Ripetere per piacere A2-B1 by Nowela sp. z o.o.

Wyjątkowe R E P E T Y T O R I U M tematycznoleksykalne, dzięki któremu powtarzanie i poszerzanie słownictwa jest przyjemnością. 17 rozdziałów, których tematyka koresponduje z zakresami tematycznymi podstawy programowej. Doskonała pomoc w przygotowaniu się do egzaminu maturalnego, a także innych egzaminów językowych. Dla uczniów, studentów do samodzielnej pracy lub powtórek przed egzaminami. Dla nauczycieli, lektorów jako atrakcyjny materiał na zajęcia. Urozmaicona leksyka, rzadko podawana w tradycyjnych podręcznikach. Szczególny nacisk na leksykę i frazeologię, która może prowadzić do błędów i nieporozumień w komunikacji. Wiele ćwiczeń pobudzających kreatywność i wzmacniających skojarzenia. Niestresująca samoocena. Rozwiązania do ćwiczeń (na końcu podręcznika). Zestawienie włoskich przysłów i ich polskich odpowiedników.

Barbara Grucza Współpraca: Silvia Bonacchi i Alessia Bresci

RIPETERE PER PIACERE Ćwiczenia i gry leksykalne z języka włoskiego

REPETYTORIUM A2 – B1

Autorka: dr Barbara Grucza Redakcja: Jolanta Kamińska-Bętkowska Projekt typograficzny: Trevo – Martins Ilustracje i zdjęcia: s. 1, 2, 4, 9, 11, 12, 14, 22, 24, 25, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 40, 44, 46, 50, 51, 52, 53, 55, 56, 59, 65, 66, 67, 68, 70, 75, 76, 79, 82, 83, 85, 86, 87, 88, 90, 91, 93, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 105, 106, 107, 108, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 120, 122, 123, 124, 125, 126, 128, 129, 132, 134, 135, 138, 140, 142, 143, 145, 146, 147, 148, 149, 151, 152, 153, 155, 156, 158, 159, 161, 162, 163, 165, 166, 167, 169, 170 – Pixabay.com s. 3 – Designed by iconicbestiary / Freepik; s. 4, 5, 12, 19, 21, 22, 37, 38, 43, 57, 62, 66, 73, 103, 104, 113, 119, 122, 126, 127, 132, 137, 144, 160, 167 – Designed by Freepik; s. 7, 10, 13, 20, 31, 32, 33, 51, 54, 55, 58, 76, 77, 92, 115, 122, 145 – Designed by macrovector / Freepik; s. 21, 43, 47, 51, 65, 131 – Designed by brgfx / Freepik; s. 26 – Designed by pikisuperstar / Freepik; s. 61 – Designed by vectorpouch / Freepik; s. 94 – Designed by vectorpocket / Freepik; s. 95, 161 – Designed by pch.vector / Freepik; s. 156 – Designed by pikisuperstar / Freepik s. 13 – www.agrieuro.de; s. 14 – www.via-italia.pl; www. dlpng.com; s. 16 – www.eprice.it; www.disegnidacolorareonline. com; s. 18 – www. green-spoon.com; s. 22 – www.coloriageacolorier.net; s. 23 – www. bhp-online.com; s. 24 – www.drawinghowtodraw.com; s. 26 – www.cbdzoe.pl; s. 41 – www.savonanews.it; www.coloradisegni.it; s. 46 – www.progettaregiardini.com; s. 51 – www.zerocrazia.com; s. 62 – www.queryonline.it; s. 68 – sztukachytra.pl; s. 70, 73, 103, 110, 114, 161, 164, 166 – www.pl.pngtree.com; s. 72 – www.kufer.co.uk; 74 – fotolia.pl; s. 80 – laguerche.com/coloriage/image; s. 84 – pl.pinterest.com; s. 85 – w w w. naekranie.pl; s. 102 – www.onlinemarketingandscams.com; s. 117 - www.scomunicando.it; s. 121 – www. bi.im-g.pl; s. 125 – www.clg-bosco. ac-aix-marseille.fr; s. 134 – www. docplayer.pl; s. 135 – www. kawazmleczkiem.pl; s. 138 – www.lacucinaimperfetta.com; s. 139 – https://dreamsinheels.com; s. 163 – www.leccesette.it; s. 170 – www.pngimage.net

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części niniejszej publikacji, niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej, komputerowej i in.), wymaga pisemnej zgody wydawcy.

ISBN: 978-83-65283-69-6

Nowela sp. z o. o. ul. Żmigrodzka 41/49 61-171 Poznań Dział handlowy (+48 61) 847-40-40

www.nowela.pl www.portalromanisty.pl e-mail: zamowienia@nowela.pl

Moje szczególne podziękowania pragnę wyrazić Paniom dr hab. prof. UW Silvii Bonacchi oraz dr Alessii Bresci za ich wnikliwą korektę, dzięki której prezentowane materiały uzyskały nie tylko swą poprawność i autentyczność językową oraz kulturową, lecz także wzbogacone zostały o tę leksykę „dnia codziennego”, która rzadko pojawia się w podręcznikach do nauki języka włoskiego. Grazie di cuore! Jestem pewna, że również dzięki nim praca z Ripetere per piacere będzie przyjemną zabawą intelektualną oraz przyczyni się do poszerzenia kompetencji językowej i kulturowej uczących się języka włoskiego. Autorka

SPIS TREŚCI Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1. Amore a prima vista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2. La cucina italiana – mangiare bene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3. Animali – gli amici dell’uomo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 4. Scuola – nessuno nasce maestro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 5. L’ambiente si deve tutelare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 6. Dal dottore con dolore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 7. La famiglia è sempre importante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 8. Sport – si vince o si perde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 9. Il film è bello come la vita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 10. Lavoro – i segreti della carriera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 11. Le feste che si celebrano volentieri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 12. Moda – l’abito non fa il monaco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 13. Musica – sui gusti non si discute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 14. Al ristorante – prima di tutto la pizza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 15. La droga – la tossicodipendenza è da curare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 16. L’università – so di non sapere (Socrate) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 17. Vacanze – viaggiando s’impara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Proverbi italiani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Soluzioni (klucz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

WSTĘP Oddajemy do rąk uczących się języka włoskiego repetytorium tematyczno-leksykalne z bogatą paletą ćwiczeń i gier leksykalnych, ułatwiających powtórzenie poznanego wcześniej słownictwa oraz jego tematyczne uzupełnienie i utrwalenie. Ripetere per piacere stawia sobie ponadto za cel nie tylko „powtarzanie dla przyjemności”, lecz także rozwijanie sprawności komunikowania się w różnych zakresach języka codziennego. Służą temu ćwiczenia ułatwiające zapamiętywanie nowej leksyki i frazeologii, rozwijające „wrażliwość” i kreatywność leksykalną dzięki odwołaniom do rodzin wyrazów (tzn. wyrazów derywowanych od wyrazu podstawowego), pobudzaniu asocjacji tematycznych czy kojarzeniu znaczeń „przypisanych” danej kategorii słowotwórczej. Nie zamieszczamy w naszej książce komentarzy czy ćwiczeń typowo gramatycznych zakładając, że dla uczących się na poziomie A2-B1 szczególnie ważne jest rozszerzanie leksyki i frazeologii oraz poprawne jej użycie w praktyce komunikacyjnej. Ripetere per piacere obejmuje 17 rozdziałów, których tematyka koresponduje z zakresami tematycznymi podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie języka obcego nowożytnego określonymi przez MEN, dzięki czemu nasze repetytorium będzie szczególnie pomocne w przygotowaniu się do egzaminu maturalnego (a także innych egzaminów językowych). Struktura repetytorium oraz zamykający je klucz do ćwiczeń umożliwiają uczącym się języka włoskiego samodzielną pracę z książką. Dla nauczycieli i lektorów książka może stanowić doskonałe źródło dodatkowych materiałów językowych do wykorzystania na zajęciach. Osoby wyjeżdżające do Włoch (czy to w ramach kontaktów zawodowych, na studia czy turystycznie), dzięki licznym informacjom dotyczącym kultury dnia codziennego, łatwiej odnajdą się w realiach kraju i poradzą sobie w różnych sytuacjach podczas pobytu w Bell Paese, gdy np. przytrafi się ból zęba (oby nie), bądź spotkanie (oby tak) sympatycznych, otwartych ludzi, których tam nie brakuje. W zamykającej każdy rozdział części zatytułowanej Sapete che… zebraliśmy różne ciekawostki dotyczące głównego tematu – odnoszące się nie tylko do Włoch. Polskie odpowiedniki niektórych wyrazów podajemy na marginesie krótkich dialogów wprowadzających (Per cominciare), albo w nawiasie obok wyrazu włoskiego w innych rodzajach tekstów, aby odciążyć pracujących z książką od żmudnego poszukiwania w słownikach – znaczenie to jest zawsze uwarunkowane kontekstowo. Ponadto, ze względu na wygodę użytkowników, znaczenia niektórych wyrazów zostały podane kilkukrotnie na różnych stronach książki. Wynika to z przyjętego założenia o dowolnej kolejności korzystania z materiałów. Dialogi będą – mamy nadzieję – stymulować do tworzenia podobnych, prowokować do dyskusji i przyczyniać się w ten sposób do rozwijania umiejętności porozumiewania się. Wybór kolejności rozdziałów i sposobu pracy z materiałem w nich prezentowanym pozostawiamy do decyzji użytkownika. Niemniej jednak przed przystąpieniem do rozwiązywania ćwiczeń proponowanych pod tytułami Per ripetere e tenere a mente i Siamo creativi wskazane jest zapoznanie się z leksyką zebraną w częściach Vocaboli e loro collocazioni i Per non sbagliarsi, gdzie zwracamy uwagę na specyfikę tej leksyki i frazeologii, której nieznajomość może prowadzić do błędów i nieporozumień komunikacyjnych. Ćwiczenia o trochę większym

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

stopniu trudności oznakowane zostały gwiazdką. Wiele wyrazów powtarzamy w sposób zamierzony w kilku ćwiczeniach. Dzieje się tak w konsekwencji przyjętego założenia, że tylko wielokrotne użycie leksyki i oczywiście w różnych kontekstach, efektywnie przyczynia się do jej zapamiętania. W Ripetere per piacere znajdą Państwo bardzo różne typy ćwiczeń, a wśród nich wiele ćwiczeń czy gier o charakterze dydaktyczno-zabawowym, takich jak „Nomi, cose, città” („Państwa, miasta, …”), leksykalne „węże”, „stonogi” „ośmiornice”, krzyżówki itp. Wiemy z doświadczenia, że są one lubiane przez uczących się w każdym wieku. Za ich poprawne rozwiązanie można „otrzymać” określoną liczbę punktów, a w co czwartym rozdziale posumować zdobyte punkty i przeprowadzić (nie stresującą) autoocenę. Generalną autoocenę proponujemy w ostatnim 17 rozdziale książki. Aby urozmaicić formy instrukcji do ćwiczeń, wiele z nich podajemy w 1. osobie liczby mnogiej (np.: Facciamo le coppie adatte.), w niektórych używamy 2. osoby liczby pojedynczej (np.: Conosci gli equivalenti proverbi in polacco?), a informacje dotyczące punktacji ćwiczeń zapisane są w formie bezosobowej (np.: Per scrivere ciascun vocabolo si riceve 1 punto.). Dla łatwiejszego przypomnienia sobie występujących w poszczególnych rozdziałach przysłów włoskich zestawiliśmy je w części Proverbi italiani – zdumiewająco wiele z nich ma swoje odpowiedniki w języku polskim. Zachęcamy ponadto do „ozdabiania” tego szczególnego rodzaju książki własnymi uwagami i rysunkami oraz nadawania jej koloru. Z życzeniami dobrej zabawy i sukcesów

Barbara Grucza

Wykaz użytych skrótów W języku polskim: dosł. – dosłownie hist. – historyczny negat. – znaczenie negatywne por. – porównaj pot. – potocznie zob. – zobacz

W języku włoskim: ca – circa, około f. – femminile, żeński inf. – infinito, bezokolicznik m. – maschile, męski sost. – sostantivo, rzeczownik p.e. – per esempio, na przykład pl. – plurale, liczba mnoga prep. – preposizione, przyimek qc – qualcosa, coś qu – qualcuno, ktoś

AMORE A PRIMA VISTA

1 2

Per cominciare Dialoghi tra mamma (M), Claudia (C), Bianca (B), Luca (L) e Antonio (A)

C: Mamma, Luca è innamorato cotto! M: Se la memoria non mi tradisce, di Bianca… C: No mamma, la sua nuova fiamma è Nina. M: La studentessa del primo semestre di medicina? C: No, una ragazza bionda che lavora in una profumeria. M: Ah, per questo lui compra sempre nuovi profumi e la sua camera è piena… C: Sì, piena di odori nauseanti! M: Claudia, non esagerare e non preoccuparti! Gli amori di Luca non durano mai più di due mesi. B: C: B: C:

innamorato cotto, zakochany „po uszy” tradire, zdradzać, zawodzić fiamma, f. dosł. płomień pieno, pełny nauseante, mdlący nauseare, wywoływać mdłości esagerare, przesadzać

Chi è sfortunato al gioco è fortunato in amore.

Luca mi tradisce con Nina. Sono assolutamente disperata! Luca con Nina? Cara mia, questo mi pare impossibile. disperato, zdesperowany E perché? ultrasessantenne, powyżej Perché lei è interessata esclusivamente a uomini ultrasessantenni sześćdziesięciu (lat) pieni di denaro, con un aereo personale. B: Ma non ci sono tanti uomini che hanno queste caratteristiche! C: Questo è il problema di Nina. Ma chi sa? Il proverbio dice “chi cerca, trova”. A: L: A: L: A: L: A: L:

Luca, come va? Benissimo! Dubito che sia vero. Mi sono resa conto che sei dimagrito. Dimagrito? Sì! Ma ho tutto sotto controllo. E perché da giorni non ti vediamo all'allenamento in palestra? Sono molto occupato. Occupato? Con che cosa? Hai cominciato a prepararti agli esami? Sono occupato non con una cosa, ma con una bellissima ragazza. Inoltre, gli esami d’anatomia non sono la cosa più importante nella vita!

dubitare, wątpić rendersi conto, zdać sobie sprawę dimagrire (← magro), schudnąć allenarsi (p.e. calcio), trenować allenamento, m. trening palestra, f. siłownia

1. Quali modi di dire in questi dialoghi possono essere usati nella lingua quotidiana? 1) Se la memoria non mi tradisce, . . . . . .

4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

B: Claudia, che cosa è necessario per essere una buona coppia? C: Fammi pensare! Ecco, per essere una buona coppia è necessario lodare sempre il partner e non criticarlo – mai! B: E rispetto al suo comportamento – cosa ti aspetti? C: Non mi aspetto nulla. Sia lodato il cielo che non mi sono legata a nessuno!

L’angolino delle associazioni

coppia, f. para fammi pensare, daj mi pomyśleć lodare, chwalić rispetto a, odnośnie czegoś sia lodato il cielo, dzięki niebiosom legarsi a qc, związać się z kimś

Facile, anzi facilissimo

Cosa è necessario per essere: (Co jest niezbędne, aby być)

Fammi vedere! Pozwól, że zobaczę!

...........................................? (dobrym studentem)

. . . . . . . . . . . . . p . . . . . . . . . . . . . . ! (spróbować)

...........................................? (dobrym dyrektorem)

. . . . . . . . . . . . . p . . . . . . . . . . . . . ! (pomyśleć)

...........................................? (dobrym lekarzem)

. . . . . . . . . . . . . sa . . . . . . . . . . . . . ! (Daj mi znać!)

Vocaboli e loro collocazioni

Il primo amore non si scorda mai.

innamorarsi a prima vista, zakochać się od pierwszego spojrzenia l’amore può essere: appassionato / autentico / cieco (ślepy) / tossico / giovanile ~ (in)felice / perverso / profondo (głęboki) / romantico / segreto / totale ~ vero / violento (gwałtowny) / materno / paterno fidanzarsi, zaręczyć się (obecnie także „być ze sobą”) • avere un ragazzo / fidanzato • il fidanzamento ufficiale ~ una ragazza / fidanzata ¨ Al fidanzamento ufficiale Bianca ha ricevuto dal suo fidanzato un anello (pierścionek) con un brilliante. il / la single • celibe, m. kawaler • nubile, f. niezamężna, panna • scapolo, m. stary kawaler • zitella, f. (negat.) stara panna festeggiare l’addio al celibato / l’addio al nubilato, obchodzić wieczór kawalerski / panieński ¨ Le ragazze hanno festeggiato l'addio al nubilato in una trattoria in montagna.

AMORE A PRIMA VISTA

matrimonio, m. ślub • concludere / contrarre (zawrzeć) • sciogliere (rozwiązać) il matrimonio il matrimonio religioso / civile • fare un buon matrimonio, dobrze wyjść • unirsi (połączyć się) in matrimonio za mąż religioso • avere obblighi (obowiązki) matrimoniali • fare da testimone alle nozze di qu = • a vicenda, wzajemnie essere testimone di nozze, być świadkiem • l’anello nuziale, obrączka ślubna na ślubie • dito, m. (dita, pl.) palec ¨ Durante il matrimonio la sposa e lo sposo si mettono a vicenda gli anelli nuziali al dito. promettere, przyrzec, obiecać • altare, m. ołtarz Congratu lazioni! ¨ All’altare gli sposi si promettono a vicenda di non lasciarsi fino alla morte. l’unione (f.) di fatto = la coppia di fatto, związek partnerski ¨ Maria e Paolo vivono in una unione di fatto = loro sono una coppia di fatto. le nozze, wesele • il viaggio di nozze, podróż poślubna • passare / trascorrere, • la luna di miele, miodowy miesiąc spędzić SPOSI NOVEL LI ¨ Maria e Paolo hanno festeggiato le loro nozze in un ristorante al mare. ¨ Dopo hanno fatto un viaggio di nozze su un’isola deserta (bezludna). ¨ Là hanno passato / trascorso la loro luna di miele. • passare a seconde nozze (= a nuove • festeggiare le nozze d’argento / d’oro, nozze) ożenić się / wyjść za mąż po raz świętować srebrne / złote „gody” (rocznicę drugi ślubu) l’annullamento del matrimonio religioso ¨ Il matrimonio non era stato consumato e per questo la coppia ha ricevuto l’annullamento del matrimonio religioso dalla Sacra Rota. • Sacra Rota (= Tribunale della Rota Romana), Trybunał Kościelny tradire, zdradzić • tradimento, m. • tradire la moglie / il marito • traditore, m. • ! rivelare un segreto • traditrice, f. ¨ Se la memoria non mi tradisce (jeśli pamięć mnie nie zawodzi), hai promesso di aiutarmi. divorziare, rozwieść się • divorzio, m. • chiedere il divorzio dal marito • divorziato, m. ~ dalla moglie • divorziata, f. • divorziare da qu ¨ Dopo 10 anni di convivenza (współżycie) la coppia ha deciso di divorziare. ¨ Da ieri loro sono divorziati.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

Per non sbagliarsi sposarsi, pobrać się • sposarsi con rito civile o in chiesa la sposa (panna młoda) + lo sposo (pan młody) → gli sposi = la coppia ¨ La sposa e lo sposo hanno insieme 190 anni. Loro si sono sposati per amore. ¨ Lina si è sposata con un bravo calciatore. Marco si è sposato con una bella insegnante. sposare, poślubić ¨ Lina ha sposato un calciatore. Marco ha sposato una bella insegnante. ¨ Alcuni giovani divorziati si risposano dopo pochi anni. separarsi dal marito / dalla moglie • vivere in separazione ¨ Si sono separati dopo un anno di matrimonio. separare ¨ Enrico ha separato i due ragazzi che stavano litigando.

Per ripetere e tenere a mente 2. Quali 10 vocaboli ha mangiato questo serpente? d

ia o c oppia ia les c ap olo imon nozze ent uz m i iv in n i da orzio namorarsi n z atot r ad

spos

r ce

Ho . . . . . . . . . . . . punti.

3. Facciamo le coppie adatte. a) viaggio b) luna c) anello d) fidanzamento e) annullamento f) unione g) obblighi h) isola

       

       

1) nuziale 2) ufficiale 3) di fatto 4) di nozze 5) deserta 6) del matrimonio religioso 7) di miele 8) matrimoniali

AMORE A PRIMA VISTA

4. Quali promesse si sono fatti a vicenda i fidanzati prima del

matrimonio e poi non hanno

non innervosirsi (denerwować się) • aiutare in cucina • non tradirsi mai • non comprare cose inutili (niepotrzebne) • imparare l’italiano • imparare a guidare la macchina • regalare i fiori • essere sempre sereno/-a • lavare i piatti • guadagnare molto • comportarsi sempre bene • essere gentili con i genitori e con i nonni • imparare a cucinare • risparmiare i soldi

mantenere la parola data, dotrzymywać danego słowa

mantenuto?

La fidanzata ha . . . . . . . . . . . . al . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , ma non . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Il fidanzato . . . . . . . . . . . . . . . .alla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , ma non . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Facciamo le coppie adatte. a) innamorarsi b) tradire c) fare d) avere e) essere f) festeggiare g) mettersi a vicenda

      

      

1) il marito 2) a prima vista 3) la fidanzata 4) il testimone alle nozze 5) il matrimonio in pompa magna 6) gli anelli nuziali 7) divorziato

6. Scegliamo gli aggettivi adatti (sono possibili combinazioni multiple). clamoroso (hałaśliwy) • formale • diabolico • burrascoso (burzliwy) • doloroso (bolesny) • interminabile • occasionale • imperdonabile (niewybaczalne) • ufficiale • perfido • lungo • sistematico • felice • evidente • rotto (← rompere, rozbić) • annunciato dalla stampa • banale • sfortunato • breve 1. Il tradimento può essere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Il fidanzamento può essere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

7. Trasformiamo in forme passive. Il matrimonio si può: a) annullare → è stato annullato e) celebrare b) consumare → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) contrarre c) distruggere → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) rompere d) salvare → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) sciogliere

→ → → →

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Siamo creativi 8. Scriviamo i sostantivi derivati dagli aggettivi.

a) bella → la bellezza; brutto → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) grande → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; piccolo → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) sicuro → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; insicuro → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) dolce → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; amaro → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) ricco → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; triste → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) saggio (mądry) → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; sciocco (głupi) → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) gentile → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; certo → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) ubriaco (pijany) → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; sobrio (trzeźwy) → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . età i) diligente (pilny) → la diligenza; pigro (leniwy) → la pigrizia

Ma anche j) felice k) povero l) nuovo m) brutale

→ la felicità → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . → ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

n) possibile →. . . . . . . . . . . . . . . . . . . o) religioso →. . . . . . . . . . . . . . . . . . . p) stupido (głupi) →. . . . . . . . . . . . . . . . . . . q) curioso (ciekawy) →. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Un polpo “amoroso”

1) . . . a prima vista 2) una . . . intima 3) sostantivo da ammirare 4) lui è un ragazzo non triste

8 7

1 2 3

5) . . . = fascynujący 6) una bellezza . . . da molti uomini 7) . . . nuziale 8) un tipo d’attore Per ciascun vocabolo scritto si riceve 1 punto.

Ho . . . . . . . . . . . . punti.

AMORE A PRIMA VISTA

9. Da quali verbi sono stati derivati questi sostantivi? a) l’annullamento ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

f) il consumo ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) il divorzio ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

g) il fidanzamento ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) la promessa ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

h) il viaggio ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) l’unione ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

i) il testimone ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) il tradimento ← . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

j) il contratto ← contrarre (un accordo)

10. Scriviamo le frasi in passato prossimo aggiungendo diversi vocaboli. a) arrivare al matrimonio → A causa del traffico siamo arrivati al loro matrimonio in ritardo. b) essere invitato al matrimonio → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) partecipare al matrimonio → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) costringere (zmusić) al matrimonio → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) sposarsi con rito civile → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) festeggiare l’addio al nubilato → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) separarsi dopo 20 anni di convivenza → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) vivere in una unione di fatto → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) collaborare con un politico → . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Finiamo le frasi. 1. L’amore che viene come un colpo di fulmine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. L’amore di una madre per suo figlio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. L’unione di fatto è per alcune persone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. L’annullamento del matrimonio religioso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Il nome “scapolo” si usa in senso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

Il cruciverba “amore” con il proverbio nascosto Verticalmente: 1) vero = …; 2) una famiglia con molti figli; 3) le bomboniere sono i …; 4) … = uprzejmy; 5) un uomo non sposato, non giovane; 6) innamorarsi a prima …; 7) l’anello …; 8) dopo il matrimonio si fa un … di nozze; 9) loro … (avere) passato la luna di miele a casa; 10) la sposa è stata accompagnata all’altare da suo …; 11) … = paszport

13 14

10 11 18

8 9

26 Le lettere nelle caselle numerate in ordine verticale formano il proverbio nascosto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Per ciascun vocabolo scritto si riceve 1 punto.

Ho . . . . . . . . . . . . punti.

12. Completiamo due mini-dialoghi. A: Il tradimento matrimoniale è secondo te un motivo serio per divorziare? B: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A: Pensi che prima di divorziare la coppia dovrebbe vivere alcuni mesi in separazione? B: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AMORE A PRIMA VISTA

A: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B: A me piacciono i matrimoni religiosi con molti ospiti e con festeggiamenti fino all’alba. A: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B: Sì, abbiamo festeggiato tutta la notte e speso molto per la festa.

13. Lasciamo lavorare la fantasia e descriviamo un matrimonio straordinario (dei tuo sogni). Da scegliere: celebrare • festeggiare • organizzare • invitare • offrire civile o religioso • in una chiesa moderna e molto illuminata • in una chiesa antica con le candele • sulla nave o in aereo/elicottero • sulla spiaggia o nel bosco • con un piccolo o un grande numero di ospiti • con piatti della cucina italiana / polacca / asiatica o africana • con la musica tradizionale o moderna • con bevande (non) alcoliche • la coppia in vestiti stravaganti / sportivi / usati / semplici / (non) costosi / eleganti / antichi / del XVII sec. etc.

2 3 4 5 6 7 8

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Sapete che… In alcuni stati dell’Unione Europea sia la moglie può prendere il cognome del marito che il marito può prendere il cognome della moglie. Secondo la tradizione italiana il padre accompagna la sposa all’altare, ma oggi anche la madre, i fratelli o le sue amiche possono accompagnarla.

9 10 11 12 13 14 15 16 17

RIPETERE PER PIACERE – REPET Y TORIUM

I regali matrimoniali si comprano soprattutto secondo i desideri (życzenie) della coppia, che prepara quasi sempre una lista. L’usanza di finanziare il viaggio di nozze come regalo matrimoniale è diventata in Italia molto popolare. In Italia gli ospiti invitati alle nozze ricevono piccoli regali, uguali per tutti. Questi regali si chiamano bomboniere matrimoniali e sono ricordini del matrimonio. Come bomboniere matrimoniali si regalano p.e. diverse figurine di porcellana, di cristallo o vetro, ma anche oggetti utili, come tappi (korek) per le bottiglie, barattoli (słoik) di miele, termometri da cottura (gotowanie, pieczenie) etc. Nel 2014 in Italia l’età media degli sposi era 35 anni per gli uomini e 32 anni per le donne ed è aumentata quasi di 10 anni rispetto agli anni 70 del secolo scorso.

aumentare, wzrastać

In Italia negli anni 1963-2015 la cifra dei matrimoni celebrati in chiesa è scesa al 53%.

scendere, zmniejszać (się)

Il matrimonio tra persone dello stesso sesso viene riconosciuto (gennaio 2020) legamente e realizzato in 16 stati della UE. L’Italia e 10 altri paesi riconoscono diverse forme di unione civile.

riconoscere, uznawać