Kalite, ürün ya da hizmetlerin belirtilen ya da istenen gereksinimleri tatmin edebilme yeteneğine etki eden özelliklerin ya da karakteristiklerin sağlanması olarak tanımlanmaktadır.
Müşteri beklentilerini karşılamak amacı ile sunulan ürünün ya da hizmetin, pazarlama, mühendislik, üretim ve bakım özelliklerinin tümünün bir araya gelmesi anlamına da gelmektedir.
Kalite Yönetim Sistemi bir çeşit bilgi sistemi olarak; “ürün veya hizmeti alan müşterilerin gereksinimlerinin tam olarak karşılanabilmesi için, belirlenen kalite hedeflerinin yerine getirilmesi sırasında uygulanan planlı etkinlikler olarak tanımlanabilmektedir.
Kalite güvence yaklaşımında yaşanan değişim açısından 1920'li yıllar, 1930'lu yıllar, 1960'lı yıllar ve 1980'li yıllar önemli zaman dilimleri olarak bilinmektedir. Yıllara göre bir sıralama yapılırsa 1920’li yıllarda işi yapan en son kişinin kaliteyle ilgili görüldüğü, muayene ve ayıklama ile yetinildiği bilinmektedir.
Kalite güvencesi geliştirilme süreci “Kalite Güvence Döngüsü” olarak ele alınmış olup aşamaları aşağıdaki gibidir. Geliştirme Aşaması
Satış ve Müşteri Hizmetleri Aşaması
İmalat Aşaması
İmalat Planlama Aşaması
Tedarik Aşaması
ISO 9000 Kalite Güvence Standartları
Çevre Kalite Yönetim Sistemi
HACCP Kalite Yönetim Sistemi
OHSAS Kalite Yönetim Sistemi
ISO/TS 16949 ve Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi
Tıbbi Cihaz Üreticileri İçin Kalite Yönetim Sistemi
TS EN ISO IEC 17025 Standartı
ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Kalite Yönetim Sistemi
SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standartı
ISO 9000 Kalite Yönetimi ve Kalite Güvencesi Standartları’nın temeli 1963 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde savunma teknolojisindeki yüksek kalite sistemleri nedeni ile hazırlanan MIL-9858'e (Military Quality) dayanır. Nedeni, bitmiş ürünün muayeneye tabi tutulması yerine üretim sisteminin muayeneye gerek bırakmayacak şekilde güvenceye alınması esasına dayanır.
Zaman ve hammadde kayıplarından yaklaşık % 40 oranında tasarruf sağlar.
Uluslararası ticarette hakem görevi görür. Ürün kalitesinde sürekli gelişme sağlar.
Dünyada ilk çağlardan beri ortaya çıkan problemlere çözümler aranmıştır, tarihin ilk yıllarında M.Ö.2500–1500 dönemine ait Hindistan’ın Indüs Havzasında MohecoParo şehir harabelerinde o zamana göre oldukça gelişmiş atik su uzaklaştırma sistemleri bulunmuştur.
1273’te İngiltere’de Krallığın emri ile baca dumanlarının azaltılmasını isteyen bir yönerge çıkartılmıştır.
1972 yılında Stockholm’deki Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı’nı takiben kamuoyu, ortaya çıkan ciddi çevre sorunlarına büyük duyarlılık göstermiştir ve Avrupa’da 5 çevre eylem planı geliştirilmiştir . Birinci Çevre Eylem Planı . Kirleten Öder Prensibi
İkinci Çevre Eylem Planı. Birinci programdaki amaçları tekrarlanmıştır.
Üçüncü Çevre Eylem Planı. Kirlilik azaltılmasından, kirliliğin önlenmesi anlayışına geçilmiştir.
Dördüncü Çevre Eylem Planı. Bir önceki programın geliştirilmesiyle oluşturulmuştur.
Besinci Çevre Eylem Planı. Sürdürülebilirliğe Doğru.
Acil durumlarda (deprem, yangın, sel vb.) ve kazalara karsı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan kaza v.b. olayları azaltır.
Enerji ve diğer kaynakların tüketiminde azalma sağlayacak alanlarının tespit edilmesini sağlar.
Özetle, ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi; çevreyi koruma ve bu konudaki performansın yürürlükteki mevzuata uygunluğunu sağlar.
HACCP ilk kez Amerikan Havacılık ve Uzay Ajansı NASA’nın Apollo uzay programı çerçevesinde geliştirilmiştir.
Bu programda astronotların %100 sağlıklı gıda tüketmeleri amaç edinilmiştir. Buna bağlı olarak gıdaları üreten tüm tesisler için ham madde, proses, personel, isletmede uygulanacak testler vb. bir anlamda ürünü etkileyen tüm girdiler için çok ayrıntılı bilgileri içeren bir veri bankası kurulmuştur.
Tüm gıda zincirine uygulanabilir olması. Güvenilir gıdanın tüketiciye ulaşmasının sağlanması.
Ürünün kalite kontrol yöntemlerinden, önleyici kalite yönetim sistemlerine geçisin sağlaması.
Ürün kayıplarının azaltması.
İş sağlığı ve güvenliğinin bir sorun olarak görülmesi ve ele alınması , “insana verilen değere” göreceli olmuştur.
Başlangıca ilişkin ilk yazılı bulgulara dayalı kaynaklara göre, M.Ö 370 yıllarındaki Hipokrat’ın kurşunun zararlı etkilerini ortaya koyduğu çalışmasına dayandırılabileceği gibi, daha yaygın kabul gören diğer bir yaklaşım olan 16. ve 17. yüzyıllarda (1633–1714) İtalyan Bernardino Ramazzini’nin iş sağlığına ilişkin bilimsel çalışmaları da sayılabilir.
Rekabet bariyerlerini aşmak.
Karlılığı arttırmak.
İşgücünün idamesini sağlayarak İstenmeyen olaylardan kaynaklanan kayıpları azaltarak.
ISG performansını yükselterek; isteklendirme ve katılımı arttırmak.
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemi, otomotiv sanayinde ürün ve hizmet üreterek müşteri isteklerini karşılamak amacıyla kurulan kalite yönetim sistemidir.
Kullanımının daha kolay olması
Kalite Yönetim Sisteminin kuruluş prosesleri ile ilişkilendirilmesi
ISO 14001 (Çevre Yönetim Sistemi) ve OHSAS 18001 (isçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi) ile uyumlu olması
Mevcut otomotiv kalite sistem gerekliliklerini içermesi ve birden çok belgelendirmeyi önlemeye çalışmasıdır
Dokümantasyon miktarında azalma
TS-EN-ISO 13485:2003 standardı TS-EN-ISO 9001:2000 standardı temel alınarak oluşturulmuş, Tıbbi cihazlar için özel şartlar içeren uluslararası bir standardıdır.
Tıbbi cihazlarda Avrupa birliği mevzuatına uyum sağlar. Sağlık kuruluşunun daha iyi yönetilmesini sağlar.
Müşteri beklentilerinin daha iyi algılanmasını ve memnuniyetin artmasını sağlar.
Sağlık bakanlığı yönetmeliklerine uyum sağlar.
TS EN ISO IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar adlı standart ölçümleme ve deney (test) hizmetleri veren laboratuarlar için hazırlanmış uluslar arası bir standarttır.
Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi BGKYS, kurumun hassas bilgilerini yönetebilmek amacıyla benimsenen sistematik bir yaklaşımdır. Bu sistemin temel amacı hassas bilginin korunmasıdır. Bu sistem çalışanları, iş süreçlerini ve bilgi teknolojileri (BT) sistemlerini kapsar.
SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standardı ilk olarak 1997 yılı Ekim ayında, çalışanların temel haklarını garanti altına almayı amaçlayarak yayınlanmıştır. Standardın ilk ve bugüne kadar olan tek revizyonu 2001 yılında gerçekleştirilmiştir. Ayrıca SA 8000 standardı ilk tedarikçi değerlendirme standardıdır.
Şirketlerin marka değerleri ve dolayısıyla piyasa değerlerinin artması
İş görenlerin örgüte olan bağlılıklarının artması
Nitelikli işgücünü şirkete çekmesi
Kurumsal öğrenme ve yaratıcılık potansiyelinin artması
Yatırımcılar ve finansal analistler gözünde şirketin daha çekici hale gelmesi Müşteri memnuniyeti ve bağlılığı, pazarda rekabet gücünün artması İş gören verimliliği ve kalite kalitede yükselme olması Kamuoyunun ve kural koyucuların şirketin görüşlerine önem vermesi sağlanması, olarak sıralanabilir.