Głos karmelu (76) 4/2017

głos karmelu nr 4 (76) lipiec–sierpień 2017 ISSN 1733-8808 INDEKS 409278 cena 8 zł (w tym 5% VAT)

www.gloskarmelu.pl

Dwumiesięcznik poświęcony życiu duchowemu i kulturze chrześcijańskiej

MATKA SZKAPLERZNA Z CZERNEŃSKICH WZGÓRZ

S E R I A

2 0 1 7

P O Ś W I Ę C O N A

B O G U R O D Z I C Y

Grażyna Pawlaczyk

MALEŃKA NIC

„Pani Pokora jest szczęśliwa, że jest niczym, do niczego się nie przywiązuje, niczym nie zamęcza. Jest zadowolona, szczęśliwa, przede wszystkim szczęśliwa, zadowolona ze wszystkiego… Przeszczęśliwi maluczcy!” – mawiała Mariam Baouardy, karmelitanka bosa z Betlejem, święta kobieta o niezwykłym życiorysie.

Grażyna Pawlaczyk tym razem w nietypowy sposób chce swoim czytelnikom przybliżyć świat i osobę Małej Arabki. Wszystko zaczyna się jak w szwedzkim kryminale od znalezienia przez nowicjuszkę Leilę małego zwitku papieru, na którym znajduje się zaszyfrowana informacja. Co było napisane na tym kawałku papieru, w jaki sposób potoczą się losy młodej adeptki życia karmelitańskiego i co z tym wszystkim ma wspólnego święta siostra Maria od Jezusa Ukrzyżowanego? Serdecznie zapraszam do lektury i wciągającej przygody.

Damian Sochacki OCD, redaktor naczelny „Głosu Karmelu“

Wszyscy prenumeratorzy „Głosu Karmelu” co roku otrzymują prezenty: tym razem jest to kalendarz na przyszły rok, ilustrowany wyjątkowymi fotografiami sanktuarium i klasztoru w Czernej. Zapraszamy do odwiedzenia tego miejsca podczas wakacyjnego odpoczynku. 

SŁOWO KARMELITAŃSKA DALEKO

W nocy po gęstym czerneńskim lesie przechadza się wiatr, a na niebie migoczą gwiazdy, które pamiętają o wiele więcej niż człowiek. Mowę tych ciał niebieskich od kilkudziesięciu lat bada prof. Marek Urbanik w obserwatorium astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, znajdującym się jedynie kilkanaście kilometrów od Czernej. Krakowski radioastronom zachęca nas do uważnego słuchania rzeczy bliskich i dalekich. W słowach badacza sfer niebieskich odnajdziemy wiele niesamowitych analogii do modlitwy, która przecież jest wsłuchiwaniem się w słowa o innej częstotliwości.

KULTURA

L

ipiec w sercach karmelitańskich jest zarezerwowany dla Matki Jezusa. Szczególnym miejscem spotkania wszystkich obleczonych szkaplerzam jest sanktuarium ukryte na zboczu Parku Krajobrazowego Dolinek Krakowskich – erem karmelitów bosych w Czernej. To uroczysko pozwala przenosić się w myślach i wyobraźni do szczególnych miejsc, takich jak urodzajne wzgórza Karmelu, nazaretańskie zacisze domu Świętej Rodziny czy zielona alkowa w Efezie, gdzie Jan, ukochany uczeń Pana, opiekował się Maryją. W Czernej można nie tylko odwiedzić sanktuarium.

Zmęczeni pielgrzymi mogą zatrzymać się w Domu Gościnnym i posłuchać „szmeru łagodnego powiewu” (1 Krl 19, 12).

4 Muzyka sfer rozmowa z prof. dr. hab. Markiem Urbanikiem 10 Czas tajemnicy Paweł Urbańczyk OCD 12 Cała święta Dziewica Maryja Bazyli Mosionek OCD 14 Fatima i nabożeństwo szkaplerzne Szczepan Praśkiewicz OCD 16 Różaniec jako „modlitwa Jezusowa” Andrzej Ruszała OCD 18 Oblicza Maryi Jerzy Zieliński OCD 21 Zwiastowanie Dominik Wider OCD 23 Święta orędowniczka grzeszników Danuta Piekarz 26 Eliańskie tradycje w duchowości maryjnej Karmelu Piotr Nyk OCD 30 Zakochani w Maryi Aneta Mandzyn 32 Czwarte mieszkanie Paweł Hańczak OCD 34 Siostrzaność Maryi Marian Zawada OCD 36 Świętość męczenników Wiesław Kiwior OCD 38 Duchowość apteki Jakub Przybylski OCD 40 Walka duchowa Bartłomiej Kucharski OCD 44 Kilka słów o osobach starszych z Ukrainy Józef Kucharczyk OCD 46 Prorok Eliasz na puszczy Adam Organisty 50 Umugabo koko rwose – prawdziwy mężczyzna Maciej Jaworski OCD 54 Odpoczywać jak Bóg Paweł Porwit OCD 56 Zaproszenie ojca Jakuba Jakub Przybylski OCD 58 Twoje Słowo Marta Sas-Nowosielska 59 Recenzja. Rozważania o Pieśni nad pieśniami Angelika Łuszcz 61 Wojenna zdobycz. Fotoplastikon.

Jerzy Zieliński OCD 63 Pachnąca mięta Angelika Łuszcz

MARYJA

lipiec / sierpień 2017

|3

MUZYKA SFER Z prof. dr. hab. Markiem Urbanikiem, radioastronomem w obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego rozmawiał Damian Sochacki OCD

4 | Głos Karmelu 4 2017

Fot. D. Sochacki OCD

S P O T K A N I E

|5

SZCZEPAN PRAŚKIEWICZ OCD

FATIMA I NABOŻEŃSTWO SZKAPLERZNE Z cyklu STULECIE ORĘDZIA FATIMSKIEGO

Z

godnie z uczynioną poprzednio zapowiedzią, zatrzymamy się dziś w naszej refleksji nad nabożeństwem szkaplerznym, które – według słów służebnicy Bożej Łucji dos Santos – jest obok odmawiania różańca praktyką typowo fatimską. Do zgłębienia istoty tego nabożeństwa zachęca nas także fakt, że niniejszy numer naszego czasopisma obejmuje miesiąc lipiec, w którym celebrowane są nowenny szkaplerzne i liturgiczna uroczystość Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. „SZKAPLERZ ŚWIĘTY NOŚ, NA RÓŻAŃCU PROŚ” Tak głosi staropolskie przysłowie. Mieli rację nasi przodkowie, którzy je stworzyli, a stało za tym ich życie w szkole Maryi, gdyż podążali do Jezusa przez Maryję („ad Jesum per Mariam”).

Słuszność tej drogi potwierdził Sobór Watykański II, stwierdzając, że „gdy Matka czci doznaje, to poznaje się, kocha, wielbi w sposób należyty i zachowuje się przykazania Syna” (LG 66).

Dlatego ojcowie soborowi zachęcali wszystkich do popierania zbożnych ćwiczeń ku czci Maryi, jakie były zalecane w ciągu wieków przez Urząd Nauczycielski (tamże, 67), a bł. Paweł VI, papież wprowadzający w życie ich uchwały, zaznaczył, że mieli tu na myśli przede wszystkim „różaniec święty i szkaplerz karmelitański” (AAS 1965, s. 376).

W DUCHU OBJAWIEŃ FATIMSKICH W 1917 roku w czasie słynnego cudu słońca na szczególną aktualność i potrzebę praktykowania obu tych nabożeństw, szkaplerznego i różańcowego, wskazała sama Matka Najświętsza. Mali wizjonerzy zobaczyli wówczas na niebie obrazy symbolizujące tajemnice różańcowe, od radosnych (Święta Rodzina), przez bolesne (Matka Boża w fioletowych szatach i z mieczem przeszywającym Jej serce), do chwalebnych (Matka Boża Szkaplerzna, ukoronowana na Królową nieba i ziemi, z Dzieciątkiem Jezus trzymającym w ręku szkaplerz).

14 | Głos Karmelu 4 2017

SZKAPLERZ I PAPIEŻE NASZYCH DNI Szczególnym propagatorem nabożeństwa szkaplerznego był św. Jan Paweł II: nosił on szkaplerz osobiście, często o nim mówił, zachęcał do praktykowania tego nabożeństwa i wydał o nim list apostolski Opatrznościowe wydarzenie łaski (25 marca 2001). Także Benedykt XVI mówił o nabożeństwie do Matki Bożej Szkaplerznej, przynoszącym owoce modlitwy, kontemplacji, służby Bogu i bliźnim (16 lipca 2006), a papież Franciszek poleca Jej opiece wszystkich, z którymi się spotyka, oraz ich rodziny (14 lipca 2014).

CZYM JEST SZKAPLERZ? Szkaplerz karmelitański jest częścią habitu zakonnego; okrywa postać zakonników, opadając prawie do stóp. Przystosowany do użytku wiernych złożony jest natomiast z dwóch wycinków brązowej tkaniny, połączonych tasiemkami. Jest niejako habitem zmniejszonym do minimum i przypomina noszącym o ich duchowych związkach z rodziną karmelitańską. Jedna jego część opada na plecy, co oznacza, że trudy, doświadczenia i krzyże naszego życia winniśmy znosić jak Maryja: z poddaniem się woli Bożej. Druga okrywa pierś, przypominając, że nasze serce powinno bić dla Boga i bliźnich. W 1910 roku św.

Pius X zezwolił na zastąpienie szkaplerza metalowym medalikiem. Wprowadzenie do obrzędu błogosławieństwa szkaplerza stwierdza, że wyrażająca się przezeń pobożność maryjna obejmuje dziś wiele środowisk, które w różnym stopniu utożsamiają się z rodziną karmelitańską i do niej należą: zakonników i zakonnice, świecki zakon (zwany niegdyś trzecim), członków bractwa szkaplerznego, osoby, które przyjęły szkaplerz i żyją jego duchowością w różnych formach zrzeszania się lub bez nich. „Wszyscy przyjmujący szkaplerz – czytamy w tym tekście – mają udział w duchowych dobrach Karmelu i zobowiązani są do gorliwego życia maryjnością charakterystyczną dla karmelitańskiej duchowości”.

KARMELITAŃSKA ANETA MANDZYN

ZAKOCHANI W MARYI Z cyklu DUCHOWOŚĆ KARMELU POZA KLASZTORNYM MUREM. Świadectwo życia wspólnoty KREM

Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico, ogrodem zamkniętym, źródłem zapieczętowanym (Pnp 4, 12).

H

ortus Conclusus, źródło zapieczętowane, łono nietknięte najpłodniejszym w historii wszechświata się jawi; Niepokalane Poczęcie, Królowa nieba i ziemi, Róża mistyczna, Fiołek pokory, Pneumatofora, Stella Maris, Ozdoba Karmelu – to zaledwie garstka z nieskończenie długiej listy tytułów Maryi.

Karmelitański Ruch Ewangelizacyjno-Modlitewny jest Jej własnością. Założyciel KREM-u, o. Jan Ewangelista Krawczyk, żarliwy krzewiciel kultu Matki Boskiej Szkaplerznej, oraz wszyscy kolejni duszpasterze wspólnoty zaszczepili w nas szczególne nabożeństwo do Matki Jezusa. Nasz obecny moderator, o. Paweł Baraniecki, cytując pewną siostrę karmelitankę, nazywa Ją „Naszą Piękną”. Jako wspólnota systematycznie odnawiamy akt zawierzenia się Jej Niepokalanemu Sercu.

Widzimy, że podobnie jak w Kanie, Maryja dostrzega nasze potrzeby, interweniuje i prowadzi do Jezusa. Przekonujemy się, że oddanie się Jej w niewolę to jeden z najdoskonalszych aktów dziękczynienia i uwielbienia Boga.

Maryję zapraszamy na początku naszych spotkań modlitewnych, by wypraszała nam ducha modlitwy, przyzywała wraz z nami Ducha Świętego, modliła się z nami. Świadomi Jej obecności wiemy, że pomaga nam spotkać się z Jezusem w nas i we wspólnocie. Jest w naszym wieczerniku pierwszą orantką i wstawienniczką.

Różaniec uczyniliśmy modlitwą osłonową za wspólnotę, jej duszpasterza i podejmowane dzieła. Wielu z nas doświadcza łaski odprawiania nowenny pompejańskiej. To 54-dniowie trwanie na różańcu z Maryją przynosi spektakularne efekty.

Poza pogłębieniem osobistej więzi z Bogiem, widzimy, jak On dotyka naszych rodzin, uzdrawia relacje, odnawia życie sakramentalne, leczy duszę i ciało.

Zapatrzenie się w Maryję przemienia życie. Naśladowanie Jej to szkoła realizmu, wejście do domu w Nazarecie, stanie pod krzyżem, zgoda na umieranie, ból Piety, i wreszcie

wiara w obietnicę Zmartwychwstania i Zesłania. Kontemplacja, jakiej uczy nas Maryja, nie jest pobożnościowym eskapizmem i zamknięciem się w czterech ścianach. Maryjność łączy się z ciągłym przekraczaniem siebie, swojej wygody i lęku; to wychodzenie poza schematy pobożności, spotykanie Boga w drugim człowieku, choćby krzywdzącym nas czy irytującym.

Tajemnica nawiedzenia św. Elżbiety jest szkołą wyrzekania się siebie, co dla kondycji naszej – i każdej – wspólnoty ma fundamentalne znaczenie. Wszyscy mamy rodziny i związane z tym obowiązki, większość z nas pracuje, czasem na bardzo odpowiedzialnych stanowiskach, niektórzy mają swoje firmy, i właśnie patrząc na nasze życie przez pryzmat ofiarnego życia Maryi, staramy się swoją codzienność chociaż trochę zbliżyć do Jej świętej zwyczajności. W całej tajemnicy swego życia uczy nas Maryja, niedościgły wzór zawierzenia, oddania wszystkiego Bogu i zgody na Jego wolę.

Tradycją KREM-u jest coroczne piesze pielgrzymowanie do niedalekiej Kalwarii Pacławskiej, zwanej Jasną Górą Podkarpacia, do stóp Matki Bożej Kalwaryjskiej, sierpniowej Panny Pszenicznej. Tutaj też organizujemy niekiedy nasze dni skupienia.

Obecny rok pracy formacyjnej KREM-u i podejmowanych przez nas posług upływa pod szczególnym patronatem Matki Boga.

Wybraliśmy Ją jako opiekunkę i przewodniczkę tegorocznego Seminarium Odnowy Wiary, którego motto brzmiało „Przez Maryję do Jezusa”.

Maryję zapraszamy, aby towarzyszyła nam podczas praktyki lectio divina i lectio carmelitana. Przyzywamy Jej obecności poprzez słowa modlitwy autorstwa bpa Marcella Semeraro, prosząc Dziewicę Milczenia, aby strzegła naszego skupienia, by serca nasze stały się gościnnym domem dla Słowa, by podpowiadała nam słowa, które wzruszą serce Boga, i upraszała łaskę bycia wiernym obrazem tego, co czytamy. Ta, która „zachowywała wszystkie te sprawy i rozważała je w swoim sercu”, jest naszym wzorem modlitwy kontemplacyjnej, modlitwy, która wymusza przemianę życia i każe twardo stąpać po ziemi.

Z Maryją, Matką Miłosierdzia, czuwaliśmy w wigilię święta Miłosierdzia Bożego. Również wraz z Nią będziemy czuwać w wieczerniku w noc przed uroczystością Zesłania Ducha Świętego. 

| 31

DALEKO I BLISKO

90 LAT „GŁOSU KARMELU” „Głos Karmelu” jest jednym z najstarszych czasopism katolickich w Polsce poświęconych życiu duchowemu. Pierwszy redaktor naczelny „Głosu Karmelu” o. Józef Prus OCD w 1927 roku podkreślał, iż czasopismo ma „pobudzać czytelników do postępu w modlitwie, cnocie i świętości oraz jednoczyć ich węzłem braterstwa w jednej rodzinie karmelitańskiej pod opieką Matki Bożej Szkaplerznej”.

W 2005 roku Wydawnictwo Karmelitów Bosych po długiej przerwie wznowiło wydawanie „Głosu Karmelu”. Redakcja dwumiesięcznika stanęła wobec niełatwego zadania popularyzacji duchowości, która spina chrześcijański Wschód i Zachód: odległe czasy walk o Ziemię Świętą, gorące momenty poszukiwania radykalizmu w renesansowej Hiszpanii, dziewiętnastowieczne zmaganie ze zracjonalizowanym światem, aż po nasze czasy, w których co chwila słychać zachęty do burzenia świata, który rzekomo nie jest taki, jak się człowiekowi wydaje.

Serdecznie zapraszam do umacniania i poszukiwania więzi w towarzystwie „Głosu Karmelu”.

K

U

L

T

U

R

A

RECENZJA Rozważania o Pieśni nad pieśniami św. Teresa od Jezusa ANGELIKA ŁUSZCZ

Obłóżcie mnie kwieciem, obsypcie mnie jabłkami, bo mdleję od miłości...

N

akładem Wydawnictwa Karmelitów Bosych ukazała się właśnie długo wyczekiwana pozycja: Rozważania o Pieśni nad Pieśniami w przekładzie Marty Szafrańskiej-Brandt.

Tłumaczka z wielką precyzją wczuwa się w postać i rozważania św. Teresy, próbując przemówić właśnie takim głosem, jakim posługiwała się ta wyjątkowa Święta. Jest to język codzienny, kolokwialny, bardzo prosty w odbiorze, ale – rzecz jasna – odwołujący się do czasów minionych, w których żyła Święta. Warto zaznaczyć, że rozważana te powstały najpewniej w klasztorze św. Józefa w Awili pomiędzy 1568 a 1572 rokiem.

Szafrańska-Brandt zatem korzysta z zasobów dawnej polszczyzny. Często jednak wypowiedzi samej Teresy są zwięzłe, krótkie. Ta oszczędność słowa nie zawsze ułatwia interpretację, nie zawsze bowiem wiadomo, co dokładnie miała na myśli. Na rozważania składają się raczej luźne komentarze i refleksje, nieodpowiadające poszczególnym rozdziałom Pieśni nad Pieśniami. Szafrańska-Brandt swoje tłumaczenie oparła na wydaniu Monte Carmelo, pochodzącym z 2014 roku.

Siatka tematów, które porusza św. Teresa, jest niezwykle rozbudowana. Święta mówi na temat trudności czytania i interpretowania Pisma Świętego, skupia się w dużej mierze na modlitwie jako formie zjednoczenia, sądzi ponadto, że dusza jest swego rodzaju łącznikiem między Bogiem a człowiekiem, jest w stanie znosić wszelakie próby dla Umiłowanego. Szczęśliwi ci – dodaje – którym ten Najwyższy udziela wszelkich łask.

Wszystko to jednak oscyluje wokół nadrzędnego tematu, jaki stanowi miłość, która „działa nieraz z taką siłą, że zapanowuje nad wszystkimi władzami naturalnymi; znam pewną osobę, która będąc w stanie podobnego rozmodlenia, usłyszała piękny śpiew, i, jak zapewnia, jej zdaniem, gdyby śpiew nie ustał, dusza by z niej wyszła, dla wielkiej rozkoszy i słodyczy […]”.

Powstałe przez kilkoma wiekami teksty św. Teresy nie tracą na aktualności, stanowią wciąż ważny komentarz do tego, co zarówno ziemskie, jak i „boskie”, w końcu także stanowią swego rodzaju przestrogę: „Pamiętajcie, że trzeba trwać z mieczem czujności w dłoni; choćbyście sądziły, że pochwała Wam nie szkodzi, nie ufajcie jej”.

Ten rodzaj pisarstwa budzi podziw, a zapisane swobodnie, bez zbędnego patosu, przemyślenia pozwalają zagłębić się w tę lekturę, zrozumieć oraz przyswoić myśli Świętej. 

| 59

ZAPRENUMERUJ Prenumerata

D la cz e g o wa rt o?  OSZCZĘDNOŚĆ Cena jednego numeru dwumiesięcznika „Głos Karmelu” w kiosku to 8 zł.

Cena prenumeraty rocznej (6 numerów): 45 zł.

Wysyłka na terenie kraju na nasz koszt – do prenumeraty zagranicznej należy doliczyć odpowiednią opłatę pocztową.

 WYGODA Jeśli zamówisz prenumeratę, listonosz dostarczy każdy numer „Głosu Karmelu” wprost do Twojego domu, zanim pojawi się na półkach księgarni.

 UPOMINEK Zamawiając prenumeratę na rok 2017, prenumerator otrzyma upominek od Wydawnictwa – kalendarz Czerna „Głosu Karmelu” na 2018 rok.

 JAK ZAMÓWIĆ PRENUMERATĘ • drogą elektroniczną, wysyłając e-mail na adres: prenumerata@wkb.krakow.pl • przez księgarnię internetową: www.wkb-krakow.pl • telefonicznie, dzwoniąc na numer: 12 416 85 00 • drogą pocztową, pisząc na adres: „Głos Karmelu”, ul. Z. Glogera 5, 31-222 Kraków • wpłacając odpowiednią sumę na konto: Bank PEKAO S.A. III O/Kraków numer konta: 38 1240 2294 1111 0010 1138 4521 z dopiskiem: „prenumerata od numeru...”

Dzieło naszego czasopisma polecamy Waszym modlitwom. Jeśli ktoś pragnie wesprzeć je również finansowo, istnieje możliwość ofiary na rozwój „Głosu Karmelu”; wówczas należy umieścić dopisek „na rozwój Głosu Karmelu”. Za wszelkie złożone ofiary, a przede wszystkim za Wasze modlitwy – składamy serdeczne „Bóg zapłać”!

W intencji ofiarodawców, czytelników oraz redakcji tworzącej „Głos Karmelu” 16 lipca w Uroczystość Matki Bożej Szkaplerznej sprawowana będzie Eucharystia w kaplicy naszego klasztoru.

Dwumiesięcznik poświęcony życiu duchowemu i kulturze chrześcijańskiej Nr 4 (76) lipiec – sierpień 2017 Za zezwoleniem władzy kościelnej Nakład: 2 500 egz.

Redakcja: Piotr Hensel OCD, Bartłomiej Kucharski OCD, Danuta Piekarz, Jerzy Zieliński OCD, Damian Sochacki OCD (red. nacz.)

Dtp & prepress: Paweł Matyjewicz Adres: „Głos Karmelu” Wydawnictwo Karmelitów Bosych ul. Z. Glogera 5, 31-222 Kraków

62 | Głos Karmelu 4 2017

Prenumerata: Paulina Krawczyk tel. 12 416 85 00, 12 416 85 12 e-mail: prenumerata@wkb.krakow.pl Konto: Bank PEKAO S.A. nr 38 1240 2294 1111 0010 1138 4521 Druk: EKODRUK – Kraków Wydawca: Wydawnictwo Karmelitów Bosych Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów, zmiany tytułów. Nie zwraca artykułów niezamówionych.

Zdjęcia niepodpisane pochodzą z archiwum redakcji.

Na okładce: Hiacynta Marto i Łucja dos Santos (Fatima 1917).

www.gloskarmelu.pl www.facebook.com/GlosKarmelu

Fot. D. Sochacki OCD

Lecznica karmelitańska

Pachnąca mięta ANGELIKA ŁUSZCZ

T

ak pisał w wierszu Sitowie Julian Tuwim, wyrażając tęsknotę za minionym czasem. Te wyjątkowe, dziecięce lata beztroski kojarzyły mu się właśnie z chwilami spędzanymi nad rzeką, z powiewem wiatru i z charakterystycznym, orzeźwiającym zapachem mięty. Przygotowany z niej napar pobudza trawienie oraz wzmaga apetyt. Ponadto może być stosowany na obrzęki, owrzodzenia, bóle ucha oraz do płukania ust w stanach zapalnych jamy ustnej. Mięta wspomaga również pamięć i koncentrację, łagodzi bóle głowy i korzystnie działa na ból gardła. Ma właściwości rozluźniające.

Możemy spożytkować zarówno świeżą, jak i suszoną miętę. Świeża idealnie nadaje się w sezonie letnim do napojów bądź do sałatek. Suszoną natomiast możemy dodać do herbaty, rosołu czy mięs.  Fot. D. Sochacki OCD

Boże dobry moich lat chłopięcych, Moich jasnych świtów Boże święty!

Czy już w życiu nie będzie więcej Pachnącej nad stawem mięty?

święta Teresa od Jezusa

ROZWAŻANIA

O PIEŚNI NAD PIEŚNIAMI Szir haszirim, najpiękniejsza pieśń śpośród wielu pieśni – to wyjątkowy poemat, który opisuje meandry bliskiej relacji między kobietą i mężczyzną, łącząc elementy kultury hebrajskiej, hellenistycznej, perskiej. Pieśń nie jest po prostu romantyczną elegią: pod warstwą dosłowną kryją się potężne pokłady metaforyczne. Głębokie struktury tekstu zawsze oddziaływały na wyobraźnię najpierw Izraela, a potem również chrześcijan, prowokując nurt mistyki oblubieńczej, której protoplastą pozostaje nadal Orygenes, autor słynnego i kopiowanego przez starożytnych komentarza do tej księgi. Święta Teresa od Jezusa staje obok wielkich ojców. Zainspirowana fragmentami Pieśni nad pieśniami podróżuje do wnętrza ludzkiego serca i opisuje intymną relację między człowiekiem i Bogiem. Komentarz św. Teresy w nowym przekładzie Marty Szafrańskiej-Brand jest już do nabycia w księgarni internetowej Wydawnictwa Karmelitów Bosych.