Mleczne Agro Nr 2/2021 by Wydawnictwo Skryba

NR 3(20)/2021

ISSN

2720 - 0582

LIPIEC 2021

Lizawki mineralne - do samodzielnego pobrania Lizawki w wiaderku lub wannie do uzupełnienia minerałów, witamin i mikroelementów dla: krów, jałówek i młodzieży oraz bydła mięsnego. Teraz opcjonalnie z dodatkiem czosnku. Olejki eteryczne i zapach czosnku odstraszają muchy, komary i gzy, dlatego trzymają się one od zwierząt z daleka.

Bergophor Futtermittelfabrik Dr. Berger GmbH & Co. KG 95326 Kulmbach · Tel. +49 9221 806-0 · www.bergophor.pl michal.suchy@bergophor.pl · Tel. +48 602 28 49 27 slawomir.jaksim@bergophor.pl · Tel. +48 510 06 44 01

– ob ro na am i pr ze d ow ad

C zo sn ek

AKTUALNOŚCI W NUMERZE:

Z wizytą u producentów mleka – str. 4-6 Czyścić rowy melioracyjne czy nie – str. 8 Wysokie temperatury w oborze – str. 10 Zapomniane zagrożenie, pasożyty – str. 12

Przegląd odmian rzepaku – str. 14-16 Prewencyjne nawozy

z aminokwasami – str. 18

Motoryzacja – str. 22-23 Bolerioza wciąż groźna – 24

Krzyżówka z nagrodami – str. 25 Poprawiamy humor – str. 26 Zdjęcie na okładce: Urszula i Stanisław Przeździeccy z dziećmi: Julią, Jasiem i Antonim, Łady Polne w gminie Zambrów Fot. Barbara Klem

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72 Redaktor naczelny: Barbara Klem, klem@skryba.media.pl Redakcja: Marzena Bęcłowicz, Artur Golak DTP: Jan Kitszel Kierownik Biura Reklamy: Sebastian Rutkowski 503-039-455 Reklama: Justyna Ostaszewska 791-792-016 Andrzej Niczyporuk 501-303-181 Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788 Wydawca: Wydawnictwo Skryba Druk: Bieldruk Białystok Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

MLECZNE AGRO

Mlekpol znów triumfuje Aż trzy pierwsze miejsca i dwa wyróżnienia zdobyły produkty SM Mlekpol w konkursie „Złoty Paragon 2021 – Nagroda Kupców Polskich”. To jedno z najważniejszych, cyklicznych wydarzeń polskiej branży FMCG, organizowane przez magazyn „Hurt&Detal”. W tegorocznej edycji produkty Mlekpolu pokonały konkurencję w kategorii mleko, masło i napoje mleczne. I tak, pierwsze miejsce oraz statuetkę Złotego Paragonu otrzymały: mleko łaciate UHT 3,2%, maślanka mrągowska naturalna i masło extra łaciate. Uznanie głosujących, czyli drugie miejsce i wyróżnienia zyskały: mix łaciaty w kubku i serek śmietankowy łaciaty naturalny. Rehabilitacja po Covid-19 Rolnicy, którzy przebyli chorobę wywołaną koronowirusem i która pozostawiła w ich organizmach groźne ślady, mogą starać się o pomoc. KRUS uruchomił nowe profile rehabilitacji leczniczej. Procedury kierowania na rehabilitację są takie, jak w przypadku pacjentów kierowanych na rehabilitację w związku ze schorzeniami układu ruchu i układu krążenia. Są to osoby zagrożone całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym, albo uznane okresowo za całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym, ale rokujące odzyskanie tej zdolności w wyniku leczenia i rehabilitacji. Wykorzystaj słońce

Już 1 lipca startuje kolejna edycja programu „Mój Prąd”. Zapowiadana kwota tego dofinansowania będzie mniejsza, niż w latach ubiegłych – wyniesie ona 3 tys. zł, a łączna kwota przekazana na poczet programu to 534 mln zł. Nabór wniosków potrwa od 1 lipca do 22 grudnia 2021 r. lub do wyczerpania przekazanej na ten cel kwoty. Z kolei jako okres kwalifikowalności poniesionych kosztów wyznaczono od 1 lutego 2020 r. do 31 grudnia 2023 r. Niestety dotacje z programu Mój Prąd 3.0. nie obejmą magazynów energii oraz ładowarki EV.

Rolnik liderem bezpieczeństwa KRUS zachęca do udziału w ogólnopolskim konkursie dla młodzieży,,Moja Wizja Zero – Rolnik Liderem Bezpieczeństwa”. Zabawa jest adresowana do młodzieży w wieku 15-23 lata. Polega na przygotowaniu krótkiego filmu promocyjnego na temat filarów międzynarodowej kampanii Wizji Zero oraz – co najmniej jednej z jej siedmiu – Złotych Zasad, ze szczególnym zwróceniem uwagi na Zasadę 1, która brzmi:,,Przejmij inicjatywę – zaangażuj się”. Konkurs jest odpowiedzią na trwającą kampanię wdrażania Strategii Wizji Zero w rolnictwie w Polsce. Prace można wysyłać do 30 września 2021 r. Rolnik na drodze

Prace polowe ruszyły pełną parą. W związku z tym na drogach porusza się znaczne więcej kombajnów, ciągników i innych maszyn rolniczych. Kierujący ciężkim sprzętem powinni upewnić się, że jest sprawna i kierowanie nią nie zagraża bezpieczeństwu, jak np.: sprawnie działające światła, trójkąt, który wyróżnia pojazdy wolnobieżne, sprawny układ hamulcowy i kierowniczy. Prosimy pozostałych uczestników ruchu drogowe o specjalne traktowanie kierowców pojazdów rolniczych w tym czasie. Prace polowe trwają krótko, bądźmy wyrozumiali. Zebrała BK

AKTUALNOŚCI

Żeby oddać milion litrów mleka rocznie, matematycznie patrząc, dobowo trzeba wyprodukować 2.740 l. U Przeździeckich jeden dzienny udój to 1.810 l. Nieźle „pobili” pewnie ten milion (uśmiech).

Z  wizytą w  gospodarstwie Urszuli i Stanisława Przeździeckich w Ładach Polnych

Milion w mleku

gm.

Zambrów

Problemów nie widzą, a radości – wszędzie. Te największe od razu wskazuje babcia, ogarniając wnuczęta. Uśmiecha się szczęśliwy dziadek. W takiej atmosferze, ze wsparciem seniorów, młodzi gospodarze mogą spokojniej myśleć o pracy. I mają powody do zadowolenia z jej efektów. W zeszłym roku sprzedali do Mlekpolu, po raz pierwszy, ponad milion litrów mleka. Gratulacje! Kłopoty pewnie są, tak jak u nas wszystkich, ale to ważne, aby nie uwypuklać ich, a doceniać dobre strony. Połowa czerwca, wreszcie lato, wreszcie wydaje się, że pokonaliśmy epidemię. Z mniejszą trwogą jadę do miejscowości Łady Polne. Tu mieszkają dostawcy Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” i ich wskazano w spółdzielni jako „milionerów”. Zaczynamy od przedstawienia trzypokoleniowej rodziny. Na najtrudniejsze pytania odpowiadają: Antoni – lat 6 i Julia – lat 4. – Mama nazywa się Ula, a tata Staś, nie Stanisław – szybko poprawia się Antek. – Babcia to Alina, a dziadek – Jan. Jest jeszcze

Skoro maszyny są w przeważającej większości nowe, trzeba o nie dbać. Pokaźny garaż i – rzecz

mały Jasio, ale on jest tak mały, że jeszcze śpi. I mamy krowy, które dają mleko i nie trzeba go kupować w sklepie. Ale kiełbasę, trzeba. No i w zasadzie wszystko jasne. Sprawdźmy jednak, czy coś jeszcze do powiedzenia mają dorośli. – Gospodarstwo prowadzili moi rodzice, Alina i Jan – zaczyna Stanisław Przeździecki. – W czasach, kiedy jeszcze nie było traktorów, mieli konia, trochę świń i krów, ale – jak sobie przypominam – wyraźnie ukierunkowywali się na produkcję mleka. W lipcu 1978 r. kiedy seniorzy się pobrali, w gospodarstwie pracował już Ursus C-330

– Urszula zawsze wspiera mnie w tym co robimy i ma dobre pomysły przy decyzjach

jasna – jego zwartość, to zdecydowanie duma

w gospodarstwie – mówi pan Stanisław.- Umie

pana Stanisława.

jeździć ciągnikami, co jest dużym atutem na wsi.

było jeszcze trochę trzody, ale systematycznie rosła ilość krów. Z czasem stado świń zostało zlikwidowane, a krów – powiększone. Przebudowali też starą oborę tak, aby była przejazdowa i kupili wóz paszowy, aby usprawnić pracę. – Mam czterech starszych braci, imię po dziadku, trochę to zobowiązywało – tłumaczy decyzję kontynuowania pracy rodziców pan Stanisław. – Ale zawsze mnie ciągnęło do rolnictwa, żeby podjechać traktorem, pogłaskać cielaka, podejść do krowy. Skończyłem technikum rolnicze, po maturze tata zaczął chorować, trzeba było podjąć decyzję: brać się do pracy i rozwijać gospodarstwo albo się uczyć i gospodarzenie odłożyć na potem. Wybrałem to pierwsze. Teraz, po latach, myślę, że wyszło dobrze. W 2011 r. gospodarstwo w Ładach Polnych dostało młodego właściciela. Przejął on wtedy 40 krów dojnych i 17 ha – wspomina pan Stanisław. – Byłem jeszcze kawalerem, a to był początek. – W 2013 r. ożeniłem się. Z żoną uczyliśmy się w jednej szkole. Potem Ula skończyła liceum ogólnokształcące i studiowała towaroznawstwo w Wyższej Szkole Agrobiznesu w Łomży. Już po maturze zaczęliśmy się spotykać. C.D. NA STR. 6

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 4

W tej chwili Przeździeccy doją 110 krów, a całe stado to 230 sztuk. Mają 40 ha własnej ziemi i obrabiają 25 ha dzierżaw. Krowy utrzymują uwięziowo na stanowiskach, mleko pozyskują dojarką przewodową. – Cały czas coś robimy, modernizujemy, powiększamy stado. Doszliśmy do takiego stanu, że obecne budynki na nic więcej nie pozwalają, dlatego planujemy w przeciągu dwóch lat budować nową oborę wolnostanowiskową. Z tym wiąże się powiększenie stada, żeby inwestycja była opłacalna. Zapas paszy mamy. Wszystkie założenia, jakie mieliśmy pod kątem starej obory, już są osiągnięte. Nie da się więcej z niej wycisnąć. Nowa obora będzie bezściołowa, na pewno. Będzie też hala udojowa. Roboty – zdecydowanie nie. Jedni je chwalą, inni ponoć ganią. – Słyszałem, że teraz jak wyposaża się obory w roboty, to awaryjnie montuje się też hale – mówi gospodarz. – Po co nam dwie inwestycje(?) Mleko od „zawsze” sprzedawali do Mlekpolu. Współpraca z mleczarnią układa się bardzo dobrze, na cenę też nie narzekają, no i zawsze jest zapłacone na czas. To spójrzmy jeszcze na pola. Tu prosta sprawa, pół areału na trawy i pół na kukurydzę. Wyjątkiem jest ten rok, kiedy Przeździeccy obsiali 5 ha pszenicą ozimą. – W zeszłym roku zapowiadano gigantyczną suszę, więc wszystkie pola zasialiśmy kukurydzą – wspomina gospodarz. – Rok okazał się bardzo dobry i wytworzył się nam zapas paszy, który pozwolił na tegoroczny zasiew pszenicy. Po zbożu lepiej potem posiać trawę. Jeszcze pytanie o park maszynowy. To temat wyraźnie ulubiony. Pani Alina kwituje krótko: bogaty. – Trzy ciągniki po 150 koni i jeden 80- konny: Class Arion 620, Kubota M7152 Premium i Kubota M7153 Premium KVT oraz Zetor Proxima – wymienia pan Stanisław. – Przyczepa samozbierająca Strutmann 60 m³, wóz paszowy 19 m³ tej samej firmy, beczkowóz Zunhammer, prasa belujaca pasowa Class, zgrabiarka dwukaruzelowa i przewracarka Class, pług obrotowy 4-skibowy Lemken. Mamy własny

– Tu nie ma sentymentów albo robimy dobrze, albo wcale. Nie chodzi o to, żeby mieć dużo krów, tylko mieć jak najmniej, a dużo mleka produkować – ocenia pan Stanisław. „Pracuś” – kwituje pani Alina. – U niego krowa wszystko najlepsze musi mieć. A Antoni chętnie pozuje na tle tej paszy, którą tak lubią jego krowy.

W przestronnym garażu „parkuje” też sprzęt dzieci.

niemal cały potrzebny sprzęt, kupujemy tylko nowe maszyny, które gwarantują bezawaryjną pracę. Ciągniki nabywamy w Adrolu, bo blisko, ale i sprzedawca jest sprawdzony. W tym roku też kupiliśmy ciągnik, bo jeden mamy z turem wysłużony. Oddajemy go w rozliczeniu, dla mnie to bardzo wygodne rozwiązanie. Wykorzystują dotacje unijne i krajowe programy wsparcia rolników. Dokumentacji jest mnóstwo, ale jest do przejścia. Z usług korzystają tylko przy koszeniu kukurydzy. Co jeszcze potrzebne jest w Ładach Polnych? – Pomysłów mamy mnóstwo – odpowiadają małżonkowie. – Sukcesywnie co roku dokupujemy grunty, jeżeli jest tylko taka możliwość. To idzie w parze, jeśli nowa obora, to stado powiększymy i paszy będzie potrzeba więcej. Chcemy jeszcze część podwórka utwardzić, zrobić nowe ogrodzenie. W 2016 r. postawiliśmy pierwsze silosy na kiszonkę, sukcesywnie dobudowujemy kolejne.

Największe radości rodziny Przeździeckich: Julia, Jan i Antoni

„Rządy młodych” z sympatią obserwuje dziadek: – Lepiej być nie może – mówi z uśmiechem. – Pracy dużo, ale dziś łatwiej gospodarzyć. Dostęp jest nieograniczony do maszyn, do nawozów, do paliwa. Kartek na ropę nie trzeba mieć. – Pani Baaasiuuu… nasze krowy lubią paszę – no tak, jeszcze najmłodszy gospodarz zabiera głos (uśmiech). Antoni w białej koszuli, która całkiem białą była tylko krótko po nałożeniu, zna się na żywieniu bydła i chętnie towarzyszy rodzicom w pracach. Choć, kto wie – myślą głośno rodzice – czy to nie Julka wyraża większe zainteresowanie zwierzętami. Cudowne dzieciaki, chwila i jesteśmy zaprzyjaźnieni. Już wiem, że – niestety – nie codziennie mogą grać „w komputer” i coś tam jeszcze podobnego rodzice mają na sumieniu, ale zdradzać Wam nie mogę. Aż trudno było mi wyjechać z tych Ładów Polnych. Tekst i  zdjęcia: Barbara Klem

Nie tylko ilość mleka jest imponująca, no bo proszę czytać: tłuszcz 4,10-4,20%, białko 3,4-3,5%, wydajność (krocząca) stada 12 tys. l. Najlepsza krowa – 20 tys. l mleka w laktacji. A młodzież tymczasem leni się na łące (uśmiech).

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

AKTUALNOŚCI Protest

rolników przeciwko decyzji zabraniającej czyszczenia rowów melioracyjnych

Bagno w decyzyjnym bagnie

Blisko 40 podlaskich rolników z gm. Rutka i Wizna protestowało przeciwko decyzji zabraniającej do stycznia 2024 r. czyszczenia rowów melioracyjnych na obszarze Bagno Wizna. Swoje zdanie wyrażali przed siedzibą Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku, 27 kwietnia br. Sprawa nabrała rozgłosu w zeszłym roku, kiedy cała Polska obserwowała walkę z pożarem, szalejącym w Biebrzańskim Parku Narodowym. Wtedy też, rolnicy z terenów Bagno Wizna, rozpoczęli prace melioracyjne, do których zobligowani byli jako właściciele gruntów lub dzierżawcy. Opowiadali, że dzierżawcy gruntów dostali... dwa tygodnie na przeprowadzenie prac melioracyjnych, pod groźbą zerwania umowy. W ruch poszły piły i koparki. Czujne oczy ekologów nie przegapiły tych prac i do RDOŚ w Białymstoku wpłynęło zawiadomienie z Fundacji „Dzika Polska” w sprawie prowadzenia nielegalnych prac melioracyjnych, polegających na pogłębianiu i udrażnianiu rowów melioracyjnych. Pisma trafiły także do Ministra Środowiska oraz Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Białymstoku. 10 czerwca ub.r. RDOŚ wszczęła w tej sprawie postępowanie, a w listopadzie zapadała decyzja o zakazie prowadzenia prac melioracyjnych na tym terenie do 7 stycznia 2024 r. A naszym rolnikom... opadły ręce... Bagno Wizna Natura 20 0 0 obejmuje powierzchnię 14.470 ha i położone jest

w zachodniej części województwa podlaskiego. Obszar, jeszcze w połowie lat 60-tych ubiegłego wieku, został zmeliorowany. Obecne torfowiska to atrakcyjne obszary trawiaste, na których gospodarzą rolnicy z okolicznych powiatów. Większość z nich utrzymuje krowy mleczne. Dla nich uprawa łąk to kwestia być lub nie. – Obszar „Bagno Wizna” jest zlewiskiem 60% wód spływających z sąsiednich gmin: Rutki, Kołaki Kościelne, Zawady i Tykocin, które zlewają się bezpośrednio na naszych łąkach lub też na terenach przyległych, należących do obszarów chronionych Natura 2000 – mówi Waldemar Kalinowski ze wsi Jawory, gm. Rutki, prezentując zdjęcia zalanych w lipcu zeszłego roku łąk. – W takich warunkach nie mogliśmy zebrać zbóż, łany jęczmienia stały w wodzie. I to wszystko było wynikiem nieoczyszczenia rowów melioracyjnych. Teren obszarów chronionych nie mógł odebrać ogromu tej całej wody opadowej. Straty poniosło kilkuset rolników, szacowana wartość strat z tereny gminy została wyliczona na ok 1,5 mln zł, w trakcie szacowania szkód. Najbardziej boli w tej sprawie, że zarówno właściciele, jak i dzierżawcy są z mocy prawa lub podpisanej umowy zobowiązani do bieżąc ych prac konserwacyjnych obiektów melioracyjnych, a sama sprawa dotyczyła bardziej nie prowadzonych prac nad udrożnieniami rowów melioracyjnych Zakaz sprawia, że większość terenów bagiennych zostanie w praktyce (nie, jak pojawiało się w mediach, kopanie wyłączonych z gospodarki rolnej.

zupełnie nowych), ale braku odpowiednich zezwoleń, m.in. decyzji rolno-środowiskowej. Jak podkreślali zgromadzeni, by udrożnić rowy melioracyjne trzeba złożyć niemal tyle dokumentów, ile na budowę obory. Na absurd zakrawa fakt, że kiedy rolnicy otrzymywali decyzję o wstrzymaniu prac nad pogłębianiem i udrożnianiem rowów melioracyjnych, w tym samym czasie Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”, przypominały o konieczności przeprowadzania bieżących konserwacji, polegających m.in. na odmulaniu dna rowów przez właścicieli poszczególnych działek. – W tej chwili na obszarze „Bagna Wizna” łąki użytkuje kilkuset rolników – mówi Dariusz Modzelewski, wójt gminy Rutki-Kossaki. – Tylko na terenie naszej gminy ziemie użytkują rolnicy z 18 gmin z pięciu powiatów. To problem, który dotyczy całego regionu. Przyjechaliśmy tu domagać się rozmów z wojewodą. Jako wójt chcę wiedzieć, na czym nasi rolnicy stoją. Jeżeli nie będą mogli czyścić rowów, to cała infrastruktura, również drogowa, ulegnie zniszczeniu. Podkreślam, że to nie tylko sprawa rolników. Podatnicy z gminy Rutki nie poradzą sobie ze zniszczeniami o takiej skali, a zakaz oczyszczania rowów obowiązuje do 2024 r. Czekamy na konkretne decyzje, które przecież nie powinny zapadać na poziomie gminy. Mówimy o obszarach po dawnym PGR-e, to kilka tysięcy hektarów. Domagamy się, by tą sprawą zajął się rząd. Rządzący jeszcze w latach ‚90 zostawili mieszkańców z tym problemem, a siłami jednej gminy na pewno sobie nie poradzimy, tym bardziej nie poradzą sobie rolnicy rozproszeni po wielu gminach tej części województwa. Nie mogą chociażby połączyć się w spółkę wodną, bo nie mieszkają na tym samym terenie. Przyjeżdżają tu tylko pracować. Tekst

i zdjęcie

Artur Golak

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

HODOWLA Wysokie

temperatury w   oborze

Muuu, jak gorąco...

Słupek rtęci pnący się niepokojąco szybko w górę to dzwonek alarmowy dla większości hodowców bydła mlecznego. Stres cieplny to jeden z najpoważniejszych problemów z jakim można zetknąć się w oborze i paradoksalnie, niekoniecznie związany jest z aktualną aurą. A straty wywołane przegrzaniem odczuwalne są jeszcze wiele miesięcy później.

Osobiście byłem świadkiem, działania podwzgórza prowakiedy to dziecko głaszcząc dzi bezpośrednio do problekrówkę w oborze cieszyło się, mów z owulacją. że ta jest taka cieplutka. KroO mikroklimacie obory warto już myśleć na etapie jej prowa jak każdy przeżuwacz, generuje w trakcie trawienia oraz jektowania. Czynnikami które wytwarzania mleka olbrzymie wpływają na warunki w oboilości energii cieplnej. To najzurze są m.in. wilgotność, tempełniej normalne zjawisko meperatura, ruch powietrza oraz nasłonecznienie. W obiektach taboliczne z którym organizm typu „schron bojowy” z niskim krowy powinien w normalnych stropem, wentylacja grawitawarunkach sobie poradzić. Jednak należy wziąć pod uwagę, cyjna nie zadziała skutecznie. że krowa bytująca w mocno zaJedynym rozwiązaniem przegęszczonym stadzie lub w stadłużającym produkcję w tarym obiekcie, a która w szczykich budynkach będzie montowym okresie laktacji może taż wentylatorów mieszających dać ponad 40 kg mleka na dobę, powietrze. Najbardziej optyHodowle działające w systemie uwięziowym są szczególnie narażone na niekorzystne może nie poradzić sobie sama. malnym rozwiązaniem, jest zjawiska związane z termiką obory. Zimą wymagają wyższych temperatur, latem I nie trzeba do tego afrykaństosowanie zarówno wentylacji krowy są bardziej podatne na przegrzanie. wymuszonej mechanicznej jak skich upałów. Już nawet dłuższa ekspozycja na temperatury lekko powyżej cieplnego, nie rozwiąże do końca proble- i zraszaczy. Łatwiej wtedy reagować na sytu20°C może przyczynić się do rozwinięcia się mu, a skutecznie zaburzy łaknienie. Woda acje kryzysowe. Co do szczegółów techniczobjawów stresu cieplnego. I pamiętać trzeba, w nadmiarze nie nawodni, a zostanie wy- nych, lepiej schłodzi woda w postaci kropel że to nie tylko kwestia samej temperatury. dalona z moczem. Wcześniej będzie zalegać niż mgły – większe cząsteczki łatwiej dotrą Wysoka wilgotność powietrza w oborze sku- w żwaczu – o tyle mniej krowa zje i otrzyma do skóry i efektywniej schłodzą organizm. Każde zwierzę musi mieć łatwy dostęp tecznie zakłóci naturalne mechanizmy obron- niezbędną porcję energii. I na koniec, spożyta ne zwierzęcia, umożliwiające mu skuteczne dawka paszy w warunkach stresu cieplnego do chłodnej wody. To także problem odpoodprowadzenie nadmiaru ciepła. A czego jak nie zostanie w pełni wykorzystana. Jakaś wiedniej ilości poideł, do których dotrą zwieczego, ale w oborze wilgoci latem może być część energii zwierzę spożytkuje na schło- rzęta słabsze lub stojące niżej w hierarchii aż nadto. Zwłaszcza zwierzęta starsze, nie- dzenie się. Wysokie temperatury również nie- stada. Odwodnienie prowadzi do utraty midojrzałe, o ciemnym umaszczeniu, w trakcie korzystne wpłyną na stan wyłożonej paszy. kroelementów, stad też należy zadbać o stały leczenia, w ciąży czy mające w przeszłości Zwierzę bez apetytu na pewno nie zje paszy, dostęp do lizawek. kłopoty z układem oddechowym, są szcze- która w dodatku jest zeschnięta. W warunWysokie temperatury, wysokie natężenie gólnie narażone na konsekwencje wysokich kach wysokiej wilgotności w karmie mogą much i przebywanie w zagęszczonym statemperatur. Są odmiany, które bardziej niż rozwinąć się groźne grzyby i pleśnie. To za- dzie, pogłębiają stres. Każdy hodowca wie, inne są podatne na przegrzanie. Nie jest dla mknięte koło, które pogłębi istniejący prob- że w takich warunkach szczotki i czochradła nikogo tajemnicą, że krowy rasy H-F niesz- lem z niekontrolowaną wysoką temperaturą. są szczególnie oblężone. Warto zweryfikować plany żywieniowe. LeJuż tylko zaburzone pobieranie paszy – czególnie znoszą upały. Konsekwencje stresu cieplnego są niezwy- najbardziej oczywista konsekwencja stre- piej stosować pasze charakteryzujące się łakle doniosłe. Począwszy od zmniejszonego su cieplnego – może doprowadzić, wskutek twą przyswajalnością i wysoką koncentracją poboru paszy, poprzez spadek produkcji mniejszego udziału produktów włóknistych, energii. Szczególną uwagę należy poświęcić mleka (w szczycie może to być nawet 20%), choćby do podostrej kwasicy żwacza (SARA), suchej ściółce. Wilgotne legowisko zupełnie ale także kłopoty z rozrodem, zwiększoną która w skrajnej postaci może przyczynić się inaczej przewodzi ciepło. Krowa wypoczypodatność na infekcje bakteryjne i wirusowe do padnięcia zwierzęcia. Wysoka tempera- wając na wilgotnej ściółce, nie oddaje ciepła oraz choroby metaboliczne. Bydło posiada tura powoduje zmniejszenie demonstrowa- na zewnątrz, a dodatkowo dogrzewa się. Jako naturalne właściwości regulacji termiki ciała. nych zachowań związanych z rują, stąd też podłoże, na upały, sprawdzą się materiały Naturalną reakcję obronną zwierzęcia jest utrudnione jej rozpoznawanie i ustalenie najmniej absorbujące wilgoć lub też takie, które np. pobieranie większej ilości wody. Jed- korzystniejszego terminu inseminacji. Zakłó- można dokładać bez konieczności usuwania nak wypływ zwiększonej konsumpcji wody, cenie bilansu energetycznego wywołuje re- całej ściółki. zwłaszcza w zaawansowanym stadium stresu wolucję w układzie hormonalnym. Zaburzenie Tekst Artur Golak, fot. archiwum redakcji

MLECZNE AGRO

WETERYNARIA Zapominanie

zagrożenie

–

pasożyty

Przeciwnik bez śladów

Ostatnie czasy skupiają naszą uwagę na temacie wirusów odzwierzęcych, które łamiąc bariery gatunkowe stanowią zagrożenie także dla człowieka. Trochę zapomnieliśmy o organizmach wyższych – pasożytach, które – nieco zapomniane – zagrażają zwierzętom hodowlanym.

Z pasożytami mamy do czynienia w praktyce weterynaryjnej coraz częściej. Takim zagrożeniem, o którym mówi się ostatnio w środowisku, jest Neospora caninum. Zaburzenia związane z rozrodczością w stadzie, potrafią pojawić się nagle i niespodziewanie, również w gospodarstwach, które dotąd nie miały z tym problemu. Jako przyczyny zwykle wymienia się złe zbilansowanie dawki pokarmowej, schorzenia układu rozrodczego, bądź infekcje bakteryjne czy wirusowe. Coraz rzadziej natomiast myśli się o chorobach wywoływanych przez pasożyty. Trochę na wyrost zmarginalizowaliśmy ten problem. Tymczasem coraz częściej opisywane są w literaturze przypadki zarażenia stad bydła pasożytem Neospora caninum. Neospora caninum to bardzo groźny organizm, o czym świadczą choćby wyniki badań prowadzonych w różnych krajach, które wykazały że ok. 20% poronień w populacji bydła jest wywoływanych właśnie neosporą. Żywicielem ostatecznym tego pasożyta są m. in. psy, w których ustrojach Nespora caninum przechodzi rozwój płucny. Zakażenie bydła następuje np. poprzez zjedzenie paszy zabrudzonej np. psimi odchodami zawierającymi oocyty. Do organizmu psów pasożyt trafia przez zjedzenie błon płodowych, poronionych płodów, pochodzących od samic – nosicielek

neosporozy. Dlatego wszelkie pozostałości po porodach i poronieniach, nawet wody płodowe, powinny być obligator yjnie zabezpieczone i zutylizowane. Celowa jest również dezynfekcja kojców porodowych. Do zakażenia pasożytem może też dojść poprzez zjedzenie łożyska lub wód płodowych zakażonej krowy przez zdrową Psy na wsi to coś oczywistego, ale hodowca bydła mlecznego powinien krowę, dotąd wolną traktować je także jako organizm biologiczny, który nie jest obojętny dla od pasożyta neospoprocesu hodowlanego. ra caninum. Jak dotąd nie ma skutecznej metody leczenia hodowcom w ich pracach. Pies to także nieneosporozy, dlatego jedyną opcją są okresowe zawodny stróż pilnujący obejścia i mający dobadania serologiczne oraz usuwanie zarażo- stęp do każdego zakamarka gospodarstwa. nych osobników ze stada. W krajach najbardziej Nikogo to nie dziwi, ale czy tak powinno być? dotkniętych inwazją tego pasożyta, prowadzi QQlek. wet. się szczepienia, które, niestety, dotychczas nie Michał K amiński przynosiły zadowalających efektów, co dodatkowo podkreśla wagę profilaktyki. Częstym widokiem w gospodarstwach, zajQQtech. wet. B łażej Kochanowski mujących się hodowlą bydła, jest obecność Gabinet weterynaryjny w Poświętnem, k.Łap wolno biegających psów towarzyszących

MLECZNE AGRO

UPRAWA Przegląd

odmian rzepaku ozimego polecanego do   uprawy na  P odlasiu

Złota uroda pól

Rzepak uprawiany na polach doświadczalnych potrafi dać plon większy nawet o 1/3 od wyników osiąganych w zwykłych gospodarstwach rolnych. To pokazuje nie tylko rzeczywisty potencjał współczesnych odmian, ale uświadamia także jakie znaczenie, dla ostatecznego rezultatu, ma odpowiedni dobór odmian, dopasowany do warunków agrotechnicznych i pogodowych pola oraz aktualnych zagrożeń. Poniżej nasi czytelnicy znajdą wybór najciekawszych odmian czołowych firm nasiennych, polecanych do uprawy w Polsce północno-wschodniej. Zapraszamy do lektury. KWS

na wyleganie. Polecana na typowe i przeciętne stanowiska (II-IVb+). Charakteryzują się rozwojem jesiennym i wiosennym. Wysoka zimotrwałość. W doświadczeniach COBORU CCA 2020 średni plon – 48,67 dt/ha i 111% wzorca. Riccardo KWS F1. Odmiana mieszańcowa z odpornością na samoistne osypywanie nasion i suchą zgniliznę kapustnych Rlm7, o wysokim i stabilnym plonowaniu na słabszych stanowiskach. Z doświadczeń wynika, Umberto KWS F1. Odmiana mieszańcowa że w gorszych warunkach glebowych nie rez odpornością na samoistne osypywanie na- aguje krytycznym spadkiem plonu jak inne sion. Jest unikalną na polskim rynku kombi- odmiany wysoko plonujące. Zrównoważony nacją genów odporności na suchą zgniliznę rozwój jesienny i wiosenny. Wysoka zimotrwakapustnych Rlm³ i Rlm7. Polecana na typowe łość. Średni plon z trzech lat doświadczeń rei przeciętne stanowiska (II-IVb+). Zrównowa- jestrowych COBORU 4,41 t/ha i 109% wzorca. żony rozwój jesienny i wiosenny. Wysoka zimotrwałość. Rośliny wysokie, a jednocześnie Procam odporne na wyleganie. W doświadczeniach COBORU CCA 2020 r. średni plon – 48,83 dt/ ha i 111% wzorca. Bestseler w latach 2019 i 2020, najczęściej wybierana i najwyżej plonująca odmiana mieszańcowa z asortymentu rzepaku KWS. Feliciano KWS F1. Odmiana mieszańcowa z innowacyjną odpornością na suchą zgniliznę kapustnych RlmS. Tolerancja na żółtaczkę rzepy (TuYV), odporność na samoistne osypywanie nasion. Rośliny wysokie, odporne 14

LG Absolut . Odmiana mieszańcowa o wyjątkowym pakiecie odporności, z hodowli Limagrain. Otwiera ranking najwyżej plonujących odmian rzepaku ozimego w Polsce, co potwierdzają 5-letnie doświadczenia COBORU, według których odmiana plonuję średnio na poziomie 134% wzorca, pokonując drugą w kolejności odmianę aż o ponad 6%. To również najwyżej plonująca odmiana w dwóch ostatnich latach doświadczeń porejestrowych 2019 i 2020, plon odpowiednio: 127% i 129% wzorca. Wysokie oceny w produkcji za sprawą wybitnej adaptacji do środowiska i wyjątkowej zdrowotności, opartej na wrodzonych odpornościach na wirusa żółtaczki rzepy oraz na suchą zgniliznę kapustnych. Niska podatność na zgniliznę twardzikową i czerń krzyżowych. Wysoka odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion w niekorzystnych warunkach pogodowych, mogących panować podczas żniw. Wczesna odmiana o szybkim i dynamicznym rozwoju roślin, które cechują się dużym wzrostem i dużą ilością rozkrzewień na potężnym pędzie głównym. Sprawdzona zimotrwałość i odporność na wyleganie łanu. Polecana na różne typy gleb, w terminach C.D. NA STR. 16

MLECZNE AGRO

UPRAWA w kwitnieniu i w dojrzewaniu, wyróżnia się zdrowym i silnym systemem korzeniowym. siewu od optymalnych do opóźnionych, Może być uprawiana na glebach od słabszych przy optymalnym wysiewie 45 roślin/m². do dobrych, w optymalnych i opóźnionych Astana. Odmiana mieszańcowa rzepaku terminach siewu, przy średniej obsadzie roozimego z hodowli DSV. Wczesna o szyb- ślin na poziomie 45 roślin/m². kim rozwoju początkowym, dopasowująca się do różnych warunków, przynosi wysokie Saatbau i stabilne plony nasion, przy jednoczesnym najwyższym stopniu zaolejenia na przestrzeni trzech lat doświadczeń COBORU i w produkcji polowej. W latach rejestrowych 2018/2019 uzyskała prawie 50% poziom zaolejenia nasion, co daje jej pierwszą lokatę wśród badanych odmian. Wysoka zimotrwałość i zdrowotność, dzięki odporności na wirusa żółtaczki rzepy oraz odporności na suchą zgniliznę kapustnych. Odporność na choroby podstawy łodygi, w tym Verticilium. Niski, silny pokrój Astana. Nowa odmiana mieszańcowa, charoślin, co jest kompatybilne z wysoką od- rakteryzująca się szybkim rozwojem początpornością na wyleganie. Polecana na średnie kowym, niskim wzrostem i niską skłonnością i dobre stanowiska, ale sprawdzi się również do wylegania. Doskonała zimotrwałość i wyna tych chłodniejszych oraz w opóźnionych soka zdrowotność zapewniają pewne i staterminach siewu. bilne plony, zabezpieczane przez odporność Batis. Odmiana z odpornością na wiru- na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV), odporność sa żółtaczki rzepy i zarazem nowość w te- na suchą zgniliznę kapustnych (gen Rlm7) gorocznej ofercie na polskim rynku. Z naj- i odporność na pękanie łuszczyn. Numer 1 wyższym plonem nasion i plonem tłuszczu, w plonie tłuszczu wśród odmian z odpornośw doświadczeniach rozpoznawczych COBORU cią na wirusa TuYV! Wcześnie dojrzewa. Po`2020 została zarejestrowana w Polsce w 2020 r. twierdzona zimotrwałość. Idealna na średnie Znajduje idealny kompromis najwyższych plo- i dobre stanowiska, również te chłodniejsze, nów nasion z wysokim zaolejeniem. Wybitny przydatna do siewu w późniejszych termipotencjał plonowania uzyskuje m.in. dzięki nach agrotechnicznych. wysokiej zdrowotności na najczęściej wystęIggy. Nowa odmiana ozima. Testowana pujące choroby, w tym Phomę i Verticillium. i zarejestrowana w Austrii w 2018 r. W polSprawdzona zimotrwałość, wysoka tolerancja skich warunkach potwierdziła potencjał na wyleganie oraz odporność na susze, dają w doświadczeniach rejestrowych w 2017 r., wysoką przewagę w uprawie tej odmiany na- uzyskując średni plon na poziomie 4,3 t/ha. wet w trudnych warunkach. Średniowczesna Wysiana terminie optymalnym czy też lekko C.D. ZE STR. 14

opóźnionym wykształca silny system korzeniowy, a także odpowiednią rozetę, niezbędną do przezimowania. Rośliny tej odmiany nie są wysokie, dzięki czemu nie są podatne na ugięcia łanu. Regeneracja i rozwój po zimie jest na bardzo wysokim poziomie – nie ustępuje odmianom mieszańcowym. Charakteryzuje się wysokim plonem nasion z wysokim zaolejeniem potwierdzonym w badaniach. Dobra zdrowotność roślin i pewna zimotrwałość potwierdzona w roku 2020/2021 są gwarantem wysokich plonów! Odmiana populacyjna, wcześnie dojrzewająca. Wysoka zawartość oleju, dobry profil zdrowotności. Bardzo dobra zimotrwałość i dobra adaptacja na słabszych stanowiskach. Sidney. Średnio wczesna populacyjna odmiana ozima. Charakteryzuje się wysokim plonem nasion i oleju. Wyjątkowa zdrowotność roślin i pewna mrozoodporność są gwarantem wysokiej wydajności. Doskonały potencjał plonowania udowodniła w całej Europie, uzyskując rejestrację również w Czechach, Austrii i na Słowacji. Potwierdza się on również na lżejszych glebach, warunkując przydatność do uprawy we wszystkich rejonach kraju. Ze względu na nieco wolniejszy jesienny rozwój, preferuje wczesne i optymalne terminy siewu. Dzięki temu właściwa faza rozwojowa roślin przed spoczynkiem zimowym pozwala w pełni wykorzystać potencjał genetyczny odmiany. Bardzo wysoki potencjał plonowania, 104% wzorca w badaniach rejestrowych COBORU w 2014r. W badaniach rejestrowych COBORU w 2015 r. 101% wzorca. Bardzo wysoka zdrowotność, toleruje słabsze, mniej zasobne stanowiska Zebrał Artur Golak,

fot. archiwum redakcji

MLECZNE AGRO

UPRAWA Aminokwasy – Trawy do produkcji najlepszej paszy

prewencja antystresowa na  polu

cudowne antidotum

Zdobywają uznanie w produkcji rolniczej na całym świecie, a ich grono użytkowników systematycznie powiększa się. Producenci chętnie sięgają po nawozy zawierające te związki z uwagi na ich pozytywny wpływ na metabolizm roślin. Aminokwasy.

Potrzebujesz szybko paszy objętościowej? Mieszanka Gorzowska COUNTRY 2053 Turbo Futtertrio mieszanki poplonowe traw to:

• szybki wzrost roślin • dużo białka i energii • poprawa struktury gleby

PowerMix to mieszanka lucern, które:

• mają bardzo dobre oceny przezimowania

• zawierają bardzo dużo białka – ok. 3 ton z 1 ha

• są otoczkowane w technologii DynaSeed

www.dsv-polska.pl

Z uwagi na korzystne oddziaływanie w cząsteczkach aminokwasów centr china proces regeneracji po wystąralnych. Większość aminokwasów może występować w tego pieniu stresów, początkorodzaju formach izomewo zalecano ich stosowanie interwencyjnie, już rycznych, które różnią po wystąpieniu czynsię rozmieszczeniem w przestrzeni cztenika stresogennego. Obecnie zaleca się ich rech podstawników używanie prewencyjnie z w ią z a nych z ato i włączenie tego typu mem węgla. W organiproduktów do standarzmach żywych aminodowej agrotechniki. Dlakwasy występują tylko w formach lewoskrętnych, czego? Na początku trzeba czyli aktywnych biologiczwyjaśnić, jak aminokwasy działają? Rośliny samodzielnie syntenie. Tylko te formy efektywnie odżywiają rośliny. Warto zweryfikować zują je i wykorzystują, przede wszystkim, do tworzenia białek. Jednak proces ten jest formę aminokwasów w produkcie. Przykłabardzo czasochłonny i wymaga stosunkowo dem preparatu, który spełnia te kryteria jest dużych nakładów energii. W przypadku wy- między innymi Basfoliar Avant Natural SL. stąpienia niekorzystnych warunków, organizm Jest to biostymulator o wysokim stężeniu, roślinny skupia się na przezwyciężeniu stresu, preparat zawiera 10% wolnych aminokwasów. a nie budowie plonu. Stąd dostarczenie z ze- Są to w pełni roślinne aminokwasy z dużą ilośwnątrz odpowiedniej dawki aminokwasów cią biologicznie aktywnych L-aminokwasów. zapewni efektywne przezwyciężenie czyn- Nie tylko poprawiają tolerancję na stres, ale nika stresowego, bez uszczerbku dla proce- także stymuluje wzrost i rozwój roślin. Prosu formowania plonu. Związki te gwarantu- dukt ten zawiera także peptydy pochodzenia ją roślinom możliwość przeznaczenia czasu roślinnego, wspomagające wzrost korzeni, i energii w krytycznych dla nich momentach pobieranie składników odżywczych i odporna inne procesy życiowe. Dodatkowo wspie- ność na stres upraw rolnych i ogrodniczych. rają naturalną odporność przed patogenami Dla roślin cenne są przede wszystkim peptyoraz szybszym i efektywniejszym pobiera- dy krótkołańcuchowe, które są połączeniem niu składników pokarmowych z gleby. Warto aminokwasów o specyficznej konfiguracji. je zatem dostarczać nawet kilka razy w ciągu Preparat opiera się o aminokwasy roślinne, sezonu wegetacyjnego, aby utrzymać rośliny dzięki czemu ich zawartość i proporcje pow dobrej kondycji i zapewnić najkorzystniej- krywają się z aminokwasami, które naturalnie występują w roślinach. sze warunki dla optymalnego plonowania. Rolnicy, którzy dotychczas nie stosowali Na sklepowych półkach dostępna jest szeroka gama produktów zawierających te związ- produktów z aminokwasami na swoich planki. Przy wyborze warto zwrócić uwagę na ilość tacjach lub stosowali je tylko interwencyjnie, wszystkich biogennych aminokwasów. powinni rozważyć użycie tej technologii jako Istotna jest także zawartość wolnych ami- standardowego zabiegu agrotechnicznego. nokwasów, czyli aminokwasów niezwiązanych, Włączenie dolistnego oprysku aminokwasami charakteryzujących się niską masą cząstecz- poprawi ogólną kondycję i odporność roślin, kową. Dzięki temu mogą być bardzo szybko zapewni lepsze plonowanie, a tym samym pobierane przez rośliny. Ważne jest, aby wolne wzrost rentowności produkcji. Najkorzystniej, aminokwasy były w formach lewoskrętnych, gdy cel ten udaje się osiągnąć przy ograniwarunkujących ich aktywność w roślinnych czeniu użycia nawozów sztucznych i pestyprocesach metabolicznych. W aminokwasach cydów. Tego wymaga się od świadomych występuje zjawisko izomerii optycznej. Wy- producentów. Technologia ta jest całkowicie różniamy ich formy L- (lewoskrętne) i D- (pra- bezpieczna dla środowiska. woskrętne). Spowodowane jest to obecnością Tekst Artur Golak, fot. archiwum redakcji MLECZNE AGRO

MASZYNY stronie mocy!

AUTORYZOWANY DEALER

Kramer – on the safe side!

Zwrotność i udźwig w każdych warunkach? Dlaczego iść na kompromisy i rozdzielać coś, co stanowi funkcjonalną i koncepcyjną jedność? Oto prezentujemy unikatowy system Kramer, dostępny już w Polsce. Ładowarki to sprzęt, który na stale zadomowił się w gospodarstwach mlecznych. Ich wszechstronność i uniwersalność powoduje, że są równie niezbędnymi maszynami jak ciągniki. Ładowarki z zasady pracują na ograniczonej powierzchni, to każe zastanawiać się nad ich optymalnym wykorzystaniem i zapewnieniem bezpieczeństwa operatorowi i otoczeniu w którym ładowarka pracuje. Marka Kramer oferuje ładowarki kołowe i ładowarki kołowe z wysięgnikiem teleskopowym z czterema kołami skrętnymi. Maszyny te imponują swoim wysokim poziomem stabilności dzięki sprawdzonej i przetestowanej, jednoczęściowej ramie pojazdu. Dzięki zastosowaniu jednoczęściowej ramy pojazdu nie występuje przesunięcie środka ciężkości w momencie skręcania. Ruch kierownicą powoduje skręcanie tylko kół. W ten sposób wysoka stabilność jest zapewniona nawet przy wąskim promieniu skrętu, na nierównym podłożu i z maksymalnym udźwigiem. Wszystkie ładowarki kołowe i ładowarki kołowe z wysięgnikiem teleskopowym Kramer wyróżniają się wysokim poziomem stabilności. Zbudowane są na jednoczęściowej ramie, dzięki której środek ciężkości maszyny nie zmienia się – nawet podczas pełnego skrętu kół. To sprawia, że pojazdy są stabilne – nawet na nierównym lub nieutwardzonym podłożu. Jednoczęściowa rama w porównaniu

Tzw. psi chód umożliwi precyzyjne manewrowanie ładowarką na niewielkiej przestrzeni, bez ograniczania udźwigu.

Fricke Maszyny Rolnicze Sp. z o.o. ul. Przemysłowa 6, 11-700 Mrągowo tel. 782 330 222 www.fricke.pl

Nie istnieje gospodarstwo rolne z aspiracjami w którym nie byłoby ładowarki. Jej uniwersalność i umiejętność pracy w różnych środowiskach i z różnymi materiałami przekonała do siebie wszystkich.

z ładowarkami przegubowymi, zapewnia przegubowych, w których masa ładunku spaznakomitą stabilność, bez przesuwania się da wraz ze wzrostem kąta skrętu kół. Zastosowanie układu skrętnego z cztereśrodka ciężkości podczas skręcania. To co należy podkreślić, to wręcz kocia ma kołami skrętnymi w ładowarkach Kramer zwrotność. Wszystkie cztery koła skrętne i kąt umożliwiło wyodrębnienie trzech różnych skrętu wynoszący 40º na przedniej i tylnej osi, trybów skrętu kół. Ich zmiany dokonuje opezapewniają wysoki stopień zwrotności. Dzięki rator wybierając jeden z przycisków w kabinie. temu niektóre manewry układu kierownicze- W zależności od wykonywanej pracy, operator go stają się po prostu niekonieczne. Z tego może wybrać jeden z trzech trybów: wynikają m.in. krótsze czasy cyklów. Zawraca- QQ wszystkie koła skrętne nie staje się łatwiejsze i szybsze, gdy wszyst- QQskrętne koła przedniej osi kie koła skręcają, zamiast marnowania czasu QQ psi chód. na manewrowanie np. ładowarką przegubową. Pierwszy tryb przy kącie skrętu 2x40º Stały udźwig docenią zwłaszcza hodowcy na przedniej i tylnej osi zapewnia szybkie krów, którzy operują dużymi ciężarami ładun- manewrowanie, optymalizację trasy czy mały ków Jednoczęściowa rama sprawia, że odle- promień skrętu. Skrętne koła przedniej osi zagłość pomiędzy przeciwwagą a ładunkiem pewniają bezpieczną i intuicyjną jazdę po drona wysięgniku nie zmienia się. Wynik: gach z dużą prędkością, łatwe prowadzenie stała dźwignia, która zapewnia specjalnego osprzętu, intuicyjny układ sterobezpieczną pracę we wszyst- wania. Są także idealne do jazdy z przyczepą. kich sytuacjach obciążenia. Tzw. „Psi chód” oznacza zwrotność na najW trakcie pracy udźwig mniejszej przestrzeni, precyzyjne pozycjonopozostaje zawsze taki sam, wanie w najbardziej ograniczonych warunkach, niezależnie od kąta skrętu. możliwość przesuwanie specjalnego osprzętu Stała dźwignia zapewnia dodatkowego, czy też np. proste odjeżdżanie stały udźwig, w przeci- od ścian i wykopów. wieństwie do ładowarek Tekst Paweł Łączny, fot. Kramer

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Po  bezpiecznej

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

Bayon to zgrabne połączenie eleganckiego kompaktowego nadwozia z przestronnym i pakownym wnętrzem.

MOTORYZACJA Hyundai Bayon –

nowy suv segmentu

Oszczędny w wielu wymiarach

Bayon to komfortowy i przestronny suv, charakteryzujący się zwinnością i niskim zużyciem paliwa. Kompaktowy rozmiar zewnętrzny i przyjazne wnętrze sprawiają, że jest to znakomita pozycja dla osób aktywnych fizycznie. Hyundai pokazał kolejny nowy model. Bayon to najmniejszy członek, powiększającej się rodziny suvów marki Hyundai. Nazwa została zainspirowana popularnym celem wakacyjnych podróży (Bayonne) – jednego z najpiękniejszych miejsc w południowo-zachodniej Francji. Zbudowany na bazie modelu i20, pojazd wyróżnia się eleganckim wyglądem zewnętrznym. Trzyczęściowe światła główne, w połączeniu z wlotami powietrza, tworzą niepowtarzalny wygląd. Z boku zauważymy dynamiczne linie, nadające autu drapieżnego i nowoczesnego wyglądu. Z tyłu, światła w kształcie strzał, podkreślają dynamicznie wyglądające słupki. Wnętrze suva jest przestronne i dobrze oświetlone. Duży nacisk położono na maksymalizację komfortu pasażerów z przodu

i z tyłu. Pomimo auta należy do segmentu B, przestrzeń bagażowa zapewnia sporo miejsca. Dodatkową korzyścią jest inteligentna półka bagażnika, którą można przesunąć wzdłuż tylnej części drugiego rzędu siedzeń, aby zakryć bagaż. Bayon może pochwalić się oszczędnością paliwa, co jest zasługą zmodernizowanych silników Kappa. Motor T-GDi to jednostka benzynowa z turbodoładowaniem i bezpośrednim wtryskiem zapewniającym optymalną wydajność. Auto zostało również wyposażone w unikalną technologię CVVD (Continuously Variable Valve Duration), która reguluje czas otwierania i zamykania zaworu w zależności od warunków jazdy. Na szczycie oferty znajduje się silnik 1.0 T-GDi o mocy 100 KM, który może być

połączony z 6-biegową manualną skrzynią biegów (6MT) lub 7-biegową dwusprzęgłową skrzynią biegów (7DCT). Silnik 1.0 T-GDi jest wyposażony w trzy tryby jazdy Eco, Normal i Sport. W ofercie jest również wolnossący silnik 1.2 MPi o mocy 84 KM, połączony z manualną skrzynią biegów (5MT). Bayon to pierwszy SUV marki Hyundai wyposażony w funkcję międzygazu, wcześniej zarezerwowaną dla sportowych modeli Hyundaia. Funkcja synchronizuje silnik z wałem wyjściowym, umożliwiając płynniejsze lub bardziej sportowe redukcje biegów. Opcja będzie dostępna dla silnika 1.0 T-GDi w połączeniu z 7DCT dla wszystkich trybów jazdy. Oprac. MaSz,

Fot. Hyundai

MLECZNE AGRO

Ford Kuga –

MOTORYZACJA

Ford Kuga Plug-in dysponuje mocą 225 KM. Samochód zapewnia znakomite przyspieszenie (od 0 do 100 km/h w 9,2 sek.), prędkość maksymalną (225 km/h) oraz bardzo niskie zużycie paliwa (1,4 l na 100 km).

trzy rodzaje hybryd

Ogromne

możliwości

Polski rynek samochodowy opanowują samochody hybrydowe. Wszystko wskazuje na to, że już w najbliższych kilku latach auta spalinowe kompletnie odejdą w odstawkę. Wśród hybryd coraz wyższą pozycję zdobywa Ford Kuga. I słusznie, bo ma się czym pochwalić. Zanim jednak opiszemy największe zalety modelu Kuga, warto przypomnieć jakie rodzaje hybryd oferuje nam rynek. Otóż mamy do dyspozycji: QQ hybrydy miękkie (mHEV), czyli pojazdy, gdzie silnik elektryczny jest tylko małym wsparciem dla technologii spalinowej. Są one najtańsze w momencie zakupu, ale zyski z wykorzystania prądu nie są duże QQ hybrydy pełne (HEV) są rozwinięciem miękkiej hybrydy, co pozwala im pokonywać krótkie trasy, korzystając wyłącznie z napędu elektrycznego QQ hybrydy Plug-in (pHEV) pozwalają ładować samochód bezpośrednio z gniazdka 230V.

MLECZNE AGRO

Znakomita propozycja dla osób, które chcą często korzystać z ekologicznego napędu elektrycznego. Wiemy jakie mamy możliwości wśród hybryd. Wiemy też, że Ford postanowił zaoferować cały przekrój napędów hybrydowych w modelu Kuga. Dlatego, gdy komuś zależy na możliwości pokonania znacznego odcinka drogi na napędzie czysto elektrycznym, lub woli bezobsługowy system hybrydowy, czy też nie ma przekonania do hybryd i wolałby zacząć od czegoś „lekkiego”, w ofercie Forda Kugi znajdzie to, czego oczekuje od swojego nowego crossovera.

Odmiana z miękką hybrydą mHEV, czyli z silnikiem wysokoprężnym 2.0 EcoBlue i z manualną 6-biegową przekładnią w wersji wyposażenia Titanium kosztuje już 116.530 zł. Wersja hybrydowa z 2,5-litrowym silnikiem o mocy 190 KM to koszt 131.300 zł. W tej cenie klient otrzymuje odmianę wyposażenia Titanium, automatyczną przekładnię bezstopniową eCVT oraz napęd na przednią oś. Model z napędem hybrydowym plug-in o mocy 225 KM dostępny jest z przekładnią eCVT, napędem na przednią oś i wyposażeniem Titanium z Pakietem X w cenie zaczynającej się od 170.900 zł. Oprac. MaSz, Fot. Ford

ZDROWIE I URODA Pewnie w każdej sytuacji

Antyperspirant Etiaxil zapewnia bezpieczną i skuteczną ochronę. Jest dostępny w formie roll-onu, w trzech wariantach: original, strong i comfort. Aplikuje się go wieczorem na czystą, suchą skórę, a rano zmywa wodą z mydłem. Zawiera chlorek glinu w alkoholowej bazie, który tworzy warstwę żelu, blokującą ujścia kanalików gruczołów potowych. Skóra pozostaje sucha i świeża nawet do pięciu dni.

Borelioza

niejedno ma  imię

Groźne oblicza boreliozy

Fot. Etiaxil

Na kobiece infekcje

Femannose® N stosuje się w profilaktyce i leczeniu wspomagającym zapalenia pęcherza moczowego i innych infekcji dolnych dróg moczowych. Zawiera D-mannozę, która zapobiega przywieraniu bakterii do błon śluzowych dróg moczowych, dzięki czemu bakterie są wypłukane podczas następnego oddawania moczu. Znika przyczyna infekcji oraz jej nieprzyjemne objawy. Fot. Femannose

Witamina życia

Folik to lek stosowany w celu zapobiegania niedoborom kwasu foliowego u kobiet przed poczęciem oraz we wczesnym okresie ciąży, w celu zmniejszenia ryzyka powstawania wad wrodzonych cewy nerwowej. Substancją czynną preparatu jest kwas foliowy oraz witamina B, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Fot. Folik

Idealna na upały

Mgiełka do twarzy Herbapol Polana Tonizacja i odświeżenie ekspresowo odświeża skórę potrzebującą intensywnego nawilżenia. Zmiękcza, uelastycznia i pielęgnuje naskórek, sprawiając, że cera staje się rozświetlona i pełna energii. Zawiera wyciąg z czerwonej koniczyny, ekstrakt z chabra bławatka, nagietka i liści mniszka lekarskiego, które przywracają zdrową kondycję skóry.

Fot. Herbapol

Borelioza, określana jako choroba z Lyme lub krętkowica kleszczowa, jest przewlekłą, wieloukładową chorobą wywoływaną przez spiralne bakterie z grupy Borrelia, przenoszone przez kleszcze. Borelioza to choroba trudna w leczeniu i diagnozowaniu, gdyż jej objawy są zróżnicowane, a niektóre z nich wręcz podobne do objawów innych chorób. Postawienie trafnej diagnozy wymaga zarówno diagnostyki laboratoryjnej jak i wzięcia pod uwagę objawów klinicznych oraz tych zgłaszanych przez pacjenta. Na powikłania po przebytej boreliozie, narażone są głównie osoby, które nie rozpoczęły leczenia we wczesnym okresie jej rozwoju i w związku z tym przeszła ona w fazę przewlekłą. Boreliozowe zapalenie stawów objawia się najczęściej bólami stawów dużych, choć choroba może zająć także te mniejsze. Początkowo występują przejściowe bóle stawów, o słabym natężeniu, które zwykle ustępują samoistnie. Charakterystyczna jest także sztywność szyi oraz mrowienie lub drętwienie kończyn. Dolegliwości bywają asymetryczne i najczęściej dotyczą stawów kończyn. Mogą ustępować samoistnie lub rozwinąć się w pełnoobjawowe ostre zapalenie stawów. Objawy sercowo-naczyniowe są obserwowane dość rzadko i występują u 0,3-4% nieleczonych chorych w Europie. Kliniczna postać boreliozy z zapaleniem mięśnia sercowego przebiega zwykle łagodnie, a większość pacjentów wraca całkowicie do zdrowia. Boreliozowe zapalenie mięśnia sercowego charakteryzuje się nieregularnym biciem serca, bólami

w klatce piersiowej, dusznościami w spoczynku oraz przy niewielkim wysiłku. Neuroborelioza może wystąpić zarówno w krótkim, jak i długim czasie od zakażenia, cechując się bardzo urozmaiconą symptomatologią. Możliwa jest różna lokalizacja zmian chorobowych, które występują w różnych kombinacjach. Charakteryzuje się wysoką gorączką oraz objawami zakażenia górnych dróg oddechowych. Pojawia się też ból głowy nudności i wymioty. Może też wystąpić nadwrażliwość na dźwięk i światło, dezorientacja. Podstawową rolę w diagnostyce boreliozy odgrywają badania krwi. W Medycznym Laboratorium Diagnostycznym Medrex w Białymstoku, dzięki nowoczesnej technologii Array Reader, możliwe jest szybkie diagnozowanie pacjentów z podejrzeniem wystąpienia boreliozy, bez konieczności potwierdzania testem Western blot (jednokrotne pobieranie krwi, co daje oszczędność czasu oraz pieniędzy). Przy pomocy zestawów Microblot wykrywa się przeciwciała klasy IgG i IgM w ludzkiej surowicy, osoczu, płynie mózgowo-rdzeniowym i stawowym, przy jednokrotnym pobraniu materiału. Wynik badania daje 100% pewność wykluczenia lub potwierdzenia obecności przeciwciał. Paweł Kitlas, Agnieszka Zakrzeska,

Medyczne Laboratorium Diagnostyczne Medrex w B iałymstoku

MLECZNE AGRO

ROZRYWKA Niejedna Kraj nad Pustynna pięZatoką na ciolinii Perską roślina

Bokserski zwód

Imię Hayworth, aktorki

Podział punktów w grze

Błękit morza

Karmi Spada młode na cztery mlekiem łapy Pływacka lub rowerowa

Strona monety

Pracuje na budowie

Krzewiciel religii

Akcja na bramkę rywala

12 Węgierskie wino deserowe

Grekokatolik Japońska wódka ryżowa

Ciągnik Przy siodle kowboja

Miasto Alaska i port w lub Izraelu Alabama

Natarcie z powietrza ... Galilejska Kolor Podzielił ciemnoniebieski świat

Glon morski

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy trzy i nagrodzimy książkami ufundowanymi przez Wydawnictwo Bernardinum. 1 Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem mleczne@skryba.media.pl. Na rozwiązania czekamy do końca lipca 2021 r. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika. Ptasie zaloty

Mięso z półtuszy wołowej

Czapka do konnej jazdy

Woreczek na pieniądze

Zasiadał w ratuszu

Piłka za boiskiem

Laska alpinisty

Czechy lub Rumunia Ciężka, Owijany mozolna wokół praca szyi

Znak nawigacyjny

Centrum cyklonu

Budowla obronna

Wąwóz, parów

9 10

Sprzymierzeniec

Ma dwa końce

Dokumenty w archiwum

Więzienna herbatka

Syn Dedala

Bez przed domem

Jedzie w peletonie

Rów po bombie

Miasto z Krzywą Wieżą

Nadzór, kuratela

PomocNad na wska- progiem zówka grani

Płuca Rosły pustyni opryszek

Deska z wiązaniem

Andrycz lub Terentiew

Przełożony klasztoru

Określony stan rzeczy

Kolce Część Najprzy pożyczki większy butach pańkontytaternika stwowej nent

Obsługuje działo

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Twój włos ma głos.

Gorący wyziew wulkaniczny

MAHARADŻA I KRÓLEWSKI MOTOR

Po trzech latach podróży uczestnicy znają Indie jak własną kieszeń, choć wciąż zdarza się im wpadać w tarapaty. Na początku omal nie tracą wszystkich funduszy, gdy rząd indyjski wycofuje znienacka banknoty o najwyższych nominałach, a właśnie w takich mają gotówkę. I ratuj się teraz, człowieku... Na Wigilię, z braku karpia, mają rybki wędzone dymem z opon samochodowych. Sylwestra spędzają w izbie przypominającej więzienną celę. Na Wielkanoc jadą do parku narodowego, gdzie w nocy pod ich oknem buszuje nosorożec. Dodatkowych atrakcji dostarcza motocykl – a to nie ma biegów, a to hamulców, a to pęka amortyzator. Na szczęście w Indiach jest wielu motocyklistów i mechaników, więc po licznych naprawach enfeld pozwala wrócić do punktu, w którym wszystko się zaczęło. MLECZNE AGRO

ROZRYWKA



uśmiech proszę

Każdy mężczyzna powinien się budzić rano z myślą: O Boże, moja ukochana nie ma się w co ubrać!  Na pr zesłuchaniu policjant do mężczyzny: – Proszę opisać całe zdarzenie. – Wróciłem z pracy do domu dwie godziny wcześniej niż zwykle. Patrzę, a w sypialni na łóżku leży moja naga żona, a obok nagi sąsiad. – No dobrze – mówi policjant. – Co się stało potem. – Potem oni obydwoje zmarli na covid.  Uważajcie na kurierów oszustów. Zamówiłam mężowi narzędzia a zamiast tego przyszła nowa sukienka i buty.  Rozmawiają koleżanki: –   To   i l e t y   m i a ł a ś mężów? – Ale swoich, cz y ogólnie?  – Czym się zajmujesz? – Jestem instagramerką. – Super, ja też nic nie umiem.  Żona do męża: – Ile razy ci mówiłam, abyś przestał być taki drobiazgowy! – Osiem.



 Rozmawia dwóch facetów: – Ten ostatni rok to był dramat. – Dlaczego? – Więcej alkoholu wylałem na ręce niż wypiłem.  Chłopak do ojca swojej dziewczyny: – Wiem, że to zwykła formalność, ale chciałbym prosić o rękę pańskiej córki. –   Kt o c i p o w i e d z i a ł , ż e   t o   z w y k ł a formalność?! – Ginekolog.  – Chcesz jagodziankę? – A z czym?  Jak zaczyna się każda książka kucharska w Poznaniu? Pożycz trzy jajka i pół kilograma mąki.

Nasi, wygrani :)

Weronika Piątek z gminy Turośl wygrała nagrodę za rozwiązanie krzyżówki w ostatnim wydaniu „Mlecznego Agro”. Gratulujemy serdecznie.

 Rozmawia dwóch kolegów. – Robiono mi test na narkotyki i nie wykryto ani śladu? – To chyba dobrze? – Średnio. Pomyśl, jakie gówno kupujemy.  Spotyka się dwóch studentów. – Co masz w tej butelce? – Wodę. – E... myślałem, że coś do picia.  Przychodzi do lekarza facet ze złamaną nogą i ręką. – Co się stało panu w rękę? – Prąd mnie kopnął. – A w nogę? – Chciałem mu oddać.  Kobieta w sklepie mięsnym ogląda kurczaki. Wybiera, przekłada i nie znajduje dostatecznie dużego. – Będą jutro większe? – Nie, droga pani, nie będą, one są już martwe.

MLECZNE AGRO

Poszukujemy Handlowca do sprzedaży maszyn rolniczych (Augustów, Mońki, Sejny) CV prosimy wysyłać na rekrutacja@bmdanex.pl

Wyłączny dystrybutor na województwo podlaskie

Siedziba Główna Rogienice Wielkie ul. Olszanka 27 18-516 Mały Płock tel. 86 279 15 65

Punkt Wystawowy 17-100 Bielsk Podlaski ul. Żwirki i Wigury 73 tel. 784 297 554 Oddział Grajewo ul. J. Piłsudskiego 47 19-200 Grajewo tel. 606 445 100

www.bmdanex.pl

Oddział Wysokie Mazowieckie 18-200 Wysokie Mazowieckie ul. Zambrowska 34 tel. 604 957 248

Punkt Wystawowy 16-400 Suwałki ul. Sportowa 23 tel. 602 599 300

e-sklep: www.edanex.pl