Бизнис ИНФО број 68 од 06.10.2011 година

СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Број 68 од 06.10.2011

БИЗНИС ИНФО

контакт call центар (02) 15015

1

www.mchamber.mk

Долгогодишно партнерство Стопанската комора на Македонија и British Strandards Institution (BSI)

УСПЕШНА ПРОМОЦИЈА НА СИСТЕМИТЕ ЗА УПРАВУВАЊЕ Финиш на Македонско-словачката коморска соработка за зајакнување на малите и средни претпријатија во земјава

ПЕТ РЕГИОНАЛНИ ИНФО-ПУЛТОВИ ЗА ПОТТИК НА РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР

Спроведување на Законот за надзор на пазарот

КОНТРОЛАТА НА КВАЛИТЕТОТ ЈА КОНТРОЛИРА И НЕЛОЈАЛНАТА КОНКУРЕНЦИЈА

БИЗНИС ИНФО

2

ПОДВЛЕЧЕНО МАКЕДОНСКИТЕ ВИНА СЕ СО ПРЕЦЕНЕТА ЦЕНА Македонија годишно произведува околу 100 – 120.000.000 литри вино и околу 80% од произведените количини отпаѓаат на извозот. Ние сакаме да се декларираме како винска земја, меѓутоа доколку ја погледнеме статистиката за консумација на вино по глава на жител тогаш ќе видиме дека бројките се поразителни – само 7 литри по глава на жител. Словенија што ја споменав пред малку, која по површини на лозови насади, производство на вино и население е слична со Македонија има пот р о шува чка од околу 50 литри по глава на жител, што значи практично дека целокупното годишно производство го консумираат самите. Причини за оваа состојба има повеќе, а една од е тоа што вината кои се продаваат од македонските винарии се преценети – односно се со нереално висока цена. Затоа, ние како компанија решивме да водиме една политика на фер цени (best buy) се со цел да го направиме виното повторно да биде достапно за сите граѓани, без притоа да се има компромис со квалитетот.. Нормално, ова можеме да го правиме бидејќи целокупното наше производство на вино се базира исклучиво од нашите сопствени лозови насади каде имаме строга контрола на секој чекор на производството - од нива па до шише. И можам да кажам дека од појавувањето на вината на Стоби на домашниот пазар се повеќе купувачи ја препознаваат оваа вредност и се повеќе луѓе лично се поврзуваат и идентификуваат со Стоби брендот. Наша цврста определба е да бидеме

водечка компанија во производството и продажбата на квалитетни и врвни вина не само во Македонија туку и во блиското опкружување и да станеме препознатливи и на меѓународните пазари на вино. (Дане Јованов, генерален директор на винарија „Стоби“) ТРАГАМЕ ПО ЗНАЕЊЕ, ГО УСВОЈУВАМЕ И ГО ПРИМЕНУВАМЕ Сe што прави Западот не значи дека е задолжително правилно. Ние работиме на тоа да ја усвоиме западната наука. Да усвоиме сe што е развиено и убаво од Западот. Но, да не заборавиме и Истокот има навистина убави нешта.

Не ги оставајте настрана источните делови од светот. Секогаш се стремиме кон науката, кон интелектот. Трагаме по знаење од кој било дел од светот, кој е напреден и развиен. Потоа го извлекуваме тоа знаење и го усвојуваме. (Реџеп Таип Ердоган, премиер на Турција)

поприсутни Република Македонија. Деловната клима е многу подобрена, одреден напредок е постигнат со донесувањето низа мерки да може поедноставнио и полесно да се отвори фирма овде, тука е направен позитивен развој. Но, сепак постои се уште бирократската потешкотија, која понекогаш моите граѓани тешко ја разбираат и мислам дека треба да се направи уште мал дополнителен напор во таа насока. Но, постојат мошне интересни перспективи. (Жан Клод Шлумберже, амабасадор на Франција во Р. Македонија) СОРАБОТКАТА МЕЃУ ДВЕТЕ ЗЕМЈИ ЌЕ ПРОДОЛЖИ

ВРАЌАЊЕ НА ФРАНЦУСКИТЕ ИНВЕСТИТОРИ криза

целиот, посебно западниот свет не е благонаклонета кон потрошувачката и инвестициите и мислам дека тоа беше главната причина поради која одреден број проекти за француски инвестиции беа тргнати настрана. Искрено се надевам дека се тргнати само привремено. Тоа значи дека и покрај тоа што контекстот е тежок, економскиот живот продолжува, претпријатијата треба да продолжат да се развиваат и има одреден број на проекти како дистрибуција, инфраструктура, енергетскиот сектор и мислам дека ако локалната рамка се оцени како позитивна, враќањето на инвестииторите ќе биде побрзо и француските инвеститори ќе бидат многу

Економската и финансиска од којашто беше засегнат

Бизнисмените во Грција се обидуваат најдобро што можат да придонесат за развој на земјата.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68 Веруваме дека соработката меѓу двете земји ќе продолжи. Последните месеци имаше обиди од грчки бизнисмени за нејзино зајакнување. Нашиот извоз е дуплиран, што значи дека бизнисмените пристапуваат многу одговорно кон надворешнотрговската политика. Затоа дојдовме во Стопанската комора на Македонија за да ги искористиме можностите и да ја зацврстиме соработката. Постои добра основа за тоа и треба да ја видиме. Се заложуваме за развој на двете земји, кој ќе биде економски добар. Сите балканските земји треба да соработуваат повеќе, бидејќи имаме многу заеднички карактеристики. Има повеќе работи што не зближуваат отколку работи што не разделуваат. Проблемот сега произлегува од владите и политиката, не од граѓаните или бизнис-секторот. Соседи сме, и како што велиме ние во Грција, мора секогаш да имаш добри односи со соседите. Секој бизнисмен има своја програма за инвестирање. Кога ќе слушнаме за програмата на компаниите од тука, кога ќе видиме дека има потенцијал за инвестирање и развој, тогаш секако дека ќе инвестираме. Има многу грчки бизнисмени кои сакаат да вложат тука, бидејќи вашата земја има многу позитивна клима што влијае за подобар развој на бизнисот. Иако Грција веќе е втор инвеститор во земјата, сепак може да инвестира во многу работи нафта, фабрики, банки, супермаркети, ресторани. Овие бизниси ќе донесат многу нововработени, што ќе помогне побрзо да се излезе од кризата. И секако, да се зацврсти соработката што ќе резултира со развој на економиите. (Георгиос Гилис, претседател на Стопанската комора на Халкидики)

ЗЛАТЕН ПАРТНЕР

ПРЕМИУМ Покровители

Златен партнер за 2011 година

Покровители

на

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

3

РЕЗУЛТАТИ

Долгогодишно партнерство - Стопанската комора на Македонија и Bri�sh Strandards Ins�tu�on (BSI)

УСПЕШНА ПРОМОЦИЈА НА СИСТЕМИТЕ ЗА УПРАВУВАЊЕ Стопанската комора на Македонија заедно со својот долгогодишен партнер BSI (Bri�sh Strandards Ins�tu�on) на полето на имплементација и сертификација на Системите за управување со квалитет одржуваат настани, семинари пред компаниите од сите дејности. Целта на семинарите е запознавање со бенефитите од имплементираните и сертифицираните системи, а резултатот се очекува да биде уште поголем, бидејќи освен компаниите на

семинарите учествуваат претставници од регулаторните тела од една страна, со цел компаниите да се запознаат со легислативата од одредената дејност, како и од компании кои преку презентирање на своето искуство од веќе имплементираните стандарди и сертификуваните системи ги истакнуваат сите бенефити и користи, од друга страна. Стопанската комора на Македонија е основана во 1922 година. Со своето искуство, ресурси и знаење нуди поддршка на компаниите од сите области. Повеќе од 10 години во рамките на Комората е формиран Центар за унапредување на квалитет, кој пружа услуги во делот на имлементација на системите за управување со квалитет.

Со цел директно да се пристапи до компаниите, тим од високи претставници од BSI во Белград и во Скопје, заедно со Стопанската комора на Македонија ги реализираа првите семинари-конференции, кои се само почеток на Агендата за одржување на вакви семинари низ целата територија на нашата земја, како и во земјите од Балканот. Ваквите настани ќе се одржуваат не само во Република Македонија, туку и во земјите од Балканот - Србија, Црна Гора, Косово, Албанија, бидејќи канцеларијата на

BSI со седиште во Турција, а преку свој претставник во Скопје, е одговорна за вршење на сертификација на Системите за управување во компаниите од сите погоре наведени земји. На семинарот, што се одржа на 28.9.2011 година во Белград, присуствуваа над 25 претставници од банките од Република Србија, а пред нив се реализираа презентации од страна на г-ѓа Озлем Унсал, Country manager на BSI-канцеларијата со седиште во Турција, која ги потенцираше улогата, значењето, целите, задачите и мисијата на BSI како светска и реномирана

институција. Презентација за ИСО 9001 и ИСО 10002 беше направена од претставникот на BSI со канцеларија во Скопје, г-ѓа Бранислава Јовановска, додека регионалниот менаџер Луиџи Брусамалино ги претстави бенефитите од стандардот ИСО 27001. Со цел и практично да се потенцираат искуствата од веќе воспоставените системи за управување со квалитет, претставници од Комерцијална банка - Белград, Научни институт - Нови Сад, како и извршниот директор на Стопанската комора на Македонија, м-р Јелисавета Георгиева, ги претставија сите користи од имплементацијата и сертификацијата на стандардот ИСО 9001:2008. На 29.9.2011 година во Стопанската комора на Македонија се одржаа два семинара. На првиот, на

којшто учествуваа 30-тина компании од осигурителната дејност - осигурителни компании и осигурително-брокерски друштва, како и ИТ-компании, претставниците од Агенцијата за супервизија на осигурувањето ја претставија легислативата во осигурителната индустрија во РМ, претседателот на Здружението на осигурувањето, Трајче Латиновски се задржа на придобивките и бенефитите од стандардите, а компанијата Asseco SEE од ИТ-секторот ги истакна бенефитите од сертифицираните ИСО 20000 и ИСО 27001 стандарди.

На вториот семинар, на којшто присуствуваа над 30 компании од повеќе индустрии, претставниците од Министерството за економија на РМ се задржаа на регулативата во енергетскиот сектор, следеше презентација од Здружението за заштита при работа за одредбите BSI е глобална независна организација, формирана во далечната 1901 година. Со своите услуги присутна е во повеќе од 150 земји, со повеќе од 50 локални канцеларии. Со поставување на иновативни стандарди, информации, независни тестирања и верификација на производи (CE-mark; Kitemark), обуки, сертификации, алатки за подобрување на работењето, придонесува организациите да добијат додадена вредност од услугите.

од Законот за заштита при работа, а претставникот на BSI-канцеларијата во Скопје направи презентација на стандардите за управување на животната средина и заштита на животната средина, ИСО 14001 и ОХСАС 18001. Исто така, претставник од компанијата „Вардар Доломит“ од Гостивар направи презентација на бенефитите од сертифицираните стандарди ИСО 9001:2008 и ИСО 14001.

БИЗНИС ИНФО

4

РЕЗУЛТАТИ

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Завршна конференција на Проектот “Зајакнување на малите и средни претпријатија – пат кон економски раст и пристапување кон ЕУ“

РЕГИОНАЛНИ ИНФО-ПУЛТОВИ ЗА ПОДДРШКА НА РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР

Стопанската комора на Македонија и Регионалната комора на Братислава при Трговскоиндустриската комора на Словачка организираa завршна конференција на Проектот “Зајакнување на малите и средни претпријатија – пат кон економски раст и пристапување кон ЕУ“. Завршната конференција се одржа во просториите на Делегацијата на Европската унија во Скопје (4.10.2011 година).

поддршка на бизнис-организациите.

- Силен сектор на мали и средни претпријатија значи силна национална економија. Соработката меѓу Стопанската комора и деловниот сектор во општините е многу важна за интеграција во европските структури и мислам дека еден од интересните резултати на Проектот е создавањето на пет деловни пунктови низ цела држава, изјави Јуреј Мартан, раководител на Проектот и директор на Комората за

Проектот којшто е финансиран од Словачката агенција за развој и меѓународна соработка (SlovakAid) е раководен од Регионалната комора на Братислава при Словачката трговскоиндустриска комора, а Стопанската комора на Македонија е главен партнер, преку која се пренесуваат бенефитите до претприемничката заедница и на другите бизнисорганизации. Овој проект, кој е во завршна фаза, има за цел да им обезбеди на македонските партнери словачки искуства и експертиза за интеграција во ЕУ, развој на пазарот и на бизнисамбиентот преку проверени мерки за поддршка на претприемништвото, подобрување на бизнис-климата, интернационализација на МСП и

индустрија во Братислава. Словачкиот амбасадор во Република Македонија, Роберт Кирнак, смета дека станува збор за успешен проект преку кој сакаат да ја поддржат соработката меѓу македонскиот и словачкиот бизнис-сектор и локалната самоуправа: - На конкретен и одржлив начин сакаме да помогнеме во оваа област која според нашето мислење е многу важна во Македонија во процесот на пристапување кон Европската унија. Поддршката на мали и средни претпријатија, креирање и создавање на нови работни места и борбата против сиромаштијата се многу важни работи и се надевам дека овој проект ги задоволува сите критериуми, - додаде Кирнак.

Главниот резултат е методологија на анализа на деловното опкружување. Таа вклучува идентификација на бариери за претприемништвото и економскиот раст и мерки за нивно елиминирање/ отстранување. Пилот-анализата беше реализирана за 2010 година, а беа развиени и предлози за подобрување. Овие мерки вклучуваат можности за користење на фондовите на ЕУ за решавање на идентификувани проблеми, како и за поддршка на малите и средни претпријатија.

- Денес постојат 23 милиони мали и средни претпријатија во Европската унија. Тоа претставува 99 отсто од вкупните бизниси, па затоа не е ни чудо што деловното опкружување е центар на вниманието на Европаскта унија и нивните институции. Активностите во таа насока играат клучна улога во стратегијата „Европа 2020“ и се поддржани преку широко распространетата „Европска мрежа на претпријатија“ која функционира преку локалните деловни организации, – подвлече Лукас Мелка, втор секретар во Европската делегација во Македонија. Една од компонентите на Проектот е основање на бизнис-

центри, т.е. регионални инфо-пултови за поддршка на претприемачите во регионите. Тие се лоцирани во регионалните комори во Скопје, Кочани, Битола, како и во општините Неготино и Охрид. На завршната конференција беа потпишани

БИЗНИС ИНФО

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

договорите за формирањето на овие пултови.

Освен поставувањето на инфопултовите, има и обучени луѓе кои ги

ДОСИЕ

обезбедуваат услугите во регионите. Обуките беа во Македонија, но и во Словачка, со цел да се здобијат со информации од докажано искуство. Бизнис-центрите треба да го обезбедат првиот контакт со претставниците на бизнис-секторот и преку нивните оперативни услуги да обезбедат поддршка на развојот на приватниот сектор. Малите и средни претпријатија го креираат локалниот бизнис. Затоа му дадовме полна поддршка на овој проект. Инфо- пултот е сместен

5

РЕЗУЛТАТИ во општината и се надеваме дека ќе им даде силна поддршка на претприемачите, – истакна Александар Петрески, градоначалник на Охрид. Во оптшина Неготино има интерес кај граѓаните за отворање на мали и средни претпријатија, рече градоначалникот Пане Трајков, поради тоа што пред се` станува збор за земјоделско-лозарско подрачје.

- Во моментот има отворен јавен тендер за нови 21 винарска визба. Постапката се врши преку Министерството за транспорт и врски и јавното отворање е на 8 ноември, а информациите велат дека има интерес за тендерот, - рече Трајков. Саво Пејчиновски

Стопанската соработка меѓу Република Македонија и Република Словачка

Словачка има спроведено значителни економски реформи од нејзиното отцепување од Чешката Република во 1993 година. Реформите во даночниот систем , здравството, пензискиот систем и во социјална заштита помогнаа Словачка да го консолидира својот буџет и да стигне на добар пат за влез во ЕУ во 2004 година и да го усвои еврото во јануари 2009 година. Големите приватизации се речиси завршени, банкарскиот сектор е речиси целосно во рацете на странски инвеститори,а владата преку серија економски мерки го олесни влезот на странските директни инвестиции кои доживеаја експанзија во минатиот период . Економскиот раст на Словачка ги надмина очекувањата од 2001-2008 и покрај општата стагнација во Европа. Невработеноста, од 18% во

2003-04, падна на 7,7% во 2008 година, но останува најголем економски проблем. Евтината и високо квалификувана работна сила, ниските даноци, либералниот пазар на работна сила и поволна географска местоположба, се главните предности на Словачка за странските инвеститори. Странските инвестиции во автомобилската и електро индустријата се особено големи. Новата влада на Словачка, од јули 2010 година, одобри мало зголемување на буџетскиот дефицит на 8,2% во 2010 година. БДП опадна за речиси 5% во 2009 година, пред да падне на 4% во 2010, а невработеноста се искачи над 12% во 2010 година, како и глобалната рецесија влијаеле на многу сегменти на словачката економија.

НАДВОРЕШНО –ТРГОВСКА РАЗМЕНА МЕЃУ РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА И СЛОВАЧКА Трговска размена во период 01-07. 2011 година Извоз

Увоз

Вкупно

Биланс

количина во кг

сума во УСА$

количина во кг

сума во УСА$

количина во кг

сума во УСА$

9.884.329

8.001.586

8.981.794

19.184.869

18.866.123

27.186.455

-11.183.000

Трговска размена во 2010 година

Во САД.$

Извоз

Увоз

Вкупно

Биланс

количина во кг

сума во САД$

количина во кг

сума во САД$

сума во САД$

сума во САД$

12.736.743,00

10.215.631,00

11.450.219,00

23.198.059,00

33.413.690,00

-12.982.428,00

Вкупната надворешно-трговска размена меѓу двете земји во 2010 година достигна вредност од 33,4 милиони САД $, при што остварен е извоз од 10,2 милиони САД $, и увоз од 23,2 милиони САД $. Евидентиран е негативен трговски биланс, од 13 милиони САД $, во 2010 година. Компаративна анализа на трговската размена со Словачка за периодот 2010/2009 Вкупна размена

Извоз

Увоз

2009

2010

Индекс

2009

2010

Индекс

2009

2010

Индекс

39.898.718

33.413.690

83,7

11.825.621

10.215.631

86,4

28.073.097

23.198.059

82,6

БИЗНИС ИНФО

6

ДОСИЕ

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Во билатералната трговска размена , евидентирани се негативни тенденции како во извозот, така и во увозното салдо. Така, извозот за посочениот период е намален за 1,6 милиони САД$, што претставува пад од 13,6%, додека кај увозот има пад од 5 милиони САД$, или пад од 7,4% во однос на истиот период од минатата година. Ваквите резулатати во трговката размена се резулатат на светската економска и финансиска криза која не ги одмина двете држави. По структура на производи, во 2010 година, во извозот најголемо учествои имаат: Црна и обоена металургија (феросилициум, топло и ладно валани производи) Готови текстилни производи Во увозот најмногу застапени се: Моторни возила Телевизори и електрични апарати Хартија и картон Црна и обоена металургија Храна Трговска размена во 2009 година

Во САД$

Извоз

Увоз

Вкупно

Биланс

количина во кг

сума во САД$

количина во кг

сума во САД$

сума во САД$

сума во САД$

9.626.663,00

11.825.621,00

11.508.424,00

28.073.097,00

39.898.718,00

-16.248.000,00

Трговска размена во 2008 година

Во САД$

Извоз

Увоз

Вкупно

Биланс

количина во кг

сума во САД$

количина во кг

сума во САД$

сума во САД$

сума во САД$

10.506.599,00

11.802.785,00

20.611.181,00

66.031.105,00

10.506.599,00

- 54.229.00,00

БРОЈКИ И ФАКТИ

СЛОВАЧКА 1. Бруто Домашен Производ (БДП) • БДП куповна моќ: $121,3 милијарди (2010) • Стапка на пораст на БДП: -4 % (2010) • Стапка на пораст на индустриското производство 7% (пред. 2010) • БДП по глава на жител: $22.200 (2010) • БДП по сектори -Земјоделство: 2,7% -Индустрија: 35,6% -Услуги: 61,8% (2010) 2. Работна сила: 2,67 милиони (2010) 3. Стапка на невработеност: 13,5% (2010) 4. Земјоделски производи:житарки, компир,шекерна репка, хмељ, овошије, телад, живини, шумски производи 5. Индустриски производи: метал и метални производи, храна и пијалоци, струја, гас, кокс, нафта, нуклеарно гориво, хемијски и производи, вештачки влакна, машини, хартија и печатење, керамички и грнчарски производи, транспортни возила, текстил, електрични и оптички апарати, гумени производи.

6. Извоз - $64.18 милијарди (2010 пред.)

• Извозни партнери: Германија 20%, Чешка 12.9%, Франција 7.8%, Полска 7.2%, Унгарија 6.3%, Италија 6.1%, Австрија 5.8%, Англија 4,8% (2009)

• Извезува: машинерија и електрична опрема (35.9%), автомобили (21%), базични метали (11.3%), хемикалии и минерали (8.1%) пластика (4.9%) (2009) 7. Увоз - $ 62.43 милијарди (2010 пред) • Увозни партнери: Германија 16,8%, Чешка 12.3%, Руска федерација 9%, Јужна Кореа 6.8%, Кина 5.8%, Унгарија 5.3%, Полска 4%, (2009) • Увезува: машини и транспортна опрема 31%), минерални производи 13%, превозна средства 12%, базични метали 9%, хемикалии 8%, пластика 6% (2009)

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Спроведување на Законот за надзор на пазарот КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТОТ И СПРЕЧУВАЊЕ НА НЕЛОЈАЛНАТА КОНКУРЕНЦИЈА Интензивираните активности за поефикасна контрола на квалитетот и сообразноста на увозот на индустриските производи согласно Законот за надзор на пазарот се во функција на потрошувачите и на спречување на нелојалната конкуренција на пазарот. Ова беше истакнато на редовната прес-конференција, што во Стопанската комора на Македонија се одржа на 3.10.2011 година, на тема: „Актуелности во врска со спроведувањето на Законот за надзор на пазарот“. Во функција на презентирање на активностите што Владата на Република Македонија ги има донесено за поефикасна контрола и координација на надзорот на пазарот од аспект на олеснување на размената на податоци и информации меѓу органите на надзорот, свое обраќање пред медиумите имаше м-р Елизабета Чингаровска, директор на Државниот пазарен инспекторат и координатор на Координативното тело за надзор на пазарот.

Зборувајќи за законските прописи врз основа на кои се темелат активностите за надзор на пазарот, беше даден посебен акцент на надлежностите на Координативното тело што го сочинуваат 12 члена од ораните на надзор на пазарот. Беше нагласено дека предмет на царинскиот и инспекцискиот надзор на пазарот претставуваат непрехранбени производи од точно определени глави од Царинската тарифа, од аспект на контрола на нивната сообразност со законите и подзаконските акти, односно од аспект на контрола на квалитетот и безбедноста на тие производи кои се внесуваат на пазарот во Република

БИЗНИС ИНФО Македонија. Координативната соработка меѓу Царинската управа на Република Македонија и Координативното тело за надзор на пазарот е суштински елемент за успешно спроведување на овие активности, за која цел Царинската управа и органите на надзорот имаат склучено меморандум за соработка. Првичниот чекор за проверка дали производите се соодветно означени согласно барањата утврдени со закон, потоа дали производите што се увезуваат ги придружува соодветна документација, дали производот е со такви карактеристики кои предизвикуваат соодветен ризик за здравјето и сл., започнува на границите во соодветните царински испостави каде се спроведува постапка за пуштање на стоката во слободен промет, а продолжува со соодветна контрола на органите за надзор доколку се оцени дека одредена стока е од сомнителен квалитет за пуштање во слободен промет или нема соодветна ознака за сообразност согласно законските прописи. Во рамките на тие активности, надлежноста на Координативното тело е да ги врши, пред се’, работите како што се: - воспоставување соодветни механизми за комуникација и координација меѓу органите за надзор на пазарот; - воспоставување на соодветни процедури за следење на барањата кои се однесуваат на ризикот за производите согласно со закон; - следење на опасностите по здравјето за кои постои сомневање дека се предизвикани од производите; - помага за полесна размена на податоци и информации меѓу органите за надзор и сл. Посебно беше нагласено дека со цел постапката за надзор на пазарот да не претставува причина и кочница за забавување на царинската постапка, царинскиот орган може да ја пушти стоката во слободен промет, доколку во рок од 3 дена од денот на доставеното известување до соодветниот надзорен орган за спречување на пуштање на одредена стока во слободен промет, надзорниот орган не даде свое соодветно мислење. Генералната оценка на координаторот на ова владино тело за надзор на пазарот беше дека

7

КОМОРСКИ АКТИВНОСТИ увозно-извозните компании главно се придржуваат кон обврските што произлегуваат од законските прописи што ја регулираат оваа материја. Митко Митевски

Дводневен семинар на Комората за Арбитражата во Банско, Република Бугарија ПОБРЗ И ПОЕФИКАСЕН НАЧИН НА РЕШАВАЊЕ НА СПОРОВИТЕ Стопанската комора на Македонија организираше дводневен семинар за Арбитражата, кој се одржа во периодот 29.9.2011- 1.10.2011 година во Банско, Република Бугарија. Учесниците на семинарот имаа можност да се информираат за предностите на арбитражното судење во однос на судењето од страна на државните судови, со посебен осврт на правилата на арбитражната постапка пред Постојаниот избран суд – Арбитража при Стопанската комора на Македонија, за видовите, формата, содржината, полноважноста на арбитражната спогодба, како и за прашањата поврзани со признавањето и извршувањето на странски арбитражни одлуки. Во овој динамичен свет предностите кои ги има арбитражата се многубројни. Сите тие доведуваат, пред се`, до позадоволни странки во еден спор и решавање на истиот во една ефикасна постапка. Како основна предност на арбитражната постапка е неутралноста која истата ја нуди. Имено, арбитражата не е државен орган, односно тоа е независна

институција која постои во рамките на Стопанската комора на Македонија. Понатаму, фактот дека како арбитер се поставува лице кое има стручност во областа која е предмет на спорот е исклучително значајна за самата постапка. Самите странки имаат

8

КОМОРСКИ АКТИВНОСТИ

ПРЕПОРАЧАНА АРБИТРАЖНА КЛАУЗУЛА Препорачана арбитражна клаузула од Постојаниот избран суд – Арбитража при Стопанската комора на Македонија: “Сите спорови кои ќе произлезат од овој договор или се во врска него, вклучително и споровите кои се однесуваат на негова повреда, престанок или ништовност ќе бидат конечно решени од арбитража во согласност со Правилникот на Постојаниот избран суд - Арбитража при Стопанската комора на Македонија.” На странките им се препорачува во арбитражната клаузула да ги внесат и следните одредби: - бројот на арбитри ќе биде три (алтернатива: еден); - местото на арбитражата ќе биде Скопје (странките можат да определат и друго место на арбитражата); - јазикот на арбитражната постапка ќе биде македонски (странките можат да предвидат и друг јазик на кој ќе се води постапката); - за договорот меродавно ќе биде материјалното право на Република Македонија (странките можат да внесат друго име на државата чие право го избираат за меродавно).

Kонтакт: М-р Елена Милевска, секретар на Постојаниот избран суд - Арбитража при Стопанска комора на Македонија Тел: 02/3244-023 Факс: 02/3244-055 Е-адреса: elenam@mchamber.mk

влијание во изборот на арбитрите и со тоа се докажува дека токму тие се во преден план на постапката. Во однос на едно судко рочиште во кое има крута и целосно официјална атмосфера, арбитражата нуди целосна спротивност. Па така, главна карактеристика е тоа што се нуди помалку формална атмосфера и им овозможува на странките и понатаму да ги задржат добрите деловни односи. Доверливост на секоја една постапка е битна во секој спор. Токму арбитражата тоа и нуди. Така, постапката е по правило доверлива, а и самата одлука не се објавува, освен ако странките не се договорат поинаку. Додека една постапка во судот може да трае со години, тоа овде не е случај. Имено, постои едностепена постапка и одлуката

БИЗНИС ИНФО е конечна и станува провисилна и извршна, а сето тоа се завршува во просек во рок од една година од отпочнување на постапката. Како предност се наведуваат и пониските вкупни трошоци во текот на постапката, што секако зависи од секој посебен спор, но токму арбитражната постапка е многу поефективна од судските. Токму сите овие предности ги нуди и Постојаниот избран суд – Арбитража при Стопанската комора на Македонија. М-р Елена Милевска

Делегација од Регионалната комора со седиште во Прилеп во посета на пиварницата „Лашко“ во Словенија и „Октоберфест 2011“ во Минхен МЕЃУНАРОДНИ ИСКУСТВА ЗА „ПРИЛЕП ФЕСТ 2012“ Во организација на Регионалната комора со седиште во Прилеп и локалната самоуправа, во периодот од 23 до 27 септември 2011 година, делегација составена од организаторите и учесниците на Фестивалот за пиво „Прилеп фест 2011“, како и претставници-спонзори од бизнис-секторот, остварија посета на пиварницата „Лашко“ во Словенија и Фестивалот за пиво „Октоберфест 2011“ во Минхен во Германија. По покана од страна на раководството од пиварницата „Лашко“, како и нивниот застапник за Република Македонија, Владимир

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Алулоски, на 23.9.2011 година, повеќечлена делегација од Прилеп ја посети една од најголемите словенечки пиварници. Во „Лашко“ гостите беа запознати со историјатот, беа разгледани производните капацитети за нивното брендирано пиво, како и на другите производи. Исто така, беше организиран престој во нивниот хотелски комплекс „Римске Терме“, при што беа презентирани дел од нивните туристички капацитети и содржини во областа на туризмот. Разговорите со домаќините беа во правец да се воспостави заедничка соработка и во оваа областа, како и да се обезбеди размена на туристи. На раководството на пиварницата „Лашко“ во оваа прилика им е врачена покана да земат активно учество и спонзорство на фестивалот за пиво „Прилеп фест 2012“. На 25 и 26 септември 2011 година, делегацијата организирано го посети Фестивалот за пиво „Октоберфест 2011“ во Минхен, во СР Германија. Овој фестивал се одржува традиционално повеќе од 200 години. Целта на посетата на Фестивалот за пиво „Октоберфест 2011“ беше организаторите, учесниците и спонзорите на фестивалот за пиво „Прилеп фест“ да се запознаат со начинот на организација и новите содржини на еден светски фестивал за пиво, за да може и тој да добие и меѓународен карактер. Ристо Најдоски

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Во РЕК „Битола“ успешно e завршна модернизацијата и автоматизацијата на Термоелектраната „Битола 2“ ВО НАРЕДНИТЕ ЧЕТРИ ГОДИНИ УШТЕ 300 МИЛИОНИ ЕВРА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЕНЕРГЕТСКИОТ СЕКТОР Во РЕК „Битола“ успешно e завршена модернизацијата и автоматизацијата на Термоелектраната „Битола 2“. Официјално модернизираниот блок го пушти во употреба вицепремиерот и министер за финансии, м-р Зоран Ставрески, кој рече дека енергетскиот сектор претставува столб на економскиот развој на секоја држава, а стабилното и квалитетно снабдување со електрична енерегија е основен фактор за конкурентноста на економијата и најави нови инвестиции во енергетскиот сектор вредни 300 милиони евра. Успешното завршување на модернизацијата на вториот блок, како и модернизацијата на првиот и третиот блок, се почеток на еден силен инвестициски циклус на ЕЛЕМ кој во наредните четири години ќе има вкупна вредност од 300 милиони евра, - истакна министерот Ставрески во РЕК „Битола“. Новите инвестиции во енергетскиот сектор ќе овозможат модернизација на постројките и блоковите во РЕК „Битола“, транспортниот систем за рудниците, како и изградба на нови енергетски капацитети во државата.

-Се работи на сите сегменти од производството на електрична енерегија, изградба на нови капацитети како што се Луково Поле и Бошков Мост, а воедно се работи и на обезбедување постабилно и долгорочно снабдување со електрична енерегија од постојните капацитети, посочи Ставревски. Модернизацијата и автоматизацијата на турбоагрегатите на ТЕ „Битола“ ја изведува руската компанија „Силовие машини“ и се очекува освен зголемување на доверливоста на работата на термоелектраната, да се овозможи и продолжување на експлоатацискиот век за најмалку уште 120.000 работни часови. Оваа инвестиција ќе овозможи продолжување на работниот век на РЕК „Битола“ за околу 30 години, работа за сите работници, но и обезбедување стабилна енергија за македонската економија. Руската Федерација е еден од стратешките партнери на Република Македонија во енергетскиот сектор и во иднина се очекуваат уште поголеми инвестиции во овој сектор, - истакна министерот Ставрески. АД ЕЛЕМ освен реализацијата на овој мега проект, паралелно и интензивно работи на доизградбата на главниот транспортен систем за јаглен од рудникот Брод-Гнеотино до рудникот Суводол.

БИЗНИС ИНФО - Засилената инвестициска агенда ја реализираме со силна поддршка на Владата и посебно министерствата за финансии, економија и животна средина во насока на побрзо и финансиски оптимално реализирање на сите инвестициски зафати, рече меѓу другото директорот на АД ЕЛЕМ Влатко Чингоски. Македонски телеком најави инвестиција од 14 милиони евра во модернизација на мрежата ПРВИ ВО ЕВРОПА СО МРЕЖА БАЗИРАНА ЦЕЛОСНО НА ИНТЕРНЕТ-ПРОТОКОЛ Македонски телеком најави инвестиција од 14 милиони евра во проект за модернизација на мрежата до крајот на 2013 година со воведување нова мултимедијална платформа од следна генерација базирана на интернет-протокол. Новата платформа ќе ги смени постојните дигитални телефонски централи и ќе овозможи воведување конвергентни мултимедијални услуги со врвен квалитет и иновативни начини за користење на неограничените можности што ги нуди интернетот, истакнал на прес-конференција Даниел Сас, извршен директор на Македонски телеком, а пренесува МИА. Со оваа капитална инвестиција од 14 милиони евра, посочил Даниел Сас, МТ овозможува Македонија да биде првата држава во Југоисточна Европа чијашто мрежа ќе биде базирана целосно на интернет-протокол, односно единствена земја во регионот во која секој корисник ќе има можност за широкопојасен интернет-пристап. Модернизацијата на мрежата ќе почне месецов, а се планира целосно да биде завршена до крајот на 2013 година. Процесот ќе се одвива етапно и по региони. Во првата фаза ќе бидат опфатени Скопје (Центар и Кисела Вода), Гевгелија, Тетово и Велес. Освен комплетната замена на постојните дигитални телефонски централи, модернизацијата на мрежата вклучува и инсталирање интегриран уред за пристап кај корисниците кои досега не користеле широкопојасен интернет. Уредот ќе се дава на бесплатно користење, а инсталирањето, кое ќе го вршат технички лица, во просек ќе трае 15 минути. Претходно корисниците ќе бидат навреме

9

ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ Според главниот извршен директор на МТ, модернзиацијата на мрежата и новите технологии што следат ќе придонесат за револуционерни промени во секојдневниот живот, почнувајќи од функционирањето на уредите во домаќинството, се` до можноста да се добие адекватна дијагноза и терапија без посета на лекарска ординација. - Сите овие иновации и напредни технолошки решенија ќе го направат нашиот живот полесен, ќе ни овозможат да заштедиме време, да ги намалиме трошоците и да се фокусираме на она што е вистински важно за нас, - рекол Даниел Сас. На корисниците на МТ кои досега користеле само говорни услуги, по префрлањето на новата платформа ќе им се овозможи еден месец бесплатен пристап до интернет без никакви обврски. Постојните корисници на широкопојасните услуги, пак, ќе добијат три месеци неограничен пристап до интернет, без дополнителен надомест. По повод почнувањето на проектот раководството на МТ на 10 најдобри студенти од факултетите за електротехника и информациски технологии и за информатички науки и компјутерско инжинерство им додели едногодишно бесплатно користење на 3 Max пакетите

Висока оценка за македонското вино на „Тиквеш“ од страна на винскиот критичар Роберт Паркер „БЕЛА ВОДА“ ГО ОБЕЛИ ОБРАЗОТ

Македонското вино доби признание за квалитет. Црвеното вино „Бела Вода“ од бербата 2010 година доби 94 поени оценка од познатиот вински критичар во светот Роберт Паркер. Според менаџментот на „Тиквеш“ ова го сврстува виното меѓу најквалитетните и најценетите во светот, а го отвора и патот за пласман на американскиот пазар.

- Ова е признание за целото македонско винарство. Признание дека и Македонија знае да направи квалитетно вино, изјавил генералниот директор на винарската визба „Тиквеш“, Ѓорѓи Петрушев. - И натаму ќе работиме на подобрувње на квалитетот на вината за да добијат следните години уште повисоки оценки. Според Петрушев, добиената оценка го сместува виното на исто ниво со високо квалитетните вина во светот и потврда за она во што вложуваше винарската визба во изминатите години, а тоа е квалитетот. Виното „Бела Вода“ е направено од грозје од лозовите насади кај местото Бела Вода, Велешко, стари повеќе од 35 години. Неговата уникатност е што потекнува од строго контролирани лозови насади со заштитено географско потекло. Според енологот Марко Стојковиќ тоа е резултат на спојот на почвата, климатските услови и локацијата, кои се потребни за производство на винско грозје известени од Контакт центарот на Македонски со највисок квалитет. Стојковиќ истакнува дека телеком. Корисниците на Call&Surf или 3 Max добиената оценка од Паркер вреди повеќе од пакети веќе имаат таков уред. На уредот ќе се сите награди и оти го поткрева рејтингот и го приклучуваат сите комуникациски уреди кои можат да се користат дома - домашен телефон, MaxTv, компјутер, лап топ, смартфон, како и сите нови типови телевизори, веб-камери, интернет-радија... Во иднина сите вакви домашни уреди ќе можат да се управуваат или контролираат преку интернет, на сличен начин како што сега Max TV корисниците можат да закажат снимање од својот компјутер или мобилен телефон од секаде каде што има интернетврска.

10

ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ отвора просторот за освојување нови пазари. По добивањето ваква оценка важно е таа да се одржи и во наредните години, зашто оваа оценка е само за бербата 2010 година. Виното се уште не е пуштено во официјална продажба која се очекува по финализирање на процесот на полнење на целата количина. „Тиквеш“ годишно произведува 100 илјади литри вакви премиум вина. Ребрендирање на една од најголемите осигурителни компании во земјава „ВАРДАР ОСИГУРУВАЊЕ“ И ОФИЦИЈАЛНО СТАНА „ТРИГЛАВ ОСИГУРУВАЊЕ“ Со голема гала-прослава, што се одржа на 28 септември 2011 година во хотелот “Александар Палас”, прославено е ребрендирањето на „Вардар осигурување“ кој од овој месец го носи името на „Триглав“ групацијата, словенечка осигурителна компанија. Оваа компанија е присутна на осум пазари во регионот и е една од водечките осигурителни и финансиски институции во југоисточна Европа.

Во присуство на голем борј гости, се обрати Матјаж Раковец, претседател на Управниот одбор на „Триглав“ - групација од Љубљана, кој истакна дека “Вардар осигурување“ долго време е синоним за сигурност и кој покрај економската криза успеа да ја зацврсти позицијата на пазарот и да оствари добивка. Исто така, тој истакна дека македонскиот осигурителен пазар има голем потенцијал за развој и во таа насока ги презентираше плановите за воведување на нови продукти во Македонија кои ќе бидат развиени според потребите на пазарот. На настанот се обрати и Трајче Латиновски, генерален директор на „Триглав”, кој истакна дека овој бренд вклучува интегритет во работењето, транспарентност кон пазарот, достапност до клиентите, како и понуда на најдобриот квалитет на пазарот. Тој подвлече дека „Триглав“ е бренд со 100-годишна традиција, препознатлив и почитуван. На крајот додаде дека ова ребрендирање на „Вардар осигурување“ во „Триглав осигурување“ подразбира прифаќање на сите стандарди на работење на „Триглав“ групацијата. Алан Брајан Бергант, амбасадор на Република Словенија во Република Македонија ја потенцира својата гордост на брендот „Триглав“ кој вработува повеќе од 500 луѓе, а во иднина се планира и зголемување на вработувањата. Како општествено одговорна компанија „Триглав“ донираше средства за реновирање на градинки во три општини: Аеродром, Битола и во Тетово.

БИЗНИС ИНФО МАКЕДОНСКА ЕКОНОМИЈА Отворен откупно-дистрибутивниот центар „Агрофруктис“ ГРИНФИЛД-ИНВЕСИЦИЈА ВРЕДНА 20 МИЛИОНИ ЕВРА Хрватската компанија „Агрокор“ во Струмица го отвори откупно-дистрибутивниот центар за овошје и зеленчук „Агрофруктус“. Гринфилд-инвестицијата е вредна 20 милиони евра. Капацитетот на објектот е околу 60.000 тони со тенденција многу скоро да се зголеми до 100.000 тони.

- Вредноста на инвестицијата е многу значајна, но уште поважно е што таа ќе донесе во иднина - сигурен откуп и пласман, поголеми приноси и приходи, поголема конкурентност, рекол премиерот Никола Груевски во поздравното обраќање пред отворањето на „Агрофруктус“, а пренесува МИА.

„Агрофруктус“ е само почеток на вложувањата што ги планира „Агрокор“ во земјава. Како што најавил Ивица Тодориќ, претседател на Управата на компанијата, планирана е изградба на уште еден ваков објект веднаш до „Агрофруктус“, за што веќе е откупено земјиштето. Слични центри, покрај во струмичко, ќе се градат и во други региони низ државата.

- Овој капацитет што го има Македонија во однос на квалитетот и еколошките услови мора да се искористи и да се стави во функција. Само така ќе ја зголемиме конкуренцијата на производството, а тоа ќе значи и подобар животен стандард за граѓаните, нагласил Тодориќ.

Банките во Македонија со актива од само 6 милијарди, но... НАЈГОЛЕМ РАСТ НА АКТИВАТА ВО ЦЕНТРАЛНА И ИСТОЧНА ЕВРОПА Банките во Македонија со раст од 11 отсто имале најголемо зголемување на активата меѓу земјите во Централна и Источна Европа во 2009 и 2010 година, иако нејзината вкупна вредност изнесувала само шест милијарди евра, покажува истражувањето на данската консултантска компанија „Интерлејс рисрч“. По Македонија, процентуално, најголемо зголемување на активата имале банките во Србија од 10 отсто и вкупна вредност од 24 милијарди евра, банките во Полска со 8 и во Чешка со раст од 7 отсто. Полските банки имаат најголема актива проценета на 292 милијарди евра, пред банките во Чешка со 173 милијарди и во Унгарија со 121 милијарда. Триесет и три од 200 најголеми банки

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

што работат во Централна и Источна Европа се од Полска, 24 од Чешката Република, а 22 од Унгарија. Прилепска пиварница ЕВЕРВЕС НОВ БЕЗАЛКОХОЛЕН ПИЈАЛAК Светскиот хит „Евервес“, новиот безалкохолен пијалак со вкус на битер- лемон на компанијата „Пепси“ преку Прилепската пиварница стигна на македонскиот пазар, – соопштуваат од компанијата. „Евервес“ е изработен по лиценца на „Пепси Кола Интернационал“ и спаѓа во истата група на пијалаци кои ги полни Прилепската пиварница, како што се Пепси, Миринда, Севен Ап. Прилепската пиварница отсекогаш ги следела потребите на пазарот и делувала проактивно, што претставува дел од нејзината стратегијата, која ја гради и надградува со години. Таа стратегија ја наметна потребата од понуда на нов безалкохолен освежителен пијалак со придорен и остар вкус на битер-лемон, со кој се зголеми можноста за избор на консументите за ваков вид на понуда, се додава во соопштението од Прилепската пиварница. Откупната цена на арпата 25 денари, а на оризот 43, 45 и 47 денари зависно од класата ПОСТИГНАТА БАРАНАТА ЦЕНА ОД ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ Килограм квалитетна арпа ќе се откупува по цена од 25 денари, додека белиот ориз во три класи ќе се откупува по 47 денари за прва, 45 за втора и 43 денари за трета класа. Намалена е и цената на луштење, односно биење на арпата од 3 на 2 денара. Комбајнирањето останува по стара цена од 1.000 денари за декар. Претставници на Синдикатот на земјоделците и Кластерот за ориз на работна средба со министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство Љупчо Димовски ја постигнаа бараната откупна цена за арпата и белиот ориз од страна на земјоделците и преработувачите.

- Преработувачите прифатија и оваа година да се придржуваат кон мерката за секој увезен килограм бел ориз задолжително да откупат 4 килограми домашен ораз, изјавил министерот Димовски, а пренесува МИА. За Ставре Јанев, претседател на Самостојниот синдикат на земјоделците, откупната цена од 25 денари за килограм арпа е реална и ќе ги задоволи интересите на земјоделците. Тој истакна дека на средбата побарал 10-ината регистрирани фирми кои вршат откуп и пласман на ориз да делуваат организирано и да ги почитуваат договорените цени. Владата мерка за секој увезен килограм бел ориз задожително да се откупат 4 килограми домашен ориз се почитува.

- Ќе промовираме при откупот на арпата и белиот ориз откупувачите да имаат задолжителен договор со земјоделците, истакна Коњановски.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

11

ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ И МИНИСТЕРСТВА

Економскиот совет проценува дека во втората половина од годинава македонската економија ќе забави ПРОЕКТИРАНИОТ РАСТ, СЕПАК, ЌЕ СЕ ОСТВАРИ Во втората половина од годинава ќе забави растот на македонската економија поради кризата што ја зафати европската економија, ова е констатирано на редовната седница на Економскиот совет, со кој претседаваше премиерот, м-р Никола Груевски.

- Во првата половина од годинава македонската економија постигна одлични перформанси. Но, во втората половина очекувањата се дека тој раст ќе забави. Најмногу поради кризата која ја зафаќа европската економија, а знаеме дека европските земји се нашиот најголем трговски партнер. Поради тоа очекуваме забавување на економскиот раст во втората половина на годината, изјавил м-р Димитар Богов, гувернерот на Народната банка на Македонија, а пренесува МИА. - Тоа нема да се одрази на проектираниот раст од 3,5 отсто.

Со новото, трето по ред ревидирање на проекцијата, гувернерот очекува да има намалување за третиот и четвртиот квартал, но бидејќи вториот квартал бил со раст над очекувањата, можно е стапката на раст да остане на 3,5 отсто за целата година. Тоа ќе биде познато до крајот на месецот, рекол Богов. Тој, воедно, посочил оти на седницата е констатирано и дека кризата во европските земји, која навлегува во последната и најтешка фаза, ќе има ефекти врз македонската економија, која е добро подготвена за тоа, а особено банкарскиот сектор. Банкарскиот сектор има одлична адекватност на капиталот, одлична ликвидност и поради тоа сметаме дека македонскиот банкарски сектор нема да има директни негативни ефекти како последица на должничката криза во еврозоната, - рекол гувернерот Богов. Социјалните партнери се договорија БРУТО МИНИМАЛНАТА ПЛАТА 12.265 ДЕНАРИ Минималната плата во Република Македонија ќе изнесува 8.050 денари во нето или 12.265 денари во бруто-износ, се договорија трите социјални партнери Владата, работодавачите и синдикатите.

Утврденото ниво на минимална плата се однесува на основната плата за полно работно време и нормален учинок, односно во износот не се вклучени додатоците на плата, кои доколку постои основ за исплата, се додаваат на утврдениот износ. Доколку вработениот не ги остварува очекуваните резултати, минималната плата се намалува соодветно на сработеното.

- За првпат во историјата на независна Македонија, после 20 години преговори на различни гарнитури - политички, економски и синдикални, постигнат е договор за утврдување на минимална плата. Даденото ветување се исполни, рекол премиерот Никола Груевски на прес-конференција по завршувањето на седницата на Економскосоцијалниот совет, а го цитира МИА. Со овој договор ќе се подобри состојбата на 65 илјади работници чија плата во моментот е под предложеното ниво. Најавено е донесување на закон за минимална плата до крајот на годината, кој ќе почне да се применува од 2012 година.

- Процесот опфаќа усогласување со предвиденото решение на дел од претпријатијата, односно работодавачите ќе треба да ги усогласат платите на околу 65 илјади лица на кои се исплатува плата под предложеното ниво, меѓу кои најголемиот дел кои работат во секторите текстил, производство на кожа и на облека. Поради тоа ќе се обезбеди период на усогласување од три години во кој ќе се достигне предложениот износ на минимална плата, подвлекол премиерот Груевски. Работодавачите и синдикатите изразија задоволство што за првпат се утврдува минимална плата во државата со која ќе се обезбеди пред се` материјална сигурност за работниците. Прва бизнис конференција за поттикнување на претприемачкиот оптимизам УСПЕШНИТЕ ДЕЛОВНИ ПРИКАЗНИ ЗНАЧАЈНА ИНИЦИЈАЛНА КАПИСЛА - Заедно мораме да работиме на враќање и на оддржување на оптимизмот во

претприемништвото, ние од Министерството за економија и Владата, но и веќе осведочените бизнис професионалци од кои барам да продолжат со праксата на споделување на своите лични приказни, затоа што младите претприемачи најдобро можат да научат преку примерите на успешните, рекол министерот за економија Ваљон Сарачини на отворањето на првата бизнис конференција „Претпримачки оптимизам“ што се одржува во организација на маркетинг и ПР агенцијата Buzz Comunica�on. Поттикнување на претприемачкиот оптимизам во Македонија преку споделување успешни приказни од етаблирани македонски претприемачи - лидери во своите индустрии, беше целта на оваа конференција. „ Предавачите на конференцијата беа првите луѓе на Еф-Икс-Три-Икс, Млекара Здравје Радово, Макпрогрес Виница, Дуна компјутери, Пикон опун инвесторс, најмладиот инжинер на Мајкрософт Марко Чаласан... Тие пренесуваа стратегии, тактики и начини како се почнува, развива, успева и одржува успешен бизнис на македонски простор. Министерството за економија, најавил Ваљон Сараќини, согласно владината програма во следниве четири години ќе продлжи со активностите за поттикнување на претприемништвото. Дел од нив се развивање наставна програма за развој на претприемништвото во сите фази од образовниот процес, преполовување на надоместот за регистрирање на бизнис за студенти претприемачи, поддршка за универзитетски spin-off компании, доделување грантови до 20.000 евра за кофинансирање на spin-off компании, основање Агенција за технологии и иновации - за институционална поддршка и кофинансирање на истражувачки проекти, како и проект за запирање на одливот на интелектуалците (brain drain) со обезбедување дополнителни 30 проценти поголема плата за секој студент инжинер,

технолог и информатичар кој по завршување на студиите во странство ќе се врати и ќе работи во Македонија... Искуствата на тие што успеале во бизнисот се драгоцени за лицата кои размислуваат за деловни потфат, истакнал професорот Владимир Филиповски од Економскиот факултет. За поголем развој на претпремничката иницијатива во Македонија, според неговото мислење, покрај пренесување успешни искуства, важна е и пристапноста до извори на финансирање како што се формите ризичен капитал, но и новата форма на финансирање бизнис ангели.

12

БИЗНИС ИНФО

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ И МИНИСТЕРСТВА - Претприемништвото е креативен процес, за кое идеите треба да се генерираат во приватниот сектор. Државата може да обезбеди само општа рамка за сигурност на деловните потфати, за стабилност на макроекономската рамка, односно преку тоа може де факто да помогне, но самата претприемнчка иницијатива е врзана за поединци кои се иновативни и подготвени да го преземат ризикот од деловните потфати, додал професор Филиповски. Јован Дабевски, сопственик на Млекара Здравје Радово, оценува дека во Македонија во сите области има доволно простор за развој на претприемачкиот дух. Но, истакнува, во тој потфат нема простор за песимизам.

-Постојано сум оптимист, можеби во некои периоди имало поспори одови, но убеден оти нема простор за одење назад и за песимизам, изјавил Дабевски.

Резултатите од мониторингот за јавни набавки на Центарот за граѓански комуникации ДИСКРИМИНАЦИЈА НА ФИРМИ, ПОНИШТУВАЊЕ ТЕНДЕРИ И СЕ` ПОГОЛЕМ БРОЈ СПОГОДБИ ВО „ЧЕТИРИ ОЧИ“ Проблеми со поништувањата на тендерите, поставувањето високи критериуми како основа за дискриминација на фирмите и загрижувачки големиот раст на склучување непосредни спогодби без објавување оглас се трите клучни проблеми евидентирани во сферата на јавните набавки, објавени од Центарот за граѓански комуникации. Тоа беше накусо акцентирано при презентацијата на резултатите од редовниот мониторинг на јавни набавки за периодот јануари-јуни 2011 година. Уделот на поништени постапки во вкупно спроведените тендери, според резултатите од мониторингот станува се` поголем. Во периодот април, мај и јуни секој трет тендер бил поништен.

Дека работите добиваат негативна тенденција, говорат и податоците од електронскиот систем за јавни набавки, каде што од вкупно објавените тендери во првите шест месеци од 2011 година имаме удел на поништени постапки од дури 21,34 проценти, што е најголем удел на поништени постапки од 2009 година до денес. Со оглед

на тоа што во листата поништени тендери често пати се наоѓаат големи тендери во кои учестуваат голем број фирми, несомнено, во бизнис-средината се креира клима оти всушност поништувањата се злоупотребуваат во оние случаи кога не може да се фаворизира однапред определена фирма, рекла Сабина Факиќ, раководител на проектот, а пренесува МИА. Критериумите за учество на тендерите често пати се поставуваат толку високо што не одговараат на големината и сложеноста на тендерите и претставуваат основ за дискриминација на фирмите и намалување на конкуренцијата. Како пример, навела Сабина Факиќ, за склучување договор за јавна набавка од 80.000 евра, од фирмите било побарано да имаат три години по ред наназад вкупен приход од 25 милиони евра!?

- Третиот проблем е со непосредните спогодби без објавување оглас. Во првото полугодие од 2011 година склучени се договори без објавување оглас во вредност од 12,3 милиони евра, што е за 114 проценти повеќе од истиот период лани. Со оглед на отсуството на транспарентност во оваа постапка, сосема е јасно дека остава простор за субјективно одлучување и основа за ширење на коруптивни практики на јавните набавки, додала Факиќ. Главните проблеми со кои се соочуваат фирмите, според анкетата на Центарот спроведена меѓу поголем број фирми, се нејасно изработени тендерски документации, примена на несоодветни критериуми за избор на најповолна понуда, проблеми во наплатата на побарувањата, неправилно бодирање на понудите и фаворизирање на одредени понудувачи. Истовремено, преку монинорингот се прави и индекс на рационалност во трошење на јавните пари. Ова е трета година откако се објавува мониторингот и индексот.

- Во индексот на рационалност избираме по 5-6 производи кои различни институции ги купуваат и ги споредуваме цените. Во овој индекс, ги поместивме производите кои најчесто се набавуваат од здравствените установи. Станува збор за системи за трансфузија и инфузија, шприцови, вата, платнени фластери и калико завој. Разликите во цените се од 22 до 450 проценти. Ова покажува дека во македонските државни институции има широк простор за намалување на цените, односно за порационално трошење на јавните пари, - рекол Герман Филков од Центарот за граѓански комуникации. Тој смета дека државните институции треба да ги подготвуваат своите тендери многу подобро, повеќе да го истражуваат пазарот пред да ги составуваат документациите и повеќе да комуницираат меѓу себе, заради порационално трошење на јавните пари.

Проект за зголемување на конкурентноста на македонското земјоделство КОМАСАЦИЈАТА ЌЕ ГО ЗГОЛЕМИ ПРОИЗВОДСТВОТО НА ХРАНА Податоците од земјоделскиот попис и информациите од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство покажуваат дека во Македонија доминираат малите земјоделски парцели и оти постојната состојба се влошува. Сегашната просечна големина на земјоделските стопанства од 2,5 до 2,8 хектари и просечната големина на катастарската парцела од 0,3 до 0,5 хектари се под големината на парцелите на земјоделското земјиште во земјите од Европската унија. Расцепканоста на земјоделските имоти оневозможува зголемување на производството и конкуретноста на македонското земјоделство и примена на соодветни агротехнички мерки. Поради тоа, окрупнувањето на земјоделското земјиште е една од стратешките определби на Министерството за земјоделство со која во иднина треба да се надмине овој проблем, беше истакнато на работилницата за окрупнување на земјоделското земјиште. За таа цел, се подготвуваат измени на постојниот Закон за земјоделско земјиште со кои треба да се надмине натамошното раситнување на земјоделското земјиште, а изготвена е и Нацрт-стратегија за окрупнување (комасација) која по нејзиното финализирање треба да почне да се применува од 2012 година. Стратегијата, која ќе важи до 2020 година, се изработува во соработка со холандската агенција за развој СНВ преку кои од 2009 година се реализира проектот „Стимерланд“, кој покрај стратегијата опфаќа и организациско поставување за спроведување на сеопфатна рурална земјишна политика и јакнење на капацитетите за нејзино спроведување.

- Нацрт-стратегијата за окрупнување на земјоделското земјиште која во почетокот на 2012 година треба да биде финализирана, ќе ги вклучи целите, политиките и инструментите кои треба да се постават во руралната и земјоделската политика, но и во делот на фискалната и други политики, а кои се однесуваат на реструктурирањето на неповолната земјишна структура. Комасацијата очекуваме дека ќе придонесе за обновување на руралните општини, ќе обезбеди поголем економски развој и заштита и подобрување на управувањето со природните ресурси, вели Бесир Јашари, државен секретар во Министерството за земјоделство, а пренесува МИА. Во насока на поддршка на процесот на окрупнување на земјоделското земјиште се и измените за Законот за земјоделско земјиште со кои се предвидува мерка за ограничување на натамошното ситнење на земјоделските имоти кои се помали од два хектара. Процесот на окрупнување кој е планирано да започне од 2012 година и на почетокот ќе се врши на доброволна основа. Окрупнувањето на приватните земјоделски имоти како пилот-проект беше спроведен кон крајот на минатата година во радовишко Конче каде што околу 10-тина земјоделци ги понудија своите парцели за доброволна размена и окрупнување.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Еуростандард Банка АД - Скопје прослави значаен јубилеј ДЕЦЕНИЈА БРЗ РАСТ -Во бизнисот не е важно колкав си, туку колку брзо растеш. Активата на Еуростандард Банка АД - Скопје е веќе една четвртина од активата на сите мали банки и учествуваме со 30% во приходот на сите мали банки. Ние сме мала банка и се трудиме да станеме набрзо барем средна банка. Но, најважно од се` ни е да бидеме и да останеме најдобрата банка за нашите клиенти - изјави директорот на Еуростандард Банка, Николче Петкоски на прославата на значајниот децениски јубилеј на Банката. Прославата се одржа

во хотелот “Александар Палас” во Скопје и на неа присуствуваа голем број банкари, бизнисмени, политичари и пријатели на Банката. Од 2001 година, кога е основана, Банката бележи раст на активата од 140%, како и раст на кредитите од 916%.

-Идејата да инвестираме прво во банка дојде од желбата да создадеме една нова банка која ќе стане пример, ќе воведе новитети во банкарското работење и ќе донесе услуги на европско ниво. Банка која ќе направи европската услуга да стане стандард во македонското банкарство, потенцираше Трифун Костовски, претседател на Надзорниот одбор на Банката, а тогашната инвестицијата беше вредна 18 милиони евра. По повод првиот двоцифрен роденден Банката за своите постојни, но и сите нови клиенти обезбеди бесплатно електронско банкарство.

БИЗНИС ИНФО ОПШТИНСКИ БИЗНИС Одобрени три проекти од ИПАпрограмата за Гевгелија РЕАЛИЗАЦИЈА ВО СОРАБОТКА СО СОСЕДНИ ОПШТИНИ ОД ГРЦИЈА Со вториот повик за користење на средства од ИПАпрограмата за меѓугранична соработка, општина Гевгелија доби одобрување за три проекти што ќе се реализираат во соработка со соседни општини од Грција.Станува збор за проектни ангажмани во вкупна вредност од 940 илјади евра, од кои Гевгелија ќе добие околу 250 илјади евра. Како водечки партнер, Гевгелија се јавува во Проектот „Основање на центар за посредување при вработување, создавање бизниси и локален трговски саем во прекуграничниот регион“, што ќе се реализира со грчките општини Поликастро и Скотуса и општината Дојран. Со Проектот е предвидено отворање на нови бизнис-канцеларии за посредување при вработување во сите општини и организарање саеми во двете погранични области. Заедно со четирите општини во реализацијата на Проектот учествува и Солунскиот истражувачки институт. Носител на вториот Проект „Промовирање на иновативен центар преку формирање на кластер

за ароматични фармацевтски производи во пограничниот регион“ е Фондацијата за локален развој од Гевгелија, а како партнери се јавуваат Стопанската комора и Развојната агенција АНКИ од Кукуш, Грција. Третиот проект е од областа на јавното здравје, а носител е Здравствениот дом од Гевгелија. Се однесува на употребата на нови

13

РАЗВОЈ технологии за промоција на детското здравје во прекуграничниот регион. Како партнери се јавуваат и универзитетот „Аристотел“ од Солун, болниците во грчките општини Јаница и Лерин и Клиничкиот центар „Трифун Пановски“ од Битола, кој е водечки партнер од македонска страна. Вредноста на проектот е 460 илјади евра, од кои 160 илјади припаѓаат на македонските партнери реализатори. Туристичката понуда на Охрид претставена на престижниот Меѓународен саем за туризам во Нови Сад МЕЃУ ДОБИТНИЦИТЕ НА НАГРАДИ И СТРУШКИ „МАКПЕТРОЛ“ Богатата туристичка понуда на Охрид со сопствен штанд беше претставена на Меѓународниот саем за туризам што од 28 септември до 2 октомври 2011 година се одржа во Нови Сад. На Саемот, покрај претставници на Општина

Охрид, учествуваа и хотелиери и претставници на туристички агенции од охридско-струшкиот регион. Притоа се остварени бројни средби на кои било разговарано за можностите за соработка со бројни туристички агенции и туроператори, како од Србија, така и од другите земји што се претставуваа на Саемот. Според соопштението од локалната самоуправа, штандот на Охрид бил еден од најпосетените, за кој интерес пројавиле голем број познати српски медиуми, особено ревијата „Туристичка призма“. Високотиражниот специјализиран туристички магазин одвои 11 страници од најновото издание за прилози

14

РАЗВОЈ посветени на Охрид и неговата туристичка понуда. Посетитилите на саемскиот штанд на Охрид можеа да добијат промотивен пропаганден материјал, како и да пробаат сортни македонски вина и ракија, познати на поширокиот балкански и европски пазари по својот квалитет. Инаку, во рамките на Меѓународниот саем на туризмот беа доделени и признанија за постигнат успех во работењето, а меѓу добитиниците се најде и хотелот „Макпетрол“ од Струга.

СТАТИСТИКА Индекси на цените на мало и на трошоците на животот НА ИСТО НИВО Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на цените на мало во септември 2011 година, во однос на претходниот месец, изнесува 100,0, а индексот на трошоците на животот 99,9.

Намалувањето на трошоците на животот од 0,1% е резултат на пониските индекси на мастите за 4,6%, овошјето за 4,4%, зеленчукот за 3,1%, јајцата за 1,1%, рибата за 0,9%, преработките од месо и преработките од риба за 0,2%. Во септември 2011 година, намалување на индексите на трошоците на животот е забележано кај мебелот и услугите за образование за 0,5%, садовите и приборот за домаќинствата за 0,3%, облеката, обувките и козметичките производи за 0,2%.

БИЗНИС ИНФО Пораст на индексот на трошоците на животот во септември 2011 година, во споредба со претходниот месец, е забележан кај кондиторските производи за 2,0%, другите прехранбени производи за 1,3%, преработениот зеленчук за 1,0%, млечните производи за 0,4% и преработеното овошје за 0,2%. Исто така, пораст на индексот на трошоците на животот е забележан и кај нафтените деривати за 1,9%, средствата за образование за 0,4% и деловите за сообраќајни средства за 0,2%. Индексот на цените на мало во септември 2011 година, во споредба со септември 2010 година, бележи пораст од 3,8%, а трошоците на животот бележат пораст од 3,4%. Индустриско производство ДО КРАЈОТ НА АВГУСТ ПОРАСТ ОД 7,5 ОТСТО Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на индустриското производство во август 2011 година, во однос на август 2010 година, изнесува 100,9. Гледано по сектори, индустриското производство во секторот Рударство и вадење на камен во август 2011 година, во однос на август 2010 година, бележи опаѓање од 8,9%, во секторот Преработувачка индустрија бележи пораст од 3,1%, а во секторот Снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација опаѓање од 12,9%. Според главните индустриски групи, производството во август 2011 година, во однос на

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

август 2010 година, бележи пораст кај Интермедијарни производи, освен енергија за 9,9%, Капитални производи за 55,0% и Трајни производи за широка потрошувачка за 3,8%, додека опаѓање бележи кај Енергија за 21,1% и Нетрајни производи за широка потрошувачка за 3,1%. Индексот на индустриското производство во периодот јануари - август 2011 година, во однос на периодот јануари - август 2010 година, изнесува 107,5.

Активно население во земјава брои 936.256 лица НЕВРАБОТЕНИ 31,3 ОТСТО Според податоците на Државниот завод за статистика, во второто тримесечје од 2011 година активното население во Република Македонија брои 936 256 лица од кои вработени се 642 809 лица или 68.7%, а 293 448 лица или 31.3% се невработени.

Бројот на вработените лица во второто тримесечје од 2011 година, во споредба со истиот период од минатата година, е зголемен за 2.5%. Во однос на истиот период од 2010 година, бројот на невработените лица бележи намалување од 0.9%. Стапката на активност во овој период е 56.6, стапката на вработеност 38.8, додека стапката на невработеност изнесува 31.3.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Индекси на работниците во индустријата во август СЕКТОРОТ НА ЕНЕРГИЈАТА СО НАЈВИСОК РАСТ

БИЗНИС ИНФО година, во однос на јули 2010 година, изнесува 104,3.

Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на бројот на работниците во индустријата во август 2011 година, во однос на истиот месец од претходната година, изнесува 102,3.

Бројот на работниците во секторот Рударство и вадење на камен во август 2011 година, во однос на август 2010 година, е зголемен за 3,7%, во Преработувачката индустрија е зголемен за 2,0% и во секторот Снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација е зголемен за 4,1%. Според главните индустриски групи, бројот на работниците во индустријата во август 2011 година, во однос на август 2010 година, бележи пораст кај Енергија за 3,5%, Интермедијарни производи, освен енергија за 1,8%, кај Капитални производи за 3,4% и Нетрајни производи за широка потрошувачка за 2,4%. Индексот на бројот на работниците во индустријата во периодот јануари - август 2011 година, во однос на периодот јануари - август 2010 година, изнесува 102,1.

Гледано по оддели, во јули 2011 година, во однос на јули 2010 година, прометот бележи опаѓање во одделот Трговија на големо и на мало со моторни возила и мотоцикли, делови и прибор и нивно одржување и поправка за 13,1%, во одделот Трговија на големо е забележан пораст за 0,8%, а пораст е забележан и во одделот Трговија на мало за 9,4%

МЕЃУНАРОДНА СТАТИСТИКА Инфлацијата во еврозоната значително порасна на три отсто ЗНАЧИТЕЛНО ПОВИСОКО ОД ПРОЦЕНКИТЕ Стапката на инфлација во 17 земји-членки на еврозоната во септември значително порасна на три отсто, се наведува во официјалните податоци. Во соопштението на агенцијата на Еворопската унија за статистика (Еуростат) се наведува дека

Индекси на прометот во секторот трговија НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ КАЈ ТРГОВИЈАТА НА МАЛО ОД 9,4 ОТСТО Според претходните податоци на Државниот завод за статистика, индексот на прометот во секторот Трговија на големо и на мало и поправка на моторни возила и мотоцикли, во јули 2011

инфлацијата во септември е значително повисока во однос на август, кога изнесуваше 2,5 отсто, додека проекцијата на ЕЦБ е приближно два проценти.

15

РАЗВОЈ Порастот на инфлацијата во еврозоната се очекуваше откако и Германија објави висока стапка на инфлација од 2,8 проценти, но сепак претставува изненадување бидејќи Европската комисија пред две недели соопшти дека „инфлацијата го достигнала својот врв во вториот квартал во 2011 година“. Инфлацијата е висока и во земјите-членки на ЕУ, кои не го користат еврото како валута. Бугарите тројно го зголемија штедењето во банките ДЕПОЗИТИТЕ НА КОМПАНИИТЕ 10,5 МИЛИЈАРДИ ЕВРА Депозитите на граѓаните и претпријатијата во бугарските банки во август се зголемени за 603 милиони лева (301,5 милиони евра), што е три и пол пати повеќе во однос на истиот месец лани, кога е регистриран раст на заштедите за само 175 милиони лева (87,5 милиони евра). Во август граѓаните заштедиле 240 милиони лева (120 милиони евра), а претпријатијата 363 милиони лева (181,5 милиони евра), покажуваат податоците на Бугарската народна банка. Заштедите на Бугарите во банките во последните три години се зголемени за повеќе од осум милијарди лева (четири милијарди евра) и вкупната заштеда на населението изнесува 30 милијарди лева (15 милијарди евра), што е за 3,3 милијарди лева (1,65 милијарди евра) повеќе во однос на август минатата година. Заедно со депозитите на претпријатијата, кои изнесуваат нешто повеќе од 21 милијарда лева (10,5 милијарди евра) заштедата во бугарските банки изнесува вкупно 51 милијарда лева (25,5 милијарди евра). Во Бугарија, според последниот попис од април оваа година, живеат околу 7,3 милиони жетили, а надворешниот долг на земјата, според податоците на заводот за статистика на ЕУ, Евростат, изнесува 5,8 милијарди евра.

16

ЕВРОПСКА УНИЈА Европскиот парламент ја заострува буџетската дисциплина на земјите-членки на ЕУ ШЕСТ ДИРЕКТИВИ ГО ДЕФИНИРААТ „ЦРВЕНИОТ ПРАГ“ Европскиот парламент ги усвои шесте директиви со кои се реформира Пактот за стабилност и развој, со што се заоструваат мерките за буџетска дисциплина на земјитечленки на ЕУ и посебно во еврозоната, јавува дописникот на МИА од Стразбур. Директивите кои беа донесени во тесна соработка меѓу групата на конзервативците и либералите во ЕП, имаат за цел да ги избегнат случувањата кои доведоа до акумулација на суверените долгови, како и радикална промена на економското владеење во Европа, односно да се избегне една нова криза од типот на грчката и поголема интеграција на еврозоната.

БИЗНИС ИНФО Како што јавува дописникот на МИА од Гетеборг, и организацијата на шведските работодавачи „Шведско стопанство“ според најновата прогноза предвидува економски раст од само 0,2 проценти за идната година. Барометарскиот индикатор, кој ја мери вкупната состојба меѓу компаниите и домаќинствата во Шведска, во септември падна на 96,9 индексни поени од августовските 100,3 поени. Прогнозата на „Шведското стопанство“ е најмрачна од сите други предвидувања и проценки кои деновиве беа обелоденети од повеќе организации и институти во Шведска. Негативниот тренд моментно е најзабележителен во големите шведски компании кои се извозно ориентирани кон Европа. Оттаму ефектите на кризата се шират кон испорачателите на шведската индустрија и натаму кон целата економија. Силно данско „не“ на еврото ПОВЕЌЕ ОД ПОЛОВИНАТА ИЗБИРАЧИ ПРОТИВ ЧЛЕНСТВОТО ВО МОНЕТАРНАТА УНИЈА

Со усвоениот пакет на мерки Европската комисија ќе може и да ги казнува земјите кога тие ќе се оддалечат од фамозниот критериум од три отсто на буџетски дефицит на БДП и кога јавниот долг ќе надмине 60 отсто од БДП, утврдени со Пактот за стабилност и развој. Комисијата ќе може да ги предупредува државите кога нивните финансии започнуваат да отстапуваат од утврдените критериуми, пред да го поминат фамозниот праг. Комисијата може да им испрати препораки барајќи корективни мерки, па дури и да ги казни со депонирање на сума во износ од 0,2 проценти од нивниот БДП. Во случај државата да остане и понатаму глува, депонираната сума се претвора во казна, која ќе биде пренесена во европскиот фонд за финансиска стабилност. Прогноза на организацијата на работодавачи „Шведско стопанство“ ДОМАШНАТА ЕКОНОМИЈА ЈА ГУБИ СИЛАТА Растот на шведската економија моментно е послаб од обично, оценува шведскиот Конјунктурен институт во својот последен месечен барометар.

Мнозинството Данци решително се изјаснуваат против воведување на еврото во нивната земја, покажуваат резултатите од најновото испитување на јавното мислење, спроведено од страна на Данската банка. Како што јавува дописникот на МИА, 50,6 проценти од данските избирачи се против членство на Данска во Европската монетарната унија, додека само 22,5 отсто го поддржуваат.

Тоа е досега и најголема предност во полза на противниците на заедничката валута, откако во Данска се вршат мерења на симпатиите кон еврото. Во периодот непосредно пред летото годинава и пред должничката криза во еврозоната, разликата меѓу приврзаниците и противниците на еврото во Данска беше многу помала. Трошоците на кои е изложена Данска, поради неучеството во еврозоната, исто така се намалени, што се зема како причина која придонела за зголемување на негативното расположение кон еврото. И во соседна Шведска последните испитувања на јавното мислење го потврдија трендот на натамошен отпор кон еврото меѓу мнозинството шведски граѓани.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Данска воведува дополнителен данок на производи што дебелеат КОРИСНО И ЗА ЛУЃЕТО И ЗА БУЏЕТОТ Данска е прва држава која, загрижена поради стапката на луѓе со прекумерна тежина, одлучи да воведе дополнителен данок на производи што

дебелеат.

Од овој месец во Данска ќе биде поскап маслацот, чоколадите и други производи. Проценките се дека конзумирањето на тие продукти ќе биде намалено за околу десет отсто на годишно ниво. Според најавите на властите, се очекува тој данок позитивно да влијае и врз државниот буџет и анализите се дека е можен дополнителен приход од околу 300 милиони евра, јавуваат локалните медиуми.

Затварањето на германските нуклеарки ќе чини најмалку 18 милијарди евра АМА, ГРАДЕЖНИТЕ КОМПАНИИ МОЖЕ ЗА ДЕСЕТ ГОДИНИ ДА ЗАРАБОТАТ 60 МИЛИЈАРДИ ЕВРА Затворањето на сите 17 германски нуклеарни електроцентрали, кои треба да бидат исклучени од работа до 2022 година, ќе ги чини компаниите што стопанисуваат со нив најмалку 18 милијарди евра, објави германскиот економски дневен весник „Ханделсблат“, повикувајќи се на студија на консалтинг компанијата „Артур Д. Литл“ (АДЛ). Според весникот, во оваа сума не се пресметани трошоците за складирање на искористеното нуклеарно гориво, па така крајната сума може да достигне и до 30 милијарди евра. АДЛ оценува дека трошоците за затворање на една нуклеарка ќе чинат меѓу 670 милиони и 1,2 милијарди евра. Покрај трошоците за самото уривање на нуклеарките и остранувањето на градежниот смет, во првите пет до седум години по нивното затворање ќе бидат потребни уште по 150 до 200 милиони евра за ладење на нуклеарното гориво и за плати на вработените што ќе го контролираат тој процес. Весникот „Велт“ неодамна објави дека благодарејќи на затворањето на нуклеарните централи, градежните компании

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

во следните десет години би можеле да заработат околу 60 милијарди евра. Германската Влада донесе одлука за затворање на сите нуклеарки во земјата по хаваријата во јапонската нуклеарна централа „Фукушима“ предизвикана од земјотресот и цунамито на 11 март. Согласно ваквиот план на властите во Берлин, во текот на оваа година би требало да бидат затворени осумте најстари нуклеарни централи во Германија. Со новата германска енергетска политика се предвидува во иднина Германија за производство на електрична енергија да се насочи кон обновливите извори и природниот гас. Невработеноста во Грција следната година ќе достигне 26 отсто СОЦИЈАЛНИОТ МИР НА ИСПИТ Стапката на невработеност во Грција во текот на следната година ќе се зголеми на 26 отсто, се предвидува во студијата на Институтот за истражување на трудот при Oпштата конфедерација на грчките работници.

Според официјалните статистички податоци, во вториот квартал од оваа година стапката на невработеност во Грција достигна 16,3 проценти, за разлика од 15,9 отсто во првите три месеци од 2011 година. Директорот на Институтот Савас Роболис оценува дека високата невработеност го загрозува социјалниот мир во земјата.

- Станува збор за околу 1,3 милиони невработени во земја која има 11,3 милиони жители, - вели Роболис. Институтот проценува дека по повеќегодишното намалување Грција ќе оствари раст на бруто домашниот производ (БДП) дури во 2015 година. Лани БДП на Грција се намали за 4,5 отсто, а за оваа година се очекува тој да забележи пад од 5,3 проценти. Во мај 2010 година Грција стана првата земја во светот што побара меѓународна финансиска помош за да избегне банкрот. Во замена за помошта меѓународните инвеститори ја условија Грција со спроведување на строги економски мерки за намалување на државниот долг, кои опфаќаат намалување на платите во државниот сектор и пензиите, зголемување на даноците, отпуштање на дел од вработените во јавните претпријатија и администрацијата

БИЗНИС ИНФО и приватизација на државните компании. Ваквите владини мерки имаат негативно влијание врз економската активност и резултираат со незадоволство кај граѓаните, кое е манифестирано со секојдневни штрајкови и протести.

Унгарската форинти падна на најниско ниво во последниве 2,5 години ПОСЛЕДИЦА НА ЛОШАТА СОСТОЈБА ВО ЕКОНОМСКИОТ И БАНКАРСКИОТ СЕКТОР Курсот на унгарската национална валута деновиве опадна на ниво на психолошката граница од 300 форинти за едно евро, што претставува нејзина најниска вредност во последниве две и пол години. Аналитичарите оценуваат дека главни причини за падот на курсот на унгарската форинта се стравувањата поради кризата во еврозоната, но и лошата состојба во економскиот и банкарскиот сектор на Унгарија. Во текот на валутните тргувања форината во еден момент падна на 299,53 унгарски за една европска валута, но нешто подоцна се стабилизира на нешто над 300 форинти за евро.

17

ЕВРОПСКА УНИЈА за откривање на гас во економска зона на островот, кој се наоѓа на границата со Израел. Турција се противи на ископувањата и во знак на протест испрати свој истражувачки брод во близина на брегот на Северен Кипар. Белгиската Влада одобри формирање „лоша банка“ за преземање на ризичните активи на „Дексија“ ОБИД ДА СЕ ИЗБЕГНЕ БАНКРОТ Владата на Белгија соопшти дека дала одобрение за формирање на т.н. „лоша банка“, која ќе има за задача да ги преземе ризичните финансиски активи на францускобелгиската банкарска групација „Дексија“.

- Во рамките на Владата постигнавме договор бремето од минатото да го оставиме на страна и да се даде државна гаранција од Белгија и Франција за активносите на „Дексија“, изјави белгискиот премиер Ив Летерм по средбата со клучните министи во неговата Влада. Белгискиот министер Дидие Рејндерс по средбата најави дека Белгија и Франција ќе бидат гаранти за долгорочните позајмици на локалните власти.

- Тоа се активи кои ќе опстојуваат на долг рок, за што одговорност може да преземе само државата, изјави Рејндерс, додавајќи дека терминот „лоша банка“ можеби и не е најсооддветно избран назив.

Кипар ќе стане најбогатата земја во Европа НА ПОВИДОК ОТКРИТИЕ НА ГОЛЕМИ РЕЗЕРВИ ГАС Кипар ќе стане најбогатата земја во Европа по откривањето и експлоатацијата на природен гас на островот, предвидува кипарскиот професор од универзитетот во Хјустон, Михалис Икономидис. Според професорот Икономидис, сите индикации покажуваат дека во економската зона во Кипар, каде веќе се вршат испитувања за гас има големи резерви на гас.

Икономидис истакнува дека според неговите проценки наоѓалиштето во кое сега се прават истражувања, е за 50 пати поголемо од израелското наоѓалиште Левиатан. Кон крајот на минатиот месец Република Кипар започна истражувања

Тој појасни дека целта на оваа мерка е да се изолираат ризичните активи во износ од околу 95 милијарди евра, сума од која „Дексија“ се обидува да се ослободи со години и која ја отежнува нејзината работа. „Дексија“, која пред три години избегна сигурен банкрот благодарејќи на државната помош од Белгија, Франција и Луксембург, се наоѓа во процес на поделба на неколку дела. Делот кој ќе работи со ризичните активи на „Дексија“, т.н. „лоша банка“ ќе добие државни гаранции од Белгија и Франција. Француските и белгиските весници, оценуваат дека доколку не биде спроведено најавеното распарчување на „Дексија“, оваа банка би можела да биде првата жртва на должничката криза во еврозоната, имјаќи предвид дека таа има откупено голем дел од државниот долг на Грција.

18

СВЕТ Над 21 милион Руси живеат под границите на сиромаштијата НЕМА ПОДОБРУВАЊЕ БЕЗ ЗГОЛЕМЕНА ЕФИКАСНОСТ НА ЈАВИТЕ РАСХОДИ Во Русија бројот на луѓе кои живеат под границите на сиромаштијата се зголеми за околу два милиони во првите шест месеци на 2011 година, соопштил рускиот Завод за статистика. Вкупниот број Руси кои живеат во сиромаштија достигнал 21,1 милиони во првите шест месеци заклучно со јуни, што е пораст од 18,1 милиони од истиот период минатата година. Уделот на сиромашните во вкупното население исто така се зголеми на 14,9 отсто од минатогодишните 12,8 отсто.

Границата на сиромаштијата е одредена по завршувањето на вториот квартал на 6.505 рубљи (204 долари) месечно, додека во истиот период лани таа изнесува 5.625 рубљи. Меѓународните институции како Светската банка оваа година соопштија дека сиромаштијата е клучен проблем на Русија, покрај спориот економски раст и скромната заработувачка. За да ја поправи таа ситуација, државата мора да ја подобри ефикасноста на јавните расходи, се наведува во извештајот на Светската банка објавен во почетокот на септември. Русија целосно го исплати советскиот долг кон Хрватска КОМПЕНЗАЦИЈА СО ВИСОКОТЕХНОЛОШКИ ПРОИЗВОДИ Русија целосно го исплати клириншкиот долг на Советскиот Сојуз кон Хрватска во висина од 185,7

БИЗНИС ИНФО милиони долари, соопшти руското Министерство за финансии. Долгот, кој е направен во рамки на трговско-економската соработка меѓу СССР и СФРЈ, го презеде Русија и го регулираше со договорот меѓу руската и хрватската влада во јули 2006 година.

Со овој документ е договорено долгот да се исплати до 22 септември 2011 година, а како компензација на Хрватска и се испорачани руски висикотехнолошки производи, како и енергетска опрема за термоелектраната „Сисак“. Русија планира останатите долгови на поранешниот Советски Сојуз кон останатите земји од поранешна Југославија (Србија, Црна Гора, Македонија, Босна и Херцеговина) да ги исплати до 2016 година. Бен Бернаки, претседател на американската Управа за федерални резерви (ФЕД) на САД ДОЛГАТА НЕВРАБОТЕНОСТ СЕ ПРЕТВАРА ВО „НАЦИОНАЛНА КРИЗА“ Претседателот на американската Управа за федерални резерви (ФЕД), Бен Бернаки, изјави дека долготрајната невработеност претставува американска „национална криза“ и предложи Конгресот да преземе дополнителни мерки да се справи со овој проблем. Бен Бернаки истакна дека

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

околу 45 проценти од невработените Американци се без работа подолго од шест месеци и нагласи дека тоа во САД не се случило од Втората светска војна. Луѓето ги забораваат вештините кои ги имаат, губат врски и поврзаност со пазарот на трудот. Првиот човек на американската централна банка истакна дека Владата треба да им даде поддршка на долгорочно невработените лица со цел тие повторно да се обучат и да најдат работа. Според Бернаки, најважните три области во кои Конгресот би можел да придонесе за економско заздравување се долготрајната невработеност, буџетската дисциплина и политика и секторот на недвижнини. Тоа претставува најновиот обид на Бернаки да го наведе Конгресот да преземе дополнителни мерки со цел да и помогне на економијата, бидејќи според него ФЕД го направил тоа што можел со намалувањето на каматните стапки.

- Монетарната политика може да направи многу, но таа не е лек за се`, - истакна тој. Бернаки нагласи дека САД и останатите богати земји би можеле да научат неколку лекции од државите со брз економски раст, како што е Кина, кои преземаа дисциплинирана буџетска политика, усвоија принципи на слободна трговија, реализираа јавни инвестиции и го поттикна образованието. Пиратите драстично ја поскапуваат светската поморска трговија ДЕВЕТ МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ ГОДИШНО Индиските сопственици на бродови велат дека пиратеријата ја чини светската поморска трговија над девет милијарди долари годишно и ги повикуват меѓународните поморски сили да ги спречат пиратите да оперираат долж сомалискиот брег во Индискиот Океан. Анил Девил од индиската Национална организација на бродски сопственици наведува дека зголемувањето на цените на осигурувањето, должината на рутата,

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

19

СВЕТ

Катар влегува во рудници за злато во Грција ИНВЕСТИЦИЈА ВРЕДНА 1,2 МИЛИЈАРДИ ЕВРА

оружените стражари на бродовите и откупите исплатени за киднапираните бродови и ослободувањето на екипажот ја креваат цената во светската поморска индустрија. Девил рече дека асоцијацијата упатила барање до индиската Влада да побара формирање поморски сили под команда на ОН, како што се мировните сили на ОН, за да би се обезбедила сигурност на поморските линии во Арапското Море и во Индискиот Океан. Турција е најголемиот производител на злато во Европа ЗА ЕДНА ДЕЦЕНИЈА 82 ТОНИ ЗЛАТО Турција е најголемиот производител на злато во Европа во текот на 2010 година со производство од 17 тони, соопшти турскиот сајт „Ворлд билтен“. На второ место меѓу земјите од ЕУ според производство на злато се наоѓа Шведска со 6,3 тони, следена од Финска со 5,7 тони , Бугарија со 2,5 тони, Полска со 0,8 тона и Грција со 0,6 тона. Според податоци на Истанбулската берза на злато, на меѓународната консултантска компанија ГФМС и на Асоцијацијата на производители на злато во Турција, во текот на последната деценија земјата произвела 82 тони злато. Во 2001 година производството на злато во Турција беше 2,1 тона, а во 2010 година тоа нарасна за 7,1 пат, достигнувајќи 17 тони.

Суверениот фонд Катар холдинг инвестира над 750 милиони долари во два рудника за злато во Грција и учествува со дел од 9,9 отсто во групата Јуропиан голдфилдс, се вели во соопштение од Јуропиан голдфилдс. Групата чија основна дејност е во Европа, а централата во Лондон и Канада наведува дека суверениот фонд на Катар ќе добива злато од грчките рудници Скуриес и Олимпија во северна Грција. Емирот на Катар шеик Хамад бен Халифа ал Тани и грчкиот премиер Јоргос Папандреу се сретнаа неодамна во Атина. Според грчки медиуми, вкупната вредност на инвестицијата е 1,2 милијарди евра и ќе овозможи отворање 1.500 работни места. Делот од 9,9 отсто во Јуропиан голдфилдс е купен од двата главни грчки акционери - грчката група Актор и Димитрис Кутас. „Северен поток“ влегува во експлоатација СТАРТ ЗАКАЖАН ЗА 8 НОЕМВРИ Првите експлоатации на природен гас преку гасоводот „Северен поток“ за потрошувачите во Западна Европа ќе потечат на 8 ноември, изјави извршниот директор на „Газпром“, Алексеј Милер.

- Изградбата на првата линија е завршена, во тек се работи на пополнување на гасоводот со гас и тој ќе биде пуштен во употреба на 8 ноември, го информира Милер рускиот премиер Владимир Путин. Русија минатиот месец почна да го полни „Северен поток“ со технички гас и нејзина цел е со помош на тој гасовод, по дното на Балтичкото Море до Германија, да ја намали зависноста од транзитот на гас преку Украина и другите транзитни земји со кои имала несогласувања околу цената. „Северен поток“ со должина од 1.224 километри е новата маршрута за извоз на руски гас во

Европа по дното на Балтичкото Море од Виборг во Русија до Грајсфалд во Германија. Капцитетот на првата линија изнесува 27,5 милијарди кубни метри гас годишно.

ИЕА бара ограничување на субвенциите за фосилни горива ВКЛУЧУВАЊЕ ВО БОРБАТА ЗА ЗАШТИТА НА ЧОВЕКОВАТА ОКОЛИНА Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА) побара од светските влади да ги ограничат државните субвенции за фосилни горива, со цел да се придонесе во борбата за заштита на животната средина, помали трошоци за националните буџети и поттикнување на економиите. Во соопштението на ИЕА се наведува проценката дека лани на име субвенции на фосилните горива во светот се исплатени околу 409 милијарди долари, што е дури 33 отсто повеќе отколку една година претходно. Извршниот директор на ИЕА Марија ван дел Хевен изјави дека укинувањето на субвенциите „не е лесно“, делумно поради политичкото противење и краткотрајните штети врз корисниците на субвенциите. САД се далеку најголемиот светски потрошувач на нафта, а американскиот претседател Барак Обама се обидува да ги укине државните субвенции за големите нафтени компании, на што се трошат милијарди долари годишно. Покрај производството, некои држави ја субвенционираат и потрошувачката на нафта со цел да ги намалат трошоците за граѓаните. Доколку овие субвенции би се укинале, ќе се зголеми малопродажната цена за потрошувачите.

20

СВЕТ

КОРПОРАЦИИ „Нокиа“ отпушта уште 3.500 вработени до 2012 година ФАБРИКАТА ВО РОМАНИЈА „ПОД КЛУЧ“ Финската компанија „Нокиа“ соопшти дека планира да отпушти уште 3.500 вработени до 2012 година во обид да ги намали трошоците во време кога нејзиниот глобален пазарен удел е во постојан пад. Произведувачот на мобилни уреди наведе дека ќе ја затвори фабриката во Романија, со што ќе бидат укинати 2.200 работни места, како и дека ќе изврши реорганизација на секторот ЛЦ (loca�on and commerce), кој ги опфаќа работите на компанијата поврзани со картографски и трговски услуги, што ќе резултира со отпуштање на 1.300 работници. П л а н и р а н и те отпуштања се надоврзуваат на седумте илјади откази кои „Нокиа“ ги најави во април. Финската компанија најави дека планира да ги намали трошоците за 1,5 милијарди долари до 2013 година и да ги стигне главните ривали на високо конкурентниот пазар на паметни телефони. „Гугл“ гради три нови информациски центри ВО ХОНГ КОНГ, СИНГАПУР И ТАЈВАН ВЛОЖУВАЊЕ ОД 200 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Американската компанија „Гугл“ најави изградба на три информациски центри во Хонг Конг,

БИЗНИС ИНФО Сингапур и Тајван, по отворањето на такви центри во Финска и Белгија. „Гугл“ ќе инвестира околу 200 милиони долари во трите нови центри во Азија, каде како сопственик ќе се јави под сопственото име. Датумот за почеток на работите на „дата“ центрите, сепак се уште не е објавен.

„Алибаба“ заинтересирана за купување на „Јаху“ ЛОВ НА ГОЛЕМИОТ АКЦИОНЕР Кинеската компанија „Алибаба“, која се занимава со „онлајн“ трговија, е заинтересирана за купување на својот голем акционер „Јаху“, објави американскиот економски весник „Волстрит Џурнал“. Компанијата „Алибаба“ потврди дека извршниот директор Џек Ма за време на конференцијата организирана на унверзитетот „Стенфорд“ дал изјава во тој контекст. Сепак, нема дополнителни информации освен дека односите меѓу Ма и коосновачот на „Јаху“ Џери Јанг се строго професионални, а не приватни. „Јаху“ е главен акционер во „Алибаба“, со удел од 40,5 проценти, но односите меѓу двете компании во изминатите два месеци се многу затегнати. „Алибаба“ и претходно правеше обиди за купување на делот на „Јаху“, но управата на американската компанија секогаш ги одбиваше понудите.

Зголемен кредитниот рејтинг на „Џенерал моторс“ СТАБИЛЕН ББ+ Агенцијата за рејтинг „Стандард и Пурс“ го подигна корпоративниот кредитен рејтинг на американската компанија „Џенерал моторс“ (ГМ) за две нивоа, нагласувајќи оти новиот договор за работа со синдикатите и овозможува на компанијата и понатаму да биде профитабилна и успешно да работи

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

во Северна Америка. Кредитниот рејтинг на ГМ од ББ минус зголемен е на ББ плус, а зголемена е и проценката на рејтингот од „позитивен“ на „стабилен“. Зголемувањето на рејтингот на ГМ уследи откако Здружениот синдикат на вработените во автомобилската индустрија (UAW) го ратификуваше новиот четиригодишен договор за работа со ГМ. Ај-Би-Ем пред Мајкрософт ПАЗАРНАТА ВРЕДНОСТ 213 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ Компјутерската корпорација Ај-Би-Ем (IBM) го надмина по пазарната вредност софтверскиот гигант Мајкрософт и е на второ место по Епл на листата на најскапи технолошки компании во светот, се наведува во берзантски податоци. По капитализацијата, АјБи-Ем за првпат од 1996 година го надмина Мајкрософт и сега е меѓу четирите најскапи компании во светот. Пазарната вредност на Ај-БиЕм е проценета на 213,98 милилјарди долари додека капитализацијата на мајкрософт на 29 септември беше 213,23 милијарди долари. Капитализацијата на Епл се проценува на 362,09 милијарди долари. Вредноста на акциите на Ај-Би-Ем на вчерашното берзантско работење се зголеми за 0,91 отсто и една акција чинеше 179,17 долари, што означува зголемување за 1,62 долари. Цената на акциите на Мајкрософт се намали за 0,49 проценти, на 25,45 долари. Од почетокт на годината акција на Ај-БиЕм се зголеми за 22 отсто, а акција на Мајкрософт се намали за девет отсто. Во 2000 година Мајкрософт беше трипати поскап од Ај-Би-Ем, наведуваат американски медиуми.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

21

БОГАТИ И СИРОМАШНИ – СВЕТОТ ПРЕД ТЕКТОНСКИ ПРОМЕНИ

ПРИВАТНО ИЗОБИЛСТВО, ЈАВНА МИЗЕРИЈА (МАЛКУМИНА БОГАТАШИ, МНОГУ СИРОМАШНИ) Тони Џудит Ниедно општество не може да биде успешно и среќно, доколку мнозинството негови членови се сиромашни и бедни. Адам Смит Насекаде околу себе забележуваме богати приватни лица, какви што не сме виделе од почетокот на 20. век. Видливата побарувачка на куќи, накит, автомобили, облека, електронски апарати вртоглаво се зголеми во последните неколку генерации. Во САД, Велика Британија и во неколку други земји, финансиските трансакции го заменија производството на стоки и услуги како извори на приватно богатство, изобличувајќи го значењето што им се придава на различни видови на економска активност. Богати, како и сиромашни, отсекогаш постоеле. Но, денес побогатите се поистакнати од кога и да било во историјата. Личните бенефиции лесно може да се опишат и да се разберат. Многу потешко е да се опише длабочината на јавната мизерија во којашто западнавме.

Сиромаштијата е апстракција, дури и за сиромашните. Но симптомите на колективно осиромашување се насекаде околу нас. Пропаднати автопати, банкротирани градови, дотраени мостови, катастрофални училишта, невработени, слабо платени и неосигурени: сето тоа навестува колективна пропаст на моралот. Овие недостатоци се толку ендемски, што веќе не може ниту да се зборува за тоа што е лошо, а камоли да се почне да се корегира тоа. Па сепак, нешто тука не се вклопува. Дури и додека Америка издвојува десетици милијарди долари за воената кампања во Авганистан, ние сме нервозни на спомнувањето на какво и да било зголемување на потрошувачката на јавните служби или за инфраструктура. За да разбереме колку ниско сме паднале, прво мора да го разбереме обемот на промените што ни се случија. Од крајот на 19-от век до седумдесеттите

години на минатиот век, напредните општества од Запад се` помалку стануваа нееднакви. Благодарение на прогресивното оданочување, на државните субвенции за сиромашните, на социјалните служби и на гаранциите против акутни катастрофи, современите демократски држави се бранеа од екстремно богатство и од сиромаштија. Се разбира, се` уште имаше големи разлики. Во суштина, егалитарните скандинавски земји и многу пошароликите држави од јужна Европа се` уште имаа свои сталежи, додека во атлантските земји од англиското говорно подрачје и во државите на Британската империја се` уште имаше стари класни разлики. Но секоја од овие земји на свој начин покажуваше нетолеранција кон неумерената нееднаквост, иницирајќи јавни давачки за да се надомести приватната нееднаквост. Во изминатите триесет години, ние го отфрливме тоа. Се разбира, ова „ние“ варира од земја до земја. Најекстремните примери на приватни привилегии и јавна рамнодушност повторно се појавија во САД и во Велика Британија: епицентрите на ентузијазам за дерегулираниот пазарен капитализам. Иако земјите од Нов Зеланд до Данска, од Франција до Бразил, повремено покажуваа интерес, ниту една не може да се мери со Велика Британија и со САД во упорната триесетгодишна работа на поништување на децениите на социјално законодавство и економски надзор. Во 2005 година, 21,2 отсто од националниот доход на САД отиде во рацете на само еден процент од населението. Споредете го тоа со 1968 година, кога директорот на „Џенерал моторс“ заработил вкупно шеесет и шест пати повеќе од просечниот работник во оваа компанија. Денес директорот на „Вал-Март“ заработува деветстотини пати повеќе од својот просечен работник. Богатството на семејството на основачот на „Вал-Март“ во 2005 година е проценето на 90 милијарди САД долари, колку што вкупно има 40 отсто од американското население: 120 милиони луѓе. И во Велика Британија ситуацијата е помалку еднаквa - во приходите, богатството, здравјето, образованието и во животните ситуации – од кога и да било од дваесеттите години на минатиот век. Денес во Велика Британија има повеќе сиромашни деца отколку во која било друга земја-членка на Европската унија. Од 1973 година, нееднаквоста во реалните плати во Велика Британија е зголемена повеќе од каде и да било, освен во САД. Повеќето работни места во Велика Британија во периодот од 1977 до 2007 година се отворени или за најдобро или за најлошо платени работи.

Последиците се јасни. Сведоци сме на пропаста на меѓугенерациската мобилност: за разлика од нивните родители и дедовци, денешните британски и американски деца немаат големи очекувања дека ќе ги променат условите во коишто се родени. Сиромашните остануваат сиромашни. Економските проблеми за повеќето од нив значат и и лошо здравје, пропуштени можности за образование и - се` почесто - познати симптоми на депресија: алкохолизам, дебелина, комар и по малку криминал.

Невработенитe или нередовно вработенитe ги губат своите квалификации што ги стекнале и стануваат хроничен вишок за стопанството. Чести последици се напнатост и стрес, а не се исклучок и разни болести и прерана смрт. Диспаритетот во приходите ги влошува овие проблеми. Така, менталните заболувања се поврзани со приходите во САД и во Велика Британија, додека овие појави не се поврзани со приходите во сите континентални европски земји. Дури и довербата негативно кореспондира со разликите во приходите: од 1983 до 2001 година, сомневањата значително се зголемиле во САД, Велика Британија и во Ирска - земји во коишто догмата на нерегулираниот себичен интерес најригорозно е применета во јавната политика. Во ниту една друга држава не може да се најде слична недоверба. Дури и во самите држави, нееднаквоста игра клучна улога во животот на човекот. На пример, во Соединетите Американски Држави, шансите некој да живее долго и здраво многу зависи од неговите приходи: жителите на богатите области може да очекуваат подолг и подобар живот. Девојчињата во посиромашните држави на САД често остануваат бремени во пубертет - и тие бебиња имаат помалку шанси да преживеат - од нивните врсници од побогатите држави. Исто така, децата од посиромашните области почесто го напуштаат средното училиште отколку децата чии родители имаат стабилни приходи и живеат во побогатиот дел на земјата. Што се однесува до сиромашните деца кои остануваат во училиште: тие постигнуваат послаби резултати, добиваат

22

БИЗНИС ИНФО

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БОГАТИ И СИРОМАШНИ – СВЕТОТ ПРЕД ТЕКТОНСКИ ПРОМЕНИ полоши оценки и наоѓаат полоши и помалку платени работни места. Значи, нееднаквоста не е одбојна само самата по себе, таа очигледно кореспондира со патолошките социјални проблеми кои не можеме да ги решиме, доколку не се посветиме на нивните главни причини. Постои причина зошто смртноста кај новороденчињата, животниот век, криминалот, бројот на затвореници, менталните болести, невработеноста, дебелината, бременоста кај тинејџерките, наркоманијата, економската несигурност, личната задолженост и анкциозноста се толку повоочливи проблеми во САД и во Велика Британија отколку во државите на континентална Европа. Колку е поголема разликата меѓу малубројните богаташи и многубројните сиромашни, толку повеќе се полоши социјалните проблеми: оваа равенка важи и за богатите и за сиромашните земји. Не е важно колку една земја е богата, туку колку е нееднаква. Така, Шведска или Финска, двете најбогати земји во светот според приходи на населението или БДП, имаат многу тесен јаз меѓу најбогатите и најсиромашните граѓани - и постојано се на врвот на листата на земји во светот според индексот на мерливиот квалитет на животот. Од друга страна, Соединетите Американски Држави, и покрај своето огромно богатство, секогаш поминуваат лошо во таквите мерења. Трошат огромни средства за здравствена заштита, но просечниот животен век во САД е под Босна и Херцеговина и веднаш над Албанија. Нееднаквоста е корозивна. Таа го нагризува општеството од внатре. Влијанието на материјалните разлики не се манифестира веднаш: но со текот на времето се зголемува конкуренцијата во достигнувањето на статусот и поседувањето на разни стоки, луѓето добиваат чувство на супериорност (или инфериорност) во зависност од работите што ги поседуваат; се зајакнуваат предрасудите кон оние кои се на пониско социјално скалило; криминалот се зголемува и патолошките ефекти од социјалната сиромаштија стануваат се` повидливи. Наследството од нерегулираното збогатување навистина е горчливо. (Извадок од првата глава на книгата „Тешко на земјата“) Започна борбата за дофатлива иднина УШТЕ ТОА ДА ГО СВАТАТ ВОДАЧИТЕ Лондон гореше. Арапската пролет запали народни бунтови против автократите низ целиот арапски свет. Израелското лето на улиците извади

250.000 Израелци кои протестираат заради недостиг од доаѓање до дом и заради начинот на кој сега државата се води, доминирана од олигополијата на крони капиталсти. Од Атина до Барселона, европските градски плоштади се завземени од млади луѓе кои протестираат против невработеноста и заради неправдата од преголемите јазови во заработувачката, а во исто време гневната „Партија на чајот“ изникнува од никаде и ја превртува американската политика на глава.

Што се случува таму надвор? Постојат повеќекратни и различни причини за овие експлозии, но тие можеби сепак имаат заеднички деноминатор кој мислам дека можеме да го пронајдеме во еден од слоганите на израелското востание на средната класа: „Се бориме за дофатлива иднина“, пишува „Њујорк тајмс“. Низ целиот свет, многу луѓе од средната и ниско-средната класа сега чувствуваат дека „иднината“ не им е на дофат, и прават се тоа да го дознаат нивните водачи. Но зошто сега? Сето започна со фактот дека глобализацијата и информатичките технолошки револуции отидоа на ново ниво. Благодарејќи на управувањето со помош на компјутери, на роботиката, 3Г безжичното поврзување, Скајп, Фејсбук, Гугл, ЛинкдИн, Твитер, Ајпад, и ефтините смартфони со кои можете да користите инернет, светот од поврзан стана супер-поврзан.

на работа која беше карактеристична за поголемиот дел од животите на средната класа. Спојот на глобализацијата и ИТ создава големи продуктивни добивки, посебно во време на рецесија, каде работодавците полесно, поефтино и понеопходно од било кога ги заменуваат работните места со машини, компјутери, роботи и талентирани странци работници. А требаше само ефтината странска рачна работа да биде лесно достапна; сега ефтините странски генијалци се лесно достапни насекаде. Ова објаснува зошто корпорациите се збогатуваат, а среднообучените работници се посиромашни. Добрите работни места постојат, но за нив треба повиското образование или технички вештини. Невработеноста денес се уште останува релативно ниска за луѓе со завршен факултет. Но, за да се добие една од овие дипломи и тие да се приспособат за добро работно место, сите ја засилуваат играта. А тоа е тешко. Сетете се за што пишуваше Тајмс минатиот фебруари. Во малиот колеџ Гринел во рурална Ајова, со 1600 студенти, „скоро секој десети апликант кој се пријавува за студии во студиската 2015 е од Кина“. Во тесктот се заблежува дека и кај дузина други колеџи и универзитети во САД има сличен притисок. Во текстот се додава и следниот факт: „Половина од апликантите од Кина имаат совршени резултати на тестовите по математика, според САТ“. Не само што се потребни поголеми вештини за да се најде добра работа, но на оние кои не се кадри да ја подигнат нивната игра, владите повеќе нема да им доделуваат великодушна социјална помош или ефтини кредити за купување на куќи без никакво учество - со што се создаде голема работна сила во градежништвото и во недвижностите. Исто така, во половината век по Втората светска војна, за да се стане претседател, градоначелник, гувернер или претседател на универзитет, тоа значеше - некаде повеќе некаде помалку - од сите страни да им се дава на луѓето. Денес тоа значи да им се одземаат работите на луѓето. Глобализацијата и ИТ револуцијата ги осиромашуваат индивидуалците

Ова е единствениот најважен тренд во моментов во светот. И тоа е критичниот момент затоа што за да стигнете до средната класа, треба пожестоко да студирате, да работите поумно и да се адаптирате побрзо отколку кога било претходно. Сета оваа технологија и глобализацијата се повеќе и повеќе ја елиминираат рутинската работа - оној вид

Сето ова се случува во време кога самата глобализација и ИТ револуцијата овозможуваат глобализација на гневност, со сите оние демонстрации кои се инспирираат една од друга. Некои изралски демонстранти носеа слогани „Одам како еќипќанец!“. Но овие социјални протести - и нивните масовни криминални мутации како оние во Лондон - не произлегуваат само од новите технологии, тие се потпалени со нив.

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

23

БОГАТИ И СИРОМАШНИ – СВЕТОТ ПРЕД ТЕКТОНСКИ ПРОМЕНИ

Оваа глобализација и ИТ револуцијата исто „супер ги осиромашуваат“ индивидуалците, со што им е овозможено да ги предизвикуваат хиерархиите и традицоналните авторитативни личности - од бизнисот до науката и владата. Тоа исто така овозможува создавање на силни малцинства, што го прави владеењето потешко, и затоа малцинствата сега владеат полесно од било кога. Сигурно е дека една од иконските слики на ова време е сликата од египетскиот претседател Хосни Мубарак - кој три

децении беше модерен фараон - како го спроведуваат во судницата, го внесуваат во кафез заедно со неговите два сина, и како го судат за обид за насилно растурање на мирните демонстрации на неговиот народ. Секој лидер и генерален менаџер треба да се угледа на таа слика. „Моќната пирамида се преврте на глава“, рече Јарон Езрахи, израелски политички теоретичар. Да резимираме: се повеќе земаме лесни кредити, прифаќаме руринска работа и работа во администрацијата, и населување во населби подалеку од средната класа - во време кога се потребни поголеми вештини за да се добие и задржи пристојна работа, во време кога граѓаните имаат сеж поголем пристап до медиумите за да организираат, да протеситираат и да ги предизвикуваат властите; и во време кога овој ист спој на глобализација и ИТ создава огромни маси народ со глобални вештини (или пак на оние кои научија да си играат со системот и да имаат пристап до пари, монополи и владини договори затоа што се блиски до оние на власт) - со што се повеќе и повеќе се проширува јазот и се запалува нетрепеливоста. Богатите, сепак, не плачат НЕОДРЖЛИВА ДОЛГОРОЧНА КОНТРОЛА НА МНОЗИНСТВОТО Светската економска криза и се поголемата трка на економските џинови во светот го продлабочија јазот меѓу богатите и сиромашните Додека чадот од запалените згради во сиромашните лондонски предградија го расипуваше погледот од облакодерите на Канари Варф, малкумина во луксузните канцеларии на овој деловен кварт во

источен Лондон помислија дека дел од вината за бунтот на младите лежи во нив. За дивеењето на сиромашните момчиња, политичарите ги обвинуваат „семејните околности“, „образовниот систем“, а бунтовниците ги оценија како „болни“, занемарувајќи го тоа што очигледно беше една од причините за немирите – драматично големиот јаз меѓу богатите и сиромашните. Дека нееднаквоста во распределбата на богатството во британското општество не е само впечаток на младите од Тотенхем, Хакни и Пекам, сведочи и фактот дека Велика Британија, според т.н. Џинијев коефициент кој е показател на нееднаквоста во распределбата на доходот, многу болува од социјално-економски разлики, пишува белградска „Политика“. Според овој коефициент, кој го измисли италијанскиот статистичар Корадо Џини, нееднаквоста во распределбата на вкупниот доход се мери од 0 до 100 проценти, при што ако во некоја земја тој коефициент е нула, сите нејзини граѓани имаат еднаков доход, додека коефициентот 100 значи дека целокупниот доход на некоја земја оди само кај еден човек. Џинијевиот коефициент за Велика Британија е 34 со што таа спаѓа во европски земји со најголем јаз меѓу богатите и сиромашните. За споредба, сличен Џинијев коефициент имаше Египет пред револуцијата во која од власт беше урнат Хосни Мубарак. Дури, аналитичарите проценуваат дека оваа разлика во Британија ќе биде поголема кога ќе се спроведат сите планирани мерки за штедење. Според оценката на Пепе Егер, аналитичар за западна Европа, при лондонската консултантска куќа „Ексклузив аналисис“, не се размислило во целост за сите последици. „Ова е резултат на децениското зголемување на поделбата и маргинализацијата, а мерките за штедење секако тоа ќе го влошат. Да, полицијата може да воспостави контрола на мнозинството, но тоа не е одржливо, барем не долгорочно. Мораме да прифатиме дека ова може повторно да се случи“, вели Егер. Меѓутоа, нееднаквоста во распределбата на богатството стана проблем во целиот свет, сметајќи дека 40 отсто од светската популација (околу 2,5 милијарди луѓе) живеат со помалку од 2 долара дневно, додека 10 отсто најбогати контролираат дури 54 отсто од вкупното светско богатство. Иако во прашањето на се поголемото збогатување на богатите и осиромашувањето на сиромашните често во расправите се префрлува на терен на судири на застапниците и противниците на капитализот, Џенијевиот коефициент покажува дека огромни социјалноекономски разлики се забележуваат и во капиталистича Америка и во комунистичка Кина, но и во многу сиромашната Африка. Така, според последните достапни податоци кои ги објави американска ЦИА

но и меѓународни економски организации, Џинијевиот коефициент на нееднаквост на приходите во САД изнесува дури 45 отсто, во Русија 42,2 отсто, во Кина 41,5 (според некои извори 50 отсто), во Јапонија 39,7. Во богатиот Хонг Конг коефициентот на нееднаквост во распределбата на богатството е дури 53,3 отсто а и Бразил како една од брзорастечките економии во светот има Џинијев коефициент од дури 56,7 отсто. Огромни социјално-економски разлики се бележат и во африканските држави како што се Намибија (70,7 отсто), Јужна Африка 65, Лесото 63,2, Сиера Леоне 62,9, Централноафриканската република 61,3, Замбија 50,8 и Гамбија 50,2 отсто. Наспроти сиромаштијата, сличен јаз имаат и латиноамериканските држави Хаити 59,2 отсто, Колумбија 58,5 отсто, Гватемала 55,1, Хондурас 53,3, Чиле 52,4 отсто. Африканските и латиноамериканските држави, инаку бележат најголеми разлики бидејќи во тие држави огромен број на луѓе живеат во беда, додека тесен круг на големопоседници и индустријалци го земаат за себе најголемиот дел од националниот доход. Најмал Џинијев коефициент во светот има Шведска 23 отсто, а следува Норвешка со 25 отсто, додека просекот во Европската унија е 30,4 отсто. Најголем раст на нееднаквост во распределбата на доходот има Кина, чиј Џинијев коефициент изминатите години „експлодираше“ додека на „Форбсовата“ листа од 937 најбогати луѓе во светот, 64 од нив се од Кина. Иако Денг Сиаолинг, кој Кина ја насочи кон пазарна економија, своевремено рече дека „ако постои поларизација, реформите ќе пропаднат“, актуелната власт во Пекинг наспроти некои мерки, не успева да ги намали огромните социјални разлики. Некои критичари сметаат дека огромните разлики се последица од тоа дека моќниците во државните кинески корпорации се трудат да ја задржат моќта и богатството за себе, иако е очигледно и дека Кина во беспоштедната трка за економски раст се обидува да заштеди на работниците. Тоа го потврдува статистиката, според која од 1997 до 2007 година, уделот на платите на работниците во БДП паднал од 53,4 отсто на 46 проценти, додека владините приходи драстично се зголемиле. Аналитичарите укажуваат дека ова може да ја доведе Кина во позиција на многу силна држава со економски ослабени граѓани. Сметајќи дека наидува нов бран на економска криза, јазот меѓу сиромашните и богатите ќе се продлабочува, а во таа пресметка богаташите ширум светот очигледно немаат причина да плачат. Дури американскиот милијардер Ворен Бафет, кој добар дел од своето богатство го стекнал со поволно купување на компании, зборувајќи за евентуалната нова рецесија во САД, гордо рече: „Колку поефтино паѓаат работите, толку јас повеќе купувам“.

24

МЕЃУНАРОДНИ ТЕНДЕРИ

БИЗНИС ИНФО

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

Информации од Фокалната точка при Стопанска комора на Македонија преземени од системот за тендерски алерт поддржан од Меѓународната организација за Франкофонија Назив на Проектот

Референца

РС - Белград: ИПА - испорака на ИТопрема за Директоратот за ветерина во Србија

Назив на Проектот

EuropeAid/132014/C/SUP/RS Референца

Финансиска референца

РС - Белград: ИПА - изградба на потстаници 400/110 kV Врање-4 &Лесковац-2 Надополнување, се менуваат критериумите за избор на најдобар понудувач EuropeAid/131497/C/SUP/RS

Назив на Проектот

Регионален проект за спречување перење на пари 2012 до 2015

Референца

EBRDZ69772

Финансиска референца

Procurement ref: 33215

Вид на набавка

Услуги

Финансиер

ЕБРД

Вид на набавка

Испорака

Финансиска референца

Финансиер

Европска комисија

Вид на набавка

Испораки

Земја

Србија

Финансиер

Европска комисија

Објавено на

27.9.2011 година

Земја

Србија

Земја Albania, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croa�a, Estonia, Georgia, Hungary, Kazakhstan, Kyrgyz Republic, Latvia, Lithuania, Macedonia, Moldova, Montenegro, Poland, Romania, Russian Federa�on, Serbia, Slovakia, Slovenia, Tajikistan, Turkey, Turkmenistan, Ukraine, Uzbekistan

Краен рок за апликација

Ноември 2011 година

Објавено на

28.9.2011 година

Објавено на

01.10.2011 година

Сектори

Земјоделство - рурален развој Информатичка технологија

Краен рок за апликација

27.10. 2011 година

Краен рок за апликација

16.10. 2011 година

Опис на Проектот

LOT 1. Хардвер и систем-софтвери LOT 2. GPS- LOT 3. Дигитални мапи на Србија со ресолуција 1:10 000 или подобри

Сектори

ENERGY:

Сектори

Опис на Проектот

LOT 1. Електрични трансформатори за потстаниците Лесковац-2 и за Врање4 LOT 2. Опрема и материјали за потстаницата 4 - 400/110 kV во Врање

Финансии - банкарство Односи со јавност

Опис на Проектот

Консултантски услуги за програмата за спречување перење пари од аспект на ефикасноста и нови казнени мерки

Контакти

European Union, represented by the European Commission

Назив на Проектот

Проект за зајакнување на земјоделството

Референца

WB4118-808/11

Назив на Проектот

Проект за урбана инфраструктура

Финансиска референца

Loan No. 4861-MK, Project Id: P101216

Референца

WB4147-808/11

Вид на набавка

Испорака

Финансиска референца

Финансиер

Светска банка

Вид на набавка

Земја

Македонија

Објавено на

28.9.2011 година

Краен рок за апликација

22.11. 2011 година

Сектори

Информатичка технологија Општествени служби Испорака и инсталација на хардвер за воспоставување база на податоци за фармите ФАДН

Опис на Проектот

LOT 1. Хардвер LOT 2. Конференциска опрема и опрема за видеоконференции

Контакт Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство. Проект за зајакнување на земјоделството за Влатко Мркев Ул. Јуриј Гагарин 15, 1000 Скопје, Република Македонија.

Tel/Fax: + 389 2 3228639.

E-mail: v.mrkev@asap.com.mk

Назив на Проектот

Референца

Приштина: ИПА - промоција на енергетска ефикасност и обновливи извори на енергија EuropeAid/132021/C/SER/XK

Финансиска референца Вид на набавка

Услуги

Финансиер

Европска комисија

Земја

Косово

Објавено на

28.9.2011 година

Краен рок за апликација

Октомври 2011 година

Сектори

Енергетика Финансии - банкарство Односи со јавност Законодавство

Опис на Проектот

Помош при зајакнување на институционалните капацитети на централно и локално ниво: зајакнување на правната рамка за енергетска ефикасност и за обновлива енергија, поставување на локални енергетски планови и локални енергетски акциони планови и тренинг .

Контакт European Union, represented by the European Commission, on behalf of and for the account of the beneficiary country, Pris�na, KOSOVO

Контакт Delega�on of the European Union to the Republic of Serbia, on behalf of and for the account of the beneficiary country, Belgrade, SERBIA

Контакт EBRD

Назив на Проектот

MK - Скопје: Нафтени производи, гориво, електрична енергија и други енергетски извори

Референца

ECZ69814-земји кандидати

Финансиска референца

2011/S 188-307708

Испораки, изведбени работи

Вид на набавка

Услуги, испораки

Финансиер

Светска банка

Финансиер

Европска комисија

Земја

Украина

Земја

Македонија

Објавено на

29.9.2011 година

Објавено на

1.10.2011 година

Краен рок за апликација

11.11. 2011 година

Краен рок за апликација

21.11. 2011 година

Сектори

Градежништво - инженеринг Заштита на животната средина Урбан развој

Сектори

Енергија

Опис на Проектот

Набавка на мазут M-1 NS

Опис на Проектот

Замена на мрежата за водоснабдување и за канализација Новохрад - Волински

Контакт Communal Enterprise “Produc�on Department of Water Supply and Sewage Discharge Economy” of Novohrad-Volyns’kyi City Council.

A�en�on: Mr. Oleksandr Kotonos, Head of RPMU. 43 Chervonoarmiyska Street.

2nd floor, Room No. 32.

Novohrad-Volyns’kyi, Zhytomyr Region, 11700, Ukraine.

Tel: + 3804141 523 40; +38 096 207 23 24.

Fax: +380 04141 525 43.

E-mail: vodanv@rambler.ru

Контакт Јавна институција за здравствена заштита и за потребите на јавните здравствени организации, универзитетски клиники, институти и брза помош - Скопје Ул. Водњанска 17 Република македонија Telephone: +389 23147731 +389 23147731 E-mail: kontakt@juzr.org.mk Fax: +389 23126041 Internet address(es) www.juzr.org.mk

Назив на Проектот

MK - Скопје: Изгдарба на катна гаража

Референца

ECZ69880-земји кандидати

Назив на Проектот

Киев - Проект за управување со сообраќајот Дополнување

Финансиска референца

2011/S 189-308946

Референца

EBRDZ69752

Вид на набавка

Изведбени работи

Финансиска референца

6494-GPN-39170 (5792-GPN-39170

Финансиер

Европска комисија

Вид на набавка

Услуги, испораки

Земја

Македонија

Финансиер

ЕБРД

Објавено на

2.10.2011 година

Земја

Украина

Краен рок за апликација

3.11. 2011 година

Објавено на

29.9.2011 година

Сектори

Градежништво - инженеринг Транспорт

Краен рок за апликација

28.9. 2012 година

Опис на Проектот

Сектори

Информатичка технологија Транспорт Урбан развој

Изградба на гаража на 2 нивоа со површина од 10 885 метри квадратни. Локацијата е во центарот на Скопје

Опис на Проектот

Дизајн, испорака, инсталација и одржување на опрема за управување со сообраќајот во Киев

Контакт Mr Volodymyr Kamskyi, Director Communal Company “Kyivdorservice” 56, Povitroflotsky Avenue 03151 Kyiv, Ukraine Tel: +380 44 248 1296 +380 44 248 1296

Контакт Служба за општи и заеднички работи на Владата на Република Македонија Ул. Кузман Јосифовски Питу бр.17 За Соња Полизовска, 1000 Скопје Република Македонија Telephone: +389 22465225 +389 22465225 E-mail: Sonja.Polizovska@gs.gov.mk Fax: +389 22465225 +389 22465225

СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА Контакт М-р Ацо Спасовски

тел. 3244044 факс.3244088 aco@mchamber.mk www.mchamber.mk

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

25

САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ

На 10.10.2011 година отворена дебата и обраќањето на Мајк Зафировски пред бизнис-елитата во Република Македонија „ГЛОБАЛНИТЕ ЕКОНОМСКИ ДВИЖЕЊА И ПРЕДИЗВИЦИТЕ НА МАКЕДОНСКИТЕ КОМПАНИИ НА МЕЃУНАРОДНО НИВО“ Почеток 13:15 часот, сала3 на 3-ти кат, Стопанската комора на Македонија Согласно агендата, дебатата ќе започне со обраќање на Мајк Зафировски, по што следува отворена дискусија со посебен акцент на следните прашања: - конкурентноста на македонските компании во регионот и на глобално ниво; - поголеми странски инвестиции – реалност или желба; - перспективите на домашната индустрија во светски рамки и - како до побрз економски развој наспроти светските искуства.

На крајот на дебатата предвиден е коктел, на којшто бизнисмените ќе имаат можност и за неформално дружење со Мајк Зафировски. Ве молиме, да го потврдите Вашето присуство (контакт: Јадранка Аризанковска, тел: 02 3244 038, моб.

072 236711, jadranka@mchamber.mk).

Биографија MAJK ЗАФИРОВСКИ Мајк Зафировски има 35годишно бизнис-искуство, меѓу кое се вбројуваат претседател и генерален директор на „Нортел“, меѓународна компанија од комуникациската област; претседател и генерален оперативен директор на „Моторола“ и нејзините шест одделни технолошки и комуникациски бизниси од повеќе милијарди долари; а за време на неговата 25-годишна кариера во „Генерал Електрик“, тој бил назначен за претседател и генерален директор на пет сектори на оваа компанија во потрошувачката, индустриската

и финансиската област. Тој е познат по својата оперативна способност, неговата визија, како и страстното и принципиелно лидерство во компаниите познати по иновациите, интензивниот фокус кон потрошувачите и развој на лидерството. Од 2004 година, Зафировски е член на Одборот на директори на „Боинг“. Тој исто така е вклучен во бројни професионални, образовни и непрофитни организации, како во Академијата за лидерство во урбани школи, Економскиот клуб на Чикаго, Чикашкиот совет за глобални прашања и Македонија 2025.

На 13 октомври 2011 година семинар во Стопанската комора на Македонија “НЕЦАРИНСКИТЕ БАРИЕРИ СО КОИ СЕ СООЧУВААТ КОМПАНИИТЕ ПРИ ИЗВОЗ И ФИТОСАНИТАРНАТА КОНТРОЛА НА ПРОИЗВОДИ” (Клучни аспекти и решенија во врска со меѓународната регулатива и правилата за квалитет и безбедност на на храната) (13 октомври 2011 година, од 10:00-16:00 часот Сала 1 на V кат, Стопанска комора на Македонија)

Македонија со повеќе земји има склучено билатерални спогодби за меѓусебна трговска размена и соработка на полето на ветеринарната и фитосанитарната контрола. Сепак, голем дел од компаниите при извозот се соочуваат со определени бариери кои го отежнуваат извозот на стоки. Извозот на стока на фирмите зависи од степенот на примената на стандардите за управување, за производство, квалитет, техничките, безбедносните, еколошките, трговските и други стандарди. Овие перформанси на стоките честопати делуваат како нецарински бариери за влез на пазарите на ЕУ. Во насока на разјаснување на определни пречки, Стопанската комора на Македонија на 13 октомври

2011 година, со почеток во 10:00 часот, организира еднодневен семинар на тема: “Нецарински бариери со кои се соочуваат компаниите при извоз и фитосанитарна контрола на производи”. Со либерализација на глобалните пазари и значителното намалување на царинските и квантитативните рестрикции, вниманието се насочува кон нецаринските бариери, како што се техничките мерки, безбедноста на храната, етикетирање на производите, стандардите за квалитет и производство. Неисполнувањето на овие регулативи и стандарди честопати делува како несовладлива пречка при извозот на храна и пијалаци, особено од земјите во развој. Целта на семинарот е запознавање на компаниите со релацијата меѓу квалитетот и безбедноста на храната и меѓународната трговија со храна. На семинарот детално ќе бидат анализирани меѓународните регулаторни мерки, меѓународните стандарди и системи за квалитет и безбедност на храната, како и некои конкретни техники од менаџментот на квалитетот и безбедноста на храната и принципите на хигиенскиот дизајн. На семинарот ќе се посочат и практични примери како полесно да се надминат нецаринските бариери со кои се соочуваат компаниите при извоз и фитосанитарната контрола на производи.

Во продолжение, во соработка со Меѓународната финансиска корпорација (ИФЦ), ќе се промовираат системите за безбедност на храна, како и алатката за безбедност на храна наменета за сите компании од прехранбениот сектор без разлика на големината, која е изработена од ИФЦ. Агенда: 1.Улогата и принципите на меѓународната регулатива за безбедност на храната и нејзино влијание врз извозот од земјите во

26

БИЗНИС ИНФО

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ

развој - зошто и кога делува како нецаринска бариера; 2. Меѓународни договори кои се занимаваат со прашањата за безбедност на храната: •Codex Allimentarius-цели и системска поставеност; •Договор за санитарни и фитосанитарни мерки - толкување на принципите и членовите на Договорот, со посебен осврт на специјалниот и диференцијален третман кон земјите во развој; •Договор за технички бариери во трговијата - толкување на принципи и членови; •Разлики меѓу Договорот за санитарни и фитосанитарни мерки и Договорот за технички бариери во трговијата; 3. Европска регулатива за безбедност на храната: •Опис на легислативата; •Контрола и санкции; •Администрација и организација; 4. Меѓународни стандарди и системи за квалитет - конкретни техники за менаџмент на квалитетот и принципи на хигиенскиот дизајн (Европска директива за машинерија - 2006/42/EC, Европска регулатива за хигиена на храната - 852/2004 и Европска регулатива за материјалите кои доаѓаат во контакт со храна - 1935/2004); 5. Практични примери за тешкотии и спорови кои настануваат поради нецаринските бариери; 6. Алатка за безбедност на храна; 7. Системи за безбедност на храна. Семинарот е наменет за сите извозни компании и компаниите кои се подготвуваат да остварат извоз во наредниот период. Предавачи: Д-р Наташа Данилоска, Економски институт при Универзитетот “Св. Кирил и Методиј” – Скопје и Александра Марковска, „Фуд консалтинг“ - Скопје Цената за еден учесник изнесува 5.310 денари (4500+ДДВ) за компании-членки и 7.080 денари за 1 учесник (6.000+ДДВ) за компании кои не се членки на Комората. Сите заинтересирани за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 10 октомври 2011 година. Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: ++ 389 2 3244074 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015

E-адреса: be�@mchamber.mk Контакт: Ленче Зикова Тел: ++ 389 2 3244054 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: lence@mchamber.mk

На 14 и 15 октомври 2011 година, дводневна обука за сите компании во Стопанската комора на Македонија ГЕНЕРИРАЊЕ РАЗВОЈНИ ИДЕИ И НИВНА ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА Центарот за имплементација на развојни идеи во рамките на Стопанската комора на Македонија ги покануваат сите компании на дводневна обука за генерирање развојни идеи и нивна имплементација со пристап до ЕУ-фондовите, програмите на заедниците и ИПАфондовите. Целта на обуката е навремено да се подготват компаниите во сите сегменти на подготовка на успешна апликација во рамките на грантови и кофинансирање овозможени преку достапните европски програми.

Обуката ќе се одржи на 14 и 15 октомври 2011 година (петок и сабота), во Стопанската комора на Македонија, сала 1 на 5 кат, и тоа: • во петок на (14.10.2011) со почеток во 9:30 часот и • во сабота на (15.10.2011) со почеток во 11:30 часот. Контакт: Јадранка Аризанковска Тел: ++ 389 2 3244038 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: jadranka@mchamber.mk Контакт: Ирена Мојсовска Тел: 3244009 Факс:3244088 Call Центар : (02) 15015

Од 15 до 19.10.2011 година, саем во Република Турција „WOOD PROCESSING MACHINERY 2011“ И „INTERMOB 2011“ * Организирана посета на Саемот со обезбедени бесплатни влезници и хотелско сместување! Во периодот од 15 до 19 октомври 2011 година, во Истанбул , Република Турција, ќе се одржи 24. Меѓународен саем за преработка на дрво, алати за сечење и рачни алати „WOOD PROCESSING MACHINERY 2011“ и 14. Меѓународен саем за мебел, шумарство и технологија за дрво „INTERMOB 2011“. Станува збор за една од поголемите специјализирани меѓународни саемски манифестации од ваков тип, на којашто ќе учествуваат голем број реномирани турски и странски компании.

Посетителите на Саемот ќе имаат можност да видат: - машини и техничка опрема во шумарството; - машини и техничка опрема за полуготови производи; - машини и техничка опрема за пакување; - машини и постројки за посебни процеси; - преносливи машини за обработка на дрво и пластика, производство за опрема на машини, употреба на остатокот дрво (прашина, огревно дрво, кора од дрво) за производство на енергија и греење и др. На саемот ќе учествуваат ексклузивни меѓународни трговски брендови и познати реномирани компании од Турција, каде што ќе се претстават со своите најдобри производи. Стопанската комора на Македонија, во соработка со овластениот застапник на саемскиот организатор „Адонис Груп“, организира посета на македонски компании на саемската манифестација од 15-19 октомври 2011 година, со автобуски

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

27

САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ превоз и алтернативно во сопствена режија. Обезбедени се бесплатно сместување, две ноќевања со појадок (во реномиран хотел со 4 или 5 ѕвезди), локален трансфер, како и бесплатни влезници за Саемот. Посетителот ги покрива патните и административните трошоци кон саемскиот организатор „Адонис“ од 95 евра со автобуски превоз (доколку е со сопствен превоз - 35 евра), како и организационите трошоци кон Комората (2.950 денари за членки, а 4.270 денари за нечленки на Комората). Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании да се пријават за посета на саемската манифестација најдоцна до 7.10.2011 година. Контакт: Венера Андриевска Тел: ++ 389 2 3244037 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: venera@mchamber.mk Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) 3244004 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: vlatko@mchamber.mk

Од 19 до 23.10.2011 година Меѓународен саем за мебел и внатрешно уредување во Република Хрватска „АМБИЕНТА 2011“ ВО ЗАГРЕБ * Стопанската комора на Македонија организира посета на Саемот Во периодот од 19 до 23 октомври 2011 година, во Загреб, Република Хрватска, ќе се одржи 38. Меѓународен саем за мебел и внатрешно уредување „Амбиента 2011“, на којшто минатата година учествуваа над 700 реномирани излагачи од преку 30 земји од Европа. „AMБИЕНТА“ е атрактивна и водечка меѓународна саемска манифестација за мебел во овој дел на Европа. „АМБИЕНТА“ е важно место за средба на производителите и трговците на мебел, деловните луѓе, професионалците и медиумите - место за целосна понуда и побарувачка, со силно промотивно влијание.

Долго години, освен за хрватскиот, ова е важен настан и за пазарите на Словенија, Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Македонија, како и за италијанскиот, полскиот, унгарскиот, австрискиот и германскиот пазар.

Стопанската комора на Македонија, преку Партнерскиот проект ЦЕФТА - ДИХК ќе земе учество на Саемот на заеднички ЦЕФТА-штанд со коморите од регионот. На овој штанд македонските компании можат да се претстават преку промотивни материјали, брошури и каталози. Стопанската комора на Македонија организира посета на Саемот во Загреб за македонските компании во периодот од 18 до 21 октомври 2011 година (3 ноќевања). Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании да се пријават за посета на саемската манифестација или да достават промотивни материјали за изложување на штандот најдоцна до 7 октомври 2011 година. Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) 3244004 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 vlatko@mchamber.mk Контакт: Ванчо Спасески Тел: (02) 3244095 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 vanco@mchamber.mk

На 20 и 21.10.2011 година, Конференција и бизнис-средби на компании од ИТ-секторот во Република Србија DANUB.IT ВО НОВИ САД Здружението на информатичко-комуникациски технологии при Стопанската

комора на Македонија и ЕЕН Македонија организираат учество на Конференцијата и бизнис-средбите на компании од ИТ-секторот на DANUB.IT , што ќе се одржат на 20 и 21 октомври 2011 година во Нови Сад, Република Србија. Настанот ќе го водат експерти од информатичката технологија, а ќе учествуваат компании и бизнисасоцијации, со цел размена на искувства и наоѓање партнери во текот на бизнис-средбите. Тоа е единствена можност да се сретнат голем број софтверски сервис-провајдери од Србија, регионот и од ЕУ-земјите.

За повеќе информации: Здружение за информатичкокомуникациски технологии Контакт: Лазе Ангелевски Тел: ++ 389 2 3244090 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: laze@mchamber.mk Контакт: Софче Јовановска Тел: (02) 3244060 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: sofce@mchamber.mk

Од 26 до 29 октомври 2011 година во Приштина, Косово САЕМ ЗА ЗЕМЈОДЕЛИЕ, ХРАНА И ПИЈАЛАЦИ „АГРОКОС 2011“ Учествувајте на најзначајниот настан од областа на агробизнисот во Република Косово! Од 26 до 29 октомври 2011 година, во Младинскиот центар во Приштина ќе се одржи најголемиот Саем за земјоделие, храна и пијалаци „АГРОКОС“. Тоа е едно од најважните економски случувања од областа на агробизнисот во регионот. На површина од 20.000 метри квадратни, ќе учествуваат компании од преку 20 земји, кои ќе се претстават со светски најпознати компании од областа на

БИЗНИС ИНФО

28

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ агробизнисот. „АГРОКОС“ ќе ги собере на едно место водечките локални и светски производители на свежо овошје и зеленчук, месо и сувомесни производи, зачини, морски производи, алкохолни и безалкохолни пијалаци, кафе и чај, апарати за производство на пијалаци и амбалажа. Воедно, во рамките на Саемот, ќе се одржи и фестивал на пивото. За времетраењето на Саемот ќе се организираат бизниссредби, агробизнис инвестициона конференција, тркалезни маси, интерактивни панел-дебати кои ќе создадат поволни услови за поттикнување на комерцијални ефекти.

Стопанската комора на Македонија организира посета на заинтересирани компании на Саемот, но ќе биде и логистичка поддршка на заинтересирани за учество како излагачи. Комората обезбедува 15% попуст на саемскиот аранжман и бесплатен каталог, како и бесплатни влезници. Компаниите својот интерес за посета на овој Саем можат да го пријават во Стопанската комора на Македонија, најдоцна до 7.10.2011 година. Контакт лице : Венера Андриевска Тел: ++ 389 2 3244037 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: venera@mchamber.mk

Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани компании, да го пријават своето учество на Саемот, најдоцна до 7.10.2011 година.

Контакт лице : Влатко Стојановски Тел: (02) 3244004 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: vlatko@mchamber.mk

Контакт: Венера Андриевска Тел: ++ 389 2 3244037 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: venera@mchamber.mk

Од 26 – 30 октомври 2011 година, во Загреб, Република Хрватска МЕЃУНАРОДЕН САЕМ ЗА ПРОИЗВОДИ И УСЛУГИ НА РУРАЛНИ ПОДРАЧЈА „ЕКО ЕТНО ХРВАТСКА“ Стопанската

комора

Македонија во соработка со Хрватски „Фармер“ од Загреб за македонските компании, кои сакаат да земат учество на Меѓународниот саем за производи и услуги на руралните подрачја „ЕКО ЕТНО ХРВАТСКА“ обезбеди 100 метри квадратни заеднички штанд, со 50% попуст за квадратен метар. Меѓународниот саем „Еко Етно Хрватска“ (www.ekoetnosajam.com) ќе се одржи од 26 до 30 октомври 2011 година во Загреб, на атрактивниот простор во новиот деловно-трговски центар „ГРЕЕН ГОЛД“. Во центарот на сите деловни случувања, Меѓународниот саем „ЕКО ЕТНО“ настојува да се прилагоди на модерните струења и трендови на урбаниот живот и претставува значаен мултимедиски проект, како значајна врска меѓу урбаното и руралното. Саемот се состои од три саемски проекти: - 9. Саем за производи и услуги на руралните подрачја во Хрватска „Еко Етно Хрватска“; - 3. Саем на производи и услуги на руралните подрачја и традиции на европските држави „Еко Етно Европа“ и - 3. Саем на руралниот туризам и традиции „Еко Етно Туризам“.

на

Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) 3244004 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: vlatko@mchamber.mk

Од 27 - 30.10.2011 година, саем во Истанбул, Република Турција „PLAST EURASIA ISTANBUL 2011“ И „CHEMISTRY EURASIA 2011“ Во периодот од 27-30.10.2011 година во Истанбул, Република Турција, ќе се одржи Саем за пластика и хемикалии. Станува збор за една од поголемите специјализирани меѓународни саемски манифестации од ваков тип, на којашто ќе учествуваат голем број реномирани турски и странски компании. На овој саем посетителите ќе имаат можност да видат: машини за производство на пластична фолија, пластични цевки, пластична амбалажа, флексо-машини за печатење, миксирмашини, машини за вајарство на пластика и друго во делот на пластиката. Од областа на хемикалиите може да се видат: инженеринг, пластика, ПВЦ-додатоци, гумени хемикалии, ПВЦ-соединенија, термопластични еластомери, масла, мастила за печатење, полиетилен, пигменти и др. На Саемот можат да се видат и помошни машини за индустријата и тоа: четка машини, разладни кули, хопер фенови, цевки за климатизери, сензори, индикатори, полимер-пластично мерна опрема, прецизна вага, статична опрема, резистори, хидраулични системи, компресори за воздух, силос системи и др. Стопанската комора на Македонија, во соработка со овластениот застапник на саемскиот организатор „Адонис Груп“, организира посета на македонски компании на саемската манифестација од 27-30 октомври 2011 година, со автобуски превоз и алтернативно во сопствена режија. Обезбедени се бесплатно сместување, две ноќевања со појадок (во реномиран хотел со 4 или 5 ѕвезди), локален трансфер, како и бесплатни влезници за Саемот. Посетителот ги покрива патните и административните трошоци кон саемскиот организатор „Адонис“ од 95 евра со автобуски превоз (доколку е со сопствен превоз - 35 евра), како и организационите трошоци кон Комората (2.950 денари за членки, а 4.270 денари за нечленки на Комората). Стопанската комора на Македонија ги поканува заинтересираните компании да се пријават за посета на саемската

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

БИЗНИС ИНФО

29

САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ

манифестација најдоцна до 7.10.2011 година. Контакт: Венера Андриевска Тел: ++ 389 2 3244037 Факс:++ 389 2 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: venera@mchamber.mk Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) 3244004 Факс:(02) 3244088 Call Центар : (02) 15015 E-адреса: vlatko@mchamber.mk Од 4 до 13 ноември 2011 година во Швајцарија САЕМ ЗА ХРАНА И ПИЈАЛАЦИ „COMPTOIR BROYARD” ВО ПАЈЕРН Од 4-13 ноември 2011 година во Пајерн - Швајцарија, се одржува 6та традиционална регионална саемска манифестација за храна и пијалаци „COMPTOIR BROYARD” Стопанската комора на Македонија организира настап и посета на заинтересирани македонски компании на 6-та традиционална регионална саемска манифестација за храна и пијалаци во Пајерн - Швајцарија, на која нашата земја учествува како земја-партнер. Просторот за излагачите од Македонија ќе биде бесплатен, а големината на изложбениот простор ќе зависи од потребата и бројот на излагачите (80-100 метри квадрати, стандарден штанд, струја, интернет и паркинг). „COMPTOIR BROYARD“ е една од најголемите специјализирани регионални саемски манифестации во Пајерн и клучно место каде се среќаваат многубројни производители и трговци од областа на прехраната и пијалаците и тоа: месо и месни производи, опрема за месна индустрија и месарници; млеко и млечни производи; риба; какао, бонбони, чоколади, сладолед; брашно и производи од брашно; диетална, макробиотичка храна; производители на здрава, био и органска храна; пакување (хартија, фолија, пластика); конзервирана храна; природна минерална и изворска вода; безалкохолни и енергетски пијалаци;

сокови, сирупи и екстрати; пиво, суровини и опрема за индустријата за пиво; вина од сите винарски земји и региони; вински и овошни ликери, овошни и други ракии; јаки алкохолни пијалаци, опрема и машини за производство; опрема и машини за винарство. Програмата на „ COMPTOIR BROYARD” во Пајерн, Швајцарија. покрај промоција на производителите на храна и пијалаци , нивно дегустирање и продавање, нуди и можност на учество и во други програмски содржини. Целта на оваа заедничка соработка е промоција и можност за наоѓање деловни можности за македонските компании кои се занимаваат со производство и продажба на производи и услуги од областа на прехраната. Саемската регионална манифестација „COMPTOIR BROYARD”, претежно е наменета за производители на храна, пијалаци (алкохолни и безалкохолни), туристички агенции, хотелско-угостителски објекти, производители на здрава, био и органска храна. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании својот интерес за учество за излагање на „COMPTOIR BROYARD” во Пајерн, Швајцарија, да го пријават најдоцна до 15.10.2011 година. Контакт: Венера Андриевска тел:3244037; факс:3244088 Call Центар : (02) 15015 Venera@mchamber.mk На 8.11.2011 година, во Лондон, Велика Британија СРЕДБИ ЗА ВИНСКИ ТУРИЗАМ НА WORLD TRAVEL MARKET Здружението на угостителството и туризмот и ЕЕН при Стопанската комора на Македонија организираат посета на Меѓународниот саем World Travel Market 2011, во чии рамки ќе се одржат средби за вински туризам. Во текот на бизнис-средбите учесниците ќе можат да ги искористат платформите за почеток на нови бизниси, за промовирање на бизнисконтактите и да се добие целосен поглед на пазарот на светскиот туризам.

Учеството е слободно, а организаторот ќе обезбеди за учесниците платформа за локацијата за разговори, за просторот за состанок и за индивидуалните планови.

Средбите се наменети за: тур-операторите специјализирани за вински туризам, за да остварат комерцијални договори и винарските визби со проекти за вински туризам, за размена на искуства, know-how и др. За повеќе информации: Здружение на угостителството и туризмот Лазо Ангелевски Тел. (02) 32 44 090 lazo@mchamber.mk На 17 и 18 ноември 2011 година Mеѓународен саем во Република Германија „ МЕДИКА 2011“ ВО ДИСЕЛДОРФ Здружението на угостителство и туризмот и ЕЕН при Стопанската комора на Македонија организираат учество на Меѓународниот саем за медицина „МЕДИКА 2011“, место број еден за средби од секторот медицина. Целта на настанот е да им се помогне на претпријатијата од медицината, универзитетите и истражувачките институти да најдат патнери во Европа за развој на производите, производството и склучување на лиценцни договори, договори за заедничко вложување и други видови на соработка. Овој меѓународен настан од медицината има традиција повеќе од 10 години. Во последните години на секој од овие настани имаше повеќе од 160 учесници од повеќе од 20 земји со повеќе од 500 состаноци. За повеќе информации: Здружение на угостителството и туризмот Лазо Ангелевски Тел. (02) 32 44 090 lazo@mchamber.mk

БИЗНИС ИНФО

30

четврток, 06 октомври 2011, Бр. 68

ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Германија заинтересирана е за соработка во областа на купување и продажба на разни видови компир, имаат 80 регистрирани сорти на компир. Валидност до: 20.01.2012 година Компанија од Германија нуди широк спектар на услуги во соларната технологија во планирање,инсталација и модернизација на соларни системи. Валидност до: 26.12.2011 година Компанија од Италија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на професионална опрема за кујни во ресторани. Валидност до: 26.12.2011 година Компанија од Италија заинтересирана е за соработка со македонска фабрика за производство на чевли која би сакала своите производи да ги извезува во Европа. Валидност до: 27.5.2012 година Компанија од Германија нуди услуги во областа на енергетско безбедносно истражување во Република Македонија. Валидност до: 27.12.2011 година Компанија од Хрватска бара соработка со трговци на големо и мало од Република Македонија со цел заедничка соработка и пласман на македонска слатководна риба на хрватскиот пазар. Валидност до: 27.5.2012 година Компанија од Германија нуди производи, системски решенија и услуги кои се дизајнирани и применливи во следните области: електрична технологија за мерења и тестирања, управување со енергија, регулирачка техника и технологија за снабдување со струја. Валидност до: 27.3.2012 година Компанија од Израел бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на спортска и работна облека. Валидност до: 28.4.2012 година Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на модерни системи за пластични цевки за греење,водовод и климатизација. Валидност до: 28.12.2011 година Компанија од Словенија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на сензорска арматура. Арматурата од нивниот асортиман е наменета за монтажа во јавни санитарии (хотели, ресторани, кафеани, кампови, спортски сали, бензински пумпи, автобуски и жележнички станици, како и градинки, школи и факултети). Валидност до: 28.4.2012 година Компанија од Словенија бара дистрибутер во Република Македонија за соларни системи за греење вода за искористување на топлината од отпадот во производствените процеси. Валидност до: 29.4.2012 година

Германска компанија бара соработка со македонски компании во областа на сончевата енергија за плaсамaн на фотоволтаични системи, соларни системи за греење вода и топлински пумпи. Валидност до: 29.3.2012 година Хрватска компанија бара застапник во Република Македонија за пласман на опрема за пекарска индустрија. Валидност до: 29.3.2012 година Бугарска компанија има интерес за соработака со фирми од Република Македонија кои произведуваат струготини од дрво, а се употребуваат за изработка на палети. Бараната количина треба да биде 1800 м3 месечно, а во моментот бараат 360 м3. Валидност до: 29.4.2012 година Хрватска компанија бара соработка со депониите во Република Македонија за пласман на возила за собирање отпад и одржување на депониите. Валидност до: 29.4.2012 година Германска компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на современи аудиоапарати и опрема. Валидност до: 20.01.2012 година Компанија од Германија бара дистрибутери во Република Македонија за пласман на компјутеризирани машини за шиење и везење. Валидност до: 20.12.2011 година Германска компанија бара соработка со производители на обувки во Република Македонија за пласман на разни видови конци со различна јачина, боја и дизајн. Валидност до: 20.4.2012 година Грчка компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на машини за автоматско етикетирање и машински линии за полнење кечап. Валидност до: 21.12.2011 година Хрватска туристичка агенција заинтересирана е за воспоставување контакти со македонски агенции за соработка и размена на туристички понуди. Валидност до: 21.12.2011 година Романска компанија бара дистрибутер во Република Mакедонија за женска, машка и детска облека и работна облека наменета за авијација, воена и преработувачка индустрија. Валидност до: 21.12.2011 година Компанија од Турција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на чевли, кожни додатоци, чанти, паричници, ремени и др. Валидност до: 21.12.2011 година Во врска со претстојното 37-мо издание на меѓународниот специјализиран саем ТЕХНОМА, бугарската компанија EnviroChemie, подружница на германската компанија EnviroChemie GmbH, ги поканува македонските компании да го посетат нивниот штанд 204, хала 2, од 18 до 22 октомври 2011 година на Скопски саем, каде што ќе бидат во можност да ги претстават своите најнови технолошки решенија за третирање на вода и

Главен и одговорен уредник, Саво Пејчиновски

индустриска отпадна вода. Валидност до: 23.10.2011 година Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на кујнски шпорети, вградени шпорети, шпорети на плин, аспиратори со италјански дизајн. Валидност до: 21.01.2012 година Романска компанија е заинтересирана за идна соработка со македонски компании кои работат на полето на електричната енергија (производство, транспорт , дистрибуција и др.). Валидност до: 22.12.2011 година Консалтинг-компанија од Франција во име на компанијата Holding Trophy бара потенцијален бизнис-партнер - производител на текстил или кожа во Република Македонија, кој ќе може технички да ги изведе производите кои ќе се произведуваат по европски стандарди и ќе го задоволат пазарот. Во врска со текстилната облека, 80% од нивните производи се водоотпорни и се потребни специјални машини за шиење. Валидност до: 14.12.2011 година Македонска компанија бара пласман на трикотажни производи на странски пазари. Валидност до: 22.12.2011 година Швајцарска компанија е заинтересирана да гради фабрика за производство на протеински пијалаци (слични на Red Bull) во околината на Прилеп и Крушево, со можност за врабоотување на 350 лица, извозот е загарантиран. Валидност до: 4.12.2011 година Швајцарска компанија е заинтересирана да купи хотел во непосредна близина на Охридското Езеро. Валидност до: 4.12.2011 година Швајцарска компанија бара да инвестира 40 милиони САД долари во околината на Охридското Езеро (Охрид, Струга), во изградба на најсовремен хотел со казино. Валидност до: 4.12.2011 година Швајцарска компанија е заинтересирана да го купи Фудбалскиот клуб Вардар и во близина на стадионот „Филип Втори“ да изгради рекреативен и трговски центар. Валидност до: 4.12.2011 година Компанија од Црна Гора бара да откупува ореви, лупени струмички кикирики, тетовски грав и кромид од Република Македонија. Валидност до: 7.12.2011 година

Ова е само дел од богатата Понуда и побарувачка на Стопанската комора на Македонија што може да се превземе од нејзиниот веб портал www.mchamber.mk Контакт: Мирјана Коцева Е-адреса: Mirjana@mchamber.mk Тел:3244-035; Факс: 3244-088 тел: : (02) 3244036 факс: (02) 3244088 savo@mchamber.mk