Εν. 31, Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις τα έτη 1916 έως 1918 – Το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου.

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου, σελ.89-91 Μέρος Δ΄

1916

Τον Φεβρουάριο του 1916 οι Γερμανοί έκαναν μεγάλη επίθεση στο Βερντέν, η οποία κόστισε χιλιάδες νεκρούς αλλά δεν άλλαξε τα δεδομένα. Η γαλλοβρετανική επίθεση στο Σομ επανέφερε το δυτικό μέτωπο στην αρχική θέση του.

Ypres, Belgium

Το γνώριζες αυτό; H μάχη του Σομ διήρκεσε από 1 Ιουλίου έως 18 Νοεμβρίου 1916 και κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο στρατιώτες. Αν και λιγότερο αιματηρή, η πιο μακροχρόνια μάχη ήταν αυτή του Bερντέν (21 Φεβρουαρίου-19 Δεκεμβρίου 1916) που στέρησε τη ζωή σε 250.000 στρατιώτες και άφησε μισό εκατομμύριο τραυματίες.

Το γνώριζες αυτό; Χρησιμοποιήθηκαν σκύλοι ως μεταφορείς μηνυμάτων, μεταφέροντας διαταγές σε κυλινδρικές κάψουλες, ενώ το βρετανικό ναυτικό προσπάθησε να εκπαιδεύσει γλάρους να κουτσουλούν τα περισκόπια εχθρικών στόλων και να τους περιορίζουν την ορατότητα πεδίου.

Α΄ παγκόσμιος πόλεμος: Η ζωή των στρατιωτών στο μέτωπο. Απόσπασμα από το "Πανόραμα του Αιώνα" 1915-1917

https://www.youtube.com/watch?v=xb5_f_aJHho

Το γνώριζες αυτό; Κατά τη διάρκεια του πολέμου, o Bρετανός στρατιώτης Χένρι Τάντεϊ χάρισε τη ζωή σε ένα τραυματισμένο Γερμανό δεκανέα. Ονομαζόταν Αδόλφος Χίτλερ.

Το γνώριζες αυτό; Ο νεότερος στρατιώτης που υπηρέτησε στον Α’ ΠΠ ήταν o 12χρoνος Σίντνεϊ Λιούις. Άλλες πηγές ωστόσο αναφέρουν τον 10χρονο Μομτσίλο Γκαβρίτς που υιοθετήθηκε από τον Σερβικό στρατό όταν οι γονείς του δολοφονήθηκαν από τους Αυστριακούς. Σε κάθε περίπτωση, πολλοί έφηβοι δήλωναν ψεύτικη ηλικία για να καταταγούν.

Risto Šuković, Sergeant Momčilo Gavrič, 10, volunteer, reports with his comrade to the officer of the Drina Division of the Serbian Army, 1916. [Narodna Biblioteka Srbije]

Το 1917 άρχισαν να αποκαλύπτονται οι κοινωνικές διεργασίες που είχε πυροδοτήσει ο πόλεμος. Στη Γαλλία, όπου είχε αναπτυχθεί ένα ισχυρό αντιπολεμικό κίνημα με σοσιαλιστική ιδεολογία, εκδηλώθηκαν ανταρσίες στο μέτωπο που καταπνίγηκαν με εκτελέσεις δεκάδων Γάλλων στρατιωτών.

Γράμμα ενός στρατιώτη «Το σύνταγμα εξεγέρθηκε και αρνήθηκε να λάβει μέρος στις επιχειρήσεις. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη. Έστειλαν από την μεραρχία ιππείς για να μας χτυπήσουν, αλλά μπορείς να φανταστείς πώς του δεχτήκαμε. Τέλος ήλθε ο ίδιος ο σωματάρχης. Μόλις έκανε να κατέβει από το άλογό του, αρχίσαμε να φωνάζουμε «χειροβομβίδες! Χειροβομβίδες!» Ο διοικητής του συντάγματος αναγκάστηκε να τραγουδήσει μαζί μας τη «Διεθνή». Θέλησε να αυτοκτονήσει από τη φούρκα του, κι ο λοχαγός το ίδιο. Τέλος είχαμε δίκιο γι’ αυτά που κάναμε. Ας υπογράψουμε ειρήνη και όλα θα διορθωθούν»

Γκυ Πεντρονσινί, Οι ανταρσίες στο Γαλλικό στρατό, 1917.

To «Σταυροί στο μέτωπο» (Paths of Glory), του Stanley Kubrick, αποτυπώνει την αντιπολεμική και αντι-στρατιωτική ματιά ενός μεγάλου δημιουργού. Η ταινία περιέχει αντιπολεμικά ψήγματα σ' όλη τη διάρκειά της με αποκορύφωμα το τελευταίο πεντάλεπτο. H ιστορία της ταινίας διαδραματίζεται την περίοδο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου στα χαρακώματα μεταξύ γαλλικών και γερμανικών στρατευμάτων. Η επίθεση του γαλλικού στρατού που ξεκινά, φαντάζει ως μια απόπειρα ομαδικής αυτοκτονίας αλλά καταλήγει σε ένα έκτακτο στρατοδικείο. Ο Kirk Douglas πειστικός στο ρόλο του, όμως την παράσταση κλέβει ο George Macready που υποδύεται τον Στρατηγό Mireau.

Το γνώριζες αυτό; Τα τανκς κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά στον Α’ ΠΠ από τη Μεγάλη Βρετανία. Η κατασκευή τους γινόταν υπό τέτοια μυστικότητα, που ούτε οι εργάτες δεν γνώριζαν τι έφτιαχναν. Είχαν ψευδώς ενημερωθεί πως κατασκεύαζαν κινητές δεξαμενές νερού για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Εξού και η επικράτηση της λέξης τανκ (tank=δεξαμενή) αντί της επίσημης ονομασίας landship.

A' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ : ΛΙΠΟΤΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ. Απόσπασμα από την εκπομπή το "Πανόραμα του Αιώνα" .

Στη Ρωσία εκδηλώθηκε, τον Φεβρουάριο του 1917, επανάσταση που ανέτρεψε τον τσάρο. Η φιλελεύθερη ρωσική κυβέρνηση, που θέλησε να συνεχίσει τον πόλεμο, ανατράπηκε από νέα σοσιαλιστική επανάσταση τον Οκτώβριο του 1917. Η σοσιαλιστική Ρωσία σύναψε αμέσως συνθήκη ειρήνης με τη Γερμανία (συνθήκη του ΜπρεστΛιτόφσκ, 3 Μαρτίου 1918) και αποσύρθηκε από τον πόλεμο.

1917 Σχεδόν ταυτόχρονα συμμάχησαν με την Αντάντ οι ΗΠΑ (Απρίλιος 1917), που με τους 1.000.000 περίπου στρατιώτες και τα άφθονα υλικά μέσα που διέθεσαν επηρέασαν καταλυτικά την έκβαση του πολέμου.

Το γνώριζες αυτό;

O Γούντροου Γουίλσον κέρδισε τις αμερικανικές εκλογές του 1916 με το αντιπολεμικό σύνθημα «Μας κράτησε έξω από τον πόλεμο». Ένα μήνα μετά την εκλογή του, οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Γερμανίας καθώς διέρρευσε από έγγραφα κατασκοπίας ότι οι Γερμανοί έταξαν στο Μεξικό ένα τμήμα των ΗΠΑ αν συμμαχούσαν μαζί τους.

1917 Επίσης, τον Ιούνιο του 1917 εισήλθε στον πόλεμο και η Ελλάδα ως σύμμαχος της Αντάντ, μετά από βαθιά εσωτερική κρίση.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, και ο Παύλος Κουντουριώτης μαζί με τον Γάλλο στρατηγό, επιθεωρούν ελληνικό στρατιωτικό τμήμα στο πλαίσιο των συμμαχικών δυνάμεων, στο Μέτωπο της Μακεδονίας το καλοκαίρι του 1918 (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο).

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο ναύαρχος Δαγκλής στο ελληνικό μέτωπο (Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.).

1917

Το γνώριζες αυτό; Ομάδες εργατών δούλευαν υπό πλήρη μυστικότητα για να ανοίξουν τούνελ κάτω από τα γερμανικά χαρακώματα στο δυτικό μέτωπο, με σκοπό να εγκαταστήσουν νάρκες και βόμβες. H μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν στο Messines (1917) του Βελγίου, όπου περισσότερες από 900.000 λίμπρες εκρηκτικών εξερράγησαν ταυτόχρονα σε 19 τούνελ. Το γερμανικό μέτωπο καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, με τις εκρήξεις να ακούγονται μέχρι το Λονδίνο, 230 χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο.

1917

Γερμανικό χαράκωμα που καταστράφηκε από την έκρηξη ενός τούνελ στη Messines. Περίπου 10.000 γερμανικοί στρατιώτες σκοτώθηκαν όταν 900.000 λίμπρες εκρηκτικών εξερράγησαν ταυτόχρονα σε 19 τούνελ, στις 3.10 π.μ. στις 7 Ιουνίου 1917.

1917

Το γνώριζες αυτό; Χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά αεροπορικές δυνάμεις με περίπου 70 διαφορετικούς τύπους αεροπλάνων. Η βρετανική αεροπορία ονόμασε τον Απρίλιο του 1917 «αιματηρό Απρίλη» (Bloody AprilBloody April), καθώς σε ένα μήνα έχασε 245 αεροπλάνα, με 200 πιλότους νεκρούς και άλλους 100 να αιχμαλωτίζονται από τους Γερμανούς.

1918

Το φθινόπωρο του 1918, οι Κεντρικές Δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους άρχισαν να συνθηκολογούν. Στη Γερμανία ξέσπασε σοσιαλιστική επανάσταση που ανέτρεψε τον κάιζερ (αυτοκράτορα) Γουλιέλμο Β΄ και έφερε στην εξουσία το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.

1918

Ένας τραυματισμένος Γερμανός στρατιώτης ανάβει τσιγάρο για έναν τραυματισμένο Βρετανό στρατιώτη σε ένα βρετανικό υπαίθριο νοσοκομείο στη Βόρεια Γαλλία, κοντά στο τέλος του πολέμου το 1918.

1918

1918

Το γνώριζες αυτό; Ο Α’ ΠΠ τελείωσε στις 11 π.μ., την 11η ημέρα του 11ου μήνα του 1918. Κατά μία σατανική σύμπτωση, η πινακίδα του αυτοκινήτου στο οποίο στις 28 Ιουνίου 1914 δολοφονήθηκε ο διάδοχος της Αυστροουγγαρίας προκαλώντας το ξέσπασμα του πολέμου, ήταν Α111118, μία αλληλουχία χαρακτήρων που μπορεί να διαβαστεί ως Ανακωχή (Armistice) 11.11.18.

Παρέλαση ελληνικών στρατιωτικών τμημάτων στο Παρίσι μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. 14 Ιουλίου 1919, Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου, σελ.89-91 • Μέρος Δ΄

11/4/2018