Huid en mond houden je gezond

Door Gonnie Petstra Onze huid is de beschermende barrière tussen het zoge naamde binnen- en buitenmilieu van het lichaam. Dit geldt ook voor het tandvlees en het slijmvlies in onze mond. Veel mensen realiseren zich niet dat deze ook tot het buitenmilieu behoren. Het is daarom erg belangrijk om de mond vrij te houden van verkeerde bacteriën, omdat deze hun weg naar ‘binnen’ vrij gemakkelijk kunnen vinden. Een slechte mond hygiëne heeft risico’s. Wist je bijvoor beeld dat parodontitis het risico bij hart- en vaat ziekten vergroot? En anders om, dat mensen met hart- en vaatziekten vaak last hebben van tandvlees problemen?

Dat we twee keer per dag twee minuten moeten poetsen met fluoridetandpasta voor een goede mondhygiëne, is bij ieder een bekend. Anders zal tandplak het glazuur van de tanden aantasten en ont staan gaatjes. Maar dat is dus niet het enige risico. Tandvleesproblemen kunnen ernstige gevolgen hebben. De bacteriën in onze mond leven van de voedselresten die achterblijven tussen tanden en kiezen en spelen een belangrijke rol bij het gezond houden van de mond. Lysozym is een speekselenzym dat – net als aanwezige immunoglobulinen – gram positieve bacteriën doodt. Per dag wordt ongeveer een liter speeksel aangemaakt; het spoelt voedselresten en bacteriën weg. Het speeksel in de mond houdt het milieu vochtig door de stof mucine. Het slijmvlies wordt hierdoor beschermd. Speeksel houdt de mond dus schoon. Het aanwezige

Levenslange verbinding tussen ‘binnen en ‘ buiten’. De basis voor onze huid en darmen wordt gelegd in de embryonale fase, en wel in de vijfde week van de zwangerschap. Het embryo is dan nog niet meer dan een klompje cellen dat uit drie lagen bestaat; entoderm (binnenste laag), mesoderm (midden) en ecto derm (buitenste laag). De buitenste laag wordt onze huid, de binnenste onze darmen. Via de mond en de anus blijft er sprake van een levenslange verbinding tussen ‘binnen’ en ‘buiten’. In de mond vinden we – net als op de huid en in onze darmen – niet alleen biljoenen bacteriën, maar ook schimmels en gisten. Samen vormen ze het microbioom: een bonte verzameling van naar schatting 200 tot 300 verschillende soorten. De meeste heel nuttig voor de barrièrefunctie en de spijs vertering. Sommige zijn echter minder gewenst omdat ze schadelijk zijn. Een gezond microbioom houdt de slechte soorten onder controle.

spijsverteringsenzym amylase zet suikers en koolhydraten om in makkelijker verteer bare suikermoleculen glucose en maltose.

GINGIVITIS

Speeksel met daarin mucine, suikermole culen, voedselresten en (melkzuur)bac teriën laten een kleverig en zuur laagje achter op tanden en kiezen: tandplak. Als dit niet regelmatig wordt verwijderd door poetsen, kan het verkalken en ontstaat tandsteen. Tandplak of tandsteen kan de slijmvliezen en de huid van het tandvlees irriteren waardoor er ontstekingen ont staan: gingivitis. Je merkt dit als eerste aan het bloeden bij het poetsen of bij het gebruik van ragertjes of flosdraad.

Gezond tandvlees bloedt niet

PARODONTITIS

Een ernstige vorm van gingivitis is paro dontitis. Ook het kaakbot is dan bij de ontsteking betrokken. Het kaakbot is het fundament voor onze tanden. Onze tanden en kiezen bestaan uit botmateriaal. Ze liggen verankerd in het kaakbot en steken door onze huid heen. In een gezonde mond sluit het tandvlees – de huid in de mond –strak om de kiezen en tanden. Bij ontsto ken tandvlees kunnen ‘pockets’ ontstaan: diepe ruimtes tussen tand en tandvlees waar de ontsteking zich kan uitbreiden naar het kaakbot. Tandvlees kan zich terug trekken en dan valt de tandhals bloot. Dan kan onder andere tot zenuwpijn leiden, met nog diepere pockets tot gevolg. De ontsteking breidt zich uit en maakt vezels en kaakbot kapot. Kaakbot dat is ver dwe nen, komt niet meer terug. Tanden kunnen losser gaan zitten. Onderzoek toont aan dat mensen met ernstige parodontitis 60% meer kans heb ben ook te lijden aan hart- en vaatziekten. Het idee hierachter is dat tandplak bac teriën zorgen voor extra aanmaak van

JOUW ADVIES BIJ HALITOSE

JOUW ADVIES

Het goed reinigen van de mond en het verwijderen van de bacteriën is essentieel. Tips die jij je klanten kunt geven om slechte adem te voorkomen of verhelpen. › Tweemaal per dag je tanden poetsen is belangrijk voor een goede mond hygiëne. › Reinig de ruimte tussen de tanden met flosdraad of ragertjes. Zo voorkom je ontstoken tandvlees en verwijder je achtergebleven voedselresten. › Gebruik een tongschraper om de tong te reinigen. › Drink voldoende water. Dit voorkomt een gebrek aan speeksel en de bijbehorende vieze mondgeur. › Drink geen koffie maar water. › Eet veel groente en fruit. Dat zit vol water. Bovendien zetten de zuren in fruit de speekselklieren aan tot het vormen van speeksel. Ook het kauwen op suikervrije kauwgom stimuleert de aanmaak van speeksel. › Gebruik geen mondspoeling met alcohol, sodiumlaurylsulfaat (SLS) of menthol. › Goed om je van bewust te zijn bij medicijnuitgifte: er zijn heel veel medicijnen die een droge mond kunnen veroorzaken. Van ACE-remmers en antidepres siva tot diuretica, NSAID’s en PPI’s. Veel van die medicijnen worden ook bij hart- en vaatziekten voorgeschreven.

GOED OM TE WETEN

Diabetes-, hart- en reumapatiënten hebben meer kans op mondproblemen door medicijngebruik, verminderde speeksel productie of pijnlijke gewrichten die kaakbeweging en poetsen lastig maken.

ontstekingseiwitten. Die kunnen via de pockets in de bloedbaan terechtkomen en samen met andere al aanwezige ontste kingseiwitten bloed klon tering veroorzaken. Bloedvatontstekingen en bloedklonte rin gen kunnen na verloop van tijd leiden tot een hartinfarct of een beroerte. Gelukkig heeft onderzoek aangetoond dat behan deling van parodontitis ook een positieve invloed heeft op het cardiovasculair risico. De schadelijke bacteriën die door ont sto ken tandvlees in de bloedbaan terechtkomen, kunnen ook bacteriële endocarditis veroorzaken. Dit is een ont steking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen.

HALITOSE

Bij het afbreken van voedselresten produ ceren bacteriën zwavelgassen en die geven een nare geur. Bij slechte mondhygiëne of een verminderde speekselproductie is er meer kans op het achterblijven van deze bacteriën en is er vaak sprake van halitose ofwel slecht ruikende adem. Mondwaters met alcohol zijn geen goede oplossing tegen halitose, want deze drogen bij regel matig gebruik de mond verder uit. Een goede zelfzorgoplossing voor extra mondhygiëne en het afbreken van de geur is een product op basis van chloorhexidine digluconaat. Dit kan een tijdelijk bruine verkleuring van tanden, vullingen, pro thesen en tong veroorzaken. De tanden poetsen voor gebruik kan dit voorkomen. Wanneer mensen bij gebruik last hebben van uitdroging, zwelling of pijn in de mond, kun je adviseren de oplossing te verdunnen met eenzelfde hoeveelheid water. <