Karmelitańskie drogi krzyżowe by Wydawnictwo Karmelitów Bosych

karmelitańskie drogi krzyżowe Dominik Wider OCD

Wydawnictwo Karmelitów Bosych Kraków 2009

© Copyright by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2009 Redakcja Iwona Pawłowska Korekta Aleksandra Małysiak Fotograﬁe Paweł Matyjewicz (okładka) Piotr Hensel OCD (wewnątrz książki – stacje drogi krzyżowej w Czernej) Okładka, dtp & design Paweł Matyjewicz Imprimi potest O. Albert Wach OCD, prowincjał Kraków, 11.02.2009 r. nr 43/2009 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel. 012-416-85-00, 012-416-85-01 fax 012-416-85-02 ZAPRASZAMY DO KSIĘGARNI INTERNETOWEJ www.wkb.krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl wydawnictwo@karmel.pl

ISBN 978-83-7604-025-7 Druk Poligraﬁa Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego – Kraków

Droga krzyżowa ze świętym Janem od Krzyża

Przed św. Janem od Krzyża podczas modlitwy stanął Jezus Chrystus niosący krzyż. Święty w rozmodleniu usłyszał słowa: „Czego chcesz za wszystko, co uczyniłeś dla Mnie?”. Spontanicznie odnalazł w sobie odpowiedź: „Cierpieć i być wzgardzonym dla Ciebie”. Wtedy przyjął z rąk swego Mistrza cierpienie i wzgardę, postępując dobrowolnie drogą krzyża. W tym też duchu kształtował uczniów, zachęcając ich: „Jeśli chcesz być doskonały, sprzedaj swą wolę, daj ją ubogim i idź za Chrystusem w łagodności i pokorze na Kalwarię i do grobu” (S 176). Pouczeni przez świętego Jana od Krzyża, rozpoczynamy tę drogę krzyżową życia.

SKAZANY Chrystus przyjmuje wyrok śmierci dla nas i dla naszego zbawienia. Powiedział: „Życie moje oddaję. […] Nikt Mi go nie zabiera, lecz Ja sam z siebie je oddaję. Mam moc je oddać i mam moc je znów odzyskać” (J 10, 18). O tej bezmiernej miłości Chrystusa do nas święty Jan od Krzyża napisał wiersz, w którym Jezus, przyjmując wolę Boga Ojca, wypowia-

da takie słowa: „Pójdę ludziom na ziemi / Ukazać piękno Twoje! / Pójdę szukać mej miłej / Krzyż jej, ból i męki / Wezmę na barki swoje, / By nie zaznała udręki. / I by zaznała życia, / Dam za nią życie moje, / Wyrwę ją z bagien świata, / Zwrócę w ramiona Twoje” (JKP 7, 10–11). Chrystus – Boski Oblubieniec – zgodził się na śmierć, aby nas obdarzyć pełnią życia. BIERZE KRZYŻ Chrystus przyjmuje krzyż na swe ramiona. Nim obciążony wyrusza na swoją drogę krzyżową. Święty Jan od Krzyża, rozważając słowa Jezusa „słodkie jest moje jarzmo, a moje brzemię lekkie” (Mt 11, 30), napisał: „brzemieniem tym jest krzyż Chrystusa. I jeśli człowiek zdecyduje się naprawdę podjąć i nosić dla Boga uznojenia we wszystkich rzeczach, znajdzie w nich wszystkich wielką słodycz i ulgę… Inaczej nie będzie mógł ani wejść na tę ciasną ścieżkę, ani na niej postępować”. Chrystus wybiera krzyż, by on stał się dla nas oparciem na naszej drodze krzyżowej. UPADA Chrystus upada pod dobrowolnie przyjętym krzyżem i powstaje z upadku. Upada już na początku drogi. Dla wielu postępujących za Chrystusem powodem upadku jest zbyt wielka pewność siebie. Do nich ad7

resował święty Jan od Krzyża te spośród Słów światła i miłości: „Może te słowa usuną przed wielu duszami przeszkody i zapory, o które się nieświadomie potykają i nieświadomie błądzą, myśląc, że czynią wszystko, by postępować za tym najsłodszym Synem, Jezusem Chrystusem, naszym Panem i upodabniać się do niego w życiu, w postępowaniu, cnotach, w ogołoceniu i ubóstwie duchowym” (S, Prolog). Chrystus swoim przykładem zachęca do powstania i pokornego postępowania za sobą. SPOTKANIE Z MATKĄ Chrystus na swej drodze krzyżowej spotyka Matkę. Ona w pełni uczestniczy w życiu swego Syna: od zwiastowania przez stanie pod krzyżem po złożenie do grobu. Nie mogło Jej zabraknąć na drodze krzyżowej. Święty Jan od Krzyża w wierszu O narodzeniu wspomina ból i cierpienia Matki: „I Bóg zapłakał gorzko / Na barłogu ubogim /… Matka w bólu zadrżała, / Ujrzała krzyż katuszy…” (JKP 9, 4–5). Chrystus uczynił Ją naszą Matką. Dlatego możemy odnaleźć Ją na naszej drodze krzyżowej. POMOC SZYMONA Chrystus przyjmuje pomoc Szymona. Wie bowiem, że człowiekowi potrzebna jest pomoc, że człowiek powinien skorzystać z Jego łaski, z pomocy Kościoła, kapłanów.

Święty Jan od Krzyża napisał więc: „Kto chce być sam i bez podpory i przewodnictwa kierownika, będzie jak drzewo bez właściciela, wyrosłe w polu, które choćby najwięcej miało owoców, nie dojrzeją jednak one nigdy, gdyż podróżni je zrywają… Kto sam upada, sam jest w upadku i niewiele ceni duszę, kto sam ufa sobie” (S 5 i 8). Chrystus chce nas nauczyć przyjmowania pomocy od innych. WSPÓŁCZUCIE WERONIKI Chrystus pozwala otrzeć sobie twarz i okazane sobie współczucie wynagradza. Święty Jan od Krzyża uczestniczył w cierpieniach i trudnościach wielu ludzi. W jednym z listów napisał: „Współczuję twoim cierpieniom i martwię się…” (JKL 22). W innym liście radził: „gdzie nie ma miłości, połóż miłość, a zdobędziesz miłość” (JKL 26). Sam usługiwał chorym z wielką delikatnością i miłością. Czynił to jeszcze w świecie, a w zakonie jeszcze pełniej. W cierpiących dostrzegał Chrystusa, więc posługiwał im jak Chrystusowi, zachęcając do współcierpienia z Nim. Weronika daje świadectwo czułości swego serca wobec cierpienia drugiego człowieka. Chrystus uczy nas przyjmować z wdzięcznością okazywane współczucie. Zachęca do tego, by nosić w swoim sercu Jego oblicze oraz często Je kontemplować.

DRUGI UPADEK Chrystus powstaje także z tego upadku. Jeszcze nie doszedł do kresu drogi, jeszcze nie dokonał zbawienia. Święty Jan od Krzyża wie, jak łatwo ulec słabości, jak łatwo po upadku porzucić swój krzyż lub zawrócić. Dlatego napisał: „ustępuje Bóg [takim] duszom […], bo nie dorosły do mocniejszego pokarmu, to jest do trudów krzyża Jego Syna. Pragnie jednak, by się tego krzyża trzymały więcej niż czegokolwiek innego” (DGK II, 21, 3). Przykład Chrystusa zachęca do dalszej drogi z Nim w Bogu. PŁACZĄCE NIEWIASTY Chrystus pociesza płaczące niewiasty. Widząc ich smutek i ból z powodu Jego cierpienia, mając przed oczyma własne odrzucenie, nie zatrzymuje się nad sobą, lecz nad ich pełnym współczucia cierpieniem oraz nad tym, co je czeka w przyszłości i co spotka ich dzieci. W myśl słów świętego Jana od Krzyża: „Staraj się sprawiać przyjemność raczej innym niż sobie samemu…” (Stopnie doskonałości, 17), trzeba zapomnieć o swoim bólu, by pocieszać wszystkich cierpiących. Pochylając się nad cierpieniami innych, można zapomnieć o samym sobie. Chrystus Pan uczy zapominania o sobie wobec cierpień innych ludzi.

JESZCZE JEDEN UPADEK Chrystus upada ponownie i jeszcze raz powstaje. Miejsce ukrzyżowania jest już blisko. Nic Go nie powstrzyma od wydania siebie za człowieka. Święty Jan od Krzyża na naszej drodze do Boga ostrzega przed podstępnym działaniem szatana: „Duchy ciemności z wielką siłą zagradzają drogę duszy. Ich pokusy i zasadzki są bardziej niebezpieczne, trudniejsze do poznania i przezwyciężenia niż te, która zastawia świat i ciało… Dusza nie zwycięży potęgi szatana bez modlitwy ani nie odkryje jego zasadzek bez umartwienia i pokory… Zbroją Bożą jest modlitwa i krzyż Chrystusowy” (P 3, 9). OBNAŻENIE Chrystus został obnażony z szat. Nie oszczędzono Mu i tego upokorzenia. Święty Jan od Krzyża stawia przed naszymi oczyma ubogich, obnażonych i upokarzanych na rozmaite sposoby. Ukazuje, czym jest stawanie przed Bogiem w ogołoceniu ze wszystkiego, co nie jest Bogiem i do Boga nie prowadzi. Święty uczył: „Obnażony ubogi zostanie okryty szatami. Tak też duszę ogołoconą ze swych pożądań Bóg okryje swą czystością, szczęściem i upodobaniem” (S 97). Obnażony Chrystus „stworzenia całkowicie okrył pięknem i godnością”.

PRZYBICIE DO KRZYŻA Chrystus daje się przybić do drzewa krzyża. Św. Jan od Krzyża do współukrzyżowania z Chrystusem: „Ukrzyżowana duchem i ciałem z Chrystusem, będziesz żyła ogromną radością swojej duszy, pozyskując ją swoją cierpliwością… Niechaj ci wystarczy Chrystus ukrzyżowany, z Nim cierp i odpoczywaj, a pozbędziesz się ciężarów zewnętrznych i wewnętrznych” (S 86 i 91). Współukrzyżowanie z Chrystusem prowadzi do wyzwolenia. ŚMIERĆ NA KRZYŻU Chrystus oddaje swoje życie za nas. Święty Jan od Krzyża pisał: „Na drzewie Krzyża Syn Boży odkupił, a tym samym poślubił sobie naturę ludzką. Na Krzyżu więc każda dusza została odkupiona i otrzymała od Niego łaskę… Pod drzewem Krzyża dałem ci życie…” (PD 23, 3). By zdobyć to życie, trzeba przyjąć kielich, który pił Chrystus. Kielichem tym jest obumarcie dla własnej natury (por. DGK II, 7, 6–7). Miłość Chrystusa Ukrzyżowanego, mocą Jego śmierci wprowadza nas w pełnię życia. ZDJĘCIE Z KRZYŻA Chrystusa zdjęto z krzyża i złożono w ramiona Jego bolesnej Matki. Tak dopełniło się zbawienie świata. Nie ma innej drogi do zbawienia. 12

Święty Jan od Krzyża wiedział, że ludzie szukają łatwiejszych dróg, lecz one nie prowadzą do celu. Dlatego napisał: „…Jeśliby kiedy ktokolwiek, przełożony, czy ktoś inny, usiłował ci wpoić naukę życia swobodnego i wygodnego, nie wierz jej i nie stosuj… Nie szukaj Chrystusa bez krzyża” (JKL 24). Głęboko w sercu umieśćmy krzyż Chrystusowy. W nim jest nadzieja naszego życia. Niech Matka Bolesna jednoczy nas z Ukrzyżowanym. ZŁOŻENIE DO GROBU Chrystusa złożono w grobie nie jako nasienie życia, które zaowocowało Jego i naszym zmartwychwstaniem. Święty Jan od Krzyża pocieszał uczniów, że Zmartwychwstały „wszystkich wybranych zbierze”, „Obejmie w swe ramiona, / Miłością swą owionie, / I wszystkich złoży społem / na Ojca swego łonie. // Tam każdy zakosztuje / Szczęścia Jego w pełności; / Bo jako Ojciec i Syn / I Duch Święty Miłości // Żyją wzajemnie w sobie, / Tak i dusza wybrana / Żyć będzie życiem Bożym, / W Bogu rozmiłowana” (JKP 4, 15).

Wielu z tych – stwierdza święty Jan od Krzyża – którzy „uważają się za przyjaciół Chrystusa, zna Go mało. Szukają bowiem u Niego pociech i upodobań dla siebie, kochając raczej siebie niż Jego gorycz

i śmierć… żyjący światem, jego sprawami, zajęci sobą i swymi godnościami – można powiedzieć nie znają Chrystusa” (DGK II, 7, 12). „Dusze łakome smaków pobożnych […] są słabe i leniwe w postępowaniu twardą drogą krzyża” (NC I, 6, 7). „Trzeba mieć ciągłe pragnienie naśladowania we wszystkim Chrystusa, starając się upodobnić swoje życie do Jego życia, nad którym często trzeba rozmyślać, by je umieć naśladować i zachowywać się we wszystkich okolicznościach tak, jak On się zachowywał” (DGK I, 13, 3).

Wykaz skrótów D – św. Teresa od Jezusa, Droga doskonałości DGK – św. Jan od Krzyża, Droga na Górę Karmel JKL – św. Jan od Krzyża, Listy JKP – św. Jan od Krzyża, Poezje NC – św. Jan od Krzyża, Noc ciemna PN – św. Jan od Krzyża, Podniety miłości Bożej S – św. Jan od Krzyża, Sentencje – św. Teresa od Jezusa, Twierdza wewnętrzna T TJL – św. Teresa od Jezusa, Listy TJP – św. Teresa od Jezusa, Poezje – św. Teresa od Jezusa, Księga życia Ż

Spis treści Droga krzyżowa ze św. Janem od Krzyża ............. Droga krzyżowa ze św. Teresą od Jezusa .............. Droga krzyżowa ze św. Rafałem Kalinowskim .... Z Matką Bolesną...................................................... „Umiłował mnie” .................................................... „Bądź wola Twoja” .................................................. „Oto człowiek” .........................................................

6 16 26 36 46 54 62