Gazeta michalowska 322 2017 by Wydawnictwo Kujawy

Cena 0 zł

BRODNICA październik 2017, nr 322

ISSN 1425-7718

W NUMERZE

Anna Wazówna

Ocalić honor

O patronce nauki i tolerancji niebawem będzie głośno

Chwila i zbieg był przy bramie. Kiedy drugi wartownik oddał z wieżyczki w jego kierunku serię z karabinu maszynowego, uciekinier biegł już ulicą Jakuba Jasińskiego w Wilnie. Niemcy rzucili się w pościg. Był 8 listopada 1943 roku.

O Annie Wazównie znowu będzie bardzo głośno i to nie tylko w Brodnicy, ale także w regionie kujawsko-pomorskim. 20 września przedstawiciele samorządu Brodnicy, Golubia –Dobrzynia oraz Powiatu Brodnickiego i Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego podpisali deklarację wspólnego działania w celu ustanowienia Roku Anny Wazówny w województwie kujawsko-pomorskim.

Czytaj str. 12

Proekologiczna dotacja

„Mając na względzie przypadającą w 2018 roku 450. rocznicę urodzin Anny Wazówny - królewny szwedzkiej, starościny brodnickiej, golubskiej, pochowanej w Toruniu, uznając jej zasługi dla rozwoju gospodarczego, społecznego, naukowego i tolerancji religijnej początku XVII wieku kierując się także trwałą - dobrą pamięcią kolejnych pokoleń (…) działając wspólnie i zgodnie, wspierając się uchwałami Rad poszczególnych jednostek samorządu występujemy do Sejmiku Województwa Kujawsko- Pomorskiego o ustanowienie roku 2018 „Rokiem Anny Wazówny” – napisali we wspólnym wniosku samorządowcy.

Dobiegają końca prace dotyczące programu dotującego wymiany nieekologicznych źródeł ciepła w Brodnicy.

Czytaj str. 3

Rozkład jazdy komunikacji miejskiej Czytaj str. 6 i 7

Fot. Paweł Stanny

Rozkład jazdy PGK 1 listopada Czytaj str. 4

Czytaj str. 8

Sezon grzewczy już się rozpoczął. Kominiarze przypominają o obowiązku czyszczenia kominów i odsłaniania przewodów wentylacyjnych oraz nawiewów. Kupno czujnika tlenku węgla też nie uszczupli domowego budżetu, a może uratować życie.

W dobrym tempie trwa realizacja zaplanowanych na ten rok inwestycji miejskich. Wszystko wskazuje, że zadania zostaną ukończone zgodnie z planem. W pierwszej połowie września rozpoczął się zapowiadany remont parkingu przy ulicy Wiejskiej w Brodnicy. Dzisiaj kierowcy mogą już korzystać z nowych miejsc parkingowych przy brodnickim szpitalu. Inwestycja została w całości sfinansowana ze środków budżetowych Urzędu Miejskiego w Brodnicy. - Wykonano nawierzchnię z mieszanki mineralno-bitumicznej, na podbudowie z kamienia łamanego. Wartość zadania to 58 tysięcy złotych. Wykonano 830 metrów kwadratowych utwardzonej powierzchni – informuje burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz. Obecnie trwa realizacja zadań związanych z przebudową ulic w Brodnicy. Roboty drogowe trwają na ulicy Wesołej oraz Skwarnej, gdzie już niebawem mieszkańcy będą mogli cieszyć się z nowej nawierzchni. Jeszcze

(sta)

Źródło: Starostwo Powiatowe w Brodnicy

towego boiska, montaż piłko-chwytów oraz wykonanie nasadzeń zieleni. Przetarg wygrała firma MONOBET z Bobrownik. Termin wykonania zadania upływa pod koniec października br. Wartość całej inwestycji to 283 tysiące złotych.

Inwestycje

Przy szkołach, szpitalu i na ulicach w tym roku ruszy remont ulicy Nowej. Wszystkie zadania wykona Przedsiębiorstwo Drogowo-Budowlane, które w czerwcu wygrało przetarg.

nia jest budowa boiska do piłki ręcznej, tenisa i siatkówki. Na obrzeżach boiska wzdłuż jego dłuższych wymia-

rów usytuowane będą stojaki z tablicą do koszykówki. Inwestycja obejmuje ponadto montaż wyposażenia spor-

- Umowa z przedsiębiorstwem została podpisana na wykonanie ulicy Jagiellońskiej, Skwarnej, Nowej, Sudeckiej, Tatrzańskiej, Wesołej oraz Norwida – tłumaczy burmistrz. Wartość umowna całego zadania to prawie milion czterysta złotych. Termin realizacji zadania upływa 31 października. Obecnie trwają roboty w ulicy Wesołej, Skwarnej, Sudeckiej, Tatrzańskiej oraz Nowej. Oprócz tego brodniccy radni podjęli uchwały zwiększającą środki budżetowe na realizację dwóch zadań inwestycyjnych. Pierwsze z nich dotyczy budowy boiska wielofunkcyjnego przy SP nr 1. Przedmiotem zamówie-

Fot. Paweł Stanny

9 listopada Galeria Art Radzikowscy przy ulicy 700-lecia 4 zaprasza na wystawę malarstwa Jarosława Kweclicha.

21 września br. podpisany wniosek starosta Piotr Boiński i wicestarosta Mariusz Klonowski przekazali do Sejmiku Województwa Kujawsko- Pomorskiego na ręce jego przewodniczącego Ryszarda Bobera. Został on też przekazany do prezydenta Torunia, Michała Zaleskiego i Stefana Borkowicza, prezesa Zarządu Oddziału PTTK w Golubiu - Dobrzyniu i radnego sejmiku Piotra Kwiatkowskiego. W brodnickim magistracie odbyły się na razie wstępne spotkania związane z obchodami Roku Anny Wazówny. Konkretne działania rozpoczną się dopiero po powołaniu przez burmistrza Jarosława Radacza komitetu obchodów. Ustalony zostanie dokładny program uświetniający rocznicę urodzin starościny brodnickiej i golubskiej. O szczegółach informować będziemy na łamach ZM.

Prace przy budowie boiska wielofunkcyjnego przy SP nr 1

Drugie zadanie inwestycyjne dotyczyć będzie budowy windy dla osób niepełnosprawnych w Szkole Podstawowej nr 4 w Brodnicy. Winda zlokalizowana będzie na zewnętrznej elewacji budynku od strony boiska. W szkole zorganizowane są dwie klasy zintegrowane, do których uczęszczają dzieci o ograniczonej sprawności ruchowej, w tym jedna osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim. - Najtańszą ofertę w przetargu złożyła firma Lift Engineering Wojciech Bigas na kwotę prawie 330 tysięcy złotych. Termin wykonania zadania po podpisaniu umowy to 30 maja 2018 roku – mówi burmistrz Jarosław Radacz.

(rwi)

Wydarzenia

nr 322, październik 2017

Wybrane z miesiąca Przegląd najważniejszych wydarzeń 10 października w Pałacu Anny Wazówny w Brodnicy miała miejsce konferencja pn. „Środki zastępcze tzw. dopalacze jednym z największych zagrożeń w zakresie zdrowia publicznego XXI w.” W spotkaniu udział wzięli dyrektorzy, pedagodzy, psycholodzy i nauczyciele ze szkół powiatu brodnickiego. Uczestnicy po zakończeniu konferencji otrzymali od Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brodnicy materiały edukacyjne. Były to, m.in. prezentacje na płycie CD o działaniach Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie wielopłaszczyznowej profilaktyki i nadzoru nad nowymi narkotykami oraz broszury i ulotki związane z tematyką nowych narkotyków.

21 września członkowie Komisji Oświaty, Wychowania i Sportu Rady Miejskiej w Brodnicy (Alicja Beksa, Artur Dombrowski, Zbigniew Gutowski, Andrzej Sobiechowski, Mateusz Szafrański) spotkali się z pedagogami brodnickich szkół. Dotyczyło ono stopnia zabezpieczenia placówek przed występującymi zagrożeniami, tj. narkomanią, alkoholizmem, kradzieżami i cyberprzemocą. Pedagodzy przedstawili sposoby radzenia sobie ze wspomnianymi zjawiskami. Z wypowiedzi reprezentantów szkół wynika jednak, że współcześnie największym ryzykiem zagrożenia dla dzieci i młodzieży jest uzależnienie od nowoczesnych technologii i gier komputerowych. Zwieńczeniem spotkania było wypracowanie wspólnych wniosków dotyczących współpracy komisji ze szkołami. Radni zadeklarowali wsparcie pedagogom przy podejmowaniu działań profilaktycznych w jednostkach oświatowo-wychowawczych w celu zapobiegania występowaniu zjawisk kryzysowych.

W Brodnickich szkołach podstawowych odbywały się uroczystości związane z pasowaniem uczniów klas pierwszych. Po latach przerwy spotkanie takie ponownie zorganizowano w reaktywowanej Szkole Podstawowej nr 3. Na zdjęciach pasowanie uczniów w SP nr 3 i ślubowanie w SP nr 4.

4 października w PAW uroczyście zainaugurowano nowy rok zajęć w ramach Uniwersytetu III Wieku. Spotkanie uświetnili m.in. członkowie chóru szkolnego z I LO w Brodnicy oraz uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej w Brodnicy. Z wykładem z cyklu znani i sławni brodniczanie wystąpił Piotr Grążawski. Na zdjęciu słuchacze uniwersytetu podczas występu Łukasza Beigera z WTZ, który w grudniu br . wystąpi w Filharmonii Bydgoskiej w prestiżowym koncercie z udziałem Zbigniewa Górnego.

W Pałacu Anny Wazówny 19 października promowano najnowszą książkę Krzysztofa Piersy pt. „Trener marzeń”. Autor – brodniczanin, ma już na swoim koncie wydaną przed dwoma laty książkę pt. „Komputerowy ćpun”, która okazała się wielkim hitem. Nowa praca autora jest równie ciekawa i pokazuje co robić, aby marzenia stawały rzeczywistością. Na zdjęciu: Krzysztof Piersa z mamą Joanną. Stronę przygotował: Paweł Stanny

W dniach 6-7 października, w I LO odbył się XLIV Zjazd Stowarzyszenia na Rzecz Najstarszych Szkół w Polsce. W spotkaniu uczestniczyli m.in prezes Stowarzyszenia na Rzecz Najstarszych Szkół Marzenna Modrzewska-Michalczyk oraz dyrektorzy szkół z Bielska-Białej, Chojnic, Gdańska, Gniezna, Lublina, Łodzi, Łomży, Łowicza, Mielca, Nysy, Ostrowa Wielkopolskiego, Płocka, Radomia, Solca nad Wisłą, Torunia, Trzemeszna, Wałcza i Warszawy. Dyrektor I LO Wiesław Łupina przedstawił ogólny zarys funkcjonowania szkoły, osiągnięcia swej placówki oraz rolę I LO wśród szkół regionu brodnickiego. Po części oficjalnej zjazdu odbyły się spotkania robocze. Goście uczestniczyli też m.in. w pokazach zorganizowanych w szkolnej astrobazie i zwiedzili Izbę Tradycji Szkoły. 14 października odbyła się konsekracja kościoła pw. Matki Bożej Fatimskiej w Brodnicy. Poświęcenia świątyni dokonał biskup diecezjalny ks. bp Andrzej Suski. W uroczystości brali udział wierni i duchowni na czele z ks. kan. Gabrielem Aronowskim - proboszczem parafii pw. Matki Bożej Fatimskiej. Nie zabrakło też władz miejskich, powiatowych i wielu delegacji, m.in. myśliwych. Mszę św. koncelebrował biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej Wiesław Szlachetka. Uroczystość konsekracji świątyni odbyła się w ramach diecezjalnych obchodów 100-lecia objawień w Fatimie. Przypomnijmy, że parafię MBF wyznaczono 8 września 1996 roku jaką trzecią w Brodnicy. Niedługo później rozpoczęto budowę kościoła.

Samorząd

nr 322, październik 2017

Oświata

Szkoła na XXI wiek Urząd Miejski w Brodnicy, jako jeden z ośmiu w kraju, bierze udział w innowacyjnym projekcie oświatowym prowadzonym przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie i Związek Miast Polskich. Głównym celem projektu jest podniesienie kompetencji przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zarządzania oświatą, ukierunkowanego na kształtowanie kompetencji kluczowych uczniów, niezbędnych do poruszania się na rynku pracy. - Chodzi o uniwersalne umiejętności posługiwanie się języ-

Radni chcą poprawki W 2018 roku będą realizowane pierwsze inwestycje związane z Budżetem Obywatelskim miasta Brodnicy. Do dyspozycji mieszkańców było 600 tysięcy złotych, które mogli rozdysponować na projekty inwestycyjne w ramach Budżetu Obywatelskiego. Takich zgłoszono 12, a do realizacji wybrano dwa: renowację boiska sportowego przy Szkole Podstawowej nr 2 w Brodnicy oraz budowę integralni w parku za Brodnickim Domem Kultury. I choć inwestycje jeszcze nie ruszyły, to już dziś trwają prace nad regulaminem do kolejnej edycji budżetu. - Komisja postanowiła, że wprowadzi pewne zmiany mówi Artur Dombrowski, przewodniczący komisji Budżetu i Finansów Publicznych Rady Miejskiej w Brodnicy. - Będą dotyczyć głównie obszarów realizacji projektów, do których dołączą tereny spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, BTBS-u oraz terenów nie będących własnością miasta, ale takich, których miasto jest zarządcą. Druga zmiana polega na wyeliminowaniu z BO możliwości inwestowania na terenach jednostek organizacyjnych miasta. Chodzi głównie o szkoły. Obecnie komisja czeka na opinię radców prawnych. Po akceptacji regulaminu radni zdecydują o jego przyjęciu. Nowy regulamin obowiązywać będzie już od 16 stycznia, kiedy to rusza nowa edycja Budżetu Partycypacyjnego. - Zaproponowane przez nas zmiany są wynikiem wielu analiz, spotkań z mieszkańcami i rozmów z osobami, które składały projekty. Informacje docierały do nas także za pośrednictwem miejskich stron www i portali społecznościowych – dodaje Artur Dombrowski.

(rwi)

Prace polegały na oczyszczeniu, zakonserwowaniu cegły, wymianie, uzupełnieniu i konserwacji witraży, a także na odbiciu częściowym betonowej opaski, która okalała kościół. Dotacje na konserwacje brodnickich zabytków rokrocznie pozyskuje z Urzędu Miejskiego w Brodnicy Brodnickie Stowarzyszenie Kultury. W tym roku na ten cel brodnicki

Jurewicz, ekspert ds. oświaty. - Chcemy zastanowić się co zrobić, żeby szkoła nadążała za wyzwaniami XXI wieku, jak uczyć, aby kształtować kompetencje, które pozwolą absolwentom naszych szkół odnaleźć się w dorosłym życiu. Efektem pilotażowego projektu będzie wypracowanie materiałów i rozwiązań, które będą wykorzystywane w systemie szkoleniowo-doradczym oraz w realizacji zadań oświatowych do 2020 roku. Wyniki projektu znane będą w styczniu przyszłego roku.

(rwi)

Ciepło

Budżet Obywatelski

Zakończyły się tegoroczne prace konserwatorskie w kościele farnym w Brodnicy. Odbioru prac na północnej ścianie prezbiterium oraz korpusie nawowym dokonał Wojewódzki Konserwator Zabytków w Toruniu.

kiem obcym, znajomości internetu, czy technik komunikacji - informuje Anna Kupczyk z Biura Oświaty Urzędu Miejskiego w Brodnicy. - Wszystko to, co jest już realizowane w naszych szkołach, ale wymaga usystematyzowania i wskazania placówkom, jak mają realizować te zadania. Spotkanie dialogowe związane z realizacją projektu odbyło się 4 października w Zespole Szkół nr 1 w Brodnicy. W spotkaniu wzięły udział zainteresowane brodnickie grupy społeczne. - Współczesny świat zmienia się bardzo szybko - mówi Anna

Proekologiczna dotacja Dobiegają końca prace dotyczące programu dotującego wymiany nieekologicznych źródeł ciepła na terenie Brodnicy. Obecnie projekt uchwały trafił do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, gdzie po weryfikacji zostanie zaopiniowany. - Jeżeli projekt zostanie zaopiniowany pozytywnie, przedstawimy go do uchwalenia wysokiej radzie - informuje Jarosław Radacz, burmistrz Brodnicy. Program, który ma ruszyć od nowego roku, dotyczyć będzie wymiany źródeł ciepła na bar-

dziej ekologiczne, takie jak piece gazowe, piece olejowe, piece elektryczne, piece opalane eko-groszkiem lub pelletem, spełniające piątą klasę emisji oraz przyłącza do sieci ciepłowniczej. - Za przyłączenie się do sieci ciepłowniczej dopłata będzie wynosić 3 tysiące złotych. Wymiana na piec gazowy to 3 tysiące złotych dotacji, na piec olejowy 2 tysiące złotych, na piec ogrzewany paliwem stałym na ekogroszek lub pellet klasy piątej - 1,5 tysiąca złotych – mówi burmistrz Jarosław Radacz.

Program nie będzie dotyczyć budynków, które posiadają już ogrzewanie ekologiczne, nowo powstałych inwestycji oraz przenośnych źródeł ciepła. Dofinansowaniu nie będzie podlegać również opracowanie dokumentacji projektowo-wykonawczej. Program będzie obejmować osoby fizyczne, prawne, przed-

siębiorstwa i wspólnoty mieszkaniowe. Początkowo program miał zastąpić dotację na remont kamienic w zabytkowej części Brodnicy. Ze względu na duże zainteresowanie również i ta dotacja zostanie utrzymana w 2018 roku.

(rwi)

Ekologia. Mniej smogu nad Brodnicą W Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w Brodnicy ruszyły prace związane z poprawą efektywności energetycznej, a co za tym idzie zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska. Zakład chce wprowadzić system kogeneracji na bazie gazu. Oznacza to, że ciepło do odbiorców produkowane będzie m.in. za pomocą gazu. Podczas procesu spalania gazu wytwarzana będzie również energia elektryczna. - Moc układu kogeneracyjnego będzie wynosić 2,8 MW energii elektrycznej. Łącznie pracować będą trzy silniki. Urządzenia wytwarzać będą również ciepło, które wykorzystamy do zasilania miejskiej sieci ciepłowniczej - informuje Grzegorz Malinowski-Pesta, prezes PEC w Brodnicy.

W okresie grzania tylko ciepłej wody układ kogeneracji całkowicie zastąpi kotłownię węglową. Energia elektryczna wytworzona w procesie kogeneracyjnym zaspokoi potrzeby przedsiębiorstwa, a nadwyżka będzie sprzedawana. - Mamy wstępne porozumienie z sąsiadującym zakładem POLMO, gdzie wytworzoną energię chcemy sprzedawać, a nadwyżkę, która zostanie będziemy sprzedawać do ENERGI – mówi prezes PEC.

Grzegorz Malinowski-Pesta Nowy system zabezpieczy do 35 proc. produkowanego przez PEC ciepła w ciągu roku.

Zadanie realizowane jest przede wszystkim ze względu na ochronę środowiska. Przy produkcji energii za pomocą układu

kogeneracji, emisja dwutlenku węgla do atmosfery w porównaniu do obecnych kotłów będzie mniejsza o 50 proc. Obecnie trwają czynności przetargowe związane z realizację zadania. Inwestycja będzie możliwa dzięki dotacji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Koszt inwestycji wynosić będzie ok. 8 mln 600 tys. złotych. Z tego ponad 3 mln 700 tys. złotych to dotacja z NFOŚiGW. System kogeneracji wdrażany w brodnickim PEC-u nie będzie miał wpływu na podwyżki dla odbiorców. Układ ma zacząć funkcjonować pod koniec 2018 roku.

(rwi)

To nie koniec remontów w brodnickiej farze magistrat zaplanował 200 tysięcy złotych. - Tylko w 2017 roku otrzymaliśmy za pośrednictwem BSK od Urzędu Miejskiego w Brodnicy 100 tysięcy złotych, od Urzędu Marszałkowskiego 80 tysięcy złotych, 10 tysięcy od konserwatora zabytków. Reszta to wkład własny parafii - informuje ks. prałat dr Krzysztof Lewandowski, proboszcz parafii pw. św. Katarzyny w Brodnicy. Prace na terenie brodnickiej

fary kontynuowane będą również w przyszłym roku. Przed gospodarzem obiektu jeszcze sporo pracy. - Jeżeli chodzi o elewację, to od strony południowej została do zakonserwowania jeszcze kaplica Działyńskich, a od strony północnej korpus nawowy. W planach są również dwa ołtarze boczne wewnątrz kościoła i oczywiście główny ołtarz. - kończy ks. prałat dr Krzysztof Lewandowski. (rwi)

Oświata

nr 322, październik 2017 Edukacja

Nauczyciele na kolejnych stopniach kariery 13 nauczycieli szkół prowadzonych przez miasto uzyskało awans na wyższy stopień zawodowy. W Brodnicy przybyło trzech nauczycieli mianowanych oraz dziesięciu dyplomowanych. Uroczyste wręczenie aktów mianowania nastąpiło podczas uroczystości z okazji Dnia Edukacji Narodowej, na którą wyróżnionych nauczycieli 13 października do Pałacu Anny Wazówny zaprosił burmistrz Brodnicy. Ogółem w szkołach prowadzonych przez miasto uczy 48 proc. nauczycieli dyplomowanych, 28 proc. mianowanych, 14 proc. kontraktowych, 3 proc. stażystów i 7 proc. bez stopnia zawodowego.

Lista nauczycieli awansowanych: Mianowani; Lyudmyla Szóstak, Magdalena Konopka, Anna Gawrońska. Dyplomowani; Agnieszka Rogozińska (ZS nr 1) Łukasz Lewicki (ZS nr 1), Justyna Knorps (Gm nr 1), Krystyna

Cieszyńska (ZS-P nr 3),Sławomir Zakrzewski (ZS-P nr 3) Marita Rakowska (ZS nr 1), Magdalena Gabryszewska (ZS nr 1), Arkadiusz Kejna (ZS nr 1), Rafał Gabryszewski (ZS-P nr 1) Aneta Bartnicka (ZS-P nr 1).

Zgłoszenia do 24 listopada

Olimpiada o bezpieczeństwie z nagrodami Już po raz ósmy w województwie kujawsko-pomorskim Straże Miejskie oraz Wyższa Szkoła Bankowa z Torunia organizują Olimpiadę Wiedzy o Bezpieczeństwie. W tych olimpiadach nie brali udziału uczniowie szkół ponadpodstawowych z Brodnicy. Mając na uwadze możliwość uczestnictwa w tym przedsięwzięciu Straż Miejska w Brodnicy włączyła się w organizację olimpiady. Do 24 listopada br. dyrektorzy szkół ponadpodsta-

wowych mogą zgłaszać udział swoich uczniów w olimpiadzie do komendanta Straży Miejskiej w Brodnicy. Następnie zgłoszeni uczniowie 8 grudnia przystąpią do I etapu, który zostanie przeprowadzony w sali nr 205 Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Najlepsi przystąpią do II etapu, który odbędzie się 9 stycznia 2018 roku w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu. III etap – finałowy - 23 marca 2018 roku również w WSB.

Zwycięzca otrzyma główną nagrodę – opłacone 3-letnie studia licencjackie na wybranym przez niego kierunku kształcenia, prowadzonym przez Wyższą Szkołę Bankową w Toruniu. Olimpiadę objął patronatem burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz, który również ufundował nagrodę.

Marian Chwiałkowski

Pracownia Orange w Domu Harcerza

Autobusy miejskie 1 listopada br. 1 listopada, tj. Wszystkich Świętych autobusy komunikacji miejskiej do godziny 11.30 kursują jak w każdą niedzielę. Następnie: Linia nr 1 z pętli Michałowo o godz. 12.00,12.30, 13.00,13.30 Linia nr 1 z pętli Grunwald o godz. 12.00,12.30, 13.00,13.30 Linia nr 2 z pętli Wapna o godz. 12.00,13.00 Linia nr 4 z pętli przy ul. Sikorskiego (Sits) przez ul. Łyskowskiego 12.30,13.30 Linia nr 3 z pętli przy ul. Wyspiańskiego o godz. 12.00,12.30, 13.00,13.30 Linia nr 3 z pętli przy ul. Łyskowskiego o godz. 12.00,12.30, 13.00,13.30 Po przerwie o godz. 14.30 autobusy rozpoczynać będą kursy w odpowiednich kierunkach od przystanku przy ul. gen. Maczka (obok cmentarza komunalnego). Linia nr 1 – 1 autobus do pętli Michałowo. Linia nr 2 – 1 autobus do pętli Wapna. Linia nr 3 – 1 autobus do pętli przy ul. Łyskowskiego. Drugi kurs o godz. 15.30 z przystanku przy ul. Sądowej (obok kościoła). Linia nr 1 – 2 autobusy do pętli Michałowo. Linia nr 2 – 1 autobus do pętli Wapna. Linia nr 3 – 1 autobus do ul. Wyspiańskiego. Linia nr 3 – 1 autobus do pętli przy ul. Łyskowskiego. Trzeci kurs o godz. 16.15 z przystanku przy ul. Sądowej (obok kościoła). Linia nr 1 – 1 autobus do pętli Michałowo. Linia nr 2 – 1 autobus do pętli Wapna. Linia nr 4 – 1 autobus do pętli przy ul. Sikorskiego (Sits) przez ul. Łyskowskiego.

Brodnica zajęła pierwsze miejsce w województwie w głosowaniu na Pracownię Orange. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu internautów w Domu Harcerza w Brodnicy powstanie multimedialna świetlica, która działać będzie pod hasłem „Pracownie Orange tworzymy – nowych technologii uczymy”. Pracownia będzie miejscem rozwijania kompetencji cyfrowych i spotkań dla lokalnej społeczności. Jej oferta skierowana będzie do różnych grup społecznych, bez względu na wiek i płeć. Poprawi ich dostęp do informacji, wiedzy i technologii. Będzie miejscem rozwijania kompetencji cyfrowych i poznawania nowinek technologicznych, miejscem integracji, zabawy, kursów i ciekawych wydarzeń. W Pracowni organizowane będą zajęcia dla dzieci i młodzieży, a także dla seniorów. Wniosek złożony został przez Grupę Inicjatywną, w której skład wchodzą – ZHP Hufiec Brodnica, Urząd Miejski w Brodnicy, Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy, Stowarzyszenie „Młodzi dla Brodnicy”. Partnerem Medialnym jest portal eBrodnica, zaś Partnerem Biznesowym AUTOGRAF Studio Reklamy Artur Grobelniak. Brod-

nicki wniosek zakwalifikował się do drugiego etapu konkursu 3. edycji, w którym wzięło udział 65 wniosków, a wyposażenie otrzyma 25 pracowni w Polsce. Głosowanie trwało od 4 do 20 października przy wykorzystaniu facebooka, a także konta e-mail. Organizatorem programu była Fundacja Orange, która za cel powstania pracowni przyjęła zapewnienie mieszkańcom lepszego dostępu do technologii, wzmocnienie ich cyfrowych kompetencji i stworzenie przestrzeni wspólnych działań. Członkowie Grupy Inicjatyw-

nej bardzo serdecznie dziękują wszystkim osobom, które oddawały swoje głosy na Pracownię Orange oraz wszystkim, którzy promowali to wydarzenie w mediach społecznościowych i za pomocą innych środków przekazu. Szczególne podziękowania kierujemy do firm, instytucji i osób, które przekazywały nagrody i upominki dla internautów głosujących na Pracownię.

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy

Grupa inicjatywna

Na 27 października zaplanowano wybory do Młodzieżowej Rady Konsultacyjnej Miasta Brodnicy. Będzie to już czwarta kadencja rady, składającej się z uczniów brodnickich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W wyniku wyborów 18. uczniów otrzyma mandaty i będzie reprezentować interesy młodzieży wobec instytucji rządowych i samorządowych, a także organizacji pozarządowych. Młodzieżowa Rada Konsultacyjna Miasta Brodnicy ma charakter konsultacyjny i wspiera oraz upowszechnia ideę samorządności. Udział w działaniach rady pozwala młodzieży na aktywny udział w życiu publicznym i daje szansę na zrealizowanie ciekawych przedsięwzięć, ale także rzeczywisty wpływ na przyszły rozwój swojego życia. Młodzieżowa Rada Konsultacyjna do tej pory realizowała i uczestniczyła w wielu akcjach

Samorządność

Wybory do młodzieżowej rady miasta

PROGRAM XXVI TYGODNIA KULTURY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ POD HASŁEM „JESTEŚMY NAPEŁNIENI DUCHEM ŚWIĘTYM” 17 listopada (piątek) Godz. 18.00 – Brama Chełmińska, ul. Mały Rynek 4 Otwarcie wystawy „Bogurodzica – Królowa – Matka. Różne twarze Marii” Org. Muzeum w Brodnicy 19 listopada (niedziela) Godz. 9.30 – kościół farny. Msza św. inaugurująca XXVI TKCH

i imprezach organizowanych dla młodzieży i mieszkańców Brodnicy. Były to między innymi: festiwal Rap & Reggae Night, turniej siatkówki „Bo my

Akcja charytatywna

Podaruj dzieciom pluszaka

Przebieg zbiórki w supermarkecie R.M. Hildebrandt przy ulicy Mazurskiej

damy radę”, maraton filmowy, Góra Grosza dla WOŚP, turniej gier komputerowych.

(rwi)

Od 20 do 22 października w Brodnicy miała miejsce akcja pod nazwą „Podaruj pluszaka ofierze wypadku”. Jej organizatorem był ratownik medyczny Tomasz Modrzewski. Pluszaki można było przynosić do Brodnickiego Domu Kultury, Ośrodka Sportu i Rekreacji w Brodnicy i do sieci supermarketów R.M. Hildebrandt. Wszystkie misie zostaną przekazane do służb ratunkowych naszego regionu, a także do oddziału dziecięcego brodnickiego szpitala. Maskotki będą przekazywane dzieciom poszkodowanym w wypadkach i nie tylko. Akcja jest w pełni charytatywna, a honorowy patronat nad nią objął burmistrz Brodnicy.

Tekst i fot. Paweł Stanny

Na deskach szkolnego teatru (cz. 2) W roku 2012 Grupa Teatralna I LO rozpoczęła realizację cyklu koncertów: „Moc Muzyki”. Przez kolejne pięć lat, do roku 2016 koncert „Moc Muzyki” stanowił wrześniowe otwarcie sezonu artystycznego. Od roku 2014 w koncertach uczestniczyli artyści Teatru Buffo w Warszawie. Dotychczas Grupa Teatralna gościła: Artura Chamskiego, Jerzego Grzechnika, Jana Traczyka i Marię Napieralską. Współpraca z artystami Teatru Buffo owocowała nie tylko wspólnymi występami, ale też warsztatami wokalnymi, które profesjonalni artyści przeprowadzali dla uczniów I LO. Wokalista i kompozytor Jan Traczyk przyjął do swego zespołu jedną z uczennic – Zuzannę Zawicką oraz patronuje działalność Grupy i twórczość własną uczniów. Z okazji jubileuszu 140-lecia szkoły (rok 2013) Grupa Teatralna przygotowała widowisko słowno-muzyczne, przedstawiające historię szkoły i jej najważniejsze osiągnięcia. W roku 2014 Szkolna Grupa Teatralna została zaproszona na uroczystość państwową odsłonięcia pomnika żołnierzy napoleońskich w Wardęgowie. Od roku 2014 Szkolna grupa realizuje wydarzenia charytatywne lub uczestniczy w imprezach tego typu na zaproszenie innych podmiotów. Dotychczas członkowie grupy dwukrotnie uczestniczyli w koncertach: „Dla Ewy i nie tylko”, zorganizowanych przez Towarzystwo Rodziców Dzieci Spe-

Sprawy młodych

nr 322, październik 2017

cjalnej Troski i Warsztaty Terapii Zajęciowej w Brodnicy oraz śpiewali podczas plenerowych akcji charytatywnych zorganizowanych dla Miłosza Pietrusińskiego i Oliwiera Frydryszaka. Z własnej inicjatywy SGT zorganizowany został cykl trzech koncertów dla Oliwiera Frydryszaka oraz dwa inne koncerty charytatywne – dla uczennicy Dominiki Gąsiorowskiej i chorego chłopca – Miłosza Pietrusińskiego. Członkowie grupy przygotowali także koncert charytatywny na rzecz Katarzyny Nadolskiej – ciężko chorej nauczycielki. W roku 2016 grupa otrzymała zaproszenie na uroczystość otwarcia Szpitala Powiatowego po przebudowie i modernizacji. Przygotowała wtedy część artystyczną w reżyserii Wojciecha Zembrzyckiego – opiekuna grupy i Miłosza Pesty – także twórcy scenariusza. Na uwagę zasługuje fakt, że członkowie Szkolnej Grupy Teatralnej startują w licznych konkursach i festiwalach, zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia. Szczególne osiągnięcia zdobywają uczestnicy powiatowych, wojewódzkich i ogólnopolskich konkursów i festiwali wokalnych. Najważniejsze sukcesy absolwentów szkoły - związanych wcześniej z działalnością Szkolnej Grupy Teatralnej: Konrad Łaszewski – absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi;

Michał Cyran – absolwent Studium Wokalno – Aktorskiego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, obecnie aktor i tancerz Teatru Rampa w Warszawie i Teatru Muzycznego w Gdyni; Paweł Góralski – absolwent Studium Wokalno – Aktorskiego w Gdyni, obecnie aktor i tancerz Teatru Roma w Warszawie; Karol Kossakowski – absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, obecnie aktor Teatru Dramatycznego im. Jana Kochanowskiego w Opolu; Sylwia Drzycimska – aktorka gdyńskiej grupy Scena 138, uczestniczka Akademii Piosenki Aktorskiej; Anna Smogorzewska – aktorka Teatru MplusM w Poznaniu; Maciej Zieliński – wokalista, działacz społeczny, członek Stowarzyszenia Raz Do Roku, organizator koncertów charytatywnych na rzecz Domu Dziecka w Brodnicy; Kacper Nadolski – wokalista, twórca tekstów i kompozytor, posiada własny album CD pod tytułem: „Teoria Strun”; Zuzanna Wiśniewska – tancerka Teatru Muzycznego „Mała Rewia” w Toruniu; Tomasz Piotrowski – aktor wielu grup teatralnych, konferansjer, autor monodramu i filmów krótkometrażowych; Tomasz Iwański – twórca tekstów i kompozytor, posiada własny album CD pod tytułem: „Back And Forth”; Miłosz Pesta – wokalista i autor tekstów, przygotowuje się do nagrania własnego albumu CD.

(WZ)

Godz. 16.00 – Brodnicki Dom Kultury Koncert pt. „By muzyką się modlić…” w wykonaniu zespołu HOREB (prowadzenie Martyna Sarnowska, akompaniament Ilona Dworecka-Staszewska, Piotr Jankowski - perkusja, Basia Pospieszalska – wokal, Witek Góral – gitara, Franek Pospieszalski – bass, gościnnie Michał Sasinowski - saksofon) oraz połączonych chórów: Miejskiego Chóru Canto Grazioso z Brodnicy i Cantamus z Nowego Miasta Lubawskiego. Wstęp wolny. Org. Urząd Miejski w Brodnicy i BDK 20 listopada (poniedziałek) Godz. 9.00 – Brodnicki Dom Kultury Konkurs recytatorski dla uczniów szkół podstawowych kl. I-III i IV-VI Org. BDK Godz. 19.30 – Brodnicki Dom Kultury. Kinoteka Brodnica: „Gdy budzą się demony”, reż. Roland Joffe. Film dozwolony od lat 16. Wstęp wolny. Org. BDK 21 listopada (wtorek) Godz. 9.00 – Brodnicki Dom Kultury Przegląd Pieśni i Piosenki Religijnej dla uczniów szkół podstawowych kl. I-III, IV-VI oraz gimnazjów i szkół średnich. Org. BDK 22 listopada (środa) Godz. 9.00 – Brodnicki Dom Kultury Konkurs Recytatorski dla uczniów szkół podstawowych kl. VII i gimnazjów oraz szkół średnich. Org. BDK 23 listopada (czwartek) Godz. 17.30 – Pałac Anny Wazówny Z cyklu Podróże dalekie i bliskie – „Śladami miejsc świętych i bliskich sercu” Org. Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy 24 listopada (piątek) godz. 10.00-15.00 – Brodnicki Dom Kultury „Brodnickie Katarzynki” Org.: BDK i Towarzystwo Miłośników Kultury „Brodniczanka” 25 listopada (sobota) Godz. 18.30 – kościół farny Suma odpustowa 26 listopada (niedziela) Godz. 9.30 – kościół farny Msza św. na zakończenie XXVI TKCH Godz. 16.00 – Brodnicki Dom Kultury Koncert laureatów, wręczenie nagród zwycięzcom konkursów Prace na konkurs plastyczny pn. „Dary Ducha Świętego” należy składać do 10 listopada w Brodnickim Domu Kultury. Prace będą oceniane w kategoriach klas: 0-I, II-III, IV-VI Organizatorzy XXVI TYGODNIA KULTURY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ: Parafia pw. św. Katarzyny, Urząd Miejski w Brodnicy, Brodnicki Dom Kultury, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy, Muzeum w Brodnicy.

Rozkład jazdy autobusów Ważny od września 2017 roku

Linia nr 1. Grunwald - Michałowo

Linia nr 3. OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU

OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU

NIEDZIELA

SOBOTA

Linia nr 2. Łysakowskiego - W OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU

Linia nr 5. Sikorskiego - Wyspiańskiego OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU

OBJAŚNIENIA ./ - do zajezdni D - przez dworzec PKP J - do ulicy Św. Jakuba L - kursuje w dni wolne od zajęć szkolnych

Ł - przez ul. Łyskowskiego P - przez ul. Podgórną S - nie kursuje

w dni wolne od zajęć szkolnych

W - do ulicy Wyspiańskiego K - kursuje do ul. Sikorskiego 62 V - kurs do VORWERKU LD - w dni wolne od zajęć szkolnych kurs do zajezdni

LJ - dni wolne od zajęć

szkolnych kurs do św. Jakuba

L3 - w dni wolne od zajęć szkolnych kurs do ul. Łyskowskiego

w Brodnicy Łyskowskiego - Wyspiańskiego SOBOTA

Linia nr 4. Wyspiańskiego - Sikorskiego (Saminex)

Wapna SOBOTA

NIEDZIELA

OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU

SOBOTA

Operator: PGK Sp. z o.o., 87-300 Brodnica, ul. Gajdy 13, tel. (56) 498-30-75

Kalendarz

nr 322, październik 2017

Muzeum

Różne twarze Maryi nych, zaprezentowanie ludowych legend związanych z postacią Maryi oraz maryjnego zielnika. Postać Matki Boskiej zajmuje szczególne miejsce w ludowej religijności, ale także obrzędowości i wielu sferach codziennego życia mieszkańców wsi i małych miasteczek. Próba oswojenia postaci jako szczególnie bliskiej ludziom, matki, będącej pośredniczką między człowiekiem a Bogiem zaowocowała niezwykłym bogactwem i różnorodnością wyobrażeń

i przedstawień tej świętej osoby. Rok 2017 ogłoszony został w kościele katolickim Rokiem Maryjnym. Równolegle obchodzone są rocznice: trzechsetlecia Koronacji Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze oraz 140. rocznicy objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie oraz stulecie objawień Matki Bożej w Fatimie. Wystawa związana jest również z obchodami XXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

Fot. Edward Koprowski

Muzeum w Brodnicy przy współpracy z Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, przygotowują nową wystawę poświęconą postaci Matki Bożej. Uroczyste otwarcie wystawy odbędzie się 17 listopada (piątek) o godz.18.00 w Bramie Chełmińskiej, przy ul. Mały Rynek 4. Wystawa ukazuje postać Matki Boskiej w polskiej kulturze ludowej poprzez ukazanie mnogości jej wizerunków oraz uporządkowanie kalendarza świąt maryj-

(BM)

Literatura

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy zaprasza na VII Brodnickie Warsztaty Literackie połączone ze spotkaniem autorskim z Robertem Małeckim. W poprzednich latach (od 2010 roku) gośćmi warsztatów byli: Krzysztof Ćwikliński, Dariusz Tomasz Lebioda, Włodzimierz Kowalewski, Dariusz Rekosz, Gaja Kołodziej oraz Katarzyna Puzyńska. W trakcie warsztatów zaplanowano rozmowę o książkach Roberta Małeckiego, część warsztatową, którą poprowadzi zaproszony gość oraz wolny konkurs wiedzy o literaturze kryminalnej. Nagrodą będą książki Roberta Małeckiego ufundowane przez wydawnictwo Czwarta Strona. Robert Małecki (ur.1977) politolog, filozof i dziennikarz, ale przede wszystkim miłośnik kryminałów i thrillerów, szczęśliwy uczestnik warsztatów kreatywnego pisania

Wojsko

Koncert, pokazy i grochówka Z okazji 99 lat Terenowych Organów w Administracji Wojskowej 27 października szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Bydgoszczy, burmistrz Brodnicy, starosta brodnicki, starosta golubsko-dobrzyński oraz starosta rypiński zapraszają na uroczyste obchody. W programie przewidziano koncert orkiestry wojskowej, przemarsz ulicami miasta oraz festyn żołnierski z występami artystycznymi, prezentacją sprzętu i uzbrojenia wojskowego oraz poczęstunkiem grochówką wojskową. Program obchodów: 10.00 – 10.30. Duży Rynek w Brodnicy – koncert orkiestry wojskowej z Torunia 10.30 – 11.00. Przemarsz ulicami miasta 11.00 – 15.00. BDK – Festyn żołnierski, występy zespołów artystycznych, prezentacja sprzętu i uzbrojenia wojskowego, poczęstunek grochówką wojskową. W związku z imprezą wojskową 27 października parking przy Pałacu Anny Wazówny oraz Brodnickim Domu Kultury będą zamknięte do godz. 15.30.

9 listopada Galeria Art Radzikowscy zaprasza na wystawę malarstwa Jarosława Kweclicha. Wernisaż prac artysty odbędzie się w siedzibie galerii przy ulicy 700-lecia 4 o godzinie 19.00. Profesor Jarosław Kweclich to postać znakomicie znana w świecie sztuki za sprawą działalności wystawienniczej, pedagogicznej i publicystycznej. W latach 1976-1981 odbył studia na Wydziale Malarstwa krakowskiej ASP, gdzie otrzymał dyplomy w Pracowni Malarstwa Sztalugowego prof. Jana Szancenbacha oraz Malarstwa w Architekturze i Urbanistyce prof. Janiny Kraupe-Świderskiej. W 1987 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa i rysunku. Jest także organizatorem plenerów artystycznych i sympozjów naukowych. Twórczość artysty obejmuje malarstwo sztalugowe, monumentalne, witraż i rysunek. Malarstwo Jarosława Kweclicha to opowieść o życiu. Pamiętnik zdarzeń rozmytych przez

Fot. Łukasz Piecyk

Jak napisać dobry kryminał?

realizowanych w ramach Międzynarodowego Festiwalu Kryminału we Wrocławiu, a także tych organizowanych przez Maszynę do Pisania oraz uczestnik warsztatów kryminalistycznych w Szkole Policji w Pile. Laureat ogólnopolskich konkursów na

opowiadanie kryminalne (MFK Wrocław i Kryminalna Piła). We wrześniu 2016 roku zadebiutował powieścią „Najgorsze dopiero nadejdzie” (wyd. Czwarta Strona), która uzyskała tytuł najlepszego debiutu kryminalnego w plebiscycie czytelników ogólnopolskiego magazynu literacko-kryminalnego „Pocisk”. W 2017 roku ukazała się kontynuacja losów dziennikarza Marka Benera, czyli drugi tom toruńskiej trylogii kryminalnej, pt. „Porzuć swój strach”. Warsztaty i spotkanie z Robertem Małeckim zaplanowano na 16 listopada o godzinie 17.30 w PAW. Wstęp jest bezpłatny. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych podjęciem pierwszej próby literackiej.

(sta)

Źródło: strona internetowa

Sztuka

Uczeń Szancenbacha

Filmowy listopad w BDK 2 listopada, godz. 18.00 Kino Kobiet (90 min.). 3 listopada, od godz. 18.00 - Noc horrorów w Kinie Mocnym! 4 listopada - Kino Visa! dla dzieci: „Little Pony: film” oraz „Emotki”. Dla dorosłych: „Botoks”, „Ach, śpij kochanie”, „Blade Runner 2049”, „Twój Vincent” oraz „To” (czeka na potwierdzenie). 12 listopada. Godz. 12.00 - Seans z mamą i tatą - adresowany do dzieci w wieku szkolnym; 14.00 - Kino Malucha - seans adresowany do maluszków i dzieci w wieku przedszkolnym. 20 listopada, godz. 19.30 „Gdy budzą się demony”, reż. Roland Joffe - film o św. Josemaria Escriva. To film zainspirowany młodzieńczymi latami życia Josemarii Escrivy, współczesnego świętego, twórcy Opus Dei, organizacji kościoła katolickiego, uczącej, że codzienne życie może być drogą do świętości. Escrivá zmarł w 1975 roku, a w 2002 został ogłoszony świętym, przez papieża Jana Pawła II. Seans w ramach XXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej. Wstęp wolny! 30 listopada, godz. 18.00 Kino Kobiet.

Muzycznie w liceum

Repredukcja: Jarosław Kweclich. W drodze. Olej na płótnie 2017. Źródło: Galeria czas sylwetek i twarzy osób bliskich. Postaci realnych i wyobrażonych. Artysta świadomie i po mistrzowsku operuje światłem, które w kulturze i tradycji sym-

bolizuje postać najwyższą, siłę, energię, moralność i intelekt – wartości, które nie przemijają wraz z „odchodzącą” chwilą życia.

(sta)

Na koncert pod tytułem „Moc Muzyki Filmowej i Musicalowej” zaprasza Grupa Teatralna z I LO. Impreza odbędzie się 20 listopada o godzinie 19:00 w auli I LO. Koncert wykona Grupa Teatralna oraz goście specjalni - Sylwia Banasik i Jan Traczyk aktorzy Teatru Roma w Warszawie oraz muzycy. (sta)

Dużo zachowanych zabytków, zwłaszcza z czasów średniowiecza, skłaniało wielu twórców do utrwalania widoków Brodnicy na płótnie lub papierze. Jednym z nich był zmarły w marcu 2014 roku Mieczysław Mełnicki. Ten wieloletni instruktor plastyki w BDK i fotograf, po ojcu Janie Kazimierzu Mełnickim przejął zamiłowanie do historii Brodnicy. Warto przypomnieć, że zbierane latami pamiątki związane z dziejami grodu nad Drwęcą, przekazane potem przez Jana K. Mełnickiego miastu, stały się przyczynkiem do założenia Muzeum w Brodnicy. Wyrastając w domu, gdzie chętnie i często mówiło się o historii, Mieczysław Mełnicki również ją polubił. W wolnych chwilach, na zamówienie czy też dla własnej przyjemności, malował widoki miasta. Nie zawsze były to obrazy, które przedstawiają zabytki widziane dziś. Puszczając wodze fantazji, ten niepokorny w życiu i pracy twórczej artysta z upodobaniem malował obrazy przedstawiające m.in. zamek brodnicki. Wiadomo, że w okresie zaboru pruskie-

Wspomnienia

nr 322, październik 2017

Galeria Ziemi Michałowskiej

Historie w domu usłyszane go, pokrzyżacka warownia została rozebrana. Tym bardziej więc warto było sięgać po ten temat, aby przedstawić współczesnym dawny, choćby nawet przybliżony wygląd zamku i otoczenia. Prace Mieczysława Mełnickiego nie zawsze zgodne są z historyczną prawdą. Czasem w kompozycji trochę nie zgadzają się proporcje. Czasem trochę nie zgadzają się proporcje lub lokalizacja nie ta gdzie trzeba. Nie odbiera to jednak uroku i zalet pracom wykonanym tuszem i akwarelą. Należy pamiętać, że obrazy Mieczysława Mełnickiego wychodziły spod ręki człowieka, który z pasją i zamiłowaniem czytał książki historyczne i był wiernym słuchaczem barwnych opowiadań swego ojca. Być może właśnie dlatego w obrazach tych jest wiele fantazji i spora szczypta klimatu legend brodnickich. Tekst i fot. Paweł Stanny

Wieża zamkowa współcześnie Krzyżacy brodniccy

Zamek brodnicki

Widok na zamek brodnicki w średniowieczu

Brodnica w kolorze sepii

Ważna kolejowa data W tym roku przypada 80. rocznica otwarcia połączenia kolejowego Brodnica-Rypin-Sierpc. Wydarzenie z tamtego okresu obrazują fotografie znajdujące się w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego. Budowę linii uruchomionej oficjalnie 14 października 1937 roku rozpoczęto dwa lata wcześniej. O wydarzeniach szeroko informowała ówczesna Ziemia Michałowska. Przy pracach zatrudniono około 200 robotników. Dziennie układano specjalnym dźwigiem kilometr szyn. Dla realizacji tego przedsięwzięcia zbudowano też dwa mosty na Skrwie pod Sierpcem i na Drwęcy pod Brodnicą. Łącznie długość linii wyniosła 55,4 km. Otwarcie połączenia było wielkim wydarzeniem. Osobne uroczystości

zorganizowano jednocześnie w Brodnicy i Sierpcu. Na tę okazję do naszego miasta zjechało wiele ważnych osobistości na czele z ministrem komunikacji Juliuszem Ulrychem (otrzymuje kwiaty), jego zastępcą Julianem Piaseckim, dyrektorem Dyrekcji Okręgowej Drogi Państwowej Bogusławem Dobrzyckim i wojewodą pomorskim, późniejszym prezydentem RP na uchodźctwie Władysławem Raczkiewiczem. Było to ostatnie połączenie kolejowe Brodnicy z innymi miastami. Po oddaniu linii do eksploatacji pociągi w kierunku Rypina odjeżdżały dwa razy dziennie. Wcześnie rano i po południu. Obecnie po linii pozostały tylko wspomnienia kolejarzy. (sta)

Ludzie

nr 322, październik 2017

Pułkownik Jarosław Witold Aleksandrowicz – Honorowy Obywatel Brodnicy patronem ulicy na Grunwaldzie

Pułkownik Witold Jarosław Aleksandrowicz urodził się 21 stycznia 1875 w Kijowie w polskiej rodzinie. Taką datę zapisano w dokumentach urzędowych, natomiast w swoim życiorysie napisał 13 stycznia 1875 roku. Ojciec Mikołaj był starostą kijowskim. Młodość spędził w Kijowie, uczęszczając do tamtejszych szkół. Od 1 lutego 1893 roku do 20 sierpnia 1895 roku pełnił służbę ochotniczą jako podoficer w 40. pułku piechoty carskiej. W drodze wyróżnienia został awansowany do stopnia kaprala i 20 sierpnia 1895 roku skierowano go do Szkoły Wojennej w Odessie. Po jej ukończeniu w 1897 roku został skierowany do 134. pułku piechoty carskiej w Ekotyrynburgu jako podchorąży. W 1898 roku został awansowany do stopnia podporucznika, a w 1902 roku do stopnia porucznika. W 1904 roku przeniesiono go do korpusu interwencyjnego i skierowano na front wschodni na wojnę z Japonią, prowadzoną przez armię carską w Chinach. W 1906 roku za zasługi w wojnie rosyjsko-japońskiej został awansowany do stopnia kapitana sztabowego. Był uczestnikiem ruchów rewolucyjnych, jakie w tym czasie wybuchały w armii carskiej. Podejrzany za udział w nich i osadzony w twierdzy Sewastopolskiej w 1907 roku. Po zrehabilitowaniu został skierowany do

51. pułku piechoty carskiej. 17 maja 1910 roku został skierowany na kurs saperski, po którym otrzymał awans na stopień kapitana – dowódcy kompanii. W latach 1914-1918 brał udział w działaniach I wojny światowej. W walkach nad Dunajem został ranny i od 1 grudnia 1914 roku do 4 lutego 1915 roku przebywał w szpitalu polowym. Po wyleczeniu otrzymał przydział do sztabu VIII armii carskiej i w 1917 roku został awansowany na stopień podpułkownika, a w 1918 roku na stopień pułkownika. Po zmianach rewolucyjnych w Rosji 12 marca 1918 roku odszedł z armii rosyjskiej i wstąpił do formującego się pułku Strzelców Polskich w Odessie. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Odessy 20 kwietnia 1918 roku pułk został rozformowany, a pułkownik Aleksandrowicz wyjechał na Krym. W grudniu 1918 roku Krym został zajęty przez wojska generała Denikina (wojska te nazywano „białymi”), który ponownie powołał pułkownika Aleksandrowicza do rosyjskiego wojska. W kwietniu 1919 roku po ponownym zdobyciu Krymu przez wojska bolszewickie, pułkownik Aleksandrowicz został aresztowany i osadzony w więzieniu. Sąd bolszewicki skazał pułkownika Aleksandrowicza na karę śmierci. Po dwóch miesiącach udało mu się zbiec z więzienia i 16 czerwca ponownie został wcielony do armii Denikina, w szeregach której toczył walki na froncie z bolszewikami.

Zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej ulica Adama Rapackiego w Brodnicy została zmieniona na Gen. Andersa. Jest to konsekwencja ustawy z 1 kwietnia 2016 roku o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego. Funkcjonowanie w Brodnicy ulicy Adama Rapackiego wydawało się czymś naturalnym. Były minister spraw zagranicznych PRL (w latach 19561968) często bywał w Brodnicy i wynajmował tu mieszkanie. Wedle podpowiedzi brodniczan, było ono w domu jednorodzinnym przy ulicy Kolejowej. Do historii Adam Rapacki przeszedł za sprawą ważnej inicjatywy pokojowej. 2 października 1957 roku na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych, podczas XII sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej. „Plan Rapackiego” – jak się go nazywa, powstał na zlecenie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki i miał stanowić odpowiedź na zachodnie koncepcje rozbrojeniowe zmierzające do rozładowania zimnowojennego napięcia. Choć założenia planu spotkały się z dużym zainteresowaniem na Zachodzie i zyskał on wielu sympatyków, w grudniu 1957 roku plan został odrzucony przez Radę NATO.

Pułkownik Jarosław Witold Aleksandrowicz W pierwszych dniach stycznia 1920 roku wyjechał do Symferopola, gdzie rozpoczął pracę agenturową Konsulatu Polskiego. Po otrzymaniu polskiego obywatelstwa i polskich dokumentów rozpoczął pracę jako specjalista od spraw wojskowych w polskim konsulacie w Symferopolu. W marcu 1920 roku wraz z dużą grupą polskich emigrantów wyjechał przez Sewastopol do Polski. Do Warszawy przybył 3 maja 1920 roku i zgłosił się do służby w Wojsku Polskim. Ze względu na posiadanie wysokiego stopnia wojskowego nie został przyjęty w poczet żołnierzy Wojska Polskiego. W obliczu zbliżającej się nawałnicy bolszewickiej, kierowany patriotyzmem pułkownik Aleksandrowicz wyjechał do Poznania i 19 lipca zgłosił się ochotniczo jako szeregowy do 2. Batalionu Ochotniczego w Poznaniu. 14 sierpnia 1920 roku naczelny dowódca Wojsk Polskich przywrócił pułkownikowi Aleksandrowiczowi stopień pułkownika i wyznaczył go na dowódcę grupy Pomor-

skiej, a następnie został dowódcą Pomorskiej Dywizji Rezerwowej. 15 sierpnia 1920 roku z grupą wojsk Pomorskiej Dywizji Rezerwowej obronił przyczółek na Wiśle w Nieszawce przed wojskami bolszewickimi. 16 sierpnia 1920 roku przegrupował wojska i przybył do Jabłonowa. Objął dowództwo nad całością wojsk wycofujących się pod naporem bolszewików do Jabłonowa. Przez kolejne dwa dni wraz z rotmistrzem Ignacym Mielżyńskim z 215. Pułku Ułanów Wielkopolskich stworzył grupę operacyjną, na czele której 18 sierpnia 1920 roku o godz. 4.00 wyruszył z Jabłonowa w kierunku Brodnicy. Po całodziennych walkach Brodnica została wyzwolona. Pułkownik Aleksandrowicz, prowadząc dalszą akcję, zajął Lidzbark i Działdowo. W pogoni za wojskami bolszewickimi doszedł do Mławy, gdzie 23 sierpnia 1920 roku połączył się z armią generała Władysława Sikorskiego. W wyniku brawurowej akcji grupa operacyjna pułkownika Aleksandrowicza pokonała dużo silniejszego nieprzyjaciela, zabijając około 400 żołnierzy bolszewickich oraz zdobywając sztandar bolszewicki, 18 kulomiotów, 600 karabinów, samochód, amunicję i tabory. Po zakończonych działaniach wojennych pełnił różne funkcje w Wojsku Polskim. W 1921 roku po odbyciu Kursu Wyższych Dowódców w Warszawie został Okręgowym Inspektorem Piechoty w Dowództwie

Człowiek, który stracił ulicę Fot. Archiwum MSZ RP

13 czerwca 2017 roku Rada Miejska w Brodnicy nadała jednej z ulic w mieście imię płk. Jarosława Aleksandrowicza, dowódcy wojsk polskich w bitwie pod Brodnicą z wojskami bolszewickimi w 1920 roku.

Minister spraw zagranicznych Adam Rapacki (w środku) podczas powitania na lotnisku ministra spraw zagranicznych Belgii Pierre Harmela, Warszawa. (PAP/Stanisław Czarnogórski) Dziś historycy spierają się nie tyle o istotę planu, a o kulisy jego powstania. Czy „Plan Rapackiego” był wyłącznie polską, samodzielną próbą zaistnienia w polityce międzynarodowej po odwilży w 1956 roku, czy też była to

inicjatywa sterowana odgórnie z ZSRR, aby pokazać Zachodowi, że kraje satelickie w tym Polska, mogą prowadzić własną politykę zagraniczną, co oczywiście nie było prawdą. W tym miesiącu przypada 60. rocz-

Kapliczka poświęcona poległym. Zdjęcie z 18 sierpnia 1927 roku Okręgu w Białymstoku, a następnie komendantem Punktu Wymiany Jeńców w Baranowicach. W latach 1921-1923 pełnił obowiązki pełnomocnika ministra Władysława Grabskiego do spraw repatriacji. W latach 1923 -1926 pełnił funkcje dowódcy piechoty dywizji w 10. a następnie 16. Dywizji Piechoty. W 1927 roku został zwolniony z szeregów Wojska Polskiego i przeszedł na emeryturę. Zamieszkał w miejscowości Wisła. 18 sierpnia 1927 roku w siódmą rocznicę bitwy pod Brodnicą odbyło się odsłonięcie kaplicy-pomnika w miejskim lasku. W uroczystościach uczestniczył pułkownik Witold Aleksandrowicz, który w czasie uroczystości zdjął z piersi swój krzyż „Virtuti Militari”, który otrzymał za Bitwę Brodnic-

nica ogłoszenia „Planu Rapackiego”. (O wydarzeniach z nim związanych pisaliśmy na łamach „ZM” we wrześniu 2015 roku). Warto przy tej okazji napisać kilka słów o Adamie Rapackim - postaci zdecydowanie wyróżniającej się w galerii partyjnych osobistości czasów PRL. Urodził się 24 grudnia 1909 we Lwowie. Był absolwentem Szkoły Głównej Handlowej i Instytutu Politechnicznego w Mediolanie. Poza ekonomią zajmował się też publicystyką. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku i do zakończenia wojny przebywał w niemieckich obozach jenieckich. W latach 1947–1950 pełnił funkcję ministra żeglugi, a w latach 1950–1956 był ministrem szkolnictwa wyższego. 27 kwietnia 1956 został ministrem spraw zagranicznych w rządzie premiera Józefa Cyrankiewicza. Funkcję tę pełnił do 22 grudnia 1968 roku, odchodząc rzekomo na własne życzenie w proteście przeciwko antysemickim czystkom w swoim resorcie. Rapacki postrzegany był jako osoba bardzo inteligentna i kontaktowa. Lubił rozmowy z ludźmi. Z taką samą atencją witał się ze swoim krawcem, kierowcą, sprzedawczynią w warzywniaku, kelnerką w brodnickiej kawiarni, co z przywódcą kubańskim Fidelem Castro, premierem Francji Georgesem Pompidou, premierem Wielkiej Brytanii Haraldem Wil-

ką, i zawiesił go w kaplicy między tablicami poległych żołnierzy. Uczcił w ten sposób bohatersko swoich żołnierzy. W tym czasie Rada Miejska Brodnicy nadała pułkownikowi Witoldowi Aleksandrowiczowi tytuł Honorowego Obywatela Brodnicy. Okres okupacji hitlerowskiej 19391945 spędził w obozach jenieckich najpierw w Austrii a następnie na terenie Niemiec. Po zakończeniu II wojny światowej 9 maja 1945 roku powrócił do kraju i zamieszkał w Wiśle. Zmarł 24 listopada 1955 roku i został pochowany na cmentarzu w Wiśle.

Marian Chwiałkowski Na podstawie: materiałów Wojskowego Biura Historycznego.

sonem, czy szefem dyplomacji ZSRR Andriejem Gromyką. Miał dobre wykształcenie i znał języki obce: angielski, francuski, włoski. Słynął z pracowitości, elegancji i wysokiej kultury osobistej. W kręgach dyplomatycznych cieszył się dużym szacunkiem. Znało i ceniło go wielu światowych przywódców, m.in. indyjski pierwszy premier tego kraju Jawarharlal Nehru. W 1966 roku Adam Rapacki był wymieniany jako poważny kandydat do Pokojowej Nagrody Nobla. Co łączyło go z Pojezierzem Brodnickim? Znalazł tu pewnie dobre miejsce do odpoczynku. W chwilach wolnych od pracy chętnie opuszczał swoje mieszkanie na Alei Róż w Warszawie i przyjeżdżał z żoną do Brodnicy. Wędkował, polował, odpoczywał w lasach Zbiczna i Cichego. Stałą bazę miał jednak w Brodnicy. Często widywano go w miejscowych kawiarniach, ale też w sklepach podczas zakupów. Rozpoznawany przez brodniczan nigdy nie zgadzał się być obsłużony poza kolejnością. Zmarł w Warszawie 10 października 1970 roku i został pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach.

Paweł Stanny

nr 322, październik 2017

Sport i wypoczynek Nagrody

Fot. Nadesłana

Cieszą sukcesy w sztukach walki

Gratulacje składa burmistrz Jarosław Radacz

Piłka ręczna

Niespodzianka w przerwie meczu 7 października podczas inauguracji II ligi piłki ręcznej w Brodnicy, brodnickie szczypiornistki zostały docenione przez władze miasta. Burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz w przerwie meczu pogratulował i nagrodził młode piłkarki ręczne za zdobycie I miejsca w XIII Ogólno-

polskiej Gimnazjadzie w grach zespołowych w piłce ręcznej dziewcząt. Skład drużyny: Martyna Brózda, Julia Panter, Anna Kryger, Wiktoria Szarek, Julia Wolska, Zuzanna Sobiesińska, Izabela Grabińska Zuzanna Goerke-Mroczek, Nikola Krajewska, Oliwia

Gajtkowska, Weronika Kuchczyńska, Natalia Rydzyńska, Oliwia Końpa, Klaudia Michalska, Weronika Jarmulska, Inez Wenderska, trener – Katarzyna Brózda. (rwi)

Dwunastu brodnickich medalistów otrzymało z rąk burmistrza Brodnicy Jarosława Radacza gratulacje i nagrody za wybitne wyniki sportowe. Dzięki wysiłkowi sportowców Brodnica zaistniała w takich dyscyplinach jak sztuki walki TAEKWON-DO, boks, lekkoatletyka, a nawet żużel i kitesurfing. Brodniczanie łącznie zdobyli 4 złote. W spotkaniu uczestniczył również Marek Hildebrandt radny Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomor-

skiego - sponsor MUKL Brodnica. Lista nagrodzonych medalistów Otwarte Mistrzostwa Świata w TAEKWON-DO Korea. Mistrzostwa Polski w TAEKWON-DO: Amelia Rzepecka – złoto w MŚ/ MP, Dominik Gielnik – złoto w MŚ/ MP, Kuba Banaszewski – srebro w MP. Mistrzostwa Polski Kadetów i Kadetek w Boksie: Karol Durszlewicz – srebro, Jacek Żuchowski – brąz, Jakub Nowakowski – brąz.

Drużynowe Mistrzostwa Polski 80-125 cc w Żużlu: Filip Nizgorski – Stal Toruń – srebro. Drużynowy Wicemistrz Polski 80-125cc. Mistrzostwa Polski w Lekkoatletyce – sztafeta – złoto: Dominika Małkowska, Natalia Wesołowska, Natalia Wojnowska, Martyna Mierzejewska. Mistrzostwa Polski i Puchar Polski w Kitesurfingu: Jakub Wątorowski – złoto.

(rwi)

Turniej taneczny

Walce, samby i cha-che

21 października w hali Ośrodka Sportu i Rekreacji zorganizowano VI edycję Ogólnopolskiego Turnieju Tańca Towarzyskiego Brodnica 2017. W zawodach o puchar burmistrza Brodnicy startowało blisko 150 par tanecznych z całego kraju. Do Brodnicy zjechali tancerze z Sierpca, Włocławka, Iławy, Bydgoszczy, Ostródy, Olsztyna, Torunia, Płocka, Elbląga, Pruszkowa, Poznania, Morąga, Sochaczewa, Warszawy, Rumii, Gdyni. Nie zabrakło też reprezentantów gospodarzy. W kategorii wiekowej 8-9 lat (cha-cha, walc angielski, polka, samba wystąpili: Emilia Janowska i Rafał Pesta ze Studia Tańca J&K Drobotko, a w kategorii 10-11 lat Julia Maciejewska i Rafał Pesta. Rywalizacja przebiegała w dwóch blokach tańców towarzyskich: tańce standardowe: walc angielski, tango, walc wiedeński, foxtrot, quickstep oraz kompilacje taneczne, standardy i tańce latynoamerykańskie: samba, cha-cha, rumba, paso-doble, jive. Nad organizacyjnym przebiegiem zawodów czuwała Katarzyna Miętkiewicz z BDK, a grupę oceniającą stanowili licencjonowani, międzynarodowi sędziowie. Organizatorami turnieju byli: Urząd Miejski w Brodnicy, Brodnicki Dom Kultury i Szkoła Tańca J&K Drobotko, a współorganizatorem OSiR w Brodnicy. Zawody odbywały się pod egidą Międzynarodowej Federacji Tańca Sportowego. Patronat honorowy nad imprezą objął burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz. Tekst i fot. Paweł Stanny

Ziemia Michałowska

Miejski Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Wydawca: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy

Red. naczelny: Paweł Stanny Współpracują: Jerzy Wultański, Marian Bizan, Maria Oryszczak. Adres redakcji: ul. Zamkowa 1, 87- 300 Brodnica tel. 56 49-822-47

Adres internetowy: ziemiamichalowska@wp.pl Skład: Wydawnictwo Kujawy – www.kujawy.media.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyłanych materiałów

Ludzie

12 - Przypalając papierosa, oficer Abwehry zauważył, że po przejściu kilku kroków polski więzień słabnie i aby nie upaść, oparł się o mur. Gdy podszedł zapytać co się stało, otrzymał potężny cios w brzuch, który powalił go na ziemię. Stojący w pobliżu wartownik miał mniej szczęścia. Napastnik chwycił leżący na stosie opału drąg i zanim żołnierz zdjął karabin uderzeniem w hełm zgruchotał mu kręgosłup, zabijając na miejscu. Chwila i zbieg był przy bramie. Po jej drugiej stronie nikt mu nie zagroził. Kiedy drugi wartownik oddał z wieżyczki w jego kierunku serię z karabinu maszynowego, uciekinier biegł już ulicą Jakuba Jasińskiego w Wilnie. Niemcy rzucili się w pościg. Był 8 listopada 1943 roku. Zuchwała i brawurowa ucieczka Franciszka Koprowskiego z podwórza niemieckiego więzienia stała się jedną z legend polskiego podziemia. Major Wojska Polskiego, cichociemny, specjalista od wywiadu AK przeżywał tego dnia najtrudniejsze chwile w swoim życiu. Po dostaniu się w ręce Niemców i torturach wydał adresy kolegów z podziemia, godząc się też na współpracę z Abwehrą. Wiedział, że za zdradę kolegów czeka go śmierć z rąk AK. Podjął się jednak ryzyka ucieczki i naprawy popełnionych błędów. Chciał ratować życie i honor.

Ułan z ambicjami Franciszek Koprowski urodził się 11 października 1895 roku w Birkenku (dziś Brzezinki) pod Brodnicą. Jego ojciec był rzemieślnikiem prowadzącym niewielkie gospodarstwo rolne. Rodzice chcieli, aby syn kontynuował tradycje związane z uprawą ziemi i po ukończeniu szkoły podstawowej zapisali Franciszka do szkoły ogrodniczo-rolniczej w Berlinie. Nie ukończył jej jednak wyjeżdżając po dwóch latach nauki do Stanów Zjednoczonych. Po roku wrócił do Europy i wstąpił do niemieckiego wojska, kończąc w Toruniu szkołę kawaleryjską. Podczas I wojny światowej Koprowski walczył w I. pułku ułanów bawarskich, odznaczając się na froncie zachodnim. Kiedy wojna się skończyła, przedostał się do

Archiwum tajemnic

Ocalić honor w guziku. Jego ciałem wstrząsnęły torsje, lecz przeżył. Samobójczą próbę dostrzegli jednak gestapowcy. Widząc dobrze zakamuflowaną skrytkę w guziku, nabrali podejrzeń, że aresztowany może mieć kontakty z aliantami. Sprawę przekazano Abwehrze. Tu metody przesłuchań zmieniły się. Niemcy umiejętnie sprowokowali Polaka do rozmowy w języku angielskim, czym dowiedli, że na pewno nie jest tą osobą, za którą się podaje. Chwila nieuwagi, w wyniku której udzielił odpowiedzi w języku angielskim całkowicie podłamała Koprowskiego.

Kurs spadochronowy dla Cichociemnych niepodległej Polski, wstępując do kawalerii. W czasie trwania wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku był sierżantem w 21. pułku piechoty. Już w szeregach 211. pułku ułanów uzyskał awans na wachmistrza, a potem na chorążego. Myśląc o dalszym awansie, ukończył gimnazjum na maturalnych kursach wojskowych. Swą edukację uzupełnił jeszcze w Centralnej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Przedstawione świadectwa szkolne pozwoliły mu dostać się do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, gdzie został kierownikiem wychowania fizycznego dla kursantów. Oprócz jeździectwa lubił też inne dyscypliny, pozwalające mu rozwijać kulturę fizyczną. Uprawiał pływanie, boks, lekkoatletykę, wioślarstwo, pięciobój nowoczesny i szermierkę. Wielokrotnie reprezentował barwy Wojska Polskiego na różnych zawodach. Po raz pierwszy wystartował w Czechosłowacji w 1925 roku, a już trzy lata później znalazł się w reprezentacji Polski na IX Letniej Olimpiadzie w Amsterdamie. Startując w pięcioboju nowoczesnym, zajął łącznie 34 miejsce. Znacznie lepiej poszło mu w 1930 roku w Sztokholmie, gdzie odbywały się zawody przedolimpijskie. W swym ulubionym pięcioboju zajął czwarte miejsce. W Polsce był w tej dyscyplinie bezkonkurencyjny, zdobywając w 1931 roku po raz trzeci z rzędu pierwsze miejsce.

W służbie wywiadowczej

Znak spadochroniarzy Wersja ze złotym wieńcem za skok w warunkach bojowych

nr 322, październik 2017

Wysoka sprawność fizyczna Franciszka Koprowskiego i jego doskonała znajomość języka niemieckiego nie uszły uwadze polskiemu wywiadowi wojskowemu. Po awansie na rotmistrza członkowie II Oddziału Sztabu Głównego powierzyli mu zadania w Ekspozyturze nr 3 w Bydgoszczy, a potem w Opolu. Celem jego działań były Niemcy. Kiedy wojska hitlerowskie napadły na Polskę we wrześniu 1939 roku, Franciszek Koprowski przebywał w Danii, wykonując zadania zlecone mu przez wywiad. Polski mundur włożył po-

nownie we Francji zostając w obozie rekrutacyjnym w Coetquidan dowódcą batalionu administracyjnego. Po klęsce Francji trafił do Anglii, gdzie w miejscowości Roydon szkolił polskich żołnierzy w nabywaniu umiejętności wywiadowczych i dywersyjnych. Taka praca wydawała się dla Koprowskiego zbyt stabilna, dlatego wstąpił w szeregi kandydatów przygotowywanych do walki w okupowanej Polsce. Silny, wysportowany, z łatwością przeszedł kurs cichociemnego, który obejmował m.in. skoki na spadochronie, walkę nożem i wręcz, obsługę materiałów wybuchowych i wszelkich typów broni strzeleckiej, naukę przeżycia w obcym terenie itd. Szkolenie miało na celu przygotować do walki przyszłych dowódców oddziałów partyzanckich i agentów wywiadu. W okupowanej Polsce brak było takich kadr.

W ręku wroga Po zaprzysiężeniu 29 grudnia 1942 roku i przyjęciu ps. „Dąb” Koprowski trafił do Polski w ramach operacji lotniczej „Window”, która odbyła się w nocy z 13 na 14 marca 1943 roku. Skoczkowie wylądowali ok. 20 km na wschód od Końskich. Po dotarciu do Warszawy „Dąb” uzyskał awans na majora i przydział jako kierownik wileńskiego ośrodka wywiadowczego w referacie „Wschód” na Inflanty i Wileńszczyznę. Do Wilna przybył w kwietniu 1943 roku jako reichsdeutsch Jan Zapolski zatrudniony w niemieckiej firmie budowlanej „Haus Wohnung”. Zmieniając często miejsca zamieszkania, trafił w końcu do domu swego przedwojennego kolegi. Niestety, złamał tam zasady konspiracji, zdradzając gospodyni domu, gdzie trzyma broń, pieniądze oraz złoto. Ten błąd drogo go kosztował. Został aresztowany przez gestapo. Żeby wycisnąć z niego prawdę, Niemcy bili go i przypalali mu stopy. W obliczu dalszych tortur Koprowski zdecydował się w celi zażyć truciznę, którą miał ukrytą

Po wielu namowach zdecydował się podjąć współpracę z wrogiem, wyjawiając kim jest oraz zdradzając adresy dwu cichociemnych, niedawno przybyłych do Wilna podporuczników: Stefana Jasielskiego ps. „Alf” oraz Longina Jurkiewicza ps. „Mysz”. Głównym celem Abwehry był jednak szef II Oddziału Komendy Głównej AK podpułkownik Marian Drobik – ps. „Dzięcioł”. Liczono, że przy pomocy Koprowskiego uda się go pojmać. Aby polskie podziemie nie nabrało podejrzeń, Niemcy przystali na prośbę więźnia, by opóźnić aresztowanie obu wydanych cichociemnych. Samemu Koprowskiemu dali odetchnąć. Przebrany w czystą odzież, umyty i opatrzony poprosił o chwilę spaceru na dziedzińcu więzienia.

Ucieczka Obolały i umęczony przesłuchaniami Koprowski myślał jednak wciąż przytomnie. Chodząc po podwórzu więzienia zauważył, że brama dla wpuszczenia wozów z drewnem jest tylko ledwo domknięta. Zdecydował się na ucieczkę. Wypadki potoczyły się szybko. Mimo palącego bólu w stopach dobiegł do najbliższego cmentarza i kryjąc się między nagrobkami uciekł w kierunku rzeki Wilii. Na brzegu porwał pierwszą napotkaną łódź i mimo padających zza pleców strzałów, dostał się na drugą stronę rzeki. Tu był już bardziej bezpieczny. Po dotarciu do jednego z punktów kontaktowych wyjawił, że wpadł w ręce Niemców i zdradził. Na szczęście w porę udało mu się ostrzec wydanych kolegów, którzy powiadomieni o sprawie poinformowali pozostałe punkty kontaktowe. Koprowski u swoich powoli dochodzi do siebie. Pisze szczegółowy raport o tym, co wydarzyło się, kiedy był w rękach wroga. Koledzy mu wierzą, ale o losach majora Franciszka Koprowskiego musi zdecydować Komenda Główna AK. Za zdradę grozi mu sąd i rozstrzelanie. Takie rozkazy w AK nie są wcale rzadkością. Kara śmierci wydaje się oczywista. Mija kilka dni pełnych strachu i niepewności. W końcu do Wilna przychodzi rozkaz odstawienia majora do Warszawy. Okazuje się on jednak

Major Franciszek Koprowski niewykonalny. Sytuacja staje się coraz bardziej napięta.

Bohater Wileńszczyzny O losach majora Koprowskiego decyduje ostatecznie komendant Okręgu Wileńskiego AK ppłk Aleksander Krzyżanowski „Wilk”. 18 marca 1944 roku „Dąb” został odesłany do partyzantów na Wileńszczyźnie. Co zdecydowało o decyzji pozostawienia Koprowskiego przy życiu? Czy jego duże zasługi oddane dla kraju w służbie wywiadowczej? Czy też szczerość i ogromna chęć walki? Niewykluczone, że jedno i drugie. Trafił do 3. Brygady „Szczerbiec”, a potem został dowódcą 6. Samodzielnej Brygady. Zmieniając pseudonim na „Konar”, odbudował swą nadszarpniętą reputację. Pod jego dowództwem 6. Brygada zapisała piękne karty na swym szlaku bojowym. Jednostka brała m.in. udział w wyzwoleniu Kiemieliszek, Ostrowca Szumskiego i Koleśnik. Walczyła w bitwie pod Koniawą. 22 maja 1944 roku zorganizował udaną zasadzkę na kolumnę niemieckich wojsk pod Koleśnikami. Brygada zdobyła też dwa niemieckie punkty oporu na granicy III Rzeszy. Podczas operacji wileńskiej „Ostra Brama” 6. Brygada stanowiła odwód komendanta „Wilka”. Liczbę drobniejszych bitew i potyczek stoczonych pod dowództwem majora Franciszka Koprowskiego „Konara” trudno dziś zliczyć. Pasmo zwycięstw jednostki przerwało aresztowanie dowódcy przez sowieckie NKWD 17 lipca 1944 roku. Po opuszczeniu więzienia w 1948 roku i powrocie do Polski Franciszek Koprowski pracował jako nauczyciel WF w Cieplicach Śląskich. Od 1950 roku zajmował się trenowaniem szermierzy w Wojskowym Klubie Sportowym Legia Warszawa. W 1958 przeniósł się do warszawskiej dzielnicy Zerzeń, gdzie prowadził własne, kilkuhektarowe gospodarstwo. Zmarł 2 czerwca 1967 roku i został pochowany na cmentarzu w Warszawie – Zerzniu.

Paweł Stanny Pierwodruk: Dziennik Polski. Londyn, 27 września 2008