YESNEWS Bản tin sinh viên nghiên cứu khoa học
69
LAO ĐỘNG 4.0
Số báo tháng 09/2019
Lời mở đầu
Thân chào quý độc giả!
Bạn đang cầm trên tay số báo tháng 9 của Yesnews NEU với chủ đề “Lao động 4.0”, cùng điểm qua xem chúng ta có gỉ nhé! Với chuyên mục điểm tin kinh tế, tin trong nước nổi bật với hoạt động cạnh tranh đầy sôi động của thị trường bánh trung thu, đánh giá năng suất, chất lượng lao động Việt và những ảnh hưởng tích cực cũng như nhiều thách thức người lao động phải đối mặt hậu ký kết CPTPP. Tin thế giới vẫn tiếp tục nóng hổi với nhiều biến động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hay vấn nạn phá sản do thiếu lao động vẫn tiếp tục tăng nhanh ở các doanh nghiệp Nhật Bản….vv. Chuyển qua chuyên mục Lăng kính khoa học, các bạn hẳn sẽ khám phá được nhiều điều mới mẻ cùng chúng mình đây. Công nghiệp 4.0 nở rộ đặt ra nhiều vấn đề lớn của thời đại. Freelance - một loại hình kiếm tiền hẳn đã chẳng còn xa lạ với giới trẻ ngày nay đang phát triển lớn mạnh như thế nào? Những thách thức mà người lao động không trình độ hiện nay phải đối mặt, liệu có đáng phải lưu tâm? Cuối cùng chính là một góc nhìn về sân chơi hái ra tiền trong thời đại công nghệ số ngày nay - mạng xã hội. Cuối cùng với Nhìn ra thế giới, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu một khái niệm tưởng mới mà hoá lại không mang tên “Kinh tế tự do” - Nền kinh tế của thời đại 4.0. Bên cạnh đó, công nghiệp 4.0, nó đang đặt ra những thách thức mới nào với người lao động Singapore - một nền công nghiệp năng động hàng đầu khu vực châu Á? Hãy lật sang trang kế tiếp và cùng chúng mình khám phá xem nhé!
BAN BIÊN TẬP YESNEWS_NEU
MỤC LỤC 05
12
24
ĐIỂM TIN KINH TẾ
LĂNG KÍNH KHOA HỌC
NHÌN RA THẾ GIỚI
1 điểm tin kinh tế
Tháng 08/2019, nền kinh tế thế giới vẫn còn những biến động lớn từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và nền kinh tế châu Âu cũng có những rúng động. Chào đón Trung thu, thị trường bánh Trung thu tại Việt Nam đầy sôi động. Bên cạnh đó nền kinh tế Việt Nam có nhiều chuyển biến tích cực từ CPTPP, FDI,… và cũng có những khó khăn cần đối mặt như về năng suất và trình độ lao động Việt
8 tin trong nước 8 tin quốc tế
1.
Chỉ số giá tiêu dùng tháng 8/2019 tăng 0,28%
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2019 tăng 0,28% so với tháng trước tăng 2,57% so với bình quân cùng kỳ năm 2018. Trong mức tăng 0,28% của CPI tháng 8/2019 so với tháng trước, có 8/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, trong đó nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng cao nhất 2,81%. Nhóm giáo dục tăng 0,57%; nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,33; hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,24%... Ba nhóm có chỉ số giá giảm là: giao thông giảm 0,46%; văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,06%; bưu chính viễn thông giảm 0,05%. Cũng theo Tổng cục Thống kê, lạm phát cơ bản tháng 8/2019 tăng 0,13% so với tháng trước và tăng 1,95% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản bình quân 8 tháng năm 2019 tăng 1,9% so với bình quân cùng kỳ năm 2018. Nguồn: http://thoibaotaichinhvietnam.vn
TIN TRONG NƯỚC
2.
Khốc liệt thị trường bánh Trung Thu Thị phần bánh Trung thu dành làm quà tặng trước đây được xem là “sân chơi” của các thương hiệu bánh quen thuộc như Kinh Đô, Bibica, Hải Hà, Givral… Tuy nhiên, “miếng bánh” này gần đây ngày càng bị cạnh tranh bởi rất nhiều thương hiệu khác nhau, trong đó có cả các thương hiệu bánh nước ngoài và cả các hệ thống trà sữa, cà phê, khách sạn hay dịch vụ kinh doanh bánh handmade (làm thủ công). Mùa bánh Trung thu năm nay, đa phần các DN đều khẳng định không tăng giá. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy giá bánh
6
6
4.
Thay đổi định hướng thu hút FDI
tăng nhẹ khoảng 5-10% so với năm ngoái. Có thể thấy thị trường bánh Trung thu đang vào mùa khá sôi động, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn nhưng đi kèm với đó cũng tiềm ẩn những nguy cơ về an toàn thực phẩm. Vì vậy, người dân không nên mua các loại bánh rao trên mạng mà nên đến các cơ sở, cửa hàng uy tín, nếu có vấn đề gì về chất lượng có thể khiếu kiện. Nguồn: https://thoibaokinhdoanh.vn
Nghị quyết 50 về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến 2030 là Nghị quyết lần đầu tiên về nguồn vốn FDI. Bên cạnh mục tiêu về chất, mục tiêu về lượng được xác định rất rõ rằng vốn đăng ký trong 10 năm tới là 30-50 tỷ USD/năm; vốn thực hiện 20-40 tỷ USD/năm. Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam xác định các mục tiêu đầy đủ và cụ thể về FDI, hướng đến những dự án chất lượng cao, công nghệ cao, công nghệ tương lai, thân thiện môi trường - những dự án cần để tham gia cách mạng công nghiệp 4.0. Với định hướng xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch hơn, lành mạnh hơn, sàng lọc các nhà đầu tư xấu, làm ăn chụp giật, cơ hội sẽ dành nhiều hơn cho các nhà đầu tư nghiêm túc, bài bản. Đây cũng chính là điều mà các nhà đầu tư chân chính chờ đợi ở định hướng thu hút FDI của Việt Nam. Nguồn: https://vtv.vn
3. Năng suất lao động Việt Nam thuộc nhóm thấp nhất khu vực ASEAN Kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt với thách thức rất lớn trong thời gian tới để có thể tăng năng suất lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Năm 2018, năng suất lao động của Việt Nam đạt 11.142 USD, chỉ bằng 7,3% năng suất lao động của Singapore; 19% của Malaysia; 37% của Thái Lan. Trong khu vực ASEAN, năng suất lao động của Việt Nam chỉ cao hơn so với Campuchia. Để đạt mục tiêu tăng năng suất lao động, Việt Nam cần phải chuyển đổi tiếp 30% nhân lực từ nông lâm nghiệp, thủy sản, các ngành năng suất thấp sang công nghiệp và dịch vụ có năng suất lao động cao hơn. Kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt với thách thức rất lớn trong thời gian tới để có thể tăng năng suất lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, cần đặt doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của các chính sách đổi mới, đảm bảo tăng trưởng dựa trên năng suất, chất lượng và hiệu quả, từ đó tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế, đưa đất nước tăng tốc nhanh và bền vững tới tương lai. Nguồn: https://vtv.vn
5.
Chủ động chuỗi cung ứng để phát triển công nghiệp Việt Nam
Hơn 3.300 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam nhưng con số này chưa đến 5% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trong nước. Không chỉ nhập khẩu linh kiện mà ngay cả nguyên liệu đầu vào cũng bị phụ thuộc. Điều này dẫn đến, nhiều vụ việc điều tra chống bán phá giá, chống lẩn tránh thuế do không đạt được tiêu chí về xuất xứ hàng hoá đã bị khởi xướng. Theo Bộ Công Thương, để có chủ động trong chuỗi cung ứng, bên cạnh nội lực của doanh nghiệp, Chính phủ cũng đã có chương trình Phát triển Công nghiệp hỗ trợ với số vốn lên đến 2.000 tỷ đồng để nâng cao năng lực sản xuất, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực. Trong bối cảnh nhiều "ông lớn" như Apple, Foxconn hay Sharp được cho là sẽ dịch chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam, đây là cơ hội nhưng đồng thời cũng là thách thức khi doanh nghiệp Việt phải cạnh tranh để có được chỗ đứng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Nguồn: https://vtv.vn
7
7
6.
Người Việt trẻ thời 4.0: Đam mê nghề nhưng thiếu kỹ năng công nghệ Hiện nay, các công ty đòi hỏi người lao động trẻ cần có trình độ công nghệ cao, đặc biệt trong các ngành lập trình, phần mềm, phân tích dữ liệu… Đây đều là những kỹ năng người trẻ không chỉ tại Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á thiếu và luôn muốn trau dồi thêm trong tương lai. Nhận thức được tầm quan trọng cũng như những nhu cầu cấp bách về vấn đề đào tạo công nghệ cho giới trẻ trong khu vực, chương trình Digital ASEAN Workshop do Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) diễn ra tại Pan Pacific hotel để thảo luận về chủ đề Giới trẻ ASEAN: Công nghệ, các kỹ năng và tương lai nghề nghiệp. Chương trình có sự tham gia của Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch & CEO VNG Lê Hồng Minh, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình cùng diễn giả đến từ WEF, Netflix, Sea… nhằm tìm kiếm các sáng kiến khu vực giúp đào tạo 20 triệu nhân lực công nghệ cho Doanh nghiệp nhỏ và vừa ASEAN đến năm 2020. Nhấn mạnh về tầm quan trọng của công nghệ trong thời đại mới, ông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định. Nguồn: http://cafef.vn
8.
Bất chấp biến động của kinh tế toàn cầu, Việt Nam được tin tưởng sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định Đánh giá mới nhất của CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, Chính phủ trong nhiều năm đã thiết lập một hoạch định tài chính được cân nhắc kỹ lưỡng để đối phó với sự chững lại trong tương lai. Báo cáo cập nhật mới nhất cho thấy tỷ lệ nợ công trên GDP của Việt Nam giảm xuống 58,4%, thấp hơn mức cao nhất 63,7% trong năm 2016. VDSC cho rằng có những lý do để tin rằng Việt Nam sẽ có thể vượt qua khó khăn. Chính phủ đã hoàn thành hơn 90% kế hoạch thoái vốn ban đầu về mặt giá trị trong khi luật mới về đầu tư công sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2020. Mặt khác, Việt Nam vẫn chưa có bất kỳ sự thay đổi nào về chính sách lãi suất kể từ khi bắt đầu cuộc chiến thương mại. Lãi suất thực vẫn dương trong khi lãi suất trái phiếu chính phủ đã bắt đầu có xu hướng giảm lại. Những phân tích này khiến cho VDSC nhận định: nền kinh tế Việt Nam hội tụ đủ những điều kiện để tiếp tục tăng trưởng ổn định trong vài năm tới. Nguồn: http://cafef.vn
7.
Với CPTTP, Việt Nam chuyển từ nhập siêu sang xuất siêu Với hầu hết các FTA đã ký, Việt Nam thường nhập siêu, thì nay, khi thực hiện CPTTP, trong 7 tháng năm 2019, Việt Nam đã chuyển từ nhập siêu sang xuất siêu. Đây là một trong những điểm nhấn trong hoạt động xuất nhập khẩu nói chung và trong quan hệ buôn bán với 10 nước tham gia CPTTP khi FTA này đưa vào thực hiện từ đầu năm. Trong 10 thị trường trên, Việt Nam ở vị thế xuất siêu với 5 thị trường và cả 5 thị trường này đều ở mức trên 100 triệu USD, lớn nhất là Canada, tiếp đến là Mexico, Nhật Bản, Chile, Peru. Đáng lưu ý, mức xuất siêu đều cao hơn cùng kỳ năm trước, đặc biệt là Nhật Bản đã chuyển từ nhập siêu sang xuất siêu khá lớn. Các diễn biến trên là kết quả tích cực của việc CPTTP được thực hiện. Nguồn: https://vtv.vn
8
8
1.
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vượt tầm kiểm soát Những bước leo thang trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang đặt hai nền kinh tế này cũng như nền kinh tế thế giới trước nguy cơ giảm tốc, thậm chí là suy thoái. Vòng xoáy căng thẳng thương mại Mỹ và Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn nguy hiểm mới. Ngày 5/8, chính quyền Mỹ đã chính thức liệt Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ, cáo buộc Bắc Kinh phá giá đồng Nhân dân tệ. Động thái này diễn ra sau khi Chính phủ Trung Quốc cho phép đồng Nhân dân tệ mất giá 2%, xuống ngưỡng trên 7 Nhân dân tệ đổi 1 USD, mức yếu nhất của đồng nội tệ Trung Quốc trong 10 năm trở lại đây. Trung Quốc đồng thời cũng tuyên bố ngừng mua nông sản của Mỹ và không loại trừ khả năng áp thuế nhập khẩu bổ sung đối với nông sản của Washington được đặt mua sau ngày 3/8. Các nhà phân tích cho rằng, bằng việc lún sâu vào những bước đi nguy hiểm, Mỹ và Trung Quốc đang làm gia tăng những tổn hại tới nền kinh tế vốn bị ảnh hưởng khá nhiều kể từ khi cuộc chiến thương mại bùng phát cách đây hơn 1 năm. Mỗi lần leo thang căng thẳng là một lần họ tiến gần hơn tới suy thoái và tiến thẳng tới điểm không thể quay đầu. Nguồn: https://vtv.vn
2.
Doanh thu của Alibaba vẫn tăng 42% dù kinh tế Trung Quốc giảm tốc Mặc dù nền kinh tế Trung Quốc đang giảm tốc, gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba vẫn tìm ra được cách để sống sót trong giông bão: đẩy mạnh hoạt động ở những thành phố nhỏ hơn và nghèo hơn. Trong quý II vừa qua, doanh thu của Alibab đã tăng 42% so với cùng kỳ 2018, đánh bại ước tính của S&P Global Market Intelligence. Phần lớn tăng trưởng doanh thu của Alibaba đến từ những vùng kém phát triển hơn thay vì các đô thị lớn. Trong quý II, Alibaba triển khai chiến dịch mua sắm tương tự như Black Friday có tên gọi lễ hội mua sắm giữa năm. Kéo dài 18 ngày, sự kiện này đã được thực hiện suốt mấy năm gần đây nhưng năm nay Alibaba đã đạt được doanh thu kỷ lục. Alibaba chủ yếu kiếm tiền bằng 2 cách: thu tiền quảng cáo từ các thương nhân trên Taobao hoặc thu hoa hồng và phí giao dịch trên Tmall. Nguồn: http://cafef.vn
9
9
3.
5.
Kinh tế Đức “hắt hơi”, cả châu Âu rúng động Mới đây, số liệu GDP chính thức quý II/2019 của Đức giảm 0,1%, đẩy lên mối lo ngại rằng quốc gia này sẽ lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế, đồng thời khiến tăng trưởng của khu vực đồng Euro (Eurozone) bị giảm tốc. Sự suy giảm này trái ngược với mức tăng trưởng 0,4% của quý I/2019 và Tổng cục thống kê Đức (FSO) cho biết nguyên nhân chính là do thương mại lẫn ngành xây dựng giảm tốc. Chính điều này đã khiến Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) tuyến bố sẽ tung ra các gói kích thích kinh tế, bao gồm cắt giảm lãi suất. Trong quý II/2019, toàn nền kinh tế Eurozone chỉ tăng trưởng 0,2%. Nguồn: http://cafef.vn
Vì sao Amazon quyết mở trụ sở lớn nhất tại Ấn Độ Ấn Độ là một trong những thị trường nước ngoài phát triển nhanh nhất của Amazon. Hiện Amazon đang nắm giữ 30% thị phần thương mại điện tử tại đây, có giá trị lên tới 16 tỷ USD. Dự kiến trong chưa đầy một thập kỷ, con số này sẽ tăng vọt 70 tỷ USD. Hơn nữa, việc mở rộng cơ sở kinh doanh sẽ giúp Amazon tăng cường sức cạnh tranh trước đối thủ dẫn đầu là Flipkart, vốn được chống lưng bởi tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới Walmart và có thể, tham vọng của Amazon còn lớn hơn thế. Ông Brad Stone, Chuyên gia công nghệ của Bloomberg cho rằng: "Ngoài phát triển nền tảng thương mại điện tử, Amazon còn có thể lấn sân sang mảng giao đồ ăn của Ola hay Uber eats. Họ đang ráo riết tìm cách đầu tư vào nhiều chuỗi cửa hàng truyền thống". Nguồn: https://vtv.vn
4.
Doanh nghiệp phá sản do thiếu lao động tăng nhanh tại Nhật Bản
6.
Số lượng doanh nghiệp của Nhật Bản bị phá sản đã liên tục giảm trong 10 năm qua nhờ chính sách nới lỏng vay vốn của chính phủ. Nhưng đi ngược lại với xu hướng đó, thì doanh nghiệp phá sản do thiếu lao động lại liên tục tăng, đáng báo động là các doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ, mà trung tâm là ngành điều dưỡng, chăm sóc người già. Chỉ trong vòng 7 tháng đầu năm 2019, đã có trên 220 doanh nghiệp phá sản vì thiếu lao động, tức là gần bằng 60% của năm 2018, năm ghi nhận kỷ lục số doanh nghiệp phá sản do thiếu lao động. Những doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các khu vực xa trung tâm chiếm tỉ lệ phá sản nhiều nhất do thiếu lao động. Nguyên nhân là do lao động trẻ người bản địa bỏ lên thành phố, trong khi các doanh nghiệp vùng quê lại khó khăn để tiếp cận lao động nước ngoài. Nguồn: https://vtv.vn
Hội nghị thượng đỉnh G7 đặt trọng tâm vào kinh tế Hội nghị thượng đỉnh của nhóm 7 quốc gia có nền công nghiệp phát triển nhất thế giới, nhóm G7, từ tối 24/8 sẽ bắt đầu cuộc họp thường niên tại thành phố biển Biaritz, miền Nam nước Pháp. Nội dung chính của hội nghị năm nay là tiếp tục nỗ lực chống rửa tiền bẩn và cắt đứt nguồn tiền tài trợ cho các hoạt động khủng bố; xác định những nguy cơ có thể xảy ra khi một số tập đoàn đa quốc gia sở hữu một lượng dữ liệu cá nhân quá lớn; những rủi ro của tiền ảo và nhất là cố gắng xác định một mức thuế doanh nghiệp tối thiểu ở quy mô toàn thế giới. Hội nghị G7 cấp bộ trưởng đã nhất trí được nguyên tắc, là một nước có quyền đánh thuế các công ty, từ nước này kiếm lợi trên thị trường nước khác. Hiện nay, có nhiều công ty kiểu như Amazon, Booking, Uber… từ nước này môi giới bên mua bên bán ở các nước khác, rồi thu tiền hoa hồng mà không nộp thuế. Nguồn: https://vtv.vn
10
10
7.
Nga triển khai kế hoạch phát hành trái phiếu Nhân dân tệ
Nga sẽ tích cực xem xét và triển khai kế hoạch phát hành trái phiếu bằng Nhân dân tệ tại sàn giao dịch Moscow. Tuyên bố được đưa ra tại Đối thoại Bộ trưởng Tài chính Nga - Trung lần thứ 8, diễn ra tại Thủ đô Moscow. Tại cuộc đối thoại với người đồng cấp Trung Quốc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nga cho biết, Nga sẽ không dừng lại kế hoạch phát hành trái phiếu bằng Nhân dân tệ mà sẽ tích cực xem xét để sớm thực hiện. Cả Nga và Trung Quốc cũng đang nỗ lực đưa ra các biện pháp cần thiết để có thể sử dụng đồng Ruble Nga và Nhân dân tệ trong thanh toán hàng hóa dịch vụ và đầu tư trực tiếp giữa hai nước. Điều này sẽ giúp Nga và Trung Quốc tăng cường trao đổi thương mại và giảm phụ thuộc vào đồng USD. Nguồn: https://vtv.vn
8.
Kinh tế Australia tăng trưởng chậm nhất kể từ năm 2009 Số liệu GDP quý II vừa công bố cho thấy, nền kinh tế nước này chỉ tăng trưởng 0,5%. Chi tiêu tiêu dùng và xuất khẩu giảm do lo ngại những tác động của chiến tranh thương mại được xem là nguyên nhân chính kéo GDP quý II thụt lùi. Điểm sáng trong quý này phải kể đến là chi tiêu chính phủ, chủ yếu thông qua một lượng lớn tiền mặt đổ vào các dịch vụ chăm sóc y tế, người khuyết tật và người già. Trước đó, Ngân hàng Trung ương Australia quyết định giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức thấp kỷ lục 1% sau khi liên tiếp có động thái điều chỉnh giảm lãi suất nhằm thúc đẩy kinh tế. Nguồn: https://vtv.vn
Tổng hợp: Hoài Thương, Phan Quỳnh 11
11
2
LĂNG KÍNH KHOA HOC
12
Lao động không trình độ trong thời đại 4.0 Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã đi được nửa chặng đường và Việt Nam là một trong những nước chịu tác động rất lớn. Nhu cầu sử dụng lao động có trình độ ngày càng tăng cao, vậy đâu là giải pháp cho Việt Nam trong khi lao động không trình độ lại chiếm phần lớn trong tổng số lao động ở Việt Nam? Các trường nghề mọc lên khắp nơi, nhu cầu học tập cao nhưng vẫn không có học sinh theo học để phải bỏ hoang. Nhà nước đã có những chính sách khuyến khích học tập, các khóa tập huấn, các hội thảo hướng dẫn cho người lao động thích nghi với thời đại, tạo công ăn việc làm ổn định hơn. Tình hình, nhu cầu lao động tại Việt Nam “máy móc dần thay thế con người” Theo tổng cũ thống kê, lực lượng lao động trong độ tuổi lao động của cả nước hiện nay ước tính là 48.8 triệu người, lực lượng lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị là 23.3 triệu người và nông thôn là 26.5 triệu người. Lao động đã có việc làm từ trình độ sơ cấp nghề trở lên ước tính là 12.1 triệu người, chiếm 22.2% lao động có việc làm trên cả nước. Theo những số liệu trên, Việt Nam là một nước có cơ cấu dân số trẻ, tỷ lệ người trong độ tuổi lao động cao nhưng lực lực lao động có trình độ chiếm tỉ lệ rất thấp. Đất nước đang bước sang giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa, nhu cầu về lao động đang có xu hướng dịch chuyển từ nông lâm ngư nghiệp sang công nghiệp dịch vụ. Nhu cầu về lao động có trình độ ngày càng tăng cao, lao động giản đơn sẽ ngày càng ít đi thay vào đó là máy móc làm việc. Vậy nên theo xu hướng phát triển của kinh tế, lao động không có trình độ nếu không chịu thay đổi, tìm cho mình hướng đi sẽ không có cơ hội tìm được việc làm. 13
quá cao; những người già hơn không thích hợp với những sự thay đổi quá lớn trong cuộc sống thì có thể lựa chọn học thêm các ngành nghề thủ Tham gia học nghề là cách tốt nhất để công vì những nghề này không yêu cầu quá lớn nâng cao trình độ lao động, đầu vào của các khóa về kiến thức, kỹ thuật và không giới hạn độ tuổi học nghề cũng không quá cao, chỉ cần người học tham gia. đã tốt nghiệp THPT,THCS, đôi khi là không cần bằng cấp, thời gian học kéo dài từ 1.5-3 năm tùy vào nghề nghiệp người lao động lựa chọn, nhưng thường các khóa học nghề phù hợp với những người trẻ; những người chưa có gia đình do việc tự do giờ giấc và chưa đặt nặng vấn đề kinh tế. Với những người lớn tuổi hơn thì sẽ khó khăn hơn trong việc sắp xếp thời gian và tài chính, họ có thể lựa chọn các khóa đào tạo, dạy nghề ngắn hạn và học những nghề không yêu cầu kỹ thuật Hướng đi mà lao động không trình độ có thể lựa chọn hiện nay
Chính phủ nên làm gì để giải quyết vấn đề trên Quan tâm đến việc định hướng cho người lao động tìm ra công việc phù hợp với năng lực của mình qua các buổi hội thảo, tập huấn hay thông tin đến các cơ quan tổ chức, các công ty sử dụng lao động không có trình độ hướng dẫn họ tham gia các khóa học nâng cao tay nghề hay chọn nghề phù hợp với nhu cầu bản thân và xã hội đang cần. Chú trọng phân bổ việc xây dựng, mở các trường nghề ở địa phương, những nơi thuận tiện cho nhu cầu học tập của người lao động. Chú trọng vào đào tạo thực hành kiến thức cho người lao động thay vì những lý thuyết trên giấy và bằng cấp. Hiện nay, số lượng trường nghề ở Việt nam khá lớn nhưng học sinh theo học thì ngày càng ít đi trong khi nếu biết cách khai thác, khuyến khích thì nhu cầu học của lao động không có trình độ là rất lớn. Vậy bài toán đặt ra với các cơ quan chức năng là làm sao để lao động nhận ra sự quan trọng của trình độ, năng lực trong công việc; giúp họ có nhu cầu học tập phát triển năng lực và phân bổ việc dạy các ngành nghề trong các trường một cách phù hợp, có chất lượng để người lao động khi tốt nghiệp có thể đáp ứng nhu cầu của người tuyển dụng. Tất cả các giải pháp đều sẽ không thật sự có hiệu quả khi người lao động không tự nhận ra những nguy cơ cho công việc của mình trong tương lai và lười biếng không chịu thay đổi bản thân để phù hợp với sự phát triển kinh tế, sự chuyển biến của nhu cầu lao động. Người viết: Cẩm Tú
14
MẠNG XÃ HỘI - SÂN CHƠI ONLINE HÁI RA TIỀN Luôn có một “xã hội ảo” tồn tại song song với thế giới thực và sự lan truyền, “lây nhiễm” của mạng xã hội đang khiến cho bất kỳ cá nhân nào, đặc biệt là những người trẻ - đối tượng nhạy bén về công nghệ muốn biến ước mơ thành hiện thực. Nhờ vậy sự phát triển của các ngành nghề liên quan trực tiếp đến thế giới này cũng ngày càng mạnh mẽ.
Nếu còn loay hoay suy nghĩ về câu hỏi “Làm gì bây giờ?”, chúng ta nên dành chút thời gian tìm hiểu về thị trường việc làm sôi động hiện nay: Content marketing, hiểu đơn giản là tiếp thị nội dung, nghe thì mới nhưng thực tế nó đã bắt đầu xuất hiện vào năm 1732, khi một người đàn ông tên là Benjamin Franklin lần đầu xuất bản tờ báo hàng năm Poor Richard’s Almanack với mục đích thúc đẩy công việc kinh doanh in ấn của mình. Tuy nhiên đến khi Internet phát triển mạnh mẽ thì
Content marketing mới được biết đến rộng rãi và trở thành một công việc thu hút. Hiện nay, về cơ bản, Content marketing được hiểu là việc tạo và chia sẻ các nội dung, chủ đề có giá trị tới cộng đồng nhằm thu hút sự chú ý và quan tâm của mọi người về một lĩnh vực cụ thể nào đó. Nội dung công việc này khá đa dạng, xoay quanh việc viết bài liên quan đến một chủ đề nhất định, đăng lên website, trang mạng xã hội của một tổ chức, công ty hoặc hỗ trợ xây dựng và sáng tạo ý 15
tưởng cho phòng Marketing. Suy cho cùng một người viết content giỏi phải gây được sự chú ý cho sản phẩm hoặc sự kiện mà mình muốn quảng bá. Điện máy xanh là một ví dụ điển hình cho một content thành công, tạo nên “hiệu ứng lan truyền” trong đại bộ phận người tiêu dùng. Chắc hẳn không ai là không biết đến lời bài hát quảng cáo: “Bạn muốn mua ti - vi, đến điện máy xanh, bạn muốn mua tủ lạnh, đến điện máy xanh…”
Điện máy xanh thực sự đã tạo nên một quảng cáo khác thường nếu không nói là bất thường và kỳ quặc nhưng chính điều đó lại tạo nên một dấu ấn độc đáo, một trào lưu mới thu hút sự chú ý của đông đảo người tiêu dùng.
Hay như MV “Ngọt ngào hương vị tình đầu” nằm trong chiến dịch quảng cáo sản phẩm trà sữa ít đường Happy milk tea cách đây ít ngày, với giai điệu nhẹ nhàng, êm ái đem đến cho người nghe những giây phút thư giãn đã đánh dấu thành công bước đầu trong lần ra mắt sản phẩm mới này của Vinamilk… Để cho ra đời những content độc, lạ, hấp dẫn không hề dễ dàng, nó đòi hỏi người thiết kế không chỉ có khả năng viết lách, các kiến thức về lý thuyết và thực tiễn marketing mà còn cần có óc quan sát, sự nhạy bén, khả năng nắm bắt xu thế của thị trường cũng như sự sáng tạo không giới hạn. Đây sẽ là một công việc hấp dẫn đối với những ai đam mê viết và có óc sáng tạo. Sales online - xu thế tất yếu trong thời đại hiện nay. Họ là những người tiếp thị sản phẩm qua màn hình máy tính, không cần có mặt thường xuyên ở văn phòng, điều mà họ cần chính là một chiếc máy tính có khả năng kết nối với internet cùng kỹ năng giao tiếp tốt, am hiểu sản phẩm mình muốn giới thiệu. Hình thức này được sử dụng lần đầu tiên trên thế giới vào năm 1991 khi Internet bắt đầu cho phép giao dịch, quảng cáo. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và hàng loạt các dịch vụ như quảng cáo online, thanh toán trực tuyến đã giúp quá trình Sales online diễn ra ngày càng thuận
tiện và nhanh chóng. Nếu marketing online đưa sản phẩm đến gần hơn với những khách hàng tiềm năng thì sale online biến họ thành những nhà tiêu dùng thông thái, trực tiếp sử dụng sản phẩm. Những đơn hàng được thực hiện trong thời gian 16
ngắn, giao dịch, trao đổi thuận tiện giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí, thời gian. Đừng nghĩ rằng làm sale là xấu, nó chỉ xấu khi người ta biến nó thành công cụ để thực hiện những mục đích xấu.
Thiết kế đồ họa cũng là một ngành nghề thu hút những bạn trẻ có niềm đam mê với thế giới tranh ảnh, màu sắc. Công việc chính là thiết kế hình ảnh, background, catalogue, company profile cho công ty theo chủ đề mà khách hàng yêu cầu, biết dựng những video ngắn đơn giản và thực hiện những mẫu thiết kế bắt kịp xu hướng trên mạng xã hội. Đây là một nghề nghiệp đòi hỏi khiếu thẩm mỹ cao, tư duy sáng tạo bên cạnh việc biết dùng và am hiểu những phần mềm thiết kế đồ họa: AL, PS, Corel Draw,…Nó thực sự đáng để thử sức!
Vlogger - một lĩnh vực hấp dẫn - là viết tắt của hai từ vlog và blogger, đây là từ chỉ những người chuyên tạo dựng nội dung trên nền tảng video. Họ có thể trình bày về bất cứ thứ gì, chuyện gì mà mình thích, miễn là nó tạo nên hứng thú cho người xem. Tại Việt Nam, JVermind hay Huy Me là những Vlogger thời đầu tạo nên dấu ấn trong lòng giới trẻ. Bằng việc làm những video kể về các câu chuyện nhỏ xung quanh cuộc sống của mình, từ chuyện đi học, gia đình, bạn bè hay chuyện yêu đương, những anh chàng này đã tạo nên các kênh youtube với đông đảo lượt người theo dõi. Hay một hướng đi khác của ChangMakeup, cô lấp đầy kênh youtube của mình bằng các video swatch son, dụng cụ trang điểm,…có khả năng thu hút sự chú ý của bất kì cô gái nào. Không phải ngẫu nhiên mà họ được mọi người chú ý đến, không đơn thuần là nói những gì mình thích, mình biết, vlogger phải là những người nhạy bén, có khả năng dẫn dắt và định hình xu hướng trong công chúng. 17
Sức hấp dẫn - điểm nhấn của sự lựa chọn Điểm chung giữa chúng chính là tính tự do, tự chủ về mặt thời gian, địa điểm. Các công việc nêu trên không yêu cầu bạn phải có mặt đúng giờ tại văn phòng với tác phong chỉnh tề: áo trắng, quần tây, đôi khi, chỉ với một chiếc laptop, tại một quán cà phê, bạn có thể thoải mái xây dựng nội dung, thiết kế các trang web mới với một ý tưởng ngẫu hứng. Như một công việc partime, bạn hoàn toàn có thể làm việc tại nhà vào buổi tối thay vì đến văn phòng, miễn là đáp ứng đủ các yêu cầu của khách hàng. Tiếp đến là những trải nghiệm mà nó đem lại. Bạn có thể thỏa sức sáng tạo, bộc lộ cá tính riêng của mình để tạo nên dấu ấn mới lạ, thu hút sự chú ý từ mọi người. Bạn có thể lang thang trên những dãy phố, làm những điều mới lạ, cốt để có những cảm xúc và chia sẻ kinh nghiệm đến với mọi người. Đa số các công việc này đều không đòi hỏi bằng cấp chuyên môn. Bạn hoàn toàn có thể bắt đầu công việc thiết kế Content marketing hay Copywriter nếu có khả năng viết lách, trí tưởng tượng phong phú, bởi các kỹ năng cần thiết của công việc này hoàn toàn có thể tích lũy sau thời gian dài trải nghiệm. Cuối cùng, nếu làm việc tích cực, chăm chỉ, các công việc này còn đem đến cho bạn một khoản thu nhập không tưởng và có nhiều cơ hội việc làm hơn ở hiện tại cũng như trong tương lai. Như một nghề tay trái, nó sẽ là một điểm cộng giúp mọi người tỏa sáng trong mắt nhà tuyển dụng. Khó khăn riêng… Phải am hiểu về công nghệ! Chính vì không đòi hỏi kinh nghiệm hay bằng cấp nên những content marketing, copy writer,… đều sẽ gặp khó khăn khi bắt đầu công việc. Đó là khi bạn nhận ra, khả năng viết lách và sáng tạo không phải là tất cả, phải biết nắm chắc những kiến thức nền tảng, bố cục của một bài content, cách nắm bắt xu hướng hiện thời,…Trong lĩnh vực thiết kế đồ họa, nếu như không có kiến thức về công nghệ thông tin, không biết sử dụng các phần mềm thiết kế, công việc này sẽ vô cùng vất vả với một nhà thiết kế trẻ. Bí ý tưởng – đây chính là giai đoạn đen tối nhất đối với những người làm các công việc sáng tạo trên mạng xã hội bởi bản chất của tất cả công 18
việc này chính là đi tìm kiếm sự độc đáo và mới lạ. Ngay lúc này chính là thòi điểm bộ não cần nghỉ ngơi, hãy đi đến một nơi nào đó để giải tỏa stress và bắt đầu trở lại công việc với nụ cười. Áp lực cao! Với một saler, chỉ tiêu sẽ được đặt ra cụ thể và thường doanh thu mà họ phải đạt được khá cao. Với một vlogger thì áp lực từ các người hâm mộ, từ cộng đồng mạng rất lớn. Họ luôn phải chuẩn bị tinh thần để đối mặt với những lời bình luận cả tiêu cực lẫn tích cực từ mạng xã hội. Nhưng hoàn toàn có thể biến áp lực thành động lực để hoàn thiện bản thân khiến nó trở thành điểm mạnh của mình. Lương! Chính vì làm việc trong môi trường tự do, không đều đặn, nên doanh thu cũng không ổn định, nó phụ thuộc vào chất lượng, số lượng của các bài viết, các thiết kế hay số lượng view, lượt like,…trên mạng xã hội. Nhưng đó chưa phải là tất cả, điều quan trọng là mọi người tích lũy được những kinh nghiệm, có được những trải nghiệm đáng quý để thực hiện những giấc mơ lớn hơn, sống có ích cho xã hội, trở thành những con người văn minh. Tạm kết: “Ngồi hàng giờ lướt facebook, instagram, nó phục vụ gì cho tương lai của chúng ta?”, câu trả lời là có nếu nó đang là công cụ tìm kiếm các cơ hội việc làm, đầu tư kinh doanh, phát triển tư duy cá nhân. Như Jackma đã từng chia sẻ “Nếu bạn muốn phát triển, hãy nhìn vào thời cơ” và nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Người viết: Thảo Linh
NGHÌN LẺ MỘT CÁCH KIẾM TIỀN THỜI KỲ 4.0_ FREELENCER LÀ MỘT TRONG NHỮNG CÁCH PHỔ BIẾN NHẤT HIỆN GIỜ
Chúng ta đang có mặt trong cuộc cách mạng công nghệ thay đổi cách sống, làm việc và tác động nhau. Xét trên quy mô, phạm vi và sự phức tạp, sự biến đổi sẽ không giống như bất cứ điều gì ta đã trải qua trước đây. Chúng ta chưa biết nó sẽ diễn ra như thế nào, nhưng có một điều rõ ràng: cách đối phó với cuộc cách mạng phải mang tính tích hợp và toàn diện, có sự tham gia của tất cả các bên liên quan từ chính thể toàn cầu, đến khu vực công và tư nhân đến học viện và xã hội dân sự. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Lần thứ hai sử dụng năng lượng điện để tạo ra sản xuất hàng loạt. Lần thứ ba sử dụng công nghệ điện tử và thông tin để tự động hóa sản xuất. Giờ đây, một cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang được xây dựng trên nền tảng cuộc cách mạng công nghiệp thứ 3, cuộc cách mạng kỹ thuật số đã xảy ra từ giữa thế kỷ trước. Nó được đặc trưng bởi sự hợp nhất của các công nghệ đang xóa nhòa ranh giới giữa các lĩnh vực vật lý, kỹ thuật số và sinh học. Hàng tỷ người được kết nối bằng thiết bị di động, với sức mạnh xử lý chưa từng có, khả năng lưu trữ và truy cập vào kiến thức là không giới hạn. Và những khả năng này sẽ được nhân lên nhờ những đột phá công nghệ mới nổi trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, robot, Internet vạn vật, xe tự trị, in 3-D, công nghệ nano, công nghệ sinh học, khoa học vật liệu, lưu trữ năng lượng và điện toán lượng tử. Đã có trí tuệ nhân tạo có ở quanh ta, từ xe hơi tự lái và thiết bị bay không người lái đến trợ lý ảo và phần mềm dịch hoặc đầu tư. Những tiến bộ ấn tượng đã được thực hiện trong AI trong những năm gần đây, được thúc đẩy bởi sự gia tăng theo cấp số nhân của sức mạnh tính toán và bởi lượng dữ liệu khổng lồ, từ phần mềm được sử dụng để khám phá các loại thuốc mới đến thuật toán được sử dụng để dự đoán lợi thế văn hóa của chúng ta. Có thể thấy, công nghiệp máy móc đang dần thay thế chỗ đứng của còn người trong nhiều lĩnh vực đặc biệt trong kinh doanh, sản xuất lao động. VÌ thế hiện nay, con người đang nghĩ ra hàng nghìn lẻ một cách để kiếm tiến thời đại 4.0, thay vì bị công nghệ thay thế thì người lao động đang dung công nghệ như một vũ khí mới để kiếm tiền trong thời đại 4.0. Freelancer content, blogger, vlogger,… là cách kiếm tiền thời đại 4.0 Freelancer là những người làm việc tự do, độc lập không chịu sự quản lý của đơn vị nào. Khái niệm này lần đầu xuất hiện vào năm 1819 trong tiểu thuyết của văn hào người Scotland. Bản chất của freelancer là là người được trả tiền để thực hiện các nhiệm vụ cho các chủ dự án/khách hàng, những người sử dụng lao động tạm thời trong một khoảng thời gian nhất định. Nói nôm na, họ là những người bán các dịch vụ của mình cho người trả giá cao nhất và có thể làm việc cho nhiều người thuê cùng lúc. Có 2 kiểu freelancer: bán thời gian hoặc toàn thời gian. Không giống như làm nhân viên, freelancer được phép làm việc cho nhiều người sử dụng lao động cùng lúc và thực hiện các nhiệm vụ theo cách riêng của họ, miễn là công việc được tiến triển theo những đặc tả của khách hàng. Ngoài ra cũng có những freelancer làm việc cho một khách hàng trong thời gian dài. Họ có thể được nhận những quyền lợi đặc biệt từ khách hàng của họ hoặc không. Nghề freelance đích thị là công việc trong mơ của những bạn trẻ yêu thích sự tự do, sáng tạo, đam mê khám phá bản thân và bứt phá mọi giới hạn, khuôn khổ. Các lĩnh vực có nhu cầu nguồn nhân lực freelancer cao bao gồm dịch thuật, viết lách, 19
thiết kế đồ họa, IT, lập trình, thiết kế website, sản xuất phim và video… Chỉ kể đến đây thôi, chúng ta cũng có thể thấy được tiềm năng dẫn đầu xu hướng việc làm của nghề freelancer. Vì sao nhiều người chọn freelancer? Hình thức nghề nghiệp freelancer đã tồn tại rất lâu trong xã hội với những tên gọi khác nhau như nhân viên dự án, tư vấn chuyên môn, dịch vụ thuê ngoài... Tuy nhiên, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã khiến freelancer trở thành một lựa chọn nghề nghiệp nghiêm túc vì nhu cầu đời sống, mô hình kinh doanh, kỹ thuật công nghệ thay đổi. Freelancer trở thành một xu hướng khi nhu cầu nhân lực tự do tăng cao và doanh nghiệp muốn linh hoạt trong vvieecj tuyển dụng, thuê mướn. Điều này khắc phục được nhược điểm phải trả khaonr chi phí cố định cho nhân lực theo các quản trị truyền thống. Quan trọng hơn, sử dụng freelancer giúp doanh nghiệp có thể đo lường hiệu quả công việc và chi trả tốt hơn so với nhân viên truyền thống. Từ việc chủ động được nhân sự và khối lượng công việc, doanh nghiệp được tự do quy hoạch nguồn nhân lực theo chu kỳ mà không bị gò bó vào các quy định của luật pháp. Freelancer đem lại một công việc có thu nhập đảm bảo mà linh động trong việc sắp xếp thời gian và địa điểm làm việc. Chính nó sẽ đem lại lợi thế cho các bạn trẻ có thể làm việc ngay khi ngồi trong ghế nhà trường. Các công việc freelancer giúp các bạn có được kết quả chứng thực từ cộng đồng doanh nghiệp. Mô hình này có tính chất đào tạo và tuyển dụng không bằng cấp. Thay vì trước đây chỉ ngồi một chỗ làm đi làm lại những công việc có quy trình, thời đại 4.0 cho phép thay thế những công việc đó bằng robot, AI,… Nguồn nhân lực bị thay thế đó có thể bán chất xám cho người khác bằng công việc freelancer. Họ có thể làm những việc khác mà máy móc chưa thể làm được như tư vấn khởi nghiệp, phát triển phần mềm, “bán cảm xúc”( vlogger,…)…. Thu nhập tốt, trải nghiệm nghề nghiệp đa dạng Freelancer có thể chia làm ba dạng. Dạng thứ nhất là các công việc mang tính thực thi và triển khai (ví dụ như marketing online, copywriter - viết nội dung). Dạng thứ hai là các công việc đòi hỏi tính chuyên môn cao trong một ngành 20
hẹp (ví dụ như tư vấn khởi nghiệp, phát triển phần mềm). Dạng thứ ba là sự kết hợp của hai loại hình công việc trên. Một số nghề freelancer phổ biến ở thị trường Việt Nam hiện nay có thể kể đến như nghề viết bài - blogger freelancer, editor freelancer - biên tập nội dung, marketing freelancer - nghề tiếp thị và PR, dịch thuật, trợ lý, dạy kèm, thiết kế và các công việc liên quan đến hoạt động mỹ thuật… Những nghiên cứu thị trường freelancer Việt Nam chỉ ra rằng trừ các hoạt động liên quan đến thiết kế và mỹ thuật đem lại cho đội ngũ freelancer thu nhập từ trên 10 triệu đến 20 triệu đồng/tháng thì đa số công việc còn lại chỉ mang đến cho họ mức thù lao chạm ngưỡng năng suất lao động là 5 - 6 triệu đồng/tháng. Vì vậy, đội ngũ freelancer thường có xu hướng làm từ 2 - 3 job (gói công việc), nhất là những công việc có sẵn quy trình, chỉ cần thực hiện theo một số bài bản đơn giản. Tuy nhiên, freelancer rất dễ bị đào thải nếu không có sự đổi mới, sáng tạo trong công việc. Đây không phải nghề dành cho những người chỉ có năng lực cơ bản. Muốn trụ được trong công việc này bạn phải có chuyên môn và khả năng kết nối, sáng tạo. Ví dụ như một youtuber, công việc chính của bạn là làm sao để thu hút người xem khi đến với channel của ban. Nếu bạn review về một sản phẩm mà chỉ ở mức giới thiệu chứ chưa có độ sâu thì họ sẵn sàng chuyển sang một kênh khác để trải nghiệm. Bên cạnh đó, bạn cần đổi mới nội dung để có thể cuốn hút người xem. Nói cách khác làm youtuber không khác gì việc bản phải set up một chương trình. Vì thế, nếu bạn không có đủ chuyên môn về sản phẩm, lĩnh vực cũng như sự sáng tạo trong đó thì bạn sẽ khó phát triển được trong ngành này. Hay một ví dụ khác như những công việc freelancer liên quan đến truyền thông không chỉ cần bạn biết viết lách mà còn đòi hỏi bạn phải có hiểu biết về bản chất của ngành, các thủ thuật ngôn ngữ, sự vận động của thông tin… Vì thế, một trong những trục trặc nghề nghiệp mà người theo đuổi nghề freelancer phải tính tới là họ có một quỹ thời gian khổng lồ và không bị hạn chế bởi bất kỳ quy định nào. Điều này sẽ dễ dẫn đến việc phân bổ thời gian cho các dự án không hợp lý. Việc chạy chỉ tiêu, chạy deadline liên tục làm nảy sinh sự cẩu thả và gây ra thiệt hại cho khách hàng.
Làm nghề freelancer ẩn chứa những rủi ro gì? Làm nghề freelancer có những sự khác biệt “độc nhất vô nhị” không thể tìm thấy ở bất cứ ngành nghề nào: Được tự do làm việc bất kỳ đâu, không “ dưới trướng “ ai, có cơ hội phát triển bản thân, gia tăng thu nhập đáng kể. Tuy không co khái niệm “ lương cứng” nhưng thu nhập của bạn sẽ tỷ lệ thuận với công sức bạn bỏ ra. Tuy nhiên bất kỳ công việc nào cũng có những rủi ro cần chũng ta phải “cân, đo, đong, đếm” một cách kỹ càng và freelancer không phải là ngoại lệ. Nhanh chóng trở thành một xu hướng việc làm tiềm năng, nghề freelancer đồng thời mang đến nhiều điểm trừ và thách thức lớn. Như đề cập ở trên, thu nhập nghề này sẽ lên xuống thất thường phụ thuộc vào số lượng sản phẩm bạn sáng tạo nên và sự năng suất của bản thân. Do đó, thu nhập không ổn định là điều dễ hiểu. Tỉ lệ cạnh tranh ngành này vô cùng cao. Tuy chưa quá phổ biến nhưng Đối với các bạn “chân ướt chân ráo” bước vào công việc này, nếu không có kỹ năng nổi trội và chỉ làm những việc tương đối dễ, bạn sẽ phải đối mặt với tỉ lệ cạnh tranh vô cùng cao. Do đó, không ngừng phát triển bản thân là phương châm tối thượng của các freelancer.Đặc biệt trong thời đại công nghệ 4.0, sự đổi mới là cần thiết. Nếu bạn đủ thông minh để có thể sử dụng công nghệ thông tin vào nghề này, cập nhật những thông tin kịp thời thì đó có thể là lợi thế của bạn. Chính vì được tự sắp xếp thời gian làm việc, đôi khi
bạn sẽ khó cân đối lượng công việc với deadline “giao hàng”. Bên cạnh đó, thức khuya làm việc và áp lực cao cũng là những nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khỏe của freelancer. Hãy nhìn những streamer,… họ thường hoạt động chủ yếu về đêm do đặc điểm khác hàng của ho, đặc biệt về lĩnh vực game. Khách hàng chỉ có thể thoi dõi streamer của bạn lúc tối đêm khi họ đã hoàn thành xong công việc của một ngày. Một trong những rủi ro mà nhiều freelancer gặp phải đó là gặp sự phản đối của bố mẹ. khái niệm này có khá mới, ngay đến một số bộ phận giới trẻ cũng chưa chắc hiểu “ freelancer” là gì. Vì thế, Không phải ai làm nghề freelancer cũng được bố mẹ thông cảm, nhiều bậc phụ huynh không có khái niệm chính xác về freelancer là gì. Do đó, nhiều bạn freelancer bị xem là vô công rồi nghề, suốt ngày lông bông, ru rú trong phòng... Tuy nhiên, bất chấp những rủi ro đó, freelancer hiện nay cũng ghi nhận được những con số vô cùng tích cực từ số người tham gia đến thu nhập mà họ đạt được.
Những con số Trong năm năm qua, mặc dù thị trường lao động thắt chặt cung cấp cho họ nhiều công việc toàn thời gian hơn, người Mỹ ngày càng có xu hướng chọn làm tự do. Từ năm 2014 đến 2018, có thêm 3,7 triệu người bắt đầu làm việc tự do. Theo kết quả của FIA, hiện có 56,7 triệu người làm việc tự do ở Mỹ. Và năm nay, 61% người làm việc tự do cho biết họ đã chọn làm việc theo cách này so với làm việc trong công việc của nhân viên nhiều hơn bởi sự cần thiết, tăng tám phần trăm kể từ năm 2014.
21
Cơ hội nào cho Freelancer Việt Nam? Ngày càng có nhiều doanh nghiệp thích thuê freelancer để thực hiện các công việc cho họ bởi vì điều này giúp tiết kiệm chi phí, đồng thời không cần phải cam kết lâu dài với freelancer. Về phía freelancer, họ sẽ đáp ứng nhu cầu thuê tạm thời của chủ dự án, và luôn tìm kiếm các cơ hội việc làm freelance khác để duy trì nguồn thu nhập. Theo một thống kê của vLance.vn.,hiện có gần 80.000 freelancer đang hoạt động trên website này với nhiều kỹ năng và kinh nghiệm chuyên môn khác nhau. Trong số đó, khoảng 38.000 freelancer làm công việc liên quan tới IT và lập trình, gần 17.000 freelancer liên quan tới thiết kế, đồ họa và khoảng 11.000 freelancer viết lách, dịch thuật. Ngoài ra, cũng trên website này cũng có gần 6,000 công việc, dự án freelancer được đăng với quy mô và tính chất khác nhau, có giá trị hơn 30 tỷ đồng. Có thể nói, đây là nguồn công việc rất tiềm năng với lao động Việt Nam, giúp họ vừa tận dụng được thời gian, sử dụng chuyên môn phù hợp để tìm việc làm thêm và kiếm thêm thu nhập cho chính mình. Người viết: Phan Quỳnh 22
23
3
24
How The Gig Economy Is Reshaping Careers For The Next Generation Nền kinh tế tự do đang định hình lại nghề nghiệp cho thế hệ mới như thế nào
Since the term “gig economy” was popularized around the height of the 2008-2009 financial crisis, taskbased labour has evolved and has become a significant factor in the overall economy. The concept of creating an income from short-term tasks has been around for a long time. The gig economy is very broad, and encompasses workers who are full-time independent contractors (consultants, for example) to people who moonlight by driving for Uber or Lyft several hours a week. In some cases the worker is a small business owner, and in others they’re freelancers who are paid to complete discrete projects for larger organizations. Musicians, photographers, writers, truck drivers and tradespeople have traditionally been gig workers. (In fact, the term “gig” arguably came from the music industry. “[O]riginally in the argot of jazz musicians, attested from 1915 but said to have been in use c. 1905; of uncertain origin.”)
Kể từ khi thuật ngữ “Kinh tế việc làm tự do” trở nên phổ biến khi cuộc khủng hoảng tài chính năm 20082009 lên đến đỉnh điểm, làm việc theo yêu cầu đã phát triển và trở thành một nhân tố quan trọng trong toàn bộ nền kinh tế. Khái niệm tạo thu nhập từ các nhiệm vụ ngắn hạn đã tồn tại từ lâu. Nền kinh tế tự do mang nghĩa rất rộng, và nó bao gồm cả những người làm dịch vụ trung gian độc lập toàn thời gian (ví dụ như chuyên gia tư vấn) tới những người làm việc ngoài giờ bằng cách lái xe cho Uber hoặc Lift vài giờ một tuần. Trong một số trường hợp, công nhân là một chủ doanh nghiệp nhỏ, và trong những trường hợp khác, họ là những người làm việc tự do được trả tiền để hoàn thành các dự án riêng biệt cho các tổ chức lớn hơn. Nhạc sĩ, nhiếp ảnh gia, nhà văn, tài xế xe tải và thương nhân được coi là người làm việc tự do truyền thống. (Thực tế, thuật ngữ “gig”- “tự do” có thể được cho là xuất phát từ ngành công nghiệp âm nhạc. “Bắt nguồn từ cuộc tranh luận của các nhạc sĩ Jazz, được chứng thực từ năm 1915 nhưng được cho là đã sử dụng năm 1905; có nguồn gốc không chắc chắn.”)
25
Sir, I have your box of consumer validation you ordered. An excellent choice, I might add. Credit: Getty Thưa ông, tôi có hộp sản phẩm mẫu mà ông đã đặt. Lựa chọn tuyệt vời đấy ông, chắc chắn là thế.
The gig economy suddenly became much more than a curiosity during the aforementioned financial crisis. With swaths of the population facing unemployment or underemployment, many workers picked up temporary engagements wherever they could. These gigs had to be flexible. Some workers were able to hold down a full-time or part-time job but needed to shore up their income. Others cobbled together an income by working a few gigs at once. Being able to choose working hours was paramount. This drew many to Uber and Lyft and other ride-hailing services. Nền kinh tế tự do đột nhiên trở nên phần nhiều là một sự tò mò trong cuộc khủng hoảng tài chính nói trên. Với những người dân đang phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm, nhiều người đã chọn cam kết tạm thời bất cứ nơi nào họ có thể. Những việc làm tự do như vậy cần phải linh hoạt. Một số công nhân có thể duy trì một công việc toàn thời gian hoặc bán thời gian để tăng thu nhập của họ. Những người khác đã cùng nhau tạo thu nhập bằng cách thực hiện một vài công việc tự do cùng một lúc. Chủ động về thời gian làm việc là rất quan trọng. Điều này đã thu hút rất nhiều người đến Uber và Lyft và các dịch vụ lái xe khác. A decade later we are seeing more gig workers than ever. According to the CEO of Intuit, Brad Smith: “The gig economy [in the U.S.]…is now estimated to be about 34% of the workforce and expected to be 43% by the year 2020.” That was in 2017. For a more concrete picture, Harvard Business Review reported that 150 million workers in North American and Western Europe are engaged as independent contractors. Một thập kỷ sau chúng ta đang chứng kiến rất nhiều người làm việc tự do hơn bao giờ hết. Dựa theo Giám
26
đốc điều hành của Intuit, Brad Smith: Nền kinh tế tự do [ở Mỹ]…Hiện tại khoảng 34% lực lượng lao động và dự kiến là 43% tính đến năm 2020.” Đó là vào năm 2017. Trong một viễn cảnh cụ thể hơn, Harvard Business Review báo cáo rằng 150 triệu công nhân ở Bắc Mỹ và Tây Âu đang tham gia với tư cách là các bên trung gian độc lập. Gigs run the entire spectrum of pay scales, from senior executive types who travel to major cities to ply their trade to the workers who make a little extra income by picking up ride-hailing fares in his or her community. The two major segments appear to be knowledge-based gigs (such as independent management consultants or machine learning data scientists) to service-based ones (such as tradespeople and delivery drivers). A sizeable portion of the economy is driven by technology, software platforms that enable the sharing economy (a la Uber, Bird, AirBnB and the like). Các việc làm tự do phân bố ở mọi thang lương, từ mẫu người điều hành cao cấp di chuyển đến các thành phố lớn để tiến hành các giao dịch thương mại cho tới những người lao động kiếm thêm chút thu nhập bằng cách cung cấp dịch vụ lái xe cho cộng đồng của họ. Hai phân khúc chính có thể coi là thuộc việc làm tự do bao gồm dựa trên tri thức (như chuyên gia tư vấn quản lý độc lập hoặc nhà khoa học dữ liệu máy học) tới việc làm theo dạng dịch vụ (như giao dịch viên và tài xế giao hàng). Một phần lớn sự phát triển nền kinh tế được thúc đẩy bởi công nghệ, nền tảng phần mềm cho phép nền kinh tế kết nối và chia sẻ (như Uber, Bird, AirBnB và tương tự).
Sometimes gigs like a personal laundry service can form the basis of a very profitable enterprise. Credit: Getty Đôi khi việc làm tự do giống như dịch vụ giặt ủi cá nhân có thể hình thành nền tảng của một doanh nghiệp siêu lợi nhuận. A point worth noting is that gigs move the risk away from organizations and on to the individual. This is in stark contrast to the secure 9-to-5 corporate arrangement that workers demanded and received in the mid-20th century. The latter is becoming more and more of a spectre as cost-cutting, off-shoring and salary-pruning continue to erode economic security for the average person. It’s easy to argue that “developing one’s own brand” is becoming more important as we move further into this new century. Một điểm đáng chú ý là việc làm tự do có thể loại bỏ rủi ro từ các tổ chức và đối với cá nhân. Điều này trái ngược hoàn toàn với mức độ hài lòng của sự an toàn trong công ty từ 9 giờ sáng tới 5 giờ tối mà người lao động yêu cầu và được đáp ứng từ giữa thế kỉ 20. Điều thứ hai là gia tăng ám ảnh việc cắt giảm chi phí, áp lực và lương tiếp tục làm tổn hại an ninh kinh tế đối với những người bình thường. Thật dễ dàng để tranh luận rằng “phát triển thương hiệu của chính mình” đang trở nên quan trọng hơn khi chúng ta tiến xa hơn vào thế kỉ mới này. There’s a strange, almost surreal backdrop to the current gig economy: gig workers don’t have human bosses. They work for apps. This has been going on for a while -- ride-hailing, delivery services, personal errand services, et. al. -- and the market is becoming richer and more complex. That complexity is being fueled by something called the shut-in economy. Có một điều kỳ lạ, mà gần như siêu thực đối với nền kinh tế tự do hiện tại là: Người làm việc tự do không
có ông chủ. Họ làm việc cho các ứng dụng. Điều này đã diễn ra trong một thời gian – như lái xe, dịch vụ giao hàng, dịch vụ các việc lặt vặt cá nhân,… -- và thị trường dần trở nên phong phú và phức tạp hơn. Sự phức tạp đó đang được thúc đẩy bởi những thứ gọi là nền kinh tế đóng cửa. A lot has occurred within the workforce in the last decade. Some Gen-Xers and many Millennials have had to reinvent themselves within the changing economy. Time, more than ever, is at a premium. On-demand services within the sharing economy jumped on this need, and the higher-earners, typically the knowledge specialists, bought in to it. This has undoubtedly helped Amazon’s business model of shopping at home thrive, and drove the success of personalized services. Workers who rarely leave their home offices (“shut-ins) can have the world brought to them: clothing, groceries, hot meals, mail (sent and received), laundry and dishes done, bed made, apartment cleaned. All of these tasks are done by gig workers. It is ironic that some of the customers are gig workers themselves. There are indications that the shut-in economy will grow for some time yet as the younger, tech-immersed generations age and we continue to wall ourselves off within our urban centres. Có rất nhiều việc đã xảy ra đối với lực lượng lao động trong thập kỷ vừa qua. Một vài thế hệ sau và nhiều thế hệ sau nữa sẽ phải định hình lại chính họ trong nền kinh tế thay đổi như vậy. Thời gian đang trôi nhanh hơn bao giờ
27
hết. Các dịch vụ theo yêu cầu trong nền kinh tế sẻ chia đang nhắm tới nhu cầu này, và những người có thu nhập cao hơn, đặc biệt là giới tri thức, đang tiêu dùng nó. Điều này chắc chắn giúp mô hình mua sắm tại nhà của Amazon phát triển mạnh và thúc đẩy sự thành công của các dịch vụ được cá nhân hóa. Người lao động rất hiếm khi rời khỏi văn phòng tại nhà của họ (“phòng giam”) có thể tự mang cả thế giới đến cho họ như: quần áo, đồ tạp hóa, bữa ăn nóng, thư (gửi và nhận), giặt ủi và rửa bát đĩa, dọn dẹp giường, căn hộ. Tất cả những công việc này đều được thực hiện bởi người làm việc tự do. Thật mỉa mai một số khách hàng chính bản thân họ cũng là người làm việc tự do, Có nhiều dấu hiệu cho rằng nền kinh tế đóng sẽ phát triển trong một thời gian nữa khi các thế hệ trẻ hơn, đắm chìm trong công nghệ và chúng ta tiếp tục tự giam mình trong các trung tâm thành phố. Is the relentless march of technology to blame (or to take credit) for this transformation? Louis Hyman, a professor at the School of Industrial and Labor Relations at Cornell University had this to say: “The history of labor shows that technology does not usually drive social change. On the contrary, social change is typically driven by decisions we make about how to organize our world. Only later does technology swoop in, accelerating and consolidating those
changes.” This supports the thought that our world (and by implication our markets) is already re-organizing towards gigs and personalized services, and technology is merely finding ways to fit within the economic jigsaw puzzle. Liệu sự chuyển đổi này có phải do sự phát triển vượt bậc của công nghệ hay không? Luois Hyman, giáo sư tại Trường Quan hệ Lao động và Công nghiệp tại Đại học Cornell đã có phát biểu: “Lịch sử lao động đã cho thấy rằng công nghệ thường không gây ra thay đổi xã hội. Ngược lại, thay đổi xã hội thường được gây ra bởi những quyết định chúng ta đưa ra về cách tổ chức thế giới của chúng ta. Chỉ ngay sau đó công nghệ đã đột ngột biến đổi và củng cố những thay đổi đó.” Điều này ủng hộ quan điểm cho rằng thế giới của chúng ta (ngụ ý là thị trường của chúng ta) đã tổ chức lại theo việc làm tự do và dịch vụ cá nhân hóa, và công nghệ chỉ đơn thuần là tìm cách thích nghi như trò chơi ghép hình kinh tế.
My scooter fleet is growing. I have to hire someone else for my personal grocery service. And I need a third SUV for my ride-hail business. Also, I need to find an app where I can hire someone to sleep for me... Đội lái xe của tôi đang phát triển. Tôi phải thuê người khác làm những việc vặt cá nhân của mình. Và tôi cần một chiếc xe SUV cho sự nghiệp lái xe của mình. Ngoài ra, tôi cần tìm một ứng dụng để tôi có thể thuê người khác ngủ cho tôi…
28
There are admittedly many moving parts in this picture, but what appears fairly certain is that traditional businesses will continue offloading risk to the individual wherever it can. It’s also similarly certain that contract work will continue to grow as traditional jobs with benefits and salaries that keep pace with the cost of living eventually fade into oblivion. But where does this lead us? Có nhiều điểm thay đổi được thừa nhận trong khung cảnh này, nhưng có điều khá chắc chắn là các doanh nghiệp vận tải truyền thống tiếp tục giảm rủi ro cho cá nhân bất cứ nơi nào có thể. Cũng có một điều chắc chắn nữa là công việc hợp đồng sẽ tiếp tục phát triển như những công việc truyền thống với lợi ích và tiền lương đáp ứng chi phí sinh hoạt cuối cùng dần bị lãng quên. Nhưng điều này sẽ dẫn chúng ta đến đâu? Perhaps more than ever, we need opportunities for new businesses and new entrepreneurs, opportunities that don’t require access to deep capital. The sea change we are seeing in the global economy brings uncertainty and insecurity, which could be well addressed by opening up common networks in the big verticals, to encourage innovation and independence within the labour force. Taskoriented work has already gathered tremendous steam, which suggests that in the not-toofar-off future we’ll see an economy that has rebuilt itself on hundreds of millions of small businesses rather than hundreds of millions of 9-to-5 jobs. Then the “gig economy” will just be “the economy.” Có lẽ hơn bao giờ hết, chúng ta cần cơ hội cho những doanh nghiệp và doanh nhân mới, cơ hội mà không yêu cầu phải tiếp cận với nguồn vốn sâu. Sự thay đổi không biên giới mà chúng ta đã thấy trong nền kinh tế toàn cầu mang đến sự nghi ngờ và bất an, có thể được giải quyết ổn thỏa bằng cách mở rộng các mạng lưới chung trong các nền kinh tế lớn, để khuyến khích sự đổi mới và độc lập trong lực lượng lao động. Công việc theo định hướng nhiệm vụ đã thu thập được năng suất rất lớn, điều đó cho thấy rằng trong tương lai không xa chúng ta sẽ thấy một nền kinh tế được xây dựng lại bởi hàng trăm triệu doanh nghiệp nhỏ thay vì hơn hàng trăm triệu cộng việc gò bó diễn ra từ 9 giờ sáng tới 5 giờ chiều. Sau đó thuật ngữ “kinh tế tự do” sẽ chỉ là “kinh tế.”
Nguồn: https://www.forbes.com/sites/
johnfrazer1/2019/02/15/how-the-gig-economy-is-reshapingcareers-for-the-next-generation/#5963489d49ad
Nội dung: How The Gig Economy Is Reshaping Careers For The Next Generation
Người dịch: Phan Văn Dương
29
The fourth industrial revolution means employees need to master new digital skills to remain relevant, and industry leaders in the Lion City recognise that workers and employers need to change their mindset.
What Industry 4.0 m Singapore and why it must upskill and lose the entitlement
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đòi hỏi người lao động phải thành thạo những kỹ năng liên quan tới kỹ thuật số để thích ứng với môi trường mới và những nhà lãnh đạo ở đảo quốc sư tử nhận ra rằng cả người lao động lẫn người sử dụng lao động đều cần phải thay đổi tư duy của bản thân.
Cách mạng 4.0 có ý nghĩa như t Singapore và tại sao người lao đ trau dồi những kỹ năng mới và của bản thân.
Tristan Jinwei Chan Published: 8:30am, 26 Apr, 2018 Tristan Jinwei Chan Xuất bản: 8:30 am, 26 tháng 4 năm 2018 30
Workers and employers in Singapore need to change their mindset to adapt to the digital revolution. Công nhân và cả những người chủ quản ở Singapore cần đổi mới tư duy của bản thân để có thể thích ứng với cuộc cách mạng kỹ thuật số này. There is no room for complacency in the modern workplace, and Singapore – one of Asia’s most competitive economies – should take note, industry leaders say, as artificial intelligence and automation transform the way companies operate. Không có chỗ cho sự tự mãn ở môi trường làm việc hiện đại và Singapore - một trong những nền kinh tế cạnh tranh hàng đầu châu Á - nên lưu ý điều này, các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp cho biết, khi trí tuệ nhân tạo và tự động hóa thay đổi cách các công ty vận hành. The fourth industrial revolution or “Industry 4.0”, as the digital makeover has come to be known, requires workers to master new skills ranging from using complex technology platforms to different ways of working and interacting with colleagues, in order for them to remain employable, they say. Các nhà lãnh đạo cho rằng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư hay “Công nghiệp 4.0”, khi mà quá trình số hóa đang ngày càng phổ biến, đòi hỏi người lao động cần trang bị những kỹ năng mới từ việc sử dụng thành thạo những nền tảng công nghệ phức tạp đến cách thức làm việc và tương tác với những người đồng nghiệp để họ luôn trong trạng thái có việc làm.
means to ts workers eir sense of
resilience. In the World Economic Forum’s latest Global Competitiveness Report, released in September, Singapore slipped in its rankings on innovation and sophistication, two major drivers of economic success in today’s technologydriven world. “Mỗi người đều có vai trò ở đây – Người lao động, người chủ, chính phủ và, ở một góc độ rộng lớn hơn, đó là toàn bộ xã hội”, Tay, người được giao nhiệm vụ đưa ra những cách thức sáng tạo để Singapore giữ được sự ổn định nghề nghiệp của nước này phát biểu. Trong một báo cáo cạnh tranh toàn cầu mới nhất của diễn đàn kinh tế thế giới được đưa ra vào tháng 9 vừa qua, Singapore trượt dốc trên bảng xếp hạng về mức độ sáng tạo và tính đa dạng, hai chỉ số quyết định sự thành công của một nền kinh tế trong thế giới được vận hành bởi công nghệ.
“To be trained in newer and higher level skills required for this fourth industrial revolution requires a good foundation in STEM [science, technology, engineering and maths]. Để có thể thành thạo những kỹ năng mới hơn, ở cấp độ cao hơn phục vụ cuộc cách mạng công nghiệp này, người lao động cần phải có nền tảng STEM tốt [khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học]”
Lower rankings in these areas may not be a sign that the city state has gone backwards, but they could indicate that other countries are seizing the initiative to modernise. Xếp hạng thấp trong những lĩnh vực này không có nghĩa là đất nước đang phát triển đi xuống, nhưng chúng cảnh báo rằng những quốc gia khác đang nắm trong tay quyền tiên phong trong tiến trình hiện đại hóa.
Singaporean politician Patrick Tay Teck Guan told Ted. com last month that the country needed to redesign its jobs and upskill employees to take on these new roles. Một chính trị gia của Singapore ông Patrick Tay Teck Guan chia sẻ với Ted.com hồi tháng trước rằng đất nước cần phải tái cơ cấu lại các ngành nghề và trang bị những kỹ năng mới cho người lao động để họ có thể đảm nhiệm những vai trò mới.
thế nào đối với động cần phải à từ bỏ cái tôi
Don Chen, vice-president of the independent Human Capital Leadership Institute, says that although Singapore has a low unemployment rate (2.1 per cent in 2017), it is the result of favourable economic conditions. Skills development and retraining are important to prevent long-term pain when short-term economic shifts become permanent structural changes, he says. Don Chen, phó chủ tịch viện lãnh đạo nguồn nhân lực độc lập, cho rằng mặc dù Singapore có chỉ số thất nghiệp ở mức thấp (2.1% vào năm 2017), đó là do có điều kiện kinh tế thuận lợi. Việc phát triển các kỹ năng và đào tạo lại nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng ngăn chặn những tác động tiêu cực dài hạn khi mà những chuyển dịch ngắn hạn trở thành những sự thay đổi cấu trúc dài hạn. Learning agility and mindset problems are huge
Politician Patrick Tay Teck Guan spoke recently about Singapore’s need to evolve in the digital age. Chính trị gia Patrick Tay Teck Guan phát biểu gần đây về việc Singapore cần phải có sự chuyển mình trong kỷ nguyên kỹ thuật số này. “Everyone has to play a role in this – the worker, the employer, the government and, in the greater scheme of things, society itself,” said Tay, who is tasked with helping Singapore to introduce creative ways to manage career
31
challenges face by companies and employees in Singapore in trying to maintain such a vibrant economy, Chen adds. Những vấn đề liên quan tới tư duy và khả năng học hỏi là những thách thức lớn mà doanh nghiệp và người lao động của Singapore phải đối mặt để có thể giữ vững một nền kinh tế năng động, Chen nói thêm. “In addition, there is a mindset problem, at both employer and employee level. Employers do not necessarily see the need to invest in human capital development and do not necessarily perceive having well-trained employees as a competitive advantage over their competitors.” “Bên cạnh đó, có một vấn đề về mặt tư duy ở cả người chủ quản và lao động. Người chủ quản vẫn chưa thấy hết được sự cần thiết phải đầu tư phát triển nguồn lực con người cũng như nhận thức được việc sở hữu nguồn lao động được đào tạo tốt là một lợi thế cạnh tranh so với những đối thủ khác.”
The fourth industrial revolution is all about digital skills and AI. Cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng về năng lực kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo. [Photo: Alamy] Employees, meanwhile, may not be keen to retrain because they perceive a wide skill gap between where they are and what they are expected to achieve, and because they desire instant gratification. “Attending a three-day programme on data analytics will not make you a data analyst,” Chen says. Trong khi đó người lao động thì có vẻ không mấy hứng thú với việc tu nghiệp bởi họ nhận thức được khoảng cách lớn giữa trình độ hiện tại của họ với những gì mà họ được kỳ vọng sẽ trở thành, họ muốn có được sự hài lòng tức thời. “Tham gia một chương trình đào tạo 3 ngày về phân tích dữ liệu sẽ chẳng đủ để biến bạn thành một nhà phân tích dữ liệu thực thụ,” Chen nói.
“There is a need to shift the entitlement mindset of individuals that training is not just the responsibility of companies … Self-directed learning and the motivation of individual employees are equally important to accelerate the growth of professionals and contribution to performance,” he says. “Cần phải thay đổi lối tư duy quá đề cao bản thân của mỗi cá nhân rằng việc đào tạo không chỉ là trách nhiệm của mình doanh nghiệp. Năng lực tự học và động lực học của mỗi cá nhân người lao động cũng có tầm quan trọng tương đương nhằm thúc đẩy sự lớn mạnh của tầng lớp các chuyên gia và cả sự đóng góp cho đến quá trình thực hiện. Ông Pang cho biết.
David Pang, chief of staff at Shiseido Travel Retail, says a sense of entitlement among Singaporeans could be a barrier to change. He urges employees to take the reins and show initiative. Ông David Pang, chánh văn phòng tại công ty Shiseido Travel Retail nói rằng chính cái tôi quá cao của người Singapore là một rào cản để họ thay đổi. Ông kêu gọi những người lao động cần phải học cách kiểm soát nó và giành lấy sự chủ động.
Pang suggests companies train their managers to become role models to change workers’ mindset and behaviour. Companies often overlook talent development due to other priorities, he adds. Pang đề xuất doanh nghiệp nên huấn luyện các nhà quản lý của họ trở thành những tấm gương để từ đó dần thay đổi tư duy và hành vi của người lao động. Các doanh nghiệp thường bỏ qua việc phát triển tiềm lực cá nhân để ưu tiên những thứ khác hơn.
32
“Given that 99 percent of Singapore’s economy is driven by small and medium enterprises [SMEs], many companies tend to carry a start-up mentality that the priority is business infrastructure rather than investment in human capital. “ “Bởi 99% nền kinh tế Singapore được vận hành bởi các doanh nghiệp vừa nhà nhỏ [SMEs], nhiều công ty có xu hướng xây dựng cho mình một tinh thần khởi nghiệp mà ưu tiên ban đầu là cơ sở hạ tầng kinh doanh thay vì tập trung đầu tư vào nguồn lực con người.” “Moreover, many SMEs benefit from training grants provided by government agencies, for example, SkillsFuture Singapore and Spring Singapore. But this has also inevitably created a dependency attitude that unless it is subsidised, training is not a business investment that needs to be prioritised, creating a vicious cycle that risks human capital development over time,” Pang says. “Bên cạnh đó, rất nhiều những doanh nghiệp vừa và nhỏ hưởng lợi từ khoản trợ cấp đào tạo của các cơ quan chính phủ, điển hình như SkillsFuture Singapore và Spring Singapore. Tuy nhiên, điều này vô tình tạo nên tâm lý phụ thuộc cho doanh nghiệp, họ nghĩ rằng công việc đào tạo không phải là một khoản đầu tư kinh doanh cần được ưu tiên trừ khi nó phải được chính phủ trợ cấp, từ đó tạo thành một vòng luẩn quẩn mà về lâu dài sẽ đe dọa sự phát triển của nguồn lực con người.” Pang lập luận.
Singapore’s financial district. Industry experts think Singaporeans need to lose their sense of entitlement. Một đặc khu tài chính của Singapore. Những chuyên gia trong lĩnh vực kinh doanh cho rằng người dân Singapore cần phải loại bỏ cái tôi cá nhân quá cao của họ. [Photo: AFP] The government and educational institutions can play various roles in preventing the skills gap from widening among the workforce, some leaders say, by helping to develop a stable pipeline of future talent, as well as throwing their support behind worker retraining. Joseph Lee, head of Yokogawa Engineering Asia’s CoInnovation Centre and general manager of its Singapore development centre, says polytechnics and universities should step up training of graduates in skills that will fuel the modern economy.
Chính phủ và trường học có vai trò đa dạng trong việc ngăn chặn gia tăng cách biệt về trình độ trong lực lượng lao động, một số nhà lãnh đạo cho rằng có thể bằng cách phát triển một hệ thống ổn định nguồn nhân tài trong tương lai cũng như hỗ trợ quá trình tu nghiệp của người lao động. Joseph Lee, lãnh đạo của Trung tâm đồng sáng tạo châu Á Yokogawa Engineering, tổng giám đốc của trung tâm phát triển Singapore, nói rằng các học viện và các trường đại học nên đẩy mạnh việc đào tạo cho cử nhân ra trường những kỹ năng cần thiết để có thể thúc đẩy nền kinh tế hiện đại phát triển.
33
Meanwhile, Yeoh Pit Wee, director of global operations at Rockwell Automation, thinks the government should invest in a smart manufacturing lab in partnership with academia, enabling workers to gain first-hand experience in smart manufacturing technologies. Trong khi đó, Yeoh Pit Wee, giám đốc điều hành toàn cầu tại Rockwell Automation, cho rằng chính phủ nên đầu tư song song cả vào phát triển những phòng thí nghiệm sản xuất thông minh với đẩy mạnh đào tạo học thuật, tạo điều kiện cho người lao động được thực hành trực tiếp những công nghệ sản xuất thông minh. A growing number of companies in Singapore are adopting automation and artificial intelligence in their operations as Industry 4.0 continues to gather pace, putting increasing pressure on employees to upskill. Ngày càng nhiều những công ty Singapore đang đưa tự động hóa và trí tuệ nhân tạo vào quá trình vận hành, công nghiệp 4.0 vẫn đang tiếp tục tăng tốc và không ngừng gây áp lực lên việc nâng cao trình độ của người lao động.
“It’s essential for citizens to ditch the entitlement mindset that 'I should be hired or promoted because I am a Singaporean, Chen, Human Capital Leadership Institute.' Người dân Sing cần phải xóa bỏ lối tư duy quá đề cao cái tôi đại loại như “Tôi phải là người được thuê và được thăng tiến bởi vì tôi, Don Chen, là một người Singapore.”
Insurer Prudential Singapore is one company actively retraining workers as it undergoes testing of a machine-learning solution to greatly reduce the time it takes to process insurance claims. Công ty bảo hiểm Insurer Prudential Singapore rất tích cực trong việc tái đào tạo người lao động, bởi nó đang tiến hành thử nghiệm một giải pháp máy học nhằm giảm thiểu tối đa thời gian cần thiết để xử lý một yêu cầu bồi thường bảo hiểm. Magdalene Loh, the company’s head of government relations, says the technology will free up employees to spend time on meaningful customer initiatives rather than on manual work. The company is also helping employees to broaden their skills and improving mobility across roles, she adds. Magdalene Loh, người đứng đầu của công ty về quan hệ chính phủ, nói rằng công nghệ sẽ giải phóng người lao động, họ có thể dành thời gian vào các sáng kiến mang ý nghĩa hơn là làm việc thủ công. Công ty cũng giúp người lao động trau dồi thêm kỹ năng và cải thiện khả năng linh động giữa các vai trò, bà ấy nhấn mạnh.
34
Singapore ride hailing app Grab was an early adopter of self-service analytics. Ứng dụng gọi xe của Singapore, Grab được tích hợp công nghệ phân tích tự phục vụ từ sớm.
Ride-hailing app Grab, which last month acquired the Southeast Asian operations of Uber, is one of Singapore’s savviest disrupters and was an early adopter of self-service analytics. Ứng dụng gọi xe Grab mà tháng trước đã đứng ra mua lại hoạt động kinh doanh của Uber tại khu vực Đông Nam Á là một trong những ứng dụng đầu tiên được tích hợp tính năng phân tích tự phục vụ. The technology enables the company to process millions of complex data streams relating to cashless payments that are accessed via web browsers and mobile devices by Grab employees across 40 cities. The business model has allowed Grab to build a nimble and smart workforce, and, by extension, a company perfectly equipped for the digital economy. Công nghệ cho phép công ty xử lý hàng triệu luồng dữ liệu phức tạp liên quan tới thanh toán không dùng tiền mặt được thực hiện qua trình duyệt web và thiết bị di động bởi những người lao động từ 40 thành phố khác nhau. Mô hình kinh doanh này cho phép Grab xây dựng một nguồn lực lao động nhanh nhẹn, thông minh, và ở góc độ rộng lớn hơn là một công ty trang bị hoàn hảo cho một nền kinh tế số. Pang cites the example of Singaporean luxury tea brand TWG Tea as a company that rapidly went global by creating new value and adopting a business model with a big focus on digital technology development. Pang dẫn chứng một ví dụ về thương hiệu trà cao cấp TWG, đó là một công ty đã nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu nhờ việc tạo ra giá trị mới và áp dụng mô hình kinh doanh tập trung phát triển mảng công nghệ số. “Companies in Singapore need to take this opportunity to understand their higher purpose and approach to value creation; and determine how digital roles and capabilities play a part in success. “Các công ty của Singapore nhân cơ hội này cần
phải nhận thức được mục đích cũng như cách tiếp cận cao hơn về việc tạo ra giá trị, đồng thời xác định được vai trò và tiềm năng kỹ thuật số đóng góp như thế nào trong việc tạo dựng thành công cho doanh nghiệp. “They will also need to assess their current talent base and maturity before anticipating consumer trends, the impact of competition and investing in the right digital capabilities to respond and create greater value,” he says. “Họ cũng cần phải đánh giá được chính xác nguồn nhân tài và nhân lưc giàu kinh nghiệm hiện có trước khi đưa ra dự đoán về xu hướng của khách hàng, sự tác động của cạnh tranh và đầu tư lên tiềm lực kỹ thuật số để có thể đáp lại và tạo ra nguồn giá trị lớn hơn.”
Autonomous delivery robot Jeno at his docking station in the lobby of Hotel Jen Orchardgateway in Singapore. Many companies are looking at the benefits of automation. Rô bốt giao hàng tự động Jeno tại trạm kết nối ngoài sảnh của khách sạn Jen Orchardgateway ở Singapore. Rất nhiều những công ty đang trông chờ vào lợi ích mà tự động hóa mang lại.
Digital transformation plans are high on the agenda for many other firms in Singapore, but it requires sound planning, Pang says. “Singapore needs to rethink how we develop our people, and imbue in them a sense of pride, drive and a growth mindset to progress further,” he says. “This will require us to make a fundamental investment in soft skills that transcend the evolution of technical skills. For example, strategic thinking, problem solving and collaboration were identified by the World Economic Forum as key skills to build going forward.” Pang nói rằng những dự án chuyển đổi công nghệ kỹ thuật số đang được ưu tiên hàng đầu tại các doanh nghiệp của Singapore, tuy nhiên nó cũng đòi hỏi phải có một bản kế hoạch thật chắc chắn. “Singapore cần phải xem xét lại cách mà chúng ta phát triển nguồn lực con người, cần phải có một lối tư duy vững chắc để không ngừng tạo ra sự tiến bộ.” “Điều này đòi hỏi chúng ta phải có một sự đầu tư cơ bản vào việc bồi dưỡng kỹ năng mềm, chính là thứ có khả năng đánh bại những cách tân trong kỹ thuật.Ví dụ như tư duy chiến lược, giải quyết vấn đề và hợp tác được Diễn đàn kinh tế thế giới đánh giá là những kỹ năng chủ chốt cần phát triển trong tương lai.” Chen says Singaporeans would also become more competitive by gaining international experience, and that could help them to shake off their “entitled” mindset. Chen nói rằng người Singapore cũng sẽ học cách trở nên cạnh tranh hơn nhờ vào những trải nghiệm mang tính quốc tế thu được, và điều đó có thể sẽ giúp họ vứt bỏ lối tư duy tự cao của mình.
35
“For Singaporeans who wish to thiên in a globally competitive environment, gain global or regional experience if you want to move up the corporate ladder in a multinational corporation [MNC]. You cannot expect to rise to a senior role in an MNC if you have zero overseas experience. “Để phát triển trong một môi trường cạnh tranh toàn cầu, người Singapore cần tích lũy cả kinh nghiệm trong khu vực và trên thế giới nếu muốn có cơ hội làm việc trong các công ty đa quốc gia [MNC]. Bạn không thể hy vọng mình leo lên được một vị trí cấp cao tại một công ty đa quốc gia nếu kinh nghiệm quốc tế của bạn là con số không.” “Singapore is a small market and most MNCs are making Singapore their regional or Asia-Pacific headquarters. You need to have that pan-Asian mindset if you want to take up a senior role in regional or Asia-Pacific headquarters. A quick check would tell you that foreigners in top roles in MNCs in Singapore have extensive global experience,” Chen says. “Singapore là một thị trường nhỏ và phần lớn các công ty đa quốc gia đang biến Singapore trở thành một bộ phận hoặc thậm chí trụ sở chính tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Cần có lối tư duy châu Á mở rộng nếu bạn muốn vươn lên những vị trí cấp cao tại các công ty khu vực hoặc trụ sở chính Châu Á -Thái Bình Dương. Chỉ cần xem qua là bạn có thể biết được rằng những người nước ngoài đứng đầu tại MNC ở Singapore đều rất dày dặn kinh nghiệm quốc tế.” “It’s essential for citizens to ditch the entitlement mindset that ‘I should be hired or promoted because I am a Singaporean’,” he adds. Ông nói thêm “Người dân Singapore rất cần phải loại bỏ lối tư duy tự cao tự đại kiểu như 'Tôi nên là người được thuê và được thăng tiến bởi tôi là người Singapore.’ ” “Think about how can you add value. What is the value you bring to your role and work on increasing your attractiveness as a candidate. Be willing to invest in your own career and take steps to be a technical expert and be very good in what you do. No one will employ a half-baked professional.” “Hãy nghĩ về cách mà bạn có thể đóng góp giá trị. Bạn mang đến giá trị gì cho vị trí và công việc bạn đang làm sẽ làm tăng sức hấp dẫn trong vai trò là một ứng cử viên. Sẵn sàng cống hiến hết mình cho công việc, từng bước biến mình trở thành một chuyên gia về kỹ thuật và hãy làm thật tốt công việc của bản thân. Sẽ chẳng ai đi tuyển một chuyên gia nửa mùa cả.” Nguồn: https://www.scmp.com/lifestyle/article/2143239/what-industry-40-means-singapore-and-why-its-workersmust-upskill-and-lose
Người dịch: Hồng Nhung
36
37
Quản lí bản tin Phòng công tác chính trị và quản lí sinh viên ĐH KTQD Chịu trách nhiệm bản tin Đoàn Thanh niên Cộng sản - ĐH KTQD Cố vấn nội dung Phòng Quản lí khoa học ĐH KTQD Thực hiện nội dung, biên tập và phát hành CLB Sinh viên Nghiên cứu Khoa học ĐH KTQD Tổng Biên tập: Hồng Nhung Biên tập: Quế Giang, Thanh Thư, Mê Ghi Nội dung: Hoài Thương, Phan Quỳnh, Thảo Linh, Cẩm Tú, Hồng Nhung, Phan Dương Thiết kế và trình bày: Phương Anh, Giang, Trang Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về Địa chỉ: Phòng 121 – nhà 11 Fanpage: www.facebook.com/pages/Yesnews/ Issuu: issuu.com/yesnews4 Email: yesnews.neu@gmail.com
NEU
YESNEWS
LAO ĐỘNG 4.0
Price: 70.000 dong YESNEWS ĐỊA CHỈ: PHÒNG 121 - NHÀ 11 FANPAGE: WWW.FACEBOOK.COM/PAGES/ YESNEWS ISSUU: ISSUU.COM/YESNEWS4 EMAIL: YESNEWS.NEU@GMAIL.COM 40