design silesia
Przestrzeń publiczna. Luksus czy konieczność? Public space. Luxury or necessity? Warsztaty „Design w terenie!” – Mstów 2011
”Design w terenie!” Workshops – Mstów 2011
„Design w terenie!” to warsztaty, podczas których grupa młodych projektantów ma za zadanie stworzyć konkretne koncepcje zagospodarowania i aktywizacji kluczowych lokalizacji w przestrzeni publicznej wybranej miejscowości. Studenci śląskich uczelni, pod okiem ekspertów, przez siedem dni mieszkają i pracują w danym miejscu starając się jak najlepiej je zrozumieć, by móc zaproponować korzystne rozwiązania projektowe. Intensywny tydzień wypełniony jest rozmowami z mieszkańcami, dyskusjami i wizytami terenowymi. W programie warsztatów są też wykłady otwarte, prezentujące różne aspekty związane z przestrzenią publiczną. Mają one zainspirować do odmiennego myślenia o analizowanej miejscowości, zmiany sposobów diagnozowania trudności z jej funkcjonowaniem, spojrzenia na lokalne wyzwania w szerszej perspektywie oraz uświadomienia roli partycypacji mieszkańców w procesie przemian.
28 silesia airport
styles and voice their desires and issues, tapping into the latent potential, desire, commitment available in the communities themselves.
Miejsce Warsztaty „Design w terenie 2011!” odbyły się w miejscowości Mstów, wyselekcjonowanej w drodze konkursu. Problemy, z którymi boryka się gmina, związane z jej rozwojem, organizacją przestrzeni publicznej, napływem nowych mieszkańców oraz nie-
Solutions that will help people rebuild communities, meet their needs, highlighting the importance of local values, enriching the human experience and integration are all important factors to consider in developing a concept of public space. Inclusion in the design process itself, allows residents to consider their life-
“Design w terenie!” (Design in the field –eng) is a workshop, during which a group of young designers is given the opportunity to create a specific concept for the development and activation of key public spaces in a given urban area. Under the guidance of experts, students of the Silesian University, spend seven days living and working in a particular urban area in an attempt to learn and understand it in such a way so as to be able to propose suitable design solutions. This intensive week is filled with interviews with local residents, discussions and fieldwork. The workshop also includes open lectures, presenting different aspects of public space. They form an inspiration to think differently and laterally about localities concerned and their function, change the manner in which problems are diagnosed, and look at local challenges in a broader perspective with an awareness of the role its citizens play in the process of change. Place The “Design w terenie 2011!” Workshop was held in Mstów, the town with the year's winning bid. The problems faced by the community, relating to its development, the organisation of public space, the influx of new residents as well as its enormous
fot. Radosław Kazimierczak
Opracowując koncepcję przestrzeni publicznej należy myśleć o rozwiązaniach, które będą pomagać mieszkańcom w odbudowie wspólnot, podnosić rangę miejsca poprzez podkreślanie lokalnych wartości, zaspokajanie potrzeb, wzbogacanie ludzkich doświadczeń i integrację. Włączenie w proces projektowy mieszkańców pozwala poznać ich pragnienia, sposób życia, problemy i wykorzystuje drzemiący potencjał, chęci, zaangażowanie.
wykorzystanym ogromnym potencjałem, stanowiły podstawę wyboru. Mstów, niegdyś z przywilejami miejskimi, jest stolicą gminy wiejskiej. Położony w województwie śląskim, 12 km na wschód od Częstochowy, nad brzegami Warty, liczy ok. 2000 mieszkańców. Z wielu powodów to urokliwe i atrakcyjne miejsce, m.in. dzięki malowniczym pejzażom zakoli pobliskiej rzeki i Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, jak również z uwagi na zabytkową zabudowę, z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym, czy warownym zespołem klasztornym. W ostatnich latach charakter wsi zmienia się z rolniczego na turystyczny.
wych śląskich uczelni: Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Śląskiego. Warsztaty Od pierwszego dnia, podczas wizyt i rozmów z mieszkańcami, zespół „Design w terenie!” intensywnie zapoznawał się ze specyfiką, potrzebami i możliwościami Mstowa, widzianymi oczami jego rezydentów. Owocem serii wywiadów była wycieczka po najważniejszych punktach, jak rynek, pozostałości dziewiętnastowiecznych stodół, tereny rekreacyjne nad Wartą, miejscowe sady, fabryka Demar. Wieczorne sesje kreatywne oraz wykłady dostępne dla wszystkich prowokowały do dyskusji i planów na przyszłość.
untapped potential, formed the basis of its selection.
versity of Technology, University of Silesia.
Mstów, once a town, is now a rural municipality. Located in the Silesian region, on the banks of the Warta River, 12 km east of Częstochowa, it boasts a population of about 2000. With the nearby river meandering through the picturesque landscape and the Cracow-Wielun Upland, Mstów is a charming and attractive locality. The town's medieval urban layout and fortified monastery which have stood the test of time, add to the charm. In recent years the character of the village has changed from agricultural to tourism-based.
Workshops
Zespół „Design w terenie!” poprowadziło dwóch ekspertów: Michał Stangel, urbanista, adiunkt na Katedrze Urbanistyki i Plano-
W efekcie utworzono listę najbardziej istotnych problemów i szans rozwoju, obejmujących
The “Design in the field!” team was led by two experts: Michael Stangel, urbanist, lecturer at the Department of Urban and Regional Planning within the Faculty of Architecture of the Silesian Uni-
wania Przestrzennego Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, właściciel pracowni projektowej ARCA w Gliwicach oraz Agnieszka Szóstek, konsultant User Experience i Design Thinking, pracownik naukowy, założycielka Laboratorium Interaktywnych Technologii przy Ośrodku Przetwarzania Informacji w Warszawie. Uczestnikami byli studenci i absolwenci kierunków projekto-
m.in. atrakcje sportowe związane z rekreacją nad wodą, zwiększenie ilości miejsc noclegowych, rozbudowę infrastruktury, uregulowanie rzeki. Rozmowy z mieszkańcami pozwoliły zdefiniować wizję Mstowa jako miejsca unikatowego, łączącego tradycję z nowoczesnością, możliwością wypoczynku i smakowania lokalnych specjałów. Mstowianie chcieliby żyć w miejscu, z którego
versity of Technology and owner of the ARCA project studio in Gliwice and Agnieszka Szóstek, User Experience and Design Thinking Consultant, researcher, founder of the Interactive Technology Laboratory for the Information Processing Centre in Warsaw. Participating were students and graduates of design of tertiary institutions in Silesia: Academy of Fine Arts in Katowice, Silesian Uni-
From day one, through visits and interviews with residents, the “Design w terenie!” team intensively worked on becoming acquainted with the specific needs and possibilities for Mstów, as seen through the eyes of its residents. The results of this series of interviews was a tour of the main points on the map of the township, such as the market square, the remains of barns dating back to the nineteenth-century, recreational areas on the Warta River, local orchards and the Demar plant. The evening sessions encouraged creativity and lectures, which were open to all, provoked discussion and plans for the future. The result included the creation of a list of the most important
issues as well as opportunities facing the township, such as a sports-related recreation area by the water, increasing the number of hotels and development of infrastructure, regulating of the river. Interviews with residents allowed the team to define a vision of Mstów as a unique place, combining tradition with modernity, offering the possibility to relax and savour local specialties. The silesia airport
29
design silesia
mogliby być dumni i znaleźć tutaj pracę dla siebie oraz swoich rodzin.
poprzez powiązanie różnych aktywności z tego obszaru.
Skupiono się na trzech aspektach rozwoju Mstowa: 1. Szlak turystyczny – grupa opracowująca problemy przestrzeni rekreacyjnej postawiła sobie za cel zaproponowanie rozwiązania, które umożliwi poprowadzenie odwiedzających przez najważniejsze punkty w gminie. 2. Obszar zabytkowych stodół – – tutaj obmyślano sposób nadania ruinom nowej funkcji, by podkreślić ich wyjątkowość. 3. Ożywienie Gminnego Ośrodka Kultury i rynku – uczestnicy zobaczyli szansę rozwoju tych miejsc
Konsultacje przygotowanych rozwiązań projektowych pozwoliły określić które z nich znajdują aprobatę wśród mieszkańców oraz stwarzają możliwości dalszej ewolucji. Pod wieczór 18 października 2011 roku, na rynku w Mstowie – przestrzeni dostępnej dla wszystkich, otwarto wystawę prezentującą wyniki warsztatów. Pokazano trzy koncepcje: 1. Projekt szlaku turystycznego, składającego się z sześciu miejsc nawiązujących do różnych sfer życia – kultury, wyciszenia, folkloru, refleksji, sportu, rekreacji i his-
Eco Hotele | Eco Hotels
30 silesia airport
people of Mstów would like to live in a place of which they could be proud and where they would be able to find work for themselves and their families.
Cultural Centre and the market square – participants saw the opportunity to develop these sites by linking different activities from within the area.
There were three areas of focus for the development of Mstów: 1. Tourism trails – the team in charge of developing recreational space set itself an objective to propose a solution that would lead visitors through the main focal points within the community. 2. The area of medieval barns – – here the group devised a way in which to feature the ruins and highlight their uniqueness. 3. The revival of the Municipal
Consultations carried out amongst the residents regarding the design solutions prepared by the teams helped determine which ideas gained their approval and therefore creating the opportunity for further development. On the evening of 18 October 2011, the market square in Mstów hosted an exhibition presenting the workshop results. Three ideas were brought to the forefront:
fot. Radosław Kazimierczak
Projekt szlaku turystycznego Mstowa | Tourism trail project of Mstów
torii. Zaproponowana ścieżka po naniesieniu na mapę układa się w literę „M”. W każdym z punktów szlaku znajdują się specjalnie zaprojektowane stanowiska z siedziskami, zawierające informacje na temat odwiedzanej lokalizacji oraz pozostałych pięciu. 2. Projekt Eco Hoteli, powstały w miejscu dawnych stodół, opierający się na czterech strefach – – ekologicznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej. Miejscowe, naturalne produkty, spokojna okolica oraz ekologiczny sposób funkcjonowania to główne atuty rekomendowanej odmiany i wykorzystania tej przestrzeni. 3. Ożywienie mstowskiego rynku oraz zaadaptowania wewnętrznego podwórza Gminnego Ośrodka Kultury osiągnięte np. poprzez
może się zmienić. Choć rezultaty „Design w terenie!” nie dają możliwości natychmiastowej odmiany, stanowią bardzo dobry początek. Przeprowadzona analiza oraz wypracowane wstępne koncepcje projektowe pokazują potencjał gminy i kierunki rozwoju, mogące w przyszłości przeobrazić to miejsce jeśli jej władze będą podążać tym śladem. Design Silesia „Design Silesia II” to część projektu zapoczątkowanego w 2010 roku, którego głównym celem jest przybliżenie przedsiębiorcom, samorządom oraz środowisku akademicko-naukowemu tematu designu i zachęcanie do wdrażania innowacji poprzez design. Kontynuując rozpoczęte w pierwszej edycji przedsięwzięcia pn.
1. Tourism trail project, consisting of six sites connected to different areas – culture, tranquillity, folklore, reflection, sport, recreation and history. On the map, the proposed trail forms a letter “M”. Each of the points of the route is specially designed to include seating, information about current point on the trail, and the remaining five. 2. Eco Hotels, built on the remains of the old barns, focusing on four spheres- environmental, social, cultural and economic. Local, natural products, quiet neighbourhood, and environmentally sound operation were the main advantages of the recommended changes and utilisation of this space. 3. Revival of the market square in Mstów and the adaptation the internal courtyard of the Municipal
members and the community. As a result, designers have not only acquired data for further work, but left residents with a strong belief that Mstów can change. Although the results of “Design w terenie!” have not provided the township with immediate results, it was a fantastic start. The analysis and development of the initial design concepts illustrates the potential of the municipality and direction in which it can develop – areas which may in the future be transformed should authorities choose to follow this path. Design Silesia “Design Silesia II” is part of a project initiated in 2010, whose main goal is to bring entrepreneurs, governments and academic and
Projekt ożywienia mstowskiego rynku | podpis en
aktywizację społeczną mieszkańców. Powinni oni wspólnie zaangażować się w zmianę przestrzeni publicznej GOKu poprzez wyposażanie jej w osobiste, zbędne już przedmioty (np. meble), czy odnowienie i pomalowanie ścian. Takie działania sprawią, że będą traktować tę przestrzeń bardziej jako swoją, a przez to częściej z niej korzystać. Podczas warsztatów wytworzyła się niezwykła atmosfera. W ich efekcie nie tylko projektanci pozyskali dane do dalszej pracy, ale mieszkańcy uwierzyli, że Mstów
Lider Projektu, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego wraz z czterema partnerami – Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, Ars Cameralis Silesiae Superioris, Politechniką Śląską w Gliwicach i Zamkiem Cieszyn – – zaplanował szereg działań, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni publicznej, która w Polsce jest nadal zaniedbana.
prof. ASP Wiesław Gdowicz, mgr Marta Więckowska Design Silesia ASP Katowice
Cultural Centre (MCC) which could be achieved through the social activities of the township’s community and its further activation. The township’s community should engage in altering the MCC’s public space enlivening it with personal and unnecessary household items such as furniture, or renovating and painting the walls as a social activity. Such activity would encourage the township’s citizens to treat the space as their own and they would therefore be more likely to use it. The workshop created a unique atmosphere amongst the team
scientific circles, closer to the concept of design, as well as to encourage the implement of innovation through design. The continuation of the project’s first edition. Project Leader: Marshal’s Office of the Silesian Voivodeship with four partners – the Academy of Fine Arts in Katowice, Ars Cameralis Silesiae Superioris, Silesian University of Technology in Gliwice and the Cieszyn Castle – has planned a number of activities, with particular emphasis on public space, which unfortunately continues to be neglected, in Poland silesia airport 31