Mooi door Marieke

LITTEKENVERZORGING

Om te weten hoe je een litteken het beste kunt verzorgen, is het goed om iets meer te weten over hoe een litteken ontstaat.

Een litteken ontstaat zodra de huid te maken krijgt met een beschadiging die tot in de dieper gelegen huidlaag komt. Onze huid bestaat uit drie lagen: de opperhuid (epidermis), de lederhuid (dermis) en het onderhuids bindweefsel (subcutis). Beschadigingen in de bovenste huidlaag – de opperhuid – zullen niet voor litteken vorming zorgen. Gaat de beschadiging van de huid tot in de lederhuid of zelfs nog dieper, dan kun je te maken krijgen met littekenvorming.

FACTOREN

Of en wat voor soort litteken er ontstaat, is afhankelijk van een aantal factoren, waar onder aanleg. De één heeft meer aanleg om bepaalde littekens te maken dan de ander. Mensen met een getinte huid hebben doorgaans meer aanleg voor het maken van bepaalde littekens. Ook een jongere huid heeft meer kans op littekenvorming. De huid geneest dan zo snel, dat de kans bestaat dat er te veel nieuwe huid wordt aangemaakt. Daarnaast is het afhankelijk van de locatie waar het litteken zit. Op een plek waar veel beweging is – zoals bijvoor beeld op en rond het borstbeen, op een knie of op een schouder – is de kans groter dat de wond continu aan beweging onderhevig is. Door dat oprekken van de huid, is er meer kans op littekenvorming. Wat je lichaam doet bij een diepere huid beschadiging, is eigenlijk heel erg slim. Door de té diepe beschadiging, gaat er te veel vocht uit de huid verloren en dat ’gat’ in de huid moet gedicht worden. Om dat zo snel mogelijk te doen, wordt er litteken weefsel aangemaakt. Misschien niet de fraaiste manier om de huid weer dicht te krijgen, maar het is wel effectief! Litteken weefsel bestaat voornamelijk uit stug bindweefsel (onrijp collageen). Hoewel het hartstikke slim is hoe je lichaam dit oplost, zijn we niet altijd blij met het resultaat. Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat een litteken mooi geneest? Om je huid te helpen kun je – zodra de wond dicht is – beginnen met het aan brengen van siliconen in de vorm van een siliconengel of siliconenverband. Siliconen zijn volgens de laatste richtlijnen eerste keus in de behandeling van littekens. Het voordeel van siliconen is dat ze de doorlaatbaarheid van de huid een beetje nabootsen. Je legt als het ware een soort tweede huid aan, waardoor je huid minder de behoefte heeft om snel littekenweefsel aan te maken en daardoor blijft hij soepel. Hoewel de effectiviteit niet bewezen is, zijn er ook diverse littekencrèmes die het vochtgehalte op peil houden en er op die manier voor zorgen dat het litteken mooi geneest. De tijd die een litteken nodig heeft om te genezen, is van persoon tot persoon verschillend. Een litteken heeft gemiddeld een jaar tot anderhalf jaar nodig om volle dig te genezen en is pas uitgerijpt wanneer het niet meer rood of verheven is. Daarna zal het niet veel meer veranderen van vorm en heeft behandeling weinig effect meer.

SOORTEN LITTEKENS

• Rijp litteken: lichtgekleurd, vlak litteken, dat is uitgerijpt. Het litteken zal niet meer veranderen of vervagen. • Onrijp litteken: rood, soms jeukend of pijnlijk, licht verheven litteken. • Hypertrofisch litteken: dit litteken is rood en gezwollen en kan pijnlijk zijn of jeuken, maar breidt zich niet uit buiten de plaats van de huidbeschadiging. Het kan zo’n twee jaar duren voordat dit litteken minder zichtbaar wordt. • Keloïd litteken: keloïd is een woekering van littekenweefsel en ligt dik en on regel matig op de huid. Het breidt zich uit buiten de plaats van de huidbescha diging. Keloïd kan maanden na de beschadiging van de huid ontstaan en erger worden tijdens de zwangerschap. Dit soort littekens worden meestal niet op natuurlijke wijze minder zichtbaar. Mensen met een getinte huid hebben meer aanleg voor het ontstaan van een keloïd litteken.

• Atrofisch litteken: een atrofisch litteken ligt verzonken in de huid. Er is na een huidbeschadiging – bijvoorbeeld door een ontsteking zoals bij acne – een vermin de ring van het bindweefsel ontstaan waardoor er een putje in de huid zichtbaar is. • Striae: bij striae bevindt het litteken weef sel zich onder het huidoppervlak.

Het gaat hier om niet pijnlijke onder huidse scheurtjes in het bindweefsel. <

www.mooidoormarieke.nl

Striae ontstaan niet door een huid beschadiging die van buitenaf komt. Striae ontstaan doordat iemand te snel groeit, zoals tijdens de groeispurt in de puberteit, tijdens de zwangerschap, wanneer iemand snel in gewicht aankomt of wanneer de spieren erg snel groeien. Ook bij mensen die corticosteroïden gebruiken, kunnen striae ontstaan.

Het behandelen van striae is erg lastig. Er zijn veel crèmes en oliën die beweren iets te kunnen doen aan

striae. Maar zelfs na veel onderzoek is daar nog steeds geen enkel bewijs voor. Behandeling met een crème met vitamine A-zuur lijkt enigszins positief te werken, maar mag alleen op doktersrecept gebruikt worden en niet tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding. Wat ik mijn zwangere klanten altijd adviseer, is om zo snel mogelijk te starten met het insmeren van de buik met een fijne crème of olie. Ook al is het niet bewezen dat het helpt tegen striae. Het kan zeker geen kwaad en het geeft je in ieder geval een fijn moeder-en-kindmoment, terwijl de huid van je buik goed verzorgd wordt.