Wilfrid Stinissen OCD
Żyć w głębokiej relacji z Bogiem Tłumaczenie Justyna Iwaszkiewicz
Redakcja kwartalnika „Karmel" Wydawnictwo Karmelitów Bosych Kraków 2003
© Copyright by Redakcja kwartalnika „Karmel" 31-510 Kraków, ul. Rakowicka 18 © Copyright by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2003
Adres redakcji kwartalnika „Karmel" ul. Rakowicka 18 skr. p. 546, 30-960 Kraków tel. (012) 424 04 10 e-mail: redakcja@karmel.pl Imprimi potest o. dr Szczepan Praśkiewicz OCD, prowincjał Kraków, 1 maja 2001 r. Nr 403/2001 Imprimatur t Jan Szkodoń, wik. gen. Kraków, 28 maja 2003 r. Nr 849/2003
Druk Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: (012) 416-85-00; 416-85-01 fax: (012) 416-85-02 e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl www.wkb.krakow.pl www.karmel.pl
ISBN 83-7305-095-7
Spis treści
Marian Zawada O C D
Przedmowa
7
Żyć w głębokiej relacji z Bogiem - wywiad z o. Wilfridem Stinissenem
15
Kościół jako koinonia
23
Duch Święty, twój kierownik duchowy Zmartwychwstanie - nasze prawdziwe istnienie
39 51
Maryja, przyczyna naszej radości
67
Effatha - Otwórz się
81
Być za albo przeciw
87
Istota modlitwy karmelitańskiej
95
Radość wiary
105
Przedmowa
Z uznaniem należy przyjąć inicjatywę redakcji kwartalnika „Karmel", opublikowania kolejnych prac o. Wilfrida Stinissena, szwedzkiego karmelity bosego, znanego już dobrze Czytelnikom na polskim rynku religijnym dzięki niestrudzonej pasji tłumaczki Justyny Iwaszkiewicz. Wpisuje się to bowiem znakomicie w horyzont istotnych spraw, które wyznacza Ojciec Święty w Novo Millennio ineunte. Papież mówi o nowym głodzie modlitwy i powszechnej potrzebie duchowości. W tej właśnie przestrzeni o. Wilfrid zabiera głos, by z właściwą sobie kompetencją i zarazem jasnością naświetlać drogę Pana, czerpiąc z czystych źródeł powszechnie szanowanej w Kościele tradycji Karmelu. Wilfrid Stinissen urodził się w 1927 roku w Antwerpii (Belgia), w rodzinie, którą z całym szacunkiem zwykło nazywać się pobożną Z Karmelem belgijskim związał się u progu swego dojrzałego życia. Po seminarium i święceniach kapłańskich poświęca się filozofii, przez co wypracowuje w sobie dar logicznego i jasnego myślenia. Doktorat z arystotelesowskiej koncepcji przyjaźni, obroniony w 1958 roku na uniwersytecie w Leuven, pozwala mu odnaleźć głębokie naturalne komponenty dla koncepcji przyjaźni, na której buduje swój humanizm Św. Teresa z Awili. Praca naukowa, prowadzenie periodyku o tematyce duchowej przeplatana jest praktyką prowadzenia ludzi po duchowych drogach. Przez kilka lat zajmował się młodzieżą zakonną w ramach formacji początkowej (mistrz nowicjatu i studentatu), by ostatecznie osiąść w 1967 roku we wspólnocie kontemplacyjnej w Szwecji, której przewodzi od początku lat 80. Dotychczas opublikował
8
M. Zawada OCD
piętnaście prac znanych już w 12 najważniejszych językach. Po polsku z wielkim poświęceniem przybliża nam je Justyna Iwaszkiewicz, która łączy kompetencje ze skandynawistyki z osobistą fascynacją osobą Mistrza 1 . Na książkę, która trafia do Waszych rąk, składają się wywiad, homilie, konferencje, udostępnione wcześniej na łamach wspomnianego kwartalnika. Dotykają one różnych dziedzin życia duchowego. Od relacji z Bogiem, poprzez tajemnicę Kościoła, Ducha Świętego, wymiar maryjny duchowości, po istotę modlitwy terezjańskiej. Teksty br. Wilfrida 2 to wynik mocnego przekonania, że czas na duchowość i mistykę nigdy nie mija, to przekaz rzeczowego, zaangażowanego ducha, o nieskrywanej pasji świadczenia, a także zmaganie się ze słowem, które nie może pomieścić sensów odnajdywanych, wreszcie wyraz miłości do tradycji, z którą się związał. Zebrane artykuły to zarazem prezentacje głównych wątków twórczości i zainteresowań br. Stinissena. Pojawia się w nich szerokie spectrum, perspektywa myślenia, która nie ucie-
Dotychczas w języku polskim ukazały się: Noc jest mi światłem, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 1993, 1997; Spowiedź, sakrament pojednania, Carmelitanum, Poznań 1993; Chleb, który łamiemy, Hlondianum, Poznań 1995; Droga modlitwy wewnętrznej, Wydawnictwo m, Kraków 1996, 1997, 2000; Wieczność pośrodku czasu, W drodze, Poznań 1997, 2000; Terapia duchowa, W drodze, Poznań 1998, 2001; Dziś jest dzień Pański, W drodze, Poznań 1998, 2000; Ani joga, ani zen, W drodze, Poznań 2000; Spowiedź, sakrament pojednania, W drodze, Poznań 2000; Wędrówka wewnętrzna ze św. Teresą z Avili, W drodze, Poznań 2001; Powiedz im o Maryi, W drodze, Poznań 2001; Słowo jest blisko ciebie. O duchowym czytaniu Biblii, W drodze, Poznań 2001 ; Ja nie umieram - wstępuję w życie. Rozważania o śmierci i wieczności, W drodze, Poznań 2002; Imię Jezus jest w tobie. O modlitwie nieustannej, W drodze, Poznań 2002; Jak skarb. Medytacje nad Ewangelią, W drodze, Poznań 2002; Panie naucz nas modlić się, W drodze, Poznań 2003. Wilfrid Stinissen używa w korespondencji stówa „brat", co świadczy o jego woli towarzyszenia człowiekowi bardziej niż pouczania.
Przedmowa
9
ka od spotkania różnych duchowości, różnych religii, ogarniająca wymiar ekumeniczny, słowem - myślenie głęboko eklezjalne, otwarte na człowieka. O. Stinissen ponadto posługuje się metodą która splata ład myślenia opartego na Objawieniu z doświadczeniem. Kontemplacyjny styl życia, któremu się poświęca, stanowi bardzo uprzywilejowane środowisko tworzenia, gdzie sama modlitwa, kultura milczenia i samotności, mogą być przestrzenią w której rodzi się słowo o wiele bardziej skuteczne niż to tylko wystudiowane w szacownych bibliotekach. Nasz szwedzki Brat bardzo poważnie traktuje słowo, nie boi się cięć, które zagęszczają sens, a swoista asceza słowa czyni tekst skuteczniejszym. Pochylanie się nad słowem jest zarazem pochylaniem się nad tajemnicą człowieka, nad rzeczywistością pełną tajemnic. Odnalazł swe miejsce jako zakonnik, kapłan, filozof, w przedziwnym miejscu - przy tajemnicy Życia. Temu oddaje swoją obecność w Kościele, posługę słowa pisanego, tym dzieli się w cieniu duchowych pouczeń. Zwróćmy uwagę na kilka cenniejszych myśli. Wczytując się w rolę Kościoła, Autor widzi, że pomimo zmniejszającej się jego widzialnej roli, pozostanie on sakramentem miłości, którą Bóg daje całemu światu. Gdyby Kościół zdołał uzmysłowić ludziom, że ma odpowiedź na tę pierwotną tęsknotę za wspólnotą, zyskałby ponownie wielką siłę przyciągania. Tajemnicę Ducha Świętego działającego upatruje w wydobywaniu stworzenia z niewoli własnego „ja", kierującego się ku innym. Samo słowo „istnienie" (egzystencja = ex-sistere) wskazuje na to, że ruch wychodzenia jest znaczący dla naszego być. Tylko ten, kto wychodzi (ex), ten trwa (sit). Nasze być jest zawsze byciem dla drugich. Oczywiście, człowiek miłując nawet jeśli jest inspirowany Duchem Świętym, doświadcza ograni-
10
M. Zawada OCD
czeń, doświadcza niemocy. Zdaniem naszego Brata jest to sytuacja uprzywilejowana, ze względu na przemieniającą moc Pana: To właśnie nasz najsłabszy punkt może stać się najmocniejszy, bo właśnie w tym punkcie Jezus nas uzdrawia i naszą słabość zastępuje swoją mocą. Żelaznym tematem karmelitańskich rozważań jest modlitwa. Kolorytu konferencji poświeconej temu zagadnieniu nadaje cytat z Twierdzy wewnętrznej Św. Teresy z Awili: „Jeżeli chcemy znaczny uczynić postęp na tej drodze i dojść do tych mieszkań, do których tęsknimy, nie o to nam chodzić powinno, byśmy dużo rozmyślały, jeno o to, byśmy dużo miłowały"3. Lektury dopełniają rozważania na temat wiary, zwłaszcza misterium daru - daru nieskończoności: mistycy odpowiadają że człowiek jest tak samo nieskończony jak Bóg: to, kim Bóg jest z natury, człowiekowi ofiarował w darze. Nie tak, jakoby człowiek w swojej własnej istocie był nieskończony, ale że jest otwartością na Bożą nieskończoność, jest kanałem przepływu Jego bezgranicznego życia. Redaktorzy „Karmelu" udostępnili zatem wiele cennych i celnych stwierdzeń, inspirujących i wprowadzających na głębiny Ducha, które nasączając duszę, stają się jakby zaprószaniem ognia, który pochłania coraz większe duchowe przestrzenie. Życzymy sobie razem z Chrystusem, by ogień ten zapłonął (por. Łk 12, 49). A entuzjastom Mistrza i jego stylu przybywa jeszcze jeden powód do czystej radości. Mamy też nadzieję, że dzieło tłumaczenia będzie kontynuowane, byśmy mogli kosztować obficie ze stołu słowa zastawianego przez Brata z Północy. Marian Zawada OCD
3
t w i v , 1,7.