Benedykt Belgrau OCD
Szkaplerza się trzymajmy ROZWAŻANIA NOWENNOWE O SZKAPLERZU KARMELITAŃSKIM
Wydawnictwo Karmelitów Bosych Kraków 2009
© Copyright by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2009 Redakcja i korekta Iwona Pawłowska Na okładce Ikona Matki Bożej z Góry Karmel, Karmelitanki Bose, Harissa, Liban Okładka, dtp & design Paweł Matyjewicz Imprimi potest O. Albert Wach OCD, prowincjał Kraków, 18 marca 2009 nr 87/2009 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel. 012-416-85-00, 012-416-85-01 fax 012-416-85-02 ZAPRASZAMY DO KSIĘGARNI INTERNETOWEJ www.wkb.krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl wydawnictwo@karmel.pl
ISBN 978-83-7604-036-3 Druk Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego – Kraków
Nowenna szkaplerzna
D I P S
W
tym pierwszym rozważaniu chciałbym, abyśmy przyjrzeli się historii Szkaplerza, która jest ściśle związana z historią naszego Zakonu. Tradycja podaje, że od czasów proroka Eliasza, czyli od IX wieku przed Chrystusem, żyli w Palestynie na zboczach góry Karmel pustelnicy, którzy przez cały czas trwali przed obliczem Pana i rozważali Jego przykazania. W XI wieku po narodzeniu Chrystusa, czyli 20 wieków później, dołączyli do nich uczestnicy wypraw krzyżowych. Byli to rycerze z Europy Zachodniej. Oni to doprowadzili do ukonstytuowania się zakonu. Około roku 1209 patriarcha jerozolimski Albert nadał im regułę, według której postanowili prowadzić życie zakonne. Ich życie nadal miało charakter pustelniczy, mający u podstaw nieustanną modlitwę. Jeden z eremitów 5
podkreślał: „Musi to być naszą naczelną troską, zawsze powinniśmy utwierdzać serca nasze w tym niezmiennym zamyśle, by nieustannie żyć Bogiem i Jego sprawami”. Inny karmelita, Wilhelm z Sanvic, żyjący w XIII wieku, tak pisał o eremitach z góry Karmel: „Budujące życie i wielka świętość zakonników z góry Karmel wywierały wrażenie na pobożnych pielgrzymach różnych narodowości i pociągały ich do kontemplacji rzeczy niebieskich”. Reguła pierwotna w ten sposób określa ich ideał nieustannej modlitwy: „Niech każdy brat pozostaje w swej celi lub jej pobliżu, rozważając prawo Pańskie i czuwając na modlitwie dniem i nocą”. Zakonnicy z góry Karmel, odkąd podjęli życie pustelnicze, byli bardzo związani z Maryją. Papież Grzegorz IX w brewe z roku 1226 podaje ich oficjalną nazwę, która brzmi: Bracia Eremici Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Jest to pierwszy zakon w historii, który w swym oficjalnym tytule umieścił imię Maryi. Tytuł ten nie był bez znaczenia, gdyż pokrywał się z ich życiem. Żywili bowiem szczególne nabożeństwo do Najświętszej Panny, nie pragnąc nic innego, jak tylko „żyć w nieustannej służbie Boskiego Mistrza i Jego Matki Dziewicy”. W XII wieku karmelici musieli z powodów najazdów Saracenów powoli opuszczać Palestynę i przenosić się do Europy Zachodniej. Łączyło się to z wielkimi trudnościami. Europa była dla nich zupełnie obcym światem, w którym byli niemile widziani i przyjmowani. Europa już wtedy była bardzo hałaśliwa. Trudno
6
im było w takich warunkach prowadzić życie pustelnicze. Groziło im naturalne wymarcie. Karmelici nie mieli za sobą takich autorytetów, jak św. Franciszek z Asyżu czy dopiero co kanonizowany św. Dominik. Nie wspomagali ich też ludzie obeznani w prawie i teologii, których posiadały dwa wielkie zakony żebracze – franciszkanie i dominikanie. Lecz mieli w swojej nazwie imię Maryi, do której żywili wielkie nabożeństwo. W 1247 roku generałem zakonu, który chylił się już ku upadkowi, został Szymon Stock, Anglik. Tenże nowo wybrany generał zawierzył siebie i Zakon Matce Bożej. Wówczas w tak dramatycznych chwilach nastąpiło coś, czego się nie spodziewano. Nocą z 15 na 16 lipca 1251 roku, podczas modlitwy, św. Szymon Stock ujrzał Matkę Bożą w towarzystwie aniołów, trzymającą w ręku szkaplerz. Maryja powiedziała do niego: „Oto przywilej, który daję tobie i wszystkim dzieciom Karmelu: ktokolwiek umrze odziany w tę szatę, będzie zbawiony”. Tak najstarsze podania historyczne opisują wizję Szymona Stocka. Inna wersja mówi: „Przyjmij, synu, ten szkaplerz, znak Mej opieki. Kto w nim umrze, nie zazna płomieni ognia piekielnego”. Objawienie to napełniło przygnębionego troskami ojca generała nową siłą. Sytuacja zakonu uległa zmianie. Maryja nie dopuściła, by upadł zakon, który jako pierwszy w historii został ozdobiony Jej imieniem. Szymon Stock z wielkim zapałem umacniał swoich braci, otrzymał od papieża korzystne bulle, mające na celu utrwalenie podjętego dzieła. W krótkim czasie
7
powstało bardzo dużo nowych klasztorów. Tworzyły się nowe prowincje, przybywało członków. Szkaplerz jako znak szczególnej przynależności do Maryi stał się częścią ubioru karmelitów. Wkrótce przejęły go inne zakony, a także zaczęli go nosić ludzie świeccy. Szkaplerz stał się bardzo popularny. Za jego przyczyną otrzymywano wiele łask i działo się wiele cudów. Powszechnie uznawano go jako znak zbawienia. Wiek później, w 1322 roku papież Jan XXII ogłosił słynną Bullę sobotnią, dotyczącą szkaplerza. Papież swym najwyższym autorytetem zapewnił w niej, że każdy, kto będzie prowadził pobożne życie, nosząc szkaplerz, otrzyma wiecznie zbawienie, a Matka Boża wyprowadzi go z czyśćca w pierwszą sobotę po śmierci. Oryginał tej bulli nie dochował się do naszych czasów, ale następni papieże wielokrotnie odwoływali się w swoich dokumentach do Bulli sobotniej. W wizji świętego Szymona Stocka Matka Boża obiecała mu zarówno przywileje dla zakonu, jak i zbawienie dla tych, którzy pobożnie będą nosić szkaplerz. Czasy następne przejęły z tej wizji nie tyle zapewnienie dotyczące odnowy zakonu, lecz obietnicę wyzwolenia z płomieni czyśćcowych w pierwszą sobotę po śmierci.
Spis treści
NOWENNA SZKAPLERZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Dzień I – Początki Szkaplerza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzień II – Rozwój nabożeństwa szkaplerznego . . . . . . . . . . . . Dzień III – Maryjność świętego Rafała Kalinowskiego . . . . . . Dzień IV – Szkaplerz – jako tarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzień V – Szkaplerz – szata Maryi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzień VI – Obietnice szkaplerzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzień VII – Szkaplerz jako znak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzień VIII – Szkaplerz jako pomoc w trudnych sytuacjach . . Dzień IX – Macierzyństwo duchowe Maryi . . . . . . . . . . . . . . . .
5 9 15 21 24 28 32 37 42
SZKAPLERZ JANA PAWŁA II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 WAŻNIEJSZE SANKTUARIA KARMELITAŃSKIE NA WSCHODZIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 WILNO – Matka Boska Ostrobramska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GUDOGAJ – Matka Boża Gudogajska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BERDYCZÓW – Matka Boska Berdyczowska . . . . . . . . . . . . . . .
57 64 69
SEKRETARIAT RODZINY SZKAPLERZNEJ KRAKOWSKIEJ PROWINCJI KARMELITÓW BOSYCH
Miłość do Maryi wyrażająca się przez Szkaplerz św. dotyczy dziś wielu środowisk. Osoby w nich żyjące utożsamiają się w różnym stopniu z rodziną karmelitańską i do niej przynależą. Przez szkaplerz św. Maryja nasza Matka, tworzy z nas jedną wielką Rodzinę Szkaplerzną. Do ważniejszych zadań naszego ośrodka należy: 1. Animowanie działalności oraz pomoc w karmelitańskiej formacji Bractw Szkaplerznych (30 wspólnot). 2. Pomoc wspólnotom szkaplerznym (18 wspólnot) w drodze do stawania się Bractwem Szkaplerznym w danej parafii. 3. Redagowanie kwartalnika formacyjnego „Rodzina Szkaplerzna” i rozsyłanie go do bractw, wspólnot oraz indywidualnych osób. 4. Korespondencja (listowna, e-mailowa) z bractwami, wspólnotami i pojedynczymi osobami zainteresowanymi pogłębieniem duchowości maryjnej, tworzeniem wspólnot lub bractw w parafii. 5. Wysyłka na zamówienie: biuletynów, szkaplerzy, nowenn, broszur, obrazków, itp. 6. Współprzygotowanie Ogólnopolskiego Spotkania Rodziny Szkaplerznej w Czernej (sobota po 16 lipca). 7. Organizowanie corocznych rekolekcji dla animatorów Bractw i Wspólnot Szkaplerznych.
8. Na zaproszenie proboszczów organizowanie „Niedziel Szkaplerza MB z Góry Karmel”: głoszenie Słowa Bożego oraz nakładanie proszącym szkaplerza świętego. Więcej informacji na:
www.szkaplerz.pl Zapraszamy także na strony:
www.karmel.pl
www.wkb.krakow.pl
Sekretariat Rodziny Szkaplerznej Krakowskiej Prowincji Karmelitów Bosych Czerna 79; 32-065 Krzeszowice tel: (012) 282 00 65; rodzina@szkaplerz.pl
POLECAMY KSIĄŻKI O SZKAPLERZU ŚWIĘTYM do nabycia w Wydawnictwie Karmelitów Bosych www.wkb.krakow.pl W ZNAKU SZKAPLERZA JERZY ZIELIŃSKI OCD
Książka pragnie przybliżyć piękno maryjnej duchowości, obecnej w Karmelu w sposób szczególny w znaku szkaplerza. W książce zawarte są podstawowe informacje dotyczące nabożeństwa szkaplerznego oraz praktyczne wskazówki, jak naśladować Maryję. Adresowana jest do wszystkich noszących szkaplerz, a szczególnie do tych, którzy chcieliby przyjąć Maryję do swego życia w tym znaku. s. 128, oprawa miękka, cena – 8,90 zł
SZATA MARYI w serii: szkaplerz karmelitański Bogato ilustrowany albumik pragnie przybliżyć piękno maryjnej duchowości, obecnej w Karmelu w sposób szczególny w znaku szkaplerza. Publikacja zawiera podstawowe informacje dotyczące nabożeństwa szkaplerznego oraz praktyczne wskazówki, jak naśladować Maryję. Adresowana jest do wszystkich noszących szkaplerz, a szczególnie do tych, którzy chcieliby przyjąć Maryję do swego życia w tym znaku. s. 24, oprawa miękka, cena – 6,00 zł
SZKAPLERZ JANA PAWŁA II w serii: szkaplerz karmelitański Drugie wydanie albumiku, ubogaconego licznymi zdjęciami, który przedstawia więź Jana Pawła II z duchowością karmelitańską, czego pięknym świadectwem był noszony przez niego szkaplerz Matki Bożej z Góry Karmel. W tekście wykorzystano wypowiedzi Ojca Świętego o łaskach związanych z przyjęciem szkaplerza. s. 24, oprawa miękka, cena – 6,00 zł
BĄDŹ POZDROWIONA, MARYJO DOMINIK WIDER OCD
Komentarz do nowenny przed uroczystością Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Zamieszczone nauki ogniskują się wokół modlitwy Zdrowaś Maryjo. „Ich celem jest przypomnienie pewnych podstawowych prawd religijnych, które pozwoliłyby noszącym Szkaplerz Karmelitański nosić go pobożnie, to znaczy żyć pełniej Ewangelią. Chodzi o świadome i duchem przyjęcie Szkaplerza, o korzystanie ze wstawiennictwa Matki Bożej oraz o naśladowanie Maryi w Jej umiłowaniu Boga”. s. 80, oprawa miękka, cena – 9,50 zł