Pierwotny ideał Karmelu

pierwotny

ideał karmelu thomas

merton wydawnictwo karmelitów bosych Kraków 2008

Tytuł oryginału: The Primitive Carmelite Ideal © Copyright The Abbey of Gethsemani © Copyright for the Polish edition Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2008 Przekład Pierwotny ideał Karmelu – Janina S. Mroczkowska Ognista strzała – Izabella Rak Redakcja i korekta Katarzyna Dudek Grafika na okładce Paweł Kołodziejski Okładka, design & dtp: Paweł Matyjewicz Imprimi potest Albert St. Wach OCD, prowincjał Kraków, dnia 25.09.2008 r. nr 711/08 Reimprimatur † Julian Groblicki, wik. gen.

Kraków, dnia 15.03.1983 r. nr 288/83

Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: 0-12 416-85-00, 0-12 416-85-01 fax: 0-12 416-85-02 www.wkb.krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl

ISBN 978-83-7604-009-7 Druk i oprawa: Zakład Graficzny Colonel S.A.

Thomas Merton

PIERWOTNY IDEAŁ KARMELU

II. POCZĄTKI KARMELU

K

im byli pierwsi karmelici? Dobrze byłoby wiedzieć o nich coś więcej. Byli to pielgrzymi i krzyżowcy, którzy w XII wieku przybyli z Zachodu i wyrzekli się świata wraz z jego ambicjami i wojnami, nawet z jego „świętymi wojnami”, aby swoje życie poświęcić Bogu w samotności na górze Karmel. Pierwsi karmelici to ludzie, których duch Eliasza uratował po straszliwej katastrofie, jaką była druga krucjata, ogłoszona przez św.

Bernarda z Clairvaux. Zostali oni zaangażowani w wojnę przez najbardziej świętego cenobitę i wielkiego proroka owego czasu. Bez wątpienia sam św. Bernard udzielił im części swego ducha i mocy Eliasza oraz światła płonącego i jaśniejącego w nim samym.

Jan Phocas, mnich grecki pielgrzymujący po Ziemi Świętej, daje następujący opis tych ludzi z Zachodu, żyjących jako pustelnicy na górze Karmel. Tekst pochodzący mniej więcej z roku 1185 odnosi się z pewnością do wypadków, które miały miejsce dziesięć lub dwadzieścia lat przed ich opisaniem. „Na ostatnim krańcu przylądka, który wybiega w morze, znajduje się grota proroka Eliasza. Ten nadzwyczajny człowiek wiódł tam żywot całkowicie anielski, zanim został wzięty do nieba. W miejscu tym stał niegdyś duży budynek, którego ruiny widać dotąd [...]. Jakiś czas temu siwowłosy mnich rodem z Kalabrii, obdarzony dostojeń-

| 20 |

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

stwem kapłańskich święceń, zamieszkał w ruinach tego monasteru, na skutek wizji, w której ukazał mu się prorok Eliasz; zbudował nieduży mur i wieżę z kaplicą. Około dziesięciu braci zgromadziło się wokół niego. Żyje on tam do dziś”7.

Niektórzy historycy sądzą, że pustelnik ten nie był rodem z Kalabrii, lecz z Francji: utożsamiają go ze św.

Bertoldem z Malifay, pochodzącym z Limousin w środkowo-zachodniej Francji. Był on poprzednikiem św. Brokarda, uważanego powszechnie za założyciela Zakonu, ponieważ to właśnie on otrzymał Regułę od patriarchy.

Ten pierwszy karmelitański zarys ustaw, nazwany Regułą św. Alberta, nie został spisany przez karmelitów.

Pierwotni pustelnicy, ludzie świeccy, zgromadzeni wokół jednego czy dwóch kapłanów, uważali, że powinni otrzymać od Kościoła jakieś określone zasady dotyczące sposobu życia. Prosili o to patriarchę jerozolimskiego, Alberta z Avogadro8, kanonika regularnego świętego Augustyna.

Tenże prałat z wielką rozwagą spisał monastyczne praktyki stanowiące istotę życia pustelniczego. Chcąc nadać im mocną strukturę, na której można by polegać, kazał pustelnikom wybierać przeora, którego mieli słuchać; nakreślił ogólny zarys ich ubogiego życia w samotności, wspominając ich główne obowiązki: mieli spędzać czas na samotnej modlitwie, pracując i modląc się w swoich celach.

We wstępie do Reguły św. Albert przypomniał im, że każde życie zakonne jest przede wszystkim służbą Bożą i każdy powinien „żyć w posłuszeństwie Jezusowi Chry7 8

François de Sainte-Marie, Les plus vieux..., s. 59.

Albert z Avogadro (1150–1214) – kanonik regularny, biskup Bobbio i Vercelli, patriarcha Jerozolimy; zamordowany w czasie procesji przez przełożonego Szpitalników Ducha Świętego, którego upomniał za złe obyczaje i złożył z urzędu.

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

| 21 |

stusowi i Jemu służyć z czystego serca i dobrego sumienia”9. Zadanie proste i na pozór oczywiste, które jednak zawiera w sobie zasady prawdziwie wewnętrznego i duchowego życia modlitwy. Bez takiego ducha żadne życie, jakkolwiek kontemplacyjne, jakkolwiek pełne ofiary, nie ma głębszego chrześcijańskiego znaczenia. Zrozumiałe jest, że jak każda inna forma chrześcijańskiego życia ascetycznego, życie pustelników z góry Karmel było przede wszystkim życiem miłości i jedności braterskiej w Chrystusie. Nie znaczy to, rzecz jasna, że było to życie cenobitów, ale pustelnicy także, chociaż odosobnieni, żyli w głębokiej duchowej wspólnocie i braterskiej solidarności. Kiedy później Mikołaj Francuz tak gwałtownie ubolewał nad tym, co uważał za upadek Zakonu – gdy karmelici przenieśli się do Europy zachodniej i zaczęli żyć w miastach – ubolewanie to było nie tylko wynikiem jego przekonania, że zatracili ideał pustelniczy, ale także mniemania, że tracą miłość i zjednoczenie w Chrystusie. Faktem jest również, że kryzys związany z dostosowaniem się do zachodniego stylu życia mendykantów poważnie zagroził pierwotnej jedności Zakonu.

Niewiele wiemy na temat wczesnej historii zakonu karmelitów na Wschodzie. W roku 1187, po klęsce chrześcijańskich wojsk, św. Bertold zbudował klasztor przy źródle św. Eliasza. Nie był to krok w kierunku wspólnego życia, lecz raczej sposób zapewnienia pustelnikom schronienia w razie ataku nieprzyjaciół. Karmelici już wtedy mieli jednak ośrodki także w miastach. Utrzymywali hospicjum w Jerozolimie, kaplicę w Sarepcie (zapewne dla pielgrzymów), klasztor w Akce i drugi w Tyrze. Na górze Liban mieli też klasztor nazwany Beaulieu. Były również inne 9

Reguła karmelitańska, rozdz. 2.

| 22 |

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

placówki eremickie karmelitów, włącznie z tą na górze Czterdziestodniowego Postu za Jordanem.

Początkowo karmelici nie byli zaczepiani przez Saracenów. Jednak najdalej położone pustelnie zostały zniszczone w 1240 r. Już w roku 1238 jedna grupa pustelników schroniła się na Cypr, druga na Sycylię, a trzecia ulokowała się w Les Aygalades, niedaleko Marsylii. W roku 1241 inna grupa karmelitów przybyła do Belgii, a św. Ludwik, odwiedzając Świętą Górę Karmel trzy lata później, zabrał ze sobą sześciu karmelitów do Paryża. Po upadku Akki w roku 1291 ostatni karmelici na Wschodzie zostali wytępieni.

Umierali, jak nam wiadomo, śpiewając Salve Regina.

Sam fakt, że karmelici przenieśli się na Zachód w małych grupach, osiedlając się w miejscach odległych od siebie i w bardzo różnorodnych okolicznościach, oznaczał, że jedność Zakonu była poważnie zagrożona od samego początku.

Nic dziwnego, że od tego momentu historia Zakonu zaczyna być długą serią nieporozumień i rozłamów; dziwić może raczej to, że Zakon w ogóle zdołał przetrwać. Krótko mówiąc, problem wynikał z faktu, że ci, którzy pierwsi przenieśli się do Europy, chociaż w początkach osiedlili się w miejscach na uboczu, zaczęli wprowadzać się także do miast i angażować się w czynne apostolstwo. Spotkali się oni z ostrym sprzeciwem, szczególnie ze strony świeckiego kleru. Byli jednak przekonani, że jedynym sposobem uzyskania stałego oparcia na Zachodzie, i utrzymania w ten sposób przy życiu Zakonu, było podać się za braci żebrzących, jak dominikanie i franciszkanie.

W roku 1265 Mikołaj Francuz, wybrany na kapitule generalnej Zakonu przeorem generalnym po św. Szymonie Stocku, zastał opisaną powyżej sytuację, która była dla

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

| 23 |

niego niezrozumiała i głęboko niepokojąca. Nie mogąc nic zmienić, zaatakował tendencję odchodzenia od życia pustelniczego i sam wycofał się na pustelnię, co później opiszemy w szczegółach.

Przemianę Zakonu z Góry Karmel w instytucję apostolską i mendykancką przypisuje się głównie św. Szymonowi Stockowi. Aby tego dokonać, doprowadził do korekty Reguły przez dwóch dominikanów i przeniósł braci do miast i miasteczek, kładąc duży nacisk na życie wspólne. W ten sposób Zakon został podzielony na dwie różne części: eremy położone z dala od miast, gdzie prowadzono nadal życie pustelnicze, oraz domy miejskie. Regułą było wspólne życie i każdy brał udział w apostolstwie. Aby wychować kapłanów i apostołów, potrzebne były oczywiście domy studiów. Stąd karmelitańskie domy w miastach uniwersyteckich, jak Cambridge (1249), Oxford (1253), Paryż (1259) i Bolonia (1260). Każda prowincja miała ponadto własne studium generale.

W jakim stopniu św. Szymon Stock okazał się wybawieniem dla zakonu karmelitów? Czy Zakon przetrwałby bez przemian? Czy doszedłby do mniejszego rozkwitu w swoich dalszych losach, gdyby pozostał wąską elitą pustelników? Nie sposób odpowiedzieć na te pytania, ale dyskusja na ten temat wcale nie jest zamknięta. W oczach bezpośrednich następców św. Szymona zmiany te były fatalnym błędem, który mógł naprawić jedynie zupełny powrót do samotności. Jednak taki powrót był już niemożliwy.

Nie brak dziś autorów, którzy sądzą, że porzucenie pustelniczego życia oznaczało schyłek autentycznego ideału karmelitańskiego. Inni, jak o. Bruno od Jezusa i Maryi, reprezentują bardziej powszechną opinię, propagując pogląd, że dopiero w Europie Karmel stał się tym, czym być

| 24 |

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

powinien: znalazł odpowiedni dla siebie rozmach, wyraz i proporcję w połączeniu apostolatu z kontemplacją. Bez względu na odpowiedź (o ile w ogóle można jej udzielić), trudności, z jakimi spotkał się Zakon, były rzeczywiście ogromne.

Każdy, kto zna historię XIII wieku, wie, że przeciętne umysły postrzegały mendykantów jako czynnik wywrotowy w Kościele Bożym, a ludzie „starej daty” uważali ich pojawienie się za niebezpieczną rewolucję. W tych okolicznościach zaistnienie jeszcze jednej niekonwencjonalnej grupy mogło tylko powiększyć zamieszanie i niepokój. Karmelici-mendykanci zmuszeni byli znaleźć sobie w Kościele współczesnym jakieś określone miejsce; musieli określić swoją przynależność do jakiejś kategorii, zanim zaniepokojeni kanoniści mogliby sami się z nimi uporać.

Nie było potrzeby tworzenia nowego zakonu mnichów; mogli zostać jeszcze jedną grupą pustelników, jak kartuzi czy kameduli. Ale wydawało się, że lepszym wyjściem jest skierowanie ich ku zakonom żebrzącym. Miał tu znaczenie nie tylko fakt, że tego rodzaju zakony odpowiadały najżywotniejszym potrzebom XIII wieku, ale także to, iż jedną z cech integralnych Karmelu była potrzeba działalności apostolskiej jako owocu kontemplacji. Dla karmelity-mendykanta głoszenie Ewangelii nie było jednak, jak dla dominikanina, przedmiotem specyficznego powołania – to znaczy apostolstwo nie było ukoronowaniem powołania karmelitów. Z drugiej strony, skoro takim ukoronowaniem ich życia była kontemplacja, wynikało z tego, że dzielenie się owocami kontemplacji stanowi wtórny cel, nieodłączny od pierwszego. Było to nowe podejście do apostolskiego życia, pewien rozwój, którego nie przewidywały stare, monastyczne ramy, wyjąwszy indywidualne

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

| 25 |

przypadki, jak św. Grzegorz Wielki i św. Bernard z Clairvaux; byli oni, można powiedzieć, właśnie wyjątkami od tej reguły i jako tacy otwarcie opłakiwali swój los. Dla nich wezwanie do apostolatu było przeciwne naturze ich powołania. Paradoksalny wyjątek dopuszczony przez niezgłębione zamiary Boże. Ale dla nowej mentalności XIII wieku, wyraźnie scharakteryzowanej przez św. Tomasza z Akwinu, apostolat kaznodziejski stał się – wbrew poprzednim mniemaniom – zwykłym następstwem, wynikiem doskonałej kontemplacji.

Nie wszyscy karmelici przyjęli to spontanicznie i bez zastrzeżeń. Przeciwnie, naturalne było, że grupa konserwatywna, eremicka odniesie się do kwestii tak, jak benedyktyni, cystersi i kartuzi. Pierwotna Reguła św. Alberta została zatwierdzona przez Stolicę Apostolską w roku 1226. Skoro jednak teraz karmelici byli na Zachodzie i orientowali się, że ich miejsce jest wśród zakonów żebrzących, Regułę należało poddać korekcie. Św. Szymon Stock poprosił o pomoc dwóch dominikanów: Hugona z St. Cher i Williama z Anterry. Dostosowali oni pierwotną Regułę do zmienionej sytuacji przy pomocy pewnych subtelnych zmian, które, choć wydawały się nieistotne, umożliwiły jednak kompletną przemianę całego życia i sposobu myślenia Karmelu. Jednym słowem, zmiany w Regule nadały Zakonowi nowy kierunek – działalność apostolską – jednak bez zmiany fundamentalnego dla tych zakonników obowiązku, aby być przede wszystkim kontemplacyjnymi.

Oto zebrane pokrótce zmiany w Regule, wprowadzone przez dominikanów, którzy przeredagowali ją przy współpracy św. Szymona Stocka i zachodnich przełożonych Zakonu.

| 26 |

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

1. Początkowo istniał tylko ślub posłuszeństwa; teraz śluby czystości i ubóstwa zostały jasno określone. Nie było to samo w sobie niczym nowym, jedynie ujęciem kanonicznym, które stawiało Karmel na tej samej podstawie prawnej, jak i inne zakony żebrzące.

2. Zostało teraz wyraźnie powiedziane, że zakonnicy mogą mieszkać gdziekolwiek, w miejscach, które będą dla nich „stosowne i odpowiednie”, co oznaczało, że mogą mieszkać w miastach, aby móc oddawać się apostolstwu.

Było to radykalnym zwrotem od pierwotnego eremickiego założenia i uważane było przez wielu w Zakonie za kwestię nie do przyjęcia. Jednak w końcu papieże zaczęli żądać, aby tej zmiany dokonać. Jan XXII przeniósł dziewięć ośrodków karmelitańskich z pustkowia do miast, aby zakonnicy mogli bardziej skutecznie prowadzić apostolstwo.

3. Podczas gdy według pierwszej wersji Reguły każdy przebywał w swojej celi i nawet święte oficjum nie było wspólnie odmawiane, teraz położono nacisk na życie wspólne i wspólne ćwiczenia duchowe. Na przykład posiłki miały być spożywane razem. Równocześnie przepisy dotyczące postu i wstrzemięźliwości zostały złagodzone i pozwolono na jedzenie mięsa w pewnych okresach.

4. Przepisy dotyczące milczenia miały również być mniej surowe.

5. Sprawa ubóstwa Zakonu została uregulowana zgodnie z przepisami stosowanymi względem zakonów żebrzących. Zastrzeżono, że zakonnicy nie mogą posiadać na własność ziemi, ale mogą posiadać niektóre zwierzęta domowe, np. muły do odbywania podróży. Takie stwierdzenie zakładało, że mogą podróżować.

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

| 27 |

Zmiany te zostały wcielone do Reguły i stały się częścią pierwotnej Reguły św. Alberta.

Do tej właśnie Reguły, zmodyfikowanej przez św. Szymona Stocka i dwóch dominikanów, wróciła św. Teresa w swej reformie. Stąd, praktycznie biorąc, pierwotny ideał karmelitański zawiera się w Regule przystosowanej do apostolstwa na Zachodzie, a nie w oryginalnej, czysto eremickiej, naszkicowanej po raz pierwszy przez patriarchę, chociaż i ona dopuszczała implicite dorywczą działalność apostolską. Spór o pierwotną Regułę w XVI wieku w Hiszpanii był więc sporem stawiającym Regułę skorygowaną w 1247 roku naprzeciw innej, znacznie bardziej liberalnej wersji, która została wprowadzona w życie w 1413 r. i za którą poszli karmelici trzewiczkowi, przeciwstawiając się reformie św. Teresy.

Jednak w XIII wieku przeciw zmianom protestował zdecydowanie przede wszystkim Mikołaj Francuz, opowiadając się za wcześniejszym, bardziej pustelniczym ideałem Zakonu. Natomiast w wieku XVI, w ramach reformy karmelitów bosych, powstał znów radykalny odłam poszukujący samotności, surowości i centralizacji. Był to odłam Mikołaja Dorii i zakonników z Pastrany, który potem prześladował św. Jana od Krzyża i dawał mu się we znaki aż do śmierci. Rzecz ciekawa bowiem: właśnie św.

Jan od Krzyża, obrońca karmelitańskiego ideału mistycznej kontemplacji, sam nie był zwolennikiem całkowitej samotności, ani nie nawoływał do skrajnej surowości, ale obrał drogę środkową, łącząc samotność i kontemplację z kaznodziejstwem i z kierownictwem dusz.

Stąd jasne jest, że w historii karmelitów czysty, pierwotny duch Zakonu pozostanie zawsze wcielony w pewnego rodzaju „profetycznym” połączeniu samotności i aposto-

| 28 |

Thomas Merton Pierwotny ideał Karmelu

latu. Kiedy zatraca się równowaga, kiedy przesunięcie idzie zbyt daleko w jednym lub drugim kierunku, wówczas zatraca się pierwotny duch Zakonu. A zatem, kiedy podkreśla się zbytnio apostolski charakter, pierwotny duch słabnie i w końcu niszczeje – ale to nie znaczy, że powrotem do pierwotnego ideału jest jedynie porzucenie apostolatu i obranie samotnego życia, które polega głównie na ascezie i surowości. Wydaje się, że apostolat, jeśli utrzymany jest na swoim miejscu, pozostaje prawdziwą gwarancją pierwotnej czystości ideału. Dla karmelity apostolat, we właściwy sobie sposób, zachęca do kontemplacji – tak, jak kontemplacja jest źródłem autentycznego apostolatu.

Całkowite odejście od apostolatu skończyłoby się w rezultacie nie na oczyszczeniu ducha kontemplacji, ale raczej na jego spłyceniu przez wtłoczenie go w sztywne, sztuczne ramy formalistycznego kultu samotności i ascezy dla nich samych. Takiej lekcji wydaje się udzielać historia karmelitów, zarówno w XIII, jak i tym bardziej w XVI wieku. Problem został bardzo szczęśliwie rozwiązany przez św. Jana od Krzyża i tych, którzy, idąc za nim, pozostali wierni natchnionej i genialnej intuicji św. Teresy.

SPIS TREŚCI

Thomas Merton PIERWOTNY IDEAŁ KARMELU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I. II. III. IV. V.

5

Duch prorocki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Początki Karmelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ognista strzała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Reforma i apostolat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Karmelitańskie pustelnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 19 29 47 55

Mikołaj Francuz OGNISTA STRZAŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

REGUŁA KARMELITAŃSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 800 LAT KARMELITAŃSKIEJ FORMY ŻYCIA (1207–2007) List Przełożonych Generalnych OCarm – OCD . . . . . . . . . . . . 123

ZAKON NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY Z GÓRY KARMEL Zakon Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel wywodzi się z Palestyny. Jego kolebką jest biblijna Góra Karmel. Miejsce to zostało uświęcone życiem i działalnością proroka Eliasza, który prowadził tam surowe życie, oddane modlitwie i walce z bałwochwalstwem. Kult św. Eliasza na Górze Karmel pozostał bardzo żywy przez wieki i jest taki do dnia dzisiejszego.

Historyczne początki Zakonu sięgają wypraw krzyżowych w XII w. Do mieszkających na Karmelu pustelników dołączyli się krzyżowcy. Św. Brokard, przełożony zorganizowanej już pustelniczej wspólnoty zakonnej, wyprosił u patriarchy jerozolimskiego, św. Alberta Avogadro, regułę życia, którą w 1226 r. zatwierdził papież Honoriusz III. W następnych latach, z powodu najazdu tureckiego na Palestynę, życie pustelników uległo zagrożeniu. Musieli emigrować do Europy, gdzie doświadczyli wielu niepowodzeń.

Wykorzenieni ze swego środowiska i sposobu życia, znaleźli się w nowych warunkach, co spowodowało konieczność dostosowania pierwotnej reguły pustelniczej do nowej rzeczywistości i przekształcenie zakonu w mendykancki.

Centralną postacią w Zakonie jest Matka Boża. Do Niej w trudnych chwilach zwracali się zakonnicy z prośbą o ratunek – szczególnie św. Szymon Stock, przełożony generalny Zakonu. Według tradycji, 16 lipca 1251 r. Mary-

ja odpowiedziała na to gorące błaganie darem Szkaplerza św., który miał być dla nich uprzywilejowanym znakiem: ratunkiem w niebezpieczeństwach, znakiem przymierza i braterstwa, znakiem zbawienia.

Pod koniec XIV w. dynamiczny rozwój Zakonu został zahamowany na skutek wielkiej zarazy, wojny stuletniej, a zwłaszcza tzw. schizmy zachodniej. Odnowy Zakonu w XVI w. dokonali w Hiszpanii św. Teresa od Jezusa i św. Jan od Krzyża, przywracając mu pierwotny ideał i charakter.

KARMELICI BOSI Do Polski karmelici bosi przybyli w 1605 r. Nabożeństwo do Matki Bożej, styl życia i gorliwość apostolska przyczyniły się do szybkiego rozwoju Zakonu w naszej Ojczyźnie.

Przed rozbiorami istniały na terenie Rzeczpospolitej Obojga Narodów dwie prowincje karmelitów bosych i liczyły 28 klasztorów. Rozbiory prawie zupełnie zniszczyły Karmel na naszych ziemiach. Dopiero pod koniec XIX w. odrodził się on dzięki św. Rafałowi Kalinowskiemu. Obecnie w Polsce znowu istnieją dwie prowincje: krakowska i warszawska.

W czerwcu 1971 r. grupa polskich karmelitów bosych wyjechała na misje do Afryki, gdzie do dzisiaj tak oni, jak i ich następcy pracują gorliwie w Burundi i Rwandzie.

Ponadto w ostatnich latach powstały nowe placówki na terenach byłego Związku Radzieckiego oraz w Czechach i na Słowacji. Wszystko to stwarza wielkie zapotrzebowanie na nowe i liczne powołania.

Głównym jednak zadaniem apostolskim Zakonu pozostaje zawsze szerzenie życia wewnętrznego poprzez rekolekcje zamknięte, głoszenie konferencji i wykładów, kierownictwo duchowe, apostolstwo słowa drukowanego oraz inne sposoby pogłębiania życia prawdziwie ewangelicznego. Całe życie i praca apostolska karmelitów są przepojone duchem maryjnym.

Do nowicjatu przyjmujemy: – kandydatów na kapłanów po maturze, – kandydatów na braci zakonnych przynajmniej po Zasadniczej Szkole Zawodowej.

Wszelkich informacji na ten temat udziela: Ośrodek Powołaniowy Prowincji Krakowskiej Czerna 79 • 32-065 Krzeszowice tel. 012 282-00-65, 012 258-30-70 kom. 784-621-684 e-mail: powolania@karmel.pl www.karmel.pl Ośrodek Powołaniowy Prowincji Warszawskiej Gorzędziej • ul. Ks. Hundsdorfa 7a • 83-120 Subkowy tel. 058 536-84-34 kom. 0-661-973-478 e-mail: powolania@karmelicibosi.pl www.karmelicibosi.pl

KARMELITANKI BOSE Początki żeńskiej gałęzi w łonie zakonu karmelitańskiego sięgają połowy XV wieku. Mianowicie 15 sierpnia 1450 r. pierwsze cztery karmelitanki przyjęły habit Karmelu, a 7 października 1452 r. papież Mikołaj V bullą Cum nulla fidelium zatwierdził nowo powstały zakon. W przeszło sto lat później (24 sierpnia 1562 r.) św. Teresa od Jezusa, w ramach ogólnej odnowy Kościoła w okresie Soboru Trydenckiego, dokonała reformy, nadając mu cechy zakonu kontemplacyjno-klauzurowego, w całości oddanego modlitwie i pokucie za Kościół, a zwłaszcza za kapłanów.

Tego rodzaju życie potwierdził Sobór Watykański II, orzekając, że „instytuty poświęcone całkowicie kontemplacji […] w ustawicznej modlitwie i gorliwej pokucie…, zachowują zawsze […] wyborną cząstkę w mistycznym Ciele Chrystusa […]. Bogu bowiem składają doskonałą ofiarę chwały, a ludowi Bożemu dodają blasku przez obfite owoce świętości” (PC 7). Dziś karmelitanki bose, obecne w 81 krajach są najliczniejszym zakonem kontemplacyjnym w Kościele.

Do Polski karmelitanki bose przybyły z Belgii w 1612 r.

Aktualnie w ramach wspomnianych wyżej dwóch prowincji mają 35 klasztorów, w tym 6 poza Polską (Islandia, Norwegia, Ukraina, Rosja, Kazachstan i Słowacja).

Każdy klasztor jest autonomiczny, sam przyjmuje kandydatki i organizuje ich formację. Oto ich adresy:

• ul. św. Królowej Jadwigi 83 42-200 Częstochowa • Dys 67 C 21-003 Ciecierzyn • ul. Kilińskiego 15 A 40-062 Katowice • ul. św. R. Kalinowskiego 3 25-143 Kielce • Kodeń III/29 21-509 Kodeń • ul. Łobzowska 40 31-140 Kraków • ul. Kopernika 44 31-501 Kraków • ul. Legionów 92 A 32-600 Oświęcim • ul. Tatarska 7 37-700 Przemyśl • ul. ks. J. Jałowego 37 A 35-010 Rzeszów • ul. Kościelna 8 34-500 Zakopane • ul. Parkowa 12 78-433 Borne Sulinowo • ul. Kajki 5 82-300 Elbląg

• ul. Cumowników 8 81-517 Gdynia-Orłowo • ul. Cienista 2 62-200 Gniezno • Niedźwiady 40 62-800 Kalisz • ul. Odrodzenia Polski 6 86-320 Łasin • ul. św. Teresy 6 91-349 Łódź • ul. św. Wojciecha 19 61-749 Poznań • Spręcowo 53 A 11-001 Dywity • ul. Strzałowska 26 71-730 Szczecin • Tryszczyn 99 86-011 Wtelno • ul. Wolska 27/29 01-201 Warszawa • ul. Kościelna 10 87-800 Włocławek • ul. Karłowicza 1/3 51-610 Wrocław

KARMELITANKI DZIECIĄTKA JEZUS Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus zostało założone w 1921 r. w Sosnowcu przez Sł.B. o. Anzelma Gądka, karmelitę bosego, i Sł.B. M. Teresę Kierocińską, której proces beatyfikacyjny jest w toku.

Zgromadzenie jest prawnie przyłączone do Zakonu Karmelitów Bosych oparte na duchowości i regule karmelitańskiej, łączy modlitwę z apostolstwem czynnym.

Siostry wzorują swoje życie na Najświętszej OSOBIE DZIECIĄTKA JEZUS według praktyki małej drogi dziecięctwa duchowego św. Teresy od Dzieciątka Jezus, głównej Patronki Zgromadzenia. Słowa św. Teresy od Dzieciątka Jezus: Niebem moim będzie dobrze czynić na ziemi są hasłem Zgromadzenia.

Zgodnie z duchem i celem Zgromadzenia Siostry pomagają w pracy duszpasterskiej jako katechetki, organistki, zakrystianki, siostry parafialne – opiekują się chorymi, prowadzą przedszkola i domy wychowawcze dla dzieci ubogich, sierot i opuszczonych przez rodziców, prowadzą domy rekolekcyjne. Poza Polską pracują w kilku krajach Europy – Francja, Włochy (Rzym), Czechy, Słowacja, Ukraina, Łotwa, Białoruś. Na misjach w Afryce (Burundi, Rwanda, Kamerun) pracują od ponad 25 lat. Modlą się szczególnie za kapłanów i misjonarzy.

Obecnie Zgromadzenie liczy ponad 400 sióstr i rozwija się w trzech prowincjach: wrocławskiej, krakowskiej i łódzkiej.

Karmelitanki Dzieciątka Jezus Prowincja Wrocławska ul. Zduńska 6 • 51-180 Wrocław tel. 071 325 41 59 prowincja.wro@wp.pl Prowincja Krakowska ul. Krakowska 8 • Szczyglice • 32-083 Balice tel. 012 637 99 29, 012 638 48 80 kdzj@raster.krakow.pl Prowincja Łódzka ul. Złocieniowa 38 • 91-358 Łódź tel. 042 659 21 77 prowlodz@wp.pl www.karmelitanki.pl

POLECAMY

THOMAS MERTON

PIERWOTNY IDEAŁ KARMELU Zapoznawszy się z treścią książki, czytelnik zrozumie, dlaczego jest ona dedykowana Matce Bożej z Góry Karmel. Błogosławiona Dziewica czczona jest jako patronka dusz kontemplacyjnych, przede wszystkim zaś tych, którzy próbują dzielić się z innymi owocami swej kontemplacji.

Głównym jej tematem jest doktryna karmelitańskiego teologa św. Jana od Krzyża – określenie natury przeżycia kontemplacyjnego, zasygnalizowanie koniecznych elementów ascezy wewnętrznej, która do niego prowadzi, i naszkicowanie obrazu pełnej, dojrzałej kontemplacji.

Thomas Merton Format 12,5×19,5 cm, stron 365, cena 26,90 zł

Jerzy Wiesław Gogola OCD – MISTYCY I MISTYKA KARMELU Książka jest wprowadzeniem w duchowość dwunastu mistyków Karmelu. Odnajdziemy w niej takie zagadnienia jak: Niepokalana, Eucharystia i kontemplacja Oblicza Chrystusa w mistycznym doświadczeniu Świętych Karmelu oraz modlitwa przebłagalna w szkole karmelitańskiej. Autor przybliża doświadczenia najbardziej znanych mistyków: św. Teresy od Jezusa, św. Jana od Krzyża, św. Teresy od Dzieciątka Jezus, św. Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein), bł. Elżbiety od Trójcy Świętej i bł. Kandydy. Pozycja szczególnie cenna ze względu na ukazanie rysu duchowości polskich mistyków Karmelu: św. Rafała Kalinowskiego, Teresy od Jezusa Marchockiej i Kundusi Siwiec.

Format 14,5 × 20,5 cm, stron 456, cena 26,00 zł

Antonio Maria Sicari OCD – ELŻBIETA OD TRÓJCY ŚWIĘTEJ Teologiczne studium życia i przesłania bł. Elżbiety od Trójcy Świętej.

Autor rzetelnie i – co istotne – z pasją zastanawia się nad fenomenem karmelitanki z Dijon, jednocześnie stawiając tezę, że czas misji bł. Elżbiety dla Kościoła właśnie nadchodzi.

Antonio M. Sicari OCD (ur. 1943), karmelita bosy, doktor teologii i nauk biblijnych, uczeń i przyjaciel Hansa U. Balthasara, redaktor włoskiej edycji czasopisma „Communio”, założyciel Karmelitańskiego Ruchu Kościelnego (MEC). Obecnie wykłada teologię duchowości w Karmelitańskim Instytucie Teologicznym w Brescii.

Format 14,5 × 20,5 cm, stron 328, cena 36,00 zł

ZAPRASZAMY DO NASZEJ KSIĘGARNI INTERNETOWEJ www.wkb.krakow.pl

Dzielimy się w nim naszym karmelitańskim dziedzictwem modlitwy i kontemplacji.

Tematy numerów w 2008 roku: Bóg mówi, Milczenie Boga, Słowo stało się Ciałem, Słowo jest prawdą, Owocowanie słowa, Człowiek Słowa (rzecz o Janie Pawle II).

Stałe działy: Duchowa tradycja Karmelu, Z Biblią w dzień i w nocy, Kultura ducha, Spotkanie, Życie liturgiczne Kościoła, Szkoła modlitwy, Ikony, Karmel i młodzi, Królowa Karmelu i Misje.

Prenumerata: od dowolnego numeru: roczna – 30 zł, półroczna – 15 zł, na terenie kraju wysyłka na nasz koszt.

Można zamawiać numery archiwalne.

Zamówienia: listownie – ul. Glogera 5 • 31-222 Kraków • tel. – 012 416-85-12 • e-mail – prenumerata@gloskarmelu.pl

www.gloskarmelu.pl