z przeprowadzonej analizy społecznej, dokonałam stworzenia person. Stanowiły one bazę dla dalszego procesu projektowego.

Persona Personą nazywa się stworzony na podstawie zgromadzonych danych, obraz użytkownika, w postaci perswazyjnego opisu jego cech, umiejętności, doświadczeń, potrzeb i celów. Personie nadaje się imię oraz przypisuje sugestywną fotografię, jak również tworzy krótką biografię. Persony są tworzone na podstawie wyników przeprowadzonych badań. Doskonałymi metodami, dzięki którym badacz jest w stanie zebrać odpowiednie informacje, są między innymi obserwacja, analiza danych zastanych, jak również wywiady pogłębione. Podstawowym celem person jest skupienie uwagi na realnych potrzebach ludzi, jakie mają problemy oraz oczekiwania. Dzięki ciągłemu sięganiu do nich podczas procesu projektowania, projektant ma pewność, że tworzy rozwią-

zanie, które jest oparte na prawdziwych danych. Na podstawie Person, można stworzyć ścieżki użytkowników. Ścieżka użytkownika Narzędzie pokazujące każdy, nawet najdrobniejszy aspekt, od chwili, kiedy użytkownik zacznie się zastanawiać nad skorzystaniem z usługi, przez proces decyzyjny prowadzący do nas, przez kompletny obraz akcji podejmowanych w czasie usługi, po jej porzucenie. Jest to więc diagram z kolejnymi zadaniami, jakie wykonuje persona, ze szczególnym uwzględnieniem towarzyszących emocji, przemyśleń oraz trudności na różnych etapach procesu i w różnych punktach styku z usługą. Cel użycia tego narzędzia w definiowaniu wniosków: 1. Wizualizacja oraz lepsze zrozumienie procesów zachodzących w bibliotece 2. Zobrazowanie kroków użytkowników 3. Poznanie emocji użytkownika oraz napotykanych trudności

Na kolejnych stronach przedstawię stworzone na podstawie analizy persony oraz ścieżkę, jaką muszą przejść w zależności od dobranego do ich potrzeb scenariusza. Wyszczególniłam 4 typy person, studentów oraz pedagoga ASP w Katowicach. Studentkę, która korzysta z czytelni w celu napisania pracy licencjackiej, studenta, który chce szybko wypożyczyć książkę oraz dwie persony pokazujące ścieżki, jakie przechodzą podczas zaprojektowanych przeze mnie rozwiązań, dotyczących nowych usług biblioteki.

Definiowanie wniosków

Karolina

Scenariusz użytkownika

Studentka 3 roku wzornictwa, 22 lata

Scenariusz 1

Biografia: Mieszka z rodzicami, na uczelnię dojeżdża samochodem. Lubi ładne, dobrze oświetlone i przestronne wnętrza. Interesuje się architekturą wnętrz.

Ma trzygodzinne okienko, postanawia skorzystać z biblioteki i pisać swoją pracę licencjacką, korzystając przy okazji z książek. Bateria w laptopie wystarczy jej na godzinę, ale ma przy sobie ładowarkę.

Potrzeby i cele: Chce się dobrze czuć w każdej sytuacji. Pragnie zostać dobrym projektantem, dlatego ciągle się rozwija. Co ją drażni: Dyskomfort i marnowanie czasu.

Kroki

Wchodzi do biblioteki

Chce

Zajmuje miejsce

Podchodzi

Pracuje

Chce

zmienia miejsce pracy albo wychodzi z biblioteki

laptop

wieszak

brak wieszaków

Chce

mało dostępnych książek

zbiór w magazynie

gniazdek

jes ro

Emocje

uczucie obserwacji

zmieszanie

złość

rozczarowanie

Definiowanie wniosków

Mateusz

Scenariusz użytkownika

Student 1 roku projektowania graficznego, 21 lat

Scenariusz 1

Biografia: Mieszka z kolegami niedaleko uczelni. Lubi imprezować i spędzać czas z przyjaciółmi. Jego dziadek jest scenarzystą oraz największym idolem.

Chce wypożyczyć książkę o projektowaniu animacji, nie wie jeszcze dokładnie jaką, ale wierzy, że bibliotekarki coś mu zaproponują. Śpieszy się, ponieważ chce zdążyć, żeby kupić prezent na urodziny dziadka.

Potrzeby i cele: Po licencjacie chce podjąć studia na 2 kierunku (sztuka mediów). Jego celem jest zdobycie prestiżowej pracy. Co go drażni: Brak uprzejmości. Komplikowanie prostych rzeczy i nuda.

Czas trwania usługi nawet do 20 minut

Kroki Wchodzi do biblioteki

Trudności

wana

Wybiera stanowisko

dwa stanowiska

Podchodzi do bibliotekarza

Prosi o pomoc bibliotekarza

Zostaje odesłany do kataklogu

nie wie gdzie

Odnajduje punky z dostępem do katalogu

Włącza komputer

Wyszukuje pozycji

Wypisuje rewers

Wyłącza komputer

Idzie do bibliotekarza

Oczekuje na książki

wydłużenie czasu ok. 3 minuty

nie wie jak długo musi czekać

zdenerwowanie

Emocje

zakłopotanie niepewność zagubienie

zakłopotanie zawstydzenie

Otrzymuje książki

Wychodzi z biblioteki

Definiowanie wniosków

Problemem budzącym niejasność, jest obecność dwóch stanowisk umiejscowionych w różnych miejscach czytelni. Skutkuje to również wydłużeniem ścieżek zarówno wypożyczającego, jak i bibliotekarza, czego efektem jest dłuższy czas wykonania usługi.

jak jest

Kolejnym problemem wynikającym z takiej aranżacji przestrzeni, jest uczucie ciągłej obserwacji, co w efekcie powoduje dyskomfort. Argumentacją obecnego ustawienia jest poczucie konieczności pilnowania przez bibliotekarza spokoju w czytelni. Jednak podczas prowadzonej przeze mnie analizy wynika, że studenci potrafią zachować się w sposób adekwatny do miejsca, jakim jest biblioteka.

przeszklona ściana

Dodatkowym atutem jest fakt, iż biuro personelu biblioteki posiada przeszkloną szybę, więc przeniesienie stanowiska z czytelni nie sprawi nagłego braku kontroli. Błędem, przez który ta widoczność byłaby zakłócona, jest ustawienie regału, jednak można to bezproblemowo zmienić, przestawiając go. jak może być Przeniesienie stanowiska bibliotekarza z czytelni do pomieszczenia, gdzie znajduje się biuro personelu, sprawi, że czytelnia zyska miejsce z łatwym dostępem do wtyczki z prądem oraz podział na strefę ciszy i relaksu.

przeszklona ściana

jes ro

wyodrębnienie strefy relaksu ścieżka bibliotekarza ścieżka wypożyczającego ścieżka do komputera z katalogiem

Definiowanie wniosków

Sylwia

Scenariusz użytkownika

Studentka 3 roku malarstwa, 24 lata

Scenariusz 1

Biografia: Pochodzi z małej miejscowości, wynajmuje sama mieszkanie niedaleko uczelni. Bardzo lubi spędzać czas z koleżankami z roku. Fascynuje ją fantastyka i gry planszowe.

Wchodząc na uczelnię, zauważyła plakat o wydarzeniu w bibliotece, dotyczące nowej książki. Myśli, że może to być świetna forma spędzenia czasu z koleżankami. Postanawia szybko przekazać im tę informację.

Potrzeby i cele: Pragnie zostać dobrą artystką. Lubi spędzać czas w gronie przyjaciół.

Uwagi 1. Zarówno bibliotekarz, jak i studenci mają możliwość wyboru tematyki wydarzenia 2. Biblioteka powinna być odpowiedzialna za udostępnienie informacji w internecie 3. Wydarzenie powinno być cykliczne 4. Biblioteka udostępnia relację z wydarzenia na swojej stronie na Facebooku

Co ją drażni: Przebywanie w samotności. Kiedy ktoś narzuca jej swoje zdanie.

Cel Wyjście biblioteki za zewnątrz, zachęcenie do korzystania z niej, poprawa wizerunku.

Kroki Czyta plakat z informacją o wydarzeniu

Przekazuje informacje znajomym

Trudności ciekawość

wana

Podejmują decyzję o wzięciu udziału

Idą razem na wydarzenie

Wchodzą do biblioeki

Poznają nowych znajomych

radość, zadowolenie

Biorą aktywny udział

satysfakcja

Koniec wydarzenia

Wychodzą z bibioteki

zadowolenie

Ogląda relację na Facebooku

radość

jes Emocje

Definiowanie wniosków

Scenariusz użytkownika

Uwagi 1. Koc powinien zostać wypożyczany na zasadzie wzajemnego zaufania 2. Warunkiem wypożyczenia koca jest równoczesne wypożyczenie dowolnej książki

Scenariusz 2 Ma dwugodzinne okienko na uczelni, jest ładna pogoda. Sybilla dowiedziała się o możliwości wypożyczenia koca w bibliotece. Wraz z koleżankami postanawiają skorzystać z tej usługi.

Cel Poprawa wizerunku biblioteki, jako przyjaznej, miłej, motywacja do korzystania z książki.

Kroki Czyta na FB o możliwości wypożyczenia koca

Trudności

wana

Przekazuje informacje znajomym

ciekawość

Idzie do biblioteki

Wypożycza koc oraz książkę

Używa koca na dziedzińcu uczelni

zadowolenie, relaks

Kończy używanie koca

relaks

Oddaje koc (oraz książkę)

Wychodzi z biblioteki

zadowolenie

jes Emocje

Definiowanie wniosków

Zbigniew

Scenariusz użytkownika

Wykładowca, kierownik pracowni, 57 lat

Scenariusz 1

Biografia: Pochodzi z Krakowa, razem z żoną mieszka w Katowicach. Ma córkę, która studiuje rzeźbę w Gdańsku oraz syna, który studiuje prawo w Katowicach. Od dziecka czytał im na dobranoc książki.

Zaczyna się nowy semestr, Zbigniew nie chce znowu pokazywać studentom listy wymaganych książek, która i tak ich nie zainteresuje. Postanawia przeprowadzić pierwsze zajęcia w bibliotece, prezentując studentom książki. Prosi w tym celu o wcześniejsze przygotowanie pozycji przez bibliotekarza.

Potrzeby i cele: Przekazanie wiedzy dzieciom oraz studentom. Chce, aby jego dzieci wyrosły na dobrze ułożonych ludzi. Dąży do utrzymania prestiżu swojej pracowni.

Uwagi 1. Pedagog przekazuje wcześniej przygotowaną listę z książkami oraz prosi bibliotekarza o przygotowanie ich na wyznaczony dzień. Cel Prezentacja książek, motywacja do korzystania z nich.

Co go drażni: Brak chęci samokształcenia się wśród niektórych studentów oraz słabe projekty.

Kroki Przygotowuje listę książek

Trudności

wana

Emocje

Przekazuje listę pracownikowi biblioteki

Uzgadnia termin prezentacji

Przychodzi ze studentami do biblioteki

Prezentuje oraz poleca książki

satysfakcja

Kończy prezentację

Dziękuje bibliotekarzowi

Wychodzi z biblioteki

zadowolenie

Definiowanie wniosków

5.2 Spotkanie w bibliotece Cel: 1. Przedstawienie personelowi biblioteki przeprowadzonej analizy 2. Zaproponowanie zorganizowania wydarzenia dotyczącego promocji książki. Przedstawienie procesów zachodzących w bibliotece za pomocą schematów ścieżek użytkowników pozwoliło na ich lepsze zrozumienie oraz zauważenie, w których punktach styku użytkownika z usługą biblioteki występują problemy. Aby potwierdzić wiarygodność przedstawionych przeze mnie procesów, postanowiłam zorganizować spotkanie z pracownikami biblioteki oraz pedagogami uczelni. Na spotkaniu zaprezentowałam przeprowadzoną analizę oraz zebrane wnioski, a przedstawione przeze mnie procesy okazały się prawdziwe. Dyskusja jaka wyniknęła podczas spotkania, pozwoliła mi, na odkrycie niezauważonych przeze mnie wcześniej problemów. Personel biblioteki wskazał na to, że dużym problemem jest brak współpracy pomiędzy bibliotekarzami a pedagogami. Chodzi tutaj o niezgłaszanie propozycji zakupu nowych książek, mimo że bibliotekarz wysyła do pedagogów prośbę o stworzenie listy. Efektem tego, jest brak odpowiednich książek. Biorący udział w spotkaniu pedagodzy przyznali, że kiedy pojawia się ciekawa pozycja, proponują studentom wspólne zakupienie jej z księgarni internetowej, zapominając o tym, żeby zaproponować zakup bibliotece. Bardzo ważnym zdaniem podczas rozmowy było stwierdzenie, że proces rozwoju biblioteki stanowią „naczynia połączone”, oznacza to, że jest on utrudniony lub prawie niemożliwy, jeżeli nie będzie uwzględniał potrzeb wszystkich korzystających z tej instytucji: bibliotekarzy, studentów, pedagogów oraz użytkowników zewnętrznych.

Na spotkaniu zostały przedstawione rozwiązania występujących problemów oraz cel, który ma zostać wspólnie uzyskany. Cel wprowadzenia zmian: 1. Zmiana wizerunku biblioteki (na przyjazną, miłą) 2. Zachęcenie do korzystania z biblioteki oraz jej zbiorów

Rekomendowane zmiany: 1. Partycypacja biblioteki — wyjście biblioteki na zewnątrz 2. Zmiana organizacji przestrzeni — poprawa komfortu 3. Udostępnienie możliwości korzystania z prądu w czytelni — poprawa komfortu Dyskusja pozwoliła na określenie: 1. Czy analiza dotyczyła wszystkich elementów procesów odbywających się w bibliotece 2. Opinii personelu na temat procesów przedstawionych w analizie 3. Poznanie preferencji „biblioteki” co do planowanych wydarzeń

Problemy występujące w bibliotece 1. Nie ma odpowiednich lektur, ponieważ pedagodzy nie zgłaszają sylabusa 2. Pedagodzy nie korzystają z biblioteki 3. Brak samodzielności ze strony studentów, przy wyszukaniu pozycji (katalog) 4. Studenci nie widzą korzyści z czytania oraz przebywania w bibliotece Wnioski: 1. Brak współpracy pomiędzy „biblioteką” a pedagogami 2. Brak pomysłu ze strony biblioteki na autopromocję

fot.10 źródło własne

Definiowanie wniosków

5.3 Podsumowanie

Podsumowanie

Podsumowanie wniosków zebranych podczas analizy

Ostatecznie dokonałam połączenia spójnych grup problemów oraz wytypowałam główne problemy, wpływające na negatywny odbiór biblioteki, oraz braku zachęty do korzystania z niej.

W celu lepszej weryfikacji wszystkich zebranych przeze mnie problemów dokonałam ich kategoryzacji.

Organizacja przestrzeni + regulamin Promocja 1. Niedostateczna promocja biblioteki wśród studentów

Rozwój 1. Brak działań aktywizujących studenta

Społeczność 1. Niska potrzeba korzystania z książek wśród studentów 2. Mała frekwencja w bibliotece

Organizacja przestrzeni 1. Kłopotliwy proces wypożyczania książki 2. Wyniesienie książek do niedostępnego dla studentów magazynu 3. Brak podziału na strefy 4. Brak możliwości ładowania laptopa w czytelni

Regulamin 1. Zakaz picia oraz jedzenia w czytelni

1. Wyniesienie książek do niedostępnego magazynu 2. Kłopotliwy proces wypożyczania książki 3. Brak podziału na strefy (relaksu, ciszy) 4. Brak możliwości ładowania laptopa w czytelni 5. Zakaz picia i jedzenia w czytelni Społeczność + rozwój + promocja 1. Brak działań skierowanych (aktywizujących) studenta 2. Niska potrzeba korzystania z książek wśród studentów 3. Niedostateczna promocja biblioteki wśród studentów Z racji tego, że dyplom okazał się podwójnym, moim zakresem był projekt społeczny, dlatego skupiłam się na zaprojektowaniu rozwiązania związanego z brakiem działań promocyjnych biblioteki.

V. Propozycje projektowe

Projekt

6. Cel projektu:

Obszary prowadzonych działań:

1. Dokonanie pozytywnych zmian w otoczeniu, w którym działają. 2. Zachęcenie do korzystania poprzez przybliżenie dodatkowych funkcji biblioteki 3. Zwiększenie motywacji do czytania książek oraz przebywania w bibliotece

1. Przestrzeń — Stanowiska z dostępem do prądu Wystarczyła rozmowa z administratorem uczelni, aby dowiedzieć się, że zakaz korzystania z prądu w czytelni nie istnieje. Dzięki udostępnieniu większej ilości stanowisk z dostępem do prądu w czytelni, wydzielenie stref poprzez zakup dodatkowych elementów wyposażenia oraz zmianie stanowiska bibliotekarza, zwiększy się komfort użytkowników biblioteki.

Założenia projektu: 1. Zachęcający ludzi do jednoczenia się i wspólnej zabawy 2. Uniwersalny, odpowiadający różnym tematykom i rodzajom wydarzeń 3. Udostępniający wiedzę o książkach 4. Wpływający na motywację 5. Pozostawienie w bibliotece czegoś, co zachęca do korzystania z niej Zakres projektu: 1. Projekt zmian, zwiększających komfort użytkowania biblioteki 2. Projekt nowych usług biblioteki, możliwość wypożyczenia koca, organizacja wydarzeń w bibliotece 3. Projekt trzech wydarzeń promocyjnych — warsztaty, spotkanie z autorem, promocja książki

2. Społeczność — Lekcja biblioteczna Prezentacja sylabusa rozwiąże problem z ewentualnym brakiem jakiejś pozycji. Dzięki temu działaniu zacieśni się również współpraca pomiędzy pedagogami a bibliotekarzami. 3. Promocja biblioteki (partycypacja) W odpowiedzi na stworzony dzięki analizie obraz użytkownika, biblioteka powinna „wyjść” na zewnątrz. Stworzenie procesu promocji biblioteki oraz zachęcania do czytelnictwa poprzez organizację wydarzeń: spotkań, wykładów, promocji książki, warsztatów itp. w bibliotece.

Projekt

przestrzeń

promocja

Definiowanie wnioski

spotkanie w bibliotece

ankieta

wywiady

obserwacja

Analiza metody

warsztaty szycia książki

promocja książki, studenta

społeczność

spotkanie z autorem

zakres dyplomu możliwość wypożyczenia koca

lekcja biblioteczna przestawienie regału

przeniesienie stanowiska

zmiana rozporządzeń

podział na strefy

dostosowanie sprzętu

Strategia i zakres działań

współpraca wszystkich podmiotw

Proces projektowy, podział działań oraz zakres dyplomu

szanse biblioteki - dobry dostęp do światła dziennego - podział na 3 osobne pomieszczenia - duża przestrzeń czytelni - pokój komputerowy z miejscem na laptopy - bezpośredni kontakt z bibliotekarzem

zagrożenia biblioteki - niska frekwencja użytkowników - niskie poczucie intymności - ponury klimat - niewygodny sprzęt wyposażenia - niskie poczucie komfortu, związane z wydanymi zakazami - skomplikowany proces wypożyczania książki - niewykorzystany potencjał rozwoju - brak ścisłej współpracy pomiędzy podmiotami (bibliotekarz, pedagog, student)

Projekt

Czym jest działanie? Max Weber wyróżnił wśród działań – działanie społeczne, czyli „działanie, które bierze pod uwagę rzeczywiste lub spodziewane reakcje partnera i jest nieustannie modyfikowane w zależności od takich reakcji”.

fanpage, akcja „tratwa na oceanie dizajnu”

zakres dyplomu

organizacja wydarzeń

plecenie kocy (materiały recyklingowe

wspólne pranie kocy podział na strefy

parawany

hologram w bibliotece

sztuczna inteligencja

rozwiązania

panel LCD (katalog SEESEARCH)

Propozycje rozwiązań

społeczność

Działanie jest więc zachowaniem w określonym celu. Celem projektowanych przeze mnie wydarzeń jest stworzenie procesu, który spowoduje „wyjście” biblioteki na zewnątrz, zaczepienie studenta oraz zachęcenie do skorzystania z zaproszenia odwiedzenia jej. Dzięki temu wizerunek biblioteki zyska atrakcyjność oraz rozwój, a przebywanie wśród książek może wpłynąć na chęć sięgnięcia po nie.

W ramach projektu zaprojektowałam dodatkowe usługi, jakimi są możliwość wypożyczenia koca w bibliotece, prezentacja sylabusa przez pedagoga oraz możliwość organizacji wydarzeń w bibliotece przez studenta. Zorganizowane i przeprowadzone wydarzenia:

przestrzeń

promocja

Definiowanie wnioski

I. Spotkanie z autorem II. Warsztaty szycia książki III. Promocja książki oraz studenta Blueprint

spotkanie w bibliotece

ankieta

wywiady

obserwacja

Analiza metody

Schematy procesów rozwiązań zostały przedstawione przy pomocy narzędzia Blueprint. Pozwalają on na szczegółowe planowanie przebiegu usługi (jej elementów składowych, punktów kontaktu oraz roli personelu). Zawiera wszystkie elementy składające się na usługę, punkty kontaktu, oraz rolę personelu usługowego oraz technicznego. Odnosi się do działań zachodzących w trzech etapach – przed usługą, w trakcie oraz po zakończeniu usługi. Blueprint może pomóc w określeniu oczekiwań oraz doświadczeń użytkownika danej usługi. W efekcie powstaje schematyczny model danej usługi.

Projekt

6.1 Propozycje rozwiązań Możliwość wypożyczenia koca

-aktualizowanie informacji na fanpage -udzielanie informacji

administracja fanpage

Na następnej stronie został przedstawiony schemat (Blueprint) usługi wypożyczenia koca w bibliotece ASP w Katowicach.

utworzenie informacji na fanpage

Jednak zagrożeniem, mającym wpływ na problem w dostarczaniu usługi jest problem związany z utrzymaniem kocy w czystości. Pojawiła się tutaj niejasność, na temat tego, kto miałby być odpowiedzialny finansowo za pralnię.

linia interakcji

Projekt usługi został przyjęty bardzo pozytywnie, zanim została wdrożona, zarówno przez studentów, jak i pracowników uczelni. Świadczy o tym duże zainteresowanie oraz zebrane opinie na temat spędzania czasu podczas takiej formy aktywności, jaką jest czytanie na świeżym powietrzu.

-biblioteka ASP -fanpage FB biblioteki

Pomysł zrodził się podczas obserwacji zachowań studentów spędzających czas na dziedzińcu uczelni w okresie letnim. Dzięki dodatkowej usłudze biblioteka stworzy możliwość odpoczynku lub czytania książki na wolnym powietrzu, co pozytywnie wpłynie na sposób jej odbioru. Warunkowe wypożyczenie książki może zachęcić do jej przejrzenia przez osoby, które nie czują potrzeby korzystania z nich. Możliwe, że to działanie wpłynie motywująco na próbę wytworzenia nawyku czytania.

stanie ca

Cel: Pokazanie biblioteki jako miłej, przyjaznej. Usługa polega na możliwości wypożyczenia koca z czytelni „czytanie na trawie”. Koce powinny być wypożyczane na zasadzie wspólnego zaufania, jednak warunkiem otrzymania go jest wypożyczenie również dowolnej książki.

Blueprint Schemat (Blueprint) usługi – wypożyczanie usługi wypożyczenie koca koca w bibliotece

97 działania bibliotekarza

Projekt

Lekcja w bibliotece (prezentacja sylabusa) Cel: Prezentacja zbioru, motywacja do korzystania z książek.

linia interakcji

utworzenie sylabusa

przygotowanie sylabusa

druk listy

przekazanie informacji studentom

a b bl

Na następnej stronie został przedstawiony schemat (Blueprint) usługi prezentacji sylabusa w bibliotece ASP w Katowicach.

sylabus

Jak wygląda przebieg tego działania? Na początku semestru, pedagog odpowiednio wcześniej zwraca się do bibliotekarza o przygotowanie książek zgodnie z sylabusem pracowni. W dniu prezentacji wraz ze studentami udaje się do biblioteki w celu omówienia i polecenia im książek. Celem tego działania, jest pokazanie studentom ważnej dla nich literatury, „oswojenie” z biblioteką, jak również motywacja do korzystania z książek. Rozwiązuje ono równocześnie problem w braku komunikacji pomiędzy biblioteką a pedagogiem w kontekście zamawiania nowych książek.

prowadzenie prezenta i

Proces „lekcji bibliotecznej” opiera się na ścisłej współpracy między pedagogiami a bibliotekarzami.

Blueprint Schemat (Blueprint) usługi – wypożyczanie usługi prezentacji koca sylabusa w bibliotece

Projekt

Dodatkowymi rozwiązaniami, które mają znaczący wpływ na występujące problemy, jest założenie strony biblioteki na Facebooku oraz modyfikacja szkolenia bibliotecznego. Założenie fanpage biblioteki Celem założenia fanpage na Facebooku, jest stworzenie lepszej komunikacji między biblioteką a studentami. Dodatkowymi korzyściami płynącymi z prowadzenia strony na Facebooku jest prezentacja osiągnięć biblioteki, promocja zbiorów, dotarcie do szerokiej grupy odbiorców, integracja użytkowników, wspólna motywacja oraz pozytywny wizerunek biblioteki. Dodatkowym działaniem, prowadzonym na stronie może być akcja służąca do wspólnego polecania sobie ciekawych oraz pomocnych książek, motywując tym samym do czytania, jak również do wspólnej zabawy oraz współtworzenia tożsamości biblioteki. Działanie wymaga zaangażowania dwóch osób, polega ono na wykonaniu zdjęcia osobie pozującej z książką, jego idea przypomina nieco Fotobudkę. Modyfikacja szkolenia bibliotecznego Podczas spotkania z personelem biblioteki, wskazał on na problem z brakiem samodzielności wśród studentów podczas konieczności wyszukania jakiejś pozycji w katalogu internetowym. Niewątpliwie największym plusem biblioteki jest to, że użytkownik ma bezpośredni kontakt z bibliotekarzem, jednak musi on wykonać dużo pracy związanej z prowadzonym przez bibliotekę wydawnictwem, że czasami nie ma czasu na szukanie odpowiednich pozycji za studenta. Większość studentów nie wie, że istnieje katalog internetowy, ponieważ informacja o nim nie jest udostępniona w odpowiedni sposób, dlatego rozwiązaniem tego problemu jest modyfikacja szkolenia bibliotecznego, z naciskiem na szkolenie korzystania z katalogu internetowego. Prezentacja najchętniej wypożyczanych książek oraz dobierania odpowiednich słów „kluczy”. „Nowe szkolenie biblioteczne” zostało przetestowane i personel biblioteki zauważył większą samodzielność i zainteresowanie katalogiem wśród studentów pierwszego roku.

fot.11 źródło własne

101

gale ia na fanpage FB biblioteki

Projekt

-fanpage FB biblioteki

-utworzenie wydarzenia na fanpage -projekt i druk plakat w

Na następnej stronie został przedstawiony schemat (Blueprint) usługi organizacji wydarzenia w bibliotece ASP w Katowicach.

-udzielanie informacji o wydarzeniu -aktualizowanie informacji na fanpage

W proces organizacji wydarzenia mogą być zaangażowani również studenci oraz pedagodzy prowadzący pracownie Projektowania Plakatu. Biblioteka może zgłosić się do nich o przeprowadzenie konkursu na zaprojektowanie plakatu dotyczącego danego wydarzenia.

linia interakcji

Przeprowadzone przeze mnie wydarzenia w ramach prototypownia, mające na celu „wyjście” biblioteki na zewnątrz, pokazały, że jej wnętrze spełnia warunki na tego typu działania.

-ASP w Katowicach -fanpage FB biblioteki

Rozwiązaniem opartym na myśleniu projektowym, jest projekt współtworzenia tożsamości biblioteki, przez studentów, pedagogów i zainteresowane nią strony. Działanie, które zachęca użytkowników, aby stali się częścią tego miejsca. Współtworzenie jest również częścią procesu rozwoju, nowych usług i aranżacji przestrzeni, a także nowym sposobem korzystania z biblioteki. Powinna ona stać się miejscem dla studentów, nie dla książek. Zmiana polegająca na przesunięciu punktu ważności ze zbiorów na użytkowników. Stworzenie przestrzeni, która umożliwia studentom, pedagogom i bibliotece wspólną działalność.

uczestnictwo w wydarzeniu

Jedynymi działaniami promocyjnymi biblioteki, było organizowanie wydarzeń dedykowanych dzieciom. Brak jakichkolwiek wydarzeń związanych z aktywizacją studenta, sprawił, że nie kojarzą oni biblioteki, jako miejsca, gdzie coś się dzieje, co skutkuje złym odbiorem jej wizerunku. Dodatkowo dotychczasowe akcje nie miały miejsca bezpośrednio w przestrzeni biblioteki, dlatego nikt nie kojarzył jej z miejscem, które posiada duży potencjał rozwoju.

administracja fanpage

powrót do domu

Organizacja wydarzeń

Schemat (Blueprint) usługi organizacji wydarzenia w bibliotece

100

102

103

Projekt

6.2 Warsztaty szycia książki Pierwszym wydarzeniem mającym miejsce w przestrzeni biblioteki były warsztaty szycia książki. Warsztaty poprowadziła studentka Akademii Joanna Lewandowska. Cel: Pomoc w autopromocji studenta, wspólna zabawa, zachęcenie do korzystania z biblioteki oraz poprawa jej wizerunku. Udział w warsztatach wzięło 5 osób.

Podsumowanie Przeprowadzone warsztaty również spełniły cel i założenia projektu. Studenci zostali zachęceni do korzystania z biblioteki, co więcej, stali się „motorem napędowym’’ do podjęcia inicjatywy stworzenia wydarzenia. Czas spędzony razem i zabawa spowodowały zacieśnienie więzi między studentami oraz motywację do kolejnych inicjatyw. Wybrane cytaty użytkowników: „Było super, cicho jasno, kameralnie” „Fajnie, że w bibliotece można zorganizować takie rzeczy, jakby organizowała to uczelnia, to pewnie przyszłoby więcej studentów a tak każdy miał bezpośredni kontakt z Asią i materiałami, czułam się, jak byśmy nawet nie byli na uczelni tylko w domu” „Jak nauczę się też czegoś fajnego, zrobię takie same warsztaty!”

fot.12, 13, 14,15,16 źródło własne

104

105

Projekt

6.3 Spotkanie z autorem Spotkanie odbyło się w ramach promocji książki „Design tamtych czasów”, której autorem jest Wojtek Grabowski. Temat wydarzenia brzmiał „Doświadcz innego klimatu”, co miało dwuznaczne znaczenie. Pierwsze z nich nawiązywało do powrotu do klimatu minionych lat, ponieważ książka ukazuje wzornictwo czasów PRL. Drugie znaczenie nawiązywało do doświadczenia innego klimatu, jakim było przeprowadzenie wydarzenia w czytelni. Cel: Uświadomienie studentom, jak również zespołowi bibliotecznemu, że biblioteka może być miejscem na przeprowadzanie w niej tego typu wydarzeń, bez konieczności użycia lokalu zastępczego. Spotkanie składało się z trzech etapów: 1. Opowiadanie o książce oraz panel dyskusyjny 2. Przeprowadzenie quizu na temat wiedzy o czasach PRL 3. „Prywatki”, czyli poczęstunku. Podsumowanie Przeprowadzenie wydarzenia spełniło mój cel projektu, jakim było dokonanie pozytywnych zmian w bibliotece oraz uświadomienie sobie jej potencjału jako miejsca, gdzie można przeprowadzać spotkania. O powodzeniu świadczą zebrane przeze mnie opinie uczestników oraz kierownika biblioteki, który zdeklarował chęć organizacji takich wydarzeń, które aktywizują studenta, przeprowadzane w przestrzeni biblioteki. Na spotkanie z autorem przyszli również przypadkowi ludzie, siedzący na ławkach na terenie uczelni. Dzięki temu stworzone przeze mnie wydarzenie spełniło dodatkowo założenia budynku, jakim jest jednoczenie użytkowników. Kontakt z prezentowaną książką wpłynął na chęć jej przeczytania, o czym świadczy zainteresowanie wypożyczeniem jej bezpośrednio po wydarzeniu.

fot.17, 18, 19, 20, 21 źródło własne

106

107

Projekt

fot.24, 25, 26 źródło własne

Wybrane cytaty uczestników: „Nie wiedziałam, że w bibliotece mogą się dziać takie super rzeczy. Autor i książka byli bardzo ciekawi a koniec wydarzenia i to ciasto WZ to już bajka!” „Super pomysł, takie odgrywanie klimatu to coś nowego, pokazuje, że biblioteka posiada jakieś poczucie humoru i jest bardziej dla nas...” „Zachęciło mnie to do przychodzenia do biblioteki” „To, co miało miejsce na samym końcu, kiedy Pani Basia czytała nam bajki z rzutnika to jakiś sen... Nigdy nie pomyślałabym, że Pani kierownik biblioteki zostanie po godzinach swojej pracy ze studentami, po to, żeby spędzić z nimi po prostu czas. Dla mnie bomba czułam się jak małe dziecko i było to bardzo miłe doświadczenie!” fot.21, 22, 23 źródło własne

108

109

Projekt

6.4 Promocja książki „Cięcie – włosy ludu polskiego” Wydarzenie miało formę rozmowy, pomiędzy prowadzącym a autorką. Składało się ono z dwóch części, pierwsza polegała na rozmowie pomiędzy autorką a prowadzącą, która zadawała wcześniej przygotowane pytania. Drugą część stanowił panel dyskusyjny z uczestnikami spotkania. Cel: Promocja książki „Cięcie – włosy ludu polskiego”, której autorką i projektantką jest studentka ASP Joanna Ambroz. Książka została wydana w wydawnictwie Bosz. Elementem dodatkowym była obecność stylistki, która wykonywała chętnym fryzury, nawiązujące do tradycji słowiańskich. Tematem głównym spotkania była prezentacja procesu wydania książki, będąc jeszcze studentem. Autorka opowiedziała o swojej „podróży” od pomysłu do wdrożenia dzieła. W wydarzeniu wzięło udział 45 osób, były to również osoby spoza uczelni. Niektórzy uczestnicy spotkania sięgali po dostępne na regałach książki oraz przeglądali je, słuchając opowiadania Asi.

fot.27, 28, 29, 30, 31 źródło własne, Wiesław Gdowicz

110

111

Projekt

Wybrane cytaty uczestników: „Pierwszy raz biorę udział w takim wydarzeniu bezpośrednio w czytelni, nigdy nic się tu nie działo a widać, że może” „Było bardzo fajnie, kameralnie. Słuchałem opowieści Asi i jednocześnie przeglądałem książki dostępne w czytelni. Nigdy wcześniej nie miałem okazji, żeby tak posiedzieć i zobaczyć, jakie są pozycje, niektóre muszę sobie wypożyczyć”

fot.32, 33, 34, 35 Wiesław Gdowicz

112

113

Projekt

Podsumowanie Przeprowadzone przeze mnie wydarzenia stały się inspiracją dla innych, którzy również wyrażali chęć podjęcia podobnej inicjatywy, pytając się mnie, jak wyglądał proces organizacji wydarzenia w bibliotece przez studenta. Postanowiłam więc zaprojektować informator, który pokazuje przebytą przeze mnie drogę. 6.5 Zbiór publikacji dla biblioteki Na podstawie zdobytego doświadczenia, zaprojektowałam zbiór publikacji zawierających analizę problemów, informacje o procesie organizacji wydarzenia, studium przypadku spotkania z Joanną Ambroz oraz inspiracje dobrze zaprojektowanych bibliotek. Publikacje stanowią pewien raport będący częścią mojego projektu, znajdują się w bibliotece oraz są ogólnodostępne dla wszystkich zainteresowanych stron. Broszura Opracowanie jest wynikiem przeprowadzonych przeze mnie ankiet, rozmów oraz badań własnych, których celem jest odpowiedź na pytanie — dlaczego w bibliotece nie ma studentów oraz weryfikacja postawionej przeze mnie hipotezy, że biblioteka nie spełnia potrzeb użytkowników. Raport zawiera analizę stanu istniejącego odnośnie do potrzeb użytkowników biblioteki oraz sposoby użytkowania ułatwiające korzystanie z niej. Publikacja składa się z dwóch części: 1. Identyfikacja problemów (wnioski z przeprowadzonej analizy) 2. Zalecenie do projektu

wizualizacje wybranych stron publikacji

114

115

Projekt

wizualizacje wybranych stron publikacji

116

117

Projekt

Informator Informator jest zestawem instrukcji — krok po kroku — jak zorganizować wydarzenie w bibliotece. Przedstawione sposoby postępowania są oparte na doświadczeniach osób organizujących takie i podobne wydarzenia. Stanowi on pomoc i inspirację dla wszystkich, którzy chcą mieć realny wpływ na proces rozwoju biblioteki i współtworzenie jej tożsamości.

wizualizacje wybranych stron publikacji

118

119

Projekt

Case Study Case Study – studium przypadku, jest jedną z jakościowych metod badawczych, której celem jest jak najlepsze zobrazowanie danego przypadku. Stanowi swoistą opowieść, relację zawierającą w sobie opis danego wydarzenia. Jego głównymi bohaterami mogą być również jednostki, organizacje, procesy lub instytucje. Nie koncentruje się jedynie na rezultacie danego przypadku, tylko na szczegółach jak doszło do danego wydarzenia oraz jaki był jego dokładny przebieg. Pokazuje koncepcje warte skopiowania, jak i potencjalne błędy, których należy unikać. W publikacji został zawarty szczegółowy opis oraz metody użyte w procesie planowania wydarzenia w bibliotece, jakim było spotkanie z autorką i projektantką książki „Cięcie – włosy ludu polskiego” Joanną Ambroz. Zostały tu opisane działania, które warte są przekopiowania oraz wykazanie potencjalnych błędów i zagrożeń, które mogą być bardzo niekorzystne z punktu widzenia organizatora.

wizualizacje wybranych stron publikacji

120

121

Projekt

Zbiór inspiracji W publikacji ukazane zostały projekty współczesnych bibliotek publicznych oraz akademickich. Odpowiadają one na potrzebę ciągłej ewolucji biblioteki, jako miejsca jednoczącego ludzi, przekazującego wiedzę i motywację.

wizualizacje wybranych stron publikacji

122

123

Projekt

7. Podsumowanie projektu Działania promocyjne Zaprojektowane przeze mnie działania tworzą proces, którego celem jest zachęcenie do korzystania z biblioteki. Założenie, aby stworzyć uniwersalny scenariusz który, może być powielany i odpowiadający różnym tematykom zostało zweryfikowane i potwierdzone poprzez przeprowadzenie trzech wydarzeń. Dzięki działaniom promocyjnym zmieniło się również podejście użytkowników do biblioteki, stała się ona w ich opinii bardziej przyjazna. Działania, jakimi była organizacja wydarzeń w bibliotece, uświadomiła jej zespołowi, że przestrzeń spełnia warunki do spotkań, jednoczących ludzi. Zauważyłam również potencjał, jaki tkwi w kierowniku biblioteki do organizacji wydarzeń. Efektem tego jest deklaracja na kontynuowanie działań. Pozostawione po wydarzeniach promowane książki, stały się elementem, który zachęca do korzystania z biblioteki. Spełnia to moje założenie, jakim jest projekt działań, zachęcających do korzystania z biblioteki. Działania związane z przestrzenią Pozostawiony przeze mnie raport w postaci prezentacji, być może stanie się punktem odniesienia, dzięki któremu zaczną zachodzić zmiany, wpływające na lepsze poczucie komfortu i odbiór emocjonalny biblioteki. Działania społeczne Proponowana przeze mnie lekcja biblioteczna, której celem jest zaprezentowanie książek z sylabusa pracowni, została przeprowadzona przez dwóch pedagogów. Cały proces przebiegł sprawnie, co potwierdziło, że moja rekomendacja ma szanse na spełnienie założenia, jakim jest motywacja do korzystania z książek, jak również poprawa współpracy pomiędzy pedagogiem a bibliotekarzem.

Dodatkową propozycją było dopracowanie szkolenia bibliotecznego, które polegało na nauce korzystania z katalogu internetowego. Szkolenie w roku akademickim 2017/2018 zostało przeprowadzone według moich rekomendacji, a efektem tego jest wyraźna poprawa w korzystaniu z katalogu internetowego przez studentów. Bibliotekarze potwierdzili, że studenci pierwszego roku studiów częściej korzystają z katalogu oraz są bardziej samodzielni przy wyszukiwaniu odpowiednich pozycji. Możliwość wypożyczenia koca wpłynęła na pozytywny odbiór biblioteki, pokazując ją jako miłą, przyjazną.

Podsumowanie Zaprojektowane przeze mnie działania spełniły moje założenia projektowe. Stały się one wskazówką, która pozwoliła na zrozumienie przez bibliotekarzy oraz pedagogów, że problem, jakim jest mała frekwencja studentów w bibliotece, jest spowodowany w pewnym stopniu również poprzez brak inicjatywy z ich strony. Działania pomogły bibliotece w stworzeniu promocji, na którą nie miała pomysłu, stając się ważnym elementem jej dalszego rozwoju. Pozostawiony przeze mnie raport w postaci zbioru publikacji, stanowi informację dla osób zainteresowanych oraz chcących podjąć inicjatywę dalszej organizacji wydarzeń. Jest to również zbiór wniosków oraz przedstawienie przeprowadzonej analizy, mający na celu uświadomienie osobom decyzyjnym na wprowadzenie zmian, występowanie problemów, które wpływają w sposób negatywny na doświadczenia użytkowników biblioteki, niezachęcając ich do korzystania z niej.

124

125

VI. Bibliografia

126

127

Bibliografia

1. Charles Duhigg „Siła nawyku” Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013

16. Rober Plutchika „A Psychoevolutionary Synthesis” New York 1980

2. Alexander Christopher „Język wzorców. Miasta, budynki, konstrukcja” GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008

17. Prof. dr A. Halsinger, prof. H. Poeschl „Bibliotheken der Zukunft”, Universität Salzburg & University of Salzburg Business School, Universitätsbibliothek Wien, Wiedeń 2010

3. Eun Young Lee „Stadtbibliothek Stuttgart. Der Neubau von Eun Young Lee” 2011

18. Dave Lakhani „Subliminal Presuasion: Influence & Marketing Secrets They don’t want You to know” John Wiley & Sons, 2008

4. Rob Bruijnzeels „2040 Bibliotheken die Zukunft neu entwerfen” 2003 5. Walter Umstätter „Lehrbuch des Bibliotheksmanagement” 2011 6. Pieter M.A. Desmet „Design & Emotional Moves” 2008

19. Mateusz Grzesiak „Psychologia zmiany” Wydawnictwo HELION, Gliwice 2017 20. Iga Mościchowska, Barbara Rogoś-Turek „Badania jako podstawa projektowania User Experience” PWN, Warszawa 2017

7. „Stan i potrzeby Polskich bibliotek uczelnianych.” Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu.

21. Brian T. Sullivan „Academic Library Autopsy Report, 2050”

8. Don Norman „Emotional Design” 2004

22. Charles Duhigg „Siła nawyku” PWN, Warszawa 2014

9. Magda Garncarek „Empty Room’’ Forbes Magayzn 26.06.2012 10. Nigel Cross „Design Thinking. and brand value’’2011 11. Weronika Rochacka „Niewidzialne projekty. Service design – projektowanie usług’’ 2015, Ogólnopolski kwartalnik projektowy 2+3D, nr. 40 12. Kazimierz Rogoziński „Nowy marketing usług’’ Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1999, Wydaw. AE, 2000 13. K. Czarnecki „Wybrane zagadnienia psychologii ogólnej i rozwojowej” Katowice 1996, CENZUS, 1996 14. Haviland-Jones Jeannette M. , Lewis Michael „Psychologia emocji” 2005 15. Paul Ekman „Emocje ujawnione” Gliwice 2012

Linki: https://www.glassdoor.de/Fotos/Aalto-University, data dostępu 06.02.2017 http://HYPE Makerspace/Flickr, data dostępu 06.02.2017 http://www.curtin.edu.au/, data dostępu 06.02.2017 http://www.oppl.org/, data dostępu 02.01.2017 fhttps://www.facebook.com/SopotekaPL/, data dostępu 06.02.2017 https://www.chronicle.com/article/Academic-Library-Autopsy/125767, data dostępu 10.01.2017

128

129

130