GrootBolsward-IJsselmeerkust 8 - 2020

08-2020

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

2e JAARGANG • NR. 08

groot

Beyond

IMAGINATION

Boxspring

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

DESIRE WILLEM BOERSMA UIT WORKUM

DE WAARD VAN DE WARKUMERWAARD Beyond

IMAGINATION

Boxspring

VANAF

€ 1599,-

DESIRE

10% korting1.599,-

Een onweerstaanbaar spel

Vormen ontstaan en komen samen in nieuwe patronen. Die op dezelfde speelse manier weer hun eigen weg gaan. Altijd door, op intuïtie, intens, maar vrij. Een in het oog springend en niet te stoppen spel dat inspireert en niet meer loslaat. Zelfverzekerd en onverstoorbaar. De Cinderella Boxspring creëert persoonlijke dynamiek op iedere plek.

Elektrisch verstelbaar vanaf € 2.399,-

vanaf

€ ivm ons 10 jarige bestaan!

(afm. 140x200 cm)

(Afmeting: 140 x 200 cm.)

KOM OOK LANGS VOOR AL ONZE JUBILEUM AANBIEDINGEN!

Een onweerstaanbaar spel

Vormen ontstaan en komen samen in nieuwe patronen. Die op dezelfde speelse manier weer hun eigen weg gaan. Altijd door, op intuïtie,

vanaf

2

NUMMER 08 • 2020

WINDKAART

CROWDFUNDINGSACTIE PLASDRAS BIJ WOMMELS IS EEN SUCCES WOMMELS - De werkzaamheden aan het plasdrasgebied bij Murk Nijdam in Wommels zijn volop in gang.

Diverse instellingen kregen een verzoek van Windpark Fryslân om een informatiefolder met kaart over dat windpark aan hun bezoekers te geven.

Niet aan de inwoners van Fryslân, die weten het al; volgens Windpark Fryslân moeten nu ook toeristen en dagjesmensen schrikken.

Nijdam kwam vorig jaar in het nieuws met een crowdfundingsactie. In samenwerking met het Agrarisch Natuurfonds Fryslân wil hij in Wommels een groot stuk weiland omtoveren tot plasdrasgebied. Zo kunnen weidevogels een mooi plekje krijgen. De actie loopt goed en dus kan er deze week gestart worden met de aanleg van het plasdrasgebied.

Een deel van de instellingen heeft de informatiefolders weggesmeten. Ze hebben, zoals velen, de schurft aan dat massale windpark dat in het IJsselmeer komt. Liefst 89 van die hele grote windmolens komen op 600 meter van elkaar in een zeshoek bij Breezanddijk aan de Afsluitdijk te staan. De weg Afsluitdijk-Oudehaske is al maanden onbegaanbaar, want daar moeten de kabels komen die de stroom Fryslân insturen. Daar kunnen wij het dan wel weer gewoon kopen. Als we dat doen krijgen we een groen stroomkabeltje.

Ietsje duurder, maar dan draag je, toegegeven, bij aan een beter klimaat.

Het land van Murk Nijdam in Wommels is de afgelopen weken afgegraven zodat het weiland in oktober onder water kan worden gezet. Het gaat om drie hectare grond in

Ik heb het foldertje gelezen. Het meeste wist ik al. U ook. De kaart in de folder geeft aan dat het park vanuit Stavoren 10 kilometer ver weg ligt. Maar je hoeft helemaal geen kaart om te weten hoe je er omheen moet varen. Die dingen zijn namelijk 180 meter hoog, 65 meter hoger dan die afschuwelijke Achmeatoren uit Leeuwarden. Vanaf Lelystad en Amsterdam dus goed te zien. ’s Avonds ook, want dan flikkeren er 89 rode lichtjes. Opdat de vijand daar niet invliegt, als ze aanvallen.

totaal. Ook staan er al vogelkijkhutten op het weiland voor fotografen en bezoekers.

Nijdam is blij dat er eindelijk iets gebeurt.

“Ik hoop dat het aantal weidevogels zal verdubbelen en dat daar heel veel mensen van mogen genieten.”

Eddy de Boer van Agrarisch Natuurfonds Fryslân heeft zich beziggehouden met de Crowdfundingsactie. “We hopen zo de weidevogel te behouden voor Fryslân. Deze drie hectare is volledig gefinancierd met crowdfunding. We vinden het geweldig dat het zo goed loopt.”

SULT VERPLAATST ‘IT GRUTTE SWIJEN’ NAAR VOORJAAR 2021 KOUDUM - Zoals zoveel theatergezelschappen heeft ook Teatergroep SULT moeten besluiten haar voorstellingen te verplaatsen naar een later tijdstip.

Er is voor gekozen om het stuk It Grutte Swijen in april en mei 2021 te spelen in Koudum.

We weten dankzij de folder nu ook dat het windpark heel publieksvriendelijk is. De transformator bij Breezanddijk bestaat uit twee gedeelten. Daar tussendoor een gangetje. Raampjes in de wanden. Dan kun je naar binnen kijken. Zo ziet groene stroom eruit. Zo kun je gemakkelijk een heel windpark uitschakelen. Dan hoef je niet eens te vliegen, je kunt verkleed als toerist een raampje intikken.

“We hebben eerst de laatste corona-ontwikkelingen nog afgewacht alvorens een definitieve keuze te maken”, aldus Pieter Stellingwerf, artistiek leider van SULT. “Er is gekozen om deze voorstelling It Grutte Swijen, dat zich afspeelt in de Tweede Wereldoorlog, te spelen in april en mei. Dat is toch de tijd dat we herdenken en de vrijheid vieren.”

Ze zijn nu bezig met die transformator en het werkeiland bij Kornwerderzand.

Ze beginnen september met het wroetwerk, 90 kilometer kabel onder de IJsselmeerbodem en 89 keer een 28 meter diep platform. Volgend voorjaar de opbouw. En dan kunnen we volgende zomer al fantastische foto’s maken van een windpark als achtergrond van het skûtsjesilen in Stavoren en Hindeloopen.

15E KLEINE PLECHTIGHEID VOOR MARIA EN REVE IN BLAUWHUIS EN GREONTERP

Veel leesplezier!

Eelke Lok Redactie

BLAUWHUIS - In Greonterp in Blauwhuis wordt zaterdag met een ‘Kleine Plechtigheid’ de 15e editie van de Maria Tenhemelopneming en het leven en werk van volksschrijver Gerard Kornelis van het Reve gevierd.

De plechtigheid begint ‘s middags half vier met bloemlegging en kaars aansteken bij het Maria altaar in de Sint Vituskerk te Blauwhuis.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Organisatoren Woelrat en Tijger: “Wij verheugen ons op de bloemen die altijd meegenomen worden voor de Heilige Maagd en voor Gerard.” In de kerk leest Hans Wiegel voor uit het werk van Reve.

Hester Witteveen en Woelrat lezen gedichten, en Tijger leest een van Reve’s brieven.

Het vervolg is in Greonterp, bij de klokkentoren tegenover Huize het Gras, waar Reve lange tijd woonde en werkte.

Voordat uit het werk van Reve gelezen wordt, schenken Woelrat en Tijger rode wijn en wordt de klok uit 1465 geluid.

Om hier goed afstand te kunnen houden is het raadzaam een eigen stoeltje mee te nemen. ‘s Avonds om half acht leidt pastoor Peter van der Weide de Heilige Mis in de Sint Vituskerk te Blauwhuis. De lezingen worden

voorgedragen door Tijger en Woelrat.

De Kleine Plechtigheid wordt rond half negen ‘s avonds feestelijk afgesloten in café De Freonskip te Blauwhuis.

bolsward-ijsselmeerkust MEDEWERKER BLOEMKAMP MET CORONA BESMET; AFDELING DICHT VOOR BEZOEKERS

BOLSWARD- In verzorgingstehuis Bloemkamp in Bolsward is een medewerker positief getest op corona. De medewerker werkt op een afdeling met dementerende ouderen. Bloemkamp schrijft op de website dat nu in kaart wordt gebracht met wie de medewerker in contact is geweest.

De afdeling waar de medewerker werkt, is gesloten voor bezoekers. De medewerkers op de afdeling dragen beschermingsmiddelen.

De overige afdelingen van Bloemkamp zijn nog wel gewoon open voor bezoek.

3

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TON VISSER UIT BOLSWARD SLAAPT BUITEN OM GELD IN TE ZAMELEN

De

BOLSWARD - Een groot buitenslaap-evenement van de Stichting Sheltersuit kon eerder dit jaar vanwege de coronamaatregelen niet doorgaan.

Daarom heeft de stichting, die waterdichte jassen en slaapzakken voor vluchtelingen en zwervers maakt, zaterdag uitgeroepen tot individuele ‘sleepout’: Geef 8 voor een nacht. Mensen kunnen door acht uren buiten te slapen geld ophalen voor de stichting. Een van de mensen die dat doet is Ton Visser uit Bolsward.

Ton Visser had wel eens gehoord van de organisatie en toen hij de oproep op zijn telefoon las, heeft hij zich direct ingeschreven. “En ik had ook net toevallig met een man op straat gesproken, die vertelde dat hij jaren op straat had geleefd. Dat maakte wel indruk.”

Visser zoekt sponsors voor zijn actie. “Als ik tussen de 50 en 100 euro ophaal, ben ik al blij.” Hij gaat in zijn eigen tuin slapen.

“Met deze temperatuur is dat natuurlijk

de

niet zo moeilijk, ik zit erover te denken om het nog eens in de herfst of winter te doen.

Dan weet je wat het echt is.”

Meer informatie op: www.8foraid.com

FREULEPARTIJ GAAT DOOR:

GENOEG AANMELDINGEN

ZOMEREXPOSITIE IN TJERKWERD BIJ HET FOTOLOKAAL TJERKWERD - In de zomerexpositie exposeren de fotografen Patricia Heuker of Hoek, Janos Libor en Janna van der Meer in het Fotolokaal te Tjerkwerd.

Patricia Heuker of Hoek presenteert twee series, Dutch Girl en Fragile. De portretten in Dutch Girl zien eruit alsof ze van porselein zijn gemaakt. Patricia heeft hiermee vorig jaar de Mediterranean Contemporary Art Prize in Italië gewonnen. De Fragile serie bestaat uit drie grote werken: Flood, Smog en Plastic en gaat over de natuur en de kwetsbaarheid van ons leven. De werken laten de impact zien van ons (wan)gedrag op onze planeet en dus op onze kinderen. Patricia exposeerde eerder al in Tokyo en New York. Nu kan Friesland met haar kennis maken.

Janos Libor is een wereldreiziger uit Hamburg en exposeert, ondanks vele eerdere verzoeken daartoe, voor de eerste keer een aantal van zijn foto’s.

In de expositie zijn schitterende landschappen en portretten uit Centraal-Azië te zien. Ook foto’s van Aisholpan, de Eagle Huntress, bekend van wereldberoemde documentaire over de eerste vrouwelijke adelaar jager van Mongolië.

Janna van der Meer komt uit Haskerdijken, Friesland, woont op een boerderij en wordt omringd door vee. Creaturen bij uitstek, door de mens ontwikkeld, om de mens van dienst te zijn. Volgens Janna lijken mensen meer op het vee dan ze zich realiseren. Haar dierportretten hebben een poëtische zeggingskracht.

De galerie is geopend op zaterdag en zondag van 10.30-17.30 uur. De expositie loopt tot en met 6 september 2020. Een voorproefje van de expositie en het laatste nieuws is te vinden op www.hetfotolokaal.nl

PKN-MAKKUM NEIGT NAAR MEER OPENLUCHTDIENSTEN MAKKUM - Sinds de coronamaatregelen zijn de kerkgangers in Makkum al lange tijd verstoken van een normale kerkdienst. Na de laatste versoepeling van de RIVM-richtlijnen mochten er wel weer bijeenkomsten worden gehouden met maximaal 30 mensen. Samenzang wordt nog steeds afgeraden. Tijdens deze diensten worden daarom luisterliederen gespeeld.

Aanvankelijk moesten gemeenteleden die de dienst wilden bijwonen zich van tevoren aanmelden. Dat is niet meer nodig.

Binnen de kerkmuren mag dus niet worden gezongen. Reden voor PKN-Makkum om afgelopen zondag 2 augustus een openluchtdienst te organiseren. Want buiten mag wel volop worden gezongen. De locatie werd gekozen achter garage Horjus en de eerste openluchtdienst was een feit.

Een mooie rustige plek aan het water waar af en toe een boot met ronkende motor voorbijkwam. De kerkgangers werden verzocht om een eigen stoel of kleedje mee te nemen om op te zitten. Een trouwe kerkganger reageerde: “Ik ha mar in stuoltsje

meinommen. Ik bin net in moslim, no”?

De kalklijnen voor het plaatsen van de stoelen waren vooraf uitgezet met inachtneming van de anderhalve meter. Ruim 100 mensen waren aanwezig bij de dienst die in een ontspannen en gemoedelijke sfeer verliep.

De dienst werd geleid door ds. Anneke Cluistra-Boschloo. Op haar slotvraag of er een vervolg moet komen op deze openluchtdienst werd positief gereageerd door de gemeente. (Bron: Makkum Nieuws)

bolsward-ijsselmeerkust KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS UIT JE REGIO OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

WOMMELS-Kaatsbond KNKB heeft zaterdag bekendgemaakt dat de Freulepartij definitief doorgaat. Donderdag was de bond nog op zoek naar één partuur. Er waren 31 aanmeldingen, terwijl er eigenlijk 32 nodig zijn. Intussen is het laatste partuur dus gevonden.

Voorzitter Tjeerd Dijkstra deed donderdag al een oproep in de richting van verenigingen. De Freulepartij staat voor 19 september op de planning.

“Er zijn voldoende parturen en er is met man en macht gewerkt aan een goede wedstrijdagenda met afdelingswedstrijden,” heeft de KNKB laten weten.

de

PRACHTIGE TUINPLANTEN! Ons groencentrum staat vol met prachtige planten voor tuin en terras.

We nodigen u van harte uit voor een bezoek en laat u verrassen!

In verband met het Corona virus voldoen wij aan alle voorschriften van het RIVM Op ons 40.000 m2 groot terrein is er voldoende ruimte om afstand te houden.

Waarom kiest u voor GreenSales Balk?

Al uw beplanting koopt u rechtstreeks bij de bron. Levering compleet tuinassortiment voor hoveniers en particulieren.

Een eigen kwekerij van maar liefst 34.000 m² groot.

Ons assortiment gaat daar verder waar een 'standaard' groencentrum stopt. Vakbekwaam personeel en elke week schitterende aanbiedingen

Op dit moment enorm aanbod! Fruitbomen, ook oude bomen, perkgoed, vaste planten, heesters, Japanse esdoorn, haagplanten. Kortom teveel om op te noemen, een ritje naar GreenSales Balk is zeker de moeite waard.

TIP! Laat u tuinplanten optimaal presteren, geef ze voeding! het is nu de juiste tijd om

uw tuin te gaan bemesten, vergeet ook niet de haag mest te geven. Wij raden u aan om met een organische meststof te strooien, deze werkt langer en is goed voor het bodemleven.

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur. Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur

K A A Z T R O P S D N U O R UW ALL sportkleding tennis voetbal kaatsen

textiel bedrukking en nog veel meer...

hardlopen wielrennen wintersport sportprijzen

SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in veel sporten DIJKSTRAAT 7-11 / 8701 KB BOLSWARD T. 0515 - 57 23 97 / APVDFEER.NL

Gratis parkeren op eigen terrein achter de winkel.

Vertrouwd afscheid nemen

Onderhoudsbeurt Heeft u tuinmachine nog een onderhoudsbeurt nodig?

Meld hem nu aan en maak gebruik van onze haal- en brengservice.

HUSQVARNA LC247 47 CM Maaibreedte / 4.5 PK B&S motor

Netto zomeraanbieding

€ 450,Goed afscheid nemen is erg belangrijk.

Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen écht helpt bij het rouwproces.

Johan Tolsma, uitvaartverzorger

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

HUSQVARNA RIDER 213 C 94 CM Combi maaidek / 12.5 PK B&S motor / Hydrostatische aandrijving

Netto zomeraanbieding

€ 3.450,-

Prijzen zijn inclusief BTW

ALLE VOORRAAD EN OVERJARIGE KETTINGZAGEN EN BOSMAAIERS

ZOMERAANBIEDING -/- 15% LMB D. Kuipers BV Arumerweg 95 8748 AC Witmarsum Tel. 0517-533030 folkert@dkuipers.nl

www.dkuipers.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

5

DE WAARD VAN DE WARKUMERWAARD WILLEM BOERSMA UIT WORKUM

Wat is een waard? Een waard is een gastheer die zijn klanten ontvangt en hen een aangename tijd bezorgt. Dat is precies wat Willem Boersma doet, maar niet in een klein café, maar op de immens wijdse Warkumerbûtenwaard. Een gastheer is hij. En wat voor één. Een betere kun je je niet wensen. Hij kent het gebied op zijn duimpje. Leidt er al sinds mensenheugenis bezoekers rond. Trouwens, hij is niet alleen gastheer voor de mensen, ook voor de dieren. Voor bergeenden bouwt hij ingenieuze holen, waar ze maar al te graag hun eieren in leggen en uitbroeden. Met hart en ziel is hij verbonden aan het gebied. Vanaf dat hij kan lopen komt-ie er. Al dik 65 jaar. ‘Van mij mogen ze me hier begraven’. Ga mee op ‘strún’ met een ‘oprjochte fjildman’. >> TEKST PIEBE PIEBENGA FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

6

NUMMER 08 • 2020

WILLEM BOERSMA

“

“PRACHTIGE JEUGD GEHAD, MIJN HUISWERK HEEFT ER MISSCHIEN WAT ONDER GELEDEN, MAAR JA”

“Ik ben ‘hikke en tein’ in Workum. In ’45 ben ik geboren bij Séburch, het streekje bij de sluis. Pal achter de ‘seedyk’. Daar heb ik mijn hele jeugd gewoond. Ze noemden me ‘it dykmantsje’. Altijd waren we buiten. De dijk over en het vrije veld in. Of we gingen naar de grasdrogerij, waar ‘heit’ in de zomer werkte, een van de weinige bedrijven die je daar toen had. Daar kwamen ’s ochtends vroeg de vrachtauto’s uit Noordoostpolder aan, volgepakt met luzerne. Mochten we in de cabine mee terug naar de polder om de volgende lading op te halen. Heerlijk rook het drogen van dat gras en die luzerne. Soms raakte er wel ‘ns wat verstopt of oververhit en dan klaagden de schippers in de havenkom, omdat alles onder de roetsmurrie kwam te zitten.”

LEVENSGEVAARLIJK

Met lege tegellijmemmers en buizen bouwt hij nesten voor de Bergeenden.

“Iedereen zwom toen in It Soal, die vaargeul die van het IJsselmeer naar de sluis toeloopt. Dat was levensgevaarlijk, want daar kwam ook al het scheepvaartverkeer doorheen. Dat gaf trouwens ook vaak gedoe. Sommige schepen sleepten zo’n klein bootje achter zich aan. Daar zwommen dan jongens naar toe en die klommen er allemaal tegelijk op.

Die werden er dan weer met pikhaken afgestoten. Hele veldslagen waren dat.

Op een gegeven moment zei men: ‘Dat moat oars’, er moet maar ergens anders gezwommen worden.’ Bij het strand zijn toen kleedhokjes gebouwd. Een deel voor heren, een deel voor dames.

Badmeester erbij. ‘Lyts Begin’ heette het.

Nou, dat lytse begin is uitgegroeid tot de camping van nu. Voor ons als jongens van 12, 13 jaar was er natuurlijk niets spannender dan achter de badmeester langs te glippen, hup de dameshokjes in. We wisten precies in welke hokjes we

BOVEN: Fjildman Willem Boersma herkent elke beweging in het ‘fjild’ en heeft zijn verrekijker continue in aanslag.

ONDER: Willem wijst op een van de artikelen waarin hij is geinterviewd over zijn passie: de Warkumerwaard.

moesten zijn, in welke planken er knoesten uit waren, zodat er een gaatje ontstaan was waar je doorheen kon kijken.

Of we hielpen op de werf van Zwolsman met schepen in het teer te zetten. Zo’n schip werd op een smalle slede gezet en langzaam op de helingbaan uit het water getrokken. Dat luisterde enorm nauw.

Centimeter voor centimeter kwam-ie de helling op.”

‘IEL FISKEN’ “We bouwden hutten in het riet en we hielpen met melken. Het hele buitendijkse gebied pachtte de gemeente van het Rijk. De gemeente verpachtte het weer aan boeren. Her en der had je wat oude hokken waar 15 tot 20 koeien in stonden met een melkmachientje waar je per keer twee of drie koeien mee kon melken. Later hebben de boeren dat land kunnen kopen. In de Dyksfeart gingen we ook altijd op paling vissen. Die bakten we dan. Prachtige jeugd gehad, mijn huiswerk heeft er misschien wat onder geleden, maar ja. En natuurlijk ‘aaisykjen’. Altijd maar loeren. Daar ben je mee

geboren. Vroeger was het niet ‘Heb je wat gevonden?’, maar ‘Hoeveel heb je gevonden?’ Op de schoorsteenmantel thuis lagen de eieren van heit, mijn broer en die van mij in groepjes naast elkaar. Hele dagen gingen we op pad. Je wist precies waar je moest zijn.”

VERDIENDE LOON “Als jongens van 15, 16 gingen we ook altijd zoeken in de Jouke Sjoerds Polder, achter de zeedijk richting Makkum. Dat gebied was in beheer bij het Waterschap.

De eerste week van april mocht je daar niet zoeken. Die tijd was gereserveerd voor de hoge heren van het Waterschap, zodat die er zeker van waren dat ze met een volle pet naar huis gingen. Daar lieten we ons niet door tegenhouden. Wij met lieslaarzen het gebied in, we wisten precies het stek te staan waar we naar toe moesten vluchten als we betrapt werden.

Daar was de vaart ondiep en konden we er doorheen waden. Nou ja, wij waren zo druk met zoeken, dat we de opzichter te laat zagen. Razendsnel op de vlucht en bij het stek het water in. Bleek dat we

naar het verkeerde stek waren gerend.

Het water liep ons zó de lieslaarzen in.

Loodzwaar, een kletsnat pak en een opzichter die lachend aan de andere kant stond: ‘Dit is jullie verdiende loon, kom hier niet meer, want dan neem ik andere maatregelen.’

BERGEEENDEN “Ik heb 43 jaar in de bouw gewerkt. De laatste 32 jaar bij Draisma, dat later Dijkstra Draisma werd. Met 60 jaar kon ik eruit. In mijn vrije tijd was ik altijd in de waard. Het Gemeentelijk Landbouwbedrijf had gevraagd of ik gids wilde

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

worden in het gebied. Tuurlijk wilde ik dat.

Altijd met groepen het veld in. Leuk werk.

Onbezoldigd, maar ja, als bijvoorbeeld Douwe Egberts met een club langskwam, kreeg je thee, koffie, gebak, van alles mee naar huis, Bij andere groepen kreeg je weer berenburg mee. Zo ging dat. Later, in 2000, heeft It Fryske Gea het overgenomen. Die rondleidingen ben ik blijven geven. Nu betaal je als groep excursiegeld aan It Gea. Elke maand trek ik er ook met leden van It Gea op uit. Er is zoveel te zien. Vaak loop ik ook even langs de bergeenden. Bergeenden broeden in konijnenholen. Die heb je hier niet. Ik heb met lege tegellijm-emmers en buizen constructies gemaakt die dat nabootsen. Plag erover en je ziet niets als je erlangs loopt. Maar die bergeenden weten het uiteinde van die buizen prima te vinden, kruipen erin en leggen eieren. Als ik er dan met een groep langs kom, til ik de plag op en heel voorzichtig het deksel van de emmer. Zie je al die eieren liggen en een tijdje later de kuikens. Mooi gezicht.”

STRANDEN MET SCHELPEN “Over de hele buitenwaard lopen nu zo’n 250 koeien rond. Tot zo’n twintig jaar terug werden hier ook jonge paarden ingeschaard. Die kwamen uit alle hoeken van Nederland. Ideaal gebied. Hadden kilometers om te draven. Na de tongblaar, de mond-en-klauwzeer, mocht dat niet meer.

Het is hier een groot vogelparadijs. Alles komt hier voorbij. Ik heb zelfs flamingo’s gezien. Maar daar gaat het me niet om. Het gaat mij om de beleving. De lucht, de ruimte, de bloemen, ratelaar, orchideeën, alles, het is zo mooi hier. Hier kan een mens nog vrij ademen. Het uitzicht alle kanten op. De uitgestrektheid. Het is natuurlijk een grote schande dat ze hier tegenover een enorm windmolenpark in het water gaan zetten.

Dat had nooit mogen gebeuren.

De schelpen hier op de strandjes zijn al honderden jaren oud. Met storm worden die losgewoeld in het IJsselmeer en spoelen ze hier aan. Het gebied heeft wel te lijden onder erosie. Soms is er na een storm wel vijf meter afgeslagen. Vorig jaar is minister Cora van Nieuwenhuizen hier geweest. Die heeft 17 miljoen euro toegezegd. Waarvan 5 miljoen wordt gebruikt om de twee strekdammen voor It Soal door te trekken, zodat de vaargeul niet voortdurend verzandt. Van de rest van het geld wordt een soort lagune aangelegd die verdere afslag moet voorkomen.

“IK HEB EEN DROOM: HOE MOOI ZOU HET ZIJN ALS JE HIER MET EEN PRAAM MET FLUISTERMOTOR DOORHEEN KUNT VAREN? DAT ZOU HET HELE JAAR DOOR KUNNEN, ZELFS IN HET BROEDSEIZOEN”

7

OUDE ZANDPLAAT De Warkumerbûtenwaard was ooit een zandplaat in de oude Zuiderzee. Door de Afsluitdijk is hij permanent droog komen te liggen. Een gebied van slenken en drassige gronden met langs de kant spierwit zand en grote hopen schelpen.

Van Workum tot Gaast loopt een lage zomerdijk. Het is een kwetsbaar gebied dat voor het grootste gedeelte alleen toegankelijk is met een gids. Er zitten reeën, kieviten, grutto’s, wulpen, sternen, visdiefjes, kluten, smienten, talloze andere vogels en duizenden ganzen. In het voorjaar ziet het er geel van de ratelaar en andere planten die het prima doen op de nog zilte bodem.

Een groot probleem voor de miljoenen vogels zijn de predatoren: vossen, hermelijnen en wezels. Daar komen er steeds meer van. Daarom proberen we het gebied zo kaal mogelijk te houden.”

MIJN DROOM “Zomer en winter, ik ben hier vrijwel elke dag te vinden. Ik heb een droom. Geef mij een paar kruimels van die 17 miljoen, dan kan ik die uitvoeren. Kijk, mijn excursies zijn normaal gesproken in juni afgelopen.

Afgelopen seizoen was natuurlijk absurd met die corona. Toen had ik al in maart m’n laatste excursie. Maar goed, normaal in juni. Dan komen de koeien. Dwars door het gebied, tussen de weilanden door, loopt een vaart. Hoe mooi zou het zijn als je daar met een praam met fluistermotor doorheen zou kunnen varen? Dat zou het hele jaar door kunnen, zelfs in het broedseizoen. Je verstoort niets. Terwijl je vanaf het water alles prachtig kunt zien. Je hebt een steiger nodig bij Workum en eventueel eentje bij het vogelplateau richting Gaast. Nog een ‘huifke’ op de praam en je bent de koning te rijk. Kun je het hele jaar door toeristen een topbeleving bezorgen. Dat zou toch prachtig zijn?”

Zomeractie: Nu het eerste vervangfilter gratis

WWW.BIG-GREEN.NL

Prijs inclusief installatie € 998,20

Ervaringen:

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra

Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder.

Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu beziiers geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort.

Sumar, 26 januari 2020

Anja Monshouwer

Binnen een dag na aanvraag was de Big Green al geïnstalleerd.

Hij hangt nu een aantal weken en ik ben er erg tevreden over.

Ik hoef vrijwel nooit meer condiioner te gebruiken na het haar wassen en heb geen last meer van kalk. Prima investering!

Gorinchem, 13 november 2019

Emiel van Disseldorp Vanmorgen is het product geïnstalleerd. Gelijk zachter en helderder water. Geen aanslag meer dus niet meer poetsen van kranen etc. Maakt de leidingen ook nog schoon dus als er al wat kalk nog aanwezig was, is dat binnenkort helemaal verdwenen. Ik raad het iedereen aan.

Rijkevoort, 6 november 2019

Telefoonnummer: 0299-321188

Theo en Beey Hospes Heel blij met de Big Green. Na drie weken al duidelijk verschil!

Veel helderder water en geen aanslag meer op o.a. Glazen, kranen en de badkamer. Ook goed voor de huid, lang zo droog niet meer.

De was is ook merkbaar zachter. Zelfs de kaaen drinken binnnen water ipv regenwater. Kortom zeer tevreden, een echte aanrader!

Oudemirdum, 14 november 2019

Heechsân Sinds begin december in het bezit van de BigGreen, veel minder last van kalkaanslag in douche en keuken. Ook na het douchen een zachtere huid. Een echte aanrader!!

Eastermar, 6 februari 2020

Bauke en Sjanie van der Meer

J. Posthumus

Sinds eind 2019 is de Big Green bij ons geplaatst. Wij zijn er erg tevreden over. De voordelen hierbij op een rij: – geen kalkaanslag meer op en rond kranen – overig sanitair makkelijk schoon te maken en heee meer glans / gladder oppervlak – heter water uit de combi ketel – strijken is veel makkelijker door gladder wasgoed – geen bruin water meer uit het stoomstrijkijzer – zachtere handen / geen kloven meer

Shirley en Tom

Franeker, 6 maart 2020

Wij gebruiken de Big-green inmiddels een paar maanden en we zijn erg tevreden. Geen kalkaanslag meer en super helder water. De kranen glimmen weer als nieuw en geen waas meer op de glazen douche deur.

We hebben nu geen agressieve reinigingsmiddelen meer nodig bij het schoonmaken van de badkamer. een eenvoudig sopje en alles blijkt weer als nieuw. En de service is perfect!

Ureterp, 2 november 2019 Precies 1 week verder. Water nu al helderder en zachter.

Kranen, douchekoppen en uitloop volautomaasche koffie machine prachhge stralen. Geen gespeeer meer. Aanslag stukken minder en alles straalt bijna al als nieuw. Echt geweldig.

Montage professioneel en met aandacht uitgevoerd.

Echt een aanrader.

Amsterdam, 26 november 2019

Alfred Plannnga We hebben hem vrijdag besteld en hij is gelijk geplaatst, het verschil is nu al merkbaar. Het water is zachter, de koffie smaakt beter.

Heerenveen, 22 december 2019

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

9

TEKST EELKE LOK // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

BAS OOSTERBAAN UIT KOUDUM VERKOOPT IN AMSTERDAM

VERSE PÁÁÁÁÁLING Een bootje vaart door de grachten van Amsterdam. Er staat een man aan het roer. Die schreeuwt. En zingt. Op de wal steekt iemand zijn arm omhoog. Dan meert hij even af. Daarna vaart, schreeuwt en zingt hij weer. Als je dan vraagt ‘waar komt die hapsnurker vandaan?’, dan zegt iemand ‘Koudum’. Dat gelooft niemand.

Een Fries zet zichzelf toch niet op die manier in de Amsterdamse schijnwerpers. Toch……?

rigens heet een parlevinker in Amsterdam geen parlevinker, maar kadedraaier.

KLANT Wie is dan die klant, die op die kade op de draai van het bootje wacht; is er een vaste klantenkring misschien. Verwarring: Nee roept Bas, ja zegt zijn vrouw tegelijkertijd. Ze komen tot een compromis: deels wel, deels niet. Toeristen zijn geen klant. De klandizie bestaat grofweg uit autochtone vijfenvijftigplussers. En yuppies. Maar net waar je vaart.

Bas legt uit: eigenlijk is Amsterdam niet meer dan een verzameling dorpjes. Die elk hun eigen inwoners hebben. En natuurlijk is de palingroker ook nog afhankelijk van het weer. Hij bestelt 10 kilo paling per dag dat hij er rondvaart. En die is altijd op. Naast de andere vissoorten die hij ook verkoopt.

Bas Oosterbaan uit Koudum is geen idioot.

Hij heeft op z’n kleine bootje een rokerston staan. Hij rookt paling, zalm en gans. De man met de arm omhoog wil daar wat van kopen.

Dat kan. Bas Oosterbaan vaart nu al een jaar of wat als de verklede Friese Palingroker rond in Amsterdam.

Die paling komt overigens via een Lemster importeur uit Ierland. Lough Neagh. Omdat die duurzamer is, maar vooral omdat die lekkerder is zegt Oostenbrug. “Schiere Ierse paling”. Zijn ogen gaan even in lichte extase omhoog.

Hij deed het eerst ook wel in Fryslân. Kom eens naar Amsterdam zei iemand. Bas dacht: ‘Nou ja in Amsterdam wonen meer mensen dan in Fryslân’. Dus hij ging met z’n zesmeter-bootje de Randmeren over, raakte bij Muiden in een halve storm, bleef boven water en kwam in Amsterdam aan. ‘Páááááling!

Verse páááááling!!!’

Bas Oosterbaan vaart nu rond in een zevenmeter bootje. Z’n tweede bootje. De eerste was van staal, maar had een luchtgekoelde motor. Oostenbrug en de paling waren te zwaar, er kwam geregeld water in die motor.

Zijn huidige boot is ietsje groter. Polyester.

De hete rokerston maakt daar overigens geen polyestersoep van. Gevaar is er namelijk al genoeg als hij het IJ moet oversteken.

KOUDUM Drie dagen in de week doet hij dat. Gaat elke avond terug naar Koudum. Dat lijkt vreemd, maar één handbeweging maakt het duidelijk: ”Kijk wat ik hier héb!”. De Oosterbanen wonen in plan Morra. Zijn vrouw werkt op ROC Friese Poort in Leeuwarden. Ze beheert ook de website van de palinghandel. Een handel die zich veel verder uitstrekt dan Amsterdam. Ze zorgen voor het feestelijk versturen van vis over het hele land. Daar hebben ze succes mee.

Daarbij helpt dat de Friese palingroker ‘world wide’ bekend is geworden. Deels door de sociale media die zijn vrouw ook verzorgt.

Maar vooral dankzij de hele internationale pers die de zingende palingroker heeft beschreven of laten zien. En horen.

‘JIJ’

Bas Oosterbaan was geen palinghandelaar of palingroker. Hij was manager in het horecawezen. Zo kwam hij ook in hotel Galamadammen in Koudum. Dat leek bestendig, dus gingen ze in Koudum wonen. Maar bazen en Bas zijn nimmer vrienden en zo verdween hij ook weer uit dat hotel. Bleef evenwel in Koudum wonen.

BETROKKEN Omdat hij er zich thuis voelde, ook in de mienskip. Zat in diverse verenigingen, als VVV, ondernemersverenging, de Finke, waar hij nu ook weer een nieuw plan voor aan het schrijven is. En ook in Dorpsbelang, hij was daar vier jaar voorzitter van. Was trots dat ze hem daarvoor vroegen. Al waren die vier jaar een lange strijd met de gemeente, want een overvloed aan ambtelijke formaliteiten is aan Bas niet besteed, “Afspraak is afspraak, ik wil duidelijkheid, zo handel ik nu ook”.

“IN AMSTERDAM WONEN MEER MENSEN DAN IN FRYSLÂN”

Oosterbaan is ondernemer. Met één bootje kun je Amsterdam niet aan, waarom geen vijf bootjes. Het antwoord is één woordje: ‘jij’. Amsterdammers willen paling kopen van de ene speciale zingende Friese palingroker. Niet van een bedrijf. Het is een onderdeel van zijn visie op de horeca. “Steeds denken, wat zal die klant van mij willen.

Altijd dienstbaar zijn”. En wil de klant een praatje, dan krijgt hij die tijd erbij. Gezellig.

Immers: “Vis is beleving”.

Dat was een probleem. Autoriteiten wilden dat die zingende roker vergunning kreeg.

Echter, parlevinkervergunningen bestonden niet meer. Dat hebben ze dus aangepast. ”En hoe langer ik aan de gang blijf, hoe sterker die vergunning wordt”. En overal waar staat ‘niet afmeren’, mag Bassie wel liggen. Ove-

Bas is 61, hoe lang blijft hij dit intensieve bestaan doen. Zijn vrouw: “Tot zijn dood”.

Bas knikt. Eeeh, Galamadammen is failliet.

Stel iemand koopt dat en vraagt Bas weer in zijn oude functie. “Ja dan zou ik er direct instappen”. Maar waarschijnlijk dan nog op zijn vrije dagen páááááling verkopen op z’n bootje in Amsterdam.

10

NUMMER 08 • 2020

#FACETOFACE MARTINA KETELAAR fotografie LAURA KEIZER FOTOGRAFIE tekst WIM WALDA

Ambitieuze Bolswarder fotografe leeft, denkt en droomt in beelden Ze telt nog maar 23 lentes, maar weet precies wat ze wil en hoe ze daar wil komen. Vanaf haar tienerjaren heeft ze een onweerstaanbare drang om de wereld om zich heen vast te leggen in beelden. Niet te verwarren met een ‘fotootje klikken’, maar een beeld dat zij in haar hoofd heeft te vertalen in een foto met uitdrukkingskracht, die een verhaal vertelt. Dat begon al op twaalfjarige leeftijd, toen ze stiekem de mobiele telefoon van haar vader pikte om op de trampoline in hun tuin een zelfportret te maken bij ondergaande zon. Ze stuurde de foto in naar de fotowedstrijd van National Geographic en drong door tot de finale, tussen gepokt en gemazelde internationale fotografen. “Dat was een hele belevenis en deed behoorlijk wat stof opwaaien, een twaalfjarige in de finale van een gerenommeerde fotowedstrijd,” blikt Martina Ketelaar uit Bolsward terug. “Mijn ouders dachten dat het een ‘hite hei’ was, die wel weer over zou waaien, maar ik wist toen al zeker dat ik fotograaf wilde worden.” Het verhaal van een ambitieuze perfectionist voor wie goed nooit goed genoeg is.

“Ik ben in Burgwerd geboren en was vroeger al een avonturier; door het land banjeren, ‘belletje lellen’, altijd buiten spelen en erg zelfstandig. Voor een baas werken past dan ook niet bij mij, daar ben ik waarschijnlijk te eigenwijs voor.

Eigenlijk best grappig dat zowel mijn vier jaar oudere broer als ik zelfstandig ondernemer zijn geworden, terwijl wij helemaal geen ondernemersgezin waren.

Mijn vader werkte achtereenvolgens bij de douane en de woningstichting en mijn moeder dertig jaar bij de Rabobank.

Sterker nog, na hun pensionering zijn zij samen een onderneming gestart waar ze design accessoires verkopen. Wel zijn wij thuis opgegroeid in een cultuur van ‘zelf doen’, dingen maken. Mijn vader heeft zelf ons huis gebouwd en wanneer hij ergens mooie stoelen zag inspireerde dat hem om zelf iets vergelijkbaars te maken. Het begrip ‘maken’ kreeg ik dus van kindsbeen af met de paplepel ingegoten.”

DE EERSTE EIGEN CAMERA Martina’s ouders kregen ongelijk over de drang van hun dochter om te fotograferen. Toen oma haar bij haar overlijden een bedrag naliet, werd dat besteed aan de aanschaf van een een camera. “Daar begon het eigenlijk allemaal mee. Ik was elke dag te vinden in het park van Burgwerd, zomer, winter, overdag, ’s avonds, zon, regen, sneeuw.

En maar experimenteren. Foto’s maken met verschillende sluitertijden, andere ISO-instellingen en diafragma’s, zodat ik me dat stukje techniek helemaal zelf eigen heb gemaakt. Wat daar wel enorm bij hielp was YouTube, waar erg veel instructiefilmpjes waren te vinden. Dat voedde mijn nieuwsgierigheid eigenlijk alleen maar meer.”

“De middelbare school vond ik volslagen oninteressant. Ik kon weliswaar goed leren en snapte ‘het spelletje’ wel, maar had heel veel moeite om de boeken in te duiken. Ik zag het nut er niet van in om allerlei formules te leren, waarna die kennis werd getoetst en je het weer mocht vergeten. Ik vond het mooi om te fotograferen, met mijn handen bezig te zijn. In vierde jaar vwo ben ik overgestapt naar de havo en het examen gehaald.

Nog twee jaar vwo zag ik niet zitten en universitaire ambities had ik niet.”

ACADEMIE VOOR BEELDCREATIE “Ik wist precies wat ik wel wilde: de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie in Amsterdam. Dat is een vrij nieuwe opleiding met als credo: ‘Tussen Art en Markt’. Daar heb ik niet alleen heel veel over fotografie geleerd, maar minstens net zoveel over je afzetmarkt(en). Je leert over ondernemen en ‘personal branding’. De docenten zijn geen prototypes van leraren zoals je die in je vooropleiding hebt meegemaakt, maar veelal ‘oude rotten in het vak’. Mensen die het klappen van de zweep kennen, die een verhaal te vertellen hebben en je de kneepjes van het vak leren.

Aanvankelijk was ik best een beetje overweldigd door Amsterdam. Aan de ene kant keek ik er naar uit, maar aan de andere kant herinner ik me dat ik voor de eerste keer als achttienjarig meisje op het Centraal Station stond en gewoon duizelig werd van al die indrukken, al die mensen, die kakafonie van geluiden. Mijn ouders waren ook niet onverdeeld enthousiast over mijn keuze, maar eigenwijs als ik ben deed ik mijn eigen ding en ging ik toch. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar. Ik ben wel in Friesland blijven wonen omdat de weidsheid en de vrijheid van Friesland mij als fotograaf enorm aanspreekt en anderzijds om mijn ouders een beetje gerust te stellen.”

VISIE OP FOTOGRAFIE “Vrienden en familie steken al snel de loftrompet over een mooie foto. Maar in Amsterdam kreeg ik kritische vragen over het hoe en waarom, de standpuntkeuze, lenskeuze, belichting, de opbouw van de foto, de achtergrond. En dat vond ik heerlijk omdat het naadloos aansloot bij mijn eigen filosofie over fotografie. Daar kon ik stappen mee maken.

Wat ik als heel waardevol heb beschouwd waren de opdrachten om een onderzoek te doen en/of een scriptie te schrijven over onderwerpen die tot nadenken stemden.

Een voorbeeld: Het dierenportret. Je kunt een mooi plaatje klikken en daarmee een foto afleveren die esthetisch OK is, maar niet meer dan dat. Ik heb in die periode Charlotte Dumas bestudeerd, die geïnteresseerd is in de ambivalente relatie tussen mens en dier. Wat betekenen dieren in de huidige maatschappij voor

de mens? Waar staan ze symbool voor?

Hoe verhouden emotionele aspecten als vertedering zich tot praktische elementen als consumptie? Zo maakte ze indringende reportages van de zwerfhonden van Palermo en de reddingshonden tijdens ‘9-11’.

In mijn foto’s ben ik altijd bezig met beeldtaal, soms metaforen, wat communiceert de foto. Je kunt bijvoorbeeld van die lieve pasgeboren kuikentjes fotograferen die nieuwsgierig en wat onbeholpen in een kippenren rondscharrelen. Vertedering. Maak je dezelfde foto tegen de achtergrond van een giga kippenstal, met rijen gegalvaniseerde kooien in het gelid, dan geef je met hetzelfde onderwerp de foto een heel andere lading. Koud, industrieel en dieronvriendelijk. Je hebt dus als fotograaf in belangrijke mate de regie over je onderwerp en daarmee de lading die je aan je foto meegeeft.”

EIGEN BROEK OP HOUDEN “Mijn leeftijd is wel eens een nadeel, maar het kan ook een voordeel zijn. Zo ben ik als fotograaf geselecteerd door het World Solar Challenge Team van de TU in Twente – leeftijdgenoten - en ben ik mee geweest naar ‘down under’. Die wedstrijd gaat dwars door Australië over een afstand van ruim 3000 kilometer. Dat heeft een onvergetelijke indruk achtergelaten.

Andere opdrachtgevers waar ik veel mee heb gewerkt en dat nog steeds doe zijn onder andere Titan Projects in Sneek, een bedrijf dat gespecialiseerd is in de high-end apparatenbouw voor de procesindustrie. Erwin Bakker van Bakker Ontwerp uit Sneek speelt mij de nodige opdrachten toe. We gaan beiden voor het hoogst haalbare en dat betaalt zich op de lange termijn uit. Daarnaast vind ik het erg leuk dat ik dit jaar weer door het Solar Team Twente ben gevraagd voor de European Solar Challenge.”

WAAROM KIEZEN VOOR MARTINA KETELAAR “Ik ben een perfectionist, dat heb ik van mijn vader. Daarmee maak ik het mijzelf wel eens lastig, omdat ik de neiging heb de hele boel weg te gooien en overnieuw te beginnen als het niet aan mijn kwaliteitscriteria voldoet, maar dat kan

niet altijd. Bij potentiele opdrachtgevers ratel ik geen ‘glad’ commercieel verhaal af, maar vertel over mijn passie. Hoe ik werk. Met open vizier. Eigenlijk best een kwetsbare opstelling. Maar ik ben oprecht en nieuwsgierig. Bij grotere projecten wil ik eerst zelf met de opdrachtgever praten.

Ik neem dan heel bewust mijn camera niet mee omdat die mij afleidt. Ik moet bij zo’n eerste gesprek ‘uit de beeldmodus’ en juist letten op wat ik hoor. Dat laat ik een paar dagen bezinken en op een gegeven moment gaat er een lampje branden en weet ik ‘zo ga ik het doen’.”

ZEPERDS EN TOPPERS “Natuurlijk zijn er best wel eens dingen die anders uitpakken dan je vooraf in gedachten had, maar dat beschouw ik niet als een zeperd, meer als onderdeel van een leerproces. Iets niet goed doen is niet erg, er geen lering uittrekken wel.

Als hoogtepunten in mijn nog maar prille carrière beschouw ik mijn expositie in het Landbouwmuseum in Leeuwarden, mijn bijdrage aan Culturele Hoofdstad en de opdracht voor de World Solar Challenge in Australië, waar ik erg veel vrijheid kreeg.

Dat voelde echt als iets van mijzelf.”

WAAR STAAT MARTINA KETELAAR OVER 10 – 15 JAAR? “Ik leer nog elke dag bij, dus wil ik zoveel mogelijk ervaring opdoen om beter te worden. Mijn affiniteit ligt momenteel nog vaak bij agrarische en landelijke onderwerpen, maar ik sta open om die ervaring te verbreden. Andere culturen boeien me, dus reizen staat wel hoog op mijn verlanglijstje. Fotoreizen. Misschien zelfs wel organiseren.

Mijn toekomstdroom is een creatief platform van ‘makers’ uit verschillende disciplines, gelijkgestemde zielen, kunstenaars, fotografen, grafisch ontwerpers, tekst-tovenaars en mensen uit andere creatieve hoeken om daarmee een kennisplatform te creëren, waar bedrijven terecht kunnen met hun vragen op creatief- en marketinggebied.”

Was getekend: Martina Ketelaar.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

11

Koop (vooral nu!) bij onze lokale ondernemers in Súdwest-Fryslân

Deze campagne is een initiatief van:

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

13

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

(BRANDED CONTENT)

TOLO-OPLEIDING:

Het imago van logistiek medewerker is, om het eens eufemistisch te omschrijven, niet bijzonder positief en de opleiding zoals die er nu is, spreekt veel jongere mensen minder aan. Er moet wat gebeuren om de sector in beweging te krijgen, te beginnen met een nieuwe ‘Bedrijfsschool voor logistiek’. Samen de schouders eronder.

We spraken met Klaas de Haan, adviseur werk bij Sectorinstituut Transport en Logistiek, Christien Lycklama à Nijeholt, directeur van Transportbedrijf Hoekstra BV en Janet van der Horst-Jansen, directeur Uitzendbureau Jobz-on.

TOLO! “Als sector staan wij voor een grote uitdaging”, trapt Lycklama à Nijeholt af. “Wij hebben het smoordruk en dan praat ik niet alleen over Hoekstra, maar dat geldt voor veel collega’s in de logistieke sector.

Dit heeft meerdere redenen, maar komt deels door de coronacrisis.

Veel mensen waren en zijn thuis en bestellen veel meer online dan een halfjaar geleden. Al die bestellingen moeten worden verwerkt en daarvoor zoeken we goed opgeleide vaklieden. We merken dat de huidige opleiding veel jongeren niet meer aanspreekt.

Met vijf partijen hebben we de handen ineengeslagen. Het Sectorinstituut, Jobz-on Sneek, ROC de Friese Poort Sneek, Dinkla Verkeersopleidingen die de ‘inhouse-opleiding’ voor Hoekstra verzorgt en Hoekstra BV hebben nu de Bedrijfsschool voor Logistiek opgezet.

Dat noemen wij dan de TOLO! De Toekomst in Logistiek. Met TOLO

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

TOEKOMST IN LOGISTIEK! voor de specifieke doelgroepen, zoals jongeren uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs en Praktijkonderwijs, maar ook de mensen die in de bijstand zitten. De naam JOOOP geeft een gezicht aan alle mensen die, op welke manier dan ook, ondersteuning kunnen gebruiken bij het betreden van de arbeidsmarkt.

JOOOP staat voor duurzame plaatsing en begeleiding naar werk.

Er komt geen fysieke school, maar het idee is juist om het bij de bedrijven te realiseren. De logistieke dienstverleners zijn geen opleiding maar stellen wel hun panden beschikbaar. Om het voor jongeren aantrekkelijk te maken krijgen ze werk en daarnaast actief een opleiding op MBO-2 niveau. Daar is de Friese Poort bij betrokken en daar is het onderwijskundig programma op afgestemd. De Friese Poort docenten geven les op de praktijklocaties in Súdwest-Fryslân en de Noordoostpolder.

EERSTE GROEP willen we mensen de leuke dingen van onze sector nog meer laten zien en je moet er uiteraard ook het vak leren. We gaan dat met een aantal transporteurs doen. Mensen in de praktijk opleiden tot logistiek medewerker, orderpicker maar uiteindelijk ook tot chauffeur. Door het bij aansprekende bedrijven te gaan doen en er tegelijkertijd een baangarantie aan te koppelen is het een hele aantrekkelijke stap geworden om in de logistiek te komen werken. Dat we dat juist nu doen, is vanwege de verwachting dat de werkgelegenheid in een aantal sectoren zal teruglopen en wij hopen die mensen te verleiden om op 15 oktober te starten. We richten ons op meerdere doelgroepen: de jongeren, maar ook de zijinstromers, en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.”

SECTORINSTITUUT TRANSPORT EN LOGISTIEK Klaas de Haan, adviseur bij het Sectorinstituut Transport en Logistiek knikt instemmend tijdens het enthousiaste betoog van Lycklama à Nijeholt. Wat is zijn rol in het project?

“Dinkla is ook een belangrijke partij, want we hebben veel praktijkonderdelen en zij zorgen voor het opleiden van de verschillende certificaten en de vrachtwagen rijlessen”, weet Lycklama à Nijeholt.

“Wij begeleiden jaarlijks circa duizend leerlingen in de transport en logistiek. In Friesland zijn dat ongeveer 100 jongens en meiden die ik onder mijn vleugels heb.

Tijdens die opleiding zijn wij juridisch gesproken de werkgever.

In principe gaan de leerlingen 1 dag naar school en 4 dagen in de praktijk. Voor de opleiding moeten ze minimaal 21 uren draaien. Wij ontzorgen de bedrijven juridisch,

“HET IS SUPERLEUK WERK, WAAR JE GELUKKIG IN KUNT WORDEN, DOOR JE HANDEN TE LATEN WAPPEREN!” Vlnr.: Klaas de Haan, Janet van der Horst-Jansen en Christien Lycklama à Nijeholt

we verzorgen de verloning, houden het verzuim in de gaten en regelen eventuele bbl-subsidieverstrekkingen. Mijn specifieke taak in dit traject is het werven, partijen bij elkaar te brengen en het begeleiden van de leerlingen en leerbedrijven in dit traject. Ik ben dus een soort regisseur, om kandidaten enthousiast te maken voor de sector en de opleiding. Er is ontzettend veel mogelijk in de logistiek en wij willen een goed beeld van de sector geven.”

JOOOP WERKT! Ook het Uitzendbureau Jobz-on van Janet van der Horst-Jansen en Helle Koning-Kruitwagen heeft een belangrijke taak in het project.

“Helle en ik zijn samen met Idserd Hibma van ‘Cnossen Infra’ en Niels Hoekstra van ‘VONK!’ een bedrijf begonnen onder de naam ‘JOOOP Werkt’. Dat bedrijf gaat in dit traject de in-, door- en uitstroom organiseren van een kwetsbare doelgroep.

‘JOOOP’ schrijf je met driemaal de letter ‘o’. Het staat voor de verbinding tussen Ondernemers, Overheid en Onderwijs. Speciaal

“In oktober gaan we los met een eerste groep van 15 mensen, een gemêleerd gezelschap. Voor mij is de grootste uitdaging om alle neuzen dezelfde kant uit te krijgen”, vult De Haan aan. “Het unieke van deze opleiding is dat het maatwerk binnen een mooie sector is. De leerlingen krijgen een basis waardoor ze misschien wel zeggen ‘ja, ik heb wel logistiek, maar misschien wil ik wel heel ergens anders naar toe’. En uiteindelijk hebben ze toch een succesje nodig. Wat wij doen is maatwerk voor iedere kandidaat.”

Ook Van der Horst geeft aan dat de logistiek laagdrempelig is om in te stromen op de arbeidsmarkt, waar het ook nog eens erg druk is op dit moment. “Ik geloof er heilig in wanneer je kwaliteit in je branche wilt, dat je heel goed naar de opdrachtgevers moet luisteren en van daaruit kijken wat de branche nodig heeft!”

Lycklama à Nijeholt ten slotte: “Er zijn zoveel mooie beroepen, niet alleen in de logistiek maar ook bij installateurs, schilders en ga zo maar door. Ook die hebben deze imagoproblemen, terwijl het superleuk werk is, waar je gelukkig in kunt worden, door je handen te laten wapperen!”

Voor meer info: www.stlwerkt.nl/lerenwerken Aanmelden kan via kdhaan@stlwerkt.nl

bolsward-ijsselmeerkust

14

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

JANNEWIETSKE DE VRIES

“IK BEN ÉÉN VAN DE 90.000 INWONERS VAN SÚDWEST-FRYSLÂN, MAAR OOK DE ENIGE ‘BURGERMEM’!”

Soms is het noemen van een voornaam genoeg om te weten over wie het gaat. ‘Foppe’, ‘Riemer’, ‘Atsje’ en ook ‘Jannewietske’. Bij de laatste weten 9 van de 10 Friezen dat het over de burgemeester van Súdwest-Fryslân gaat. Op donderdag 27 september 2018 kreeg zij de ambtsketting in de Grote- of Martinikerk van Sneek omgehangen. Toen werd het burgemeester Jannewietske de Vries, dé centrale speelster in het gemeentelijk bestuur.

W We gingen bij de burgemeester van Súdwest-Fryslân op bezoek, in haar net gerestaureerde burgemeesterskamer van het Stadhuis aan de Marktstraat, het bestuurlijk centrum van SWF. Een human interest interview met een unieke vrouw. De mens Jannewietske de Vries. Uniek ‘omdat er ruim 90.000 inwoners in Súdwest-Fryslân wonen, van wie ik er eentje ben. “Maar er is maar één ‘burgermem’ en dat ben ik!”

TSJÊBBE HETTINGA

Een strofe uit het beroemde gedicht ‘It Faderpaard’ van dichter Tsjebbe Hettinga (1949-2013) siert sinds kort een muur van de burgemeesterskamer: ‘…lit sa de dei/ Ferinne en de jûn komme mei syn brune wjukken;/Lit de romers fan ’e idelheid gjin kwelling foar de geast/wêze, lit it laitsjen net oan in oar oer, it gûlen/ek net; lit komme, lang om let, de stilte, de nacht, de dream,/En lit dêryn dyjingen yn dy’t sochten, om it ljocht.’

De burgemeester leest de regel ‘Lit de romers fan ’e idelheid gjin kwelling foar de geast wêze’, luidop voor en geeft kort commentaar: “Mooi hè!” Om te vervolgen met de connectie die zij en haar man Henk Deinum met de dichter hadden. “Tsjêbbe was een vriend van Henk, hij ging er vaak met hem op uit.” Hettinga had een oogziekte en z’n zicht was daardoor beperkt, vandaar.

JANNEWIETSKE ‘De naam Jannewietske is blijkbaar letterlijk

en figuurlijk het visitekaartje van u geworden, waar komt de naam vandaan’, openen we ons gesprek.

“Ik ben naar twee ‘beppes’ vernoemd, ‘beppe’ Janke en ‘beppe’ Wietske. Met mijn naam zijn de families ook bij elkaar gebracht. ‘Heit’ vond Jannewietske een mooie naam en dat is het dan ook geworden. Het is een verbindende naam en zo heb ik mij ook altijd gevoeld. Ik heb iets van beppe Wietske, de moeder van vaders kant.

Dat was een heel stille wijze vrouw, die op haar eigen manier een heel boerengezin bij elkaar hield. Heit was erg op zijn ‘mem’ gesteld. Ik heb haar niet goed gekend, want ze is vroeg overleden. Maar iedereen die haar gekend heeft zegt wanneer ze mij zien ‘oh, dat is beppe Wietske’. Beppe Janke, was best wel een geëmancipeerde vrouw, die haar eigen leven leidde, die op een gegeven moment is gescheiden en naar Amsterdam vertrok. Dat was voor die tijd heel bijzonder. Het was een uitbundige vrouw die er heel kleurrijk uit zag. Mijn twee beppes waren eigenlijk contrasten, een extraverte en een introverte persoonlijkheid. Ik verenig beiden, alle twee zitten in mij.”

De burgemeester zegt zich te kunnen voorstellen dat het gebruiken van haar voornaam wel eens ingewikkeld is. Enerzijds omdat zij een van ‘ús’ is, wat niet ontkend zal worden, maar zij is ook het ambt en dan is ze afstandelijker. “Ik sta boven de partijen maar ik sta ook tussen de mensen en dat verenig ik. Dat er nu bij dit interview een ambtenaar aanwezig is, dat is de professie, het is zoals ik het invul. Ik vind het belangrijk dat de organisatie betrokken is bij wat ik doe.”

GELUKKIGE JEUGD

Jannewietske de Vries temidden van haar Italiaanse ‘familie’ Girelli.

Jannewietske de Vries ziet het levenslicht op 11 november 1961 in Beetgumermolen als middelste van drie kinderen.

Een mooie positie, zo tussen twee ook al enthousiaste broers, Anne Jochum en Mindert, in. “Het enthousiaste

hebben we van heit. Ik ben de rustigste. Hahaha! De ene tuimelde over de andere heen met mooie verhalen. Tot mem zei ‘En nu ben ik aan de beurt’. Dan was het even stil en begon het verbale circus weer van voren af aan’. We zijn echte verhalenvertellers.”

Jannewietske brengt vanaf haar derde levensjaar haar jeugd door in Grou, waar ze zich helemaal thuis voelt. Zo speelt ze cornet bij de plaatselijke brassband Apollo.

Speelt door tijdgebrek al jaren niet meer op het instrument, terwijl ze er vroeger toch zo van genieten kon.

‘KORPSLEAFDE’ “Op vrijdagavond met elkaar muziek maken, de weekafsluiting. Het is een van de mooiste dingen in het leven. Letterlijk alles er uit blazen. Over de lessenaar stiekem naar elkaar kijken, daar hadden we een woord voor: ‘Korpsleafde’! Even contact met elkaar, op een mooie passage in een muziekstuk.”

“Ik weet nog wel dat mijn ouders naar Hellevoetsluis onder Rotterdam verhuisden. Ik zat in de examenklas van het gymnasium.

Heimwee, ‘ûnwennich’! Je zit dan in een gevoelige levensperiode en wordt door die verhuizing uit al je netwerken gescheurd.

Ik kwam toen mijzelf voor het eerst tegen.

Ik was op een plek waar ik niet wilde zijn, maar ik wilde mijn familie ook niet in de steek laten. Zat ik alleen op zolder en draaide een vioolconcert van Mozart en de ‘Vijfde’ van Beethoven op de platenspeler. Ik ging elke vrijdagavond terug naar Grou, een open dorp waar veel kon. Ook een eigenzinnig dorp met eigen tradities, zoals Sint Pieter. Wij hadden altijd wel een verhaal te vertellen. Net even anders dan anderen. Ik deed overal aan mee, sport, muziek. Op de lagere school had ik mijn eerste bestuursfunctie al, bij de ‘Gouden Reed’, de kinderijsclub.”

NOG EEN FAMILIE Jannewietske de Vries is een familiemens, sterker nog ze heeft nog een ‘sabeare’, niet echte familie, in Italië. Al sinds haar jeugd.

“We waren met heit en mem onderweg naar Sicilië, maar we strandden in een klein

NUMMER 08 • 2020

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

15

dorpje in de buurt van Verona. We arriveerden ‘s avonds op de camping die al gesloten was.

Onderweg hadden we onweer meegemaakt, dus veel te laat. Hindert niet zei heit, we overnachten op het sportveld en we zetten de tent op.

Alles moest drogen, afijn. De volgende morgen gingen heit en mem naar Verona om kaarten voor de Opera te bemachtigen. Wij moesten ons maar even vermaken. Toen kwam er een boer op een trekker om bij ons te kijken. Hij vond het een beetje vreemd. Om een lang verhaal kort te maken, we mochten bij hem blijven op een stukje land waar kiwi’s en perziken groeiden.

Het is een vriendschap voor het leven geworden met Flavio Girelli, we komen elk jaar wel een keer bij onze Italiaanse ‘familie’. De grootvader van Flavio woonde naar goed Italiaans gebruik bij de familie in. Een man van ver over de 90 jaar die de Eerste Wereldoorlog nog had meegemaakt en daarover vertelde. We communiceerden met handen en voeten, we bedachten onze eigen taal zo ongeveer.”

Vijftien jaar geleden besluit Jannewietske de Vries een boerderij in Raerd te kopen en daar ook een appartement in te laten aanbrengen, waar haar ouders, die dan al op leeftijd zijn, komen te wonen. Mem is inmiddels overleden, maar hoogbejaarde heit Bareld de Vries woont nog steeds bij hen in.

Als Jannewietske de Vries ‘s avonds thuiskomt van haar werk, praten zij en haar partner Henk Deinum ‘eigenlijk niet zoveel’ over het werk. “Ik praat de hele dag al over mijn werk, en als ik dan thuiskom ben ik daarover wel uitgepraat. We hebben het dan over andere dingen. Dat is toch wel een ander speelveld geworden. Maar om samen dingen in mijn werk met Henk te doen, vind ik wel mooi. Zoals wij afgelopen 4 mei met z’n tweeën de Dodenherdenking mochten doen; dat heeft voor mij grote betekenis.”

BURGERMEM

“IK HOOP ALS BURGEMEESTER MIJN STEENTJE BIJ TE MOGEN DRAGEN”

Het brengt ons bij een bizarre periode, de coronacrisis, waarin ook zeker burgemeester Jannewietske de Vries zit. Toch probeert zij lichtpuntjes te zien, ondanks de ernst van de situatie.

“Nu in deze nare coronatijd lig ik er echt wel eens wakker van hoe het bijvoorbeeld met onze ondernemers komt. Ik zie ook de andere kant van het leven, ook de verdrietige dingen in onze gemeente. Wat je dan kunt betekenen als Burgermem, door er te zijn, te luisteren en het verdriet van mensen te erkennen en te zien.”

“Voor het uitbreken van de coronacrisis heb ik het al vaak over ‘neisimmerje yn Súdwest’ gehad. Een hele lange nazomer om het seizoen te verlengen. Er zal nog een aantal kleinschalige evenementen worden georganiseerd, maar met de anderhalve meter blijft het ingewikkeld, want we moeten rekening met het virus houden, omdat het nog aanwezig is. Ik ben nog zeker niet in de ‘zomerstand’, heb het als vicevoorzitter van de Veiligheidsregio razend druk. Voor de ondernemers en de culturele sector liggen er nog grote uitdagingen. Als burgemeester hoop ik mijn steentje bij te mogen dragen. Het is best een ingewikkeld ambt wat veel van je vraagt, je bent eenling in de gemeente. Er is niet nóg een die deze baan in Súdwest-Fryslân heeft.”

16

NUMMER 08 • 2020

COR GREYDANUS EN DANIËL NAUTA VAN STI

“ALS ELKE BOLSWA EEN PRACHTIG CAD

ALS JOBCOACH BIJ PASTIEL COACHT LINDA RINZEMA KANDIDATEN VAN ALLE LEEFTIJDEN OP WEG NAAR DUURZAAM WERK.

WAKKER DAT VUURTJE AAN! Ze bruist. En is enthousiast. Met haar rode krullen en vele sproeten valt ze meteen op. De 33-jarige Linda Rinzema. De rode draad door haar leven is werken met mensen. Momenteel werkt ze als jobcoach bij Pastiel in Franeker en begeleidt ze mensen naar werk.

Een job die helemaal bij haar past!

Op dit moment wordt er in Bolsward met man en macht gewerkt om het prachtige stadhuis in 2021 weer in haar volle glorie te kunnen openen. Volgens velen is het niet alleen het mooiste stadhuis van Friesland maar van heel Nederland. Dat is uiteraard een kwestie van smaak, maar dat het een heel bijzonder stadhuis is, dat is zeker. Dat vonden de burgers van Bolsward in 1617 ook al. Ze wisten niet wat ze voor hun ogen zagen verschijnen. Een indrukwekkend stadhuis in maniëristische stijl. Een lust voor het oog. Een ongekende verrijking van de stad. Ze waren zo vol bewondering voor het geweldige werk, dat ze besloten als burgerij een cadeau aan te bieden. Er werd geld ingezameld en een opdracht gegeven aan de Harlinger schilder Pieter Feddes (1568-1623). Die vervaardigde ‘Salomons rechtspraak’. Het schilderij werd plechtig overhandigd aan de burgermeester en sindsdien hangt het in de vierschaar. Net als het stadhuis is ook het schilderij nu aan restauratie toe. Een gesprek met Cor Greydanus en Daniël Nauta van Stichting Bolswards Historie.

G

Maar na een tijdje begint het te ‘kriebelen’ en wil Linda iets nieuws proberen. Ze besluit haar baan op te zeggen. En neemt de tijd om nieuw werk te zoeken. Ze neemt een loopbaancoach in de arm en voert verschillende netwerkgesprekken.

Ze komt in contact met Pastiel. Ze regelt eerst een stageplek. Om te kijken of het iets voor haar is. Na haar stage wil ze graag blijven. En dat lukt! In vergelijking met het recruitmentbureau is het contact met mensen bij Pastiel heel anders.

Kandidaten worden voor een langere periode gecoacht. Vanuit de bijstand naar duurzaam werk. Als jobcoach leert Linda het coachen van haar collega’s. En ze heeft er aanleg voor. Alles valt op z’n plek.

Greydanus: “Bolsward is een stad met een hele rijke historie. Het mooie is dat er nog zoveel van terug te vinden is. Maar dat is niet vanzelfsprekend, daar moeten we met elkaar goed op passen. Stichting Bolswards Historie (SBH) werd in 1952 opgericht met de bedoeling om zoveel mogelijk voorwerpen en oude stukken die betrekking hadden op Bolsward te behouden. Dan moet je denken aan zaken als Bolswards Zilver en Bolswards aardewerk. Je had vroeger veel zilversmeden hier en verschillende aardewerkfabrieken. Voornamelijk bij de Glijbakkerij tegenover de Stoombootkade. Daar zat ook een scheepswerf en later ook een stoomwasserij waaruit Floron is voortgekomen.

Je kwam via een draaibrug in de Turfkade.

Met de spullen die SBH verzamelde werd een Oudheidkamer opgericht. Die collectie werd in 1973 overgedaan aan de gemeente Bolsward. Daarna werd de doelstelling aangepast en ging de SBH zich meer richten op het behoud van historische en waardevolle elementen in de stad.”

Zoektocht naar werk

BOLSWARD ONTSNAPT

Werken met mensen

Van jongs af aan heeft Linda een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Omdat ze onrecht in de wereld aan het licht wil brengen, besluit ze journalistiek te gaan studeren.

Tijdens haar opleiding komt ze erachter dat ze altijd de verhalen achter mensen wil kennen. Na haar opleiding gaat ze aan de slag als redacteur in het westen van het land. Op een gegeven moment verhuist ze naar Friesland. Hier is minder werk voor een redacteur en daarom besluit ze haar leven een andere richting te geven.

Ze gaat bij een bureau werken als recruiter. Verantwoordelijk voor het aantrekken, werven en selecteren van de juiste personen voor een bepaalde functie.

Dit ligt haar goed.

Goed gevoel

Als jobcoach begeleidt Linda jongeren, statushouders en 27+’ers. Met haar werk draagt ze eraan bij om mensen uit de uitkering te krijgen. Hier is ze trots op! Ze coacht kandidaten door zichzelf te zijn: duidelijk en recht voor z’n raap. Haar doel is altijd om iemands ‘vuurtje aan te wakkeren.’ Linda zegt heel stellig: “Ik ben geen hulpverlener, maar een coach. Ik adviseer kandidaten: stel je voor alles open en laat je coachen. Ga samen met je jobcoach de zoektocht aan. Laat je verrassen. En vind de baan die bij je past. Iedereen wordt beter van werken. Niemand hoeft een uitkering te ontvangen.” Ze hoopt dat kandidaten kiezen voor een baan waar ze echt blij van worden. Dát is duurzaam. Alleen dan houden mensen het tot hun pensioen vol.

En dát is waar Pastiel het voor doet. Kandidaten op weg helpen. Hen intrinsiek motiveren. En coachen naar duurzaam werk dat helemaal bij hen past.

“Er werd in die jaren heel veel gesloopt.

SBH was toen een soort protestgroep. In veel steden in Nederland werden grachten gedempt. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar bijvoorbeeld voor een stad

als Amsterdam lagen vergaande plannen klaar om alle grachten te dempen om daar grote verkeersaders van te maken. Het heeft maar een haar gescheeld of het was daadwerkelijk gebeurd. Dat was het zogenaamde ‘vooruitgangsdenken’. Bolsward is daaraan ontsnapt, maar het had zo anders kunnen lopen. In de jaren 60 wilde Philips naar Bolsward komen, maar de elektronicagigant wilde wel gratis industriegrond om zich te vestigen. Die onderhandelingen zijn vastgelopen. Toen zijn ze uitgeweken naar het toen nog kleine dorp Drachten. Nou ja, kijk hoe dat zich ontwikkeld heeft. Die industrialisatie heeft enorme invloed gehad op steden.”

VIER STADSPOORTEN Nauta: “Gelukkig zijn de grachten hier niet gedempt. Het is wel jammer dat we al onze stadspoorten kwijt zijn. We hadden er vier. De Blauwpoort bij Bargfenne. Dat was een combinatie van een land- en een waterpoort. Dan had je de St. Janspoort, aan het eind van de Dijlakker, waar nu de St. Jansstraat is. Ook een combi-poort. De derde was de Snekerpoort. Dat was alleen een landpoort. Die lag in het verlengde van het Hoog Bolwerk, tegenover de Groene Weide. Voor de poort liep het water en daar lag een ophaalbrug over, die ’s nachts opgehaald werd. Je moest trouwens om tien uur ’s avonds in de stad zijn, want dan gingen de poorten dicht. Om tien voor tien werden de klokken geluid, dan wist je dat je voort moest maken. Die vierde poort was helemaal een waterpoort, dat was de Zandsterpoort bij het Kruiswater. Die lag op de plek waar de Stoombootkade overgaat in de Turfkade. Zo’n waterpoort als in Sneek, alleen dan een iets kleiner en eenvoudiger formaat.”

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

17

TEKST EN BEELD PIEBE PIEBENGA

CHTING BOLSWARDS HISTORIE

RDER 1 EURO DONEERT, HEBBEN WE EAU VOOR HET NIEUWE STADHUIS”

Cor Greydanus.Geboren op Grote Dijlakker 47.

“De Dijl was de naam van het water dat daar liep.

Aan beide oevers hebben ze akkers bebouwd.

Vandaar de Grote en de Kleine.” Al 36 jaar lid van het Stichtingsbestuur. 25 jaar als penningmeester.

Sinds 7 jaar voorzitter. Gepensioneerd architect.

Historisch geweten van Bolsward. Met fotografisch geheugen. Ziet nog tot in de details het Bolsward van zijn jeugd voor ogen.

Daniël Nauta. Eveneens geboren en getogen Bolswarder. Nou vooruit, 6 jaar een uitstapje gemaakt naar Groningen, onder andere om te studeren aan de Lerarenopleiding Beeldende Vorming. Inmiddels alweer tien jaar bestuurslid van SBH. Initieert plannen en projecten. Beeldend kunstenaar en cultureel ondernemer gericht op kunst en cultureel erfgoed. Parttime docent.

Cor Greydanus (links) en Daniël Nauta: “Er is nu alleen nog maar een klein potje voor gevelrestauraties.

Soms ondersteunen we huiseigenaren nog wel met een bescheiden bijdrage uit onze eigen gelden.”

OUDE STUDENTENSOCIËTEIT Greydanus: “In 1983 ging een nieuwe afdeling van SBH zich bezighouden met de restauratie van historische panden.

Met subsidiegelden van gemeente en provincie werden panden, die op de nominatie stonden om gesloopt te worden, opgekocht en weer in oorspronkelijke staat teruggebracht. Dat gebeurde ook met panden die verworden waren tot garages of werkplaatsen. Op die manier zijn inmiddels twintig panden in Bolsward opgeknapt. Bijvoorbeeld de oude studentensociëteit op de hoek van de Kleine Dijlakker en de Broerestraat. Je herkent de panden door een klein steentje in de gevel. Zo hebben we best veel moois kunnen behouden. Jammer genoeg zijn de subsidies in 2000 vervallen. Er is nu alleen nog maar een klein potje voor gevelrestauraties. Soms ondersteunen we huiseigenaren nog wel met een bescheiden bijdrage uit onze eigen gelden.”

de Broerekerk, waarin de hele geschiedenis van de kerk vanaf 1250 uit de doeken wordt gedaan. Ook willen we het koorraam opnieuw van glas voorzien. Het ontwerp zal uitgevoerd worden in fuse en gebrandschilderd glas. Dit wordt een nieuwe toevoeging aan de historie van de Broerekerk. Het project zit in de afrondende fase en wordt door mij gerealiseerd

in samenwerking met een glasatelier in Groningen. Sinds een aantal jaren geven we ook twee keer per jaar een magazine uit. Daarin komt van alles aan bod wat met historisch Bolsward te maken heeft: sport, kunst, architectuur, scholen, bedrijven, het dagelijkse leven, muziek en nog veel meer. Al onze 440 leden krijgen dat gratis. Het magazine is ook verkrijgbaar bij het Boekhuis, Primera en Jumbo. Het laatste nummer, het bevrijdingsnummer, is trouwens huis-aan-huis bezorgd bij alle Bolswarders.

We hebben ons eigen archief en documentatieruimte in de voormalige Rabobank naast de huidige plek van de bibliotheek. Elke vrijdagmiddag zijn wij open voor informatie. Iedereen is ook van harte welkom voor de inbreng van oude foto’s en verhalen.

400 jaar geleden waren de burgers van Bolsward zo onder de indruk van de pracht en praal van het Stadhuis dat in hun stad werd opgetrokken, dat ze spontaan besloten om een gezamenlijk cadeau aan te bieden. Dat werd het schilderij ‘Salomons oordeel’, geschilderd door Pieter Feddes. Ander werk van Feddes hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam en Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam.

Wat stelt het schilderij voor?

Het schilderij geeft de eerste rechtspraak van koning Salomon weer. Twee ‘vrouwen van lichte zeden’ verschijnen voor de koning. Ze wonen in hetzelfde huis en hebben ongeveer tegelijkertijd een zoon gekregen. Een van de jongetjes is echter overleden en beide vrouwen eisen het overlevende kind op als hun zoon. De koning moet bepalen welke vrouw het kind krijgt. Een onmogelijke zaak en dus spreekt koning Salomon: “Haalt mij een zwaard; en zij brachten een zwaard voor het aangezicht des konings. En de koning zeide: Doorsnijdt dat levende kind in tweeën, en geeft de ene een helft, en de andere een helft.” Eén van de vrouwen smeekt de koning om het kind niets aan te doen. De andere zegt: ‘Snij het maar in tweeën en geef elk de helft’. Salomon weet genoeg en beveelt het kind aan de eerste vrouw te geven. Zij moet de echte moeder zijn.

Zij had immers nog liever dat het kind naar een andere vrouw ging, dan dat het gedood werd. Dit wijze oordeel staat bekend als het ‘salomonsoordeel’.

In de vierschaar Het schilderij hangt al vier eeuwen in de Vierschaar, de grote hal als je het Stadhuis vanaf het bordes binnenstapt. Hier hield het gemeentebestuur zitting in geval van misdaad, geschil of overtreding van de wetten van de stad en werd er recht gesproken. Een zeer toepasselijke plek dus.Het eeuwenlang verblijf in de Vierschaar, waar de buitendeur voortdurend open en dicht gaat, heeft zijn tol geëist van het schilderij.

Net als het Stadhuis zijn schilderij en lijst hoognodig aan een schoonmaakbeurt en restauratie toe. Die zullen worden uitgevoerd door het restauratieatelier van Will Werkhoven en Menno Dooijes in Makkum. Kosten: € 52.500,-.

“SBH kan zelf 24.000 euro bijdragen. Via fondsen en legaten hebben we daarnaast nog 18.000 euro voor de restauratie ontvangen. Missen we dus nog 10.500 euro. Hoe mooi zou het zijn als we die als Bolswarders samen op tafel kunnen leggen.”

Eén euro per inwoner “Als elke inwoner één euro bijdraagt zijn we uit de kosten. Wij zijn overtuigd van de gulheid van de Bolswarders. We weten zeker dat het goedkomt. Daarom hebben we inmiddels de opdracht gegeven voor restauratie, zodat we zeker weten dat het schilderij klaar is bij de opening in 2021. We hopen het dan met alle Bolswarders te kunnen overhandigen aan de huidige burgemeester, zodat het weer als nieuw op de plek kan hangen waar het al 400 jaar gehangen heeft. Op Open Monumentendag, 12 september, geven de bouwers een rondleiding door het Stadhuis. Wij zullen dan ook aanwezig zijn voor het beantwoorden van al uw vragen omtrent dit project. U kunt vanaf nu storten op IBAN nr. NL37ABNA0215301870. Dank u wel.”

EIGEN MAGAZINE Nauta: “We krijgen ook inkomsten uit legaten. We zijn een ANBI stichting, dat wil zeggen dat we door de overheid goedgekeurd zijn. Met dat geld kunnen we mooie dingen doen. Zo hebben we net drie informatiepanelen geschonken aan

Wij willen exact hetzelfde geschenk aanbieden als de burgers van Bolsward 400 jaar geleden

Het volledige bestuur van Stichting Bolswards Historie (vlnr.): Marjan Zijlstra, Brenda Nijboer (penningmeester), Cor Greijdanus (voorzitter), Mieke Kasimier, Rob Veldman, Jan Sangers (secretaris) en Daniël Nauta.

zaterdag 19 september

Kom binnenkijken bij bedrijven in Súdwest-Fryslân en bezoek het Festivalplein!

Werkfestival

Súdwest-Fryslân 2020 Datum

19 september 2020

Locatie

Lokaal 55 te Sneek

Tijd

Wie heeft een geweldig idee voor een nieuw verdienmodel?

Doe mee aan de ‘Dragons Den’ van Súdwest-Fryslân!

Schrijf je nu in voor de Pitch voor denkers en doeners!

Een pitch voor studenten of starters of individuen of bedrijven met een goed idee voor een nieuw product, activiteit of een nieuwe dienst. Je bent gevestigd of afkomstig (studenten) uit de gemeente Súdwest-Fryslân.

Inschrijven kan nog tot 22 augustus!

Je pitcht op 1 september tijdens het préfestival van het Werkfestival Súdwest-Fryslân.

Meer weten? www.werkfestivalsneek.nl

10.00 - 16:00 uur Bezoek het festivalplein en ga op bedrijven expeditie!

&FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

19

SAMEN DEMENTIEVRIENDELIJK

HELP IEMAND MET DEMENTIE IN JOUW OMGEVING Een op de vijf mensen in Nederland krijgt Dementie, dus we krijgen er allemaal mee te maken. In onze familie- of vriendenkring, op straat, in de winkel, bij de (sport)vereniging of op het werk. Gerda Muller, sociaal werker bij Sociaal Collectief en projectleider ‘Vitale Regio Súdwest-Fryslân’, vertelt over de plannen om Súdwest-Fryslân dementievriendelijker te maken. Jan Nauta, trainer ‘Samen dementievriendelijk’, vertelt wat inwoners kunnen doen om goed om te gaan met dementie.

Voordat de diagnose wordt gesteld is er al vaak heel veel gebeurd. Mensen vergeten hun afspraken, veranderen in gedrag, raken spullen kwijt. Met de diagnose stort hun wereld in elkaar. Dementie confronteert je met je onvermogen. Kleine dingen kunnen grote dingen worden, dan heb je de neiging om te zeggen ‘laat mij maar thuis zitten’. Dat geldt niet alleen voor de persoon in kwestie, maar ook voor zijn of haar levenspartner. Dat hoeft niet; er valt nog zoveel te genieten ondanks de dementie.

TRAINING ‘GOED OMGAAN MET DEMENTIE’ Vitale Regio Súdwest-Fryslân organiseert trainingen GOED omgaan met dementie. Tijdens de 2,5 uur durende training leer je vaardigheden die belangrijk zijn wanneer je in contact komt met mensen met dementie. Leer dementie herkennen, contact maken en iemand op de juiste manier helpen.

Actief blijven Gerda: “Samen met gemeente SúdwestFryslân en andere organisaties kijken we hoe we ons platteland dementievriendelijker kunnen maken. Dit doen we in het pilotproject Vitale Regio. Het project loopt in de regio Koudum, Stavoren, Molkwerum, Hindeloopen en Warns. We willen dat mensen met dementie zich prettig voelen in hun omgeving en zo lang mogelijk mee kunnen doen. Vanuit het project Vitale Regio worden verschillende dingen georganiseerd. We willen er bijvoorbeeld voor zorgen dat mensen hun sociale contacten behouden. Daarom kijken we hoe mensen met dementie betrokken kunnen worden bij verenigingen en actief mee kunnen blijven doen. Dit kan bijvoorbeeld vrijwilligerswerk zijn in de sportkantine, mee blijven zingen met het zangkoor of meehelpen bij het onderhoud van een tuin.

Een Alzheimercafé is ook een van de activiteiten die we vanuit Vitale Regio willen organiseren. Op dit moment is er alleen een Alzheimer Café in Sneek, maar dat is te ver weg voor mensen die in de buitengebieden wonen. We denken aan een café dat wisselend in de verschillende dorpen en steden plaats zal vinden. Voor mensen met dementie is het ook belangrijk om in beweging te blijven. Ons idee is om onder begeleiding van een buurtsportcoach en vrijwilligers wandelingen te organiseren, waarbij naast bewegen, gezelligheid en het sociale aspect centraal staan. Daarnaast willen we zoveel mogelijk inwoners, vrijwilligers, (sport) verenigingen en beroepskrachten trainen om signalen van dementie te herkennen en er goed mee om te gaan. Want alleen dán kunnen

VOOR WIE: inwoners, vrijwilligers, (sport)verenigingen, professionals van Koudum, Stavoren, Molkwerum, Hindeloopen en Warns.

Jan Nauta en Gerda Muller: “We willen dat mensen met dementie zich prettig voelen in hun omgeving en zo lang mogelijk mee kunnen doen.”

mensen met dementie zo lang mogelijk mee blijven doen”

Training GOED omgaan met dementie Jan: “In onze samenleving is dementie een taboe, we lopen met een boogje om mensen met dementie heen. In de training geven we uitleg. Wat is dementie? Hoe werkt dat in je hoofd? Wat zijn signalen?

Die zijn vaak herkenbaar: zo’n situatie heb ik laatst in de winkel meegemaakt.

Zo ontstaat bewustwording. Daarnaast stimuleer ik mensen om dan niet weg te lopen, maar er juist naar toe te gaan: kan ik je misschien helpen? Dan kom je op het ezelsbruggetje dat in de landelijke campagne Dementievriendelijke gemeenten gebruikt wordt: ‘G.O.E.D’. Dat staat voor: • G eruststellen: praat op kalme toon en praat mee. Spreek niet tegen.

• Oogcontact maken: maak oogcontact en kijk steeds of u begrepen wordt.

• Even meedenken: leef mee met de ideeën en wensen. Vraag waar de persoon heen wil of wat hij wil doen en help hem de goede kant uit.

• Dankjewel: bedankt dat u helpt om Nederland dementievriendelijker te maken!

Meestal voeg ik daar nog de G van Geduld aan toe.

We gaan aan de slag met concrete voorbeelden die deelnemers inbrengen. Van familieleden, van mensen die ze kennen via de voetbalclub of uit het dorp. Hoe reageer je als iemand zonder te betalen naar buiten loopt?

Ga je dan corrigeren of kun je het op een positieve manier oplossen? Als je iemand ziet hannesen met het slot van een winkelkarretje, helpt het al als je zegt: ‘wat zijn het ook rotdingen hè?’ Aan het einde van de training staan we stil bij manieren om je omgeving dementievriendelijker te maken, bijvoorbeeld sneller te hulp schieten. Die dorpsbewoner, die vroeger altijd en nu niet meer langs de lijn staat, erbij halen als er een wedstrijd is. Samen naar het koor, samen een wandelingetje maken. Er zijn zoveel dingen die je kunt doen.

Met een beetje hulp kunnen mensen met dementie baas blijven over eigen leven en blijven doen wat ze nog wél kunnen.

Geef mensen met dementie een plek in de samenleving. Een klein gebaar maakt vaak een groot verschil!”

PILOT VITALE REGIO Vitaliteit en gezondheid zijn belangrijk voor alle Friese inwoners. Daarom zijn GGD Fryslân, zorgverzekeraar De Friesland en de Friese gemeenten samen gestart met het programma Vitale Regio Fryslân. Met dit programma bundelen zij hun kennis, ervaring en krachten om de inwoners van Friesland nog vitaler en gezonder te maken. Vitale Regio Súdwest-Fryslân richt zich op het zo lang mogelijk mee kunnen blijven doen van mensen met dementie in de samenleving. In de regio Súdwest-Fryslân heeft Welzijnsorganisatie Sociaal Collectief de coördinatie van het project.

WANNEER: september, oktober en november. Kijk op de website www.samensudwestfryslan.nl (zoek op: Vitale Regio) voor alle data en tijden.

KOSTEN: gratis AANMELDEN: via het aanmeldformulier op www.samensudwestfryslan.nl of telefonisch via Gerda Muller, 06 2571 7156.

Vragen?

Heb je een vraag over de training of over de pilot Vitale Regio SúdwestFryslân, neem dan contact op met Gerda Muller via 06 25717156.

Corona De trainingen worden gegeven volgens de RIVM-richtlijnen met maximaal 15 deelnemers. Kijk voor meer informatie op www.samensudwestfryslan.nl.

DIT IS INFORMATIE VAN VITALE REGIO SÚDWEST-FRYSLÂN

20

NUMMER 08 • 2020

WONEN IN HET VOORMALIG GEMEENTEHUIS VAN WOMMELS Er is volop bouwactiviteit aan de Keatsebaen in Wommels. Het voormalig gemeentehuis wordt namelijk omgetoverd tot appartementencomplex voor senioren. Het complex, dat eind 2020 opgeleverd wordt, zal de naam ‘Nij Walpert’ dragen.

De naam is bedacht door Cor Valkema uit Wommels. En is ontleend aan een oude plaatselijke legende over twee edelmannen, Agge en Bokke.

“Beiden dongen naar de hand van de edelvrouw Bertha. Bertha’s vader besliste dat er een gevecht te paard moest komen. Degene die het langst te paard bleef zou winnen en trouwen met Bertha. Toen het paard van Bokke viel (valpeerd, later walpert) was de strijd ten einde.

Het paard van Agge bleef staan (stapeert, later stapert). De terpen waar beide mannen woonden werden daarna Stapert en Walpert genoemd. Agge en Bokke, Stapert en Walpert, horen bij Wommels.

Net als het woonzorgcentrum en het nieuwe seniorencomplex. En zo is de legende van Agge en Bokke rond”, aldus Cor.

Echtpaar Wiersma: “Onze huidige woning is verkocht. We hebben er heel veel zin in.”

Wonen met een plus Verhuurder van het appartementencomplex is zorgorganisatie Patyna. Er komen 18 huurappartementen en een ‘dorpskamer’ voor ‘moetsje en ferdivedaasje’. Patyna biedt de nieuwe bewoners wonen met een plus. Ze huren niet alleen een appartement, ze kunnen ook rekenen op zorg en ondersteuning als het nodig is. Een paar uurtjes per week is er een gastvrouw aanwezig voor passend advies. Hoe de dorpskamer eruit komt te zien wordt de komende tijd, samen met het dorp, onderzocht en uitgewerkt.

VOORGEVEL

Beiden kijken uit naar de nieuwe woning. “Onze huidige woning is verkocht. We hebben er heel veel zin in.”

‘Een heel mooi plekje’ Twee toekomstige bewoners van Nij Walpert zijn meneer en mevrouw Wiersma. Al 16 jaar wonen ze aan

Nog enkele appartementen beschikbaar de rand van Wommels met een prachtig uitzicht over de landerijen.

Toch gaan ze verhuizen. “We wonen nu in een groot vrijstaand huis met

een grote tuin erbij, maar we worden ook een jaartje ouder. Daarom wilden we graag kleiner wonen.

Toen kwam dit voorbij. Ideaal, want we wilden wel graag in Wommels blijven. Bovendien is zorg in de buurt mocht er iets gebeuren.” Een ander pluspunt voor het echtpaar Wiersma was de ligging. “Middenin het centrum, dichtbij de kerk en de supermarkt. Een heel mooi plekje.”

Benieuwd zijn ze naar de invulling van de dorpskamer. Meneer Wiersma heeft wel een idee. “Een biljart. Nu moeten we naar Kubaard om te biljarten.”

Op dit moment is de helft van het aantal appartementen verhuurd.

Er zijn dus nog appartementen vrij. Die variëren in grootte. Het merendeel van de appartementen heeft twee slaapkamers, enkele hebben één slaapkamer. En hebben een balkon of een zogenaamd Frans balkon. Voor vier appartementen is huursubsidie mogelijk.

Belangstelling? Kijk voor meer informatie op www.patyna.nl.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

21

De SPECT-CT: ‘Een gouden huwelijk’

Betere diagnoses, betere zorg “Voor onze patiënten is dit een grote stap vooruit”, zegt Klaas Pieter Koopmans, nucleair geneeskundige van het Antonius Ziekenhuis in Sneek. Sinds kort beschikt de afdeling Radiologie en nucleaire geneeskunde over een nieuw diagnostisch apparaat: de SPECT-CT. Onderzoek voor bijvoorbeeld patiënten met kanker of hartklachten is hiermee sneller en nauwkeuriger uit te voeren.

Verlichting Een SPECT-CT is een combinatie van een gamma-camera en een CT-scanner. Met behulp van een radioactieve stof die zich door het lichaam beweegt, laat de camera zien waar een afwijking zit. Vervolgens bepaalt een CT-scan de exacte plek van die afwijking. “Een gouden huwelijk”, zegt Koopmans. “Doordat wij die twee metingen met hetzelfde apparaat kunnen uitvoeren, is zo’n afwijking nauwkeuriger in beeld te brengen. Ook zijn er nu kleinere afwijkingen te zien, die we anders misschien zouden missen.” Een ander belangrijk voordeel van de SPECT-CT is dat de stralingsbelasting voor patiënten lager is dan voorheen.

Grondige voorbereiding Het besluit om de SPECT-CT aan te schaffen ging niet over één nacht ijs. Koopmans: “We hebben onszelf eerst wat kritische vragen gesteld. Hoe kunnen wij de zorg voor patiënten verbeteren? Wat hebben we daarvoor nodig? Past het apparaat bij de manier waarop we in de toekomst onderzoeken willen uitvoeren? Past het ook

‘Er zijn nu ook kleinere afwijkingen te zien’ bij de visie van het ziekenhuis?” De volgende stap voor Koopmans en zijn collega’s was het bezoeken van andere ziekenhuizen die een SPECT-CT gebruiken. Daarvoor gingen zij naar Gouda, Haarlem en zelfs over de grens, naar Parijs. “Zo konden wij met eigen ogen zien of de scanner aan de verwachtingen voldoet”, legt Koopmans uit. Deze grondige voorbereiding leverde uiteindelijk een positief resultaat op. “Eensgezind kwamen we tot de conclusie dat deze SPECT-CT voor het onderzoek van onze patiënten van grote waarde is.”

‘Leuk om zo’n primeur te hebben’ Op 8 juli was de heer Schraal (62) uit Urk de eerste patiënt die met de SPECT-CT werd onderzocht. “De reden voor het onderzoek was uiteraard niet positief”, zegt hij. “Maar om zo’n primeur te hebben, vond ik toch wel leuk.” Het onderzoek was nodig vanwege benauwdheidsklachten. Doordat hij al meerdere keren een vergelijkbare procedure had doorlopen, maakte hij zich er vooraf niet druk om. “Ook al was dit voor mij een nieuw apparaat, ik wist ongeveer wat me te wachten stond. Bovendien ga ik altijd makkelijk met dit soort situaties om.” Over het onderzoek zelf is Schraal heel tevreden. “Alles liep op rolletjes. Wel heb ik me hardop iets afgevraagd. Meer dan een halve eeuw geleden liepen er al mensen op de maan. Is zo’n apparaat dan niet geruisloos te maken?”

‘Antoniusgevoel’ tijdelijk in Heerenveen Tijdens de verbouwing, werkten de laboranten van nucleaire geneeskunde, Irina en Tineke, vanuit de Tjongerschans in Heerenveen.

“Patiënten vonden het prettig dat we daar waren. We weten precies hoe het proces verloopt in Antonius, dus konden ze met alle vragen bij ons terecht. Maar we merkten vooral dat men zich meteen thuis voelde zodra ze ons zagen. We namen het vertrouwde Antonius-gevoel tijdelijk mee naar een andere locatie” vertelt Tineke.

Klaas Pieter Koopmans, nucleaire geneeskunde Antonius Ziekenhuis.

Afdeling verbouwen Voor de installatie van de SPECT-CT was een verbouwing van de afdeling nodig. Pascal van Heesch, projectmanager Algemene techniek en Cristel Muitjens, unitleider Radiologie & nucleaire geneeskunde, namen samen het projectleiderschap op zich. Het werk bestond onder meer uit het geschikt maken van een deel van de afdeling voor het nieuwe apparaat, door bijvoorbeeld andere, energiezuinige luchtbehandeling, koeling en verlichting aan te brengen. Ook zijn een extra brede deur en een flauwe bocht in de gang aangebracht. Dit maakt het makkelijker om ziekenhuisbedden in en uit de verschillende ruimtes te rijden.

“De verbouwing is goed verlopen”, vertelt Van Heesch. “Door de gevolgen van het coronavirus liepen we wel wat vertraging op, maar toch lukte het ons om deze klus op tijd af te krijgen.”

Klaar voor de toekomst Eind 2019 ging de verbouwing van de afdeling van start. De mammografie- en echografieruimtes zijn toen gerenoveerd en patiëntvriendelijker ingericht. Komend najaar krijgt de MRI een upgrade en komt er een nieuwe CT-scan. In 2021 wordt vervolgens de röntgenapparatuur (de buckykamers) vervangen.

Met al deze ontwikkelingen, steeds gericht op betere zorg voor patiënten, is de afdeling Radiologie en nucleaire geneeskunde van het Antonius Ziekenhuis straks helemaal klaar voor de toekomst.

22

NUMMER 08 • 2020

CULTUUR

&UITGAAN

WE GAAN WEER VAN START Foto: Daniël Schonewille

met ruim 20 leslocaties zijn we altijd in de buurt!

KUNSTENCENTRUMATRIUM.NL

. .. .

MUZIEK DANS THEATER MUSICAL BEELDEND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

23

MAAK KENNIS VIA PROEFLESSEN

KUNSTENCENTRUM ATRIUM OP 17 AUGUSTUS VAN START

Kunstencentrum Atrium begint op maandag 17 augustus met het nieuwe seizoen. Met meer dan 100 lessen, cursussen en groepen voor alle leeftijden is er tot volgend jaar zomer volop keuze. Van gitaarles, theatermaken en impressionistisch schilderen tot moderne dans, muziekgezelschappen en fotografie. Ook MUZT Musicalopleiding gaat weer van start en houdt vrijdag 28 augustus audities.

VERSCHILLENDE STARTDATA

Het is bij vrijwel alle lessen, korte cursussen en groepen mogelijk om een proefles te volgen of om

vrijblijvend mee te doen met een eerste les. Voor de muzieklessen bijna alle denkbare instrumenten en zang – kan op elk moment in het seizoen via de website een gratis proefles worden aangevraagd. De docent neemt vervolgens contact op en maakt een afspraak voor de kennismakingsles. Bij dans, theater en beeldende kunst zijn er eveneens proeflessen mogelijk. Een keer meedoen met een dansles kan het hele seizoen door. Bij een kortdurende danscursus en de afdelingen theater

SUPERJAZZ

IN HET BOLWERK

Zaterdag 12 september BRUUT! & Anton Goudsmit gaan surfen ‘Jazz is meant for dancing’.

Met dit credo in het achterhoofd is BRUUT! jazz, surfrock, boogaloo, hardrock en meer gaan mengen. Wat krijg je dan?

Superjazz! Op zaterdag 12 september laten de heren Sneek uitgebreid proeven van de unieke cocktail. Ze treden namelijk twee keer op in Het Bolwerk.

De samenwerking tussen BRUUT!, de best geklede band van Nederland (aldus Esquire Magazine in 2016), en meestergitarist Anton Goudsmit van het befaamde New Cool Collective nam vorm aan toen deze vijf mannen een duik namen in de platencollecties van hun ouders. Daarbij kwamen ze allemaal surfhits van vroeger tegen.

Klassiekers van bijvoorbeeld Dick Dale, The Ventures, Dolly Parton en natuurlijk The Beach Boys inspireerden hen tot het maken van het album Go Surfing. Deze plaat verscheen vorig jaar. Hebben we hier te maken met ‘The Beach Boys on steroids’ of gaat het om ‘North Sea Surf’? Dat is aan de bezoeker.

BRUUT! & Anton Goudsmit treden ‘s avonds twee keer op, om 19.00 uur en 21.00 uur. In verband met de coronamaatregelen zijn er 50 tickets per optreden beschikbaar. Bij aanschaf van tickets kan worden gekozen voor een tijdstip. De deuren gaan een half uur voor aanvang open.

KAARTEN VIA WWW.HETBOLWERK.NL

FOTO: JEANNETTE WOUTHUIS

Dance Explosion

MUZT

en beeldende kunst vormt de eerste les vaak een kennismaking.

AUDITIES MUZT Voor aanvang van het nieuwe seizoen houdt MUZT Musicalopleiding audities. Jongeren vanaf 13 jaar uit heel Friesland, die van

musicals houden en zich willen ontwikkelen op het gebied van zang, dans en theater, zijn van harte welkom. Vlak voor de zomervakantie was er een eerste auditiemogelijkheid. Wie deze gemist heeft, kan zich opgeven voor de tweede auditie op vrijdag 28 augustus.

INSCHRIJVING GEOPEND Hiphop, piano spelen, zingen in een koor, keramiek, fotobewerking, jongensdans, coaching voor popbandjes, improvisatietheater, spelen in een muziekensemble, klassiek ballet, grimeren en visagie, de kinderkunstklas, dansen voor mensen met Parkinson; het uitgebreide aanbod is terug te vinden op www.kunstencentrumatrium.nl.

Inschrijving, ook voor proeflessen, verloopt ook via de website en is sinds mei geopend.

ZATERDAG 12 SEPTEMBER IS HET ZOVER

UIT FESTIVAL TELT ACHT ROUTES IN SÚDWEST-FRYSLÂN Met inspirerende routes op zeker acht locaties trapt Súdwest-Fryslân zaterdag 12 september het nieuwe culturele seizoen in stijl af. Kunstenaars, musea, galeries en andere culturele aanbieders in de gemeente presenteren zich in Blauwhuis, Bolsward, Goënga, Heeg, Koudum, Sneek, Workum en Woudsend.

Daarnaast treden er bands, orkesten, fanfares en andere gezelschappen op in een intieme setting.

Het UIT Festival begint om 13.00 uur en duurt tot maximaal 18.30 uur. De eindtijd wisselt per locatie. Het UIT Festival wordt georganiseerd door Cultuurplein Súdwest-Fryslân, waar Cultuur Kwartier Sneek (CKS) deel van uitmaakt. Het festival is de opvolger van het frUIT Festival. Lokale culturele organisaties in de steden en dorpen zetten 12 september een eigen route op. Deze vormen met elkaar een grote cultuurroute door de gemeente. Mogelijk wordt de route uitgebreid met Wommels en Makkum.

De lokale organisaties: -

Centrium Commissie Koudum Culturele Vereniging Goënga It Heechhûs BOOG Bolsward en Tsjillen Gerben Rijpma Stichting, Blauwhuis Stichting Cultureel Nut Workum Út Sneek MFC Promotie, Woudsend

De afgelopen maanden is door de leden van Cultuurplein Súdwest-Fryslân hard gewerkt aan een creatieve oplossing om de start van het culturele seizoen in coronatijd op een verantwoorde wijze te kunnen vieren.

In 2019 werd het UIT Festival, dat tradi-

AANMELDEN?

voor het nieuwe seizoen. Daarnaast kunnen kinderen leuke en uitdagende opdrachten uitvoeren aan de hand van de Appelkaart.

Hoge Noot

FOTO: CORNE VAN DER STELT

PROEFLES

MUZT is een enthousiaste en hechte groep jongeren, die elke vrijdagavond alles uit zichzelf halen. In de tweede helft van het seizoen wordt toegewerkt naar een grote musical in Theater Sneek. Meer informatie: muztmusicalopleiding.nl.

FOTO: DANIEL SCHONEWILLE

Niet alles begint gelijk na de zomervakantie. Bij de muziek- en dansafdeling zullen in de week van 17 augustus de eerste lessen weer plaatsvinden. Theater en beeldende kunst beginnen een paar weken later. Het populaire KinderMuziekTheater (KMT), met leeftijdsgroepen vanaf 7 jaar, begint vanaf maandag 31 augustus. Tijdig inschrijven wordt hier zeker aangeraden, aangezien de KMT-groepen ieder seizoen helemaal vol zitten. De fotografiecursussen voor beginners en gevorderden gaan in september van start. Op de website van Kunstencentrum Atrium staat bij elke les, cursus of groep de startdatum vermeld.

tiegetrouw bestaat uit optredens en een cultuurmarkt, uitgebreid met straattheater.

Dit jaar worden de acht routes aangevuld met een deels gezamenlijk programma met locatietheater acts. Eén van die acts zijn Maartje & Kine, Maartje & Kine trekken sinds enige jaren door Nederland met hun humoristisch-virtuoze theatershows. Ze zijn onder andere bekend van hun YouTube hit ‘The Groninger Rhapsody’ en optredens bij Opium op Oerol, DWDD, Podium Witteman, Lowlands of Concert at Sea. Op het UIT Festival treden zij op in Bolsward en Workum. Maartje & Kine zijn onderdeel van de aangepaste Corona theaterprogrammering van Theater Sneek en vormen zo dus echt een voorproefje

Meer informatie en het laatste nieuws over het UIT Festival staat op cultuurkwartier.nl/ uitfestival. Hier zal ook een digitale route met acts uit heel Europa te vinden zijn.

ÚT SNEEK In Sneek zijn de plannen voor 12 september al vergevorderd. In de Waterpoortstad nemen de initiatiefnemers van het straatfestival Út Sneek de programmering voor hun rekening.

Door het coronavirus kon het festival in juni niet doorgaan. Onder meer Music Alive, Accordeon Orkest Sneek, Tinto, Johan Velthuis Songs, Ex BTW, Mark & Ramon, Saxofonissimo, Saxemble, Esmee de Haan, Rein Vallinga, Snikkende Snitsers, Soundboxx, Dance Explosion en MUZT Musicalopleiding hebben zich aangemeld. Zij treden op bij onder meer de watertoren, Theater Sneek, het gemeentehuis, Markt 23 en de Koperen Kees. Diverse culturele aanbieders in Sneek, waaronder het Fries Scheepvaart Museum en de bibliotheek, openen tijdens het UIT Festival hun deuren.

Kleine muzikale acts (alle locaties): via www.utsneek.nl Culturele aanbieders langs de route (alle locaties): via www.cultuurkwartier.nl/inschrijven-uitmarkt

wereldreis vakantie!

Hoera, we mogen we er weer op uit. Niet overal naartoe, maar wel in Waterland van Friesland.

En daarom laat VVV Waterland van Friesland je zien dat de wereld hier aan je voeten ligt. Want: een fontein bekijken met internationale allure, zoals de Trevi Fontein in Italië? Je vindt hier maar liefst zeven van de 11fountains.

Tot jezelf komen op pelgrimstocht? Wandel eens een traject van het Odulphuspad: onze eigen ‘Santiago de Compostella’. Op stap met een ‘guide’? Laat je rondleiden door stad of dorp en we durven te wedden dat je nieuwe ontdekkingen doet. Welke wereldreis ga jij in Waterland van Friesland maken?

Nog meer vakantietips? Ga naar www.waterlandvanfriesland.nl

Nijs gjirrich Interessant

#WERELDREISFRIESLAND

#HIERMOETJEZIJN

FOTO: JELLE MASTENBROEK

#WERELDREISWATERLAND

‘MY FIRST MUSICBOX’ VAN JELLE MASTENBROEK

Jelle Mastenbroek

Stads- en Schepenfries

Boer zoekt….fabriek

De expositie ‘Wandering through’ van ontwerper Jelle Mastenbroek is tot en met 30 augustus te zien in Museum Joure. Mastenbroek is bekend geworden met zijn humoristische en interactieve installaties, die doen denken aan machines en speelklokken.

In Museum Joure zijn vier van zijn bijzondere installaties te bekijken. Met een druk op een knop, het inwerpen van een munt of een andere actie wordt een heel proces van – mechanische – reacties opgeroepen.

De verhalende expositie Stads- en Schepenfries in IJlst is een permanente buitenexpositie op De Dassenboarch. Op basis van onderzoek door Jan Tabak heeft kunstenaar Johannes Terpstra de geschiedenis van IJlst van prehistorie tot heden verbeeld en verwoord. Met als rode draad de scheepsbouw, scheepvaart en handel. Wist je bijvoorbeeld dat tot 1800 het IJlster scheepstype de “Kogge” dé vrachtvaarder van Nederland was?

De expositie ‘Boer zoek…fabriek’ in Zuivelmuseum It Tsiispakhûs in Wommels neemt je mee naar de tijd waarin zuivelfabrieken in steden en dorpen in Friesland in opkomst kwamen. Eind 19e eeuw verschenen talloze fabrieken met hun kenmerkende hoge schoorsteen. Wie waren de eigenaren van deze fabrieken? En wat was de impact op het dagelijkse (boeren)leven, zoals de positie van de boerin, die voorheen zelf boter en kaas maakte?

WWW.MUSEUMJOURE.NL

WWW.IJLST750.NL/SCHEPENFRIES

WWW.TSIISPAKHUS.NL

Avontuur

FOTO: DE LYTSE BREKKEN

Aventoer

BLAUWE BESSEN PLUKKEN IN DE ZELFPLUKTUIN

Laat zien

wat jij ontdekt Ben je op ‘wereldreis’ in Waterland van Friesland? Laat ons weten wat jij ontdekt met #WereldreisWaterland.

DANGELJE SLENTEREN

Santiago in Waterland

Voorzien van een emmertje ga je op jacht naar de blauwe bessen in de Zelfpluktuin De Lytse Brekken in Follega. Van woensdag tot en met zaterdag (tot eind augustus) is jong en oud van harte welkom om hier blauwe bessen te plukken. En weet je wat het leuke is? Je plukt zoveel je wilt! Als je emmertje vol genoeg zit, worden de bessen gewogen en afgerekend. En dan snel naar huis met je schat.

Want zeg nou zelf, zelf geplukt smaken ze toch het lekkerste.

Heb je al de pelgrimsroute het Odulphuspad gelopen? Deze 260 kilometer lange route is opgedeeld in trajecten van rond de 20 kilometer en brengt je langs het wonder van de natuur van Waterland van Friesland. Elk traject heeft een eigen thema. Neem bijvoorbeeld traject 2 genaamd ‘Lux Aeterna’, Latijn voor ‘Eeuwig Licht’. Een eervolle naam vanwege de prachtige lichtval over het water van de Oudegaaster Brekken. Routeboekjes zijn te koop bij onze VVV locaties.

WWW.DELYTSEBREKKEN.NL

WWW.ODULPHUSPAD.NL

FOTO: MAARTEN VAN DER WAL

De drie mooiste inzendingen ontvangen een VVV Cadeaukaart van € 25,-.

Zelfpluktuin

FLINKE FLEA MARKET

Boerenmarkt

Flinke Flea Market

Ook deze zomer kun je in Woudsend terecht op de Boerenmarkt. Tot en met 20 augustus vind je er elke donderdag een gevarieerd aanbod van heerlijke streekproducten en andere verrassende artikelen.

Met je aankopen help je de streekboeren én kun je zelf genieten van smaakvolle verse producten uit de buurt. Wat kun je zoal verwachten? Diverse soorten kaas, jam, vlees, honing, ijs, groente, fruit, vis, brood en meer. In ieder geval teveel om op te noemen.

Kofferbak open en (ver)kopen maar op zondag 23 augustus, de eerste Flinke Flea Market van 2020. Een grote ‘rommelmarkt’ in het weiland.

Altijd gezocht naar dat ene onderzettertje dat je tante had? Wie weet vind je het zomaar op de Flinkefarm in Hemelum. De prachtige omgeving zorgt voor een totaalbeleving. Geen muffe sporthal, maar lekker op de ruimte. Je hoofd leeg maken, terwijl je lekker aan het neuzen bent. Op de website van It Flinkeboskje vind je alle data.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

Guide

in Waterland De bijzondere plekjes van één van onze stadjes of dorpen ontdekken waarvan je het bestaan niet wist? Bekijk je omgeving eens met andere ogen en laat je rondleiden door een gids. Op onze website vind je alle mogelijkheden. www.waterlandvanfriesland.nl/ evenementen

12 t/m 16 feb 2021

Hier begint je watersportseizoen

WTC EXPO Leeuwarden www.boot-holland.nl 2000312-WTC_Boot 181x267 adv.indd 1

05-03-20 11:00

SPORT

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

27

TEKST EN BEELD ROELOF REITSMA

VAN DE NOTARIS WAAROM JE NOOIT TE JONG BENT VOOR EEN TESTAMENT

OORVERDOVENDE STILTE OP SPEEDWAY BLAUWHUIS

Je bent eigenlijk nooit te jong voor een testament.

In de praktijk is het wel zo dat mensen op leeftijd vaak om een andere reden een testament maken dan jongere mensen. Zij willen hun zaken goed achterlaten, terwijl voor jongere mensen het maken van een testament vaak gekoppeld is aan een gebeurtenis. Bijvoorbeeld omdat ze een huis kopen, gaan samenwonen of omdat er een kindje op komst is.

Wanneer moet je eigenlijk nog meer gaan nadenken over een testament? Voor jongere mensen zijn niet alleen hun belangrijke levensgebeurtenissen een reden om een testament te maken.

Ook als iemand in hun omgeving op jonge leeftijd overlijdt, worden ze aan het denken gezet. Maar er is ook nog een andere reden. Veel jonge mensen hebben gescheiden ouders. Na zo’n scheiding kan het contact met een van de ouders zijn verwaterd, of zelfs helemaal zijn verbroken. Wil je dan nog wel dat deze ouder aanspraak kan maken op je erfenis? Daarnaast kan de ouder met wie je een slechte relatie hebt, een nieuw gezin zijn begonnen. Die kinderen zijn dan je halfbroers en -zussen. Ook zij kunnen van je erven als je geen testament hebt, of als je testament je halfbroers en -zussen niet van je erfenis uitsluit.

Heb je geen testament? Dan regelt de wet wie jouw erfgenamen zijn. Dat zijn je kinderen en de partner met wie je bent getrouwd. Als je die nog niet hebt, dan gaat je erfenis naar je ouders, broers en zussen. En dus ook naar halfbroers en -zussen, ook al ken je die misschien niet eens. Door een testament te maken, maak je zelf uit naar wie je erfenis gaat.

In deze gevallen is het belangrijk om een testament te maken: - Je koopt samen met je partner een huis. Als je niet getrouwd bent erft je partner niet van jou. Dat kun je wel regelen in een testament en deels ook in een samenlevingscontract.

- Je krijgt kinderen. Als je niet getrouwd bent met je partner, dan is het belangrijk een testament te maken, want anders erven jouw kinderen wel van jou maar je partner erft niet van jou. In je testament kun je ook vastleggen wie er voor je kinderen zorgt als je er zelf niet meer bent en je kinderen nog geen 18 jaar zijn.

- Je hebt een bedrijf. In je testament regel je wie alles in goede banen leidt als je er niet meer bent.

- Je wilt niet dat familie erft. Dan kun je in je testament vastleggen welk familielid niet van je mag erven.

- Je wilt regelen dat je niet meer online verder leeft als je offline bent overleden. In je testament kun je vastleggen wat er met je sociale-media-profielen moet gebeuren en kun je aangeven waar je nog tegoeden en dergelijke online hebt.

- Je hebt huisdieren en je wilt dat ze na jouw overlijden goed terechtkomen. In je testament leg je vast wie er voor je huisdier(en) moet zorgen. Daarbij kun je ook de ‘gebruiksaanwijzing’ voor je dier vermelden, zodat degene die de zorg op zich neemt, weet wat er moet gebeuren.

Wij helpen je graag om je wensen op de juiste manier vast te leggen. Dan hoef je je daar geen zorgen meer over te maken en kun je genieten van alles wat het leven je brengt! U bent van harte welkom om ons kantoor!

Mr. Gerard Vellinga De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen www.dewit-dijkstra.nl De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 - 41 78 85.

Stilte op de crossbaan in Blauwhuis

Ronkende motoren, de geur van benzine en spectaculaire races. Dat is waar menig autosport fan reikhalzend naar uit kijkt. Wie in deze coronacrisis Speedway Blauwhuis betreedt ziet een lege baan en hoort de wind ruizen door de rietkragen. Op de achtergrond is de facilitaire dienst te horen, die druk bezig is met het maaien van het gras. Omdat er voor schapen geen 1,5 meter regel geldt, kunnen zij ongestoord verder met dit onderhoud.

Door de aanhoudende corona crisis ging er een flinke streep door de race agenda. Normaliter had de Friese Autocross Club al vier wedstrijden afgewerkt, met als hoogtepunt de Kings Battle. Dit evenement trekt tijdens de dagen rond Koningsdag zo’n 10.000 toeschouwers.

Door de versoepelde maatregelen is het wel weer mogelijk om als bestuur bijeen te komen. En de organisatie is nog altijd hoopvol om nog in 2020 races te organiseren. Daarbij is vooral het handhaven van de anderhalve meter een heet hangijzer. Er zijn door de bestuursleden van de FAC meerdere scenario’s geschetst. De meest uiteenlopende plannen kwamen op tafel. Maar deze plannen werden stuk voor stuk tenietgedaan doordat anderhalve meter afstand houden niet te handhaven

FOTO: COLIN CASSERLEY

is door de organisatie. Een wedstrijd organiseren voor een beperkte groep is zowel financieel als operationeel niet haalbaar.

Hierop heeft de organisatie besloten dat, zolang deze regel van kracht blijft, het organiseren van wedstrijden op Speedway Blauwhuis onmogelijk is.

Daarbij had men liever gezien dat het dragen van een mondkapje verplicht gesteld zou worden en dat daarmee de anderhalve meter maatregel geen probleem meer zou zijn.

Ondanks de afwezigheid van de races liggen de draaiboeken klaar, zodat er

direct opgeschakeld kan worden, zodra de anderhalve meter maatregel niet meer van kracht is. Het rijden voor een kampioenschap of grote titel zal er dan wel niet bij zijn, maar voor de racefans en het bestuur doet dat er niet toe. Zij snakken naar het machtige gevoel en de beleving van een dag autosport. Om zo de oorverdovende stilte te verbreken met het geluid van de ronkende motoren.

28

NUMMER 08 • 2020 TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S HENK VAN DER VEER EN TOM COEHOORN - THOMASVAER FOTOGRAFIE

Ook in coronatijd optimistisch aan h JOHAN KUIPERS, BEDRIJFSMANAGER EMPATEC KAS. IN ZIJN ELEMENT TUSSEN ZIJN GEWASSEN.

DE MENS. HET MEEST BIJZONDERE WEZEN DAT ER IS

De richtingaanwijzer gaat uit naar het Noorden De wind trekt langzaam aan en de grote kweekkassen duiken op in het landschap. Op bezoek bij Johan Kuipers. Bedrijfsmanager van Empatec Kas in Wier. 51 jaar jaar oud en idolaat van de natuur.

Groente, planten, fruit en heel specifiek: tomaten. Want die kweekt hij in zijn 1,5 hectare kas. Cherry-, snack- en trostomaten rollen er over de band. Op de boerderij van zijn vader begint de passie voor de mens en de natuur. Maar Johan komt er op zijn 14e, met zijn broers, zus en moeder alleen voor te staan. Zijn vader overlijdt op jonge leeftijd aan een hartstilstand. Een drama dat hij nooit vergeet.

De Sintrale Kommisje Skûtsjesilen, beter bekend als de SKS, viert dit jaar haar 75-jarig jubileum, maar de aandacht hiervoor wordt anders dan verwacht... Na een persconferentie op 21 april gaf premier Mark Rutte duidelijkheid over de maatregelen tegen het coronavirus, een niet te onderschatten en onberekenbare vijand.

Voor het SKS-bestuur was het helder: het kampioenschap van de SKS kan voor het eerst in het 75-jarig bestaan niet doorgaan! Een hard gelag, vindt ook voorzitter René Nagelhout, met wie we een gesprek hebben.

“

“De SKS hat yn har 75-jierrich bestean hege baren nommen, dit wurdt miskien wol de heechste!”, zegt Nagelhout.

Een persbericht liet eerder al weten: ‘Juist nu ervaart het bestuur van de SKS de rol van het Skûtsjesilen als cultureel erfgoed, als een passie die generaties lang de aard en het karakter van de Friese schippers heeft uitgedragen. Met deze mentaliteit gaan wij de strijd aan. Het coronavirus kunnen wij niet bestrijden, maar wij kunnen wel een fundament bieden om door te gaan. Wij gaan nu voor wat wél kan.’

GRUTSK

Voordat we praten over de activiteiten die gelukkig nog wel door kunnen gaan in het jubileumjaar, stellen we de voorzitter de vraag wat de SKS persoonlijk voor hem betekent.

Natuur

De eerste stap in de kas betekent ontsmetten. De warmte van de kassen omarmt het lichaam. De goedlachse Johan Kuipers zit er klaar voor. Opgegroeid op de kleine boerderij van zijn vader. De passie voor de natuur ontstaat hier. Samen met het gezin neemt Johan de boel over, wanneer het drama rond zijn vader zich voltrekt. De akkerbouw en de schapen zijn voor rekening van het verslagen gezin.

Verdrietig en zwaar, maar ze zijn niet uit het veld geslagen. Ze werken keihard door aan een gezamenlijke passie.

Passie voor mensen

René Nagelhout: “Dat ik foarsitter fan sa’n feriening wêze mei, dêr bin ik grutsk op.”

Bijbaantjes van Johan bestaan ook uit werkzaamheden op hetzelfde gebied.

Z’n eerste groentewinkeltje begint hij met zijn broer in eigen kelder. Het ondernemerschap zit er al vroeg in. Hij maakt de landbouwschool af, richting de groentekant. En komt bij de groentenveling in Groningen te werken. Hij haalt hier de Keurmeestersopleiding. Vanuit daar komt hij bij het gevangeniswezen terecht. Gedetineerden helpen Johan groente telen voor het akkerbouw- en groentenbedrijf van de gevangenis. Een klasse 1 product wordt er geleverd. Met een gecompliceerde doelgroep en duidelijke gebruiksaanwijzing. Hier ontstaat de passie voor mensen. En de visie op hoe je het maximale uit een persoon haalt.

In 2001 wordt Johan verantwoordelijk voor potplanten in een kas van Empatec en later voor paprika en tomatenteelt in Wier. Met de doelgroep werken is een van de mooiste onderdelen in zijn werk. De mens is het mooiste en meest bijzondere wezen dat er is. Ze maken soms vreemde stappen en je kunt het nooit doorgronden. Johan laat mensen hun waarde inzien. Dat past helemaal bij de strategie van Empatec. Johan lijkt bij Empatec dan ook echt zijn roeping te hebben gevonden. En hij hoopt nog jaren waarde te kunnen toevoegen aan het bedrijf en aan de mensen van Empatec. ‘Ik haal er in alle opzichten uit wat er in zit’, sluit Johan af.

En dát is waar Empatec het voor doet. Mensen hun kracht in te laten zien en naar de mogelijkheden van mensen te kijken en niet naar beperkingen.

FOTO’S: HENK VAN DER VEER

De waarde van de mens

“Oh, dat fyn ik wol in hiele moaie fraach.

Ik bin no 54 jier en ik waard as lyts jonkje al belutsen by it skûtsjesilen doe’t ik der mei ús heit en mem nei ta gong. It skûtsjesilen is in reade tried troch myn libben. Earst as Wâldseinder jonkje en letter waard ik al gau frege om sitting te nimmen yn it bestjoer fan de kommisje yn ús doarp, dat sil no twa jier lyn wêze.

Doe’t ik earder SKS-foarsitter Bouwe Westerdyk tsjinkaam, sei ik tsjin him dat ik miskyn wol wat mear dwaan woe foar de SKS. It skûtsjesilen libbet enoarm by mij en Wâldsein. Doe’t Keimpe Klaas van der Meulen yn 1985 kampioen wurde mei it Wâldseinder skûtsje wie it in geweldich feest. It stie op’e brêge tidens de huldiging yn it doarp, en dy wie foller as tidens de Alvestêdetocht. Fantastys!

Elk jier at de skûtsjes nei Wâldsein kamen en de skippers by ús troch it doarp rûnen, de sfear, de silerij en it feest dat is sa bysûnder! Dat gefoel is der noch altyd. En dat we it écht mei mekoar dogge en dat ik no foarsitter fan sa’n feriening wêze mei, dêr bin ik grutsk op.

Foarsitter wêze te meien fan sa’n feriening dy’t ien fan de moaiste sportspek-

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

29

FOTO’S: TOM COEHOORN - THOMASVAER FOTOGRAFIE

staat voorzitter René Nagelhout et roer van de SKS-vloot

Op 12 en 13 september wordt er gezeild om de SKS-jubileumbokaal op de Langwarder Wielen, maar het publiek moet wel de anderhalve meter afstand tot elkaar kunnen hanteren.

takels organisearret yn ús provinsje, is echt bysûnder. We dogge it allegear mei beleving en benammen mei elkoar. As foarsitter mei ik sa út en troch ris wat sizze en dat is ek wolris lêstich. De spanning sit f’ral tusken de topsport en de orizjinaliteit fan it skûtsjesilen. Op dy spanningstried balansearje wy konstant. Hoe hâlde wy wat west is, sûnder de takomst út it each te ferliezen, de ûntwikkeling dêryn? Dy takomst moat foar elkenien helder wêze.

De skippers en bemanningen belibje it as topsport en sa wurdt it ek benadere, der wurdt yn ynfesteard en traind. Dy jonge skippers fiele dat sa, mar se hawwe ek each foar de tradysje, it is eins net yn wurden út te drukken. Doe’t ferline jier in foto makke is fan Sietze Brouwer en mij, waard dat byld fongen. Ik neam it faak it skûtsje DNA, it sit by al dy skippers.”

Voorzitter René Nagelhout en burgemeester Jannewietske de Vries van de gemeente Súdwest-Fryslân tijdens de opening van de SKS-jubileumexpositie in het Fries Scheepvaart Museum in Sneek. De expositie is nog te zien tm 23 augustus.

(Zie ook www.friesscheepvaartmuseum.nl)

IMMATERIEEL ERFGOED NEDERLAND Hier vertelt een Wâldseinder die weet wat Fries cultureel en sportief erfgoed is en dat op de dag dat bekend wordt dat het SKS-skûtsjesilen een plekje heeft bemachtigd op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. “Dat is hartstikke bysûnder. Dat it SKS-skûtsjesilen yn it foarportaal fan it Nederlânske erfgoed komt te stean foar it Unesco-ferhaal. We krije dêr in stimpel mei en mear as dat, in soad wurdearring dat wy as feriening besjoen wurde dy’t der alles oan docht om dit unike spektakel te bewarjen.

It is net samar even in ‘leuke’ sylwedstryd, it hâldt folle mear yn. It is echt erfgoed dat wy koesterje, no al 75 jier. Om no krekt yn it jubileumjier dat predikaat te ûntfangen is fansels prachtich.”

Hoe teleurstellend is het dan, dat nu juist in dit jubileumjaar niet gezeild kan worden om it sulveren skûtsje?

“Dat is bysûnder teloarstellend! It slacht letterlik in gat yn dit jier, dat we net sile kinne, it is hiel wrang. Krekt yn dit jubileumjier wie

der noch folle mear reuring om it skûtsjesilen west as der oars al wie. It docht gewoan sear.

It falt allegear fuort en we sykje it no yn oare dingen. Ik bin ek hiel bliid mei de tentoanstelling ‘Eén grote familie, 75 jaar SKS-skûtsjesilen’ yn it Fries Scheepvaart Museum. En der sil ek in prachtich boek oer de skiednis fan ús feriening ferskine. Mar eins is it bizar dat de kampioenssilerij dit jier net trochgiet”, verzucht Nagelhout.

OVERLEVINGSDRANG In de stilte die na dit commentaar volgt ligt alle onmacht van de voorzitter en eigenlijk de hele vereniging. De emotionele oproep van met name schipper Gerhard Pietersma die er toch alles aan wilde doen om de silerij door te laten gaan is een exponent die Nagelhout ook wel begrijpen kan.

“De silerij is foar my ek in wichtich ûnderdiel fan myn libben wurden. Ik sit no njoggen jier yn it bestjoer, wêrfan fjouwer jier as siktaris en no it fiifde jier as foarsitter.

Ik wit net better as dat der yn’e simmer sylt wurde kin. Ik ha al in rotgefoel dat der net sylt wurde kin, kinst neigean wat dat by Gerhard en de oare skippers docht. Mar it kin echt net!”

Eerder liet de preses in een persbericht het volgende al weten : ‘Onze vereniging heeft bewezen heel veel overlevingsdrang en creativiteit in huis te hebben. Het SKS-bestuur doet een beroep op deze creativiteit omdat passie en hoop heel

dicht bij elkaar liggen. Maar bovenal omdat wij ons verantwoordelijk voelen voor het welzijn van iedereen die het SKS Skûtsjesilen een warm hart toedraagt.”

De grootse uitdaging voor het SKS-skûtsjesilen?

“De grutste útdaging sil wêze dat ús omgeving oansluting fynt by ús op it gebiet fan de wedstrydorganisaasje. De easken dy’t steld wurde oan de evenementen bestjutte in hiele grutte ferantwurdlikens foar de frijwilligers binnen ús organisaasje. Dêr binne we ús bewust fan en dêr wurkje wy hurd oan. Dat dogge we yn goed oerliz mei de provinsje, de gemeentes en ynstânsjes. Dy hawwe wy hiel hurd noadich de kommende jierren om te soargjen dat wy in evenemint organisearje dat droegen wurdt troch frijwilligers.

Gelokkich hawwe we eigen kennis en ervaring yn’e hûs om te soargjen dat it yn goede banen lieden wurdt. Us omgeving begiet hieltyd mear te easkjen omtrint regels en wetjouwing. In foarbyld? Der kaam op in gegeven stuit in eask om in bufferzone yn te stellen. In boeienrij, dêrnei twa skipslingten en dan wer in nije boeierij dêr’t it publyk achter sit. Mar hoe sille wy soks op Earnewâld dwaan? Dat wurdt dan in fjouwerkante postsegel dêr’t wy sile moatte. Kânsleas.

Ik neam dat eksplisyt, want Earnewâld, de Feanhoop en Grou, de ûndjiptes, dêr komme wy wol wei!”

Op 12 en 13 september wordt er gezeild om de SKS-jubileumbokaal op de Langwarder Wielen, als de voorschriften van het RIVM dit toelaten.

30 1

NUMMER 08 • 2020 12

13

6

10

11

5

9

4

8

3

7

2

25

26

20

24

15

19

23

18

22

17

21

16

9

9

14

19

17

8

14

11

8 14

6

8

17

17

24

15

22

15

22

11

12

15

14

17 10

10

19

17 8

17

6

19

12

6

6

10

18

22

8

17

6

18 17

7

6

22

14

7

bolsward-ijsselmeerkust

6

17

6

2

22

22 9

15

8

10

17

7

1

14

2

17 10

2

14

4

17

14

26

4

18

9

18

22

17

14

20

7

PUZZELPAGINA NR 08

14 14

5

15

11

22

17

7

5

17 8

15

8

7

11

W

15

22

10

2

17

14

11

17

15

4 14

17

7

7

H

22

18

18

5

17

6

D C

17

22

4

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 08-2020 - tot uiterlijk 25 augustus 2020. Wij wensen u veel puzzel plezier!

14 17

19

Probeer ijke letters. staan voor gel .

Gelijke cijfers den woord te vin rde leu gek het

deel v.e. auto

deel v.d.voet

muziekinstrument

staat in Amerika

8

assistenteconoom loopvogel

haarwasmiddel

2

mededinger

failliet

overgeven

verlegenheid

13

Turks bevelhebber

geurige drank

dwingen

toezichthouder

voorzetsel

11

maatstaf

werkplan

pausennaam

vogelnaam

tijdelijk

deel v.e. fuik

knaagdier

sine anno

5

hoogvlakte

binnenshuis

omvangrijk

Europese taal

5

14

15

16

17

18

4

11

3

20

19

25 11

17 5

26

9

3

3

wijnsoort tijdstip

inhoudsmaat

naarstig

20

L

8

9

10

11

12

13

20

21

22

23

24

25

26

11

1

4

1

25

17

6

7

19

11

B

17

8

10

11

23

C

17 13

11

26 1

5

8

O

19 26

17

11 26

watering

Romanum Imperium

3

4

17

9

periode voor Kerstmis

kaasgerecht

3

9

verwijzingsteken

myth. figuur

2

11 uniek

cirkelvormig

1

geoloog

25

Russisch rijtuig

7

7

17 17

18

10

26

17

8

3 19

8

11

11

1

5

3

17

17

20

11

5

15

15

20

19

26 25

26

11

20

8 11

wedstrijdslee insect

10

land in Afrika

hommage

vleessoort

toorn

14

24

titel eikenschors

lawaai

water in Friesland

2

zwemvogel

Japanse gordel

aftreksel

1

regio bid (Latijn)

12

donkere kamer

tochtje

waterrijk land

10

kerkgebruik

biljartstok

buiten dienst

de onbekende

allee

bloem

voordat

wilde haver

gehalte

Griekse letter

tijdstip

1

18

3

7

11

17

8

8

26

tapkast

4

3

11

20

25 18

13 26

18

1

20

18 18

1

1

17

19

9

20 19

17

17

5 26

17 11

18

21 26

1 17

25

21 17

17

18

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden.

riviermond

ontkenning

boomwol

7 17

17

lijst

6

carrièrejager

13

in elkaar

PUZZEL & WIN D I N E R B O N € 2 5,-

7

medemens

© www.puzzelpro.nl 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

bolsward-ijsselmeerkust

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 07 Anneke Boonstra uit Bolsward heeft een dinercheque bij de Walrus in Sneek gewonnen.

OPLOSSING EDITIE 07: Zweedse puzzel: windscherm / Kruiswoordpuzzel: opkomstplicht

COLOFON GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km.

Oplage: 22.000 exemplaren.

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 08 VÓÓR 25 augustus 2020 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

VERSPREIDING

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Wim Walda

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma en Wim Walda.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIE

info@grootbolswardijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Joeri van Leeuwen, Gerard van Leeuwen, Wim Walda, Piebe Piebenga, Riemie van Dijk en Anniek van der Bijl.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

Thijs Buma en Marianne Bouwman

Frans van Dam (Quod Media)

REDACTIETIPS?

VERKOOP Mieke Alferink, Meine de Vlugt, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Anniek van der Bijl.

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Onkruid vergaat niet De uitdaging van de niet-chemische methodes Onkruid … de meeste mensen hebben er een hekel aan. En terecht, want het staat niet netjes. Ieder zomerseizoen krijgen we meldingen over onkruid.

Vroeger gebruikten we het chemische middel Roundup, maar sinds 2015 doen we dat niet meer. Tijd om te vertellen wat we wél doen.

Verschillende manieren We halen onkruid weg op parkeerterreinen en paden, maar ook op smalle stoepen of in goten aan de kant van de weg. Dit doen we op drie manieren: 1. De borstelmachine: een machine met een brede borstel, bedoeld voor het grove werk.

2. Veegwagen: een wagen met kleine borstels, geschikt voor het fijnere werk.

3. Thermische methoden: heet water of hete lucht.

Voor het tegengaan van onkruid op stoepen zetten we zes aannemers in; zij houden elk hun eigen deel van de gemeente bij. Ze gaan het onkruid tegen met heet water of hete lucht, maar soms ook met borstelmachines. Zo brandde een aannemer in Bolsward het onkruid weg, maar door de droogte werd dat te gevaarlijk. Hij heeft toen zijn borstelmachine gebruikt om het grofste onkruid weg te halen. Zo had hij het gemakkelijker toen hij het weer weg kon branden.

Het is voor de riolering belangrijk dat er niet te veel onkruid in de goten langs de wegen groeit. Om dit onkruid weg te halen, gebruiken we onze eigen veegwagens. Deze wagens gebruiken we ook voor het weghalen van onkruid op parkeerterreinen.

Beste inwoners, Onkruid natuurlijk bestrijden is een grote uitdaging voor alle gemeenten. Maar, het is beter. Chemische bestrijdingsmiddelen als Roundup komen namelijk in het oppervlaktewater en dat is niet goed voor planten, dieren en de productie van ons eigen drinkwater.

Ondanks de droogte groeit er veel onkruid in onze gemeente. Ik snap dat jullie je hieraan storen. We zetten daarom extra veegwagens in. Zo hopen we het onkruid weer wat onder controle te krijgen.

Jullie kunnen ons helpen. Hiernaast lees je meer onder het kopje ‘Wat kun je zelf doen’. Hieronder zie je twee voorbeelden van inwoners die hun stoep zelf bijhouden. Ik vind het geweldig als inwoners zelf de moeite nemen om de stoep bij hun woning onkruidvrij houden. Dát is nou samenwerken en zij zijn een voorbeeld voor ons allemaal.

Mark de Man, wethouder Kapitaalgoederen

Twee inwoners aan het woord

Gerda van der Zee woont aan de Hanzestraat in Hindeloopen. Ze tuiniert graag en haalt dan ook altijd het onkruid voor haar huis weg. Mevrouw Van der Zee: “Als ik bezig ben, is het een kleine moeite om de schoffel langs de stenen te halen. Ik ben daar heel precies in. We hebben een mooie tuin, dus dan moet onze entree ook netjes zijn. Dat is een vorm van gastvrijheid.” Ook de buren halen trouw het onkruid weg. “Iedereen houdt zijn eigen stukje netjes; dat is gewoon een stilzwijgende afspraak.” Mevrouw Van der Zee en haar man verhuisden vijf jaar geleden naar Hindeloopen. “Het is een mooi stadje, daar moeten we zuinig op zijn”, vindt ze.

Onkruidvrij? Bijna onmogelijk Werken deze milieuvriendelijke methoden net zo goed als chemische middelen? Nee. Na iedere behandeling groeit het onkruid weer aan en daardoor is het bijna onmogelijk om straten en stoepen onkruidvrij te houden.

We willen dat onze veegwagens overal zo goed mogelijk bij kunnen. Daarom halen we overbodige paaltjes zoveel mogelijk weg. Waar je misschien niet gelijk aan denkt: we gaan het onkruid ook tegen door bestrating weg te halen. Als tegels en stenen niet meer nodig zijn, vervangen we ze door gras of planten. Dit staat mooier en is ook nog goed voor de insecten.

Wat kun je zelf doen?

1. Je kunt ons helpen door zelf stoepen, goten en parkeervakken bij je woning onkruidvrij te houden. We raden je aan kokend water over de stoep te gieten (liever geen azijn). Vegen met een harde bezem werkt ook.

2. We plaatsen van tevoren borden bij parkeerhavens en grotere parkeerterreinen als we daar het onkruid gaan weghalen. Als jij je auto dan op een andere plek parkeert, halen wij het onkruid weg. Je kunt je ook aanmelden als contactpersoon. Onze chauffeurs nemen als ze in de buurt zijn contact met je op, zodat je je buren kunt informeren. Aanmelden kan bij de vakgroep Schoon, via het telefoonnummer 14 0515.

Onkruid melden?

Wil je een melding maken van onkruid? Ga dan naar onze website, www.sudwestfryslan.nl, en klik op ‘Melding doen’.

Willem Dingemanse woont aan De Domp in Bolsward. “Het is een hele nette straat”, geeft hij aan, “en we houden allemaal onze stoep schoon.” De heer Dingemanse vindt dat het onkruid meevalt vergeleken met andere jaren. “Je merkt dat het door de droogte toch minder goed groeit.” Hij is blij dat de gemeente geen chemische bestrijdingsmiddelen meer gebruikt. “Roundup is een verschrikkelijk middel. Ik begrijp ook de uitdaging waar de gemeente mee zit.” Zelf heeft de heer Dingemanse met meerdere middelen geëxperimenteerd. Het beste tuingereedschap bleek een mes en de punt van een oude verfkrabber. Drie keer per jaar en dat is alles. De buurtbewoners halen het onkruid elk op hun eigen manier weg; hier is geen contact over.

“Het is aan de gemeente om ervoor te zorgen dat we als inwoners meer gaan samenwerken”, vindt de heer Dingemanse.