Mleczne Agro Nr 2/2018

NR 2(6)/2017

MARZEC 2018

Sulcotrek 500 SC – pewnym krokiem do wysokich plonów.

Sulcotrek 500 SC ®

Pewnym krokiem do wysokich plonów!

Najlepszy wybór w ochronie herbicydowej kukurydzy.

NOWOŚĆ!

herbicyd

Ochrona herbicydowa w uprawie kukurydzy jest niezbędna i oczywista bez względu na to czy przeznaczeniem będzie zbiór na kiszonkę czy na ziarno. Pokrój i tempo wzrostu kukurydzy sprzyja silnej konkurencji chwastów, które wpływają na ilość zebranego plonu. Do decyzji każdego rolnika uprawiającego kukurydzę należy – w jaki sposób chce kontrolować chwasty w swojej uprawie i czy może pozwolić sobie na niepewne i niesprawdzone rozwiązania.

Sulcotrek 500 SC to najnowszy i niepowtarzalny na rynku herbicyd do powschodowego stosowania w uprawie kukurydzy. Zawiera w składzie sulkotrion (substancję z grupy trójketonów) i terbutylazynę (substancję z grupy triazyn).

Sulcotrek 500 SC dzięki wysokiej skuteczności na szerokie spektrum chwastów jest strategicznym elementem ochrony herbicydowej kukurydzy. Sulcotrek 500 SC zapewnia dużą niezależność od warunków wilgotnościowych gleby, szybki efekt chwastobójczy oraz zapobieganie wtórnemu zachwaszczeniu.

Sulcotrek 500 SC 1,5 l/ha + Nicogan 040 SC 1 l/ha

W celu osiągnięcia pełnej ochrony herbicydowej kukurydzy, ADAMA Polska w 2017 roku przeprowadziła testy polowe potwierdzające skuteczność stosowania mieszaniny zbiornikowej w terminie 4-6 liści kukurydzy: Skuteczność badanej mieszaniny zbiornikowej Sulcotrek 500 SC + Nicogan 040 SC wynosiła powyżej 90% na występujące w doświadczeniu chwasty:

10

12

13

17/32

34

z koleoptyla powstaje pierwszy liść

faza 2 liścia

faza 3 liścia

faza 7 liścia /faza 2 kolanka

faza 4 kolanka

chwastnica jednostronna

komosa biała

żółtlica drobnokwiatowa

kurzyślad polny

rdest ptasi

rdest plamisty

babka zwyczajna

gwiazdnica pospolita

fiołek polny

tasznik pospolity

samosiewy rzepaku ® zarejestrowana nazwa ADAMA Polska

ADAMA Polska Sp. z o.o. ul. Sienna 39, 00-121 Warszawa tel.: 22 395 66 66, fax: 22 395 66 67 e-mail: biuro@adama.com www.adama.com/polska

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

AKTUALNOŚCI W NUMERZE

QQ

Obora 5-gwiazdkowa

str. 4-6

Mlekpol lokomotywą gospodarki

str. 6

Na łąkach całego świata

str. 8-9

Eko pod opieką Sam azot to za mało

str. 9 str. 10-11

Czy to wina inseminatora

str. 14

Uwaga akcja porodowa

str. 16

Maszyny

str. 18

Motoryzacja

str. 19

Pogadajmy po męsku

str. 20

Krzyżówka

str. 21

Humor

str. 22

Zdjęcie na okładce: Obora Państwa Izabeli i Dariusza Ponichtera z Krupina k.Ełku Fot. Archiwum rodzinne Państwa Ponichtera

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72 Redaktor naczelny: Barbara Klem, klem@skryba.media.pl Redakcja: Marzena Bęcłowicz, Szymon Martysz DTP:

Reklama: Magdalena Pietraszko 533-379-533, Andrzej Niczyporuk 501-303-181 Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788 Agata Gizińska 792 793 882 Wydawca: Wydawnictwo Skryba Druk:

Bieldruk Białystok

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

MLECZNE AGRO

Ziemia rolna drożeje 5,8% – o tyle zdrożał w ciągu roku hektar gruntu ornego w Polsce – wynika z Indeksu Wartości Ziemi Rolnej przygotowanego przez Open Finance. 37,9 tys. zł o to przeciętna wartość hektara ziemi w Polsce pod koniec ubiegłego roku. Po wprowadzeniu ograniczeń w obrocie gruntami wzrosty cen wyraźnie spowolniły. Z zupełnie odwrotną sytuacją mamy do czynienia w Czechach, Danii na Litwie i Węgrzech, gdzie rolne parcele potrafią drożeć nawet o 10-25% w skali roku.

Dłużej z eWnioskiemPlus Do 15 czerwca został wydłużony czas na składanie wniosków o przyznanie dopłat bezpośrednich za 2018 r. Przedłużony termin dotyczy zarówno płatności bezpośrednich, jak i płatności obszarowych w ramach PROW 2014-2020 oraz PROW 2007-2013 takich jak: płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, ekologicznych, ONW, zalesieniowych oraz rolnośrodowiskowych. Do tego czasu rolnicy będą również mogli dokonywać zmian we wniosku bez narażania się na sankcje. Wg ostatnich informacji do 14 maja rolnicy złożyli prawie 700 tys. wniosków przez internet.

Dopłaty do końca czerwca 12,35 mld zł wypłaciła w ramach dopłat bezpośrednich za 2017 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ponad 9 mld zł trafiło do 1,27 mln rolników w ramach zaliczek z tytułu tych płatności. Ich wysokość to maksymalnie 70% kwoty dopłat. Pozostała część pieniędzy jest wypłacana rolnikom sukcesywnie do 30 czerwca br. Całkowita pula środków przeznaczona na płatności bezpośrednie wynosi 14,8 mld zł. zebr.

Jan Kitszel

Kierownik Biura Reklamy: Sebastian Rutkowski 503-039-455

Mlekpol z nagrodami Masło ekstra Łaciate oraz mleko Łaciate zostały wyróżnione przez handlowców prestiżowymi „Hermesami” jako wyjątkowe wyroby mleczarskie. Hermes też był wyjątkowy, bo nazwany specjalnym z okazji 25-lecia „Poradnika Handlowca”. Wyjaśnijmy, że nagrody Hermesa dla producentów żywności są przyznawane na podstawie ogólnopolskiego badania przeprowadzonego wśród detalistów – handlowców branży FMCG, reprezentujących tzw. handel „małoformatowy”. Głosowano w okresie marzec-kwiecień 2018. Badanie spotkało się z nadzwyczajnym odzewem środowiska detalistów.

BK

Młody z wykształceniem Pan, młody i z wykształceniem rolnym – tak rysuje się „głowa” podlaskiego gospodarstwa rolnego. Na czele ponad 80% gospodarstw stoi bowiem mężczyzna. Prawie co czwarty z nich nie przekroczył 40 lat, a blisko 70% ogółu ma w granicach 40-64 lat. Najwięcej młodych prowadzi gospodarstwa o powierzchni 50-100 ha (33%). Co piąty kierujący gospodarstwem o powierzchni max 2 ha miał 65 albo więcej. Kobiety kierowały mniejszymi obszarowo gospodarstwami, co najwyżej do 3 ha. Niemal połowa (47%) osób kierujących gospodarstwami rolnymi ma wykształcenie rolnicze lub kurs rolniczy. Tak było w 2016 r. – informuje Urząd Statystyczny.

Aldona Nagórka, Katarzyna Rozwadowska, Urząd Statystyczny

w B iałymstoku

3

AKTUALNOŚCI Jedna z najnowocześniejszych w Polsce

obór funkcjonuje w K rupinie , w gm.

Prostki

Obora 5-gwiazdkowa

Laureaci konkursu Bezpieczne gospodarstwo rolne. Jedni z największych dostawców Mlekpolu. Wizytówka polskiego mleczarstwa.

Zapraszamy Czytelników do Krupina koło Ełku, do gospodarstwa Izabeli i Dariusza Ponichtera.

Pan Darek gospodarzy z żoną i córeczką Wiktorią, wciąż podkreślając rangę słów: gospodarstwo rodzinne. Przejęli je całkiem niedawno, po rodzicach – Annie i Krzysztofie, którzy od dawna prowadzili średnie gospodarstwo.

– Większa przygoda zaczęła się w 1997 r. – opowiada pan Darek. – Wtedy zadecydowaliśmy o budowie pierwszej obory. Wznieśliśmy budynek stanowiskowy na 50 sztuk dojnych.

Pod względem wyposażenia, była to wtedy jedna z najnowocześniejszych obór w kraju.

Sprzęt w postaci m.in.: dojarki przewodowej sprowadzonej specjalnie dla nas ze Szwecji, wyciągu obornika i zbiornika na mleko dostarczył dzisiejszy DeLaval, wtedy firma nazywała się Alfa Laval. Był to hit techniki jak na tamte lata. Wtedy też rozpocząłem naukę w Technikum Rolniczym w Ełku, z myślą że w przyszłości będę kontynuował pracę rodziców.

Prowadziliśmy to gospodarstwo, stopniowo zwiększając je i rozwijając, dokupywaliśmy sprzęt i przybywało ziemi.

W 2003 r. ukończył technikum rolnicze obecnie ZS Nr 5 w Ełku oraz uzyskał tytuł „Technik roku `2003” za najlepszą pracę dyplomową w kraju, co dawało mu wolne wejście na wszystkie uczelnie w kraju. Wybrał wydział agronomii i agrobiznesu SGGW w Warszawie, który ukończyłem z tytułem inżyniera. Po studiach, miał już pomysł mocnego rozwoju gospodarstwa. W 2009 r. ożenił się. Wraz z żoną Izabelą przejęli po rodzicach część gospodarstwa, skorzystali z premii Młody Rolnik. Ale po głowie nieustannie chodził pomysł, aby zrobić coś jeszcze fajniejszego i aby to przyniosło korzyści.

– Trzy lata temu zapadła decyzja wybudowania obory w najlepszym stylu, jaki obecnie jest dostępny w rolnictwie – opowiada.

Co tam obory! W Krupinie powstał cały kompleks zabudowań, od wychowu małych cieląt – do krów dojnych, z silosami na pasze i stodołą do składowania siana.

Ale po kolei... Skupmy się najpierw na głównym obiekcie. Obiekt w rzucie 42x48 m, hala z boku budynku. Obora wolnostanowiskowa na rusztach. Mieści 146 legowisk, przeznaczonych wyłącznie dla krów dojnych. Wewnątrz najnowocześniejszy sprzęt: wentylacją sterują automatyczne kurtyny i osiem wentylatorów sterowanych z tzw. pogodynki.

Wszystko po to, by krowy miały odpowiedni 4

||

Dariusz Ponichtera, właściciel jednej z najnowocześniejszych obór w kraju. Można śmiało powiedzieć, rolnik z zawodu i pasji. A do tego... delegat do Rady Nadzorczej SM „Mlekpol”. – Niemal na naszych oczach Mlekpol z malutkiej spółdzielni stał się światowym gigantem. Jestem zadowolony z naszej wieloletniej współpracy. Nie mogę na ten temat powiedzieć ani jednego złego słowa. Chcę się trochę bardziej zaangażować w tę „znajomość” (uśmiech). Myślę, że w Spółdzielni potrzebni są młodzi ludzie ze „świeżym” spojrzeniem, choć cenię i szanuję kadrę z doświadczeniem. Może młodzieńczym okiem pokażę coś nowego? Wybory już w czerwcu.

mikroklimat. Dodatkowo innowacyjne okna poliwęglanowe, które zwiększają dostęp światła. To również poprawia dobrostan zwierząt.

Obiekt 5-gwiazdkowy – jak ocenia właściciel.

No i gwóźdź programu.... hala udojowa bok w bok 2x10 stanowisk. Najnowocześniejsza hala w Polsce, sprowadzona ze Stanów Zjednoczonych. Hala wyposażona jest we wszystkie niezbędne elementy do prowadzenia doju. Komputerowy system zarządzania stadem Delpro monitoruje kompleksowo dój krów. Wykrywa wszystkie zmiany w mleku, które są niekorzystne do skupu i rejestruje dane. W zlewni mleka obok – zbiornik DXCR pojemności 12 tys. litrów, bo wydajność stada to ponad 9 tys. l.

– Hala jest zabudowana, zamontowano osłony na automatyce górnej i dolnej – opowiada Wojciech Konopko z firmy DeLaval. – Bardzo dokładne mierniki mleka MM27 BC są zatwierdzone przez organizację ICAR, mają też możliwość pobierania próbek mleka w czasie doju, oznaczenia przewodności elektrycznej mleka oraz wykrycie zmiany barwy mleka np. wykrycie krwi w mleku. Pompa podciśnienia z falownikiem jest energooszczędna i cicha. DeLaval wyposażył oborę ponadto

w: mieszacze powietrza DDF 1200P – 8 szt., jest to nowy typ mieszaczy z automatycznym sterowaniem w zależności od temperatury w oborze, czochradła dla krów oraz komfortowe materace na legowiska M40R. Jeszcze trochę informacji technicznych. „Preconowskie” prefabrykowane ściany boczne są w wersji z posypką z kamyka, ocieplone styropianem wewnętrznym. Wyżej mamy kurtyny o wysokości 1,4 m, czyli cała ściana klaruje się na 3,2 m. W kalenicy budynek ma 9,5 m.

Konstrukcja stalowa ocynkowana ogniowo.

Budynek jest pokryty płytą warstwową 8 cm z pleksą od spodu, w celu zabezpieczenia przed agresywnym środowiskiem. Legowiska prefabrykowane, ruszta również „preconowskie”. Wygrodzenia ocynkowane ogniowo. Korytarz paszowy zacierany ze specjalną posypką z całej powierzchni. Murki paszowe pokryte atestowaną żywicą. W części górnej znajdują się pomieszczenia socjalne i biuro. Budynek jest tak zaplanowany, że w przyszłości można rozebrać tylne ściany i przedłużyć o kolejne metry bez narażania się na duże koszty.

C.D. NA STR. 6

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

5

AKTUALNOŚCI – Jestem zadowoTu jest miejsce, by zadać pytanie, które aż lony z inwestycji, jak ciśnie się na usta: czemu nie robot udojowy? i z amontowanych – Kiedy studiowałem roboty były pokazy- systemów – dopowane nam jako nowości – odpowiada pan wiada gospodar z.

Darek. – Podczas praktyk mogłem porów- – W inne bajery nie nać i hale i roboty. Mając halę, „odpalam” ją, chcę się bawić. Uwadoję dwie godziny i dwadzieścia minut, za- żam, że automatyka mykam i mam czas wolny. Mówią, że roboty ma granice. Są sytudoją całą dobę bez nadzoru. Nie łudźmy się, acje, gdzie potrzebże zostawimy zwierzęta bez opieki na całą na jest kontrola oka dobę. Zawsze ktoś musi być. Wolę stworzyć ludzkiego, a za takie sobie warunki, że jestem przy doju i wiem ile uważam np. komtrwa i że szybko skończę. puterowe sto łówTak nowoczesna obora jest wyposażona ki przygotowujące Cały kompleks oborowy pomieści ponad 300 sztuk bydła. W tej chwili stado w sprzęt odpowiedni do jej gabarytów. Jest pasze. Na to się nie Państwa Ponichtera to 200 krów dojnych, 20 jałówek wysokocielnych, 40 to przede wszystkim wóz paszowy o pojem- zdecyduję. Automajałówek do 14 miesięcy i 20 cieląt. ności 20 tys. msześć. W oborze jest przygo- tyka tak i owszem, ale towanych pięć stacji paszowych, by krowy do pewnego momentu. do starej obory, gdzie zaczyna się ich „przedNowa obora jest połączona ze starą. W łącz- szkole, szkoła podstawowa, gimnazjum (tak... nie musiały rywalizować o dostęp do niej.

Wnętrze obory podzieliliśmy na cztery grupy niku znajdują się kojczyki dla cieląt tzw. żło- tu sprawdza się stary system oświatowy – produkcyjne, każda ma dostęp do czochradła. bek. Później są one przetransportowywane uśmiech), średnia” itd. Kiedy jałówki osiągają wiek zacieleniowy, są przesiedlane do nowowybudowanego cielętnika, gdzie mają stały dostęp do pastewnika. A terenów rekreacyjnych mają dużo, bo gospodarstwo to 15 ha w obrębie działkowym (cały areał to ponad 110 ha).

– Łąka i słońce (witamina D) dobrze wpływają na kościec – mówi gospodarz. – To ważne, aby zwierzęta przebywały na świeżym powietrzu zanim na resztę życia zamkniemy je w oborze. To procentuje w przyszłości. Ważne jest również to, że obecnie stado reproduGłówny „mebel” w nowej oborze – hala udojowa P2100 2x10 zapewnia szybki dój i szybkie wyjście krów kujemy już tylko z własnej hodowli.

C.D. ZE STR. 4

||

||

Barbara Klem

z hali. – Jesteśmy z niej bardzo zadowoleni – ocenia Dariusz Ponichtera. – Dój zajmuje 2,3 godz. Tyle

Fot. Archiwum

czasu doiliśmy kiedyś dojarką 50 sztuk.

rodzinne

Państwa Ponichtera

Mlekpol lokomotywą gospodarki Za utrzymywanie najwyższej jakości i bezpieczeństwa produktów, Spółdzielnia Mleczarska „Mlekpol” z Grajewa otrzymała prestiżowy tytuł Lokomotywy Polskiej Gospodarki 2017, w kategorii przemysł spożywczy.

Prior y tetem Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” jest utrzymanie najwyższej jakości i bezpieczeństwa swoich wyrobów. Spółdzielnia została doceniona za wysokie standardy. To kolejne potwierdzenie, że strategia Mlekpolu jest słuszna. Konsument jest najważniejszy. To dla jego bezpieczeństwa Mlekpol utrzymuje restrykcyjne procedury produkcji wyrobów. Współpracuje z najlepszymi dostawcami bezpiecznych opakowań. Począwszy od pozyskania surowca, po dostarczenie produktów do sklepów, 6

dba o wymaganą dla wrażliwych z natury wyrobów mleczarskich, dystrybucję.

Tytuł Lokomotywy Polskiej Gospodarki otrzymują przedsiębiorstwa, które wyróżniają się na rodzimym rynku. Napędzają rozwój nie tylko swoich branż, ale także służą przykładem innym sektorom gospodarki. Wyróżniono firmy, dzięki którym polski produkt znany jest nie tylko w kraju, ale i za granicą. Organizatorem plebiscytu jest redakcja miesięcznika gospodarczo-biznesowego Home&Market.

Wyboru dokonała redakcja pisma, na podstawie analizy dostępnych wyników finansowych firm, przeglądu dostępnych informacji na temat aktywności, planów i bieżącej działalności firm z poszczególnych branż. oprac.

BK

Fot. Mlekpol

Małgorzata Cebelińska, dyrektor handlu SM Mlekpol:

W pierwszym kwartale br. Mlekpol wysłał do Chin rekordową ilość mleka UHT – ponad 400 kontenerów. Łaciate jest w Chinach trzecim najpopularniejszym importowanym mlekiem, zaraz po niemieckim i australijskim. Zostało wyróżnione w rankingu na najchętniej kupowane importowane mleko UHT na największej chińskiej platformie pod względem sprzedaży produktów mleczarskich, posiadającej w swoim udziale 57% rynku e-commerce, w tym segmencie. Mleko z Mlekpolu dostępne jest już na ośmiu chińskich platformach internetowych. Ma własną stronę promocyjną w aplikacji WeChat.

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

7

AKTUALNOŚCI

Nowa

fabryka

SaMasz

w Zabłudowie pozwoli spółce podwoić produkcję

Na łąkach

całego świata

||

Jak podkreślał podczas uroczystości otwarcia właściciel i prezes Samasz-u Antoni Stolarski, jeszcze dwadzieścia miesięcy temu, na terenie, gdzie dziś stoi fabryka

były puste pola.

Jedna z największych inwestycji na Podlasiu, jedna z najnowocześniejszych fabryk maszyn rolniczych i komunalnych w Polsce – nowa fabryka Samasz w Zabłudowie – już po oficjalnym otwarciu. To obiekt klasy premium, który z czasem pozwoli firmie podwoić lub nawet potroić produkcję.

Piątek, 13 kwietnia br., to szczęśliwa data dla Samaszu. W tym dniu firma celebrowała otwarcie nowej fabryki w Zabłudowie. A kogoż nie było na tej uroczystości. Zdziwieni frekwencją byli nawet sami gospodarze. Oczywiście, zdziwieni pozytywnie. Bo witali przez trzy kwadranse – serio (uśmiech) – ponad 400 gości, m.in. przedstawicieli ministerstwa, agencji rządowych, władz wojewódzkich, miejskich, samorządowych, kościelnych, władz wyższych uczelni i szkół, sektora bankowego, organizacji okołobiznesowych, przedsiębiorców z regionu, mediów oraz – oczywiście i z naciskiem – rolników. W ceremonii udział brali dilerzy polscy i zagraniczni, którzy przybyli m.in. z Niemiec, Rosji, Chile, Kanady, USA, Czech, Węgier, Grecji, Włoch, Holandii, Anglii, Hiszpanii, Francji, Norwegii, Finlandii, Islandii, Danii, Łotwy, Litwy i Ukrainy. Samasz gościł także dostawców, kooperantów oraz przyjaciół firmy.

Urocz ystość otwarcia rozpoczęła się od przywitania gości przez Antoniego Stolarskiego, prezesa zarządu Samasz i przecięcia wstęgi przed wejściem głównym w towarzystwie rodziny, przedstawicieli władz 8

wojewódzkich, samorządowych i uczelnianych oraz gościa honorowego – Hansa-Petera Fricke, właściciela Fricke-Gruppe.

Następnie uroczystość przeniosła się do hali magazynu części zamiennych, gdzie odbyła się główna prezentacja. Najistotniejsze – dla naszych Czytelników – kwestie przedstwili Karol Wdziękoński – dyrektor sprzedaży i marketingu oraz Leszek Szulc – dyrektor ds. technicznych i produkcji.

– Jesteśmy dziś świadkami milowego kroku, którego dokonuje nasza firma – zaczął pan Karol. – Kroku, który jest ukoronowaniem naszej dotychczasowej pracy, a jednocześnie początkiem jeszcze bardziej dynamicznego rozwoju spółki. Efektem 34 lat istnienia Samaszu jest niewątpliwie inwestycja, ale stworzyliśmy silną markę, której maszyny pracują dziś na łąkach całego świata. Markę, która awansowała do światowej czołówki producentów maszyn.

Markę, która bez kompleksów konkuruje z najsilniejszymi producentami na świecie.

Następnie w krótkiej prezentacji zobaczyliśmy, jak wygląda działalność Samaszu „od kuchni”. Wynotowaliśmy z niej kilka

ważnych danych. Otóż roczna produkcja firmy to ok. 8 tys maszyn. W ofercie znajduje się ponad 300 modeli różnych maszyn, najważniejsze to kosiarki dyskowe, przetrząsacze i zgrabiarki – czyli maszyny do zbioru zielonek. Drugą „siłą” Samaszu są maszyny komunalne: ramiona wysięgnikowe i kosiarki bijakowe. Trzecią, rozwijają od ośmiu lat, sprzęt do zimowego utrzymania dróg, przede wszystkim pługi odśnieżne. W każdej z tych trzech linii Samasz jest niekwestionowanym liderem. Ma ponad 50% udział w rynku krajowym. Obecny jest na całym świecie. Dla dwóch kluczowych rynków otworzył spółki zależne: Samasz Rosja i Samasz North America LCC. Podczas spotkania Ekscelencja Ks. Arcybiskup dr Tadeusz Wojda oraz Proboszcz Ks. Mirosław Tomaszewski dokonali poświęcenia fabryki. Odczytano także list gratulacyjny od Jadwigi Emilewicz, Minister Przedsiębiorczości i Technologii. Nie zabrakło przemówień gości, życzeń, wręczania okolicznościowych nagród i upominków.

– Jesteście perłą na gospodarczej mapie województwa – mówił Jerzy Leszczyński, MLECZNE AGRO

AKTUALNOŚCI

||

SaMasz kupił w Zabłudowie 26 ha pola. Pod samą fabrykę wykorzystano 13 ha. Budynki i hale zajmują ok. 3,8 ha, a drogi i place utwardzone – ok. 6,6 ha. Obecnie pracuje tu 750 osób, docelowo zakład może zatrudnić niemal drugie tyle.

marszałek województwa. – Stanowicie znakomitą promocję, dajecie wspaniały przykład dobrej współpracy pomiędzy biznesem i samorządem.

Jerzy Leszczyński uchylił rąbka tajemnicy: Jeszcze tego nie wiecie, bo wyniki konkursu Nagroda Podlaska Marka będą prezentowane podczas Gali. Ale już dziś mogę powiedzieć, że jesteście Podlaską Marką Roku 2017.

Ważnym punktem uroczystości była możliwość zwiedzania wszystkich hal produkcyjno-magazynowych. A nowa fabryka to nie tylko większa przestrzeń, to również nowoczesne technologie. Pierwszym sztandarowym

procesem, jaki został tu uruchomiony, jest w pełni zautomatyzowana linia malarska z chemicznym przygotowaniem powierzchni – fosforanowanie cynkowe, malowaniem kataforetycznym – KTL oraz automatyczną proszkową kabiną malarską. Kolejnymi inwestycjami w nowej fabryce będą zautomatyzowane magazyny blach, połączone bezpośrednio z laserami oraz automatyczne magazyny prętów i profili. Część biurowa także jest już w pełni wyposażona, z uwzględnieniem zaplecza na przyszły rozwój.

Oprócz fabr yki na terenie kompleksu wybudowany został nowoczesny Ośrodek

Badawczo Rozwojowy. Fabr yka posiada własne ujęcie wody ze stacją uzdatniania i oczyszczalnię ścieków o przepustowości 52 m3/dobę. Elektromontaż Wschód wykonał i uruchomił trafostację o mocy 5 MW dedykowaną specjalnie dla fabryki.

Obecne jej obciążenie – 1,2 MW. Inwestycja „wymusiła” budowę linii energetycznej SN na trasie Białystok – Zabłudów o długości 19 km.

Poniesione koszty na budowę i wyposażenie to 105 mln zł.

Tekst: Barbara Klem

Fot. Podlaskie Agro, Samasz

Powstała Krajowa Rada Rolnictwa Ekologicznego

Eko pod opieką Kompleksowe dbanie o rozwój polskiego rolnictwa ekologicznego – tym zajmować się będzie Krajowa Rada Rolnictwa Ekologicznego powołana przy Krajowej Izbie Gospodarczej.

Pierwsze spotkanie organizacji odbyło się pod koniec stycznia br. Jej przewodniczącym został ekspert od ekologii, prof. Jerzy Szymona z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Rynek żywności ekologicznej rozwija się w Polsce dynamicznie. Z raportu o stanie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2015-2016 wynika, że liczba gospodarstw ekologicznych w Polsce zwiększyła się z 3,7 MLECZNE AGRO

tys. w 2004 r. do ponad 22,4 tys. w 2016 r.

Jednak w porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej, Polska jest wciąż rynkiem w początkowej fazie rozwoju. Wciąż problemem jest także brak polskich sieci sklepów, oferujących produkty rolnictwa ekologicznego na większą skalę. Choć zainteresowanie eko-produktami w naszym kraju rośnie, to sieci handlowe nie kupują polskich produktów. 80% sprzedawanej żywności eko nie pochodzi z Polski.

– Promujemy polską żywość na wielu rynkach zagranicznych i widać, że jest bardzo duże zainteresowanie produktami ekologicznymi z Polski – powiedział podczas spotkania prezes Krajowej Izby Gospodarczej (KIG) Andrzej Arendarski.

Aby Polska była konkurencyjna na rynku żywności ekologicznej potrzebne są narzędzia, które skutecznie będą uniemożliwiały liberalizację zasad rolnictwa ekologicznego. Chodzi m.in. o niedopuszczenie do obecności zanieczyszczeń w produktach ekologicznych, gdyż ich obecność może dyskwalifikować takie produkty – a to czystość produktu jest wyznacznikiem produkcji ekologicznej. Rada ustaliła, że warunkiem koniecznym trwałego rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce jest nie tylko wsparcie państwa i jednolite przepisy regulujące certyfikację, ale także silne organizacje rolników ekologicznych. oprac.

BK

9

UPRAWA

Zbilansowane

nawożenie użytków zielonych

Sam azot, to za mało Użytki zielone są nieodłącznym elementem gospodarstw nastawionych na produkcję mleka. Chcąc pozyskać z nich odpowiednią ilość dobrej jakościowo paszy nie możemy zapomnieć o zbilansowanym i racjonalnym nawożeniu.

Nie ulega wątpliwości, że najważniejszym czynnikiem plonotwórczym – także w przypadku traw pastewnych – jest azot (N). Wpływa on przede wszystkim na zawartość białka w runi. Do wyprodukowania 20–30 kg mleka dziennie w paszy powinno być ok. 16,5%–20% białka surowego, co odpowiada 2,65–3,2% N w suchej masie (s.m.). Azot wpływa także na dynamikę wzrostu runi i jej potencjał plonowania.

Sam ten pierwiastek nie zdziała jednak cudów.

Jego efekt plonotwórczy ujawni się w pełni dopiero przy odpowiednim zaopatrzeniu runi w potas i fosfor. Fosfor (P) współdziała z wieloma pierwiastkami, lecz dla produkcji pasz, a ściślej plonu runi, najważniejsze są relacje z azotem. Natomiast dla jakości żywieniowej paszy – relacje z wapniem. Dla przeżuwaczy podstawowym źródłem fosforu są użytki zielone. Z kolei w przypadku potasu (K) warto wiedzieć, że jego nadmiar w paszy zmniejsza efektywność pobrania magnezu, a w konsekwencji może być także przyczyną tzw. tężyczki pastwiskowej. W tym kontekście bardzo ważne jest zadbanie o odpowiednią zawartość magnezu w runi, m.in. przez zastosowanie wapna magnezowego.

Dbają o jakość paszy

Magnez (Mg) jest niezbędnym pierwiastkiem dla traw i roślin motylkowatych, ponieważ decyduje m.in. o pobraniu azotu i przetworzeniu go w plon. Bierze również udział w fotosyntezie oraz odpowiada za transport asymilatów.

Na wiosnę jego zawartość w runi jest mała, a zatem trzeba go dostarczyć w nawozach. Później, w kolejnych odrostach, jego ilość wzrasta.

Zwierzęta jednak nie akumulują Mg w nadmiarze, dlatego też mają wysokie zapotrzebowanie 10

bieżące na ten składnik w paszy. Dobra jakościowo pasza powinna zawierać ok. 0,2% s.m. magnezu. Na jego zawartość ma wpływ poziom nawożenia potasem, który jest antagonistą magnezu. Wiosną ruń gromadzi szybciej azot (białko) niż magnez, a jednocześnie rośliny efektywniej pobierają potas, którego nadmiar w stosunku do magnezu jest fizjologicznie niepożądany dla zwierząt, ponieważ wywołuje wspomnianą wcześniej tzw. tężyczkę pastwiskową. Jej skutkiem jest obniżenie wydajności mleka, a w skrajnych wypadkach choroba może prowadzić do padnięć.

Kolejnym ważnym pierwiastkiem w żywieniu zwierząt jest wapń, który stanowi 1,2–1,5% masy żywej ciała zwierzęcia. Zapotrzebowanie zwierząt na wapń wynika z konieczności utrzymania jego stałej koncentracji w płynach ustrojowych, aby zapewnić wzrost kości i produkcję mleka. Głównym źródłem wapnia dla przeżuwaczy są pasze objętościowe. Krowa w pełnej laktacji powinna pobierać w 1 kg paszy (s.m.) 7 – 8,5 g Ca, a tuż po wycieleniu nawet 11 g Ca/kg s.m. Zawartość wapnia w trawach wynosi 0,1–0,6% s.m., a w roślinach motylkowatych jest go przynajmniej dwa razy więcej. Czynnikiem regulującym jego zawartość w runi zbiorowisk trawiastych jest również wapnowanie.

Siarka (S) w organizmie występuje w białkach, będąc składnikiem aminokwasów – cysteiny i metioniny. Wchodzi także w skład bardzo ważnych witamin – biotyny i tiaminy, a także hormonów – m.in. insuliny. Zapotrzebowanie zwierząt na siarkę wynosi ok. 0,2% s.m. paszy. W trawach jej zawartość wynosi ok. 0,1–0,2% s.m., a w roślinach motylkowatych ok. 0,25% s.m. Przy niedoborze siarki

w trawach zmniejsza się także potencjał pobierania azotu, co skutkuje zahamowaniem ich wzrostu, a w roślinach motylkowatych zakłóca wzrost brodawek korzeniowych. Optymalne zaopatrzenie w siarkę jest szczególnie istotne na użytkach nawożonych intensywnie azotem.

Mikroelementy niezbędne dla traw i zwierząt

Ruń użytków zielonych, podobnie jak i uprawy towarowe – zboża, rzepak, buraki cukrowe czy ziemniaki – potrzebuje także mikroelementów.

Praktycznie nie stosuje się już obornika na użytki zielone, który jest cennym ich źródłem. Dlatego najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest dostarczenie ich w formie nawozów dolistnych, zawierających mikroelementy w postaci szybko przyswajalnych przez rośliny chelatów. Zabieg ten powinien stać się standardem, podobnie jak w przypadku upraw towarowych. Dla użytków zielonych najważniejszymi mikroelementami są: żelazo (Fe), mangan (Mn), cynk (Zn), miedź (Cu) oraz molibden (Mo). Żelazo jest niezbędnym mikroskładnikiem w procesie fotosyntezy i oddychania, ale także w tworzeniu chlorofilu (zielony barwnik).

Bierze także udział w wiązaniu wolnego azotu i redukcji azotanów, wpływa także na tempo syntezy białek. Nie tylko rośliny potrzebują żelaza, ale także zwierzęta – jest ono składnikiem hemoglobiny białka niezbędnego w transporcie i gromadzeniu tlenu w tkankach. Wprawdzie gleby organiczne są naturalnie bardziej zasobne w przyswajalne żelazo niż mineralne, jednak nie zawsze przekłada się to na zawartość tego składnika w runi. Jego zawartość w runi trawiastej ulega znacznym wahaniom i może wynosić od ok. 110–120 mg/kg s.m.

MLECZNE AGRO

UPRAWA na glebach mineralnych do 80–150 mg/kg s.m na glebach organicznych (torfowo-murszowych). Zakłóceń w pobieraniu żelaza można się spodziewać na glebach świeżo wapnowanych lub o odczynie zasadowym.

Niezwykle istotnym mikroskładnikiem z punktu widzenia chociażby zwiększenia odporności roślin na stresy wywołane np. przez patogeny czy stres wodny, jest mangan, który stymuluje wzrost korzeni bocznych. Jest on także aktywatorem wielu enzymów i hormonów, bierze także udział w fotosyntezie i syntezie białek. Podobnie zresztą u zwierząt, u których odpowiedzialny jest m.in. za enzymatyczną regulację metabolizmu węglowodanów i tłuszczów, ale także za procesy formowania się kośćca. Jego zawartość w trawach czy runi motylkowato-trawiastej ulega silnym wahaniom, w zakresie od 50 do 160 mg/kg s.m. w zależności od gatunku roślin, typu i odczynu gleby (mniej na glebach mineralnych lub o odczynie zasadowym) oraz warunków wilgotnościowych.

Z kolei cynk jest składnikiem posiadającym ok. 300 enzymów niezbędnych w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. U zwierząt jego niedobór powoduje zmniejszenie apetytu, mniejsze pobieranie paszy, co w konsekwencji prowadzi do spadku produkcji mleka czy mniejszych przyrostów. U roślin cynk również aktywuje wiele enzymów, bierze udział w metabolizmie azotowym i w syntezie białek oraz kontroluje fotosyntezę. Zawartość tego składnika w runi motylkowato-trawiastej waha się od 30 do 50 mg/kg s.m. Nawożenie azotem stymuluje pobieranie i zwiększa zawartość cynku w runi. Zarówno trawy pastewne, jak i rośliny motylkowate, rosnące na glebie mineralnej pobierają więcej tego składnika niż z gleby torfowo-murszowej.

Równie ważnym mikroskładnikiem dla roślin jest miedź, która aktywuje wiele enzymów

niezbędnych w fotosyntezie czy syntezie białek.

Jest także niezbędna do aktywacji procesów kontrolujących stresy biotyczne i abiotyczne.

U zwierząt aktywuje m.in. enzymy łańcucha oddechowego i bierze udział w tworzeniu warstwy tkanek osłonowych centralnego układu nerwowego. Trawy z reguły akumulują mniej miedzi niż rośliny motylkowate. Generalnie wartości te są nieznaczne i oscylują w zakresie 4–6 mg/kg s.m., podczas gdy przeżuwacze potrzebują w paszy przynajmniej 11 mg/kg s.m.

Zbilansowane nawożenie uż y tków zielonych

Oprócz podstawowego nawożenia przedsiewnego (zakładanie użytków zielonych) i pogłównego (azot, fosfor, potas, siarka, magnez, regularne wapnowanie) ruń powinniśmy wspomagać zabiegami dolistnymi. Dzięki temu uzyskujemy dobrą jakościowo paszę objętościową o zbilansowanym składzie, zawierającą zarówno komplet makro, jak i mikroelementów.

W odpowiedzi na potrzebę nawożenia wysokowydajnych użytków zielonych na rynku pojawiła się nowość – nawóz Adob Mikro Trawa. Nawóz ten został specjalnie skomponowany pod potrzeby roślinności łąkowej oraz zwierząt. Oprócz podstawowych składników NPK (10:10:10), zawiera także magnez (Mg) i siarkę (S) oraz niezbędne mikroelementy: mangan (Mn), miedź (Cu), cynk (Zn), żelazo (Fe), molibden Mo. Mikroelementy w nawozie są w 100% schelatowane, w związku z czym są szybko i łatwo przyswajalne przez rośliny. Dzięki temu w efektywny sposób zostają wprowadzone do łańcucha pokarmowego: roślina – zwierzę –człowiek. Przyswajalność tak zastosowanych mikroelementów jest zdecydowanie większa niż przy sztucznej suplementacji zwierząt mikroelementami.

Tekst

i fot .

Michał Kochański, Adob

||

Dzięki podstawowym zabiegom nawożenia przedsiewnego i pogłównego oraz wspomaganiu użytków zielonych zabiegami dolistnymi uzyskamy dobrą jakościowo paszę objętościową.

MLECZNE AGRO

11

HODOWLA

Liczba dni

ilkadziesiąt lat temu, Do najważniejszych z nich zawykazuje dużo większą liczyć można: okres międzyciąć na najmniejsze na- żowy (liczba dni), okres międzyskonałości utrzymania wycieleniowy (liczba dni), procent ym, jest bardziej nara- skuteczności pierwszego zabiegu Analiza wskaźników rozrodu – ważnych elementów w monitorowaniu stada krów zelkie zaburzenia, któ- inseminacyjnego krów i jałówek, y negatywnie odbijają a także liczba zużytych porcji naodzie krów. sienia na jedną ciążę u krów i jałónny pozostaje fakt, że wek. Należy pamiętać, że wskaźacja, a tym samym pro- niki te są ze sobą ściśle powiązane. eka, musi być poprzeBadania w stadach żą samicy, a ta z kolei Obecnie praca związana z przygotowaniem pasz, karmieniem zwierząt, usuwaniem obornika oraz pozyskiwaniem mleka stała się coraz zainicjowana zapłodObok przedstawione zostały rzebardziej zmechanizowana.

Postęp, jakijedenaobserwujemy w tych dziedzinach oraz w doskonaleniu cech genetycznych bydła, jest ogromny. czywiste analizy dotyczące Numer stada stu stad krów będących w tej samej kces zależy organizacji. Każde z nich liczyło Współcześnie krowa produkuje mleka elu czynników od 80 do 500 sztuk więcej bydła mleczneProcent skuteczności pierwszego zabiegu inseminacyjne wykoów mających wpływ na go. niż kilkadziesiąt lat Zabiegi temu, przez co wykazuje rozrodzie krów mlecz- nywał ten sam pracownik, co oznadużo większą wrażliwość na najmniejsze nawet wiele. Do najważniej- cza, że jakość nasienia i sprzętu niedoskonałości utrzymania i tym samym jest oraz sprawność inseminatora były h można zaliczyć: w zaburzenia, przypadku wszystia hodowcy: bardziej narażonaidentyczne na wszelkie które cja i warunki zoohigie- kich grup krów i jałówek.

ży pamiętać, że każdy z wymienionych wyżej elementów jest istotny. Problemy z płodnością krów są zazwyczaj złożone i tylko kompleksowe działania, obejmujące jednocześnie wszystkie te zagadnienia, przyniosą oczekiwane efekty.

Należy przede wszystkim uwzględnić indywidualne potrzeby stada i na tej podstawie zapewnić odpowiednie warunki żywieniowe, środowiskowe i organizacyjne.

Analiza wskaźników rozrodu pozwala hodowcy w sposób obiektywny i rzetelny monitorować stado.

Wskaźniki rozrodu

Do najważniejszych wskaźników rozrodu zaliczyć można: okres międzyciążowy (liczba dni), okres międzywycieleniowy (liczba dni), procent skuteczności pierwszego zabiegu inseminacyjnego krów i jałówek, a także ilość 14

Numer stada

Liczba zużytych porcji nasienia

Liczba zużytych porcji nasienia na skuteczne zacielenie

Numer stada

Procent krów skutecznie pokrytych (> – 3 porcji nasienia) % krów skutecznie pokrytych

z reguły negatywnie odbijają się na rozrodzie

wyniki utrzymania, krów. Niezmiennym pozostaje fakt, że każda e (wyjątkowo istotne Analizując powyższe dane możlaktacja, a tym samym produkcja mleka, musi e okołoporodowym) na stwierdzić znaczne różnice byćzdrowia poprzedzona samicy, a ta z kolei musi cja stanu i ob- wciążą skuteczności zabiegów insemiui, nacyjnych.

Wyniki wskazują takbyć zainicjowana skutecznym zapłodnieniem. wanie chorób zakaźnych. że na dużo większą skuteczność ia inseminatora: inseminacji w grupach jałówek na informacja w porównaniu z grupami krów.

Sukceszebrana zależy od wielu czynników wcy – wiek samicy, datamających Wiedza uzyskana dzięki analizie Czynników, wpływ na sukces w roznia, czas wystąpienia wskaźników, pozwala na trafną ocerodzie krów jestwwiele. ności porodowe, itd.,mlecznych, nę sytuacji stadzieDo najważoraz wyciągstanu niejszych fizjologicznego nięcie wniosków z nich można zaliczyć: z ewentualnych ogólne i rektalne), Działalność hodowcy: konania1. zabiegu, QQ pielęgnacja i warunki wanie z nasieniem, Fakt, żezoohigieniczne zabiegi inseminacyjne ość manualna podczas (wyjątkowo były wykonywane tę samą QQ żywienie istotneprzez w okresie wania zabiegu, osobę, wyklucza błędy w techokołoporodowym) zabiegu. nice inseminacji, jako przyczya firmy2. inseminacyjnej: Inseminacja: nę problemów w stadach o gori genetyczne, szych współczynnikach rozrodu.

QQ jakość nasienia asienia.

Dominujący wpływ na zróżQ badanie rektalne krowywyników miały więc, o dobrychQwyników roznicowanie ży pamiętać, że każdy informacja poza wiekiem samic, działania QQ dokładna przekazana przez onych wyżej elementów hodowcy, w szczególności żyhodowcę – data wycielenia, wiek sami. Przyczyny problemów wienie oraz środowisko – sycią krów sący, zazwyczaj utrzymania krów. trudności stem porodowe, czas wystąpieylko działania obejmunia rui, itd. cześnie wszystkie te zaQQoczekiwane higiena zabiegu przyniosą niepowodzeń w rozrodzie bydła leży przede wszystkim mlecznego.

Stały, systematyczny QQ czas wykonania zabiegu ć indywidualne potrzeby nadzór umożliwia szybkie wyeliQQ postępowanie z nasieniem tej podstawie zapewnić minowanie lub zminimalizowanie QQżywieniowe, ie warunki wielu nieprawidłowości i dzięki czynniki genetyczne we i organizacyjne. temu pozwala utrzymać płodność 3. Choroby zakaźne wskaźników rozrodu po- krów na dobrym poziomie.

4. Środowisko wcy w sposób obiektywKrzysztof Grobelny y monitorować stado.

Filia WCHiRZ w Gostyniu Dążąc do dobrych wyników rozrodu nale-

% skuteczności I zabiegu

Czy to wina inseminatora?

Numer stada

zużytych porcji nasienia pokrycie rolniczy poradnikna skuteczne krów i jałówek. Należy pamiętać, że wskaźniki te są ze sobą ściśle powiązane.

tygodnik

Badania w stadach

Poniżej przedstawione zostały praktyczne i rzeczywiste analizy dotyczące jedenastu stad krów o stwierdzonej cielności będących w tej samej organizacji. Każde z nich liczyło od ok. 80 do 500 sztuk bydła mlecznego. Zabiegi inseminacyjne wykonywał ten sam pracownik, co oznacza, że jakość nasienia i sprzętu oraz sprawność inseminatora były identyczne w przypadku wszystkich badanych grup krów i jałówek.

Wyniki

Analizując powyższe dane, można stwierdzić znaczne różnice w skuteczności zabiegów inseminacyjnych. Wyniki wskazują także na dużo

większą skuteczność inseminacji w grupach jałówek w porównaniu z grupami krów.

Wiedza, uzyskana dzięki analizie wskaźników, pozwala na trafną ocenę sytuacji w stadzie oraz wyciągnięcie wniosków z ewentualnych niepowodzeń w rozrodzie bydła mlecznego. Stały, systematyczny nadzór umożliwia szybkie wyeliminowanie lub zminimalizowanie wielu nieprawidłowości i dzięki temu pozwala utrzymać płodność krów na dobrym poziomie.

Fakt, że zabiegi inseminacyjne były wykonywane przez tę samą osobę, wyklucza błędy w technice inseminacji, jako przyczynę problemów w stadach o gorszych współczynnikach rozrodu. Dominujący wpływ na zróżnicowanie wyników miały więc, poza wiekiem samic, działania hodowcy, w szczególności żywienie oraz środowisko, czyli system utrzymania krów.

Krzysztof Grobelny, WChiRZ

MLECZNE AGRO

REKLAMA

Liderzy Rankingu BAYLABOY GPF 143

MITCH GPF 145

MOON GPF 147

WIeLkOpOLskIe CeNTruM HOdOWLI I rOzrOdu zWIerząT w poznaniu z siedzibą w Tulcach sp. z o.o.

www.wchirz.pl

MLECZNE AGRO

Tel: 691 511 041 ¬ 695 950 056 ¬ 691 513 156

15

WETERYNARIA Poród i to w jaki

sposób jest on przeprowadzany ma ogromny wpływ na późniejsze choroby macicy

Uwaga akcja... akcja porodowa Sama akcja porodowa, jak określa się to medycznie, zaczyna się od pierwszych słabych bólów porodowych. Nie należy przesadzać i od razu przystępować do działania. Drogi rodne muszą zwiotczeć, by nie doszło do uszkodzeń, wynikających z dużego napięcia mięśni. Dopiero gdy w drogach rodnych pojawia się worek owodniowy (między wargami sromowymi), w którym widać nogi płodu lub głowę, to w ciągu dwóch lub trzech godzin należy rozwiązać poród.

A co w sytuacji, jeśli ból jest widoczny, a owodni w sromie nie ma? Badaniem przez pochwę ustalamy, czy nie doszło do skrętu macicy. Wówczas cielę nie wciska się do pochwy, a zalega w macicy. Jedynym rozwiązaniem jest wykonanie cesarskiego cięcia lub próba odkręcenia macicy w jamie brzusznej, co nie zawsze się udaje. Mogą wystąpić też inne komplikacje. Widać nogę w worku owodniowym, a nie ma drugiej nogi lub głowy.

Zawsze trzeba doprowadzić do repozycji brakującej kończyny lub głowy przez doświadczonego pomocnika. Każda tego typu ingerencja to możliwość uszkodzenia ścian pochwy i jej późniejsze stany zapalne.

Gdy poród przebiega przodem, a drogi rodne są zbyt wąskie, to naprzemiennie można pociągać za jedną lub drugą nogę, aby łatwiej zmieściły się w pochwie. Można też pociągać lekko za głowę, aby ustawić ją między nogami tak, jak w czasie skoku do wody u sportowca – głowa między rękami. W ostateczności można skalpelem naciąć wargi sromowe, a po porodzi je zaszyć.

Poważniejsza sprawa to poród pośladkowy.

Pociągamy cielę za dwie tylne nogi. Uwaga na moment, gdy zad płodu jest w miednicy, bo gdy płód jest duży może dojść do jego zaklinowania. To jednak nie czas na myślenie, odpoczynek, czy szukanie pomocników.

Trzeba szybko próbować wyciągnąć płód.

W takiej sytuacji dochodzi do przyciśnięcia pępowiny do ściany miednicy, co upośledza krążenie łożyskowe między krową, a płodem.

Płód próbuje samodzielnie oddychać, a ponieważ głowa jest zanurzona w płynach porodowych wciąga wodę do płuc, doprowadzając do zachłyśnięcia, duszenia się i w efekcie do śmierci. Po szybkiej interwencji, urodzone 16

cielę chwytamy za tylne nogi i unosimy maksymalnie do góry równocześnie potrząsając nim, by jak najwięcej wody wypłynęło przez nozdrza z płuc. Można ułożyć go zadem wyżej na ciuku słomy lub beli siana, robiąc masaż żeber. Nie należy wdmuchiwać cielęciu powietrza do dróg oddechowych. Dopiero po usunięciu wody możemy przystąpić do akcji oddechowej.

Wróćmy teraz do krowy. W pierwszej dobie po porodzie trzeba zwrócić uwagę, czy zostały wydalone błony płodowe (odejście łożyska), o czym szczegółowo pisaliśmy w poprzednim artykule. Obecność bakterii w macicy w pierwszych 3-4 dniach po porodzie jest rzeczą normalną. Gdy po 30 dniach zauważamy wodnisty, gnilny, krwisty, cuchnący wypływ z dróg rodnych, bezwzględnie należy podać antybiotyk, by nie doszło do ogólnego zakażenia całego organizmu.

Potwierdzeniem chorobowej sytuacji jest zmniejszenie wydajności mlecznej, gorączka i zapadnięte oczy. Lewy dół głodowy jest głębszy, co świadczy o spadku apetytu i zmniejszonym przyjmowaniu pokarmu. Możemy zbadać mocz lub mleko na obecność ciał ketonowych. Badamy również pH moczu, by wykluczyć kwasicę.

Gnilny i cuchnący zapach z dróg rodnych jest objawem ropnego zapalenia macicy i wymaga natychmiastowej interwencji. Nie możemy dopuścić, by doszło do zapalenia okolicznych tkanek w pochwie, ropni i zrostów wewnątrz macicy. Oprócz antybiotyków należy podać leki zwiększające kurczliwość macicy, by opróżnić ją z ropnej wydzieliny. Macica, która wykazuje słabą kurczliwość, musi być wymasowana przez prostnicę przez doświadczonego fachowca. Należy zrobić to delikatnie, ponieważ zbyt silny ucisk może spowodować perforację ściany macicy, doprowadzając do ogólnego zakażenia i śmierci zwierzęcia. Po masażu wprowadzamy do macicy, za pomocą pipety, środki dezynfekcyjne lub antybiotyki w postaci pianki, która szczelnie wypełnia jamę macicy i opróżnia ją z gnilnej wydzieliny. Preparaty jodowe w postaci pianek mają właściwości przypalające błonę śluzową i doprowadzają do złuszczania się zewnętrznego zmartwiałego nabłonka i jego

Rys. Izabela Krentowska

Zagrożeń zakażeniami bakteryjnymi nie stanowią wycielenia w tzw. porodówkach, a więc w pomieszczeniach zadaszonych i w odpowiednich warunkach higienicznych. Mamy tam suchą słomę i dostęp do bieżącej wody, by umyć srom i przeprowadzić podstawową dezynfekcję. Cały czas możemy tu obserwować krowę i sprawdzać długość przerw między bólami porodowymi lub ich brak. Nie możemy tego zauważyć, gdy rzecz się dzieje np. na pastwisku.

||

Atonia macicy (mocno ograniczona zdolność mięśnia macicy do obkurczania) i brak bólów porodowych może świadczyć o słabej sile mięśni biorących udział w akcji porodowej. Później macica może nie mieć dostatecznej siły, by się opróżnić z zalegającej, bakteryjnej wydzieliny poporodowej.

wydalenia. Macica powoli inwoluje (zmniejsza swoją objętość), wyciskając zbędną martwą tkankę na zewnątrz. Trwa to około dwóch tygodni i wówczas może dojść do zamknięcia szyjki macicy.

Bacznie musimy obserwować pierwszą ruję po porodzie. Brak wypływu z dróg rodnych nie zawsze świadczy o jej wyleczeniu. W pierwszej rui otwiera się szyjka macicy i dopiero wtedy możemy zauważyć wypływ ropny. Inseminacja takiej sztuki nie ma żadnego sensu, ponieważ nasienie nie przyjmie się w zakażonych błonach śluzowych i nie dojdzie do zagnieżdżenia się zarodka. Poprzez otwartą szyjkę macicy należy wykonać płukankę ze środków dezynfekcyjnych lub antybiotyku. Trzeba zwrócić uwagę jakie leki stosujemy, ponieważ każdy z nich może mieć karencję na mleko. Każde zapalenie macicy zaburza procesy rozrodcze i może doprowadzić do całkowitej bezpłodności. Stan zapalny z macicy może przenieść się na jajniki, komórki jajowe, a w konsekwencji wybrakować krowę z hodowli.

QQ Józef Wszeborowski, lekarz weterynarii

Przychodnia dla zwierząt 16-061 Juchnowiec Dolny 98 tel. 85 71-96-100 608-155-871

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

17

MASZYNY QQ WOZY PASZOWE

Spółka Master Agro wprowadziła do sprzedaży wozy paszowe Intermix. Oferta obejmuje maszyny o pojemności od 1 m3 do 20 m3

(na specjalne zamówienie nawet do 30 m3). Dostępne są zarówno wozy paszowe ze ślimakami pracującymi w układzie poziomym, jak i wozy pionowe oraz stacjonarne. Do budowy paszowozów Intermix użyto markowych zachodnich komponentów, między innymi przekładni Brevini (Włochy), układów hydraulicznych Brevini i Casappa (Włochy) oraz systemów wagowych LC (Włochy).

Maszyny produkowane są pod indywidualne potrzeby i uwarunkowania gospodarstwa, z dopasowaniem „pod wymiar” budynków, w których będą pracować.

Wozy paszowe Intermix, w tym wersje poziome, charakteryzują się ekonomiczną ceną, przy zachowaniu najwyższych standardów i markowości podzespołów.

QQ Oferta na 5

Ciągniki Kubota, wchodzące w skład serii M5001, są dostępne u autoryzo-

Na wyposażeniu paszowozów znajdują się elementy dostpne w innych markach

wanych dilerów japońskiej marki w cenach niższych o ponad 25 tys. zł netto.

za dopłatą – własną niezależna hydraulika, system wagowy z komputerem,

Na serię M5001 składają się ciągniki Kubota M5091 i M5111 o mocy odpo-

hydrauliczna stopa podporowa, hydrauliczna taśma wysypowa, przekładnia

wiednio 96,4 i 114,8 KM.

nawrotowa, podest inspekcyjny ze składaną drabinką i zaczep uniwersalny

Traktory te zastąpiły popularną serię M60 i stanowią jej udoskonaloną wersję.

góra-dół.

Zmiany zostały wprowadzone w oparciu o opinie użytkowników i dotyczą praktycznie wszystkich aspektów maszyny – od odświeżonej linii nadwozia, poprzez powiększoną, dwuosobową kabinę z klimatyzacją, szyberdach i fotel operatora zamortyzowany pneumatycznie, po liczne usprawnienia funkcjonalne.

Doskonale zakonserwowane cenne składniki odżywcze

Warto też wiedzieć, że w ciągnikach Kubota M5091 i M5111 w standardowym wyposażeniu znajduje się rewers elektrohydrauliczny, zsynchronizowana przekładnia z nadbiegiem przydatnym w transporcie, wydajny układ hydrauliczny oraz tylny TUZ o wysokim udźwigu.

– Zmiany wprowadzone przez japońskich inżynierów sprawiły, że seria M5001 to ciągniki na piątkę – uniwersalne, oszczędne i niezawodne. Dlatego przygotowaliśmy ofertę, która będzie równie dobra – mówi Andrzej Sosiński, manager ds. marketingu marki Kubota.

A

TWO

W

www.silotite.com 18

9

są dostępne również w atrakcyjnej ofercie finansowania fabrycznego Kubota Finance. Żeby skorzystać z promocji, należy wejść na stronę kubotapromocja.pl, wygenerować bon rabatowy i udać się do najbliższego dilera ciągników Kubota.

NOLOG CH

RS

A

TE

A

TE

A

7

RS

Promocja na ciągniki Kubota serii M5001 trwa do końca czerwca, a oba modele

IA

W

W

A

TWO

NOLOG CH

IA

5

RS

W

W

A

NOLOG CH

IA

TE

Asortyment folii do sianokiszonki zapewniających lepszą jakość paszy i wydajność.

TWO

W

Oprac. MaSz, Fot. Archiwum

firm

MLECZNE AGRO

MOTORYZACJA Kona –

całkowicie nowy

SUV

marki

Hyundai

Ty prowadzisz Ty decydujesz ||

Ceny modelu Kona rozpoczynają się od niespełna 70 tys. zł.

Kona to kompaktowy SUV ze stajni Hyundaia, który wyróżnia się nowoczesnym wyglądem, świetnymi warunkami gwarancji oraz przystępną ceną. To jednak nie wszystko, bo oprócz tych wszystkich zalet nowego SUVa obowiązują dodatkowe rabaty skierowane specjalnie do rolników. Tak atrakcyjnej oferty zwyczajnie nie można przegapić.

Hyundai słynie z kilku bardzo udanych i niezawodnych modeli SUV. Teraz marka powiększa swoją rodzinę, bowiem do znanych już modeli Grand Santa Fe, Santa Fe i Tucson dołącza Kona – samochód reprezentujący segment B-SUV. Kona jest rasowym SUV-em, charakteryzującym się nowoczesnym, progresywnym designem, wysokiej jakości wyposażeniem oraz rozwiązaniami najnowszej generacji z zakresu bezpieczeństwa. Pod maską mamy do wyboru dwa turbodoładowane silniki benzynowe, charakteryzujące się wysokimi wartościami momentu obrotowego w niskich zakresach obrotów silnika oraz bardzo oszczędnym zużyciem paliwa. Standardowo montowana jest 1-litrowa jednostka T-GDI o mocy 120 KM, współpracująca z 6-stopniową manualną skrzynią biegów. Drugi silnik to jednostka GDI o pojemności 1,6 litra i mocy 177 KM, współpracująca z 7-stopniową, dwusprzęgłową skrzynią biegów (7DCT). Latem wprowadzony zostanie jeszcze diesel o pojemności 1,6 litra. Będzie on dostępny z 6-stopniową, manualną skrzynią biegów lub z dynamiczną 7-biegową skrzynią dwusprzęgłową.

Gospodarze dobrze wiedzą, że ciężka praca wymaga odpowiednich narzędzi. Dlatego przestronny i wytrzymały SUV Kona powinien przypaść im do gustu. Szczególnie, że oferowany jest z upustem rolniczym w wysokości do 6%. Do tego mamy także 5 lat gwarancji bez limitu kilometrów, 5 lat assistance i 5 lat bezpłatnej kontroli technicznej – w standardzie.

Upust dla rolników oferowany jest na podstawie składek KRUS lub zaświadczenia z gminy MLECZNE AGRO

o posiadaniu gruntu rolnego (min. 1,5 ha). Szczegóły oferty i programu gwarancyjnego dostępne

są u autoryzowanego dealera Hyundai – w salonie Eucar w Ełku.

MaSz, Fot. Hyundai

19

ZDROWIE I URODA Rak

prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn

Pogadajmy po męsku

Dbasz o swoje auto. Co sezon zmieniasz opony, wymieniasz olej, robisz przegląd techniczny, sprawdzasz zawieszenie. A czy o swoje zdrowie dbasz tak samo? Robisz badania kontrolne? Kiedy ostatnio sprawdzałeś stan „podwozia”?

Zima za pasem. Wizyta u mechanika zaliczona – opony zmienione, zimowy płyn do spryskiwaczy kupiony. Można spać spokojnie i czekać na śnieg i mróz. Choć, zaraz... zaraz... Warto odwiedzić jeszcze jeden warsztat, by sprawdzić w nim swój stan techniczny.

– Mężczyźni nie lubią chodzić do lekarzy – mówi z uśmiechem dr n. med. Radosław Bobrowski, właściciel gabinetu USG „Ultramed” w Białymstoku. – Dlatego o ich profilaktycznych badaniach zazwyczaj pamiętają panie.

One też zwykle zachęcają panów, a wręcz umawiają ich na wizyty u lekarza.

Kiedy mężczyzna przekroczy próg gabinetu lekarskiego, mamy pierwszy sukces. A jeśli jest to gabinet ultrasonograficzny sukces jest podwójny.

Rak prostaty to jeden z częściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn.

Badanie USG pozwala ocenić wielkość gruczołu krokowego oraz dobrać właściwą metodę leczenia.

– USG gruczołu krokowego (prostaty, stercza) jest jedną z najbardziej popularnych metod obrazowania tego narządu. Można je wykonać na dwa sposoby: poprzez powłoki brzuszne lub przez odbyt – mówimy wówczas o tzw. USG transrektalnym (TRUS). Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, z oceną wielkości gruczołu krokowego, wykonuje się, gdy prowadzona jest diagnostyka pod kątem przerostu prostaty. Natomiast USG TRUS zalecane jest najczęściej przez specjalistę urologa, przy podejrzeniu raka gruczołu krokowego oraz niektórych chorób zapalnych prostaty – tłumaczy doktor Bobrowski.

Choć brzmi to mało zachęcająco, zarówno jeden jak i drugi rodzaj badania jest zupełnie nieinwazyjny. Pamiętać trzeba jedynie, by na USG prostaty przez powłoki brzuszne zgłosić się z pełnym pęcherzem.

Najlepiej tuż przed badaniem wypić około 20

półtora litra wody mineralnej.

Przy USG TRUS nie ma potrzeby, aby pęcherz był pełny.

Mogłoby to wręcz spowodować u pacjenta niepotrzebny dyskomfort.

– Jest kilka wskazań do wykonania USG gruczołu krokowego. Są to: ocena stanu stercza u osób, które leczą się w związku z jego łagodnym przerostem; dodatkowa diagnostyka u osób, których wynik badania PSA odbiega od normy; badania profilaktyczne u osób obciążonych genetycznie nowotworem gruczołu krokowego; inne, dodatkowe badania diagnostyczne pod kątem raka – Podstawową metodą diagnostyczną, zarówno w przypadku prostaty – wymienia specjalista gruczołu krokowego jak i jąder, jest badanie USG – mówi z gabinetu Ultramed. doktor Anita Kuć, ultrasonografista z gabinetu USG „Ultramed” Najbardziej charakterystyczw Białymstoku. nym objawem mogącym sugerować łagodny rozrost prostaty jest uczucie lub najądrza; wodniaka jądra; guza moszny; ucisku na pęcherz moczowy i częstomocz. żylaki powrózka nasiennego; uraz, krwiaka, Towarzyszy mu ból i mimo wypróżnienia, cho- ropień lub nowotwór jądra; niezstąpienie jąry czuje silne i bardzo nieprzyjemne uczucie dra do worka mosznowego, tzw. wnętrostwo; parcia. Ryzyko rozwoju choroby rośnie wraz przepuklinę pachwinową; skręt lub niedorozz wiekiem, a najwięcej zachorowań obserwuje wój jądra – wylicza specjalista z Ultramedu. się u mężczyzn po ukończeniu 45. roku życia.

Pod kontrolą USG wykonuje się także bioKolejne męskie badanie to USG jąder. Jest psję jądra, w przypadku gdy jest podejrzeono najczęściej zlecane przez lekarzy w diag- nie zmiany nowotworowej lub w diagnostynostyce zmian chorobowych występujących ce niepłodności. Z kolei funkcja Dopplera w okolicach tych narządów. w trakcie badania USG jąder pozwala ocenić – Badanie ultrasonograficzne jąder obrazu- lekarzowi przepływ krwi w naczyniach jąder je struktury jądra, najądrza oraz moszny. Jest i najądrzy oraz wykryć ewentualne zaburzebezbolesne i nie wymaga żadnych specjalnych nia w ich ukrwieniu. Przed badaniem warto przygotowań. Podobnie jak USG gruczołu kro- poinformować lekarza, gdy odczuwalny jest kowego trwa kilkanaście minut, wynik jest znany silny ból jąder lub na mosznie znajduje się otod razu oraz można je powtarzać wielokrotnie – warta rana, gdyż czynniki te mogą utrudniać mówi doktor Radosław Bobrowski z Ultramedu. wykonanie badania.

Wskazaniami do wykonania USG jąder jest I teraz, gdy już i wizytę u „mechanika z Ulkażda zaobserwowana zmiana ich wyglądu, tramedu” mamy zaliczoną, możemy spokojnie czyli powiększenie, zaczerwienienie, obrzęk, i bezpiecznie jechać swoim wozem dalej. Aż guzki oraz ból lub dyskomfort w ich obrębie. do kolejnego przeglądu…

– Lekarz może też zalecić to badanie, gdy MB podejrzewa u pacjenta stan zapalny jądra Fot. Marzena Bęcłowicz

||

MLECZNE AGRO

ROZRYWKA

Graniczy z Arabią Saudyjską Daleko mu do zawodowca

1

Jadowity wąż

14 Hełm motocyklisty

15 Narzędzie do wiercenia Dźwiękootworów we ostrzeżePomoc nie

Po udanym spektaklu Model Fiata Wdzięk, piękno

Prawy dopływ Dunaju

Jedna Poczucie z godności elektrod osobistej

Postój, Imię przerwa Szewińw skiej podróży

Spośród osób, które prześlą prawidłowe 5hasło krzyżówki wylosujemy trzy Miejsce i nagrodzimy książkami Rzeka stanowiąca Tysiąc ufundowanymi połączeujściowe ramię przez Wydawnictwo kilogra-Bernardinum.

Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres: nia Wisły mów 9 Mleczne Agro, ul. Bema 11, lok. 80 metali Kurtka 15-369 Białystok Boczna robocza lub mleczne@skryba.media.pl ściana Służy do Na rozwiązania czekamy do........... 2018 r. statku kąpieli Uwaga!

W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia NorRoślina Uczucie zawierające poprawne hasło (z polskimi weska plechoniepewmetroznakami), imię, nazwisko i adres uczestnika.

wa

polia

8

Gaz bojowy

2

Ptak chroniony

MLECZNE AGRO

4

5

... kulszowa

Miota strzały

Rodzaj sieci rybackiej

13 Auguste, malarz francuski

7 Tylna część szyi Składnik Lokal mary- z białym naty ekranem

Chwast z rzepami

Nad parapetem

16 10

Wielkie miasto w Japonii

3

4

Ciągły spadek cen

Manna, gryczana lub jaglana

2

17

Uderzenie, raz

11

Szereg dźwięków Wyłom

12

ności

Na nodze wojaka

Obniżana przy wyprzedaży

Głęboka na zupę Rodzaj sita

Herb szlachecki

Wśród zbóż

Kraj w Himalajach

1

Wielka pustynia azjatycka Miasto Sportowa gra na zespołowa Śląsku Czeskim przy granicy z Polską Wielkolud Obóz Kozaków

Pies Ogólnie Kraj we wschodmyśliw- przyjęta niej ski zasada Afryce Jan Sebastian, kompozytor

Żyzna gleba

6

7

Urodzinowe ciasto

8

9

10

11

12

13

6

14

15

3

16

17

21

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Only for man.

Plater lub Krakowska

Widmo, mara

ROZRYWKA

ło Ko j u s ta e i n ze d tu r e l e ic y p r t tn sie iej c z a u c ze s

W ny óźn o. f p o pr zt tu ero : for ą się Krz ys , dopi pierw j j a a wi K jak pan ki, na ę r osz lite wić.

- Pr ramy dsta of. ak . ie zt rze Kaj wyb się p Krz ys ... f a to szę K jak ę pan z ysz r z os ... K - Pr brze o -D

Rozmowa d w ó ch s ą siadek: - Ta p o g od a już we znaki. d aje m i s Pada i pa da. Wszę ię b łoto. dzie - To p r a w d a . Ja za b r a ć k c h c ia ła Ja ś k a z m p o d w ó r umy łam t k a, to roje nie swoich, z go rozpo anim zn a łam.

Pijany facet wraca do domu. Żona zaczyna awanturę i wymownie pokazuje palcem na zegarek. Na co facet: - Wielkie mi halo! Zegarek!

Jak mój ojciec wracał do domu, to matka na kalendarz pokazywała!

Wraca wieczorem dwóch gości z imprezy. Stanęli pod płotem na małe sikanie. Jeden sika, drugi cał y czas grzebie w rozporku.

- Czego ty tam szukasz?

- Dać coś babie do ręki, to nigdy na swoje miejsce nie odłoży.

W drodze na plebanię ksiądz spotyka prostytutkę.

Mówi do niej: - Boże kochany, dziecko zeszłaś na złą drogę!

- A to tędy tiry nie jeżdżą?

nwie blo wiają d a m z o R : m a plaż y dynki n t bliżej: Rado s e j - Co ańce? cz y s ło s tą d R dzi sz i w

A dom?

P rz y teki: chodzi b lo n d y nka d - Cz y o aps - Tak ą te st y c iążow s - A t ą . e? ru d n e?

Spotykają się trzy rekiny, jeden mówi: - Wczoraj zjadłem jakiegoś Francuza i do dzisiaj odbija mi się jego perfumami.

- To nic - mówi drugi. - Ja tydzień temu zjadłem Rosjanina i do dzisiaj nie mogę pływać prosto.

- To i tak nic - wtrąca trzeci.

- Ja dwa tygodnie temu zjadłem polskiego posła. Łeb miał taki pusty, że do dzisiaj nie mogę się zanurzyć.

nych fo w buja abcią . , ie z d an b N a wer zą dziadek z w łeb d ie ka s d , ia i. telach bcia wali dz w krzak a b o t s le o r p e N ag a z d ten spa ię, pyta tak, że wyczo łgując s k, Dziade niem: o zdumie a co by ło? małeg - A to z o, ż e m a s z t - A za eię n a w a! ptaszk k wg ra moli ł s elu i po t Dziade d ł w swoim fo . Ty m ia s u g ło w ę randę, a bcię w rzakach. b p łu ch wili uje w k . on a ląd - pyta babcia razem ! óż ? o r c w a ą - A to z że wiesz, że s o, - A za t rach. ia m z nych ro

Silny układ odpornościowy zdrowe krowy KULMIN® Toco forte 100 BERGOPHOR®

• zawiera naturalne polifenole • zmniejsza obciążenie przemiany metabolicznej i stres oksydacyjny, w szczególności w okresie okołoporodowym • zwiększa wydajność mleka zwłaszcza w pierwszych 100 dniach laktacji • przetestowany naukowo

Bergophor Futtermittelfabrik Dr. Berger GmbH & Co. KG

0605013

kompleksowa ochrona komórek

Mieszanka paszowa uzupełniająca dla krów mlecznych

1804

95326 Kulmbach · Tel. +49 9221 806-0 www.bergophor.pl michal.suchy@bergophor.pl · Tel +48 602 28 49 27 slawomir.jaksim@bergophor.pl · Tel. +48 510 06 44 01

22 0605013_Toco forte 100_180430_210x106.indd

1

MLECZNE AGRO 30.04.2018 07:37:40

WCZESNE DECYZJE PROCENTUJĄ!

DZWOŃ:

513 600 630

Niniejsze nie jest ofertą w rozumieniu Kodeksu cywilnego.