Reader Mac, Netwerk & Systeembeheer

Apple’s iMac

Via een netwerk

netwerk Apple printen usb-stick printcredits besturingssysteem systeem dock loskoppelen prullemand opslaan

Grafische Instructie

Een USB-stick

menu palletten muis aanwijzer dtp bits

Copyright 2014 Š Wytse Kloosterman

Mac | Netwerk | Systeembeheer

2d instructie Leer je bij het vak ontwerpen hoe je een goed ontwerp moet maken, hoe kleuren overkomen en hoe je kan werken vanuit een doelgroep, bij 2d instructie ga je dieper op de techniek achter het ontwerpen in.

Wat doen we in deze lessen?

Hier leer je vooral werken met de Apple en met de grafische software die gebruikt wordt in de grafische branche. Aankomend jaar zal je de basis leren van programma’s zoals Illustrator, Photoshop en InDesign zoals je ze nodig zal hebben in de praktijk en voor de ontwerp lessen.

Daarnaast krijg je les in onder andere kleursystemen en druktechnieken zodat je ontwerpen ook zo uit de machine(s) komen zoals jij dat wilt!

In de jaren 2 t/m 4 zullen we dieper ingaan op de software en op de verschillende technieken en methodes om je ontwerp uit te voeren. Vanaf die jaren stappen we uit de

DTP-er Een desktop publisher is iemand die met grafische software ontwerpen digitaal maakt

basis en gaan we vanuit die basis dieper kijken. Zorg er dus voor dat je de basiskennis goed leert dit jaar!

Wat is een Apple Macintosh Een Apple Macintosh - of Mac - is een computer, net

iMac Een iMac is de “standaard“ computer van Apple

als bijvoorbeeld een Toshiba, HP of IBM. Het verschil zit voornamelijk in het besturingssysteem. Waar bij PC’s gekozen kan worden voor Windows, Linux of een ander besturingssysteem, is er voor de Mac een speciaal besturingssysteem, Mac OS. In principe lijken de verschillende systemen allemaal erg op elkaar, toch zijn er kleine verschillen, die Mac OS voor met name het werken met grafische programma’s buitengewoon geschikt maken.

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 2

De grafische wereld

werkt met Apple

Waarom werken wij op ‘t Cibap met Mac’s?

De grafische wereld werkt al zo lang als er computers gebruikt worden met Apple. Dit komt onder meer doordat Apple zich in haar jonge jaren met name richtte op ontwerpers en haar computers en besturingssystemen erop toespitste juist sterk te presteren bij grafisch werk, terwijl PC-fabrikanten hun pijlen richtten op de consumentenmarkt. In de loop der jaren zijn de verschillen tussen PC’s en Mac’s steeds kleiner geworden. PC’s worden tegenwoordig hier en daar ook voor grafisch werk gebruikt en je ziet steeds meer Mac’s in huiskamers verschijnen, die niet voor grafisch werk gebruikt worden. Nog steeds heeft de Mac met grafisch werk een voordeel tegenover PC’s. Dit heeft met name te maken met stabiliteit en snelheid.

Hoe werkt de Mac? 1. De computer De computers, die hier op school staan zijn iMac’s. Hierbij

Aansluitingen Alle aansluitingen op de Mac zitten aan de achterkant. Ook de aan/uit knop zit aan de achterkant.

is computer en beeldscherm in één. Alle knoppen en aansluitingen zitten aan de achterkant van de computer.

Aan de linkerkant onderaan zit de aan/uit-knop en aan de rechterkant zit een aantal aansluitmogelijkheden voor USB-sticks, harde schijven, netwerk, koptelefoon etc. Het toetsenbord is ook een klein beetje anders dan bij andere computers. Het belangrijkste verschil zijn de drie toetsen links onderaan je toetsenbord. Deze toetsen worden “Control, Alt en Appeltje” genoemd. Deze laatste wordt “Appeltje” genoemd, omdat tot voorkort op deze toets een klein Apple-logo was afgebeeld. Tegenwoordig wordt ook steeds vaker “Command” (cmd) gebruikt.

Deze toets wordt op de Apple veel gebruikt voor toetscombinaties voor bijvoorbeeld kopiëren (cmd+C),

Bureaublad Je standaard bureaublad voor Mac Os, het besturingssysteem van Apple

plakken (cmd+V) of opslaan (cmd+S).

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 3

2. Het besturingssysteem Het besturingssysteem op de Mac heet “Mac OS”. In grote lijnen is het vergelijkbaar met bijvoorbeeld Linux of Windows, toch zijn er wat verschillen. Zo heb je bovenaan het beeldscherm de menubalk. Deze is altijd in beeld en past zich aan afhankelijk van het programma dat actief is. Dit zie je altijd naast het Apple-logo links staan. Heb je de computer net opgestart, staat hier “Finder”. Dit is het programma dat altijd actief is en waar je bestanden, mappen en programma’s kan opzoeken, verplaatsen, kopiëren en aanmaken. Kortom, in Finder vind je alles op de computer. Het uitgangspunt daarbij is je bureaublad. Als je een USB-stick of harde schijf plaatst of verbinding maakt met een server, verschijnt deze op het bureaublad en kan je bestanden heen en weer

MacOs Het besturingssysteem van de Mac.

kopiëren van netwerk naar USB-stick, van computer naar Netwerk etc.

Je kan de bestanden ook in een venster bekijken. Toets hiervoor cmd+N om een nieuw venster te openen. Aan de linkerkant (navigatiekolom) van dit venster vind je de harde schijf, usb-stick, het netwerk etc.

3. Dock Onderaan je beeldscherm vindt je een balk met een aantal icoontjes. Dit heet het dock. Aan de rechterkant op het dock zie je een kleine stippellijn. Links daarvan staan programma’s. Je kan zelf programma’s die je vaak gebruikt toevoegen door ze op het dock te slepen of snelkoppelingen naar de programma’s verwijderen door het icoontje eruit te slepen. Zo heb je snel toegang tot deze programma’s. Om een programma toe te voegen aan het dock moet je eerst de programmamap openen (cmd+shift+A) en het programma daar opzoeken. Rechts

USB-stick Opslaan kan op het netwerk en je eigen USB-stick

van het stippellijntje kan je mappen plaatsen die je vaak gebruikt om snel toegang te hebben tot deze mappen.

Dock Het dock is de startplek van je Apple computer

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 4

4. Verwijderen en loskoppelen Aan het einde van het dock staat de prullenmand.

Alles wat je vanuit de computer, een usb-stick of een externe harde schijf weg gooit komt eerst daar terecht voordat het helemaal weg is. Let op: Dit geldt niet voor bestanden op het netwerk. Als je deze in de prullenmand sleept verdwijnen ze onmiddellijk! Aangesloten schijven moeten eerst verwijderd worden uit het systeem voordat je ze kan loskoppelen. Dit doe je door deze op de prullenmand te slepen. Het icoontje van de prullenmand verandert dan in een eject-knopje. Je kan schijven ook verwijderen door in een venster in de navigatiekolom op het eject-knopje te klikken.

Het cibap-netwerk Op het Cibap hebben we een netwerk waar je bestanden kan opslaan en delen met anderen. Er zijn verschillende locaties op dit netwerk. Zo is er een “Postbus Algemeen” waartoe iedereen toegang heeft. Op deze server vindt je bijvoorbeeld bestanden, die docenten voor je klaar gezet hebben, omdat je deze in de les nodig hebt. Ook kan je bij sommige docenten via de Postbus Algemeen bestanden inleveren.

Daarnaast is er een server voor studenten waar voor

Server Bestanden worden opgeslagen op een server, een grote rij harde schijven ergens anders in het gebouw

iedere student een beperkte ruimte gereserveerd is.

Hier kan je bestanden voor school bewaren, die je vaak nodig hebt. Je hebt op elke computer binnen het cibapnetwerk toegang tot deze servers.

Netwerk Door het netwerk kan je overal bij je bestanden

Bij het opstarten van de Mac wordt meestal automatisch verbinding gemaakt met het netwerk. Mocht dat niet zo zijn, kan het alsnog handmatig. Verbinding maken met een van de servers, doe je door op het toetsenbord “Appeltje-K” (cmd+K) in te toetsen. In het venster dat nu verschijnt typ je voor de Postbus Algemeen: smb:// opslag1 en voor de server Studenten: smb://opslag2 en klik vervolgens op “Verbind”. Je moet je aanmelden door bij “Naam” je student- nummeren bij “Wachtwoord” je wachtwoord in te vullen. Er wordt verbinding gemaakt met het netwerk en in het volgende venster kan je kiezen met welke server je wil verbinden.

Tip!

Sla alles wat je maakt op op je map op de server, en niet alleen op bijvoorbeeld een USB-stick, deze gaan vaak stuk en dan ben je al je werk kwijt!

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 5

Bestanden bewaren om de 5 minuten command+S Bestanden bewaren Bewaar belangrijke bestanden nooit alleen op het netwerk, maar maak een kopie op een USB-stick of externe HD. Ook kan je bestanden beter niet op de computer zelf (het bureaublad) opslaan. Deze bestanden staan dan alleen op deze ene computer en je kunt ze niet gebruiken als je in een ander lokaal zit. Bovendien is het raadzaam om bestanden altijd minstens op twee verschillende plekken te bewaren. Heb je op school aan een werkstuk gewerkt, bewaar de bijbehorende bestanden dan bijvoorbeeld op een externe HD en kopiëer ze thuis naar je eigen computer of een tweede back-up schijf. Zo voorkom je dat je werkstukken kwijt raakt.

Leer jezelf aan om eerst je nieuwe document op te slaan en daarna regelmatig command+S (opslaan) in te toetsen. Dan raak je zo min mogelijk kwijt als er wat met je computer gebeurd!

Tip! Printen

Printen op de Mac kan vanuit vrijwel elk programma.

Elk

programma

heeft

zo

zijn

specifieke

Printer Cibap printers staan op verschillende plekken

print-

instellingen. Hier volgt kort het belangrijkste dat voor alle programma’s gelijk is. Om te printen kies je uit het menu “Bestand” (in de menubalk) de optie “Printen” of “Afdrukken”. Er volgt dan een venster waar je per programma verschillende instellingen ziet, zoals papierformaat, kleur, afdrukkwaliteit etc. Ook kan je in dit venster de printer kiezen. Op het Cibap stuur je het niet naar een specifieke printer. Zodra je het geprint hebt kan je op een printer inloggen met je studentenpas en daar de afdruk maken.

Print-credits

Printmenu Via het menu op de printer kan je scannen, printen en instellingen veranderen.

Afdrukken op het Cibap werkt met print-credits. Deze kan je bij de conciërge opwaarderen. Als je geen of onvoldoende print-credits hebt kan je niet printen.

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 6

Documentenbeheer zodat je alles kan blijven vinden E-mail Op het Cibap heb je je eigen e-mail adres. Dit is je studentennummer

+

@cibap.nl

dus

bijvoorbeeld

502390@cibap.nl. Hier ontvang je je schoolmail met informatie over de lessen, lesuitval of huiswerk. Het is dus belangrijk dat je deze e-mail dagelijks bekijkt!

Ga in je internet browser naar de cibap site, log in en klik op het mail icoontje. Dan komt je op de Cibap-mail pagina. Vul hier je nummer en wachtwoord in en klik op “aanmelden�. Nu kom je in je e-mail pagina.

Hierin kan je zien welke e-mail je ontvangen hebt en kan je nieuwe e-mail versturen. Je docenten mailen je regelmatig met afspraken, huiswerk en andere belangrijke informatie. Kijk dus dagelijks je e-mail!

De Cibap site

E-mail Inloggen in je e-mail door naar mail.cibap.nl te gaan

Ook op de site van het Cibap kan je inloggen. Door in te loggen krijg je extra informatie die belangrijk voor je is zoals je lesrooster en schoolinformatie.

Ga naar www.cibap.nl, ga naar het intranet en vul je gebruikersnummer en wachtwoord in. Je ziet hierna dat je meer pagina onderdelen in je menu hebt staan. Zo kan je nu ook je lesrooster bekijken door de week en klas te selecteren.

Documentenbeheer Je zit (hopelijk) de komende 4 jaar hier op school.

Dat betekend dat je heel veel werkstukken maakt en nog meer documenten en werkstukken opslaat op de

De Cibap website Op de site kan je terecht voor je e-mail, voor je rooster en voor alle andere informatie

computer. Om niets kwijt te raken en niet erg lang te hoeven zoeken naar je bestanden is het belangrijk dat je je bestanden goed beheert.

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 Š Wytse Kloosterman Pagina | 7

Bits en bytes Een computer rekent met bits en bytes. Deze bestaan uit schakelingen. Eén schakeling is hetzelfde als een lichtknopje met een lamp; je lamp staat aan of uit. Een bit is zo’n “lichtknopje”. Over het algemeen rekenen we zelf niet met bits. En zelfs niet met bytes. Bestanden zijn vaak groter dan dat. Daardoor rekenen we meestal met kilobytes. 1 kilobyte bestaat uit 1000 byte.

Ook dit is vaak nog een te kleine maat. Vandaar dat er ook megabytes zijn (1000 kilobyte). Harde schijven zijn eigenlijk altijd nog groter. De meeste zijn vaak al een paar honderd Gigabyte (1000 mb). En zelfs 1000 gigabyte (1 terabyte) begint al normaal te worden.

Bestanden versturen per e-mail Dit betekend niet dat bestanden altijd zo maar gemaild of gebrand kunnen worden. Op een cd-rom kan “maar” 700mb. Op een DVD 4,7gb. Je zult dus altijd moeten kijken hoe groot je document is (en met InDesign alles wat erbij hoort) op wel “medium” (cd, dvd, usb-stick) je bestand(en) passen.

Internet is weer heel anders. Bestanden kan je per e-mail versturen maar vaak zitten daar wel beperkingen

Bits en bytes De computer rekent alles uit met 0 en 1

aan. Een bijlage bij een e-mail mag maximaal 20mb zijn maar vaak nog minder. Zo kan je vaak maar maximaal 20 mb versturen. Er zijn e-mail providers waar het hoger kan (zoals gmail) maar bedenk wel dat je misschien wel een groot bestand zo kan sturen; het moet ook kunnen met de internetverbinding die je hebt.

Deze zijn nooit zo snel als iets copyeren van een usbstick naar een computer. Zo kan het zijn dat je weliswaar een groot bestand kan mailen maar dat het versturen ervan een half uur duurt. Heeft de ontvanger dan een veel tragere verbinding dan kan het zijn dat die uren moet wachten voordat jou bestandje binnen is...

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 8

Mappenstructuur Belangrijk is welke naam je bestanden geeft en hoe je die opslaat. Stop je alles in 1 map of orden je deze netjes in verschillende mappen?

Dit is voor jezelf makkelijker om alles te vinden maar in een bedrijf nog veel belangrijker. Hier werk je vaak niet alleen aan een bestand maar werken er veel meer mensen binnen het bedrijf aan. Als iedereen dan alles maar in 1 map stopt met onoverzichtelijke namen dan is het heel veel zoeken en bestandjes openen voordat je het goede gevonden hebt. Tijd kost geld binnen een bedrijf, en veel “zoektijd” betekend dat er veel geld verloren gaat.

Leer je daarom zelf aan om te werken in een goede en vooral overzichtelijke mapstructuur. Zo kan je vakken mapjes geven en die weer onderverdelen in submappen.

Noem daarnaast ook je bestanden logisch. Maak je een visitekaartje noem die dan ook zo en niet bijvoorbeeld “briefpapier”. Zorg ook dat je goed kan zien welke versie je maakt van een bestand. Werk je 10 jaar voor een klant en komt er om de 2 jaar een nieuw visitekaartje dan wordt het erg lastig als je die alleen maar die naam geeft.

Ook kan je je mappen verschillende kleuren geven zodat je goed het verschil kunt zien in het soort map dat je hebt aangemaakt.

Het beste is je bestand zo duidelijk mogelijk te noemen.

Dus heb je voor Nederlands in de 2e periode van jaar 1 een verslag over solliciteren dan noem je die Nederlands_jaar1-2_solliciteren.doc Zo is het voor jezelf maar ook voor anderen overzichtelijk.

Opdracht 1: Mappen Log in op je eigen account. Log in op de Cibap website en zoek je lesrooster op. Hier zie je ook alle vakken staan die je hebt. Maak in je eigen map op het netwerk mappen aan voor ieder vak die je hebt (waarvoor je een computer nodig hebt) en geef iedere map een eigen kleur zodat je later alles goed terug kunt vinden.

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 © Wytse Kloosterman Pagina | 9

Opdracht 1 Je eigen schijfruimte goed ingedeeld Belangrijk is dat je je eigen schijfruimte overzichtelijk houd. Zo raak je niets kwijt en kan je alles ook weer (snel) terug vinden.

Log in op je eigen Cibap account op de computer. Open je eigen schijfruimte. Daarnaast log je ook in op de Cibap website en zoek je lesrooster op. Hier zie je ook alle vakken staan die je hebt.

Maak in je eigen schijfruimte mappen aan voor elk vak dat je hebt (waarvoor je een computer nodig hebt) en geef iedere map een eigen kleur zodat je later alles goed terug kunt vinden.

Extra uitleg Bestanden Readers w w w.leermuis.nl/cibap

1

Grafische Instructie Mac - Netwerk - Systeembeheer Copyright 2014 Š Wytse Kloosterman Pagina | 10