Jeuk in de zomer

BRANDALARM:

DE EIKENPROCESSIERUPS

De zomer nadert en dat is tegenwoordig reden voor ‘brandalarm’: de brandhaartjes van de eikenprocessierups kunnen namelijk behoorlijk vervelende klachten geven. Normaal gesproken is er een piek van deze beestjes in juni.

De last van de brandhaartjes lijkt in Neder - land elk jaar toe te nemen. Zo hadden we afgelopen zomer opvallend veel meer last van de eikenprocessierups. Dit blijkt uit een analyse van de meldingscijfers door kennisbureau Nivel. In de maanden juni en juli van 2019 hebben vele duizenden mensen zich gemeld bij huisartsen met huidklachten als gevolg van de haartjes van de eikenprocessierups. De meeste klachten deden zich voor in de provincies Overijssel, Noord-Brabant, Gelderland, Utrecht en Drenthe. Het aantal gemelde problemen onder jonge kinderen was bijna tweemaal zo hoog als onder volwassenen. De onderzoekers van Nivel stellen met klem dat het aantal klachten nog vele malen hoger heeft gelegen, omdat veel mensen met milde klachten niet naar de huisarts zijn gegaan. De jeuk en irritatie door de eikenprocessierups is iets wat mensen meestal met zelfzorgmiddelen aanpakken.

IN PROCESSIE

De eikenprocessierups is een voorstadium (larve) van een nachtvlindertje. Een soort die voor 1980 nauwelijks in Nederland voorkwam, maar die zich rond 1990 defini tief heeft gevestigd in Noord-Brabant en Limburg. De laatste jaren breidt de soort zich steeds verder over Nederland uit, en natuurlijk is hij met name te vinden in regio’s waar veel eikenbomen voorkomen. De vlinder legt de eitjes in eikenbomen. Uit de eitjes komen de larven, oftewel rup sen. De rupsen zijn zo’n drie centimeter lang en verplaatsen zich in grote groepen, ‘in processie’, vooral in de maanden mei, juni en juli op weg naar hun voedsel: de eikenbladeren. De rupsen hebben brand - haartjes, die kunnen loslaten en worden verspreid door de wind. Je hoeft dus niet onder een eikenboom te staan om in con - tact te komen met deze hinderlijke haartjes. Er is ook meer risico op contact als het zo warm wordt dat de rupsen in de boom voor verkoeling naar beneden komen. KLACHTEN DOOR DE BRANDHAARTJES VAN DE EIKENPROCESSIERUPS

TABEL

– huid: (heftige) jeuk, bultjes, blaasjes, roodheid van de huid – ogen: rode en gezwollen ogen – luchtwegen: loopneus, kriebel in de keel, hoesten, moeilijk slikken, kortademigheid – algemene klachten (deze komen minder vaak voor): overgeven, duizeligheid, koorts, zich niet lekker voelen

IRRITATIE

De brandharen van de rups bevatten het eiwit thaumetopoeïne. Dit kan zorgen voor huidklachten zoals jeuk en huiduitslag, maar ook voor irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen. De haartjes zijn minuscuul en bevatten weerhaakjes waardoor ze heel lastig uit het oog of van de huid te

verwijderen zijn. Daarom wordt aangeraden om in ‘besmet gebied’ een bril of zonnebril op te zetten om de ogen te beschermen. De klachten kunnen binnen acht uur na het contact optreden. In de tabel zie je welke klachten veel voorkomen. Het gaat om klachten van de huid en ogen, maar ook om klachten die lijken op verkoudheid. <

JOUW ADVIES TEGEN BRANDHAREN

J O U W ADV IE S

De brandharen van de rups wil je zo snel en zo veilig mogelijk verwijderen. Dit is daarvoor het advies.

› Spoel de huid grondig met water. Ga niet wrijven of krabben, dan krijg je alleen maar meer jeuk. › Met plakband of tape kun je de huid afgaan om resterende haren te verwijderen. Wijs mensen er wel op voorzichtig te zijn met zulke materialen en vooral geen te sterke tape, zoals ducttape, te gebruiken. › Breng een jeukstillende crème of zalf aan. › Was de kleren op hoge temperatuur, minimaal 60 graden. › In de meeste gevallen zijn de klachten na twee weken verdwenen – tenminste, als je niet herhaaldelijk in contact komt met de brandhaartjes. Verwijs bij ernstige klachten (benauwdheid, ernstige oogklachten, allergische reacties) naar de huisarts.