PIEŚNI KU CZCI ŚW. TERESY OD DZIECIĄTKA JEZUS

'

PIEŚNI KU CZCI ŚW. TERESY OD DZIECIĄTKA JEZUS

WYDAWNICTWO KARMELITÓW BOSYCH KRAKÓW 2005

Projekt okładki DOMINIKA DZIERŻANOWSKA

Redakcja WANDA GŁADYSZ

Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2005. All rights reserved.

WYDAWNICTWO KARMELITÓW BOSYCH 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: (012) 416-85-00, 416-85-01 fax: (012) 416-85-02 e-mail: wydawnictwo@wbk.krakow.pl http://www.wkb.krakow.pl

ISBN 83-7305-156-2

29 czerwca 1897 Jakże byłabym nieszczęśliwa w Niebie, gdybym nie mogła na ziemi sprawiać małych przyjemności tym, których kocham...

9 czerwca 1897 /.../ spuszczę deszcz róż...

30 września 1897, czwartek, w dzień śmierci [...] patrząc na swój krzyż: ...Kocham Go!... Mój Boże!... Kocham Cię... Św. Teresa od Dzieciątka Jezus DZIEJE DUSZY, Ostatnie rozmowy Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, 2002

W dniu 30 września 1897 roku w skromnej karmelitańskiej celi w Lisieux zmarła na gruźlicę, mając zaledwie 24 lata, nieznana nikomu zakonnica. W poniedziałek, 4 października odprowadziło ją na cmentarz 30 osób.

W rok później, we wrześniu 1898 roku ukazała się po raz pierwszy drukiem, staraniem Karmelu w Lisieux, jej autobiografia Dzieje duszy. Książka wzbudziła nieoczekiwanie ogromne zainteresowanie. Setki listów zaczęły napływać do Karmelu, w których donoszono o nawróceniach, uzdrowieniach, szczególnych łaskach, jakich udzielała wszystkim wzywających jej wstawiennictwa. W taki sposób rozpoczęła się szczególna misja „małej Tereski z Lisieux'\ Jej postać stała się wkrótce znana na całym świecie, także poza Kościołem katolickim.

Pierwsze włoskie wydanie tego niezwykłego duchowego pamiętnika przyjął z radością już 16 lat przed wyniesieniem jej na ołtarze papież Pius X. Nazwał ją „największą świętą czasów nowożytnych". W dniu 10 czerwca 1914 roku podpisał dekret rozpoczynający proces beatyfikacyjny. Papież Benedykt XV, z okazji ogłoszenia 14 sierpnia 1921 roku heroiczności cnót Służebnicy Bożej „wskazał na drogę dziecięctwa duchowego i wyraził podziw dla wiedzy Teresy o rzeczach nadprzyrodzonych, jakiej Bóg jej udzielił, aby innych uczyła dróg zbawienia". Papież Pius XI ogłaszając ją w dniu 29 kwietnia 1923 roku błogosławioną podkreślił, iż jest „słowem

Boga dla świata". Niewiele później, bo 17 maja 1925 roku tenże papież kanonizował ją w bazylice św. Piotra w Rzymie wobec ogromnej rzeszy wiernych. Na prośbę wielu misyjnych biskupów ogłosił ją w dniu 14 grudnia 1927 roku Patronką Misji wraz ze św. Franciszkiem Ksawerym. Uważał Teresę z Lisieux za „gwiazdę swojego pontyfikatu". Kardynał Pacelli, późniejszy papież Pius XII nazywał ją „najznamienitszą cudotwórczynią czasów współczesnych". Zwracał uwagę na „szczególne Boże światło, jakie otrzymała Teresa", nazywając ją ponadto „nauczycielką życia". Konsekrując w roku 1937 bazylikę pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Lisieux stwierdził, że „swoją doktryną Teresa wniknęła w samo serce Ewangelii". Szereg razy nawiedzał bazylikę w Lisieux kardynał Angelo Roncalli, przyszły papież Jan XXIII. Z okazji stulecia urodzin św. Teresy od Dzieciątka Jezus papież Paweł VI, w Liście apostolskim z dnia 2 stycznia 1973 roku przedstawił ją „jako wzniosły przykład poszukiwania Boga, jako nauczycielkę modlitwy i nadziei teologalnej, wzór komunii z Kościołem, zalecając zgłębianie jej doktryny nauczycielom, wychowawcom, pasterzom, a nawet teologom".

Podczas wizyty w Lisieux 2 czerwca 1980 roku Ojciec Święty Jan Paweł II tak mówił: „O Teresie z Lisieux można powiedzieć z całym przekonaniem, że Duch Święty pozwolił jej sercu objawić bezpośrednio ludziom naszych czasów fundamentalną tajemnicę — rzeczywistość Ewangelii. [...] «Mała droga» to droga «świętego dziecięctwa». W tej drodze jest coś niepowtarzalnego, jakiś geniusz świętej Teresy z Lisieux. Jest w niej zarazem potwierdzenie i odnowienie prawdy najbardziej podstawowej i uniwersalnej. Jakaż bowiem prawda ewangeliczna jest bardziej fundamentalna i uniwersalna niż ta: Bóg jest naszym Ojcem, a my jesteśmy Jego dziećmi?". W Liście apostolskim Dwini amońs scientia wydanym 19 października 1997 roku z okazji ogłoszenia św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza Doktorem Kościoła powszechnego Jan Paweł II napisał: „Dziecięctwo duchowe pozwala doświadczyć, że wszystko pochodzi od Boga, ku Niemu powraca i w Nim trwa, dla zbawienia wszystkich, w tajemnicy miłosiernej miłości. Taka jest doktryna, której nauczała i którą żyła św. Teresa. W homilii podkreślił: „W swojej gorliwości ewangelizacyjnej kierowała się tylko jednym ideałem, o któ-

rym sama pisze: «Prośmy Boga, byśmy mogli pracować dla Jego chwały, kochać Go i sprawiać, by inni Go kochali» (List 220). Droga, jaką szła, aby osiągnąć ten ideał życia, nie była drogą wielkich dokonań, które są udziałem nielicznych, ale przeciwnie — drogą dostępną dla wszystkich, «małą drogą» ufności i całkowitego zawierzenia siebie łasce Bożej. [...]

Racjonalistycznej kulturze, opanowanej przez praktyczny materializm przeciwstawia z rozbrajającą prostotą swoją «małą drogę», która powraca do tego, co najistotniejsze i prowadzi do odkrycia sekretu wszelkiego istnienia: Miłości Bożej, która ogarnia i przenika całe ludzkie doświadczenie. W epoce takiej jak nasza, naznaczonej często przez kulturę powierzchowną i hedonistyczną, nowy Doktor Kościoła zdaje się posiadać szczególną zdolność oświecania umysłów i serc tych, którzy spragnieni są prawdy i miłości".

Teresa Martin, znana jako św. Teresa od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza, urodziła się w Alenęon, we francuskiej Normandii 2 stycznia 1873 roku. Była najmłodszą z dziewięciorga dzieci Ludwika Martin i Zelii Gućrin. Czwórka z rodzeństwa, dwie siostry i dwóch braci, zmarła w dzieciństwie. Wychowywała się w głęboko katolickiej rodzinie wraz z siostrami: Marią, Leonią, Pauliną i Celiną. Wszystkie one zostały zakonnicami. Pełen ciepła rodzinnego dom był często nawiedzany chorobami, cierpieniami z powodu śmierci najbliższych. Tereska w wieku 4 lat bardzo boleśnie przeżyła śmierć matki, która zmarła na złośliwego nowotwora. Z chorobą tą zmagała się heroicznie przez kilka lat. Po śmierci żony Ludwik Martin przeniósł się wraz z córkami do Lisieux. Na przełomie lat 1879/1880 mając 7 lat przystąpiła do sakramentu pokuty. W tym też czasie po raz pierwszy miała profetyczną wizję choroby swego ojca. 3 października 1881 roku rozpoczęła naukę na pensji ss. Benedyktynek w Lisieux. Obdarzona niezwykłą osobowością o wrażliwości artystycznej z trudem musiała dostosować się do surowych obyczajów panujących w szkole. W dniu Zesłania Ducha Świętego w 1883 roku została cudownie uzdrowiona za wstawiennictwem Matki Bożej Zwycięskiej, z poważnej choroby, na jaką zachorowała na Wielkanoc. Jak sama wyznała: „Jej twarz tchnęła dobrocią i niewypowiedzianą czułością, ale tym co przeniknęło mnie do głębi duszy, był czarujący uśmiech Najświętszej Panny. [...] Zniknęły wte-

dy wszystkie moje cierpienia". Potwierdzenie cudownego uzdrowienia otrzymała w cztery lata później w sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Paryżu: „Najświętsza Panna dała mi przeświadczenie, że naprawdę Ona uśmiechnęła się do mnie i uzdrowiła mnie".

W maju 1884 roku przyjęła pierwszą Komunię świętą, a w kilka tygodni później sakrament bierzmowania. Niezwykle głębokie doświadczenie duchowe, które określiła jako „całkowite nawrócenie" przeżyła podczas świąt Bożego Narodzenia w 1886 roku. „W święto Bożego Narodzenia dobry Bóg dokonał małego cudu. Pozwolił mi w jednej chwili dorosnąć. W tę noc, w której to On z miłości do mnie stał się słaby i podatny na cierpienie, sprawił, że stałam się silna i odważna. Zaczęłam niemal biec, jak jakiś olbrzym. Źródło moich łez wyschło i odtąd ledwie biło. [...]

Odczułam wielkie pragnienie życia dla nawrócenia grzeszników. [...] Czułam jak miłość wypełnia mi serce, czułam potrzebę, aby zapomnieć o sobie, aby sprawić radość innym. Odtąd byłam szczęśliwa". W tym też czasie świadoma wew r nętrznej siły i swego „całkowitego nawrócenia" postanowiła zostać karmelitanką. Do Karmelu wstąpiły już jej dwie siostry: Maria i Paulina. Otrzymawszy zgodę od swojego ojca oraz specjalne pozwolenie na wstąpienie do klasztoru w wieku 15 lat od papieża Leona XIII, 9 kwietnia 1888 roku przekroczyła próg Karmelu w Lisieux. W następnym roku 10 stycznia przyjęła habit Zakonu Najświętszej Maryi Panny z góry Karmel, a w święto Narodzenia Matki Bożej 8 września 1890 roku złożyła śluby zakonne. Lata spędzone w klasztorze to czas pracy i modlitwy, przede wszystkim za kapłanów, misjonarzy, za grzeszników, za niewierzących. Było to codzienne całkowite zaufanie i zawierzenie miłosiernemu Bogu swoich słabości fizycznych i duchowych wahań, codzienne praktykowanie „małej drogi dziecięctwa duchowego" i ukazywanie jej piękna nowicjuszkom, którymi się opiekowała. Jej delikatna twórcza natura poddana została różnym trudnym próbom i doświadczeniom, które znosiła z pokorą, spełniając nierzadko w upokorzeniu różne prace na rzecz wspólnoty zakonnej.

Boleśnie odczuła śmierć ukochanego ojca, który po długiej, przykrej chorobie zmarł 29 lipca 1894 roku. Jak wyznała, choroba ojca „była kopal-

nią łask danych przez Jezusa1'. Po jego śmierci do Karmelu w Lisieux wstąpiła Celina, ostatnia z sióstr Martin.

W styczniu 1895 roku proszona o spisanie wspomnień z dzieciństwa zanotowała osiem pierwszych rozdziałów tej jednej z najbardziej autentycznych w historii literatury autobiografii. Początkowo nosiła ona tytuł Wiosenna historia białego kwiatka, który zmieniono na Dzieje duszy. Pisała je wyłącznie dla swoich sióstr, stąd ten pełen spontanicznej serdeczności i szczerości klimat tych notatek. Pisała do ostatnich chwil życia.

W uroczystość Najświętszej Trójcy w dniu 9 czerwca 1895 roku złożyła samą siebie w całopalnej ofierze miłosiernej Miłości Bożej. 3 kwietnia 1896 roku w nocy z Wielkiego Czwartku na Piątek pojawiły się u niej pierwsze symptomy wówczas nieuleczalnej gruźlicy. Chorobę tę przyjęła ze spokojem i pokorą, jako „tajemnicze nawiedziny Boskiego Oblubieńca". W najtrudniejszych chwilach, tuż przed śmiercią, jej siostry i inne zakonnice notowały jej ostatnie słowa. Pozostały po niej rękopisy autobiograficzne, wiersze inspirowane lekturą Pisma Świętego, z których przebija głębia duchowa i teologiczna, ponadto kompozycje teatralne, poetyckie, Rady i wspomnienia, Ostatnie słowa, modlitwy, listy. W ostatnich pozostały zdania: „Ja nie umieram, ja wstępuję w życie.[...] Czuję, że posłannictwo moje rozpocznie się, posłannictwo wszczepiania w dusze miłości Boga: takiej miłości, jaką ja Go miłuję. Przekazała nam słowa pełne nadziei: „Niebem moim dobrze będzie czynić na ziemi. Po mojej śmierci spuszczać będę na ziemię deszcz róż". Obietnicę swą spełniła i nadal spełnia. „Mała Tereska" pozostaje od ponad stu łat jedną z najpopularniejszych świętych. Postać jej w Polsce była znana jeszcze przed kanonizacją.

Była „duchową fascynacją" św. Maksymiliana Marii Kolbego. Dzieje duszy należały do jego ulubionych rzymskich lektur. Fascynowała go jej „mała droga do świętości", jej apostolski maksymalizm. Jak sam zanotował w jednym ze swoich artykułów, zawarł układ z „małą Tereską": „Jeszcze przed beatyfikacją i kanonizacją, czytając jej życiorys, powiedziałem jej — «ja wezmę w każdej Mszy św. memento [...] o Twą beatyfikację i kanonizację, a Ty będziesz starać się o moją misję». Św. Tereska z Lisieux słowa dotrzymała".

10 Polskie Karmelitanki Bose z Przemyśla już w roku 1899 otrzymały od Karmelu w Lisieux pozwolenie na tłumaczenie i publikację Dziejów duszy. Pierwsze polskie wydanie ukazało się nakładem Księgarni św. Wojciecha w roku 1902. Pieśni ku czci Świętej pojawiły się również z początkiem XX wieku. Największa jednak ich ilość powstała po kanonizacji.

Teksty pisane były przez osoby zakonne, głównie z kręgu karmelitańskiego. Melodie komponowali twórcy najpopularniejszych polskich pieśni kościelnych, m. in. ks. Antoni Hlond-Chlondowski, ks. Franciszek Walczyński, ks. Wendelin Świerczek.

W 1931 roku nakładem Salezjańskiej Szkoły Organistowskiej w Przemyślu opublikowano Dwanaście pieśni do św. Teresy od Dzieciątka Jezus na 1 i 2 głosy równe z towarzyszeniem organów op. 59 ks. Antoniego HlondChlondowskiego. Zyskały sobie ogromną popularność. Niniejsze wydanie powstało w oparciu o tę edycję. Uzupełnieniem jest śpiewniczek z wyborem najpopularniejszych polskich pieśni ku czci Świętej, od najdawniejszych do współczesnych. Prostota melodyczna, przystępność, a zarazem radość i nadzieja wyrażona poprzez słowo sprawiają, iż te śpiewane modlitwy niosą z sobą swoiste wartości historyczne, teologiczne i artystyczne, wzbogacając polską pieśniarską twórczość religijną. Są też wyrazem wciąż żywego kultu, jakim była i jest obdarzana w Polsce „mała Tereska", ulubiona święta naszych czasów.

Obie edycje przygotowane zostały dla uświetnienia uroczystości, jakie będą miały miejsce podczas peregrynacji po Polsce w dniach od 1 maja do 15 sierpnia 2005 roku urny z relikwiami św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Wydarzenie to jest związane bezpośrednio z obchodami czterechsetlecia obecności Karmelu terezjańskiego w Polsce.

PIEŚNI KU CZCI ŚW. TERESY OD DZIECIĄTKA JEZUS 1. By sercem nowym

(mel. Przychodzisz do nas uśmiechnięta) m. ks. Antoni Chlondowski SDB

i 1.By ser 2.Świę - t a 3.0 - bieg 4.A - byś 5.Do Do -

£

cem no Te - re nij Two my mo mu Oj -

1

y

'

Sio -rzu -re -mniej z To

r

ser o ma stać ma

J J J' MJ

Koś - ciół nad - szedł -do - ścią, nie - bem i wąt - pią - cy w Nie - bie skła - dać Bo - żych dzie - ci

y

wym, so, ją gli ca

-

'

p

-

1 ^

Bo - żą

o

świę-

J

ło bro sto by Mi

-ta,

w ser - cu

o

ip

|

U

1

świę-

-ta

nas. deszcz, ślad. róść. pieśń.

1,.

T Koś - cio

Te - re-

chać ra ny cu gi

- ba świę - ta - mię, by roz- tych dnia szadzień się u - ły ra - zem

1

js

żyć,

nym, u - ko siaj, że Twą gą skłó - co mi i Oj gą sze - re -

dzi - siaj z Nie dzić na zie wiel - kich świę móż nam co tam śpie - wa

- ści u - czyć - ci i róż - ty Two - jej mógł wśród nas - ło - sier - nej

-

Ml trwać,

zstąp scho by po by

]

, M Ri j

ścią

m

czas, jest świat, cześć, wiedź,

stro, by tej mi cać kwia - ty do go wzbu - dził pro szać, a Je - zus, bą Mi - ło - ści

.

r

-ło

. i'

- cem moc - każ dzi - łą dro się dzieć - łą dro -

1

Wskaż, jak mi-

f

» -

'

J>

JF| ^ ła - Mat - ki J

-so.

PIEŚNI KU CZCI ŚW. TERESY OD DZIECIĄTKA JEZUS

44

40. Życie, jesteś chwilą sł. św. Teresa od Dzieciątka Jezus tł. Andrzej Graboń m. Wanda Gładysz

W m

£

1.Ży - cie, je - steś chwi 2.Ko - cham Cie - bie Je - zu, 3.Czy to wa - żne Pa - nie,

j ' ..j' ^

>

J

j

1 j'

ży - cie, tyś dniem krót - kim, na ten dzień kró - ciu - tki, o po - myśl - ne ju - tro

Bo - że, tu na zie - mi, Kró - luj w m o - im ser - cu, Daj mi ser - ce czy - ste,

mam choć choć

ten na na

je - den je - den je - den

dzień, dzień, dzień,

ży - cie, tyś mym snem, do Twych stu - kam drzwi, ja - kie przyj - dą dnie,

prze - mi - jasz jak cień. ży - cie mo - je zmień, nie śmiem bła - gać Cię.

w

a - by ko - chać u - śmiech Twój daj w cie - niu Swym skryj

mam choć choć

m ten na na

je - den je - den je - den

Cię, mi, mnie,

dzień, dzień, dzień.

SPIS PIEŚNI 1. By sercem nowym

11

2. Chwało Aniołów

12

3. Cześć Ci składamy

13

4. Królu mej duszy

14

5. Kwiateczku maleńki

14

6. Kwiecie Karmelu

15

7. Me życie jest cieniem (i)

16

8. Me życie jest cieniem (ii)

17

9. Miłością w sercu Kościoła

18

10. Na Kościoła jasnym niebie

19

11. Na lotnych skrzydłach

20

12. Nuć młodzieży

21

13. Od tronu chwały

22

14. O, Tereniu, święta, mała (i)

22

15. O, Tereniu święta, mała (II)

23

16. O, Tereso ukochana (i)

24

17. O, Tereso ukochana (ii)

24

18. O, Tereso ukochana (iii)

25

19. O Ty, którą czci świat cały

26

20. Przychodzisz do nas

26

21. Seraficznej drogi Bożej (Polski hymn ku czci św. Teresy od Dzieciątka Jezus)

27

46

22. Święta Tereso, chwali Cię pieśń nasza

28

23. Święta Tereso, córko Karmelu (i)

30

24. Święta Tereso, córko Karmelu (ii)

31

25. Święta Tereso, Tyś jest Bogu miła

32

26. Tereski szczęścia dzieci

32

27. Tereso, niebiański Ty kwiecie

33

28. Tereso, Ty biały kwiatku (i)

33

29. Tereso, Ty biały kwiatku (ii)

34

30. Tereso, Ty biały kwiecie (iii)

35

31. Ty, co z nieba

35

32. W Karmelu cichej celi

36

33. W świat głodny Boga

37

34. W uniżeniu swojej duszy (Mała droga św. Teresy)

38

35. W zaciszu Karmelu (i)

39

36. W zaciszu Karmelu (ii)

-40

37. Znalazłam swoje miejsce

41

38. Z radosnych niebios

42

39. Zrzuć nam różę

42

40. Życie, jesteś chwilą

44