Klucz do szczęścia w miłości. Św. Teresa z Lisieux dla zakochanych małżeństw i rodzin by Wydawnictwo Karmelitów Bosych

Jacques Marin

Klucz do szczęścia w miłości Św. Teresa z Lisieux dla zakochanych, małżeństw i rodzin Słowo wstępne abp. Cattenoza

Wydawnictwo Karmelitów Bosych Kraków 2014

Pragnę Twego Serca, pełnego tkliwości [...], Kocha mnie pomimo mojej ułomności1.

Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się”. (Rdz 1, 28)

Wszystkim parom, które dały mi odczuć radość z mojego kapłaństwa. Autor

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, W Najświętszym Sercu, w: Pisma mniejsze, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2004, s. 27.

WYKAZ SKRÓTÓW

OR OS Rps A Rps B Rps C TDL

– – – – – –

Ostatnie rozmowy Ostatnie słowa Rękopis A Rękopis B Rękopis C Listy

Wszystkie cytaty z dzieł św. Teresy od Dzieciątka Jezus według publikacji Wydawnictwa Karmelitów Bosych.

SŁOWO WSTĘPNE

Mała książeczka warta przeczytania

Mała Teresa nie przestaje nas zadziwiać. Jej aktywność nie zmniejsza się: nadal spędza swoje życie w niebie na czynieniu dobra na ziemi. Dziś o. Jacques Marin pomaga jej złożyć wizytę wszystkim parom. Teresa chce odczytać z nimi na nowo historię ich miłości, aby odkryli w niej obecność Tego, który jest źródłem wszelkiej miłości – bo sam jest Miłością. Teresa, doktor Kościoła, czuje się wciąż mała i słaba jak dziecko, ale podaje nam z radością to wszystko, co Bóg wkłada w jej ręce i w jej serce. Wspólnie z nią o. Jacques przekazuje nam klucz szczęścia w miłości. Otwiera zeszyty Teresy, pozwalając jej mówić i odsłaniać przed nami sekrety miłości. Ku wielkiej radości małej świętej, otwiera też Ewangelię – jedyną książkę, którą tak naprawdę karmiła się Teresa – aby Jezus sam mógł nas uczyć. Zadanie autora polegało wobec tego na zebraniu pełnych inspiracji tekstów mówiących o miłości, które mają moc karmić życie małżeńskie i rodzinne oraz prowadzić je ku świętości.

Dziś Teresa nie zadowala się już swoim powołaniem karmelitanki. W Kościele niebieskim żyje w rytmie miłości; realizuje w pełni to, na co miała nadzieję, żyjąc na ziemi. Może teraz pójść za każdym powołaniem i wraca myślą do tego, co kiedyś pisała: Miłość dała mi klucz do mego powołania. Zrozumiałam, że skoro Kościół jest ciałem złożonym z różnych członków, to nie brak mu najbardziej niezbędnego, najszlachetniejszego ze wszystkich. Zrozumiałam, że Kościół posiada Serce i że to Serce płonie Miłością, że jedynie Miłość pobudza członki Kościoła do działania i gdyby przypadkiem zabrakło Miłości, Apostołowie przestaliby głosić Ewangelię, Męczennicy nie chcieliby przelewać krwi swojej... Zrozumiałam, że Miłość zawiera w sobie wszystkie Powołania, że Miłość jest wszystkim, obejmuje wszystkie czasy i wszystkie miejsca... jednym słowem – jest Wieczna!... Zatem, uniesiona szałem radości, zawołałam: O Jezu, Miłości moja... nareszcie znalazłam moje powołanie, moim powołaniem jest Miłość!... Tak, znalazłam swoje miejsce w Kościele, a to miejsce, mój Boże, Ty sam mi ofiarowałeś... W Sercu Kościoła, mojej Matki, będę Miłością... W ten sposób będę wszystkim i moje marzenie zostanie spełnione!!!... (Rps B 3v). W niebie znalazła zatem swoje miejsce: w sercu Kościoła niebieskiego Teresa porusza się w rytmie miłości, w rytmie miłosierdzia. Nie przestaje, jak umiłowany

–8–

uczeń, opierać się na piersi Jezusa, aby usłyszeć, jak bije serce Boga. Jej własne serce, serce Małej Teresy, dostroiło się do rytmu serca jej Pana. Teresa wie dobrze, że jest tylko dzieckiem, ale przy tym zachowuje w sobie śmiałość i ufność dziecka. Wie, że jest niczym, ale nieustannie czerpie z samego źródła miłosierdzia, bijącego w sercu Jezusa, aby pomagać swoim braciom na ziemi kroczyć drogą miłości: „Kochać to dawać wszystko wraz z sobą”2. Od swojego wejścia do nieba Teresa nie przestaje nucić tej pieśni, tego wiersza, który był w niej już w chwili śmierci (Żyć miłością3): Umrzeć z miłości – to nadzieja moja! Gdy ziemskie ze mnie opadną kajdany, Innej nagrody nie chce sługa Twoja, Jak tylko Ciebie, o Panie nad pany! Miłości Twojej trawi mnie pragnienie. Rozpal mnie całą, wyniszcz w zupełności, Bo moje niebo, moje przeznaczenie: Żyć w Twej miłości! Odtąd, płonąca miłością i zjednoczona w pełni ze swoim Boskim Oblubieńcem, zwraca się do wszystkich par na ziemi, do wszystkich zakochanych, do wszystkich narzeczonych, z jednym pragnieniem: dać im poznać miłość. Jak umiłowany Syn Ojca, Teresa czuje się 2 3

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Dlaczego kocham Cię, Maryjo!, w: Pisma mniejsze, s. 62. Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Żyć miłością, w: Pisma mniejsze, s. 9–12.

–9–

uboga, nie posiada nic, ale nieustannie przyjmuje siebie jako dar od Ojca w tchnieniu Ducha. Niczego nie zatrzymuje dla siebie – wręcz przeciwnie, chce tylko pociągnąć nas do Jezusa, powierzyć Mu nas, abyśmy także mogli „żyć miłością”: Ach, żyć miłością – to dawać bez miary, Bo kto miłuje, w liczbach się nie gubi, I nic nie żąda za swoje ofiary, Wiedząc, że miłość rachować nie lubi. Lekko biec mogę, bo wszystko oddałam Sercu Bożemu, co tryska słodkością. Jeden skarb tylko sobie zatrzymałam – Żyję miłością! Pochylona nad nami Teresa nie przestaje kontemplować Najświętszego Oblicza Ukrzyżowanego, bo wie, że miłość ma swoje źródło na Kalwarii; tryska z przebitego serca Jezusa i wciąż spływa na nas, aby każdemu pomóc żyć miłością – w naszych małżeństwach, rodzinach: By żyć miłością, nie w Taboru chwale Stawiać nam trzeba przybytki na ziemi, Lecz za Jezusem mężnie i wytrwale Wciąż postępować śladami krwawymi. W niebie spoczynek czeka na mnie błogi – Tu krzyż jedyną moją szczęśliwością, Patrząc na niego, jako na skarb drogi, Żyję miłością!

– 10 –

Jeśli ją przyjmiecie, Mała Teresa – dyskretnie, jak dziecko – podzieli się z wami miłością, która mieszka w jej sercu; staniecie się wówczas autentycznymi świadkami miłości, która także w was zamieszka: Ach, żyć miłością – to płynąć wytrwale Z hasłem miłości na rozpiętym żaglu, Wesele, pokój siejąc wokół stale. Sterniku Boski! Twa miłość mnie nagli! Ciebie samego w duszach bliźnich widzę. Miłość mi gwiazdą i serca radością, Hasła mojego się nie wstydzę, Żyję miłością! W naszych czasach, kiedy tak często kpi się z miłości, o. Jacques Marin zaprasza nas do szkoły Teresy. Będziemy mogli tam doświadczyć małej drogi dziecięctwa duchowego, która jest właśnie drogą miłości. Po przeczytaniu tej książeczki nie bójcie się sięgnąć po raz pierwszy lub na nowo do rękopisów Teresy. Nie znam równie pięknego, głębokiego, konkretnego i aktualnego traktatu o miłości jak jej Rękopis C. Wszyscy znajdziecie tam prawdziwy klucz do szczęścia w miłości. † Jean-Pierre Cattenoz arcybiskup Awinionu

– 11 –

PRZEDMOWA

Jak ogromny podziw budzi w nas tak wiele par prawdziwie przeżywających radość ze swojego związku podarowanego przez Boga! Ale z drugiej strony – jak wielki ból przejmuje nas na wieść o tym, że inni małżonkowie żyją w separacji albo rozwodzą się. Zastanówmy się, co jest najczęstszą przyczyną takich kryzysów. Zakładamy, że małżonkowie naprawdę się kochali. Nie mamy prawa w to wątpić. Czego zatem zabrakło? Nierzadko chodzi o brak głębi, który osłabił relację i ostatecznie doprowadził do rozstania – pomimo obietnicy złożonej we wzajemnej miłości, której przeznaczeniem było szczęście. Czy zatem małżonkowie mogą kochać siebie nawzajem „prawdziwie”, ale nie głęboko? Oczywiście – tak wynika z doświadczenia. W jaki sposób możemy więc zejść w głębię sakramentu małżeństwa? Odpowiedź znajdziemy zarówno w słowie Bożym, jak i w nauczaniu Kościoła. Jaką drogą przychodzi do nas to nauczanie? Częściowo poprzez doktorów Kościoła, których Bóg daje swojemu ludowi. Niedawno do tego grona wielkich nauczycieli dołączyła św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Doktorem Kościoła 19 października 1997 roku ogłosił ją św. Jan Paweł II. Zakochana w Jezusie Teresa uczy nas, ale także dotyka

naszych serc – po to, aby je nawracać, a przede wszystkim po to, aby wychowywać je do miłości. Choć może się to wydać dziwne, karmelitanka z Lisieux uczy małżonków wzajemnej miłości, bierze w swoją opiekę rodziny, wysłuchuje modlitw. Widać to wyraźnie od ponad wieku. Nikt nie mógłby w to wątpić: Teresa ocaliła tysiące kapłanów i równie wielką liczbę małżeństw. Bóg to wie! Święta Teresa odsłania przed nami sekret głębokiej miłości przy pomocy prostych słów i przejrzystości swojego pokornego świadectwa. Na nich właśnie opiera się niniejsza książeczka – a także na nadziei, że wiele małżeństw znajdzie w tej lekturze siłę w walce o zwycięstwo oraz łaskę wierności na całe życie.

– 14 –

Bóg jest miłością Mój Najukochańszy! Z królewskiej wyżyny Sam zstępujesz, Jezu, do serca mojego, O chciej z mego życia utworzyć jedyny Akt wielkiej miłości Majestatu Twego! 4

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Hymn wiekuisty, w: Pisma mniejsze, s. 29.

Podczas modlitwy [moje] pragnienia [...] stawały się dla mnie prawdziwym męczeństwem; otworzyłam więc listy św. Pawła, by tam znaleźć jakąś odpowiedź. Wzrok mój padł na dwunasty i trzynasty rozdział pierwszego listu do Koryntian (Rps B 3r). Zrozumiałam, że [...] jedynie Miłość pobudza członki Kościoła do działania i gdyby przypadkiem zabrakło Miłości, Apostołowie przestaliby głosić Ewangelię, Męczennicy nie chcieliby przelewać krwi swojej... Zrozumiałam, że Miłość zawiera w sobie wszystkie powołania, że Miłość jest wszystkim (Rps B 3v).

[Jeśli] miłości bym nie miał – byłbym niczym (1 Kor 13, 2)5. Marność nad marnościami – wszystko jest marnością (Koh 1, 2). Gdy tchnienie go [człowieka] opuści, wraca do swej ziemi (Ps 146[145], 4). Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich, chwałą i czcią go uwieńczyłeś (Ps 8, 6). Nasycę go długim życiem i ukażę mu moje zbawienie (Ps 91[90], 16). Ty jesteś od wieków, o Boże (Ps 93[92], 2). 5

Wszystkie cytaty biblijne w tłumaczeniu polskim: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Pallottinum, Poznań 20005.

– 18 –

W poszukiwaniu prawdziwej miłości Miłość jest WSZYSTKIM: trzeba nam to odkryć i w to uwierzyć. Nasze życie zmienia się wówczas radykalnie. W akcie stworzenia Bóg uwiecznił w nas swoją miłość, ponieważ chciał naszego dobra – to pewne. Przecież „Bóg jest miłością” (1 J 4, 16). Ale o jaką miłość tu chodzi? Pomyślmy. To nie jest jakikolwiek rodzaj miłości, lecz miłość samego Boga, który przychodzi do nas i mieszka w nas. „Bóg sam wystarczy” – mówiła św. Teresa z Awili.

– 19 –

Jakże dobry jest Dobry Bóg!... Jak dostosowuje doświadczenia do sił, które nam daje. Nigdy [...] nie mogłabym znieść nawet myśli o gorzkich utrapieniach, jakie zgotowała mi przyszłość... (Rps A 21r). Pan jest dla mnie tak dobry, że obawa przed Nim wydaje mi się rzeczą niemożliwą; obdarzał mnie zawsze tym, czego pragnęłam, a raczej dawał mi pragnienie tego, czym chciał mnie obdarzyć (Rps C 31r).

Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam. Bóg jest miłością (1 J 4, 16).

– 20 –

Bóg jest miłością „Chciej z mego życia utworzyć jedyny akt wielkiej miłości”6: czy nie podobne jest wielkie pragnienie małżonków? Wystarczy zmiana na liczbę mnogą: Chciej z naszego życia utworzyć jedyny akt wielkiej miłości. W Bogu znajduje się źródło wszelkiej miłości, jaka kiedykolwiek istniała na świecie. Trzeba korzystać z tego niewyczerpalnego źródła. Jest to szczególnie łaska małżeństwa. Bóg sam udziela nam tego, czego od nas żąda. Powiedział: „Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 13, 34) – i daje łaskę odpowiednią do swojego planu miłości. On zna nasze potrzeby, wysłuchuje naszych próśb; jest wierny i dotrzymuje swoich obietnic. Małżonkowie mają radosny przywilej: ich udziałem jest miłość mająca swoje źródło w tym, co Boskie. Odkryją, jakie to poruszające, jeśli tylko przyjmą w swoim życiu taki punkt widzenia. Podobnie jak w Kanie, Jezus zaspokaja potrzeby każdego małżeństwa posłusznego wezwaniu Maryi, która mówi: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2, 5).

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Hymn wiekuisty, w: Pisma mniejsze, s. 29.

– 21 –

Miłość jest drogą najdoskonalszą, która najpewniej prowadzi do Boga (Rps B 3v). – A co mówisz Jezusowi? – Nic nie mówię. Kocham Go! (OR 25 września 1897). W serce moje wstąpiła miłość połączona z pragnieniem zapomnienia o sobie, by innym sprawiać przyjemność, i od tej chwili poczułam się szczęśliwa! (Rps A 45v).

O, gdybyś znała dar Boży i wiedziała, kim jest Ten, kto ci mówi: „Daj Mi się napić”, to prosiłabyś Go, a dałby ci wody żywej (J 4, 10). [Jeśli] miłości bym nie miał – byłbym niczym (1 Kor 13, 2).

– 22 –

Miłość, dar Boży Miłość – taki jest dar Boga dla narzeczonych, którzy postanawiają kierować się w stronę małżeństwa. Wchodzą w nowy etap przygotowania do upragnionego szczęścia. Małżeństwo to długa wspólna wędrówka. Doświadczenie tej prawdy jest konieczne, jeśli w naszej miłości chcemy być wierni do końca. Takie doświadczenie to owoc łaski – każdy powinien prosić o nią z ufnością. Piękno i głębia małżeństwa opierają się zawsze na darze ofiarowanym przez Boga, który dotyka serca. Każdy jest uzdolniony do tego, aby dawać bezinteresownie i nieustannie. Jezus jest źródłem wszelkiej miłości. Patrząc z drugiej strony, miłość ludzka dawana i przyjmowana w małżeństwie prowadzi także do Boga. Ten „duchowy krwiobieg” serca zmienia wszystko. I to jest właśnie dar Boga.

– 23 –

Taką już mam naturę; strach powoduje, że się cofam, ale wiedziona miłością nie tylko idę naprzód, lecz biegnę (Rps A 80v). Zrozumiałam, że bez miłości niczym są wszystkie dzieła, nawet te najwspanialsze, jak wskrzeszanie umarłych czy nawracanie ludów (Rps A 81v).

Albowiem nie dał nam Bóg ducha bojaźni, ale mocy i miłości oraz trzeźwego myślenia (2 Tm 1, 7). Wszystkie wasze sprawy niech się dokonują w miłości! (1 Kor 16, 14).

– 24 –

Miłość przede wszystkim i we wszystkim Małżonkowie muszą nieustannie powracać do miłości wyrażanej w miłosierdziu względem siebie wzajemnie. W ten sposób zachowają na zawsze ów poryw serca, który jest silniejszy niż kompleksy i wątpliwości, niż słabość i niewdzięczność. Prawdziwa miłość istnieje tylko w całkowitym oddaniu i wierności. Małżeństwo nigdy nie powinno być traktowane jako „dodatek” do życia, jak jakiś tani gadżet. Ci, którzy szczerze przeżywają ten sakrament, wiedzą: wyznawanie miłości jest ograniczone w czasie, ale sama miłość przenika każdą chwilę wspólnego życia. Małżeństwo to prawdziwy przewrót, który dokonuje się po obu stronach. To nowe życie przeżywane w komunii, utkane równocześnie ze szczęścia i z wymagań nowego stanu rzeczywistości. Wielu małżonków szybko się w nim gubi, jeśli wcześniej nie zdaje sobie sprawy ze specyfiki tej wspólnej drogi. Właśnie tu leży przyczyna ogromnej liczby rozwodów w naszych czasach. W większości przypadków chodzi o niewiedzę, a nie o twarde serce. Człowiek, zaślepiony swoją pychą, będzie dodatkowo próbował uzasadniać separację – ten straszny błąd w doktrynie miłości, który stał się dla niego zgubny. Można powiedzieć, że ci, którzy w taki sposób schodzą z drogi, nie weszli nawet na teren prawdziwej miłości. Tak, taka jest rzeczywistość! To nieubłagana i straszna prawda.

– 25 –

Pouczenia Jezusa są tak przeciwne skłonnościom natury! Bez pomocy łaski niemożliwością byłoby nie tylko zacząć je praktykować, ale nawet zacząć rozumieć (Rps C 18v). Moja Matko, Jezus wyświadczył Twemu dziecku tę łaskę, że pozwolił mu przeniknąć tajemnicze głębie miłości bliźniego; gdyby ono zdolne było wypowiedzieć to, co rozumie, usłyszałabyś melodię Niebios, ale niestety! Daję Ci usłyszeć tylko szczebiot dziecięcy (Rps C 18v). Matko ukochana, napisałam wczoraj, że dobra ziemskie nie są moją własnością [...]. Dobra Niebieskie tym bardziej nie należą do mnie, są mi pożyczone przez Dobrego Boga i nie mam prawa nawet skarżyć się, gdyby chciał mi je odebrać (Rps C 18v–19r).

Niech Chrystus zamieszka przez wiarę w waszych sercach, abyście [...] zdołali [...] poznać miłość Chrystusa, przewyższającą wszelką wiedzę, abyście zostali napełnieni całą Pełnią Boga (Ef 3, 17–19). Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie (Mt 10, 8b). Cóż masz, czego byś nie otrzymał? (1 Kor 4, 7).

– 26 –

Łaska Boża konieczna do wejścia w głębię miłości Darmowa miłość Pana towarzyszy nam nieustannie, zgodnie z planem miłości, który On ma dla każdego z nas. Wiara w Jego obecność jest fundamentem sakramentu małżeństwa. Łaska tej obecności jest dla nas konieczna, ale Bóg nie udziela nam jej z obowiązku. Nie jest nam nic dłużny. Wszystkie Boże dary wynikają z Jego czystej dobroci względem nas. Na nic nie zasłużyliśmy. Otrzymujemy Jego miłość tylko dlatego, że jest dla nas miłosierny. Wszyscy jesteśmy wezwani do uświadomienia sobie tej prawdy. Przechodząc przez poszczególne etapy związku z drugim człowiekiem, schodzimy coraz głębiej; napotykamy strome ścieżki, które przyprawiają nas o zawrót głowy. Małżeństwo nie jest statyczne. Jest rzeczywistością w ruchu. Kłamliwy duch tego świata oszukuje nas, przekonując, że szczęście małżonków jest możliwe tylko na początku, w czasie miesiąca miodowego. Tymczasem małżonkom przeznaczone jest szczęście, które nieustannie wzrasta i które przygotowuje ich do szczęścia wiecznego.

– 27 –

Przez długi czas pytałam siebie, dlaczego dobry Bóg ma swoich uprzywilejowanych (Rps A 2r). Zrozumiałam też, że miłość naszego Pana objawia się zarówno w duszy najprostszej, która w niczym nie stawia oporu Jego łasce, jak i w najwznioślejszej (Rps A 2v). Doskonałość polega na tym, by czynić Jego wolę, by być tym, czym On nas chce mieć (Rps A 2v).

– 28 –

Bóg ma upodobania To, że Bóg ma upodobania, może nas oczywiście zaskoczyć. Nie dopuszcza tego nasza mentalność: przekonanie, że wyznacznikiem sprawiedliwości jest absolutna równość. Dla każdego z nas Bóg przygotował to, co najlepsze. On wie najlepiej, czego potrzebujemy. Bóg jest wszechmocny w miłości i nigdy się nie powtarza. Ten, kto ulega zgubnej pokusie porównywania się z innymi, często w ten sposób dopuszcza do siebie zazdrość. W rezultacie pojawia się niezadowolenie, smutek, roszczenia i zarzuty – może nawet pod adresem Boga. W dziedzinie uczuciowości i miłości czujność w tym względzie jest konieczna i ma wielką wagę: przyczynia się do szczęścia małżeństw i rodzin, wyrażanego w nieustannym dziękowaniu Bogu za Jego dobrodziejstwa.

– 29 –

Jezus obsypywał łaskami swój mały kwiatek… Ten, który podczas swego ziemskiego życia zawołał w uniesieniu radości: „Wysławiam Cię, Ojcze, żeś te rzeczy zakrył przed mądrymi i przewidującymi, a objawiłeś je najmniejszym z małych”, chciał, by zajaśniało we mnie Jego miłosierdzie; ponieważ byłam mała i słaba, schylił się do mnie i pouczał tajemnie o sprawach swej miłości. Ach! Gdyby tak uczeni, poświęcający całe życie na zdobywanie wiedzy, przyszli mnie zapytać, byliby niewątpliwie zdumieni, widząc, jak czternastoletnie dziecko pojmuje tajemnice doskonałości, tajemnice, których cała ich wiedza nie jest w stanie odkryć, bo aby je posiąść, trzeba być ubogim w duchu!… (Rps A 49). Przypominam sobie pewien akt miłości bliźniego, do którego Dobry Bóg dał mi natchnienie, kiedy byłam jeszcze nowicjuszką. Był to drobiazg, a mimo to nasz Ojciec, który widzi w skrytości, bardziej zwraca uwagę na intencję niż na wielkość uczynku i nagrodził mnie już tutaj, nie czekając na życie przyszłe (Rps C 28v).

Otrzymaliście Ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: „Abba, Ojcze!” (Rz 8, 15). Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili (Mt 25, 40).

– 30 –

Nie ma miłości bez ojcostwa Ojcostwo to sekret miłości. Miłość małżeńska zapuszcza korzenie w dwóch osobach, które wcześniej przeżywały miłość dzieci do rodziców i w ten sposób doświadczały ojcostwa. Z kolei młodzi małżonkowie, obdarowując się wzajemnie szczęściem, zmierzają ku ojcostwu, które zostanie przekazane następnemu pokoleniu. Ale o jakie ojcostwo chodzi? Przede wszystkim o to, którego wzorem jest Bóg, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Mówił o tym św. Paweł: „Dlatego zginam kolana moje przed Ojcem, od którego bierze nazwę wszelki ród na niebie i na ziemi” (Ef 3, 14–15). Ojcostwo Boże czyni z nas prawdziwie braci i siostry. Daje ono także początek miłości małżeńskiej; dzieje się to w atmosferze intymnej bliskości, przez co przypomina nam gesty wyrażające ludzką uczuciowość, często mile zaskakujące. Poprzez swoje ojcostwo Bóg wychowuje nas do miłości. Jest delikatny, ale stanowczy. W życiu małżeńskim także potrzeba tych dwóch cech: czułości i zdecydowania.

– 31 –

SPIS TREŚCI Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1. Bóg jest miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W poszukiwaniu prawdziwej miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg jest miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłość, dar Boży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłość przede wszystkim i we wszystkim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Łaska Boża konieczna do wejścia w głębię miłości . . . . . . . . . . . Bóg ma upodobania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie ma miłości bez ojcostwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19 21 23 25 27 29 31

2. Miłosne spotkanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Spotkanie w miłości poza granicą słów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Za miłość płaci się tylko miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Intymne i osobiste spotkanie w modlitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3. Rzucać kwiaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rzucać kwiaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rzucając moje kwiaty, będę śpiewać . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Łaska wrażliwego serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ponad uczucia naturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43 45 47 49

4. Walka wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Walka o pozostanie w miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jezus spał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53 55

Krzyż apostoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Noc wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57 59

5. Mała droga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mała droga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Serce dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kompleks niższości? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kochać – to takie proste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nauczyć się kochać . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ofiarowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63 65 67 69 71 73

6. Miłość w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Etapy miłości w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Rodzina chrześcijańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Aby wszyscy, których kocham, zostali zbawieni! . . . . . . . . . . . . 81 Moje skarby: mój mąż, moja żona, nasze dzieci . . . . . . . . . . . . . 83 Miłość w codzienności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Rocznice – jubileusze – dziękczynienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 7. Próba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Odciąć się od złego ducha wątpliwości i kłamstwa . . . . . . . . . . . Próżność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Unikanie niewdzięczności i samowystarczalności . . . . . . . . . . . Cierpliwe oczekiwanie na światło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91 93 95 97

8. Zawierzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zawierzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Utrzymać kurs na prawdę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dziękczynienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pokój to konieczny warunek miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

101 103 105 107

– 184 –

9. Ufność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Ufność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nadzieja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słuchanie słowa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duch służby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wierność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111 113 115 117 119

10. Niewysłowiona słodycz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 W wierze – wezwani do czułości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przebaczanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uzdrowienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłość nie ma w sobie zaborczości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

123 125 127 129

11. Źródło pragnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Dar narzeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Źródło pragnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zbyt wielkie pragnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Serca płonące w dziękczynieniu za rodzinę . . . . . . . . . . . . . . . . .

133 135 137 139

12. Niebo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Wizja szczęścia wiecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W drodze do świętości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adoracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bieg ku niebu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

143 145 147 149

13. Pragnienie dusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Pragnienie dusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Poprzez współczucie widzieć Jezusa w sercu ubogiego . . . . . . . 155 Modlitwa apostolska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Nowa ewangelizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

– 185 –

14. Maryja – pełnia – Kościół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Maryja, niezrównana matka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Maryja, Królowa Nieba, wstawia się za nami . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Łaska małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 W sercu Kościoła, w pokorze miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Podwójna komunia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Ofiarowanie siebie miłości miłosiernej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Pełnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Z dużą dawką miłości i szczyptą humoru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

– 186 –

Tytuł oryginału: La clé du bonheur en amour. Le mariage dans la grâce de Thérèse de Lisieux © Copyright by EDITIONS DES BEATITUDES, S.O.C., 2012 © Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2014 Przekład, redakcja i korekta Katarzyna Dudek Projekt okładki Mariusz Banachowicz Design & dtp Paweł Matyjewicz Fotografie Dreamstime, T. Fiałkowski, P. Hensel OCD, Photos.com Imprimi potest Tadeusz Florek OCD, prowincjał Kraków, 25 września 2014 r. nr 397/2014 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: 12-416-85-00, 12-416-85-01 fax: 12-416-85-02 www.wkb-krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl

ISBN 978-83-7604-315-9 Druk i oprawa: Zakład Graficzny COLONEL S.A.

z serii: secreta escala

Kard. Charles Journet

OJCZE NASZ, KTÓRY JESTEŚ W NIEBIE Rekolekcje doktrynalne Niniejszy tomik zawiera rozszerzony komentarz do Modlitwy Pańskiej, autorstwa kardynała Charles’a Journeta, teologa, ojca soborowego, wielkiego człowieka ducha. Rekolekcje te mają charakter doktrynalny i duchowy, doktryna jest bowiem koniecznym fundamentem życia duchowego. Zresztą ten teolog Kościoła sam żył intensywnie tą doktryną, tak, że rozdawał ją jako żywe słowo, jednocześnie wibrujące i kojące. Do tego dochodzi wielki dar pedagogiczny; będąc kaznodzieją bardzo wrażliwym na piękno i na dzieła sztuki, umiał znaleźć oświecający obraz, który otwiera dostęp do zrozumienia. I wreszcie – szkoła wielkiej teologii znalazła przedłużenie w szkole wielkich autorów duchowości: najczęściej cytowani są Katarzyna ze Sieny, Jan od Krzyża, Maria od Wcielenia. Mamy nadzieję, że słowa wielkiego teologa i wielkiego człowieka ducha, jakim był Charles Journet, pomogą wielu ludziom wejść głębiej w przestrzeń ewangelicznej miłości. ze Wstępu Georges’a Cottiera OP 13,5 × 21 cm, stron 144, oprawa miękka, cena – 29,90 zł

z serii: secreta escala

Jean-Claude Boulanger

MODLITWA ODDANIA Droga ufności z bł. Karolem de Foucauld Abandon… Czy istnieje słowo bardziej wieloznaczne? Na kartach tej książki będzie mowa o odwadze oddania się w ręce Boże, ale innym znaczeniem słowa abandon jest bolesne doświadczenie bycia opuszczonym, porzuconym. Rozważać będziemy Modlitwę oddania przypisywaną Karolowi de Foucauld… Potrzeba długiej drogi psychologicznej i duchowej, by od słów „Boże, czemuś mnie opuścił?” przejść do słów „Ojcze, powierzam się Tobie”. Przywołamy również doświadczenie św. Teresy od Dzieciątka Jezus, która miała odwagę wyznać: „O nie, nie zawsze bywam wierna, ale nie zniechęcam się. Oddaję się całkowicie w ręce Jezusa”. Zobaczymy, że oddanie się Bogu jest zupełnym przeciwieństwem dymisji i wymaga długiej walki wewnętrznej. Należałoby raczej powiedzieć, że jest ono czymś w rodzaju spokojnej odwagi ufności. Bp Jean-Claude Boulanger 13,5 × 21 cm, stron 216, oprawa miękka, cena – 34,90 zł

W przygotowaniu: • Ingmar Granstedt, Popiół i miłość. Portret Etty Hillesum

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus DZIEJE DUSZY Nowa edycja w wydaniu kieszonkowym jest pomyślana o wszystkich, którzy pragną częściej niż jeden raz sięgać do Dziejów duszy. Eleganckie wydanie sprawia, że jest również idealną pozycją na prezent. Oprawa twarda do wyboru w dwóch wersjach kolorystycznych: brązowej lub ciemnoniebieskiej. format 11 × 16 cm, stron 536, oprawa miękka, cena – 34,90 zł

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus DZIEJE DUSZY Audiobook – czyta Anna Cieślak Na Dzieje duszy składają się: Rękopis A, czyli wspomnienia św. Teresy obejmujące czas od wczesnego dzieciństwa do wstąpienia do Karmelu i złożenia pierwszej profesji (1895–1896), Rękopis B stanowiący podsumowanie rekolekcji, napisany w formie listu do Jezusa (8 IX 1896) i poprzedzony listem do s. Marii od Najświętszego Serca; Rękopis C z ostatnich miesięcy życia, który jest zapisem rozważań i obserwacji z życia w Karmelu. format: mp3, czas: 9h 50min, cena – 29,90 zł

Teresa z Lisieux RĘKOPISY AUTOBIOGRAFICZNE Drugie, poprawione wydanie rękopisów św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Niniejszy przekład, uzupełniony bogatymi przypisami, powstał w oparciu o francuskie wydanie krytyczne. Jest owocem współpracy teologów, ﬁlologów oraz znawców przesłania Teresy. format 13,5 × 21 cm, stron 312, oprawa miękka, cena – 29,90 zł

Wszystkie książki można kupić w Wydawnictwie Karmelitów Bosych 31-222 Kraków • ul. Z. Glogera 5 • tel. 12-416-85-00, 12-416-85-01 e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl lub w sklepie internetowym: www.wkb-krakow.pl