Przy sercu samotności. Antologia współczesnej poezji polskich karmelitanek bosych by Wydawnictwo Karmelitów Bosych

Wybór i opracowanie: o. Bartłomiej Józef Kucharski OCD Projekt okładki: Maciej Kwiatkowski Design & DTP: Paweł Matyjewicz Imprimi potest: o. Albert Wach OCD, prowincjał Kraków, 21.03.2007 r. nr 121/07 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31–222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: (012) 416–85–00; (012) 416–85–01 fax: (012) 416–85–02 e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl Zapraszamy do naszej księgarni internetowej www.wkb.krakow.pl www.karmel.pl

ISBN 978-83-7305-229-1 (oprawa twarda) ISBN 978-83-7305-230-7 (broszura)

Piękno zbawi świat

Wprowadzenie

Adam Zagajewski w słynnym wierszu W cudzym pięknie zawarł istotę misji, jaką ma do spełnienia sztuka. Chciałbym, aby słowa tego utworu były wprowadzeniem w lekturę naszej karmelitańskiej antologii: „Tylko w cudzym pięknie jest pocieszenie, w cudzej muzyce i w obcych wierszach. Tylko u innych jest zbawienie, choćby samotność smakowała jak opium. Nie są piekłem inni, jeśli ujrzeć ich rano, kiedy czyste mają czoło, umyte przez sny. Dlatego długo myślę, jakiego użyć słowa, on czy ty. Każde on jest zdradą jakiegoś ty, lecz za to w cudzym wierszu wiernie czeka chłodna rozmowa”.

Lektura każdego tekstu, szczególnie poetyckiego, jest zaproszeniem do spotkania z jego autorem. Zapominając o sobie, wchodzimy w świat „chłodnej rozmowy”, czyli w sferę prawdziwego dialogu, w której liczy się „cudze piękno”. Ten dialog uświadamia nam, że zbawić nas może od piekła naszego egoizmu i pychy radość ze spotkania z drugim człowiekiem. Zachwyt nad „cudzym pięknem” prowadzi nas do raju wyzwolenia z siebie. Pochylając się nad tekstami sióstr karmelitanek bosych przy układaniu niniejszej antologii ich poezji, coraz głębiej porywał mnie nurt zdumienia nad bogactwem tych utworów. Ich lektura stała się dla mnie sposobnością do spotkania z każdą Autorką. Rozmowa z nimi trwa nieprzerwanie, mimo iż większości sióstr, których utwory są tu zamieszczone, nigdy nie udało mi się spotkać osobiście. Ale prowadzę z nimi dialog i czuję, że uczą mnie one prawdziwego dialogu z Tym, który sam w sobie jest Troistą Rozmową Osób. Twórczość tu ukazana ma swoje źródło w modlitwie i do modlitwy prowadzi. Siostry karmelitanki bose są bowiem w istocie swojego powołania przeznaczone do nieustannego trwania na rozmowie z Bogiem. Echo tej rozmowy, jakże piękne i wzruszające, można w prezentowanych tu utworach usłyszeć. Niektóre spośród nich są niewątpliwie perełkami kunsztu poetyckiego, ale wartość wszystkich tu zebranych utworów, również tych, które z punktu widzenia czysto literackiego nie są tekstami wybitnymi, opiera się na sile świadectwa o umiłowaniu ciszy i samotności, w której można usłyszeć i spotkać Największego Poetę, Odwieczne Słowo Ojca – Jezusa Chrystusa. Każdy zamieszczony tu wiersz jest świadectwem wiary w Niego i poetyckim okruchem piękna, jakie rodzi się podczas rozmowy z Nim w ludzkim sercu. Siostry wciąż trwają „przy Sercu Samotności”, wsłuchując się w Jego Boski, miłosierny rytm. Z tego rytmu rodzi się piękno słów zapisanych na kartach tej antologii. One otwierają przed nami przestrzeń wyzwolenia z trwania w świecie własnych egoistycznych pragnień i oczekiwań. Ich piękno zbawia nas od nas samych i prowadzi do „Serca Samotności”, bo tylko w Nim jest nasze ocalenie…

Wprowadzenie

Antologia wierszy polskich karmelitanek bosych udostępnia teksty sióstr, które żyją w klasztorach obu Prowincji Karmelitów Bosych: Warszawskiej i Krakowskiej. Przy komponowaniu niniejszego zbioru przyjąłem zasadę „porządku geograficznego”, tzn. uporządkowałem nadesłane mi utwory w kluczu geograficznego położenia klasztorów, w których żyją Autorki. Zaczynamy nasze spotkanie z pięknem karmelitańskiej poezji od dalekiej północy – od Tromsø w Norwegii, by zakończyć je na równie od nas odległym południu – w Betlejem w Ziemi Świętej. Ciemność północy podbiegunowej i żar słonecznego południa, pomiędzy którymi jest nasz polski umiarkowany klimat czterech pór roku, spotykają się w tych tekstach w jednym potężnym wołaniu o jedność wszystkich ludzi żyjących na ziemi. Siostry o to proszą w codziennej modlitwie, a przedłużeniem tej ich supliki są także niniejsze wiersze. Zdecydowałem się umieścić w Antologii teksty także nieżyjących już Autorek. Niektóre wiersze powstały kilkadziesiąt lat temu. Są one przechowywane w archiwach klasztornych. Wiele spośród nich ma charakter tekstów okolicznościowych, pisanych z okazji np. Bożego Narodzenia (są to tzw. „komplemenciki”) czy imienin. Nie brak też pośród nich utworów humorystycznych. Myślę, że warto ocalić także i tego rodzaju teksty od zapomnienia… Uszanowałem wolę tych Autorek, które pragnęły pozostać w ukryciu anonimowości. Jednak większość prezentowanych tu tekstów przypisana jest do konkretnego imienia zakonnego. Ograniczyłem się przy tym do podania nielicznych danych biograficznych, sądząc, że o wiele więcej o danej Autorce powie nie obszerny życiorys, lecz jej wiersze. Na koniec winien jestem podziękowanie dyrektorowi Centrum Kultury Duchowej „Communio Crucis” im. Św. Edyty Stein w Krakowie O. Marianowi Zawadzie, z inicjatywy którego powstała ta Antologia. Swoją wdzięczność wyrażam także dyrektorowi Wydawnictwa Karmelitów Bosych o. Andrzejowi Gburowi i redaktorowi naczelnemu tego Wydawnictwa o. Piotrowi Henslowi za to, że zdecydowali się wydać tę publikację jako pierwszą w nowej serii literackiej.

Wprowadzenie

Dedykuję zbiór tych tekstów wszystkim polskim siostrom karmelitankom bosym, dziękując im za to, że są obecne w moim życiu poprzez modlitwę i życzliwą przyjaźń. o. Bartłomiej Józef Kucharski OCD Kraków, 11 stycznia 2007 r.