Z ogrodรณw Karmelu Wybรณr i ukล ad Zenon Choma OCD
Wydawnictwo Karmelitรณw Bosych Krakรณw 2014
© Copyright by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2014 Redakcja i korekta Zenon Choma OCD, Joanna Pisarska Okładka, design & dtp Paweł Matyjewicz Fotografia na okładce Rafał Solski Imprimi potest Tadeusz Florek OCD, prowincjał Kraków, dnia 25 września 2014 r. nr 399/2014 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: 12-416-85-00, 12-416-85-01 fax: 12-416-85-02 www.wkb-krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl
ISBN 978-83-7604-262-6 Druk i oprawa: TOTEM – Inowrocław
Poezja z ogrodów Karmelu
W tak żywych rysach miłości płomienie Twe podobieństwo we Mnie utworzyły, Że żaden pędzel i żadne natchnienie Obrazu takiej piękności i siły Stworzyć nie mogą, Tyś bowiem powstała Piękna, urocza z tchnieniem Wszechmocnego, Z mojej miłości, która wiecznie trwała. Szukaj więc we Mnie istnienia twojego. Św. Teresa od Jezusa – „Szukając Boga”
J
ak wyjaśnić, że sama św. Teresa od Jezusa pisała poezje? Również św. Jan od Krzyża, Mała Tereska i wielu innych. Czy jest to zaskakujące, czy tylko nie do końca świadome, iż tajemnicę Niewyrażalnego da się najpełniej wyrazić językiem poezji? Piękno, o którym myślała Teresa od Jezusa związane było z Bogiem. Mistyczne poznanie Jego świętej tajemnicy zaprowadziło ją ku samemu źródłu, gdzie objawia się Jego pełnia. Tam także scalają się w komplementarną jedność prawda, piękno i miłość, a jedno staje się synonimem drugiego. Tchnienie Wszechmocnego – mówi Teresa – nadaje ludzkiemu dziełu artystyczną i prawdziwą wartość. W tej otwartości urzeczywistnia się również podobieństwo do Stwórcy. Okazją do wydania niniejszej antologii są obchody jubileuszowego roku 500-lecia urodzin św. Teresy od Jezusa, karmelitanki bosej i reformatorki Karmelu
6
Z ogrodów Karmelu
Terezjańskiego. Poezje zostały zatytułowane Z ogrodów Karmelu, bowiem sama nazwa Karmel nie oznacza nic innego jak ogród. Z klasztorów karmelitańskich więc, jakby z ogrodów Karmelu, zebrano poezje, wiersze, liryki modlitewne i utwory poetyckie inspirowane myślą i życiem świętych Karmelu lub wprost odnoszące się do nich. Wierzę, że są one owocem otwarcia się na pełnię Boga, Jego miłość i piękno. Serdeczne podziękowania za udział w projekcie kieruję do wszystkich Autorek i Autorów – Karmelitanek i Karmelitów Bosych. Za konsultacje, poprawki i sugestie dziękuję Siostrze Dawidzie Ryll CSSMA, za trud redakcyjnej współpracy Pani Joannie Pisarskiej. Dziękuję także Ojcu Prowincjałowi, Radzie oraz Wydawnictwu Karmelitów Bosych w Krakowie za realizację. Zenon Choma OCD
s. Michaela od Boga Wszechmogącego († 2002) Karmel św. Teresy od Jezusa i Jana od Krzyża w Krakowie-Wesołej
Teresa de Ahumada Tamburyno kastaniety ballada o pasterce czarne oczy krew hiszpańska i mocno bijące serce Barwy ciepłe i gorące sama rozkosz kolorysty muszki wdzięku czar w uśmiechu i profilu zarys czysty Rycerskość dumnego rodu i strzelistość wyobraźni granitowość charakteru żyzna rola dla przyjaźni
8
Humor rześki jak kaskada rozperlony śmiechem zdrowia nie wiadomo co w Niej szersze – serce czy otwarta głowa? Myśli niby orły w locie a pióro z nimi w zawody z atramentem mądrość spływa dzielna męstwem i urodą O Harmonio! O Proporcjo! Dzieło Boga wyważone! Wzięły Ciebie z ramion Stwórcy piękną Zbawiciela dłonie Korekta była niewielka szlachetność taka aż wzrusza tylko skreślił: Ahumada a napisał: od Jezusa Tak z ulotnej chwili czasu która zwykle ludziom dana weszłaś w wielką Nieskończoność Wszechobecność swego Pana
Z ogrodów Karmelu
s. Michaela od Boga Wszechmogącego
Odtąd samo Twoje imię w krajobrazie Ducha znaczy: wszystko niczym – Bóg jedynie! Bóg wystarczy Do św. Naszej Matki Teresy Rano Miłości chodząca po ziemi śmiało i twardo i niewrażliwie morskie wybrzeże bezkresny horyzont każde ziarno piasku bierzesz w ciepłe dłonie tchnieniem uniesień poderwana w niebo sondujesz wzrokiem płaszczyzny i niże płoniesz a przecież Tyś źródłem bijącym wieki nie zgaszą wieki nie wyczerpią ciągle wracamy Matko w Twój początek
9
10
Z ogrodów Karmelu
wciąż w pięknie nową w Twą Pieśń nad pieśniami Święta Tereso w Twojej winnicy zasadzeni kiełkujemy rośniemy ubodzy mieszkańcy równiny chodzimy na palcach po dostojnej Twierdzy ze czcią dotykamy rany Twego serca po cichu badamy własną nie widać Serafina ale Ty płoniesz i w nas jest ogień
Spis treści
Poezja z ogrodów Karmelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
s. Michaela od Boga Wszechmogącego († 2002) Teresa de Ahumada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Do św. Naszej Matki Teresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Święta Tereso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7 9 10
s. Maria Katarzyna od Najświętszej Eucharystii Wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny . . . . . . . . . . Jezus – Hostia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Synu umiłowany) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Jezu Przemieniony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Twoje oczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przy studni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Na spacerze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11 11 12 12 13 14 14
s. Maria od Rany Serca Jezusa Odkupienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wszystkie moje źródła są w Tobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nieustająca Pomoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mamre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Modlitwa niewysłowiona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16 17 18 18 20
s. Michaela Lilianna od Najświętszego Sakramentu i Imienia Maryi * * * (W dolinie Miłości) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Z delikatnością Słowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22 23
94
Spis treści
s. Joanna Maria od Jezusa Miłosiernego Rozmowa Boskiego Mistrza z Samarytanką . . . . . . . U stóp Boskiego Mistrza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W Komnacie Boskiego Oblubieńca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wśród Nocy ziemskiego wygnania. Lament . . . . . . .
24 25 26 27
s. Maria Benedykta od Krzyża * * * (jak jeleń zdroju wód żywych) . . . . . . . . . . . . . . . .
29
s. Maria Anita od Chrystusa Oblubieńca Moja Wewnętrzna Twierdza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Wróć Szulamitko) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pieśń Duchowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30 31 31
s. Maria Michaela od Boga Wszechmogącego Prośba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Święta Matko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Za Tobą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
35 35 36 36
s. Maria Magdalena od Baranka Bożego Modlitwa do św. Teresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
s. Maria Grażyna od Ducha Świętego i Matki Kościoła * * * (Poezja Karmelu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Z pobocza Drogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Twierdza czy Zamek?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (I Twierdza i Droga i Życie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (I cisza w słowie zamieszkała milczeniem.). . . Benedicta… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benedicta tu… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38 38 38 39 39 39 40
Spis treści
Benedicta tu in… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Odziana w Gwiazdę Dawida) . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (To izraelska Krew Jezusowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Błogosławiona przez krzyża) . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Za dalą daleką) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Lekki ażur nocy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Petersburskie ikony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Nie od urodzenia święty.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Nie, nie mów, że to tylko asceta) . . . . . . . . . . . . . * * * (To ci, co w ostatnim zrywie miłości) . . . . . . . .
95
41 41 42 42 42 43 43 43 44 44
o. Bartłomiej Józef od Krzyża Teresa od Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jan od Krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Teresa od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W duchu Tereski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Glosa do święta małej Teresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prośba do Edith Piaf i Teresy Martin . . . . . . . . . . . . . . . . Edyta Stein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spotkanie z Małą Arabką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eliasz. Melancholia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spowiedź u św. Rafała Kalinowskiego . . . . . . . . . . . . . . Sen o nadziei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
47 48 48 48 49 50 50 51 52
Karmelitanka Bosa * * * (Rozpięta codzienności krzyżem) . . . . . . . . . . . . . * * * (Nosisz mnie w swoim łonie, Mamo.) . . . . . . . .
53 54
s. Maria Magdalena od Krzyża Teresa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zamek wewnętrzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
55 55
45 46
96
Spis treści
Droga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ciemną nocą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nocy, coś prowadziła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moja droga na Górę Karmel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Święty Janie od Krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Święta Tereso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56 57 58 58 59 59
Karmelitanki Bose * * * (O Święta Matko skryta w Sercu Boga) . . . . . . . 61 * * * (O Elżbieto zasłuchana w Słowo) . . . . . . . . . . . . . . . 62 s. Agnieszka Maria od Eucharystii * * * (w milczącej ciszy samotności) . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 * * * (mówię do Ciebie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 s. Maria Tarsycja od Najświętszej Komunii Śmierć według charyzmatu św. Teresy od Jezusa . .
64
s. Maria Renata od Opatrzności Bożej i Najświętszego Oblicza W małej łódeczce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Latorośl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Ukryj mnie Matko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 s. Maria Benedykta od Najświętszej Eucharystii Tęsknota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Lectio divina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 s. Miriam od Jezusa * * * (pomóż mi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 stać się Słowem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Spis treści
97
jestem Twoją Ojczyzną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (przyszłam z głodu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . uchroń mnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71 72 73
s. Maria Judyta od Boga Ojca Przyjaźń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
74
s. Joanna od Niepokalanej Tęsknota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zadatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kamyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (Małe zabiegane serce) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76 77 78 79
s. Maria Beata od Jezusa Eucharystycznego Rana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Harfa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ostatnie miejsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80 80 81 81
s. Beatrycza Magdalena od Matki Kościoła * * * (piszesz moją historię) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * * (postanawiam Cię kochać) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83 84
o. Zenon od św. Teresy od Dzieciątka Jezus Kościół św. Teresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karmelitanka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Święta Teresa z Lisieux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jan od Krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eliasz i Bóg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Do świętego Józefa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rafał Józef Kalinowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zatańcz dla mnie Tereso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
85 86 86 87 88 90 90 91