o. Dominik od Matki Bożej Różańcowej karmelita bosy
ZAPATRZENI W CHRYSTUSA Rozważania tekstów Pisma świętego stosowanych przez Kościół do życia zakonnego
Kraków 2003
© by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2003
Imprimi potest O. dr Szczepan T. Praśkiewicz OCD, prowincjał Kraków, dnia 28 maja 2002 r. Nr 533/02 Imprimatur t Kazimierz Nycz, wik. gen. Kraków, dnia 4 lipca 2002 r. Nr 1628/02
Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel. (012) 416-85-00, 416-85-03 fax (012) 415-29-88 Zapraszamy do naszej księgarni internetowej: http://www.wkb.krakow.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl
ISBN 83-7305-079-5
Wprowadzenie Nauczanie Kościoła, przekazane w licznych dokumentach dotyczących życia zakonnego - począwszy od „Dekretu o przystosowanej odnowie życia zakonnego" Soboru Watykańskiego II, poprzez adhortacje: „Evangélica testificatio", „Redemptionis donum", „Vita consecrata" po Instrukcję „Verbi sporna" i wielu innych o nie mniejszej wadze - powołuje się na liczne perykopy z Pisma świętego, przede wszystkim z Nowego Testamentu. Niektóre z nich są cytowane wielokrotnie. Są to teksty stosowane do życia zakonnego. Pismo święte bowiem nie mówi bezpośrednio o tego rodzaju życiu: nie ma tekstów ustanawiających życie zakonne. Ten sposób życia wypływa z życia chrześcijańskiego, które pragnie, by było realizowane doskonalej, radykalniej, skuteczniej. Stąd wszystkie cytowane wypowiedzi odnoszą się zarówno do życia chrześcijańskiego, jak i do konkretnej formy tego życia - do życia zakonnego. Jakkolwiek rozmyślania są skierowane do osób zakonnych, całkowicie dobrze mogą służyć także świeckim z uwzględnieniem ich stanu życia. Za dokumentami Kościoła zamiennie są używane określenia: życie zakonne, życie konsekrowane czy życie poświęcone Bogu. W rozmyślaniach zostały wykorzystane w dużej większości fragmenty Pisma świętego cytowane w dokumentach. Są one zazwyczaj ściśle powiązane z kontekstem, w którym zostały użyte. Stąd każde rozmyślanie rozpoczyna się
3
mottem z Pisma świętego, zaopatrzonym także odnośnikiem do konkretnego dokumentu. Tytuł rozmyślań Zapatrzeni w Chrystusa nawiązuje do słów Ojca Świętego Jana Pawła II z „Novo Millennio Ineunte" o kontemplacji oblicza Chrystusa i razem z Nim w Duchu Świętym kontemplacji oblicza Ojca (17 i 32). Rozmyślania zostały umownie podzielone na cztery bloki: powołanie i konsekracja, Jezus Chrystus i Jego Kościół, ślubowanie rad ewangelicznych oraz podstawowe wymogi życia zakonnego. Zostało to podyktowane przede wszystkim potrzebą przedstawienia bogatych treści w przystępnej formie. Oczywiście, ma to także pewne uzasadnienie w poruszanych tematach. Niemniej do osoby Jezusa Chrystusa będą nawiązywały prawie wszystkie rozważania, a nie tylko blok „Jezus Chrystus i Jego Kościół", bo życie zakonne jest postępowaniem śladami Chrystusa. Może nie będzie dosłownych powtórzeń, niemniej pewne treści mogą być zbliżone. Opracowanie ma charakter rozmyślań, które są przeznaczone do codziennych czy rekolekcyjnych rozważań, a nie do ciągłego czytania. W całości chodzi o pogłębienie i przemodlenie więzi z Chrystusem i razem z Nim w Duchu Świętym wpatrywanie się w oblicze Boga Ojca. o. Dominik od Matki Bożej Różańcowej karmelita bosy
Stawajcie się doskonalszymi Wolą Bożą jest uświęcenie wasze. 1 Tes 4, 3 (LG 39)
Bóg wobec ciebie, jako osoby powołanej do doskonałej miłości w życiu zakonnym, stawia szczególne wymagania. Do ciebie w najpełniejszym znaczeniu odnoszą się słowa świętego Pawła: „Wolą Bożą jest uświęcenie wasze". Z racji bowiem swego powołania przyjąłeś jako wolę Bożą całkowite i bezwarunkowe oddanie się Bogu jedynie umiłowanemu. Dążenie do doskonałej miłości jest twoim jedynym zadaniem, jakie masz do spełnienia w świecie. Dążąc do takiej miłości, uwielbiasz Boga i stajesz się przykładem dla drugich. Masz być dla nich zbudowaniem. Tej doskonałej miłości jeszcze jednak nie osiągnąłeś. Jeszcze nie jesteś święty. Realizując swe powołanie, okazujesz troskę o swoją świętość. Jesteś w drodze. Oznacza to, że stajesz się święty, że stajesz się coraz bardziej doskonały. W oparciu o ślubowane rady ewangeliczne starasz się zachowywać czystość serca, praktykujesz miłość bliźniego. Nadto święty Paweł zachęca cię do zachowania pokoju, spełniania własnych obowiązków i do szlachetności wobec wszystkich. Podjęte życie zakonne daje ci możliwość nieustannego odnawiania
14
siebie poprzez wierność własnemu powołaniu. Nic ważniejszego nie masz do wykonania jak uświęcanie siebie przez podejmowanie woli Bożej objawionej wraz z powołaniem do życia zakonnego. W nim wszystko jest jasne, proste, jednoznaczne, ukierunkowane na chwalenie Boga. Wystarczy tylko chcieć poddać się temu uświęcającemu działaniu i pozwolić się mu prowadzić. To sam Bóg prowadzi cię w ten sposób.
Slub czystości
Dziewictwo darem bezcennym Każdy Boga.
otrzymuje
własny
dar od
1 Kor 7, 7 (LG 42)
Na pewno zdajesz sobie sprawę, jak wielkim darem jest udzielony ci przez Boga dar miłości. Bóg, który jest Miłością, obdarzył cię przy stworzeniu mocą kochania. Miłość należy do istoty osoby ludzkiej. Ten dar posiada każdy człowiek. Miłość jest najbardziej właściwą postawą w odniesieniu do drugiej osoby. Ona nadaje sens życiu ludzkiemu. Żyjesz wśród osób, które podobnie jak ty posiadają dar miłości. Miłość zawsze jest zwrócona ku drugiej osobie: osobie Boga, osobie każdego człowieka. W oparciu o otrzymany dar miłości masz kochać i masz prawo oczekiwać od innych miłości. Nie może być dla ciebie obojętne, czy kochasz, czy nie. A to zależy jedynie od ciebie. Jeśli nie będziesz kochać, nawet gdyby ktoś kochał ciebie, niczym to będzie dla ciebie. Pozostaniesz w udręce i osamotnieniu. Człowiek, który kocha, nigdy nie jest samotny. Człowiek, który kocha dojrzewa miłością, którą obdarza. Oczywiście, chodzi o prawdziwą miłość, a nie jej zmysłowe namiastki. Czy w takim wypadku potrzebujesz, by ktoś
142
cię kochał? Na pewno potrzebujesz miłości. Możesz jednak jej nie znaleźć u ludzi. Jeśli chodzi konkretnie o ciebie, osobę poświęconą Bogu, nie spotkało cię to nieszczęście. Bóg z miłością spojrzał na ciebie i wezwał cię po imieniu. Obdarzył cię miłością szczególną i wezwał cię do wyłącznego związania się z Nim miłością. Dokonało się to przez ślubowanie Mu doskonałej czystości. Jesteś Jego i On jest twój. Zauważ, że ze strony Boga jest to miłość nieskończona, jedyna, która jest zdolna zaspokoić wszystkie twoje najśmielsze pragnienia. Możesz miłować Boga całą swoją czystą miłością: od teraz aż po wieczność. W tej miłości możesz mieć Boga. Jak On i razem z Nim kochać wszystkich, wydając się za nich. Razem z Nim bierzesz wszystkich w ramiona swej miłości. Taki jest bezcenny dar miłości ofiarowany Tobie przez Boga.
Modlitwa
Modlitwa Jezusa Chrystusa Udał się na pustynne miejsce i tam się modlił. Mk 1, 35 (EE 29)
Twoje życie ma być odbiciem życia Chrystusa. Także twoja modlitwa powinna wzorować się na Jego modlitwie. Nie możesz nie zauważyć, że w Jego życiu modlitwa „zajmowała wiele czasu i miejsce istotne". Chrystus w swoim człowieczeństwie jest nieustannie zjednoczony z Bóstwem, a przez nie istotowo zjednoczony z Ojcem i Duchem Świętym. W swoim człowieczeństwie Chrystus zostawił ci doskonały wzór człowieka rozmodlonego. Modlił się On przed prawie każdą czynnością, nie mówiąc o ważnych momentach. Do działalności publicznej przygotowywał się czterdziestodniowym pobytem na pustyni (Mk 1, 12). Wybór apostołów poprzedził całonocną modlitwą (Łk 6, 12). Do złożenia obietnicy Eucharystii danej w Kafarnaum przygotowywał się całym ciągiem modlitw, połączonych z przebywaniem na samotności (J 6). Zanosił modlitwę do Ojca przed ustanowieniem Najświętszego Sakramentu (Mt 26, 26). Jak dużo jest Jego modlitwy podczas Ostatniej Wieczerzy, łącznie z Modlitwą Arcykapłań-
196
ską (J 17). Prosi Ojca przed wskrzeszeniem Łazarza (J 11, 41). Uwielbia Ojca słowami: „Wysławiam Cię, Panie..." (Mt 11, 25). Modli się przed męką w Ogrójcu i na krzyżu (Mt 26, 36-46 i 27, 46). Są to Jego modlitwy indywidualne. Jest jeszcze wiele modlitw wspólnotowych, takich jak: chodzenie do synagogi, pielgrzymowanie do Jerozolimy, spożywanie Paschy itp. Modlitwą Chrystusa jest wypełnianie woli Ojca wraz z Jego zbawczą ofiarą za zbawienie świata. Jeśli zechcesz, znajdziesz jeszcze więcej przykładów modlitwy Chrystusa. Jeśli rzeczywiście chcesz być prawdziwym uczniem Chrystusa, musisz stać się człowiekiem modlitwy.
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie Wykaz skrótów POWOŁANIE I KONSEKRACJA ZAKONNA
Powszechne powołanie do świętości Wysoka porzeczka Stawajcie się doskonalszymi Równość wszystkich powołań Wezwani do wspólnoty z Jezusem Pójdź za Mną.... Otwartość na Boży dar Człowiek duchowy Dawny i nowy człowiek Dar miłości Miłość podstawą doskonałości Charyzmat miłości Miłość doskonała Powołani do wolności Szukanie i miłowanie Boga Największa miłość Konsekracja Ozdoba Kościoła Różnorodność powołań Posłuszny aż do śmierci Żyjąc dla Chrystusa Żyjecie dla Boga Powołanie darem Powołanie darem miłości Powołanie powrotem do Boga
3 5 9
10 12 14 16 18 20 23 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58
255
" I Charyzmat życia zakonnego Przemieniajcie się Od świat do świata Eschatologiczny wymiar konsekracji Posłannictwo uświęcania Życie w świetle Przemienienia Odnalezienie się w Chrystusie Ofiarowanie samego siebie Konsekracja w wieku starszym Prawo naśladowania Jezusa Poddani Chrystusowi Przemieniające światło Pozwolić się zdobyć Rady ewangeliczne w dziele odkupienia Profesja zaczynem miłości W służbie zbawienia Niech się stanie JEZUS CHRYSTUS I JEGO KOŚCIÓŁ
Jezus-jedynie konieczny Opuszczenie wszystkiego dla Jezusa Życie ukryte z Chrystusem w Bogu Poznanie Jezusa Chrystusa Kto idzie za Chrystusem Należycie do Chrystusa Przez Chrystusa do Ojca Chrystus pierwszym konsekrowanym Wzrastanie w Chrystusie Wąską drogą za Chrystusem Poślubienie Chrystusa w wierze Odnalezienie siebie w Chrystusie Chrystus Prawdą, Życiem, Drogą Być godnym Chrystusa Chrystus drogą do Ojca
256
60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 95
96 98 100 102 104 106 108 110 112 114 116 118 120 122 124
Żywa pamiątka Jezusa Zapatrzeni w Ukrzyżowanego Udział w cierpieniach Chrystusa Miłować Sercem Chrystusa Zakony w Kościele Kościół reprezentuje Chrystusa - Głowę Zmysł Kościoła
126 128 130 132 134 136 138
ŚLUBOWANE RADY EWANGELICZNE
141
Ślub czystości Dziewictwo darem bezcennym Dla królestwa Bożego Dar dla powołanych Byście byli wolni od utrapień Naśladowanie dziewiczego Chrystusa Służyć Bogu niepodzielnym sercem Należycie do Jezusa Widzieć oczami Bożymi Duchowe rodzicielstwo Radość należenia do Chrystusa
142 144 146 148 150 152 154 156 158 160
Rada ubóstwa Ubóstwo bogactwem Uczestniczenie w ubóstwie Chrystusa Zmiana sposobu myślenia Rzeczywiste ubóstwo Wszystko mieli wspólne Zawierzenie Opatrzności Ubóstwo w służbie ubogich Błogosławieni ubodzy w duchu
162 164 166 168 170 172 174 176
Rada posłuszeństwa Posłuszeństwo Chrystusa Dlaczego posłuszeństwo? Posłuszeństwo prawu
178 180 182
257
Posłuszeństwo słowu Bożemu Posłuszeństwo przełożonym Przełożeństwo służbą Wzajemne powiązania Posłuszeństwo a wolność
184 186 188 190 192
PODSTAWOWE ZADANIA ŻYCIA ZAKONNEGO
195
Modlitwa Modlitwa Jezusa Chrystusa Chrystus o modlitwie Wymiar kontemplacyjny W sercu Kościoła i świata Oddani modlitwie Modlitwa życiem Wsłuchani w słowo Boże Modlenie się Eucharystią Modlitewna samotność Milczenie pełne zasłuchania Wierność modlitwie Dziewica Maryja rozmodlona
.196 ......198 200 202 204 206 208 210 212 214 216 218
Apostolat Uczestniczenie w misji Chrystusa Posłannictwo dawania świadectwa Uczestnictwo w apostolstwie Kościoła Posługa duszpasterska Apostolstwo modlitwy Apostolstwo cierpienia Apostolstwo wewnątrzwspólnotowe
220 222 224 226 228 230 232
Życie wspólnotowe Wezwani do wspólnoty Boskie wzory wspólnoty Konkretne wymiary wspólnoty Ześrodkowanie na wspólnocie
258
234 236 238 240
Wspólnota osób konsekrowanych Oś życia wspólnotowego Komunia we wspólnocie Nie ma wspólnoty bez ofiary Dar wspólnoty Bądźcie wobec siebie życzliwi Spis treści
242 244 246 248 250 252 255