Dyplom magisterski 2018
Kapsuła czasu — projekt warsztatów dla seniorów Pracownia Komunikacji Społecznej autor: Aleksander Kaszuba promotor: dr hab. Justyna Kucharczyk Pracownia Komunikacji Społecznej prowadzący: dr hab. Wiesław Gdowicz prof. ASP recenzent: dr hab. Anna Kmita Wydział projektowy Studia drugiego stopnia – stacjonarne kierunek – Wzornictwo
Idea kapsuły czasu Ideą kapsuły czasu jest przekazywanie wspomnień z pokolenia na pokolenie oraz budowanie własnej tożsamości na podstawie historii przodków
Cel projektu Celem podjętych przeze mnie działań projektowych jest odpowiedź na potrzebę przekazywania historii, wspomnień i doświadczenia przez wsparcie seniorów w pracy nad zapisywaniem własnej historii i tworzeniem „kapsuły czasu”
Dlaczego? W trakcie analizy potrzeb i problemów występujących w grupie osób powyżej 65 roku życia zauważyłem powtarzającą się potrzebę przekazywania własnych historii i doświadczenia. Silnie zakorzeniona potrzeba i chęć pozostawienia po sobie śladu stała się inspiracją do podjęcia tematu i pracy nad powyższym zagadnieniem
Obserwacje
Szpital geriatryczny
Fundacja Park Śląski
Stowarzyszenie Civitas
Potrzeba Zostawienia po sobie śladu informacji dla swoich potomków Zrozumienia siebie poprzez znajomość historii swojej rodziny Dzielenie się swoim doświadczeniem Dbania o pamięć przodków
Dla kogo? Kapsuła czasu to projekt, który początkowo skierowany był tylko dla seniorów jednak w trakcie pracy nad projektem pojawiła się nowa grupa odbiorców, którymi są dzieci i wnuki seniorów
Współpraca
Nawiązanie współpracy z Stowarzyszeniem Civitas to kamień milowy w procesie projektowym. Wsparcie merytoryczne ze strony pani Alicji oraz realna grupa przyszłych użytkowników pozwoliła na obserwację, badania i testowanie finalnego rozwiązania
Kapsuła czasu zestaw Zestaw składa się z czterech elementów skierowanych do seniora i scenariusza zajęć skierowanego do osoby prowadzącej zajęcia z seniorami. W skład zestawu dla seniora wchodzą karty konwersacji, karty przodka, kalejdoskop wspomnień i notatnik. Każdy z tych elementów może być wykorzystywany do pracy warsztatowej jak i samodzielnej pracy w domu.
Elementy kapsuły czasu
Karty konwersacji
Karty przodka
Kalejdoskop wspomnień
Notatnik
Scenariusz
Karty konwersacji Pozwalają na zainicjowanie rozmowy i przywołanie wspomnień. Mogą być wykorzystywane do prowadzenia rozmów w rodzinnym gronie lub jako element pracy grupowej w trakcie warsztatów
#1
Karty przodka Służą do usystematyzowania i zbierania informacji o przodkach. Pozwalają na porównywanie cech fizycznych i cech psychicznych pomiędzy członkami rodziny. Mogą być stosowane do pracy warsztatowej jak i samodzielnej pracy w domu w dowolnym momencie
karta opisowa przodka zestawienie cech charakteru zestawienie rysopisรณw kalka do porรณwnania siฤ
#2
Karta opisowa przodka
Karta opisowa przodka
Karta opisowa przodka
Zestawienie cech charakteru
Zestawienie rysopisรณw
Kalejdoskop wspomnień Służy do wizualizowania więzi i relacji w rodzinie. Pozwala na wizualizację losów członków rodziny i sprawdzenie czy ktoś już zmagał się z podobnymi sytuacjami w życiu. Przeznaczony do pracy warsztatowej w celu zapoznania użytkownika z narzędziem i do kontynuowania samodzielnej pracy w domu
instrukcja plansza
#3
Instrukcja
Plansza
Notatnik to element pozwalający na uzyskanie pełnej swobody w trakcie zapisywania historii przez posiadacza kapsuły czasu
#4
notatnik przekładki
#4
Scenariusz Przeznaczony dla osoby zainteresowanej prowadzeniem warsztatรณw
Jak do tego doprowadziłem? Faza I zbieranie informacji, sprawdzanie, prototypowanie, zbieranie opinii, konsultacje
Jak do tego doprowadziล em? Faza II przeprowadzenie warsztatรณw
Warsztaty Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników zajęć z narzędziami oraz wzbudzenie w nich motywacji do pracy nad własną kapsułą czasu
Praca z osobami starszymi
Możliwość współpracy z seniorami stanowi wartość dla mnie jako projektanta jaki i dla samego projektu. W trakcie spotkań rozwijałem swoje umiejętności w prowadzeniu badań. Dzięki współpracy z osobami starszymi mogłem na bieżąco wprowadzać zmiany w projekcie
Spotkania
Spotkania prowadziłem w celu wydobycia realnych potrzeb użytkowników i dopiero na podstawie zauważonych potrzeb dobierałem narzędzia
Testy
Karty konwersacji
Karty przodka
Kalejdoskop wspomnień
Testy Karty konwersacji
„...w trakcie prowadzenia dyskusji nawet najbardziej banalne pytanie wyzwala pokłady różnych emocji. Nie należy zastanawiać się jak formułować pytania, mają one zainspirować do prowadzenia rozmowy. Każda z osób ma prawo do wstrzymania się od odpowiedzi...”
Testy Karty przodka
Testowanie tego elementu miało na celu wykrycie niezrozumiałych określeń zawartych w kartach przodkach oraz prześledzenie procesu uzupełniania kart
Testy Kalejdoskop wspomnień
Testy przeprowadzałem w celu sprawdzenie czy przygotowana przez mnie instrukcja jest klarowna, symbole zrozumiałe a plansza odpowiednio dostosowana do potrzeb użytkownika.
Przebieg warsztatów karty przodka Prezentacja zestawu Uzupełnienie przykładowej karty przodka Uzupełnienie kalek i porównanie się z wybranym przodkiem Zapoznanie się z wykresami służącymi do wizualizacji cech dominujących w rodzinie Dyskusja podsumowująca – wnioski i refleksje uczestników zajęć
Wnioski z warsztatów Ludzie chcą wiedzieć do kogo są podobni Chcą wiedzieć czy ktoś miał podobne losy i jak sobie z nimi poradził Młodsi i starsi mają potrzebę porównywania się do swoich przodków
Podsumowanie warsztatów Podsumowanie warsztatów są persony, które odzwierciedlają cechy, temperament i rodzinne relacje uczestników warsztatów
Pani Maria 72 lata
Jak chce przekazać historię?
Mieszka sama, ma córkę i dwoje wnuków. Z własnego doświadczenia wie też, że w życiu człowieka przychodzi taki moment, w którym chciałby się czegoś dowiedzieć o swoich przodkach lub o coś zapytać jednak zazwyczaj jest za późno i już nie ma kogo.
Pamiętniki rodzinne zawierające historie i zdjęcia przodków Książki ze wspomnieniami dedykowanymi dla jej wnuka i wnuczki List do prawnuka
Pani Magda 67 lat
Jak chce przekazać historię?
Pani Magda ma dzieci i wnuki, które mieszkają w USA
Ne rewersach rodzinnych fotografii kolekcjonowanych przez nią na ścianie opisała, krótko historię nieżyjących członków rodziny dodając anegdotkę i komentarz od siebie.
Nigdy nie interesowała się zbieraniem informacji o swoich przodkach. W rodzinie pani Magdy jej siostra pełni funkcję osoby zajmującej się przeszłości jej członków.
Pan Marian 65 lat
Jak chce przekazać historię?
Ma dwójkę dzieci i pięcioro wnucząt, z którymi regularnie się spotyka.
Opowiadając je swoim dzieciom i wnukom w trakcie spotkań z nimi
Nie jest fanem pisania, więc opowiada swoim wnukom historię, które nie zawsze ich interesują. Rysowanie sprawia mu większą przyjemność
„...jest to dla mnie bardzo ciekawe ale też trudne, ze względu na to, że niewiele pamiętam, fajną rzeczą dla mnie jest miejsce na zapisywanie historii przodka, motywuje mnie to do uzupełnienia jego historii...”
„...myślę, że to jest doskonały moment dla mojego syna by skorzystał z tego narzędzia do zbierania informacji o swoich jeszcze żyjących przodkach...”
„...uzmysłowiło mi to jakie cechy odziedziczyłam, po swoich przodkach. Otwiera mi to oczy jakie podobieństwa istnieją pomiędzy mną a moimi przodkami...”
Korzenie stanowią o stabilności – dają oparcie i poczucie bezpieczeństwa.
Odpowiedzi na pytanie – „czy zapisywać historie rodzinne” – poszukiwałam wspólnie z moją ukochaną córką Obie uznałyśmy, że pisemny przekaz „rodzinnych historii” to wręcz konieczność. Bo jak jej dzieci a moje wnuki poznałyby swojego dziadka, który umarł młodo.
Kiedyś dzieci moich wnuków – to przeczytają i może dopiszą coś o – „BABCI GOSI” ?
Korzyści z projektu
Kształtowanie umiejętności zapisywania własnej historii Wzbudzanie motywacji do pielęgnowania wspomnień Budowanie i wzmacnianie relacji międzypokoleniowych Budowanie tożsamości na podstawie znajomości historii rodziny Kształtowanie szacunku do pamięci o przodkach
Podsumowanie
Dziękuję wszystkim, którzy poświęcili mi czas w trakcie pracy nad projektem w tym szczególności dr n. med. Radosławowi Derejczykowi dyrektorem szpitala geriatrycznego w Katowicach Personelowi szpitala geriatrycznego w Katowicach Pani Ewie Kulisz z Fundacji Park Śląski Pani Alicji Kowalskiej prezes Stowarzyszenia Civitas Pani dr Patrycji Rudnickiej Pani Teresie Bober oraz wszystkim seniorom z Stowarzyszenia Civitas
Dziękuję za uwagę