Podlaskie Agro Nr 1(90)/2019

NR 1(90)/2019

ISSN

1896 - 8260

STYCZEŃ – LUTY 2019

Nowe

trendy w hodowli bydła

Zwiększanie Jak Kukurydza

mocy w ciągnikach

odchować jałówkę remontową

na ziarno polecana w

2019 r.

DLA TYCH, KTÓRZY WYMAGAJĄ WIĘCEJ

SPECJALNE WYDARZENIE

www.bmdanex.pl

Siedziba Główna Rogienice Wielkie ul. Olszanka 27 18-516 Mały Płock tel. 86 279 15 65

Punkt Wystawowy 17-100 Bielsk Podlaski ul. Żwirki i Wigury 73 tel. 784 297 554 Oddział Grajewo Popowo 3A 19-200 Grajewo tel. 606 445 100

Oddział Wysokie Mazowieckie 18-200 Wysokie Mazowieckie ul. Zambrowska 34 tel. 604 957 248

Punkt Wystawowy 16-400 Suwałki ul. Sportowa 23 tel. 602 599 300

www.bmdanex.pl e-sklep: www.edanex.pl

W NUMERZE: QQ AKTUALNOŚCI QQPodlascy rolnicy pod Alpami

s.4

QQPracownicy z zagranicy

s.6

QQPoznali technologię pasteryzacji ściółki

s.8

QQOdwiedzamy Roszki-Ziemaki

s.10

QQWyprawki dla uczniów z Sokół

s.14

QQInteligentne technologie zwiększają wydajność

s.16

QQCiężka praca, fachowa wiedza i reklama

s.18

QQ HODOWLA QQBezrożność bydła i wariant kazeiny w mleku

s.20

QQAlgi poprawią ilość kwasów omega-3

s.22

QQRozmowy ojca i syna

s.24

QQ WETERYNARIA QQOkres przedporodowy i czas porodu

s.28

QQ MASZYNY QQJak wybrać dobrą firmę zwiększającą moc silnika

s.30

QQPrzygotowanie maszyn do sezonu

s.32

QQWłaściwa pielęgnacja użytków zielonych

s.36

QQ UPRAWA QQOdmiany ziarnowe rekomendowane na 2019 r.

DRODZY CZYTELNICY! Zima zazwyczaj daje rolnikom nieco wytchnienia. Styczeń i luty to okres przeglądów technicznych i napraw maszyn. To czas, w którym garściami można czerpać wiedzę z niezliczonej ilości szkoleń i wyjazdów firmowych. Po sąsiedzku, odbywa się też kilka ciekawych imprez targowych, na których warto być: Centralne Targi w Nadarzynie, Mazurskie Agro Show w Ostródzie i kilka mniejszych. Jednak w tym roku, ten – wydawałoby się spokojny czas – został nieco zmącony. Tym razem styczeń i luty jest trochę inny. Dlaczego? Otóż sam początek roku to burzliwa reakcja społeczeństwa na potrzebę odstrzału przerośniętej populacji dzików, to również głośna informacja o incydentalnym procederze uboju chorych krów, to także okres protestów rolniczych organizowanych przez AgroUnię. Do tego mamy jeszcze słabą kondycję wypłat ze środków unijnych. Przypomnijmy, z PROW-u 2014-2020 wypłacono niespełna 50%, a mamy już przecież 2019 r.! Sporo tego wszystkiego...

Na szczęście ponownie ruszyła pomoc suszowa, pojawił się też projekt zmian ustawy o ustroju rolnym, pozwalający rolnikom sprzedawać swobodniej tereny do 1 ha. To już dwa dobre newsy. Najważniejszą informację zostawiłem jednak na koniec. Otóż 8 lutego br. weszła w życie ustawa o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne. I to bezsprzecznie jest najważniejsza wiadomość tego roku!

Szymon Martysz, Redaktor Naczelny

s.38

QQ PORADY QQRestrukturyzacja zadłużenia gospodarstw rolnych

s.48

QQ FINANSE QQPlanowane zmiany w obrocie gruntami rolnymi

s.52

QQ BUDUJEMY I MIESZKAMY QQWentylacja przegrody dachowej

 Redaktor naczelny: Szymon Martysz , szmartysz@skryba.media.pl

s.54

QQ ZDROWIE I URODA QQBezoperacyjna metoda korekcji krótkowzroczności

QQ ROZRYWKA Na okładce: Rodzina Jabłońskich ze wsi Roszki-Ziemaki w gm. Sokoły Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72, www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl

s.56 s.57

 Redakcja:

Barbara Klem, Marzena Bęcłowicz

 Współpraca:

lek. wet. Józef Wszeborowski

 DTP:

Jan Kitszel

 Reklama:

Sebastian Rutkowski 503-039-455, kierownik biura reklamy

Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788, Magdalena Pietraszko 533-379-533, Katarzyna Jakimiuk 792-793-882, Andrzej Niczyporuk 501-303-181

 Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok

 Nakład: 15.000 egz.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

3

AKTUALNOŚCI Z wizytą

we włoskiej fabryce

Merlo

Alpejskie testy ładowarek Kilkunastu podlaskich rolników oraz agroprzedsiębiorców uczestniczyło w grudniowym wyjeździe do fabryki firmy Merlo we Włoszech. Organizatorem wyjazdu była firma Adrol z Wiśniewa k. Zambrowa.

Trzydniowa wycieczka rozpoczęła się od zwiedzania fabryki Merlo w miejscowości Cuneo u podnóża Alp. Tutaj zapoznano się z bogatą historią firmy, jej największymi osiągnięciami oraz przedstawiono główne linie rozwoju. Prelekcja chwilę trwała – w końcu Merlo to lider na rynku podnośników teleskopowych z wieżyczką obrotową i podnośników Podlascy rolnicy podczas spotkania z Amilcare Merlo, założycielem i prezesem firmy Merlo. teleskopowych z przekładnią hydrostatyczną. do wspólnego zdjęcia przed najnowByło więc co opowiadać. Nasi rolnicy dowiedzieli się m.in., że firma Merlo powstała w 1964 r., a jej założycielami byli Amilcare i Natalina szym nabytkiem firmy – ogromnym Merlo. Fundamentalnym etapem w historii firmy był rok 1981 – to wterobotem wytwarzającym części (z któdy powstał pierwszy podnośnik teleskopowy, model SM 30. Była rego był bardzo dumny i zadowolony). to innowacyjna maszyna, wykonana na podstawie wyjątkowego Byliśmy pod wielkim wrażeniem energii projektu Merlo, która oferowała zarówno osiągi wózka podnośi optymizmu pana Merlo i z szerokimi uśmienikowego, jak i wszechstronność zastosowań żurawia z wysięgchami ruszyliśmy na dalsze poznawanie zakładu produkcyjnego – mówi przedstawicielka firmy Adrol. nikiem teleskopowym. Dziś Grupa Merlo jest liderem w swojej Po pysznym włoskim obiedzie, odbyła się dynamiczna prezentacja branży i zatrudnia ponad 1200 pracowników. poszczególnych modeli ładowarek teleskopowych. Rolnicy mogli również Kolejnym punktem wycieczki było już oglądanie zakładu każdą maszynę obejrzeć z bliska oraz przetestować. Największą atrakcją produkcyjnego. była możliwość wjechania ładowarką w koszu, oczywiście w specjalnej – Zwiedzanie fabryki zajęło nam prawie cały dzień – mówi uprzęży, na wysokość 30 m. Była to znakomita okazja do uwiecznienia Katarzyna Rogaczewska z firmy Adrol. – Zobaczyliśmy jak na zdjęciach pięknych szczytów Alp. Wieczorem uczestnicy wycieczki wygląda proces powstawania ładowarek teleskopowych. udali się do miejscowej restauracji słynącej z wina i dań regionalnych. Śledziliśmy je od momentu, gdy są one tylko ogromnymi Kolejny dzień przeznaczony był na atrakcje turystyczne – zwiedzano płytami stopu metali, aż do produktu finalnego, czyli pobliski Turyn, a tam Narodowe Musolidnych, specjalistycznych maszyn z nowoczesnym wyposażeniem. zeum Motoryzacji. Pozycjami oboW trakcie zwiedzania podlascy rolnicy wiązkowymi była Katedra Metropopoznali również legendarnego już zalitalna Św. Jana Chrzciciela, znana z przechowywanego w niej Całunu łożyciela i prezesa spółki Merlo.

Turyńskiego oraz główny plac Piaz– Mieliśmy niesamowite szczęście spotkania samego właściciela – Amilza Castello z Zamkiem Królewskim i innymi zabytkowymi budowlami. care Merlo. Choć spotkanie trwało zaNie zabrakło również czasu na zakup ledwie kilka minut, od razu dało się wypamiątek i upominków dla bliskich czuć wyjątkową osobowość tego już na jarmarku bożonarodzeniowym. starszego człowieka. Podszedł do nas Szerszą fotorelację można zobaz uśmiechem, z każdym się przywitał, szczególnie miło z kobietami i zamienił czyć na www.adrol.pl. słowo po angielsku. Sam zaprosił nas Masz, Fot. Adrol

||

ROLNIKU MASZ PROBLEM Z: 

LEASINGIEM



BANKIEM



KO M O R N I KI E M

DZ WO Ń !!! TE L . 8 8 3 1 8 1 600

Restrukturyzacja Pomoc prawna 4

zadłużenia gospodarstw rolnych prz y Upa d ło śc i Kon sumenc kiej PODLASKIE AGRO

REKLAMA

SPRZEDAŻ - SERWIS ul. 1 Armii Wojska Polskiego 8C 15-103 Białystok tel. 85 66 47 112, fax 85 66 23 720

www.karchercenter-efekt.pl PODLASKIE AGRO

KÄRCHER CENTER EFEKT 5

AKTUALNOŚCI Branża

rolna wykorzystuje pracowników z zagranicy

Cudzoziemcy w polu

Już ponad pół miliona obcokrajowców przebywa na stałe w naszym kraju. Zdecydowana większość to obywatele Ukrainy.

Co ciekawe, jedną z branż, w której najczęściej spotyka się cudzoziemców, jest rolnictwo. Takie dane podaje Agencja Pracy Smart Work.

Braki kadrowe w Polsce doprowadziły do sytuacji, kiedy pracownicy zagraniczni przestali być sposobem na oszczędność, lecz stali się ratunkiem dla funkcjonowania polskich firm.

Od czterech lat rośnie liczba zagranicznych pracowników decydujących się na podjęcie legalnej pracy w Polsce. Bez ich obecności znacząca liczba polskich przedsiębiorstw miałaby problemy z prowadzeniem działalności.

Zatem gdzie najbardziej potrzeba pracowników z zagranicy?

– Nie istnieje gałąź gospodarki, która obywa się bez pracowników ze Wschodu – odpowiada Mariusz Hoszowski, prezes firmy Smart Work.

– W ciągu ostatnich lat popyt na tego typu kadry pracownicze rozłożył się równomiernie na większą liczbę branż, dlatego cudzoziemców spotyka się już nie tylko w budownictwie, rolnictwie czy przetwórstwie przemysłowym, ale także w sektorze usług: transporcie, handlu, turystyce czy gastronomii. Warto również wspomnieć o rosnącej liczbie osób z zagranicy, które zdecydowały się na założenie własnej działalności gospodarczej w naszym kraju.

Jacy pracownicy trafiają na nasz rynek? Zdecydowana większość wykonuje pracę, która nie wymaga konkretnych kwalifikacji, czyli np. związaną z szeroko pojętym montażem przemysłowym, czy rolnictwem. Z drugiej strony, polskie firmy pozyskują ze Wschodu także całą rzeszę specjalistów, czyli spawaczy, ślusarzy, szwaczki, operatorów CNC, kierowców, operatorów maszyn budowlanych, pracowników logistyki. Najmniejszy odsetek zagranicznych pracowników piastuje stanowiska kierownicze.

6

||

– Polska to bardzo popularny kierunek migracji zarobkowej pracowników Przeważają osoby ze Wschodu. Dzieje się tak dzięki bardziej atrakcyjnym zarobkom, coraz w wieku produkcyjliczniejszej obecności mniejszości ukraińskiej, braku izolacji kulturowej nym 25-29 lat, a zaraz oraz mniej restrykcyjnym regulacjom prawnym dotyczącym zatrudniania potem od 30 do 34 – mówi Mariusz Hoszowski, prezes Smart Work. lat. Przyjeżdża dużo – Outsourcing to usługa, w ramach której małżeństw i młodych osób. Choć dominującym modelem zatrudnienia jest praca do- firma zewnętrzna przejmuje część prac – wyrywcza, to ponad 10% pracowników wiąże jaśnia pan Marcin. – Drugą formą pozyskiwaprzyszłość z naszym krajem. Wśród obcokra- nia pracowników są usługi agencji pracy tymjowców jest niemalże dwa razy więcej męż- czasowej, gdzie klient jako pracodawca jest użytkownikiem pozyskanych przez agencję czyzn niż kobiet.

Z jakich względów zagraniczni pracownicy pracy pracowników tymczasowych.

Zatrudnianie pracowników z zagranicy jest decydują się na pracę w Polsce? Przyjeżdżają osoby, które w swoim kraju nie mogą zna- złożonym procesem, z którym wiąże się sporo leźć zatrudnienia spełniającego ich finanso- niedogodności. Są wśród nich: proces rekruwe oczekiwania. Obecnie nie ma już różnicy tacyjny, legalizacja pobytu, zakwaterowanie, w stawkach wynagrodzeń. O ile jeszcze trzy transport, tłumaczenie dokumentów, organizalata temu pracownicy ze Wschodu byli tańsi cja całości pobytu, wymiana pracowników wyniż ci z Polski, to aktualnie są oni przygoto- jeżdżających na nowych – przy jednoczesnych barierach językowych. Stąd firmy z różnych wani, by zarabiać tyle samo co Polacy.

– Są to pracownicy aktywni, z wysoką moty- gałęzi przemysłu chętnie wykorzystują agencje wacją związaną przede wszystkim z różnicami pracy do pomocy w tym zakresie. Decydując płacowymi w Polsce i na wchodzie Europy się więc na tego typu formę zatrudnienia kadry – mówi Mariusz Hoszowski. – Atrakcyjnym pracowniczej, dobrze jest wybrać firmę, która aspektem jest także obecność mniejszości kompleksowo zajmie się obsługą pracodawnarodowych i brak izolacji kulturowej. Nie- cy i ma własne, rozległe struktury rekrutacyjstety nadal występuje problem zatrudniania ne na wschodzie. Dzięki temu przedsiębiorca pracowników wykwalifikowanych na stanowi- ma pewność, że niezależnie od wahań sezonoskach absolutnie podstawowych. Jest to ta- wych nie zabraknie mu pracowników.

Polska wciąż będzie stanowić atrakcyjne kie samo zjawisko jak to, z którym mieliśmy do czynienia w latach ubiegłych w ramach miejsce dla pracowników np. z Ukrainy. Jest migracji Polaków na Zachód. Niestety, rozwią- to związane z mniejszą barierą językową, lepzanie tego problemu w przypadku pracow- szą bazą mieszkaniową oraz bliskością, któników ze Wschodu póki co może być trudne ra umożliwia migrantom łatwiejszy kontakt lub wręcz niemożliwe. ze swoimi rodzinami.

Gdzie szukać zagranicznych pracowników Oprac. BK i jak wygląda ich zatrudnianie?

Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI VMS V300

wygrywa amerykański konkurs

Doceniony za innowacje Robot udojowy DeLaval VMS V300 został nagrodzony za znaczące postępy technologiczne przez Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Rolnictwa i Biologii. Warto dodać, że laury ASABE otrzymują najbardziej innowacyjne projekty z zakresu inżynierii przemysłu spożywczego i rolniczego.

– Czujemy się zaszczyceni, że otrzymaliśmy tę nagrodę od tak uznanej organizacji zawodowej, jak ASABE – powiedział Gavin Strang, dyrektor DeLaval ds. rozwoju rynku i wsparcia sprzedaży dla urządzeń kapitałowych. – Jesteśmy niezwykle dumni, że możemy zaoferować producentom mleka przeprojektowany system doju z rewolucyjnym postępem w zakresie: dobrostanu zwierząt, bezpieczeństwa żywności i dochodowości gospodarstwa.

DeLaval VMS V300 ustanowił zupełnie nowe standardy wydajności w branży mleczarskiej.

W porównaniu do poprzednika jego przepustowość jest wyższa o 10%, robot ma też szybszy czas podłączania kubków udojowych nawet o 50%. Do tego VMS 300 wyróżnia się doskonałą skutecznością zakładania kubków udojowych (nawet 99.8%), wysoką dokładnością w spryskiwaniu strzyków po doju (99%),

prawdziwym dojem ćwiartkowy, niższym kosztom eksploatacji niż wcześniejsze systemy oraz potencjałem wydajności sięgającym do 3.500 kg mleka dziennie.

System VMS V300 jest Potencjał produkcyjny robota VMS V300 sięga nawet 3.500 kg mleka na dzień. wyposażony w DeLaval Aby pomóc w zarządzaniu danymi zbieranyInControl, nowy interfejs użytkownika, umożliwiający zdalny dostęp do informacji i stero- mi przez VMS V300, DeLaval uruchomił także wanie systemem. DeLaval PureFlow – nowy DelPro Companion, nową aplikację mobilną, moduł dojenia z przezroczystym kubkiem która zapewnia pełne możliwości zarządzania do przygotowywania strzyków – to kolejna stadem na wyciągnięcie ręki farmera. Produnowa funkcja. Ważny jest także DeLaval In- cenci mogą przeglądać listy krów, rejestrować Sight – najnowsza technologia wizyjna poma- dane, zdalnie uzyskiwać dostęp do działań ich gająca zapewnić płynne, szybkie i dokładne stada i wiele więcej. zakładanie kubków.

MaSz, Fot. DeLaval

||

Jak dobrze pasteryzować ściółkę Grupa 20 podlaskich rolników uczestniczyła w bardzo ciekawej wycieczce do gospodarstwa hodowlanego Fortune w Cieszymowie, w pow. sztumskim. Organizatorem wyjazdu była firma Bauer.

Gospodarstwo hodowlane Fortune w Cieszymowie cieszy się ogromną renomą zarówno w kraju, jak i za granicą. Zarządzane jest one przez dyrektora Macieja Bauryczę oraz głównego hodowcę Renatę Gurbowicz–Nowak. Utrzymywanych jest tam aż 2700 sztuk bydła.

Na potrzeby hodowlane korzysta się z areału liczącego ponad 800 ha, a średnia wydajność roczna „mlecznic” to ponad 11 tys. litrów.

W gospodarstwie Fortune, oprócz wspaniałej hodowli, podlascy rolnicy mogli zapoznać się z technologią pasteryzacji ściółki, którą stworzyła firma Bauer. Instalacja BRU 2000 składa się z pompy zasilającej o mocy 8

5,5 kW oraz separatora Fan PSS 3.3-780 BRU z silnikiem 11 kW. Rozwiązanie zamontowane w Cieszymowie pozwala na przerobienie od 8 do 10 m³ gnojowicy w ciągu godziny. Dzięki temu można wyprodukować od 12 do blisko 50 m³ gotowej ściółki przez jeden dzień.

MaSz, Fot. Bauer

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Odwiedzamy

rolników ze wsi

Roszki-Ziemaki

w gm .

Sokoły

Inwestycja w porządny sprzęt

||

Horsch Pronto DC to kompaktowy siewnik uniwersalny, który dzięki małemu ciężarowi własnemu i dużej pojemności zbiornika zapewnia maksymalną wydajność i jakość wysiewu.

Prowadzenie gospodarstwa w dzisiejszych czasach wymaga sprawnej organizacji oraz niezawodnych maszyn. Dobrym przykładem rodziny, która postawiła na rozwój i dobrze na tym wyszła są Ewa i Rafał Jabłońscy. Dlaczego? Ponieważ agregat uprawowo-siewny zakupiony w Roltomie w Sokołach sprawdza się doskonale.

Rafał Jabłoński to znany rolnik ze wsi Roszki-Ziemaki, który z żoną Ewą oraz synami Juliuszem i Jakubem prowadzi 70 ha gospodarstwo rolne ukierunkowane na produkcję trzody

chlewnej. Pani Ewa, oprócz tego, że pomaga na roli, to od jedenastu lat jest również cenioną nauczycielką przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Rolniczych w Krzyżewie. Pomimo trudnych dla hodowców trzody czasów, ich gospodarstwo radzi sobie dosyć dobrze.

Jest to z pewnością efekt wiedzy, doświadczenia oraz przemyślanych inwestycji.

Zacznijmy jednak od początku. Otóż pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, zanim pan Rafał przejął majątek od rodziców, gospodarstwo prowadziło działania wielotorowe, a jego areał liczył ok. 20 ha. Zajmowano się w nim m.in. produkcją mleka – seniorzy posiadali 14 krów dojnych. Więcej czasu poświęcano jednak na chów trzody. Przed 2000 r. w gospodarstwie Jabłońskich było 45 loch prowadzonych w cyklu zamkniętym – produkowano tam loszki i knurki, utrzymywano tam tzw. stado zarodowe.

||

Rafał i Jakub Jabłońscy prezentują zakupionego Horscha. – Teraz jest nieco zakurzony, ale

maszyna przez cały sezon spisywała się doskonale. Jesteśmy zachwyceni tym siewnikiem

– Na swoim jestem od 2000 r., czyli 19 lat.

To już prawie dwie dekady– rozpoczyna z uśmiechem pan Rafał. – Od razu po przejęciu majątku postawiłem na rozwój. Zająłem się wyłącznie produkcją trzody. Rozpoczęłam od rozbudowy chlewni, a następnie zwiększyliśmy inwentarz żywy. Systematycznie powiększaliśmy stado, modernizowaliśmy budynki inwentarskie oraz park maszynowy. W 2016 r. utrzymywaliśmy w cyklu zamkniętym 280 loch rasy PBZ (Polska Biała Zwisłoucha). Sprzedawaliśmy w granicach 28 tuczników od lochy, czyli mieliśmy dosyć dobre wyniki. Wcześniej utrzymywaliśmy stado zarodowe i materiał rozchodził się bardzo dobrze. W momencie gdy znowu zwiększyliśmy populację loch, to, już ze względu na nadmiar pracy, przeszedłem na typową „towarówkę”, czyli nastawiłem się na produkcję tuczników.

W 2017 hodowla została wstrzymana ze względu na ASF odkryty wśród warchlaków zakupionych przez okolicznych hodowców. Był to trudny okres również dla pani Ewy i Rafała. Brak zbytu sprawił, że podjęli oni decyzję o depopulacji, czyli likwidacji stada.

C.D. NA STR. 12

– mówią gospodarze.

10

PODLASKIE AGRO

corteva.pl TM

dział rolniczy firmy DowDuPont

TM

Corteva Agriscience jest znakiem towarowym firmy DuPont.

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 10

– Aktualnie wszystko zaczęliśmy od początku. Mamy teraz 400 loch, które prowadzone są już w cyklu otwartym. Cały czas jednak powiększamy stado. W tym roku chcielibyśmy ilość macior zwiększyć do poziomu 600 sztuk. Dążymy też do 38 prosiaków odsadzonych w ciągu roku od lochy – mówi z dumą hodowca.

Ewa i Rafał Jabłońscy gospodarzą obecnie na 70 ha ziemi ornej, z czego 30 ha jest własnych, a 40 ha to dzierżawy. Rolnicy w tym roku swój areał obsiali 20 ha rzepaku, 20 ha pszenicy i 20 ha kukurydzy. Reszta ziem, głównie słabszych, została przeznaczona na żyto i na użytki zielone.

W ostatnim czasie państwo Jabłońscy zakupili nowy agregat uprawowy marki Horsch.

Maszynę nabyli w firmie Roltoma z Sokół.

– Aby dobrze prowadzić gospodarstwo, warto inwestować w porządny sprzęt. Wcześniej miałem agregat do siania Kongskilde. Posiadał on zbiornik na 350 kg pszenicy oraz bardzo przyzwoite wyposażenie. Jednakże z braku „ludzi do pracy” oraz występujących problemów technicznych musiałem rozejrzeć się za większym sprzętem, bardziej niezawodnym, z dużą precyzją wysiewu, z większym zasobnikiem – mówi Rafał Jabłoński.

Gospodarz rozważał trzy topowe marki, ale ostateczna decyzja padła na Horscha Pronto 3DC o szerokości roboczej 3 m.

||

Środkowa sekcja wału służy jako podwozie transportowe. Podczas siewu każda opona dociska glebę

przed dwoma redlicami siewnymi na całej szerokości roboczej.

– Szukałem siewnika pneumatycznego. Musiał być nie zawieszany tylko ciągany, z wałem ciężkim. Potrzebowałem technologii nowego, czyli bardzo dokładnego wysiewu. Chodziło mi o to, żeby komputer wszystkiego pilnował.

Wygrała marka super premium, czyli Horsch.

Duża w tym zasługa Roltomy, czyli firmy, która zapewniła nam znakomitą obsługę i bardzo przyzwoitą cenę.

Agregat uprawowo-siewny Horsch Pronto 3DC został zakupiony jesienią ub.r. Maszyna została wyposażona w kilka nowoczesnych i bardzo potrzebnych rozwiązań. Oto najważniejsze z nich: zbiornik nasienny o poj. 2800 litrów, dwurzędowa, bezobsługowa talerzowa sekcja uprawowa, wał oponowy zagęszczający o średnicy 78 cm, redlice TurbDisc z zintegrowanymi rolkami dociskowymi. Do tego niezależna regulacja głębokości i docisku redlic, system sterowania kontroli wysiewu Horsch Drill Manager w standardzie Isobus, hydrauliczny napęd dmuchawy z ciągnika, znaczniki przedwschodowe oraz talerze spulchniające.

Trzeba przyznać, że sporo tego wszystkiego jak na jedną maszynę, no ale w końcu Horsch to marka super premium.

– Na jesieni przetasowałem już swój agregat m.in. podczas siewu rzepaku. Wszystko działa idealnie. Jest to bardzo dobra maszyna. Ma za sobą dopiero 50 ha pracy, więc jest to zupełna „świeżynka”, ale pracuje mi się z nią świetnie. Mam dzierżawy oddalone nawet o dziesięć km od swojej posesji, ale dzięki dużej pojemności mogę je obsiać za jednym razem. Zasypuję półtorej tony zboża do zbiornika, jadę i wszystko obsiewam. To ogromna

||

Rodzina Jabłońskich: Ewa i Rafał z synami

Jakubem i Juliuszem.

12

oszczędność czasu i pieniędzy – zapewnia rolnik.

Gospodarz bardzo chwali również komputer sterujący wysiewem.

– Dzięki komputerowi siew jest niezwykle precyzyjny, wręcz idealnie równy. Jeżeli ustawię swoje Pronto 3DC na 3,2 kg, to tyle wysieje. Baa! nawet potrafi zostawić trochę ziarna na ścieżki przejazdowe. Jego dokładność jest dla mnie bardzo ważna. Horsch pozwala mi obsiać dwa ha w godzinę, co sprawia, że w ciągu pięciu godzin obsiewam ich dziesięć i to bez większego problemu. Agregat sieje z prędkością nawet do 15 km/godz., a co ważne jakość tego wysiewu jest równie wysoka co przy prędkości 8 czy 10 km/godz.

– podkreśla hodowca.

Maszynę Horscha chwali również Ewa Jabłońska.

– Końcówka ubiegłego roku była bardzo ciężka. Rafał obsiał taki słabszy fragment areału, w zasadzie same gliniaste ziemie. Tam wcześniej prawie nic nie rosło, a teraz po siewie naszym nowym agregatem uprawowo-siewnym mamy piękne, ładne, zielone rzędy roślin – mówi pani Ewa. Na koniec mieszkańcy wsi Roszki Ziemaki ocenili również sprzedawcę maszyn, czyli Roltomę z Sokół.

– Bardzo dobrze układa się nam współpraca z Tomkiem Stypułkowskim, właścicielem firmy. Horsch Pronto 3DC to dopiero pierwsza maszyna zakupiona od niego, ale z pewnością nie ostatnia. Korzystamy też często ze sklepu w Sokołach, gdzie dostępna jest szeroka oferta części zamiennych i środków ochrony roślin.

W niedalekiej przyszłości planujemy zakup opryskiwacza i z pewnością zapoznamy się z ofertą Roltomy – mówią z przekonaniem Jabłońscy.

Tekst: Szymon Martysz

Fot. Szymon Martysz i Horsch

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

Wręczali

zestawy edukacyjne i przybory szkolne

Nauka to potęgi klucz

120 uczniów ze Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Sokołach zostało obdarowanych ciekawymi zestawami edukacyjnymi. Organizatorem akcji były firmy Trans-Rol i Grupa Azoty.

Firma Trans-Rol z Kruszewa-Wypychy, autoryzowany dystrybutor nawozów Grupy Azoty, już po raz kolejny realizuje akcję wspierania i edukowania najmłodszej młodzieży szkolnej.

W zorganizowanym pod koniec ub.r. spotkaniu, oprócz dzieci z klas pierwszych, drugich i trzecich oraz ich rodziców, uczestniczyli także: Waldemarem Kikolski, Hanna Grabowska i Krystyna Dworakowska ze szkoły podstawowej w Sokołach, Józef Zajkowski, wójt gminy Sokoły, Anna Zaremba z Komendy Powiatowej Policji w Wysokiem Mazowieckiem, Piotr Komar z posterunku policji w Sokołach oraz Ireneusz Bieliński – przedstawiciel Grupy Azoty.

Andrzej Remisiewicz, właściciel firmy Trans-Rol,skierował do dzieci bardzo ważne przesłanie. Przedsiębiorca mówił o tym,

14

że odpoczynek bez pracy nie przynosi zadowolenia. Motywował uczniów do wytężonej pracy i podkreślał, by nie zmarnowały możliwości rozwoju, które otrzymują. Zachęcał je również do czytania wartościowych książek i prasy. Pan Andrzej opowiedział też o Grupie Azoty – największym w Polsce i drugim w Europie koncernie chemicznym, a następnie poruszał bardzo ważne kwestie dotyczące bezpiecznej pracy przy stosowaniu nawozów i środków ochrony roślin. Na spotkaniu zaprezentowano także najbezpieczniejszy zestaw ochronny, który rolnicy powinni nosić podczas zabiegów stosowania środków chemicznych.

Następnie dzieci oraz rodzice mieli okazję uczestniczyć w konkursach wiedzowych.

Wśród licznych nagród były także flagi

Polski, co stanowiło nawiązanie do obchodzonej niedawno 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości.

W dalszej części akcji edukacyjnej wystąpili kolejni prelegenci. Józef Zajkowski zachęcił dzieci do zwracania uwagi na kraj pochodzenia produktów kupowanych przez rodziców i wyjaśnił jak w skali lokalnej mogą realizować patriotyzm gospodarczy. Następnie asp. Anna Zaremba przypomniała dzieciom zasady bezpiecznego zachowania w drodze do szkoły i poza nią.

Na zakończenie państwo Remisiewicz zaprosili wszystkich uczestników na słodki poczęstunek i zachęcili do robienia pamiątkowych zdjęć z maskotką firmy.

MaSz. Fot. Trans-Rol

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

15

AKTUALNOŚCI Inteligentne

technologie zwiększają wydajność produkcji rolnej

Czas na cyfrowe gospodarstwa

Rynek agrotechniki wzrasta na całym świecie, stając się dla wielu przedsiębiorstw obiecującym obszarem działalności.

Wiele też światowych firm przyczynia się do poprawy wydajności i zrównoważonego rozwoju rolnictwa. O ile w 1900 r. rolnik pracował na wyżywienie czterech osób, dziś jest ich już aż 155, a tendencja stale rośnie. Konieczne jest więc zwiększenie produkcji upraw i żywności.

– Bosch to nie tylko części samochodowe czy wkrętarki akumulatorowe. Wprowadzamy zaawansowane technologie dla rolnictwa i wchodzimy na miliardowy rynek – powiedział na konferencji w Stuttgarcie dr Markus Heyn, członek zarządu spółki Bosch.

Kluczem do zwiększenia plonów i wydajności upraw jest integracja z internetem. Według badań, do 2020 r., wartość rynku cyfrowego rolnictwa ma wzrosnąć na całym świecie z obecnych 3,5 mld do 6 mld euro.

– Dzięki internetowi rzeczy oraz chmurze obliczeniowej Bosch IoT Cloud stworzymy cyfrowe gospodarstwa rolne – uważa Markus Heyn.

Rozwiązania firmy Bosch już dzisiaj odciążają rolników w codziennej pracy i pomagają im optymalizować zbiory oraz zwiększyć wydajność procesów produkcyjnych. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu technologii czujników MEMS. Mierzą one istotne parametry, takie jak temperatura i wilgotność oraz przesyłają je za pośrednictwem chmury na smartfon rolnika. Za pomocą aplikacji można więc w każdej chwili kontrolować uprawy bez konieczności doglądania ich osobiście. Dzięki temu

||

||

Dzięki czujnikom rolnicy mogą określić idealny czas zbioru, natomiast za pomocą aplikacji mogą zmierzyć temperaturę gleby na polach lub sterować pracą autonomicznego traktora.

oszczędza się czas, a także można poprawić jakość oraz wielkość produkcji. Kolejną usługą, która wykorzystuje chmurę obliczeniową Bosch, jest integracja maszyn rolniczych z internetem. Na podstawie danych z pojazdów można diagnozować potencjalne usterki i usuwać je zanim dojdzie do awarii i napraw generujących poważne koszty.

Bosch nie tylko ułatwia pracę rolnikom i pomaga zwiększyć plony, lecz także sprawia, że rolnictwo staje się bardziej przyjazne środowisku. W ramach prowadzonej współpracy z firmą Bayer opracowano technologię Smart Spraying. Za pomocą czujników

Technologia Smart Spraying umożliwia skuteczne zwalczanie chwastów na polach uprawnych. Zapewnia to bezpieczeństwo plonom, jednocześnie minimalizując wpływ oprysków na środowisko.

16

wideo technologia ta odróżnia rośliny uprawne od chwastów i umożliwia precyzyjny oprysk herbicydami samych chwastów – szybko i w jednym przejściu.

Firma przyczynia się także do poprawy warunków i komfortu pracy operatorów maszyn rolniczych. Dzięki inteligentnej kabinie, maszyny stają się zintegrowanymi centrami operacyjnymi. Pojazd, kamera i dron – wszystkimi komponentami systemu można sterować bezpośrednio z kabiny Smart Cab. Drony przesyłają obrazy stanu upraw za pośrednictwem chmury obliczeniowej do kabiny operatora maszyny, operator natomiast, dzięki kamerze z funkcją rozpoznawania obiektów, otrzymuje ostrzeżenia o możliwych przeszkodach na trasie przejazdu.

Natomiast za pośrednictwem Feature Store operatorzy maszyny mogą bezprzewodowo (over- the-air) pobrać i załadować określone funkcje w maszynie. Rozwiązanie to pozwala łatwo zmodyfikować ustawienia dysz opryskowych, dostosowując je do warunków pogodowych i stanu gleby.

Można więc powiedzieć, że koncern wprowadza najnowsze technologie stosowane w motoryzacji również na pola uprawne. Nie są to jednak tylko układy napędowe i rozwiązania hydrauliczne dla maszyn rolniczych, ale w pełni zintegrowane produkty dla inteligentnego rolnictwa.

MaSz, Fot. Bosch

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

17

AKTUALNOŚCI Nowoczesne

rozwiązania żywieniowe proponowane przez

Centro-Pasz z Sokół

Jakość trzeba promować

Dzięki ciężkiej pracy, fachowej wiedzy i dobrze zainwestowanym środkom w reklamę można zdziałać na rynku bardzo dużo.

Znakomitym tego przykładem jest firma Centro-Pasz z Sokół. Posłuchajcie. odchów wysokowydajnych Centro-Pasz specjalizukrów mlecznych. Tutaj warto je się w produktach żywiezaznaczyć, że Biofeed to dosyć niowych dla bydła. Stawia „świeża” firma na naszym rynna sprawdzone produkty z zakresu żywienia bydła i – ku, jednak jakość produktów jak się okazuje – jest to strzał i cena są bardzo dobre. Wszyw dziesiątkę. Przez ostatni scy współpracujący z nami rok sprzedaż była rekordorolnicy chwalą te pasze. Ich zwierzęta zdrowo i bezprobwa i wzrosła aż pięciokrotnie. Złożyło się na to kilka lemowo się rozwijają, a to jest czynników. najważniejsze w hodowli – – Tak dobre wyniki to efekt podkreśla Marek Porucznik. lokalizacji i reklamy – mówi Właściciel Centro-Paszu Marek Porucznik, właściciel podsumował także w kilku firmy Centro-Pasz z Sokół. – zdaniach 2018 r. Jak zaś wiaPrzenieśliśmy się na ul. Koledomo nie był to łatwy sezon.

– Podczas naszych codzienjową, gdzie mamy znacznie lepsze zaplecze techniczne, nych rozmów z hodowcami duże powierzchnie magazynajczęściej poruszaliśmy tenowe, a także łatwiej do nas mat suszy. Brak deszczu dadojechać. I, co może nawet wał się wszystkim „w kość”. ważniejsze, nawiązaliśmy stałą Szczególnie było to widać współpracę z Podlaskim Agro. na zbożach i u części rolW momencie, gdy tylko zaników na sianokiszonkach. Żywieniowych problemów inwestowaliśmy w reklamę praktycznie nie było. Wynika w Waszym czasopiśmie, nato z pewnością z coraz większa sprzedaż niesamowicie wzrosła. Wiedzieliśmy, że reszej wiedzy hodowców, ale także z wysokiej jakości pasz, klama to dźwignia handlu, ale jakie podają zwierzętom. czas reakcji i zyski przerosły W najbliższych planach nasze oczekiwania. Praktyczszef Centro-Paszu widzi dwa nie z dnia na dzień przybywatematy. ło nam odbiorców. Dlatego – Wraz ze zwiększoną sprzepodkreślam, że warto współpracować z Podlaskim Agro. dażą musi iść powiększenie Bardzo mocno rozwinęliśmy przestrzeni magazynowej. sprzedaż. Wszystko idzie Na początku roku chcemy Marek Porucznik, właściciel firmy Centro-Pasz z Sokół. w naprawdę dobrym kierunku. więc wybudować małą halę Hitem sprzedażowym firmy są produkty marki Biofeed. magazynową. Planujemy też zorganizować szkolenia dla hodowców byd– Nowością, chwaloną przez rolników, są dwa produkty dla cieląt: ła mlecznego. Będą to profesjonalne pogadanki ukierunkowane na teCalf Grains i Calf TMR. Pierwszy jest dedykowany na początek od- maty żywieniowe, ale ze szczególnym uwzględnieniem odchowu cieląt.

Firma Centro-Pasz w tym roku rozszerzyła również nieco swój asorchowu. Jest to granulowana pasza z dodatkiem całego ziarna kukurydzy, owsa i ekspandowanego jęczmienia. Calf Grains to znakomita tyment. Wśród nowych produktów pojawiły się pasze i koncentraty pierwsza pasza dla cielaczków od 6 do 90 dnia życia. Drugi produkt, marki Tasomix. czyli Calf TMR, to kompletna, sucha, strukturalna mieszanka starte– Jest to kolejna firma wprowadzana przez nas na podlaski rynek. rowa, która zawiera krótko ciętą słomę. Polecam ją w okresie od 60 Są to również bardzo dobre produkty żywieniowe. Początki sprzedaży zarówno pasz, jak i koncentratów są obiecujące. Możemy powiedzieć, do 120 dnia życia zwierzęcia. że już mamy spore grono nowych hodowców, którzy są zainteresoNastępnie specjalista pokrótce omówił zalety obu pasz.

– Są to produkty gotowe. Wystarczy je tylko wysypać z worka. Nie wani wyrobami firmy Tasomix. trzeba już ich niczym uzupełniać. Oczywiście musimy pamiętać o woTrzymamy zatem kciuki, aby wszystkie plany się spełniły i życzymy dzie do picia, natomiast odpowiednio zbilansowane żywienie mamy kolejnych rekordów sprzedaży. z głowy. Nasze pasze są wysokiej jakości i pozwalają na prawidłowy Tekst i Fot. Szymon Martysz

||

18

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

19

HODOWLA Nowe

trendy w hodowli bydła

Modnie i wygodnie

Bezrożność bydła i wariant kazeiny w mleku to cechy, na które producenci mleka coraz częściej zwracają uwagę. Czy wzmożone zainteresowanie gospodarzy wynika tylko z panujących obecnie trendów, czy może jest to potrzeba hodowlana, a tym samym rosnąca świadomość hodowców?

Kilka miesięcy temu na łamach Podlaskiego Agro (PA Nr 81/2018) zwróciłem uwagę na panującą wśród części hodowców modę na krzyżowanie krów HF z różnymi „egzotycznymi” rasami bydła. Teraz nadszedł czas, aby poruszyć temat genetycznej bezrożności bydła oraz panujących trendów, związanych z występowaniem wariantu kazeiny w mleku.

Wspomaganie BHP

Brak rogów zwiększa bezpieczeństwo samych zwierząt i ludzi, którzy się nimi opiekują.

Nawet jeśli krowy walczą ze sobą, bodą się, to nie zadają sobie bolesnych i niebezpiecznych obrażeń. Rzadziej dochodzi do ataków ze strony starszych krów na młodsze osobniki. Ma to znaczenie szczególnie w oborach wolnostanowiskowych. W oborach uwięJak to jest z tą bezrożnością ziowych rogi są zagrożeniem dla obsługi.

U bydła rogatość jest cechą recesywną, Bydło bez rogów jest z natury spokojnieja bezrożność dominującą. Wśród zwolenników sze i potrzebuje mniej miejsca na stanowibydła mięsnego już od dłuższego czasu uzna- sku. Zaobserwowano, iż w bezrogich stanie zyskują osobniki przekazujące potomstwu dach mlecznych z mniejszą częstotliwością brak rogów. Ostatnio można zaobserwować dochodzi do zranień i uszkodzeń strzyków. wzmożone zainteresowanie tym aspektem Rogi bardzo często utrudniają bydłu korzyrównież wśród hodowców krów mlecznych. stanie z zamontowanych w oborze urządzeń Dzieje się tak przede wszystkim za sprawą (np.: poideł, automatów do zadawania pasz, presji hodowców i konsumentów żywności drabin paszowych). Niektórzy hodowcy uwana dobrostan zwierząt i eliminację bolesnych żają, że zwierzęta bezrogie wyglądają barzabiegów. W wielu krajach cielęta podczas dziej estetycznie. Obecny wzorzec rasowy usuwania zawiązków rogowych muszą być krowy HF promuje zwierzęta bezrogie. Stąd usypiane i znieczulane. Podnosi to koszty też w chowie bydła zaleca się utrzymywanie i wydłuża czas takich zabiegów. W związku osobników genetycznie bezrożnych lub poz tym coraz więcej firm inseminacyjnych po- zbawionych rogów w efekcie dekornizacji. szerza swoje portfolio o rozpłodniki gene- Im bardziej intensywna jest produkcja, tym tycznie bezrożne – bombardując hodowców ważniejszy jest problem braku rogów. w mediach branżowych informacjami na temat zalet wykorzystywania takich reproduktorów. Zapisane w genach Trzeba przyznać, że pod względem wartości Ponieważ mamy do czynienia z dominahodowlanych dla cech produkcyjnych i funk- cją cechy bezrożności (oznaczaną jako „P”) cjonalnych buhaje bezrożne oceniane są co- nad cechą rogatości (zapisywaną jak” p”) wiemy, że mogą występować homozygoty raz lepiej.

PP lub pp oraz heterozygoty Pp. Osobniki mające rogi są zawsze homozygotami recesywnymi – pp, kojarzone między sobą dają potomstwo rogate. W celu uzyskania w stadzie zwierząt bezrogich należy konsekwentnie kojarzyć osobniki rogate (pp) z bezrożnymi (PP, Pp).

Skąd moda na kazeinę?

Kolejnym, nabierającym w ostatnim czasie znaczenia aspektem, na który chciałbym zwrócić uwagę, jest zainteresowanie hodowców buhajami, które przekazują na potomstwo określony wariant kazeiny. W branży mleczarskiej, w dynamicznym tempie, wzmaga się zainteresowanie szeroko rozumianą technologiczną przydatnością mleka do produkcji serów. Tu na pierwszy plan wysuwa się kazeina, która jest głównym składnikiem białek mleka. Stanowi ona przeciętnie około 80% jego białek. Warto dodać, iż jedna ze spółdzielni mleczarskich z województwa lubelskiego już od pewnego czasu nagradza hodowców, którzy dostarczają surowiec z wyższą zawartością kazeiny. Inne mleczarnie póki co bacznie przyglądają się rynkowym trendom.

Genotyp + środowisko

Na ilość frakcji kazeinowej w mleku wpływ mają czynniki środowiskowe i fizjologiczne (40-50%), ale przede wszystkim czynniki genetyczne (60-50%). Zwiększając procentową zawartość białka ogólnego w mleku, poprzez prawidłowe żywienie i dobrostan, automatycznie zwiększamy w nim także zawartość kazeiny. Należy pamiętać, że najskuteczniejsza droga, prowadząca do zwiększenia ilości kazeiny w mleku, prowadzi przez przemyślaną pracę hodowlaną opartą na selekcji i właściwym doborze par do kojarzeń. Najlepszych efektów spodziewać się można wybierając do swojego stada buhaje cechujące się określonym genotypem kazeiny.

Różne oblicza kappa-kazeiny

||

Buhaj Lugo o. Dozer, gPF 147, kazeina BB.

20

Na porządku dziennym stało się zamieszczanie w katalogach przez firmy inseminacyjne informacji o buhaju przekazującym określony wariant kappa-kazeiny (CASK). Najczęściej C.D. NA STR. 22

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

cy w do o h

si p ą jle raj a N bie wy

Rolniku, tylko oryginalne wysłodki buraczane gwarantują więcej mleka.

Zamów produkt u naszych dystrybutorów lub na stronie

www.sklep.diamant.pl

•

poprawia bilans energetyczny

•

zapobiega chorobom metabolicznym

•

doskonale uzupełnia dawkę pokarmową przez cały rok

•

poprawia bilans białkowy, gdyż daje szansę bakteriom żwacza na optymalną syntezę białka w żwaczu

•

zwiększa opłacalność produkcji mleka

•

kwasicy i ketozie

Producent: Pfeifer & Langen Polska S.A., ul. Mickiewicza 35, 60-837 Poznań, tel. (23) 675 01 74, www.sklep.diamant.pl Nr rejestrowy: BDO 7693

PODLASKIE AGRO

21

HODOWLA C.D. ZE STR. 20

w populacji bydła rasy holsztyńsko-fryzyjskiej występują trzy warianty CASK: AA, AB i BB. Mleko pozyskiwane od krów o genotypie CASK BB i AB charakteryzuje się: krótszym o 10-30% czasem koagulacji mleka, większą o 20-100% zwięzłością powstałego skrzepu oraz wyższą o 5-8% wydajnością świeżego i dojrzałego sera (Parmezan, Cheddar, Camembert i Gouda). Dla genotypu AA nie stwierdzono pozytywnego wpływu na właściwości mleka.

Buhaje „kazeinowe”

Informacja o typie kazeiny, przekazywanym przez buhaja córkom, jest bardzo ważna dla hodowców sprzedających mleko do mleczarni produkującej sery dojrzewające, ale nie tylko.

Najlepszy typ kazeiny to BB, korzystny jest również wariant AB – obie kombinacje genowe pozwalają zwiększyć ilość gotowego produktu (sera) o kilka procent z tej samej ilości mleka.

Ma to więc ogromne znaczenie dla rentowności przetwarzania mleka przez mleczarnię, a tym samym przekłada się na ceny uzyskiwane przez dostawców. Wykorzystując do inseminacji buhaje z typem kazeiny BB mamy pewność, że już w pierwszym pokoleniu krowy w naszym stadzie będą posiadały wariant B genu kappa-kazeiny, a w kolejnym kojarzeniu większość stada będzie dysponować genem kappa-kazeiny BB.

ZASADY DZIEDZICZENIA GENU BEZROŻNOŚCI U BYDŁA BUHAJ

KROWA

genotyp

genotyp

częstość genotypu

występowanie rogów

PP

PP

PP (100%)

NIE

PP

Pp

PP (50%) Pp (50%)

NIE NIE

PP

pp

Pp (100%)

NIE

Pp

pp

Pp (50%) pp (50%)

NIE TAK

Pp

Pp

PP (25%) Pp (50%) pp (25%)

NIE NIE TAK

Towar deficytowy

Wartym odnotowania jest fakt, iż rozpłodniki o „korzystnym” genotypie BB występują o wiele rzadziej, niż te z kappa-kazeiną AB i AA. Za taki stan rzeczy w populacji HO odpowiedzialna jest wieloletnia, intensywna selekcja bydła, ukierunkowana na uzyskiwanie zwierząt charakteryzujących się wysokimi wydajnościami, u których najczęściej występuje genotyp AA. W przypadku samic wariant genu CASK to jedna wielka niewiadoma – trudno jest sobie wyobrazić hodowcę, który bada całe swoje stado „na kappa-kazeinę” u każdej ze swoich sztuk. Inaczej sprawa wygląda w przypadku buhajów, zwłaszcza tych znajdujących się

Algi w diecie krów Kwasy tłuszczowe omega-3 są istotnym budulcem komórek ludzkich, obniżają ryzyko wielu chorób, są niezbędne dla pracy układu nerwowego oraz wspomagają krążenie. Pomimo nieocenionej roli kwasów omega-3, ich spożycie, szczególnie wśród dzieci, jest dosyć niskie. Powodem tego może być źródło ich występowania, czyli głównie ryby oraz owoce morza.

Naukowcy z Harper Adams University w Newport w Wielkiej Brytanii przeprowadzili jednak badania, z których wynika, że kwasy tłuszczowe mogą być naturalnie podawane poprzez produkty nabiałowe. Rozwiązaniem są algi wprowadzone do dziennej dawki pokarmowej krów.

22

POTMOSTWO

– Celem mojego projektu było sprawienie, by produkty mleczne były bardziej zdrowe poprzez podniesienie ilości kwasów omega-3 w mleku i w serze – powiedziała Bethan Till.

Poprzez umiejętnie dodanie alg do diety krów, udało się podnieść poziom długołańcuchowych kwasów omega-3, jednocześnie obniżając poziom nasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w mleku, a przy tym zachowując walory smakowe produktów.

Badanie przeprowadzono na krowach rasy HF, którym przydzielono jedną z czterech diet.

Trzy z tych diet zawierały różne mikroalgi w celu ustalenia, które dadzą najlepsze wyniki.

w ofercie spółek inseminacyjnych. Hodowcy, którzy obrali sobie właśnie cel hodowlany, ukierunkowany na występowanie ściśle określonej frakcji CASK w mleku, powinni zwrócić szczególną uwagę na dobór par do rozrodu, a zwłaszcza na te osobniki, które przekazują potomstwu wariant BB kazeiny. Mając na uwadze silną korelację między zawartością białka i kazein w mleku, przy wyborze buhaja do kojarzeń warto również poświęcić kilka chwil na przestudiowanie wartości hodowlanych, oszacowanych dla wydajności i procentowej zawartości białka.

Szymon Bugaj

WCHiRZ

– Dodanie alg nie wpłynęło w żaden sposób na wydajność krów, w tym spożycie suchej masy, mleczność, kondycję ciała czy wagę.

Możemy więc spożywać więcej kwasów omega-3 bez zmiany nawyków żywieniowych i zakupowych – podkreśla doktorantka Harper Adams University.

Warto zaznaczyć, że obecnie Bethan Till pracuje również nad sprawdzeniem wpływu alg na poprawę płodności.

– Dopiero zbieramy wyniki. Jednak pojawiają się informacje naukowców z Florydy o tym, że mikroalgi poprawiają reprodukcję u krów mlecznych poprzez zwiększenie częstotliwości ciąży i redukując ilość dni pomiędzy wycieleniami. tłum . i oprac.

MaSz

www. harper - adams.ac.uk

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

23

HODOWLA Jak

odchować jałówkę remontową

–

kontynuacja

Rozmowy ojca i syna

4

Ile cieliczek powinno być w kojcu? Kiedy rozpocząć inseminację jałówek? Jaki powinien być ich dzienny przyrost wagi? Na te i na wiele innych pytań dotyczących odchowu jałówek odpowiedzą w swojej comiesięcznej rozmowie dr Zbigniew Lach – ekspert żywienia krów mlecznych oraz mgr Michał Lach – doradca żywieniowy.

QQ Oto ojciec – Zbigniew Lach…

Zbigniew L ach: Poprzednia nasza rozmowa toczyła się wokół postępowania z jałówką po okresie żywienia paszą płynną. Teraz czas na dyskusję o wejściu jałówki w okres inseminacji.

M ichał L ach : Zdecydowanie tak. Jednak chciałbym jeszcze wrócić na chwilę do pierwszych dwóch miesięcy życia.

Zbigniew: Czyżbyśmy coś przeoczyli?

M ichał : Nie rozmawialiśmy o warunkach „mieszkania” cieliczek. Od kilku lat zwraca się uwagę na to, by cieliczki były utrzymywane nie w pojedynczych kojcach lecz po dwie cieliczki w kojcu.

Zbigniew: Masz rację. Ominęliśmy ten wątek, a warto go poruszyć.

Michał: Pierwsza myśl jest taka, że jeśli cielęta są w kojcach obok siebie i wciąż widzą się nawzajem to parowanie ich w jednym kojcu mija się z logiką. Jednak tak nie jest.

Kapitalne znaczenie mają tu względy socjalne. Bliskość dwóch zwierząt, bliskość fizyczna, możliwość wzajemnego przytu24

lenia się do siebie – to jest sedno sprawy.

Dokładne badania nad zachowaniem się zwierząt wskazują, że parowane zwierzęta lepiej się rozwijają po przeniesieniu ich do kojców grupowych. Lepiej przyrastają, ponieważ wcześniej od cieląt „singli” zaczynają pobierać paszę. Są też mniej bojaźliwe i nie dają się zdominować przez inne cielęta. Objawem niepokoju, nerwowości jest ilość porykiwań przez cielę. Jeśli cieliczki były sparowane przez pierwsze dwa miesiące życia, to po odsadzeniu porykiwały dwukrotnie rzadziej w stosunku do cieląt utrzymywanych pojedynczo. Zresztą dzieciom w gromadzie też jest raźniej. Mógłbym tak mnożyć ilość takich obserwacji…

Zbigniew: Pozwolisz, że Ci przerwę. Gdybyśmy skupili się w tej rozmowie tylko na zagadnieniu parowania cieliczek i cytowaniu wyników testów, to przegadalibyśmy ze dwie godziny.

Ważne jest, że tak należy dziś postępować.

Jeśli istnieją w gospodarstwie możliwości, to utrzymujmy po dwie cieliczki w kojcu.

Jeśli takich możliwości nie ma to …… należy je stworzyć. I już.

Michał: Dodam jednak, że ta metoda ma swoje wyjątki. I o nich należy pamiętać. Nie wolno umieszczać w jednym kojcu cieliczek o dwóch skrajnie różnych temperamentach.

Np. cieliczkę silnie dominującą z cieliczką …. nazwijmy ją uległą. Także zwierzęta chore powinny przebywać indywidualnie.

Myślę, że teraz spokojnie możemy powrócić do głównego nurtu dzisiejszego spotkania, czyli kiedy rozpocząć inseminację jałówek.

J

eśli jałóweczka w 60 dniu ma 80 kg, a tyle powinna mieć, to w wieku 408 dni powinna osiągnąć 350 kg.

Oznacza to, że musi rosnąć w tempie ok. 755 gram dziennie.

Zbigniew: OK. Co wg Ciebie jest kryterium dopuszczenia jałówki do rozrodu? Wiek?

Masa ciała? Wzrost?

Q… Q i jego syn – Michał Lach.

Michał: Tak jednoznacznie odpowiadać bym nie chciał. Ważniejsze jest, aby najpierw ustalić z hodowcą cel. Muszę wiedzieć jak duża jest w stadzie dorosła krowa i jaki jest pożądany przez hodowcę wiek pierwszego wycielenia jałówek. I nie chodzi mi o aktualny wiek pierwszego wycielenia – ten często jest za późny – lecz o ten, który hodowca chciałby uzyskać. Potrzebna jest mi też informacja po ilu inseminacjach jałówki zachodzą w ciążę.

Z bigniew : Wyjaśnijmy, że dorosła krowa to ta kończąca trzecią laktację, a mówiąc o wielkości mamy na myśli wysokość w krzyżu.

Michał: Dokładnie tak. Posługuję się algorytmem opracowanym na Uniwersytecie w Pensylwani. Model ten pomaga precyzyjnie określić moment pierwszego krycia, który pozwoli na osiągnięcie zakładanych celów. Podam przykład. Średnia dorosła C.D. NA STR. 26

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

• • • •

Mieszanki mineralne Preparaty mlekozastępcze Lizawki Produkty specjalne

O

dla Twojego stada

NE od

WOL

Perfekcyjne rozwiązania

nem dla Z perfekcyjnym Sele wydajności! krów o wysokiej

G M

VLOG

geprüft

Bergophor Futtermittelfabrik Dr. Berger GmbH & Co. KG 95326 Kulmbach · Tel. +49 9221 806-0

www.bergophor.pl

michal.suchy@bergophor.pl · Tel. +48 602 28 49 27 slawomir.jaksim@bergophor.pl · Tel. +48 510 06 44 01

19-02-04_WOLNE_od_GMO_195x90.indd 1

PODLASKIE AGRO

04.02.2019 14:57:54

25

HODOWLA

krowa w stadzie mierzy w krzyżu 150 cm i ma masę ciała 680 kg. Hodowca chciałby, aby wiek pierwszego wycielenia przypadał na 24 miesiąc. Wobec takich założeń pierwsza inseminacja powinna mieć miejsce w 408 dniu, czyli przed skończeniem 14 miesięcy, a wzrost w krzyżu powinien osiągnąć wówczas 131- 132 cm. Natomiast masa ciała winna „kręcić się” w okolicach 350 kg.

Zbigniew: Lubię tak postawione sprawy. Liczby muszą mieć pierwszeństwo w stosunku do tzw. „wydaje mi się”. Policzmy szybko.

Jeśli jałóweczka w 60 dniu ma 80 kg, a tyle powinna mieć, to w wieku 408 dni powinna osiągnąć 350 kg. Oznacza to, że musi rosnąć w tempie ok. 755 gram dziennie.

D

ane z PFHBiPM wskazują, że w Polsce WPW wypada w 27–28 mies. To aż trzy – cztery miesiące za późno!

M ichał : To przecież nie jest żadna sztuka.

Prawda?

Z bigniew : Tak. To nie jest wielki wyczyn.

Ważne są jeszcze średnie dobowe przyrosty po inseminacji. Mam taką złą obserwację, że po zajściu w ciążę jałówka traktowana jest trochę po macoszemu. A ona musi rosnąć, rozwijać płód i ma przygotować się do pierwszego porodu, a następnie laktacji. To jej wielkie zadanie i wyzwanie dla hodowcy. Muszę wyraźnie podkreślić, że chcąc kryć jałówki o parametrach wzrostu i wieku, o których rozmawialiśmy, to należy intensywnie karmić te zwierzęta aż do momentu wycielenia. I powinien być to dobowy przyrost na poziomie 960 gram dziennie! w okresie ciąży. Oczywiście przyrost ten ma wynikać ze wzrostu w górę, a nie wzrostu w górę tłuszczu. Dość powszechnie w tym czasie oszczędza się na żywieniu jałówek. Zwłaszcza na paszach białkowych.

Bo te trzeba kupić. Jeśli hodowca przyjmie omawiany model podejmowania decyzji o pierwszym kryciu jałówki, to punktem, który gwarantuje powodzenie tej metody jest wzrost jałówki przy wycieleniu. Wg założeń które podałeś powinien być to wzrost 143-144 cm. Jeśli tak jest, to mamy sukces.

Jeśli nie jest i nic z tym dalej nie robimy, to jest to porażka. Trzeba więc wyciągnąć właściwe wnioski – wówczas mamy otwartą drogę do sukcesu. Musimy zmienić swój 26

Fot. Podlaskie Agro

C.D. ZE STR. 24

||

Parowane cielęta lepiej się rozwijają po przeniesieniu ich do kojców grupowych. Szybciej też od cieląt

„singli” zaczynają pobierać paszę, są również mniej bojaźliwe i nie dają się zdominować przez inne cielęta.

sposób postępowania i tyle. Tak niewiele i zarazem tak wiele.

M ichał : Mówimy o pierwszym wycieleniu w 24 miesiącu życia. Czasami nawet 23 mies.

Dane z PFHBiPM wskazują, że w Polsce wiek ten to średnio 27–28 mies. To aż trzy – cztery miesiące później! A to tylko średnia. Są też jałówki cielące się po 30 mies. życia! Jakie są tego skutki dla hodowcy?

Zbigniew: Straty, straty i jeszcze raz straty.

Po pierwsze – kilka miesięcy dłużej karmimy jałówki – czytaj wydajemy pieniądze.

Po drugie – wraz z wiekiem wzrasta szansa na otłuszczenie zwierzęcia. Jeśli WPW (wiek pierwszego wycielenie) to 27 mies., to znaczy, że jałówka zaszła w ciążę w 18 mies. życia. Moja i nie tylko moja praktyka wskazuje, że w tym wieku jałówki znacznie trudniej zachodzą w ciążę. Część z nich nie „zaciąży” nigdy i będzie wybrakowana.

To kolejna strata. To są skutki bezpośrednie. Ale poważne konsekwencje są gdzie indziej. Przede wszystkim zwierzęta, które opóźniają WPW mają mniejszą produkcję życiową. Krowy z wiekiem pierwszego wycielenia 24 mies. produkują w życiu o 8–9 tys. kg mleka więcej w stosunku do tych, które cielą się w wieku 30 mies. Po pięciu latach w stadach pozostaje zaledwie jedna trzecia krów, które cieliły się w 30 mies. życia.

W przypadku WPW 23-24 mies. w stadach pozostaje ponad 80% zwierząt. Efektem opóźniania wieku pierwszego wycielenia jest też konieczność większej rotacji stada.

I są to koszty już bardzo poważne.

QQ

Zbigniew Lach

M ichał : Dołożę jeszcze trochę od siebie.

Z moich doświadczeń wynika także, że bardzo trudno jest utrzymać w szczupłej kondycji jałówki cielne w wieku 27 mies. i więcej.

Niestety te jałówki mają bardzo trudne porody. Często są po porodzie „porozrywane”.

Trudno i wolno wchodzą w laktację. Niemal zawsze przy próbie mleka prowadzonej przez PFHBiPM mają oznaczenie K!, czyli ryzyko ketozy. A potem niezwykle trudno się zacielają. Niestety cześć tych pierwiastek już nie wraca do stad. „Wylatują” z fermy i w jej miejsce należy wstawić nowa sztukę.

Masz Tato rację, to są same straty.

Zbigniew: Popatrz synu. Długa lista kłopotów i strat. A rozwiązanie jest wręcz niewiarygodnie proste i tanie. Jako metodę oceny tempa rozwoju jałówek wystarczy przyjąć okresowe mierzenie wysokości w krzyżu.

Muszę więc powtórzyć: to tak niewiele i zarazem tak wiele.

Michał: W mojej pracy słyszę też, że o jakości porodu jałówki cielnej może decydować nasienie buhaja, którym została ona pokryta. Ile jest w tym prawdy? Jak wiesz sprawy genetyczne nie są istotą mojej działalności.

Możesz się wypowiedzieć na ten temat?

Zbigniew: Synu – genetyka jest to na tyle obszerny temat, że na pewno poświęcimy mu kiedyś całą rozmowę. Natomiast proponuję, aby odpowiedzią na Twoje pytanie rozpocząć naszą następną rozmowę.

Co Ty na to?

Michał: Masz rację. To teraz zapraszam na kawę, a za miesiąc spotkamy się ponownie.

QQ Michał L ach

Konsultacje z zakresu żywienia, rozrodu, genetyki i ekonomii.

Doradztwo żywieniowe, analiza pasz, bilansowanie dawek.

lachzbigniew62@gmail.com

tel. 607161682 mlach@agrofit.pl,

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

27

WETERYNARIA Zima

to czas zwiększonej liczby porodów u bydła mlecznego

Na co uważać

Na osiem tygodni przed porodem krowa przechodzi tzw. okres zasuszenia. W tym czasie regeneruje się jej wymię przed następną laktacją. Wszystkie substancje odżywcze, które powinny znaleźć się w mleku są magazynowane w organizmie krowy, a część przekazywana jest na rozwój płodu.

W ostatnich 30-40 dniach przed porodem płód wykazuje największe zapotrzebowanie na związki odżywcze. Osiąga w tym okresie największe przyrosty wagowe. Kościec płodu jest delikatny i miękki, więc pobiera dużo wapnia, aby tkanka kostka uległa stwardnieniu. Jest to też jedna z przyczyn porażeń przedporodowych u krów, które z własnego kośćca przekazują go drogą krwi do płodu.

W okresie przedporodowym zachodzą we krwi duże zmiany hormonalne, które są przyczyną wielu chorób metabolicznych: kwiasicy, zasadowicy, czy ketozy. Uwidaczniają się one zazwyczaj tuż po porodzie, kiedy organizm zwierzęcia jest osłabiony. Spada ilość progesteronu ciążowego we krwi, a rośnie ilość estrogenów produkowanych przez rozwijające się łożysko płodu. Zwiększa się też ilość laktogenu i prolaktyny, odpowiedzialnych za produkcję mleka i rozwój wymienia.

Kilka dni przed porodem zwiększa się poziom relaksyny we krwi, która rozluźnia więzadła miednicy i okoliczne tkanki miękkie. Dochodzi wówczas do obrzęków sromu i krocza. Przy dużych płodach w czasie porodu może dochodzić do rozerwania lub wręcz pęknięcia sromu. Może być konieczna

interwencja chirurgiczna i zszycie popękanych części, szczególnie, gdy dotyczą one wewnętrznych uszkodzeń pochwy.

Stany zapalne leczą się źle i długo, ponieważ wycieki z macicy po porodzie zanieczyszczają uszkodzone tkanki, a trwają one czasami do dwóch, trzech tygodni od porodu. Gdy dołączą się bakterie ropne będzie potrzebna antybiotykoterapia miejscowa lub ogólna.

Po zszyciu pochwy można za pomocą gruszki wlewać preparaty odkażające i bakteriobójcze. Obrzęki, jeśli nie ma powikłań poporodowych, ustępują samoczynnie w ciągu kilku dni. Przy tych utrzymujących się długo można podawać Furosemid jako lek moczopędny.

Z porodem związane jest też wypadanie pochwy na zewnątrz. Więzadła są zbyt luźne, a czasami uszkodzone na skutek porodu.

Pochwa wypada na zewnątrz. Jest narażona na uszkodzenia mechaniczne. Czasami wystarczy podest z desek na stanowisku, aby zad zwierzęcia uniesiony był wyżej, co cofa pochwę do środka. Wypadnięta pochwa jest ciągle brudzona kałem. Powstają urazy, skaleczenia, owrzodzenia i martwica. Trudno jest zwierzęciu oddawać mocz. Niejednokrotnie taki stan wymaga interwencji chirurgicznej lekarza

weterynarii. W znieczuleniu nadoponowym za pomocą igły zakłada się taśmę na wargi sromowe. Taśma ułożona jest na krzyż i zawiązana w części dolnej, zostawiając miejsce do oddawania moczu. Można także wprowadzić z boku w ostępach 5- 6 cm metalowe przekłuwacze, które wychodzą z drugiej strony warg sromowych. Mają one gwint z obu stron, na który zakładamy drewniane zaślepki. Metoda ta jest bardziej higieniczna i łatwiejsza w utrzymaniu czystości i dezynfekcji. Gdy takie zabezpieczenie zakłada się na 2-3 tygodnie przed porodem, to w momencie rozpoczęcia akcji porodowej trzeba je usunąć. Wypadająca pochwa może być powtórnie zabezpieczona przed wypadaniem również po porodzie.

Poważnym problemem przed porodem jest skręt macicy. Stając z tyłu krowy widać, że jeden z boków jest nieregularnie uwypuklony. Badaniem przez odbytnicę czujemy pod ręką spleciony warkocz szyjki macicy.

To problem, którego sam hodowca nie rozwiąże. Lekarz weterynarii zdecyduje, czy należy czekać do porodu i wówczas próbować macicę odkręcać. Można to robić uciskając przez powłoki brzuszne. Dobrym sposobem jest też przewracanie krowy przez grzbiet, ale trzeba to zrobić w obecności lekarza weterynarii, który określi kierunek przetaczania krowy. Z mojego doświadczenia wynika, że najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie cesarskiego cięcia. Ratujemy żywy płód i zdrowie jego matki.

Na koniec życzę Czytelnikom wielu zdrowych wycieleń.

QQ Józef Wszeborowski,

||

Zbliżający się poród, to czas w którym krowa potrzebuje szczególnego spokoju. Stanowisko porodowe powinno zostać wysprzątane i wyścielone czystą słomą, tak, aby zachować najwyższe standardy higieniczne.

28

lekarz weterynarii

Przychodnia dla zwierząt 16-061 Juchnowiec Dolny 98 tel. 85 71-96-100 608-155-871

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

29

MASZYNY Jak

wybrać dobrą firmę zwiększającą moc silnika

Agrotronic – specjaliści od diagnostyki silnika Firm, zajmujących się tuningiem ciągników rolniczych, na rynku motoryzacyjnym jest mnóstwo. Bardzo dużo z nich jeszcze niedawno zajmowało się samochodami osobowymi, busami oraz ciężarówkami, i ich wiedza na temat ciągników jest nieznaczna. Dlatego, zanim zdecydujemy się na zwiększenie mocy w swojej maszynie, sprawdźmy czy oby na pewno nasi fachowcy znają się na rzeczy.

– Dużo firm chce się przebranżowić z osobówek na sprzęt ciężki – mówi Grzegorz Kondzior z Agrotronic z Księżyna. – Zaczynają więc szukać klientów w branży rolniczej i ogrodniczej.

Liczba tych firm z roku na rok rośnie, a jakość oferowanych usług zdecydowanie spada. One próbują przebić się głównie ceną. Dlatego warto sprawdzić czy naszym ciągnikiem zajmą się fachowcy w swojej dziedzinie, czy może raczej początkujący mechanicy, którzy nie znają realiów pracy maszyn rolniczych.

Samochodowe firmy tuningowe łakomie patrzą na segment rolniczy, ponieważ jest tam mniejsza konkurencja, a rolnicy często nie są świadomi jakości wykonanej usługi.

– Bardzo ważnym tematem, na który chciałbym uczulić rolników i agroprzedsiębiorców, jest pogląd na temat instalowania standardowych programów. Od razu mówię – nie ma czegoś takiego jak wgrywanie gotowych map. Każdy kto twierdzi inaczej zwyczajnie oszukuje, albo nie zna się na swojej robocie – podkreśla Grzegorz Kondzior.

Najlepiej więc udać się do specjalistów z dużym doświadczeniem. Każda wykonana

||

||

Sprawdzanie parametrów ciągnika za pomocą dedykowanego komputera serwisowego.

modyfikacja musi zostać odpowiednio przetestowana i sprawdzona na ciągniku. W innym wypadku, zamiast pozytywnych efektów, możemy spodziewać się jedynie sporych kosztów.

– Bardzo ważna, w warsztatach oferujących możliwość zwiększania mocy, jest hamownia.

Bez tego urządzenia nie da się prawidłowo sprawdzić ani mocy, ani momentu obrotowego silnika. Podczas testowania na hamowni mierzymy moc na wałku i w ten sposób badamy jego parametry. Na tej podstawie dokładnie wiemy jaki jest dostęp momentu obrotowego w stosunku do konkretnych obrotów – wyjaśnia specjalista z Agrotronic z Księżyna.

Kolejną istotną rzeczą, w ykony waną na hamowni, jest kompletna diagnostyka

Przed rozpoczęciem pracy należy dokładnie opisać stan techniczny ciągnika.

30

||

komputerowa. Powinna być ona przeprowadzona pod pełnym obciążeniem.

– Chciałbym zaznaczyć, że w diagnostyce nie chodzi o zwyczajne podłączenie laptopa oraz sprawdzenie i skasowanie błędów. Diagnostyka komputerowa powinna polegać na sprawdzeniu ciągnika w momencie gdy robiony jest pomiar na hamowni. Podczas jego pracy powinniśmy dać 100% obciążenia. Wówczas zobaczymy na urządzeniu diagnostycznym wszelkie potrzebne zmiany parametrów. Bez analizy pracy pompy, turbosprężarki czy całego układu paliwowego nie jesteśmy w stanie dokonać żadnych pozytywnych modyfikacji.

Po sprawdzeniu wszystkich temperatur i wydajności podzespołów, oceniamy stan silnika i jego możliwości. Dopiero wówczas możemy

Weryfikacja kamerą termowizyjną przepływów termicznych w ciągniku.

PODLASKIE AGRO

MASZYNY

||

Ekipa Agrotronic – od lewej Damian Brzozowski, Patryk Paszkowski oraz właściciel Grzegorz Kondzior.

PODLASKIE AGRO

||

Za pomocą hamowni określana jest moc i moment obrotowy ciągnika.

aut osobowych zazwyczaj nie uwzględniają specyfiki pracy maszyn rolniczych.

– Z doświadczenia wiem, że specjaliści od podnoszenia mocy w osobówkach czy w busach nie zawsze radzą sobie z traktorami. Ich programy są teoretycznie prawidłowe, zachowują też pewne standardy, nie mniej jednak nie biorą pod uwagę tego, że ciągniki większość czasu pracują pod dużym obciążeniem. To jest niesamowicie istotna sprawa. Warunki pracy maszyn rolniczych są bardzo specyficzne i to trzeba koniecznie uwzględnić. Należy dobrać moc tak, aby podzespoły traktora – skrzynia biegów, most i wszystkie pozostałe elementy przenoszące moc na koła oraz na WOM poradziły sobie z wysokimi i maksymalnymi obciążeniami.

Takiej wiedzy niestety nie mają firmy zajmujące się osobówkami oraz busami.

Podczas wyboru firmy zwiększającej moc silnika koniecznie trzeba sprawdzić opinie na temat warsztatu, ale także posiadanego przez nich zaplecza technicznego i diagnostycznego.

– Nie do pomyślenia jest dla mnie, aby dokonać modyfikacji mocy bez pełnej wiedzy na temat silnika. Uważam, że jest to podstawa. Diagnostyka jest ważniejsza niż sama modyfikacja. Musimy najpierw ocenić stan techniczny silnika, a dopiero później możemy działać. Jeżeli nie podłączymy komputera i nie sprawdzimy parametrów bieżących pod obciążeniem to nie mamy pełnego obrazu maszyny – wyjaśnia szef Agrotronic z Księżyna.

Tylko warsztaty wyposażone w hamownie WOM są w stanie dokładnie zmierzyć moc oraz moment obrotowy w ciągnikach rolniczych. Natomiast, aby wszystkie te parametry przedstawić i zdiagnozować, potrzebny jest dedykowany przez producenta komputer diagnostyczny.

Warsztaty specjalizujące się w zwiększaniu mocy silnika wykonują również badania temperatury spalin. W przypadku gdy w ciągniku nie da się komputerem diagnostycznym sprawdzić temperatury spalin, to wówczas profesjonalne warsztaty dokonują tego za pomocą czujników.

– W ciągnikach, w których występuje pompa rotacyjna nie ma możliwości modyfikacji oprogramowania. W takich wypadkach korzystamy z własnych czujników, które podpinamy w określonych miejscach. Z tych danych otrzymujemy już pewien obraz, który można analizować. Dodatkowo w takich przypadkach wykorzystuje się kamerę termowizyjną. Dzięki niej sprawdzamy przepływ termiczny w silniku – chodzi tutaj głównie o układ chłodzenia, turbosprężarkę i kolektor. W tych miejscach, po modyfikacjach mocy, temperatury z pewnością się zmienią, więc dokładna ich analiza jest bardzo potrzebna. Bez niej żywotność silnika będzie bardzo krótka. Dlatego podkreślam jeszcze raz – najważniejsza jest diagnostyka – zaznacza na koniec Grzegorz Kondzior, właściciel firmy Agrotronic.

Tekst: Szymon Martysz Fot. Agrotronic

AGROTRONIC

profesjonalny chiptuning Grzegorz Kondzior ul. Niewodnicka 26 16-001 Księżyno tel. 666 300 800 biuro@agrotronic.pl

ARTYKUŁ REKLAMOWY

przystąpić do wprowadzania modyfikacji – uważa Grzegorz Kondzior.

Jak widzimy, poznanie silnika jest bardzo ważne. Warto więc zapamiętać, że możemy tego dokonać jedynie po kompletnej diagnostyce i przy pełnym obciążeniu maszyny. Drugą rzeczą natomiast jest sprawdzenie ciągnika po wszelkich wprowadzonych zmianach.

– Po odczytaniu oprogramowania i po dekompilacji tego oprogramowania następuje przydzielenie map. Mamy więc mapy paliwowe, mapy do turbosprężarek, mamy odpowiedzialne za jakość spalin, do tego dochodzą różnego rodzaju limitery. To wszystko trzeba odpowiednio podzielić. Ten proces musi być wykonany prawidłowo. Inaczej nie wyznaczymy tych map, które trzeba zmienić w celu uzyskania większej mocy i większego momentu obrotowego. Do prawidłowej analizy tych wszystkich elementów należy mieć bardzo duże doświadczenie i najnowsze oprogramowanie – zaznacza ekspert.

Firma Agrotronic z Księżyna swoje doświadczenie nabywała przez lata pracy z ciągnikami rolniczymi. To wszystko odbywało się przy pomocy licznych testów oraz wielu zagranicznych szkoleń.

– Gdy jakiś model ciągnika trafiał do nas po raz pierwszy to sprawdzaliśmy go na wszelkie możliwe sposoby – mówi specjalista z Agrotronic. – W ten sposób uzyskiwaliśmy parametry pozwalające na optymalne zmiany techniczne. W czasie setek godzin pracy z maszynami rolniczymi udoskonalaliśmy te procesy. Obecnie podnosimy parametry silnika, zmieniając w minimalnym zakresie jego ustawienia, a zachowując przy tym długowieczność jego podzespołów. W modyfikacjach nie chodzi przecież o to, żeby pozmieniać wszystko, ale o to, żeby wprowadzić zmiany pozwalające uzyskać wyższą moc.

Ekspert uważa również, że programy zrobione przez osoby zajmujące się tuningiem

31

MASZYNY Przygotowanie

maszyn do nowego sezonu żniwnego

Dobry czas

na przegląd

Zimą duże maszyny rolnicze są schowane głęboko w garażach.

Kombajny i sieczkarnie spędzają tam nawet po osiem miesięcy w roku. Aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek w nadchodzącym sezonie, warto już teraz pomyśleć o działaniach zabezpieczających przed awariami.

– Nie ma maszyn, które się nie psują – mówi Kamil Łupiński, szef serwisu firmy Contractus, dilera John Deere z województwa podlaskiego. – Nawet najlepsza konstrukcja się zużywa, a niewłaściwe użytkowanie może doprowadzić do poważnych awarii. Pytanie tylko czy chcemy za takie awarie płacić czy wolimy im zapobiec.

Kombajny i sieczkarnie samojezdne

W celu uniknięcia kosztownych napraw i przestojów w sezonie żniwnym już kilka lat temu John Deere, wraz ze swoimi dilerami, wyszedł z propozycją przeglądów Expert Check skierowanych do właścicieli kombajnów i sieczkarni samojezdnych.

S

ystem JDLink pozwala na stałe monitorowanie stanu pojazdu od jego położenia w danej chwili, przez spalanie, aż po kluczowe usterki, które mogą się pojawić w maszynie.

– Podczas takiego przeglądu sprawdzamy odpowiednio 185 punktów kontrolnych w kombajnach i 170 punktów w sieczkarniach – mówi specjalista ds. naprawy kombajnów, Maciej

Muciuś z Contractusa. – Wielokrotnie właściciel nawet nie wie, że w maszynie pewne elementy są zużyte, a nasza kontrola jest w stanie to wykryć. Gdy podczas sprawdzania znajdujemy zużyte części, sporządzamy ofertę naprawy w oparciu o oryginalne części lub fabrycznie regenerowane.

– Z maszynami jest tak samo jak z organizmami Expert Check to certyfikowany przegląd posezonowy, który można ludzkimi – lepiej zapobieprzeprowadzić u dilerów maszyn John Deere. gać niż leczyć – dodaje Kamil Łupiński. – Expert Check i ewentualne ze zmiany pogody czy po prostu stresu właśnaprawy oraz regeneracja przed sezonem ciciela maszyny. żniwnym są niewielkim kosztem w porównaniu z kosztami naprawy awarii, która wydarza Ciągnik bez przestojów w pracy się nagle na polu. Podczas pracy niewielka Nie inaczej jest w przypadku ciągników. usterka może uruchomić reakcję łańcuchową Od kilku sezonów program Expert Check rozi doprowadzić do poważnych i kosztownych wijany jest również dla maszyn na co dzień zniszczeń. A mówimy tu tylko o wydatkach używanych w gospodarstwie. jakie będzie musiał ponieść klient za części za– Kombajn i sieczkarnia to sprzęty używane mienne i pracę mechanika, bez uwzględniania intensywnie przez jeden miesiąc w roku. Ciągkosztów przestoju ma- niki służą nam cały czas, dlatego tak istotne szyny, potencjalnych jest to, aby były w jak najlepszym stanie przez stratach wynikających cały okres użytkowania – mówi ekspert firmy Contractus.

Zdając sobie sprawę, że ciągniki nie mogą sobie pozwolić na zbyt długie przestoje w pracy, specjaliści marki John Deere opracowali system 50 punktów kontrolnych, których sprawdzenie da odpowiedź na pytanie w jakim stanie jest maszyna. Doświadczony mechanik dokona takiego przeglądu w kilka godzin.

– Precyzja była naszym celem przy tworzeniu tego programu – mówi Karol Zgierski z John Deere Polska. – Chcieliśmy jak najbardziej optymalnie wykorzystać czas na jaki

||

||

C.D. NA STR. 34

Kamil Łupiński, kierownik działu serwisu

firmy Contractus.

32

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PASZE I PREMIKSY PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE KONCENTRATY

wysokie zyski

PODLASKIE AGRO

wysoka zdrowotność

wysoka wydajność

33

MASZYNY C.D. ZE STR. 32

klient oddaje nam swój ciągnik, aby nie pozbawiać go podstawowej maszyny z jego gospodarstwa.

W stałym kontakcie z maszyną

Przy okazji usługi Expert Check, dodatkowo można aktywować połączenie swojego ciągnika z centrum operacyjnym dilera do systemu JDLink.

– Nie bójmy się korzystać z nowych rozwiązań. To nie boli, a może przynieść tylko korzyść – mówi Andrzej Chlabicz, specjalista ds. rozwiązań zintegrowanych w firmie Contractus. – Obecnie, podczas Expert Checka możemy podłączyć zarówno kombajn, sieczkarnię, ale też ciągniki do systemu telematycznego JDLink. Rozwiązanie to pozwala na stałe monitorowanie stanu pojazdu, od jego położenia w danej chwili, przez spalanie, aż po kluczowe usterki, które mogą się pojawić w maszynie. Dzięki temu można powiedzieć, że klient ma stałą, 24 godzinną opiekę naszego serwisu nad swoimi maszynami. Zdarzały już się sytuacje, że dostawaliśmy powiadomienie z maszyny o zużytym podzespole, dzwoniliśmy do klienta z wyceną i propozycją terminu naprawy, a on jeszcze nie wiedział, że coś się dzieje niedobrego. Szybka reakcja pozwala nam na uchronienie sprzętu naszych partnerów przed poważnymi awariami.

||

Podczas przeglądu mechanicy sprawdzają według listy wyznaczone punkty kontrolne odpowiadające

za stan maszyn: 185 punktów w kombajnach, 170 punktów w sieczkarniach i 50 punktów w ciągnikach.

Kosiarka również gotowa

Expert Check dla dużych maszyn to niejedyna usługa przedsezonowa oferowana przez firmę Contractus.

– Zdajemy sobie sprawę, jak może popsuć dzień niedziałająca kosiarka na początku wiosny – mówi Paweł Radziszewski, kierownik działu TURF – Koniec marca i początek kwietnia

to czas intensywnej pracy w ogrodach i przygotowania trawników do całego sezonu. Bez sprawnej maszyny możemy przegapić najlepszy moment na pielęgnację i przez to zmarnować nasz zielony dywan.

Przedsezonowy przegląd kosiarek, oferowany przez firmę Contractus, daje pewność, że nasza maszyna będzie w pełni sprawna kiedy tylko będziemy tego potrzebować.

– Mamy wielu klientów z branży komunalnej, którzy naszym sprzętem pielęgnują tereny zielone w całym województwie podlaskim.

I oni już się przekonali, że bez odpowiednego zadbania o sprzęt zimą, wiosną mogą mieć tylko problemy. Po pierwsze, z maszynami, a po drugie ze zleceniami, których nie będą w stanie obsłużyć – dodaje pan Paweł.

Oryginalne części gwarancją jakości

||

Podlaskim dilerem marki John Deere jest firma Contractus.

34

Decydując się na przegląd maszyn przed sezonem, oszczędzamy nie tylko czas i nerwy w trakcie intensywnych prac, ale przede wszystkim pieniądze.

– W naszej firmie aktywnie korzystamy z promocji przedsezonowych na części zamienne – mówi Mariusz Korzecki, kierownik działu części w firmie Contractus. – Kiedy nasz serwis wykonuje przeglądy Expert Check i wykryje awarię, my możemy zaoferować klientowi części w najlepszych cenach i w terminie dla niego dogodnym. W trakcie sezonu nie jest pewne czy wymagany element będzie dostępny od ręki na magazynie, a sprowadzenie takich materiałów ekspresem generuje dodatkowe koszty.

Oprac. MaSz

Fot. Contractus, John Deere

PODLASKIE AGRO

Zdrowe krowy cielne szybciej ?

MooMonitor SYSTEM MONITOROWANIA ZDROWIA I ROZRODU KRÓW ORAZ JAŁÓWEK

5 lat

GWARANCJI

Zarządzaj stadem w kierunku zdrowszych krów, lepszego dobrostanu i skutecznego rozrodu Monitoring: • • • •

Rozród:

Pobieranie paszy Spoczynek Przeżuwanie Aktywność

• • • •

Zdrowie:

Wykrywanie rui Krowy bez cyklu Okres przed zacieleniem Dni w mleku

• • • •

Wczesne wykrywanie schorzeń/chorób Szybki powrót do zdrowia Zredukowane zużycie antybiotyków Zarządzanie stadem

„ Sam system, oraz zasadę jego działania oceniam bardzo dobrze. W chwili obecnej pracuje na nim głównie nasz zootechnik - Pan Sławomir Niespodziański, który mówi: „Taki system to piękna sprawa! Dopiero teraz zauważyłem, że „uciekało” nam około 1/3 krów w rui. Kryjemy więcej krów i widzimy problemy dużo wcześniej.”

LUCJAN GRZEGORCZYK, DYREKTOR DZIAŁU PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ W TOPFARMS WIELKOPOLSKA, POLSKA

TOP GEN SP. Z O.O. Adam Małecki Tel. kom: +48 694 476 063 Tel. +48 77 485-30-56 w.138 Kom. +48 668-102-571 +48 606-566-485

ul. Bolesława Chrobrego 23 48-100 Głubczyce

e-mail: biuro@topgen.pl

www.topgen.pl

MASZYNY Choć

na łąkach nadal króluje zima, warto już teraz pomyśleć o zbliżającej się wielkimi krokami wiośnie

Na łąki i pastwiska

Czy wiesz, że właściwie przeprowadzone prace pozwolą na dwukrotne zwiększenie potencjału produkcyjnego użytków zielonych? To wszystko jest możliwe dzięki maszynom firmy APV z serii GP, które doskonale sprawdzą się podczas pielęgnacji łąk, a także przy podsiewie i nowym zasiewie traw. wyrównująca zamontowana w GP300M1 sprawnie likwiduje kretowiska i inne nierówności oraz równomiernie rozprowadza glebę. Rozwiązanie to znakomicie przygotowuje teren pod działanie zębów sprężynowych, które usuwają chwasty i sfilcowanie oraz napowietrza darń. Dzięki temu siewnik rozsiewa nasiona w otwartą glebę, a wał ugniatający następnie je dogniata.

Wspominany już agregat GP300M1 FE z serii Grünlandprofi jest najchętniej wybieraną maszyną, przede wszystkim ze względu na jego uniwersalność. Szerokość robocza 3m umożliwia zarówno umiarkowane, jak i bardzo intensywne zabiegi pielęgnacyjne, a ciężki zestaw pozwala na agresywną pracę nawet na bardzo zaniedbanych łąkach. Dlatego też model ten jest idealnym rozwiązaniem do renowacji intensywnie użytkowanych łąk i pastwisk. Szerokość robocza oraz wyjątkowa kombinacja zębów o grubości 12mm i 8mm, pozwala na optymalną pielęgnację darni. Agregat 300M1, tak jak cała seria GP, może być wyposażony w różne wały, co umożliwia optymalne dopasowanie urządzenia do warunków terenowych. Możliwe jest również ustawienie intensywności pracy osobno dla każdego narzędzia roboczego urządzenia. Korzystając z wielu opcji ustawień m.in. zębów, można decydować o stopniu intensywności ich pracy. Natomiast dzięki szerokim możliwościom ustawień całego

||

Agregat GP 300 M1 charakteryzuje się wszechstronnym zastosowaniem – od prac pielęgnacyjnych o umiarkowanej intensywności, po działania bardziej agresywne oraz wykorzystanie na polach uprawnych.

Jest to profesjonalna maszyna do podsiewu, nowego zasiewu i pielęgnacji łąk.

36

||

Cechą wyróżniającą agregat GP 300 M1 są cztery

rzędy zębów sprężynowych o różnej grubości.

agregatu, można go z powodzeniem używać także w działalności usługowej.

Warto podkreślić, iż firma APV jako jedyny producent maszyn do pielęgnacji użytków zielonych na polskim rynku oferuje system płynnej regulacji dawki wysiewu podczas jazdy. Jest to funkcja, którą bardzo chwalą sobie użytkownicy, zwłaszcza podczas podsiewułąka w różnych miejscach będzie potrzebowała innej dawki wsiewki. Tam, gdzie dały znać o sobie dziki, na pewno będzie trzeba zwiększyć dawkę. Również na wzniesieniach zwykle darń będzie uboższa.

Największe zalety agregatu GP300M1 to: QQ jedyne

w swoim rodzaju połączenie w technice rolniczej: dwa pola z zagiętymi, okrągłymi zębami sprężynowymi o różnych grubościach znajdujące się za włóką, QQ możliwość ustawienia intensywności pracy osobno dla każdego narzędzia roboczego, QQ możliwość używania wału i włóki oddzielnie lub w połączeniu z innymi narzędziami, QQ płynna regulacja i kontrola dawki wysiewu podczas jazdy – bardzo istotna funkcja podczas podsiewu na zniszczonych (zwłaszcza przez zwierzynę leśną) użytkach zielonych.

Model GP300M1 FE sprawdzi się na każdym terenie zielonym: od lekkiego podsiewu po intensywną renowację użytków zielonych.

APV POLSKA ul. Cecorska 9 76-200 Słupsk tel.59 841-41-93 biuro@apv-polska.pl www.apv-polska.pl PODLASKIE AGRO

ARTYKUŁ REKLAMOWY

Użytki zielone z roku na rok zyskują większe uważanie. Ich prawidłowa pielęgnacja i renowacja są warunkiem uzyskania pewnego źródła masy zielonej, taniego źródła wysokiej jakości białka, a przede wszystkim wysokiej jakości pasz. Ostatnie suche lata pokazały, jak cenne potrafią być bele sianokiszonki. Dlatego w gospodarstwach nie dziwi coraz większa obecność maszyn do pielęgnacji użytków zielonych. Niezawodny sprzęt pozwoli na sprawne i szybkie przeprowadzenie koniecznych prac.

Warto wyróżnić tutaj maszyny austriackiego producenta APV, który w swojej ofercie posiada gamę produktów do pielęgnacji użytków zielonych o szerokim zastosowaniu.

Uwagi warte są przede wszystkim maszyny z serii GP, które dysponują połączoną broną i wałem. Ich konstrukcja umożliwia kompleksową pielęgnację użytków zielonych podczas zaledwie jednego przejazdu maszyny. Włóka

REKLAMA

63-800 Gostyń, ul. Ogrodowa 6 tel. 65 572 50 90, 65 572 94 81 email: biuro@zuptor.pl www.zuptor.pl

LINIA DO PRODUKCJI PASZY WYDAJNOŚĆ 1 t/h

LINIA ROZDRABNIAJĄCO-MIESZAJĄCA WYDAJNOŚĆ 2 t/h

NAJLEPSZA OFERTA U NASZYCH DYSTRYBUTORÓW LISTA DYSTRYBUTORÓW NA WWW.ZUPTOR.PL

MIESZALNIA PASZ Z GNIOTOWNIKIEM WYDAJNOŚĆ 3 t/h

Agregat do użytków zielonych GP 300 M1 Full Edition

PROMOCJA tylko do 14 kwietnia

Zaoszczędź ponad

3.500 € O szczegóły zapytaj naszego przedstawiciela: Polska Centr.-Wsch. i Płn.-Wsch Polska Płd.-Wsch. i Płd.

Polska Zachodnia

tel. 793 304 101 tel. 571 432 080 tel. 600 448 277

APV Polska www.apv-polska.pl PODLASKIE AGRO

37

UPRAWA Odmiany

ziarnowe rekomendowane na rejon

Podlasia

w sezonie

2019

Dobrze się tam dzieje, gdzie dwóch orze,

Fot. Hodowla Roślin Smolice

a trzeci sieje

W minionym roku w Polsce zarejestrowano 23 nowe odmiany kukurydzy, z czego aż 16 było na ziarno. Przy tak dużej ofercie nowych, jak i starszych odmian, coraz trudniej jest znaleźć tę właściwą. Z tego względu poprosiliśmy najbardziej cenionych producentów roślin o zarekomendowanie swoich trzech odmian na rejon Polski płn-wsch. Mamy nadzieję, że poniższe zestawienie ułatwi dokonanie optymalnego wyboru.

Caussade

Rianni CS – to odmiana, która dzięki niskiej liczbie FAO (230-240) i jednocześnie bardzo wysokiemu potencjałowi plonowania określana jest jako łamacz korelacji. W trzech ostatnich sezonach, w tym także w wyjątkowo trudnym roku 2015, przewyższała poziomem plonowania odmiany z wyższym FAO. Charakterystyczne dla tej rośliny jest pełne zaziarnienie kolb i często występujący tzw. „kaczy dziób”. Warto dodać, że w badaniach COBORU w sezonie 2016, Rianni CS uzyskała jeden z najwyższych wyników plonowania na ziarno 38

– ponad 12 ton suchego ziarna z ha, co przełożyło się na doskonały wynik 106% wzorca.

Podobnie w sezonie 2017, w którym odmiana uzyskała 105% wzorca.

Tonifi CS – to nowa odmiana ziarnowa o FAO 240, z ziarnem typu flint, rekomendowana do przerobu na grys. Polecana jest szczególnie do intensywnej technologii produkcji. Pozwala uzyskać rekordowe plony ziarna, czego potwierdzeniem są wyniki doświadczeń COBORU w sezonie 2017, w którym odmiana uzyskała 108% wzorca (127,3 dt ha), zajmując 3 miejsce spośród 54 ocenianych odmian. Dzięki luźnym i cienkim koszulkom okrywowym kolb, ziarno łatwo dosycha na polu i zbierane jest z niską wilgotnością. Odmiana ta polecana jest do uprawy na wszystkich stanowiskach glebowych.

Chianti CS- to kolejna nowa odmiana ziarnowa o FAO 240, z ziarnem typu flint, o dodatkowym przeznaczeniu na cele młynarskie.

Dzięki nowej, zaawansowanej genetyce i wysokiej plastyczności odmiana ta doskonale plonuje w każdych warunkach glebowo-klimatycznych. W sieci doświadczeń Caussade w 2018 r. Chianti CS znalazła się w pierwszej trójce odmian z najwyższym potencjałem plonowania na ziarno. Roślina nadaje

się do uprawy zarówno na najsłabszych, jak i najlepszych stanowiskach.

FarmSaat

Farmoritz – to mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K 250/Z 240, z ziarnem pośrednim flint dent. Polecany na ziarno na gleby średnie i lekkie. To odmiana o podwójnym zastosowaniu, dająca wysoki plon ziarna oraz idealna na biogaz i kiszonkę. Kukurydza wyróżnia się stabilnością plonów, co potwierdzają badania COBORU 2018. Farmoritz osiągnął 109% wzorca, co przełożyło się na plon C.D. NA STR. 40

PODLASKIE AGRO

LEGION ODMIANA KUKURYDZY NA KISZONKĘ

FAO 260–270

6 Wysoka wartość żywieniowa — cienka osadka kolby 6 Dobra zdrowotność roślin i kolb — tolerancja na grzyby fuzaryjne i głownię guzowatą 6 Bardzo dobry wigor młodych roślin po wschodach 6 Dobra adaptacja do zmiennych warunków glebowych i środowiska 6 Wysoki plon suchej masy kolb

www.chemirol.com.pl

UPRAWA C.D. ZE STR. 38

o wielkości 142,3 dt. W porównaniu do wzorca odnotowano zwyżkę plonu o 12,2 dt. Odmiana wykazuje fenomenalną odporność na rdzę łodyg oraz wspaniałą zdolność dostosowania się do stanowisk. Szybko buduje masę liści w początkowym stadium rozwoju, przy bardzo mocnym efekcie zieloności. Roślinę wyróżnia także wysoka tolerancja na heliosporiozę, plamistość liści i fuzariozę.

Farmfire – to mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K 230/Z 230. Roślinę wyróżnia wysoka wydajność ziarna, stabilność łodyg i zdrowotność liści. Poprzez bardzo wysoki plon skrobi, Farmfire jest odmianą rekomendowaną na kiszonkę, ziarno i biogaz. Polecana na wszystkie standardowe stanowiska. W przypadku słabszych gleb zalecana jest mniejsza obsada roślin, nawet siedem roślin na m². Badania wykonane w 2016 r. przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych wykazały – 107% wzorca w plonie masy, a plon kolb 111% wzorca.

Farmezzo – to mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO ok. K 210/Z 220 i typie kolby fix. Odmiana rekomendowana jest do uprawy w obu kierunkach – ziarno i kiszonka na wszystkich stanowiskach, od lekkich po ciężkie. Kukurydza osiągnęła bardzo wysokie wyniki badań pod względem plonów suchej masy, zawartości skrobi, strawności i zawartości energii.

Dodatkowo jest to fenomenalna odmiana na kiszonkę ze względu na ponadprzeciętny plon ziarna. Farmezzo wyróżnia się bardzo niską podatnością ziarna na mykotoksyny.

Badania COBORU 2015 to 110% wzorca w plonie na ziarno.

Hodowla Roślin Smolice

miejsce w grupie wczesnej oraz pierwsze miejsce w doświadczeniach dla III rejonu uprawy kukurydzy (PDO 2013). Kosynier ma wyższy od wzorca udział ziarna w kolbach oraz odporność na wyleganie, natomiast niższe porażanie roślin omacnicą (Lista Opisowa Odmian COBORU 2014). Odmiana posiada luźno ułożone liście okrywowe, ułatwiające dosychanie ziarna oraz w pełni zaziarnione kolby. Kosynier pozwala obniżyć niebezpieczeństwo wystąpienia fuzarioz dzięki możliwości wczesnego zbioru.

SM Polonez – to nowość 2018!. Jest to odmiana trójliniowa o FAO 220-230 i ziarnie typu semi dent. Dobre połączenie wczesności i plonu oraz stay-green utrzymujący się dłużej w stosunku do odmian wzorcowych, daje dłuższe pobieranie składników pokarmowych i wyższy plon ziarna. SM Polonez to również wyjątkowa zdrowotność odmiany: najniższe pośród badanych odmian porażenie plamistością pochew liściowych, bardzo wysoka odporność na fuzariozy kolb. Odmiana uzyskała najlepszy wynik pośród wszystkich badanych odmian w 2017 r. oraz najlepszą średnią za dwulecie doświadczeń rejestrowych.

W doświadczeniach tych odmiana uzyskała 102,3% wzorca (210 dt/ha) plonu CCM. SM Jubilat – odmiana pojedyncza o FAO 230-240 i ziarnie typu semi flint. Wczesna kukurydza o bardzo ładnych, cylindrycznych, idealnie wyrównanych i dobrze wypełnionych ziarnem kolbach. W doświadczeniach rejestrowych na ziarno plonowała na poziomie najpowszechniej uprawianej odmiany w Europie w tej grupie wczesności, przy niższej o 0,6% zawartości wody w ziarnie i mniejszym porażeniu łodyg fuzariozą. SM Jubilat to dobra odporność na fuzariozę kolb, bardzo dobry wczesny wigor siewek oraz ziarno, które szybko oddaje wodę przed zbiorem.

KWS

Uniquedent. Keltikus. Ma dobry wigor początkowy i podwyższoną tolerancję na letnią suszę oraz przedłużoną zieloność liści, co gwarantuje dłuższe nalewanie ziarna i wysokie plony.

Doskonale oddaje wodę z ziarna przed zbiorem: 28,5% wilgotności ziarna średnio w 2017 (COBORU PDO), a w 2015 – 20,6% (COBORU doświadczenia rejestracyjne). Odmiana potwierdziła podwyższoną tolerancję na brak wody w 2018 . Polecana na wszystkie gleby.

KWS Kampinos – to odmiana mieszańcowa dwuliniowa o FAO 230, z ziarnem typu flint dent. Jest to najlepsza średniowczesna odmiana ziarnowa wśród najnowszych odmian w doświadczeniach rejestracyjnych COBORU w latach 2016-2017, z plonem suchego ziarna ponad 13 t/ha! Wysoki plon połączony jest z doskonałym oddawaniem wody z ziarna – średnia wilgotność 26,9%. W uprawie na kiszonkę odnotowano powyżej 57% udziału kolb w ogólnym plonie suchej masy. Dodatkowo Kampinos to wysoka koncentracja energii i wysoki plon ogólny suchej masy całych roślin.

Odmiana polecana jest na wszystkie gleby.

Amavit – to odmiana mieszańcowa dwuliniowa o FAO 210, z ziarnem typu flint dent. Amavit ma wybitnie wysokie plony ziarna w grupie wczesnej! Otrzymała w Niemczech, jako jedyna z grupy wczesnej, najwyższą notę 9 dla plonu ziarna po dwóch latach doświadczeń 2016-2017. Plon ziarna wyniósł 107% w porównaniu do odmian wzorcowych. W Polsce wyróżniła się w doświadczeniach rejestracyjnych COBORU 2017-2018 najwyższym plonem suchego ziarna – 110% średniej z odmian wzorcowych, ponad 12,5 t suchego ziarna/ha! Jest to bardzo stabilna odmiana, która plonowała najwyżej na ziarno w kolejnych trzech różnie pogodowych latach w Niemczech i Polsce.

Polecana do uprawy na wszystkich rodzajach gleb na ziarno i wczesną kiszonkę.

Limagrain

Kosynier – odmiana trójliniowa o FAO 220230 i ziarnie typu semi flint. Odmianę cechuje wczesność i dobra odporność na fuzariozy.

LG 30.215 – to mieszaniec pojedynczy o FAO Stabilność plonowania Kosyniera potwierKeltikus – to odmiana mieszańcowa dwu- 230. Jest to odmiana ziarnowa o bardzo dużym dziły liczne doświadczenia rejestrowe i po- liniowa o FAO 250, z ziarnem typu dent. OdC.D. NA STR. 42 rejestrowe. W plonie ziarna zajmuje drugie miana jest efektem programu hodowli KWS 40

PODLASKIE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 40

i stabilnym potencjale plonowania. LG 30.215 to kukurydza z pogranicza odmian wczesnych i średniowczesnych. Odmiana charakteryzuje się wybitnym wczesnym wigorem oraz wysoką zdrowotnością roślin, w szczególności dobrą odpornością na fuzariozę kolb i łodyg, co przekłada się na bardzo dobrą odporność na wyleganie. Roślina poprowadzona i uprawiana w technologii Hydraneo wykazuje większą tolerancję na warunki stresu suszy. LG 30.215 rekomendowana jest do uprawy na terenie całej Polski.

Joffrey – to ziarnowa nowość z grupy odmian średniowczesnych o FAO 240 i typem ziarna flint dent. W badaniach COBORU 2016 osiągnęła wynik 13,35 t/ha przy wilgotności 14%, a w 2017 r. uzyskała plon 12,33 dt/ha przy 14% wilgotności. Odmiana wyróżnia się cienką osadką i bardzo dobrym oddawaniem wody. W oficjalnych doświadczeniach COBORU 2016 średnia wilgotność zbioru to 24,2% wilgotności, a w 2017 26,5%, gdzie średnia grupy średniowczesnej wyniosła ponad 27% wilgotności. Joffrey to odmiana o wysokim potencjale plonowania i znakomitej jakości ziarna z przeznaczeniem na cele młynarskie (grys).

Wyróżnia się długą i cienką kolbą – typ kolby flex. Odmiana sprawdzona i rekomendowana jest do uprawy we wszystkich rejonach uprawy na ziarno.

LG 31.250 – najnowsza odmiana ziarnowa z grupy średniowczesnej o FAO 250. Charakteryzuje się bardzo dużym potencjałem plonowania na ziarno, co potwierdzają doświadczenia rejestrowe COBORU w 2017 r. (12,5 t/ha suchego ziarna – 107,9% wzorca plonu suchego ziarna) oraz doświadczenia łanowe i ścisłe LG w Polsce. Odmiana sprawdzona jest w każdych warunkach uprawy. Rekomendowana również na słabsze stanowiska. Uprawiana w technologii Hydraneo wyróżnia się dużą tolerancją na suszę. LG 31.250 charakteryzuje się bardzo dobrym wczesnym wigorem oraz dużą odpornością na wyleganie korzeniowe.

Posiada bardzo dobrą wymłacalność ziarna oraz bardzo dobre oddawanie wody podczas dojrzewania. To cechy, dzięki którym uzyskujemy wysoki plon ekonomiczny. Warto wspomnieć, że jest to najnowsza odmiana

42

z programu Hydraneo przetestowana w Eu- oraz kolbie typu fix sprawdzi na wszystkich ropie pod kątem przydatności w warunkach rodzajach gleb. stresu suszy. LG 31.250 jest rekomendowana do uprawy na terenie całego kraju.

Oseva

Maïsadour

Mas 11.K – to nowy wczesny mieszaniec o FAO 220 i ziarnie typu flin dent. Odmiana.

Mas 11.K wyróżnia się głównie tym, że szybko oddaje wodę i zapewnia doskonały stosunek plonu do wczesności. Dodatkowo Mas 11.K charakteryzuje się wysoką tolerancją na okresowe niedobory wody. Wiadomo, że w uprawie kukurydzy na ziarno, wybór wczesności odmian jest kluczowy dla każdego plantatora.

Wpływa on bezpośrednio na dwa najważniejsze wyniki przy zbiorze: plon i wilgotność ziarna. Z tego właśnie powodu MAS Seeds wprowadził dla rolników szukających wczesnych odmian ziarnowych na tereny Podlasia kukurydzę Mas 11.K. Mas 23.M – to nowy mieszaniec o FAO 250 i ziarnach typu dent. Odmiana cechuje się niską rośliną oraz niskim osadzeniem kolb, co gwarantuje łatwy i szybki zbiór. Mas 23.M zapewnia także niską wilgotnością zbiorów.

W miejscach narażonych na stres związany z suszą Mas 23.M radzi sobie bardzo dobrze.

Warto przypomnieć, że zdolność oddawania wody przez ziarno kukurydzy na polu (tzw.,,dry down’’) jest bardzo istotną cechą odmian ziarnowych. Różnica między odmianami w tempie oddawania wody zależy od struktury i kształtu ziarna, okrycia koszulkami oraz grubości osadki. Mieszaniec o FAO 250, ziarnie typu dent

Tacito – to wczesna odmiana o FAO 220230, polecana na wysokojakościową kiszonkę i ziarno, doskonale nadaje się też do wykorzystania w przemyśle spożywczym do produkcji grysiku. Odmiana ta tworzy wysokie i masywne rośliny z dobrze rozwiniętym system korzeniowym, przez co doskonale radzi sobie ze stresem suszowym czy też słabymi glebami.

Tacito posiada ziarno typu flint i bardzo dobrze oddaje wodę w końcowym okresie wegetacji, szczególnie podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych jesienią. Jest to mieszaniec uniwersalny, wczesny, intensywny, o wysokim potencjale plonowania. Odmiana wyróżnia się także wysokim udziałem kolby w kiszonce, bardzo dobrą strawnością, dużym wigorem po wschodach i tolerancją na chłody. W badaniach rejestrowych na kiszonkę plon suchej masy ogółem wyniósł 223 dt/ha, czyli 116,8% wzorca, zaś plon masy zielonej 594 dt/ha, czyli 107,8% wzorca.

Primavera – to mieszaniec o FAO 240, z ziarnem typu flint samident. Odmiana posiada średnie wymagania glebowe oraz doskonale się sprawdza na „zimnych” stanowiskach. Posiada bardzo dobry początkowy wigor wzrostu oraz wysoką odporność na fuzariozy kolb i łodyg. Primaverę można wykorzystać zarówno do uprawy na wysokoenergetyczną kiszonkę, jak i na ziarno, ponieważ odmiana ta bardzo C.D. NA STR. 44

PODLASKIE AGRO

™

Na sezon 2019 polecamy KUKURYDZIANE NOWOŚCI: SILICIA FAO 140 – NOWOŚĆ - najwydajniejsza w swojej klasie, ponad 60% s.m. kolb w plonie s.m.

ELAMIA FAO 210 – NOWOŚĆ - mocna GRACZKA na rynku CEFOX FAO 230 - NOWOŚĆ - z maksymalną koncentracją energii PROPHET FAO 240- NOWOŚĆ - 106% wzorca w plonie świeżej masy w PZPK SCHELEM FAO 250-260 - NOWOŚĆ – 107% wzorca w doświadczeniach PZPK w 2017 r.

OP MAURRA FAO 240 - 250 - NOWOŚĆ - w rejestracji 2018 r.

OPCJA FAO 240 - wysoki plon na słabszych glebach

TRAWY-MIESZANKI: PL-1 - EKSPRESOWY wiosenny plon PL-2 – pasza z TURBO-doładowaniem PL-3 – WYSOKOBIAŁKOWA karma przez wiele lat PL-4 – UNIWERSALNE źródło paszy PL-5 – dopasowana na ŁĄKI i PASTWISKA PL-6 – wieloletnie PASTWISKO również na słabszej glebie PL-11 – WYDAJNA ŁĄKA na DŁUŻSZY CZAS Pl-12 – JEDYNA TAKA na stanowiska WILGOTNE i ZALEWOWE

OSEVA Polska Sp. z o.o. ul. Kopanina 77, 60-105 Poznań tel./faks: 61/868 46 79 tel. +48 602 248 167 e-mail: oseva@oseva.pl www.oseva.pl

Polska Wschodnia: Michał Waranica tel. +48 660 699 571 michal.waranica@oseva.pl

Polska Zachodnia: Wacław Erdmann tel. +48 602 248 167 waclaw.erdmann@oseva.pl

SZCZEGÓŁY NA STRONIE:

WWW.OSEVA.PL

UPRAWA C.D. ZE STR. 42

dobrze oddaje wodę z ziarna w końcowym okresie wegetacji. Rośliny tej kukurydzy są wysokie, masywne i pozostają zielone przez długi czas (stay-green). Odmiana ma także dobrze wypełnione ziarnem, zapylone do końca kolby.

Pleven – to uniwersalna odmiana o FAO 250, która doskonale plonuje zarówno na ziarno, jak i kiszonkę. Sprawdza w cieplejszych regionach kraju, nie mniej jednak swój potencjał plonotwórczy już od kilku lat pokazuje również na polach zlokalizowanych na północy Polski. Odmiana tej kukurydzy tworzy charakterystyczne, potężne, do końca zaziarnione stożkowe kolby. Posiada też mocno unerwione i erektywne liście poprawiające efektywność fotosyntezy i napowietrzenie łanu. Wysoka zawartość energii i dobrej strawności zapewnia wysoką wydajność krów mlecznych i opasów, natomiast formuła mieszańca (Tc) gwarantuje elastyczność w uprawie i zdolność dostosowania do różnych (gorszych) warunków uprawy.

Pioneer

zawdzięcza uniwersalności, jak również wysokiej jakości i strawności. Na ziarno polecana z uwagi na wysokie plony ziarna o niskiej wilgotności przy zbiorze. Rośliny są średniowysokie, z nieco wyżej zawieszoną kolbą oraz bogato ulistnione. Dobrze toleruje chłody, jak i okresowe niedobory wody podczas wegetacji. P8150 ma rośliny o wysokiej odporności na wyleganie z szybkim dojrzewaniem ziarna w kolbie i znakomitym oddawaniem wody z niego po osiągnięciu dojrzałości fizjologicznej. Odmiana polecana do uprawy w rejonach o ciepłych glebach. Możliwy jest również wczesny wysiew na suchych stanowiskach w odpowiedniej obsadzie.

P8333 – to nowa ciekawa odmiana SC na ziarno i kiszonkę o FAO 250K/250Z. Jest to stabilny dostawca skrobi ze znakomitymi właściwościami agronomicznymi. Ten średniowczesny mieszaniec charakteryzuje się bardzo wysokim plonem zielonej masy i ogólnym suchej masy. Daje wysokie i bardzo wysokie zbiory ziarna, znakomicie nadaje się na ziarno i CCM. Dobrze toleruje chłody i krótkotrwałe niedobory wody. Rośliny są średnio wysokie, o mocnych i zdrowych łodygach. Odmiana ta jest bogato ulistniona, liście są bardzo zdrowe oraz zachowują doskonały stay-green.

W uprawie ziarnowej plonuje wysoko i bardzo wysoko, a ziarno dobrze dojrzewa. Doskonale oddaje wodę z ziarna po osiągnięciu dojrzałości fizjologicznej. Polecana do uprawy w całej Polsce, poza skrajnie zimnymi obszarami regionu północnego, na dobrych i dobrze nawożonych glebach. Doskonale wykorzystuje nawożenie organiczne. Do wzrostu wegetatywnego potrzebuje wody, więc należy unikać gleb piaszczystych. Wymagania podobne do P8134, a plony ziarna zbliżone lub wyższe.

Odmiana bardzo cenna na zachodzie Europy.

P8307 – to nowa, typowo ziarnowa odmiana SC o FAO 230. Może być wykorzystywa- RAGT na do produkcji kiszonki o wysokiej jakości i strawności (wysoka zawartość skrobi). Plony ziarna są wysokie do bardzo wysokich – nawet w chłodniejszym klimacie. Cechuje ją bardzo dobry wzrost początkowy oraz bardzo dobra odporność na wyleganie. Doskonale toleruje niedobory wody, zwłaszcza wczesnym latem (Optimum Aquamax). Tworzy niewysokie rośliny o mocnych i zdrowych łodygach – ponadprzeciętna tolerancja na helmintosporiozę.

Polecana do uprawy w całej Polsce, na dobrych i średnich glebach, a także suchych w odpowiednio zredukowanej obsadzie.

P8150 – to odmiana SC polecana na ziarno i kiszonkę o FAO 230K/240Z. Jest to dobrze znany mieszaniec, chętnie wybierany przez rolników z Podlasia uprawiających kukuryRGT Metropolixx – mieszaniec trójliniowy, dzę na kiszonkę. Swoją popularność odmiana wczesny (FAO 230), z ziarnem typu flint-dent.

44

Odmianę charakteryzują średniowysokie rośliny i regularne kolby. Osadka jest bardzo cienka, MTZ średnia. To kukurydza o bardzo wysokim i stabilnym plonowaniu w każdych warunkach, niezależnie od potencjału gleby.

Dobra wymłacalność i dobre oddawanie wody z ziarna to dodatkowe jej atuty. Zarówno kolby, jak i części wegetatywne roślin są bardzo zdrowe. Odmiana lubi zagęszczony siew. Polecana do uprawy w całej Polsce, poza rejonami najmniej korzystnymi termicznie.

RGT Irenoxx – to mieszaniec pojedynczy, wczesny (FAO 230), z ziarnem typu flint-dent.

Odmiana wyróżnia się bardzo wysokim potencjałem plonowania. Tworzy rośliny o średniej wysokości, mocno ulistnione. To kukurydza o bardzo dużych, ładnych i regularnych kolbach, do końca zaziarnionych. Wykazuje bardzo wysoką regularność plonowania w każdych warunkach. Wysoka zdrowotność roślin i kolb. Odmiana jest uniwersalna ze względu na możliwość uprawy na kiszonkę. Polecana do uprawy w całej Polsce, poza rejonami najmniej korzystnymi termicznie.

RGT Colectixx – to mieszaniec pojedynczy, wczesny (FAO 230), z ziarnem typu flint dent/ dent. Tworzy rośliny średniej wysokości i bardzo regularne koby. Cechuje się bardzo wysokim plonowaniem dla tej grupy wczesności.

Odmiana stabilna w plonowaniu, posiadająca bardzo duży udział ziarna w masie kolb. RGT Colectixx daje możliwość uprawy na wszystkich stanowiskach. Posiada wysoką zdrowotność zarówno kolb, jak i części wegetatywnych roślin. Polecana do uprawy w całej Polsce, poza rejonami najmniej korzystnymi termicznie.

Saatbau

Casandro – to odmiana ziarnowa o FAO 240–250. W ciągu trzech lat badań wyróżniała

C.D. NA STR. 46

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

45

UPRAWA potwierdziła wysoką tolerancję na niedobory wody, stabilnym plonowaniem w warunkach się bardzo wysokim i stabilnym plonowaniem „tropikalnego lata” w 2015 i 2018 roku. Może w zróżnicowanych warunkach glebowo-klima- być uprawiana na słabszych mozaikowatych tycznych. Znakomicie spisała się w suchych la- stanowiskach oraz w chłodnych rejonach kraju. tach 2015 i 2018, plonując na poziomie 9-12 t/ ha „na sucho”, nawet w rejonach o dużych nie- Syngenta doborach wody. Fenotypowo Casandro to odmiana o średniowysokich roślinach, dobrym stay-green, długiej, smukłej kolbie z cienką osadką i wysokim udziałem szklistego ziarna, przydatnego do wykorzystania na grys. Roślina toleruje słabsze stanowiska.

Perrero – to średnio wczesna odmiana o FAO 240 i bardzo dobrym oraz stabilnym potencjale plonowania na ziarno. Perrero wyróżnia się bardzo dobrym wczesnym wigorem i najlepszą tolerancją na łamliwość łodyg.

Na szczególną uwagę zasługuje zdrowotność tej rośliny. Odmiana ma wyjątkową tolerancję na fuzariozę kolb, która potwierdzona została najniższymi zawartościami mykotoksyn w ziarnie. Duża zawartość bielma szklistego oraz wyjątkowa zdrowotność ziarna, potwierdzają szczególną przydatność Perrero do przemySY Talisman – to odmiana o FAO 220–230 i ziarnie typu flint. Podwójny mistrz grupy słu młynarskiego.

Norico – to odmiana o FAO 240, która bu- wczesnej COBORU: w badaniach rozpoznawduje dość wysokie rośliny o długiej kolbie, czych 2016 r. odmiana uzyskała plon 131,5 dt/ z wysokim udziałem ziarna w typie zbliżonym ha (111% wzorca), w badaniach PDO w 2017 r. do flint i możliwością wykorzystania w prze- uzyskała plon 123,2 dt/ha (107% wzorca). Odmyśle młynarskim. Charakteryzuje się bardzo miana o wysokich i stabilnych plonach na tedobrym wczesnym wigorem, tolerancją na wy- renie całego kraju, niezależnie od warunków leganie oraz dobrą zdrowotnością. Odmiana agrometeorologicznych w ostatnich czterech

latach. Wykazuje bardzo silny wczesny wigor i dobrze znosi stanowiska wolniej nagrzewające się wiosną. Polecana na wszystkie typy gleb, na których uprawiana jest kukurydza.

SY Pandoras – to odmiana o FAO 240 i ziarnie typu flint. W badaniach rejestrowych 2016 i 2017 uzyskała odpowiednio 110% wzorca, co dało plon 13, 9 t/ha oraz 106% wzorca z plonem 12,6 t/ha. Dzięki temu odmiana uzyskała drugą lokatę spośród badanych 30 odmian. Pandoras ma mocną budowę łodygi oraz bardzo silne, zdrowe, równomiernie rozłożone i wzniesione ku górze ulistnienie.

Odmiana posiada dużą odporność na choroby, zwłaszcza Helminthosporium i Fusarium. Wyróżnia się także bardzo wysoką zawartością skrobi (> 37%), co czyni ją bardzo przydatną do przerobu w gorzelni.

SY Impulse – to odmiana o FAO 260 i ziarnie w typie dent. Odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania potwierdzonym w badaniach COBORU 2017 i 2018. Impulse należy do grupy odmian Artesian (wysoce odpornych na stres temperatury i niedobór wody). Odmianę wyróżnia masa 1000 ziaren oraz charakterystyczne czerwone zabarwienie ziarniaków. Jest to kukurydza, która wykazuje wysoką przydatność w żywieniu kur niosek (pożądane wybarwienie żółtek jaj). Odmiana może być uprawiana na wszystkich typach gleb, na których uprawiana jest kukurydza.

Zebrał: Szymon Martysz Fot. Archiwum

firm

Fot. Saatbau

C.D. ZE STR. 44

46

PODLASKIE AGRO

Producent nasion kukurydzy mieszaล cowej F1

WILGA FAO 180 RYWAL FAO 210 PROSNA FAO 220 SKARB FAO 220 WIARUS FAO 220 TONACJA FAO 230 REDUTA FAO 230 SMOLITOP FAO 230 KONKURENT FAO 240 BLASK FOA 240 NIMBA FAO 250 SM AMECA FAO 260

Energetyczna kiszonka dla wysokowydajnych krรณw mlecznych

www.cnkielce.pl

PORADY Restrukturyzacja

zadłużenia rolników prowadzących gospodarstwa rolne

Krok w dobrą stronę

Wahania cen płodów rolnych, podwyżki cen środków ochrony roślin, pasz, paliwa, kary za przekroczenia kwot mlecznych w sektorze mleczarskim, zjawiska przyrody wpływające na wielkość i jakość zbiorów. To sprawia, że prowadzenie gospodarstw rolnych jest czasem ekonomicznie nieopłacalne. I co wtedy?

Rozwiązaniem dla gospodarstw, które utraciły płynność finansową, jest ustawa z 9 listopada 2018 r. o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne, która weszła w życie 8 lutego 2019 r.

Określa ona zasady i warunki restrukturyzacji zadłużenia podmiotu, prowadzącego gospodarstwo rolne. Restrukturyzacją można objąć jedynie długi pieniężne, które w związku z prowadzeniem działalności rolnej zaciągnął podmiot prowadzący to gospodarstwo. Aby skorzystać z programu pomocowego trzeba spełnić następujące warunki: QQ być osobą fizyczną, prawną czy jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, QQ mieszkać lub być zameldowanym w Polsce, QQ być właścicielem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym (gospodarstwo rolne zgodnie z w/w ustawą uważa się obszar gruntów, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej),

P

o przeniesieniu własności nieruchomości rolnej na rzecz Skarbu Państwa w związku z przejęciem dł ugu, dot ychc zasow y właściciel może skorzystać z prawa pierwszeństwa do dzierżawy tej nieruchomości.

QQco

najmniej od trzech lat prowadzić działalność rolniczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym (działalność rolniczą zgodnie z w/w ustawą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa

48

|| ||

Restrukturyzacji podlegać będą długi o charakterze pieniężnym, które powstały w związku z prowadzeniem

działalności rolniczej, obejmujące kapitał, odsetki i inne opłaty związane z obsługą zadłużenia.

i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb), QQ być niewypłacalnym w rozumieniu przepisów ustawy prawo upadłościowe (dłużnik jest niewypłacalny zgodnie z w/w ustawą, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące) albo być zagrożonym niewypłacalnością w rozumieniu przepisów ustawy prawo restrukturyzacyjne (przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością zgodnie z w/w ustawą należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny).

Ustawa nie będzie stosowana wobec rolników prowadzących gospodarstwa rolne znajdujące się w likwidacji lub w upadłości bądź takich, wobec których toczy się postępowanie restrukturyzacyjne. Restrukturyzacja zadłużeń podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne będzie polegała na skorzystaniu z jednej z czterech dostępnych form pomocy: QQ Udzieleniu przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pomocy publicznej

w formie dopłat do oprocentowania kredytu udzielonego przez bank na sfinansowanie spłaty zadłużenia powstałego w związku z prowadzeniem działalności rolniczej, zwanego „kredytem restrukturyzacyjnym”; QQ Udzieleniu przez ARiMR pomocy publicznej w formie pożyczki na sfinansowanie spłaty zadłużenia powstałego w związku z prowadzeniem działalności rolniczej, zwanej „pożyczką”; QQ Udzielaniu przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa pomocy publicznej w formie gwarancji zabezpieczającej spłatę kredytu restrukturyzacyjnego; QQ Przejęciu przez KOWR długu powstałego w związku z prowadzeniem działalności rolniczej pod warunkiem przeniesienia własności całości albo części nieruchomości rolnej na rzecz Skarbu Państwa.

Kluc zow ym pr z y uz yskaniu pomoc y z Agencji będzie obowiązkowe opracowanie planu restrukturyzacji, który w dalszej kolejności będzie musiał być zaakceptowany przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania rolnika, dyrektora wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego. Plan restrukturyzacyjny będzie musiał zawierać m.in.: aktualny opis sytuacji C.D. NA STR. 50

PODLASKIE AGRO

Guma Strzykowa KRÓTSZY DÓJ

20

DOSKONAŁA STYMULACJA TM

Unikalny kształt gum Clover zapewnia pełny kontakt gumy ze strzykiem dzięki czemu stymulacja w czasie doju jest znacznie lepsza.

*MINUT KRÓTSZY DÓJ

W GOSPODARSTWACH TESTOWYCH

Testy w farmach referencyjnych TM stosujących gumy Clover pokazały:

WIĘCEJ MLEKA

5 *%

+

WIĘCEJ MLEKA W GOSPODARSTWACH TESTOWYCH

LEPSZA ZDROWOTNOŚĆ WYMION

–

12**%

mniej podklinicznych zapaleń

• Zmniejszenie podklinicznego mastitis o 12% • Szybszy dój • 5% więcej mleka

N W ŚĆ Nowe gumy strzykowe

Wypróbuj w swoim stadzie Co możesz zyskać?

• Szybki i kompletny dój • Poprawę zdrowotności strzyków • Idealne przyleganie gumy do strzyków – mniej ześliźnięć w czasie doju • Lepsze parametry doju, optymalne podciśnienie • Cichy dój, większy komfort pracy

Guma Strzykowa

www.delaval.com

* Rezultaty osiągane w farmach testowych, mogą się różnić i nie są gwarantowane ** Wyniki badań Uniwersytet Kiel. Rezultaty mogą się różnić i nie są gwarantowane.

PORADY C.D. ZE STR. 48

gospodarstwa rolnego oraz opis przewidywanej sytuacji gospodarstwa po udzieleniu pomocy, opis działań które będą podejmowane w celu przywrócenia zdolności gospodarstwa do pokrywania kosztów prowadzonej działalności oraz spłaty zobowiązań finansowych, wskazanie źródeł finansowania w/w działań oraz prognozę efektów ekonomiczno-finansowych, itp. Interpretacja ustawy wskazuje, iż plan restrukturyzacyjny będzie kluczem do sukcesu, aby skorzystać z pomocy publicznej.

Każda z poszczególnych form pomocy ma szereg indywidualnych wymagań, których niespełnienie będzie skutkowało nierozPrzejęty przez KOWR dług nie może być wyższy niż wartość przejętej na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości, poznaniem wniosku. Niemniej, przy każdej przy jednoczesnym pomniejszeniu tej wartości o już widniejące hipoteki. z form pomocy musimy wiedzieć, iż kwota kredytu restrukturyzacyjnego objętego doGwarancja jest terminowa i może być udzie- prawa kupna przedmiotu dzierżawy najpóźpłatą do oprocentowania nie może przekro- lona do wysokości kwoty przyznanego kre- niej z upływem okresu, na jaki została zawarta czyć 5 mln zł dla podmiotu prowadzącego dytu restrukturyzacyjnego wraz z odsetkami umowa dzierżawy, nabycia tej nieruchomości od tej kwoty, z wyłączeniem kwoty odsetek po upływie co najmniej pięciu lat od dnia przedopłat udzielanych przez Agencję do opro- niesienia na rzecz Skarbu Państwa własności centowania kredytów udzielonych przez banki, tej nieruchomości rolnej. Nieruchomość rolna, luczowym przy uzyskaniu jeżeli takie zostały udzielone, przy czym kwota której własność została przeniesiona na rzecz pomocy z Agencji będzie tej gwarancji nie może być większa niż suma Skarbu Państwa w związku z przejęciem długu, obowiązkowe opracowahipoteki stanowiącej zabezpieczenie roszczeń nie może zostać zbyta przed upływem 20 lat nie planu restrukturyzacji, KOWRu i nie większa niż wartość nieruchomo- od dnia przeniesienia jej własności, z wyłąktóry będzie musiał być zaści, na której hipoteka ta będzie ustanowiona. czeniem zbycia na rzecz dotychczasowego akceptowany przez właściGwarancja jest udzielana na okres, który obej- właściciela na jego wniosek. wego dyrektora wojewódzMaksymalny limit wydatków z budżetu muje okres kredytowania oraz trzy miesiące kiego ośrodka doradztwa państwa zgodnie z omawianą ustawą wynosi od zakończenia okresu kredytowania. rolniczego.

Przejęty przez KOWR dług nie może prze- w 2018 r. – 140 mln zł; w 2019 r. – 329,1 mln zł; kroczyć wartości nieruchomości rolnej, której w 2020 r. – 129,6 mln zł; w 2021 r. – 28,8 mln zł; własność jest przenoszona na rzecz Skarbu w 2022 r. – 2,7 mln zł; w 2023 r. – 1,6 mln zł; gospodarstwo rolne, a okres kredytowania Państwa, pomniejszonej o wysokość sumy w 2024 r. – 600 tys. zł.

Rolnicy, zainteresowani restrukturyzacją zanie może być dłuższy niż 10 lat. Pożyczka hipoteki ustanowionej na tej nieruchomości. jest udzielana na okres nie dłuższy niż 15 lat Po przeniesieniu własności nieruchomości dłużenia, powinni przygotowywać dokumenw wysokości nieprzekraczającej kwoty zadłu- rolnej na rzecz Skarbu Państwa w związku tację niezbędną do uzyskania pomocy (ustawa żenia podmiotu prowadzącego gospodarstwo z przejęciem długu, dotychczasowy właści- zawiera szczegółową listę załączników). Czas rolne wynikającej z planu restrukturyzacji, nie ciel może skorzystać z prawa pierwszeństwa trwania naboru nie został określony. większej jednak niż 5 mln zł dla podmiotu do dzierżawy tej nieruchomości, dzierżawy tej Tekst: Agata Żochowska, Radca Prawny prowadzącego gospodarstwo rolne. nieruchomości z zapewnieniem dzierżawcy Fot. Podlaskie Agro

||

K

PRAWNIK AGATA ŻOCHOWSKA – BEZPŁATNE PORADY PRAWNE

504 123 838

W ramach współpracy z Podlaskim Agro zapewniamy każdemu Czytelnikowi darmową pomoc prawną. Porady udzielane będą telefonicznie w każdą środę w godzinach 8:30 - 11:30 podczas cotygodniowego dyżuru radcy prawnego.

Zakres udzielanych porad to szeroko rozumiane prawo cywilne i administracyjne, w tym w szczególności sprawy z zakresu: QQ obrotu nieruchomościami, uregulowania stanu QQ o zapłatę, polubowne oraz sądowe winprawnego, zasiedzenia, dykowanie należności finansowych, QQ znoszenia współwłasności, QQ postępowań przed ARiMR, ANR, ARR, KRUS, ZUS, QQ prawa spadkowego, QQ wszelkich problemów występujących na co dzień przy prowaQQ dochodzenia odszkodowań w związku z podzeniu gospodarstw rolnych, produkcji rolnej czy zwierzęcej. wstałymi szkodami na osobie i mieniu, 50

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

51

FINANSE Deweloperzy o planowanych gruntami rolnymi

zmianach przepisów związanych z obrotem

Po drugiej stronie

Czy proponowane zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego ułatwią firmom zakup ziemi pod inwestycje mieszkaniowe? Jak przygotowywaną nowelizację przepisów o obrocie gruntami rolnymi oceniają deweloperzy? Sondę prezentuje serwis nieruchomości dompress.pl.

PIOTR TARKOWSKI, pełnomocnik zarządu Allcon Osiedla Intencją ustawodawcy jest ułatwienie nabywania niewielkich nieruchomości rolnych przez osoby zainteresowane osiedleniem się na wsi. Dzięki temu, rolnicy w niektórych przypadkach będą mogli zbyć takie nieruchomości o powierzchni do jednego ha samodzielnie, dowolnej osobie, bez potrzeby ubiegania się o zgodę Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Co do zasady, grunty rolne zlokalizowane w obrębie miast stanowią doskonałe uzupełnienie banku ziemi dla deweloperów. Ustawa miała wejść w życie z początkiem roku 2019, ale dopóki nie wejdzie, nie można przewidzieć, jaki będzie jej ostateczny kształt.

JAN JAROSŁAWSKI, radca prawny Skanska Residential Development Poland Każda zmiana, łagodząca aktualnie obowiązujące, daleko idące ograniczenia obrotu ziemią jest dobrą zmianą. Projekt ustawy jest nadal w fazie koncepcji, zaś poluzowanie zakazu zapowiadane jest niemal od dnia wprowadzenia aktualnie obowiązujących przepisów. Poczekajmy więc na publikację projektu, aby oceniać szczegółowe rozwiązania.

Warto jednak podkreślić, że wypowiedzi Ministerstwa dotyczące planowanych zmian wskazują, że zakładana jest kosmetyczna korekta dotycząca areału działki, którą można nabyć bez uzyskania specjalnej zgody. Wciąż pomija się jednak głos przedsiębiorców, którzy wskazują na zbyt szerokie ujęcie w przepisach pojęcia ziemi rolnej. Jako taką traktuje się w zasadzie każdą działkę poza miastem, dla której nie ma uchwalonego planu miejscowego na cel inny niż rolny.

ADRIAN POTOCZEK, dyrektor ds. sprzedaży w Wawel Service Dotychczasowy zapis ograniczający zakup gruntów rolnych o powierzchni do 0,3 ha był niekorzystny nie tylko dla deweloperów, ale również innych osób, które po prostu chciały osiedlić się poza centrum miasta. Zwiększenie tego progu do 1 ha na pewno będzie korzystniejsze. Nie można jednak konkretnie ocenić zmian, ponieważ nie wiemy w jakiej formie i kiedy nowelizacja wejdzie w życie.

52

MARCIN ANTCZAK, prezes FB Antczak Nowelizacja ustawy to zdecydowanie krok w dobrym kierunku. Obowiązujące od dwóch lat ograniczenia znacząco utrudniały pozyskiwanie ciekawych gruntów do banków ziemi. To rozwiązanie korzystne nie tylko dla deweloperów, ale także dla rolników i właścicieli zakładów przemysłowych, które w tej chwili właściwie nie mogą się rozbudowywać. Wiele działek miejskich wciąż ma status nieruchomości rolnych i w tej chwili mogą je nabyć tylko rolnicy indywidualni, którzy ich nie potrzebują.

||

Osoby zainteresowane osiedleniem się na wsi, które nie są rolnikami, obecnie mogą nabyć działkę jedynie do 0,3 ha. Nowy projekt pozwala sprzedawać rolnikom tereny do ha bez występowanie o zgodę do KOWR. Eksperci są zgodni, że planowane zmiany to dobra wiadomość dla mieszkańców wsi.

WALDEMAR WASILUK, wiceprezes zarządu Victoria Dom Najlepszym rozwiązaniem byłoby całkowite uwolnienie gruntów, które znajdują się w granicach miast spod ustawy. Każdy ruch w kierunku uwolnienia gruntów jest oczywiście dobry, a blokowanie gruntów w miastach nie bardzo uzasadnione.

ANDRZEJ SWOBODA, wiceprezes zarządu Grupy CTE Bardzo rygorystyczne zapisy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych nie były tak naprawdę niczym uzasadnione i skutkowały zablokowaniem możliwości zbywania terenów oznaczonych jako rolnicze, położonych w granicach miast lub w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zurbanizowanych. Proponowana liberalizacja to krok w dobrym kierunku.

ZUZANNA NALEŻYTA, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic Wszelkie zmiany znoszące ograniczenia gospodarki wolnorynkowej są korzystne.

Powiedzmy sobie szczerze, zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego były spowodowane pobudkami populistycznymi i nie przyniosły korzyści nikomu poza właścicielami działek budowlanych, którymi można swobodnie obracać, powodując wzrost ich cen.

Oprac. i Fot. MaSz

PODLASKIE AGRO

A R T Y K U Ł

Na

R E K L A M O W Y

każdy plac budowy

p refbet Ś Niadowo

poleca ...

Maxiblok

Bloki betonowe MAXIBLOK, produkowane przez Przedsiębiorstwo Produkcji Betonów „PREFBET” Sp. z o.o. w Śniadowie to doskonała alternatywa dla popularnie stosowanych murów oporowych z elementów typu „L” i „T” używanych przy budowie silosów na kiszonki jak i inne materiały sypkie: kruszywa, piasek. Idealnie sprawdzają się również jako elementy konstrukcyjne takie jak: fundamenty, przegrody, ściany tymczasowych wiat na maszyny rolnicze lub płody rolne, podwaliny, umocnienia skarp, a nawet ogrodzenia, czy obciążniki.

Oddział Śniadowo, tel. 86 217 62 95 Oddział Łomża, tel. 86 218 06 72 Oddział Zambrów, tel. 86 475 04 24

www.prefbet.pl

artykuł reklamowy

Charakteryzują się łatwością montażu i demontażu. W bardzo prosty i stosunkowo tani sposób można przenieść daną konstrukcję w inne miejsce lub wykorzystać bloki do innych celów. Uchwyty montażowe ułatwiają ich transport wózkami widłowymi, ładowarkami, koparkami, HDS-em, suwnicą, czy też Parametry: innym sprzętem budowlanym bądź rolniczym.

1.

PODŁOŻE: Bloki betonowe nie wymagają budowania specjalnych funda| nawierzchnia drogowa: beton/beton asfaltowy/trylinka/ mentów, wymagane jest jedynie utwardzone, równe podłoże. kostka brukowa/płyty drogowe – nośność podłoża/podbuW przypadku budowy silosów na kiszonki, gdzie wymagane dowy podłoża: 300kPa jest zapewnienie szczelności, bloki należy układać na pły| maksymalne nachylenie podłoża ≤2°. W przypadku większego cie betonowej lub posadzce betonowej. Ogromną zaletą jest stosować warstwę wyrównującą z mrozoodpornej zaprawy ich trwałość i wytrzymałość na warunki atmosferyczne cementowej M20/mrozoodpornego betonu C20/25 (kruszywo i mechaniczne. do 8 mm) PREFBET Śniadowo 2. UKŁADANIE: produkuje MAXIBLOKI o wymiarach: | układać na równym, oczyszczonym podłożu tak, aby stykały 180x60x60 cm (1.425kg), się całą powierzchnią z betonowym podłożem (patrz pkt 1) 120x60x60 cm (950kg), | układać w osi pionowej jeden nad drugim (bez poziomych przesunięć na „grubości” muru) – patrz poniższy rysunek 60x60x60 cm (475kg). | stosować przewiązanie bloków w postaci przesunięcia pioDo korzystania z bloków betonowych nie jest potrzebne ponowej spoiny minimum o 60cm zwolenie na budowę, ponieważ bloki nie są trwale połączone 3. WARUNKI SKŁADOWANIA KISZONKI: z gruntem. | kiszonkę składować w obrębie boksu z zachowaniem makZalety bloków betonowych: symalnej wysokości składowania | łatwość montażu i demontażu | dla muru grubości 60 cm: Hmax ≤2,40m dla ściany o wyso| wielozadaniowość kości Hściany 3,0 m | szybkość wznoszenia konstrukcji 4. WARUNKI TRANSPORTU: | wysoka masa Transportować za pomocą zawiesia lub specjalistycznego | trwałość i wytrzymałość na warunki atmosferyczne i mecha- chwytaka. Przy stosowaniu zawiesia belkowego niedopuszczalny niczne (wykonanie z betonu o klasie ekspozycji XC4, XF2), jest rozstaw cięgien zawiesia równy lub szerszy od rozstawu | brak potrzeby budowania fundamentów (wystarczy proste haków montażowych. Warunki stosowania zawiesi przedstai utwardzone podłoże) wiono na poniższym schemacie: | nie wymagają spoiw, bezpośrednio po wybudowaniu mogą być 5. WARUNKI SKŁADOWANIA: poddawane obciążeniom Bloki składować na utwardzonym placu układając w stosy | brak czasochłonnego procesu związanego z wydaniem pozwo- po max trzy elementy. W przypadku stosowania podkładek lenia na budowę. drewnianych umieszczać je w odległości 1/5 długości elementu.

18

BIULETYN INFORMACYJNY

BUDUJEMY I MIESZKAMY Wentylacja

przegrody dachowej

Tlen w kanał

Sypki śnieg może przedostać się pod pokr ycie dachowe. Jak pozbyć się gromadzącej się w ten sposób wilgoci?

W czasie opadów połączonych z silnym wiatrem istnieje ryzyko, że wilgoć może przedostać się pod dachówki. Z kolei od strony wnętrza domu do przegrody dachowej wnika para wodna, która przy ochłodzeniu skrapla się. Gromadzenie się skroplin jest szczególnie niebezpieczne w wewnętrznych warstwach dachu, ponieważ wilgoć może dosięgnąć elementów konstrukcyjnych i termoizolacji dachu.

Dlatego kluczowe jest prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie wentylacji przegrody dachowej. Taka przegroda będzie skutecznie wentylowana dzięki ruchowi powietrza i nagrzewaniu się połaci dachowej promieniami słonecznymi.

Dla zapewnienia skutecznego odprowadzania pary wodnej, pod pokryciem należy umieścić membranę wysokoparoprzepuszczalną, jako warstwę wstępnego krycia. W ofercie marki Braas znajduje się dziewięć modeli membran dachowych trójwarstwowych oraz czterowarstwowych o doskonałych parametrach technicznych i funkcjonalności. Następnie do krokwi mocujemy kontrłaty i prostopadle do nich – łaty. Pojedyncza szczelina utworzona między kontrłatami a warstwą

Nowość –

||

Właściwie wykonana

przegroda w pokryciu

sprawi, że dach będzie skutecznie wentylowany.

wstępnego krycia powinna wynosić min.

2,4 cm. Wlot powietrza pod połać możliwy jest dzięki montażowi elementów wentylacyjnych, które umieszcza się w okapie dachu i taśmy wentylacyjno-uszczelniającej np. Figaroll Plus na kalenicy i na narożach.

W przypadku przerwania ciągłości szczeliny wentylacyjnej np. ze względu na obecność okien dachowych, szerokich kominów bądź lukarn, wentylację powinno się dodatkowo wspomóc przez punktowe zastosowanie specjalnych dachówek wentylacyjnych Braas dostępnych w kolorach dopasowanych do pokrycia.

Istnieją typy obiektów, w których konieczne jest zastosowanie wyższych stopni szczelności dla warstwy wstępnego krycia. W przypadku dachów, w których zastosowano pełne poszycie konieczna jest wentylacja dwukanałowa. Drugi kanał wentylacyjny usytuowany jest między pełnym poszyciem (np. deskami) a termoizolacją mocowaną między krokwiami. Taka szczelina nie powinna być mniejsza niż 2,4cm. oprac .

BK

Fot. Monier Braas

filtr antysmogowy

Powietrze bez smogu Zapewnia dopływ wolnego od zanieczyszczeń i alergenów powietrza do wnętrza domów. To uniwersalne rozwiązanie przeznaczone do zamontowania w oknie z nawiewnikiem sprawia, że mieszkańcy mogą cieszyć się czystym powietrzem przez cały rok.

Filtr pracuje z większością dostępnych na rynku nawiewników okiennych. Chroni przed dostającym się z zewnątrz smogiem, a także przed pyłkami, kurzem, spalinami, grzybami czy bakteriami. Latem zapewnia ochronę przed owadami, dzięki czemu nie ma konieczności stosowania moskitier okiennych.

Składa się z dwóch warstw siatki i znajdującej się pomiędzy nimi membrany z nanowłókna. Tkanina ta charakteryzuje się bardzo 54

gęstym splotem materiału zawierającego włókna o średnicy 50-100 nanometrów. Są Filtr dostępny jest w sześciu kolorach, dzięki czemu pasuje do różnego rodzaju one bardzo trwawykończenia. łe i tworzą mocną strukturę. Zatrzymują nawet najmniejsze stałe zdrowie. Filtr polecamy wszystkim, którzy i ciekłe cząsteczki m.in.: aerozoli, spalin, ku- chcą zadbać o czyste powietrze wewnątrz porzu czy grzybów. mieszczeń. Szczególnie zaś osobom żyjącym Według Europejskiej Akademii Alergologii na zanieczyszczonych terenach, jak również i Immunologii Klinicznej do 2025r. aż poło- alergikom, astmatykom, dzieciom, kobietom wa mieszkańców Europy będzie cierpiała na w ciąży czy osobom starszym. choćby jeden typ alergii. Niestety powietrze, Cena: 49,99 zł. którym oddychamy, a którego stan z roku na Oprac. BK rok się pogarsza, ma ogromny wpływ na nasze Fot. Brookvent

||

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

55

ZDROWIE I URODA Ortokorekcja –

bezoperacyjna metoda korekcji miopii

Pozbądź się krótkowzroczności

Widzieć idealnie bez konieczności używania okularów lub soczewek kontaktowych – to marzenie każdego krótkowidza. Teraz może się spełnić! Ortokorekcja – bo o niej będziemy mówić – to w 100% bezpieczna, odwracalna i nieinwazyjna metoda korekcji krótkowzroczności. Dostępna także w Białymstoku.

Krótkowzroczność, czyli się” skorygować ortokorekinaczej miopia, jest jedną cją zależy w dużym stopz najbardziej rozpowszechniu właśnie od krzywizny rogówki. Z doświadczenia nionych wad wzroku – wiem, że z dużym powoszczególnie wśród dzieci.

Choć nie ma jednoznacznej dzeniem metodą tą koryetiologii jej powstawania, gowany jest wzrok osób, to wiemy że może być poktórych rogówki są strome, a wada wzroku to -6,0,-7,0 chodzenia genetycznego, dioptrii – dodaje specjalista. ma związek z długotrwaDobór soczewek ortołą pracą oczu w bliży oraz, że pogłębia się na skutek korekcyjnych zaczyna się stosowania korekcji okuod oceny stanu przednielarowej. Im większa wada go odcinka oka w lampie wzroku u dziecka, t ym szczelinowej, badania rewiększe ryzyko wystąpienia Piotr Sakowski, optometrysta z salonu 123Okulary.pl w Białymstoku z pacjentką. frakcji oraz komputerowew dorosłym życiu chorób go badania topografii rooczu, prowadzących nawet do utraty wzroku. że bezpieczeństwo ortokorekcji jest niepo- gówki i stworzenia jej mapy.

– Ortokorekcją – najnowocześniejszą meto- równywanie większe ze względu na całkowi– Jeżeli wyniki tych badań sa pozytywne, dą terapii krótkowzroczności i hamowania jej cie odwracalny efekt i nieinwazyjny sposób pacjentowi „projektuje się” indywidualne orpostępu – zajmujemy się jako jedyni w woje- działania. tosoczewki. Proces ten trwa zazwyczaj kilka Dla kogo przeznaczona jest ta metoda? Dla tygodni. Po tym czasie spotykamy się kolejny wództwie podlaskim – mówi Piotr Sakowski, optometrysta z salonu 123Okulary.pl w Bia- dużych i małych. Okazuje się też, że nie jest raz. Jest to tzw. wizyta aplikacyjna, na której uczę nakładania, zdejmowania i pielęgnacji sołymstoku. – Jest to niechirurgiczna i całkowicie to nowość w świecie okulistyki.

– Ortokorekcję wynaleziono pod koniec czewek. Pielęgnacja jest tu niezmiernie ważna, odwracalna metoda korekcji krótkowzroczności lub krótkowzroczności połączonej z nie- lat 60 ub. wieku, jako alternatywną metodę gdyż soczewki te mają dwuletni termin ważwielkim astygmatyzmem rogówkowym, przy korekcji wzroku krótkowidzów, zatrudnionych ności. Kolejne wizyty są kontrolne i ocenia się pomocy sztywnych, gazoprzepuszczalnych w służbach mundurowych. Chodziło głów- na nich efekty terapii – mówi Piotr Sakowski. soczewek kontaktowych zakładanych na noc. nie o wojskowych, strażaków, policjantów, O ile ortokorekcja jest najczęściej stosowana Po nocy widzenie przez cały dzień jest ostre, którzy mieli wadę wzroku, ale ze względu u dzieci w wieku szkolnym, to – ze względu bez używania okularów lub soczewek kon- na swój zawód nie mogli korzystać z oku- na wygodę funkcjonowania w ciągu dnia – taktowych. Nadrzędną wartością tej metody larów. Na przestrzeni lat zauważono też, korzystają z niej także dorośli.

– Doborem soczewek ortokorekcyjnych zajjest spowolnienie lub całkowite zatrzymanie że po zastosowaniu tej metody u dzieci, progresji wady wzroku. krótkowzroczność nie postępuje u nich tak muję się od czterech lat. Wada wzroku u moA teraz trochę medycznej – bardziej skom- szybko, lub nie postępuje wcale – w porów- jego „najstarszego” pacjenta – po czterech plikowanej – teorii. Zasada działania soczewek naniu z dziećmi, które miały wadę wzroku latach stosowania soczewek – nie zmieniła ortokorekcyjnych polega na czasowej zmianie korygowaną okularami – tłumaczy Piotr Sa- się. Są też niestety i tacy – choć to nieliczne przypadki – u których metoda nie sprawdza krzywizny rogówki (podczas snu w soczew- kowski z 123Okulary.pl.

Według teorii za pomocą ortokorekcji moż- się aż tak dobrze. Dzieje się tak w przypadkach), czyli „modelowaniu” jej kształtu. Film łzowy oka, który znajduje się pomiędzy ro- na korygować krótkowzroczność do około kach, w których pacjent nie przestrzega zalegówką a soczewką ortokorekcyjną, tworzy siły -5,0 dioptrii (rogówkowy astygmatyzm pro- ceń higieny pracy wzrokowej, czyli non stop hydrauliczne, które powodują przemieszcze- sty do -2,5, odwrotny do -1,5). W przypad- korzysta z urządzeń cyfrowych – trzymając nie komórek nabłonka rogówki od centrum kach wyższych wad wzroku istnieje możliwość je „tuż przy oczach”, nie robi przerw w pracy ku obwodowi (tzw. redystrybucja nabłonka). częściowej korekcji, łącznie z korekcją wady wzrokowej nie dając „odpocząć” oczom. Choć może wydawać się, że są to sprawy błahe, Dochodzi do „ścienienia” centralnej grubości resztkowej soczewkami okularowymi. rogówki i w ten sposób mamy niejako wyrzeź– To teoria. W praktyce uzyskujemy nie- w przypadku krótkowidzów, są bardzo istotbioną soczewkę minusową w rogówce oraz kiedy zaskakujące efekty pełnej korekcji ne – dodaje pan Piotr. zapewnione dobre widzenie w ciągu dnia, wady, znacznie wykraczającej poza zakres Jak widać ortokorekcja to nic strasznego. bez użycia korekcji. Przypomina to efekt po- -5,0 dioptrii. Chodzi o to, że wada wzroku Spróbuj a zobaczysz, że warto! wszechnie znanej i uznanej jako bezpieczna – nie „bierze się” tylko z długości oka, ale też MB laserowej operacji wady wzroku, z tą różnicą, z wypukłości rogówki. To czy wada „pozwala Fot. 123Okulary.pl

||

56

PODLASKIE AGRO

ROZRYWKA Niedoj- Gratka Odmiana Kwestiodla rzały hodowkraso- nariusz owad mówców lana

Imię Newma- Kanon na, moralny aktora Kolega liryka i dramatopisarza

Rosyjskie imię żeńskie

Bolesny skurcz mięśni

15

Dwie wargi Biały w kinie Papier wartościowy

Język zwierzęcia

18

13

Rodzaj podatku

Matka bogów greckich

Półwysep z Jałtą

1 19

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy dziesięć i nagrodzimy kosmetykami ufundowanymi przez markę Venita. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem biuro@podlaskieagro.pl.

Na rozwiązania czekamy do końca lutego 2019 r.

Uwaga!

W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię i nazwisko uczestnika.

Niemożność chodzenia

23

Coś na kaszel Sąsiad Węgra

Zapieka- Porwana nie kromka szlachchleba cianki Miara grubości desek

5

4 Zawój na głowie Korab

Promieniotwórczy pierwiastek

Osobliwość, niezwykłość

Całokształt

Obmywany falami Bokobrody

3

21

Niedokrwistość

Mnóstwo obowiązków

Dekonspiracja Waga opakowania towaru

17

Metoda zapisu dźwięku

Uczeń szkoły wojskowej

Podszycie leśne

Samochód zza Odry

Odkrycie państwa Curie

22

Ziemia uprawna Idzie za pługiem

9

14

Hulaka, birbant

Wyziewy

Służący w liberii

Troska, zgryzota

Wnosi odwołanie

1

Deseczka tynkarza

Nadaje w eterze

6 Nowa wersja filmu

Górna część tułowia

Sportowy czasomierz

Skrzynia z wiekiem

10 Błazen cyrkowy

11

Polska ciężarówka

20

16

Platynowiec

Przeciwieństwo zyskiwania Daszek nad paleniskiem

Model Fiata

Biały kruk

8

Ciepła kurtka Dzieli robocza kort Syn Głos tenisowy Dedala kobiecy

Trasa statku

Sari, śpiewaczka

7

2

3

4

5

6

7

8

2

9

12 Zwiewna tkanina

10 11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23

ROZWIĄŻ KR ZYŻÓWKĘ I W YGR AJ KOSMET YK I MARK I VENITA

Odbudowa koloru

Kolor i stylizacja

Bądź perfekcyjna

Oprac. MB, Fot. Venita

MLECZNE AGRO

57

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Książka pod choinkę.

Uszkodzenie urządzenia

ROZRYWKA – Co t y robisz , że masz takie delikatne ręce?

– Nic!

***

– Bardzo cioci dziękuję za prezent...

– Nie ma za co!

– Ja t e ż t a k m y ś l ę, a l e t a t o k a z a ł podziękować

***

– Co robisz?

– Oglądam film – Jaki?

Seryjny morderca brutalnie zamordował kolesiowi żonę, a syna uczynił kaleką. W dramatycznym zwrocie akcji syn zostaje porwany, a ojciec musi namierzyć i gonić porywacza przez tysiące km z pomocą psychicznie upośledzonej kobiety.

– Ufff. Dawaj tytuł?

– Gdzie jest Nemo.

***

– Kaziu, słyszałem, że kupiłeś nowy aparat słuchowy?

– Tak, kosztował dwa tysiące, jest świetny.

– Fajnie, a jak tam rodzina?

– Dwadzieścia po pierwszej.

***

– Masz tu 20 zł i idź do kina – mówi wieczorem ojciec do syna – Nie chcę – Dlaczego? Przecież lubisz kino – Tak, ale jeszcze bardziej lubię być jedynakiem...

58

***

– Ty znowu wracasz z knajpy?

– Przecież nie mogłem zostać tam na stałe

Wygrali :)

***

– Najlepszym prezentem synu, będa dla mnie Twoje dobre oceny – mówi ojciec przed świętami – Nic z tego tato, już kupiłem Ci parę skarpetek.

Katarzyna Klimaszewska z m. Wilkowo Stare z nagrodą

***

– Obudź się! Obudź się! – woła, żona do męża w środku nocy – Co się stało?

– Nic sie nie stało, tylko nie wiem jak ty możesz tak spać spokojnie, mając tak małe stado w oborze...

***

– Panie doktorze, nie wiem co mam robić, ale gdy badam puls, to u każdego chorego występuje przyśpieszone tętno – mówi młoda pielęgniarka.

– Musi pani zapinać górne guziki fartucha będąc na męskim oddziale.

***

Zając widzi jak krowa wdrapuje się na drzewo.

– Po co tam włazisz?

– Chcę pojeść sobie śliwek.

– Ale to jest sosna...

– To nic, śliwki mam w reklamówce.

***

Żona mi powiedziała, że kupiła sobie buty: brązowe, na szpilach i z kokardką. Nawet przez myśl mi nie przeszło, że trzy pary.

***

Mąż powiedział mi, że nocował u przyjaciela.

– I co?

Zadzwoniłam do pięciu: u trzech nocował, a u dwóch jeszcze śpi.

***

Panie Boże, dałeś mi beztroskie dzieciństwo, które zabrałeś. Dałeś mi wspaniałą młodość, którą zabrałeś. Dałeś mi cudowną żonę... lata mijają, ja tylko przypominam…

– Co robi grabarz?

– Częstochowa.

***

***

– Chciałbym kupić farbę.

– Jaki kolor?

– Biały.

– Biała lilia, perłowy, skorupa jajka...

– Ok, nie jestem architektem, po prostu biały.

***

– Jak się nazywa przesolona firanka?

– Zasłona.

PODLASKIE AGRO

OFERUJEMY MASZYNY NOWE I UŻYWANE

AUTORYZOWANY DEALER CIĄGNIKÓW I MASZYN MASSEY FERGUSON I HORSCH

OCJA PROMNA DELE O ANE M WYBRMASSEY N USO FERG

KOMBAJNY

Sokoły ul. Popiełuszki 4 18-218 Sokoły tel. 86 217 36 78 kom. 731 888 423

PRASY DO BEL

ŁADOWARKI

Wysokie Mazowieckie ul. Zambrowska 32 tel. 515 842 533

WWW.ROLTOMA.PL

INNE MASZYNY

30 lat

ARBOS 5000 GLOBAL i ADVANCED 110 KM 122 KM 136 KM

3

Cena od

157.000

LATA

PLN netto

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ ZADZWOŃ:

Generalny Importer Arbos ul. Poznańska 159 62-080 Tarnowo Podgórne www.korbanek.pl, info@korbanek.pl tel. 61 8 950 301 sprzedaż maszyn tel. 61 8 950 302 serwis tel. 61 8 950 303 części zamienne * Powyższa oferta ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu art. 66 §1 Kodeksu Cywilnego.

Święte

513 600 630 Pokrzydowo Janikowo

Łomża Karniewo

Lipiny

Antolka