GrootBolsward-IJsselmeerkust 8-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

08-2021

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

3e JAARGANG • NR. 30

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

JUDITH TRAPPENBURG

“Het is mooi geweest. Het is hier enorm gezellig maar we moeten denken aan de laatste move” Benieuwd DESIRE

hoe wij u deze dagen kunnen adviseren?

Boxspring

Vanaf

1.699,-

Bel ons op: 0515-575580 of 06 57€ 57 95 94 (Afm: 140x200cm) Of mail naar:info@smukslaapcomfort.nl

‘Sliepe ‘Sliepe isús ús is wurk!’ wurk!’

NUMMER 08 • 2021

(Wan)orde

WEER FIERLJEPSUCCES ELSKE KLIJN VELDERMAN UIT KOUDUM

In juni, toen we dachten dat alles zo langzamerhand weer ‘gewoon’ werd, was ik een weekje op Terschelling. Voor elke supermarkt stonden beveiligingsmensen te zweten in nette grijze jasjes. Ze maanden mensen een karretje te nemen, en hielden ze soms tegen als er teveel in de winkel waren. Is dat het nieuwe leven?

IJLST - Anderhalve week geleden werd Else Klijn Velderman uit Koudum bij de meisjes tot en met 10 jaar al eerste tijdens de Nationale Fierljep Manifestatie (NFM) in It Heidenskip met een sprong van 6.68 meter. Zaterdag 7 augustus werd ze in IJlst Fries kampioen fierljeppen 2021 in haar leeftijdscategorie. Ze verbeterde haar persoonlijk record met ruim een meter door een afstand van 7.73 meter te springen.

Ja. Dat doen we dus zelf. Jongeren springen op het Makkumer strand wat heen en weer en maken alles stuk. Strand is openbare ruimte, dus dan moet de gemeente met ons geld een veiligheidsbureau inhuren om de jongeren uit elkaar te ……., nou, laten we maar praten zeggen.

Het Fries Kampioenschap Fierljeppen voor de jeugd werd voor de negende keer gehouden, op de Rimmer Abma skânsen in IJlst. Daarbij kwamen de beste jeugdljeppers vanuit de hele provincie in actie om te strijden om de Friese titel. Bij de meisjes van 11 tot en met 12 jaar werd Nynke Klijn Velderman, de zus van Else, knap derde met een sprong van 8.90 meter.

Skûtsjesilen gaat dit jaar nergens door, omdat de overheid ziet dat mensen zich nergens aan de ‘regels’ houden. ‘Regels’ zijn dingen die we in meerderheid hebben afgesproken. In de nieuwe wel heel nieuwe individualistische wereld houden mensen zich niet aan de afspraken. Die willen het skûtsjesilen beleven in de kroeg. Daar lopen ze over de kroegbaas heen. Dus de PC op televisie zien, veel herfstevenementen in onze regio zijn al afgelast. Niemand durft tegen het agressieve individualisme in te gaan.

ALLINGAWIER KIJKT VOL

Bovendien zijn er te weinig veiligheidsmensen en politie. Dus knokken supporters van Heerenveen en Cambuur op het pleintje bij Abe Lenstra. Nergens om. Een Amstelveens meisje wil niet antwoorden op de vraag of ze een jongen of meisje is. Ze wordt zwaar mishandeld.

VERTROUWEN NAAR DE TOEKOMST ALLINGAWIER - Elsbeth Attema bekijkt vanuit de keuken om het hoekje naar het goed gevulde restaurant en lijkt een tevreden mens. Ze is nu niet alleen de medefinancier van het herstel van het aloude museumdorp Allingawier, maar heeft daarnaast een nieuwe carrière als gastvrouw gevonden. “Meewerkend gastvrouw,” zegt ze met enthousiasme, “want ik steek gewoon de handen uit de mouwen.” En wie dat even van een afstandje bekijkt, ziet dat het haar eigenlijk op het lijf is geschreven.

U kent de rest ook. Een jongen wordt ergens in Spanje doodgeschopt. In de grote Nederlandse steden zijn revolvers meer in gebruik dan zakdoeken. En worden mensen koudweg doodgeschoten. Dat is onze nieuwe maatschappij. En dat heeft helemaal niets met corona te maken, al maakt dat virus wel veel meer mensen agressief. We maken regeltjes. Er zijn echter steeds meer mensen die zich niet aan de regeltjes houden. Simpel omdat die regeltjes hen niet passen. Of omdat ze denken dat die afspraken voor andere mensen bedoeld zijn, niet voor henzelf.

Allingawier richt zich op nadat het een paar jaar ‘in een dip’ heeft gezeten. Elsbeth wil eigenlijk niet terugkijken, maar spreekt gepassioneerd over de kansen die het project biedt. Samen met Freddie Schakel heeft zij de schouders onder de renovatie gezet en is daarbij vooral realistisch geweest.

Binnenkort zal ons door Hugo de Jonge gevraagd worden of we ermee akkoord gaan dat gevaccineerde mensen straks meer mogen dan niet-gevaccineerden. Het zal het begin zijn van een burgeroorlog. Nee, niet Schieringers tegen Vetkopers. Maar onvrede tegen onmacht.

“Als we hadden gedaan wat we graag zouden willen, dan was er geen museumdorp meer geweest. We hebben echter de slogan ‘Als het niet kan, zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’ toegepast. Dat was soms niet makkelijk, want er moest vooral worden gesneden in de exploitatie. We hebben afscheid moeten nemen van onderdelen van het project die ons zeer aan het hart gingen.”

Veel leesplezier met GrootBolswardIJsselmeerkust!

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootBolswardIJsselmeerkust

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 9 SEPTEMBER 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

Lyke Kaag uit It Heidenskip (7,23 meter) en Ingrid Postma uit Koufurderrige (6,28 meter) werden bij de meisjes tot en met 10 jaar tweede en derde. Bij de meisjes tussen de 11 en de 12 jaar won Yrsa Maats uit Surhuisterveen met 10,19 meter, tweede werd Vienne van der Knaap uit IJlst (9,09 meter).

Zo is de bakkerij verkocht aan de Makkumer familie van Richard Dol en dat doet Attema goed, omdat de nieuwe eigenaren hebben aangetoond het museumdorp een warm hart toe te dragen. Eerder werd het kleine kerkje al afgestoten en getransformeerd in een luxe bed & breakfast.

Het restaurant heeft de menukaart gewijzigd. “De pannenkoeken vonden, hoe lekker ze ook waren, onvoldoende aftrek. We zijn nu terug bij een eenvoudige kaart met broodjes kroket en uitsmijters en dat is wat onze klanten willen. Op donderdag tot en met zondag zijn we geopend van 11.00 tot 17.00 uur. En natuurlijk zijn feesten en partijen de hele week en het hele jaar door welkom.” Waarmee Attema en Schakel lucht proberen te krijgen voor de realisatie van nieuwe plannen.: ”Ons volgende project is het dak van de boerderij aanpakken. Als het een beetje meezit kan dat volgend jaar worden aangepakt.” Door: Frans van Egmond/Makkum Nieuws

EXPOSITIE WERKEN MARTIN GROENHOF IN WORKUM

WORKUM- Vanaf 14 augustus is er in het voormalige stadhuis van Workum een dertigtal werken van de schilder Marten Groenhof te bezichtigen. Marten Groenhof (1925-1978) heeft zijn hele leven in It Heidenskip gewoond. Hij was boer, maar kon verdienstelijk tekenen en schilderen. Groenhof was ook een groot liefhebber van de schepen die bij hem in de buurt (de Fluezen) de Friese wateren bevoeren. Groenhof heeft het zelfs gepresteerd een houten tjotter te bouwen, een schip dat menige prijs heeft gewonnen bij de platbodemwedstrijden op de Hegemermar. Onderwerpen, die vaak naar voren komen in zijn werk zijn het water, boten maar ook het landschap van ZW-Friesland en dan in het bijzonder It Heidenskip. De tentoonstelling is, behalve donderdagmiddag, elke middag vanaf 13.00 uur geopend.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio Bolsward-IJsselmeerkust? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

10.34 Klik! Alleraardigst Allingawier op maandag 14 juni 2021 om 10.34 uur. Fotograaf: Thea de Jong Insta: thea_74_intheamomintsje

TWAALFDE ‘STEDENFONTEIN’ IN MAKKUM

DRUKKE DAGEN BIJ SLUIS AFSLUITDIJK KORNWERDERZAND - Het zijn drukke dagen voor sluiswachter Johan Vingerling. Het is zijn taak om al het scheepverkeer bij de sluis van Kornwerderzand op de Afsluitdijk op een veilige manier door de sluis te begeleiden. “Het is lopende bandwerk”, zegt Vingerling. De hele dag staat hij in contact met de vrachtschepen. Vaak krijgen zij voorrang, want als ze zwaar beladen zijn, liggen ze diep. Dus deze schepen kunnen niet te lang wachten, omdat ze afhankelijk zijn van het tij. “Je wilt niet dat door jouw toedoen, een vrachtschip op de Waddenzee in de problemen komt omdat het eb is.”

MAKKUM - Ter gelegenheid van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 zijn in de elf Friese steden fonteinen gecreëerd. Aanvankelijk werd er een beetje lacherig over de kunstwerken gedaan en was de kritiek niet van de lucht. Velen vonden het geldverspilling en megalomanie. Zo langzamerhand overheerst echter de waardering en vindt het initiatief navolging. In Joure bijvoorbeeld, maar ook in Makkum. Door: Frans van Egmond/Makkum Nieuws

Daarnaast heeft Johan zijn handen vol aan de recreatievaart. Maar gelukkig wordt hij hierbij geholpen door twee stewards. Ze begeleiden de schippers de sluis in en uit. Mark-Jan Enkhuizen is steward: “Als een bootje veel stootkussens heeft, dan weet je dat het een huurboot is, dus opletten. Ook bij een Duitse vlag is concentratie geboden, bij een Nederlandse vlag is het ‘fiftyfifty’ en bij bootjes met een Friese vlag dan weet je: dit komt wel goed, die kunnen wel varen.” Van stress heeft Vingerling geen last, hij heeft op zulke dagen ‘gezonde wedstrijdspanning’. Daar kan hij wel tegen: “Dit is de mooiste tijd. In de winter kan het hier best eenzaam zijn. Maar ik blijf altijd trots dat ik hier op de Afsluitdijk mag werken.” De komende jaren ondergaat de Afsluitdijk een flinke verbouwing. De dijk wordt versterkt en verhoogd om Nederland ook in de toekomst te beschermen tegen het zeewater.

In 32 reportages, evenveel als het aantal kilometers van de Afsluitdijk, vertellen Omrop Fryslân en NH Media het verhaal van het iconische bouwwerk door de ogen van de mensen die elke dag met de dijk te maken hebben. Alle verhalen en het andere nieuws over de Afsluitdijk zijn te vinden op de themasite van Omrop Fryslân (www.omropfryslan.nl/dossier/ofslutdyk).

‘‘ Persoo nlij ke ben a dering en a a nda cht sta a n bij ons centra al’’

VERKOPEN

TAXEREN

AANKOPEN

06 - 504 33 425

VANLELYVELDMAKELAARDIJ.NL

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

JUDITH TRAPPENBURG

“HET IS MOOI GEWEEST. HET IS HIER ENORM GEZELLIG MAAR WE MOETEN DENKEN AAN DE LAATSTE MOVE”

Judith Trappenburg weet nog goed dat ze op woensdagmiddag 16 februari 2000 voor het eerst in Pingjum kwam. “Als je een oude trut wordt krijg je een bang hart voor alles waar je van houdt. Ik was altijd een stoere, maar nu…” Haar verhaal leest als een avonturenroman. In het gesprek met Judith Trappenburg blijkt al snel dat het boek nog lang niet uit is. Deze zeventigjarige heeft nog genoeg plannen om een paar hoofdstukken mee te vullen. “Het heeft even geduurd, maar het begint door te dringen dat het leven eindig is. Ik ben klaar hier in ons Proeflokaal. Je hebt maar één leven. En ik heb nog een hoop dingen op mijn lijstje!” Judith is een Hollandse met Fries bloed. Haar grootouders komen uit Friesland, zelf groeide ze op in Bussum. Ze noemt zichzelf ‘de kak’ van Bussum, die op latere leeftijd de man van haar dromen ontmoet. “Ik was idolaat van Hans, ondanks dat hij mijn vaste plek in de kroeg ingepikt had. Ik hing aan zijn lippen, hij was zo grappig!” Dus laat Judith hem, letterlijk, niet gaan. “Jij gaat niet naar huis, je gaat achter op de fiets bij mij!” Het mooiste? In al die 26 jaar dat het stel nu samen is hebben ze slechts elf nachten apart geslapen. TEKST JANITA BARON FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

bolsward-ijsselmeerkust

JUDITH TRAPPENBURG

“DIE BUI ZAG IK DESTIJDS NIET HANGEN, DAT IK HIER ZOU BLIJVEN!”

Judith was een echte hippie van haar 19e tot haar 27e. Ze reisde backpackend door Europa en Amerika. Vooral in de winter was ze overal waar het warmer was dan in Nederland. Het was een mooie tijd waarin ze het backpacken, in haar eigen woorden, vervolmaakte. Die rugzak vond ze maar niets. Wat een gesjouw! Dat kan efficiënter meende Judith. Dus wikkelde ze alle basisbenodigdheden rondom een paraplu en ging zo op stap. Het blijkt al snel typisch Judith te zijn. “Ik kleed alles uit. Ik minimaliseer, haat het om meer te doen dan nodig is. Ik ben gewoon een ontzettend lui ding!” Op haar 27e keerde Judith terug naar Bussum. Ze meldt zich bij het arbeidsbureau en ondergaat een intelligentietest. Het advies? Ingenieur, scheikundige of kok. Toevalligerwijs had Judith vlak daarvoor een tijdje bij de Emmaüsgangers gezeten in Frankrijk. Terwijl ze wachtte op geld van haar moeder moest ze natuurlijk meewerken om haar kost en onderdak te verdienen. “De dames daar kookten zo goed! Zelf kon ik nog geen ei koken. Ik woog op dat moment 42 kilo schoon aan de haak. Eten zei mij helemaal niets. Ik at per dag een tomaat en een ei en dronk een liter wijn.”

OPLEIDING TOT LEKKERBEK Dus als in Bussum het beroepsadvies aan Judith wordt medegedeeld denkt ze: Ik word kok. “Alles wat met discipline te maken heeft ligt mij niet. Ik had de opleiding ook echt onderschat. Maar, het was meesterlijk in Haarlem!” Judith vertelt vol liefde over haar peettante die nog les had gehad bij het beroemde Cordon Bleu in Parijs. “Zij heeft mij leren verfijnd te koken! Mijn moeder kon ook fantastisch koken, maar de gerechten van mijn tante waren écht verfijnd”.

Zo groeide Judith op, ze zei niet voor niets al eerder dat ze de kak van Bussum is, met uitgebreide diners ‘gestoffeerd’ met mooie wijnen. “Wij moesten vanaf ons zesde jaar wijn drinken aan tafel. Geen hele glazen hoor. Maar proeven moet je leren meende mijn grootvader.” Inmiddels weet Judith als geen ander dat culinair genieten echt iets is dat je moet leren. Ze vertelt honderduit over haar recente ervaring met kalfszwezerik in Zierikzee. “Je kan dat bijna nergens krijgen! Het is zo’n heerlijk ouderwets gerecht uit de jaren ’70 en ’80. Natuurlijk zou ik het zelf kunnen maken, maar dat is mij te veel gedoe. Nu kreeg ik in Zierikzee de kans en weet je wat ik gedaan heb? Het was zo lekker dat ik nog een portie bestelde! Ik ben een ontzettende lekkerbek!”

PRIVÉ CHEF Na de opleiding in Haarlem werkte Judith in diverse keukens waar ze het vak nog beter onder de knie kreeg. Maar vergeet niet: ‘vrouwen hoorden eigenlijk niet in de horecakeuken’. Judith heeft altijd enorm moeten vechten voor haar plek. “Op een gegeven moment was ik wel klaar met die kerels in de keuken. Ik werd altijd afgezeken en kreeg de rotklussen. Daarnaast was het ook nog eens zwaar, ontzettend slecht betaald én had ik gebroken diensten. Ik had er dus echt even genoeg van!” Judith kiest ervoor om een baan als privé chef aan te nemen voor een rijke Gooise dame. “We gingen ook samen uit eten, dan was ik een soort culinaire gezelschapsdame, heel leuk.” Acht jaar lang werkt ze daar vier dagen per week tot haar werkgeefster overlijdt. “Ik was toen wel even klaar met kok zijn en heb afstand genomen. Inmiddels had ik diverse spullen geërfd en vond ik veilingen en rommelmarkten interessant.” Dus dat werd een tijdlang haar bron van inkomsten.

FAST FORWARD Op haar 43ste duikt Judith elke dinsdagavond haar stamkroeg in Bussum in. Maar, dan zit er iemand op haar vaste plek! Ze gaat brutaal naast de man zitten en hoopt dat ze hem kan ‘verjagen’ van haar plek. Maar wat blijkt? Hij is superleuk! We vertelden het al, Judith liet Hans niet gaan en inmiddels is het stel al 26 jaren super gelukkig samen. Ze vallen nog elke avond hand in hand in slaap. “Wij zoenen altijd ’s nachts en bevestigen elke dag aan elkaar dat we van elkaar houden! Wij waren klunzen met relaties met anderen… Maar samen? Zijn wij een goed team!” Judith heeft zelfs een heftige geschiedenis achter de rug met een man met losse handjes. Ze prijst

“Ik ben een ontzettende lekkerbek!”

“VANUIT BUSSUM LEEK PINGJUM WEL DRIE DAGEN!”

Judith en Hans kunnen niet zonder elkaar

zich dan ook gelukkig dat ze Hans is tegengekomen op die bewuste dinsdagavond. “Er zijn zoveel mensen die settelen voor een liefdeloze relatie!” Al snel gaat het stel samenwerken achter de bar in een kroeg in Bussum. Ze maken van het vervallen bedrijf weer een goedlopende zaak en hopen het voor een leuke prijs over te kunnen nemen van de eigenaresse. Sterker nog, het was hen beloofd dat dit zou gaan gebeuren. Maar dan slaat het noodlot toe. De eigenaresse komt plotseling te overlijden en Hans en Judith staan met lege handen…

GOED VOORBEREID OP PAD Ondertussen hebben ze hun huisje in Bussum mooi opgeknapt en goed kunnen verkopen. Van het verdiende geld willen ze naar Zeeuws-Vlaanderen vertrekken om een eigen horecazaak te openen. Maar dan komt vriend Chris langs en zegt: “Ik weet een kroeg te koop op drie kilometer van de zee. Wij wisten meteen, dat kunnen wij in Zeeuws-Vlaanderen niet betalen. Dus pakten we de auto in met een overlevingspakket, thermoskannen met koffie, plaids enzovoort en reden naar Pingjum. Waar ligt dat eigenlijk? We hadden geen idee.” Het gezelschap kwam sneller de dijk over dan ze verwacht hadden. Dat overle-

Judith vertelt over de familiegeschiedenis

vingspakket was een beetje voorbarig geweest. “Maar vanuit Bussum leek het wel drie dagen!” meent Judith met een grote glimlach. Ze stoppen bij de dijk omdat ze de beloofde zee wil zien. Maar het waaide zo hard op die dag dat Judith de dijk niet over kwam. “Had ik dat wel gedaan dan had ik gezien dat het een modderpoel was!”

GULDEN HALSBAND “We kwamen hier binnen en zagen groene plastic stoelen, lichtgevend paarse Heugaveld tapijttegels, plastic pitrieten

NUMMER 08 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

“JIJ GAAT NIET NAAR HUIS, JE GAAT ACHTER OP DE FIETS BIJ MIJ!”

verzinnen. Ik heb altijd de radio aan en/of podcasts. Zo red ik het! En je wordt er nog wijzer van ook. Koken met de podcast. Tuinieren met een podcast, of op de fiets. Je doet wat en je leert wat, echt geweldig.”

BAREND, KROEGTIJGER IN OPLEIDING

De zelfgestookte Trappenburg likeur

Het gezelschap keert terug naar Pingjum om met andere ogen te kijken: hoe krijgen we dit goed?

DE HOLLANDSE KUS

De Hollandse Kus

lampenkampen en bloemetjesbehang, zo pover! Het behang wapperde alle kanten op. Er hing niets aan de muren, zelfs geen gebroken spiegel of verlopen kalender. Dat zijn de twee treurigste dingen die ik kan bedenken. En in de woning was een douche met alleen koud water. Ik heb het niet over 1980 maar over het jaar 2000. Ik ben er gillend uitgerend.” Chris, Hans en Judith gaan naar Harlingen om een biertje te drinken en na te praten. “Ik kon er niet doorheen kijken. Ik kan een boel dingen mooi maken, maar dit niet. Maar Hans zei: ‘wij gaan wonen in de pensionkamers waar wél warm water is. We trappen die kroeg in vijf jaar tot leven en verkopen daarna de boel om alsnog naar Zeeuws-Vlaanderen te gaan’.” Daar had Hans wel een punt.

Langzamerhand, stapje voor stapje, verbouwen Hans en Judith het hele gebouw. Alleen één ding is in al die jaren niet veranderd: de muren vol kunst (en kitsch). De eerste avond hebben Hans en Judith, met hulp, deze muren volgehangen met alles wat er nog over was uit de periode dat Judith op rommelmarkten stond. In één nacht! Dat was de eerste stap. Op 4 augustus 2000 gingen ze feestelijk open.

in het Proeflokaal. Want, dat werd de volgende verandering, ze werden ook een distilleerderij. Inmiddels heeft het energieke stel alweer ruim 10 jaar een vergunning om te stoken. “Wie heeft dat nou in Nederland?” Ze ontwikkelden en maken onder andere waddenwodka met zeekraal, Trappenburg likeur van Trappistenbier en de beroemde Limoncello. “Stoken is niet moeilijk, je moet alleen heel veel geduld hebben. Ik heb dat niet, maar Hans gelukkig wel!” Helaas heeft Judith al jaren last van Tinnitus, ‘een gil in haar oor’. Een aantal jaren geleden kwam ze hierachter door een artikel in De Volkskrant over een boer in Yorkshire die zelfmoord had gepleegd omdat hij gek werd van de Tinnitus. “Je wilt niet gek worden, dus moest ik wat

In 2004 maakten Hans en Judith een flinke ommezwaai met het bedrijf. De economie was door de komst van de euro veranderd en hun droom van Zeeuws-Vlaanderen moesten ze laten varen. Het was hard werken om het hoofd boven water te houden. Ze besluiten dat ze wel wat vrolijkheid en een wending kunnen gebruiken. Dus bouwen ze een keuken en gaan, zoals ze zelf zegt, restaurantje spelen. Ook geven ze hun bedrijf een nieuwe naam: De Hollandse Kus.

WIJ ZIJN EEN GOED TEAM! De naamsverandering en ommezwaai zorgen voor nieuwe energie. De één na de ander komt aanzetten met Delfts Blauw en zo ontstaat de blauwe kamer

Kroegtijger Barend

Ondertussen komt er een prachtige zilveren kat binnen gewandeld. “Dat is onze Barend, een bloedmooie zilveren Maine Coon. Als je een oude trut wordt krijg je een bang hart voor alles waar je van houdt. Ik was altijd een stoere, maar nu niet meer. Als je van iets houdt maakt het je kwetsbaar…” Dus elke avond gaat Judith met een bakje met voer en een belletje naar buiten, het Pavlov-effect, om Barend te halen. “Hij kan best gestolen of overreden worden, dus wil ik hem iedere avond binnen hebben.” En elke ochtend hangt hij met zijn poten om Judith heen bij het wakker worden. “Het is helemaal niet zo erg hoor om zo geliefd te worden!”

HET LEVEN IS EINDIG Het heeft even geduurd, maar het begint tot haar door te dringen dat het leven eindig is. “Ik wil nog een treinreis maken door Engeland. Zonder plan, met een klein koffertje en dan uitstappen waar je wil. Dan boek ik een hotel zodat ik in de lounge kan zuipen en ouwehoeren met iedereen. Dat is het plan! Daarnaast wil ik ook met de nachttrein naar Wenen én met de trein naar Berlijn. Van die dingen!” Inmiddels is Judith klaar met hun bedrijf. “Het is mooi geweest. Het is hier enorm gezellig maar we moeten denken aan de laatste move. Als je die uitstelt wordt het alleen maar moeilijker. Judith en Hans dragen het Proeflokaal en de Distilleerderij op 1 januari 2022 over aan het jonge stel Arjan en Amy uit het dorp. Van al die jaren is Judith het best bijgebleven dat het Friese volk zulke grote schatjes zijn. “Friezen zijn lief. Ik was best geïntimideerd om in Friesland te gaan wonen. We hebben het ook best moeilijk gehad, maar ze zijn echt lief. Wij blijven dus ook in Friesland wonen. Waarschijnlijk gaat het Sneek worden. Die bui zag ik destijds niet hangen, dat ik hier zou blijven!”

Vertrouwd afscheid nemen Goed afscheid nemen is erg belangrijk. Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen écht helpt bij het rouwproces. Johan Tolsma, uitvaartverzorger

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

Werkfestival

Súdwest-Fryslân 2021

Datum

18 september 2021

Locatie

Hoekstra Sneek

Wie heeft een geweldig idee voor een nieuw verdienmodel?

Doe mee aan de ‘Dragons Den’ van Súdwest-Fryslân! Schrijf je nu in voor de Pitch voor denkers en doeners! Een pitch voor studenten of starters of individuen of bedrijven met een goed idee voor een nieuw product, activiteit of een nieuwe dienst. Je bent gevestigd of afkomstig (studenten) uit de gemeente Súdwest-Fryslân.

Rabobank Lemmer Inschrijven kan tot 15 augustus. Je pitcht op 8 september préfestival van het Werkfestival Súdwest-Fryslân. werkt tijdens voor dehet regio. Je eigen bank heel dichtbij!

Meer weten? www.werkfestivalswf.nl

de weg voor onze klanten in Lemmer en omgeving en leveren meer dan alleen

roducten. Zo ondersteunen we meer dan 40 initiatieven en evenementen in

onze lokale betrokkenheid uit.

-zwf

epoort.nl/informatieavond

Tijd

10:00-14:00 werkfestival (voor werkzoekenden) 14:00-17:00 Net-Werkfestival (ondernemers treﬀen)

Ondernemer? Presenteer ook jouw bedrijf! Deelname € 325,Scan de QR-code om aan te melden en zie wat deelname oplevert.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN FOTO’S HENK VAN DER VEER

BRANDED CONTENT

HOVENIER IN OPLEIDING DIRK DEEN:

‘VEEL UITDAGING EN VARIATIE BIJ DONKER GROEN’

Dirk Deen (30) uit Hoorn werkt sinds vorig jaar zomer bij Donker Groen als hovenier, waar hij het naar eigen zeggen’ enorm naar zijn zin heeft’. Op een warme vrijdagmiddag, na een pittige werkweek in Groningen, spreken we af met Deen om over zijn werk te praten. Plaats van handeling is Sneek, waar de grondlegger van het bedrijf, Hessel Donker, in 1961 met een bakfiets en tuingereedschap startte. Inmiddels heeft het hoveniersbedrijf vestigingen in het hele land, waaronder in Benningbroek, een dorpje vlak bij de woonplaats van Dirk. “We zitten deze week in Groningen, waar we een hele mooi klus hebben”, trapt Dirk af. “Een speeltuin aanleggen voor visueel gehandicapten. Het wordt een beleef- en speeltuin met allerlei wandelpaadjes, waarbij de kinderen kunnen oefenen met verschillende soorten bestrating, variërend van mooi vlak, tot bestrating met onregelmatigheden.”

Is het beroep dat jij hebt gekozen populair?

“Ik merk dat er iets aan het veranderen is, met name hoe jongeren naar mijn beroep kijken. Natuurlijk moet je keihard werken en ben je altijd buiten in weer en wind, alhoewel we nu met deze zomerse temperaturen niets te klagen hebben. Het is ook niet voor iedereen weggelegd denk ik, maar het werken met groen, met duurzaamheid, met ecologisch verantwoord denken, dat is wel een trend in ontwikkeling, zeker bij de jeugd.”

Vind jouw ideale bijbaan!

Waarom heb jij voor deze richting gekozen?

“Ik wist niet goed wat ik wilde! Hiervoor heb ik tien jaar lang bij een groothandel in bouwmaterialen gewerkt. Op zich prima, maar ik ‘werd er niet echt vrolijk’ van. Ik heb daar ontslag genomen om eens goed na te kunnen denken over wat ik nu écht wilde. Daar kreeg ik meer dan genoeg tijd voor toen de eerste coronagolf ons overviel. Toen ik in die periode bij mijn moeder haar tuintje ging aanpakken, vond ik dat fantastisch. Moeder meer dan tevreden en ik vond het heerlijk om te doen. Dat gevoel heb ik nu nog steeds, bovendien merk ik dat mensen blij worden als je iets ‘groener’ maakt. Om een lang verhaal kort te maken, ik heb gesolliciteerd bij Donker Groen in Benningbroek.”

met een bosmaaier. Daar zat, met alle respect voor de mensen die dit werk doen, geen enkele uitdaging voor mij in. Het is absoluut nuttig werk en het moet gebeuren, maar het is eentonig, continu hetzelfde en dat is aan mij niet besteed. Als je jong bent is het misschien machtig werk om te doen, maar niets voor mij. Nogmaals niet denigrerend bedoeld.”

Welke middelbare schoolopleiding heb jij gedaan?

Je hebt dat aangeven bij jouw leidinggevenden, en toen?

“Ik heb na mijn HAVO diploma hbo-milieukunde gestudeerd, studierichting Landscape en Environment Management. Eigenlijk de vervolgopleiding op wat ik nu doe. Achteraf gezien had ik dit misschien wel meteen moeten kiezen, maar je bent jong en weet (nog) niet goed wat je wilt.”

Toch verwacht je iemand met jouw opleiding niet in de tuinen…

“Je hebt verschillende gradaties binnen Donker Groen. Ik ben begonnen in het onderhoud,

“JE BEN LEKKER BUITEN AAN HET WERK EN HET GEVOEL VAN VRIJHEID IS VOOR MIJ IN IEDER GEVAL HEERLIJK”

“Ze zijn er meteen mee aan de slag gegaan. Ik werd in de zogenaamde ‘aanlegploeg’ geplaatst. Dat is echt uitdagend en leuk werk. Wat ik dan doe? Bijvoorbeeld een daktuin aanleggen volgens een prachtig ontwerp, meestal door een architectenbureau aangeleverd. Wij mogen dat uitvoeren, van niets naar iets. Dat is echt heel vet! Of een niet ‘aan te gluren’ stenen plein veranderen in een Japanse siertuin met wandelpaadjes en speeltoestellen. Hartstikke leuk om te doen. Je wordt voortdurend uitgedaagd.”

Volg je nu ook een opleiding?

“Ja, ik ben hovenier in opleiding en ik ga één dag per week naar het Clusius College in Hoorn, te vergelijken met wat hier aan de overkant zit (Nordwin College, red.). Dat was wel even wennen, maar ik weet waarvoor ik het doe. Ik kan het geleerde meteen in de praktijk toepassen. Ik ben dan wel 30 jaar, maar mijn leeftijdsgenoten zien hoe gelukkig dit werk mij maakt. Mijn ‘meissie’ heeft mij overigens geweldig gestimuleerd om deze richting te kiezen.”

Hoe ziet de ploeg er uit waarmee jij op stap gaat?

“Meestal bestaat een ploeg uit een voorman, die coacht, en nog drie tot vijf man, die het werk uitvoeren. We gaan vanuit Benningbroek in één van de bedrijfsbussen naar de klus. Ja, en hoe verder weg, hoe vroeger de wekker gaat. Dat went hoor. Meestal zit je wel in de buurt, maar zoals afgelopen week naar Groningen, dan gaat de wekker om 4 uur. Pittig, maar het is gelukkig een uitzondering.”

Waarom zou jij een ander aanraden om ook hovenier te worden?

“Je ben lekker buiten aan het werk en het gevoel van vrijheid is voor mij in ieder geval heerlijk. Uiteraard moet je presteren, maar met de ruimte die wij krijgen voelt het niet opgelegd. We hebben bovendien inbreng bij wat we doen, in samenspraak met de voorman.”

Op het Werkfestival SúdwestFryslân is dit jaar voor het eerst, speciaal voor jou, een bijbanen route georganiseerd. Of je nu op zoek bent naar een bijbaan in de media, zorg, transport, logistiek, autobranche, supermarkt, distributie, horeca of retail, je vindt het hier allemaal.

Kom langs en vind jou ideale BIJBAAN

WerkfestivalSWF 18 september 2021

Ben je op zoek naar werk of je aan het oriënteren op een andere baan? Denk je erover na om je te laten her- of omscholen? Kom dan naar het Werkfestival Súdwest-Fryslân op 18 september 2021!

Voor wie? Het Werkfestival is toegankelijk voor iedereen. Of je nu werkzoekende, student, geïnteresseerde, scholier, relatie of leverancier bent: je bent van harte uitgenodigd om een bezoek te brengen aan het Festivalplein!

Meer weten? www.werkfestivalswf.nl

Wat is jouw uitdaging voor volgend jaar?

“Ik wil veel leren, van nature ben ik een ‘aanpakker’. Dát hoeven ze mij niet te leren. Wat ik nu doe en dat voelt goed, daar word ik gelukkig van. Dat was het een jaar geleden zeker niet het geval. Ik hoop echt door te kunnen groeien binnen dit mooie bedrijf.”

Locatie: Festivalplein, bij Hoekstra Transport, Schoenmakersstraat 8, Sneek. (van 10:00 - 14:00 uur)

bolsward-ijsselmeerkust

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

MEINTE EN JOOP

TWEE UNIEKE BRÊGEWIPPERS DIE HUN VRIJHEID LIEFHEBBEN Het brugwachtershokje van Abbegeaster Ketting, een mooiere locatie om op een zonnige julimorgen, een interview met twee ‘brêgewippers’ te hebben bestaat er volgens mij niet. Joop Bruinsma uit Sneek en Meinte Abma hebben vers gezette koffie en gebak klaar staan. “En in krinte-sûkerbôle, omdat jim fan dy moaie ferhalen skriuwe”, is Meinte uitermate gastvrij en complimenteus. Om met René Froger te spreken: ‘Alles kan een mens gelukkig maken!’ Op de Abbegeaster Ketting gebeurt dat zomaar, wij komen niets te kort! Joop en Meinte ‘verhalen, verhalen én verhalen’ maar. De voicerecorder draait… Nog even en Sneker Joop Bruinsma neemt afscheid als brugwachter en zijn collega Meinte Abma zal een ander brugwachtershokje moeten zoeken om zo nu en dan ‘even in bakje te dwaan’. Joop Bruinsma, een bijzondere kerel, die eigenlijk helemaal niet zit te wachten op een interview waarbij hij centraal staat. “Ik wil wel metwerke, mar dan mut Meinte der ok bij weze”, is de enige eis die Joop vooraf stelt. Geen probleem, dan van beide heren het doopceel maar lichten. Een dubbelportret lukt niet, de mannen vertellen van de hak op de tak. Moeilijk om structuur aan te brengen. Zo ziet hun beider leven er ook wel een beetje uit.

M MEINTE DE DORPSJONGEN

Meinte Abma is een dorpsjongen en verloochent ook zeker zijn afkomst niet, hij is er trots op om een Friese plattelander te zijn. “Ik bin geboaren op 22 oktober 1962, midden yn Folsgeare. Wij wiene mei syn seizen, wêr’t ik de lêste fan wie. Fan de bern is der ien ferstoarn, dy’t ik net kend ha. Heit wie boer, in hurdwurkjende man. De Abma’s ha altyd yn Folsgeare buorke. Ien fan myn omkes is de skriuwer Willem Abma en in oare omke is letter boargemaster west. Nei him bin ik ferneamd. Hij is no al 91 jier. Ik ha ek noch in nicht, dy’t dûmny is. Ja, in hiele diverse famylje. Us heit wie Ruerd Teade Abma en mem hite fan Johanne Abma-Speerstra. Allegear oh sa Frysk. Ik ha in goeie jeugd hân, we boarten op ’e pleats, dêr’t ik oant myn 23ste wenne ha. Joop gong nei de Griffermearde Tsjerke hearde ik krekt, bij ús thús wiene se Herfoarme, oh sa. Mar yn’t lêst diene se der net safolle mear oan. Wij binne allegear goed te plak kaam. Ik ha fiif jier op’e legere skoalle fan Folsgeare sitten. It

“DOE SEACH IK IN ADVERTINSJE ‘BRUGWACHTER GEZOCHT’, YN PARREGEA. DÊR HA’K OP DIEN EN IK KRIGE DE BAAN.”

lêste jier bin’k nei de Groen van Prinster skoalle yn Snits gien. Dy skoalmaster yn Folsgeare paste net bij mij. At ik ergens in hekel oan ha is dat minsken de rezjy oer mij ha wolle. Ik ha it net sa op bazen.”

JOOP DE STADSJONGEN Joop Bruinsma (1955) is een kleurrijke Sneker die als eerste van het duo begint te vertellen in antwoord op de vraag ‘fan wie bist der een’. “Ik bin op ‘23 ses 1955’ op de Gedempte Neltjeshaven in Sneek geboaren. In un groat gesin, un héél groat gesin. We waren met un man òf 14, mar ik weet ut nyt eens su presys. Ik bin de middelste en je súden sêge dat ik se allemaal metmaakt hew, mar dat is dus nyt su. Ik bin naar de Eben Haëzerskoal gaan en we gingen op sundach naar de kerk op ut Bolwerk. Dat

laatste fon ik niks an, drukten we faak op un beltsje dêr, wurden we der úttrapt. We woanden achter ut ouwe plisyburo fan Sneek en we konden ok heel wat agenten. Ik kan mij nòch herinnere dat we der us un hondabrommerke achter ut buro futhaalden en dêrop rondkrosten. Flooch dat ding in ’e braan, nou ik sal dy fertelle dat we tòch met de matteklopper op ’e bealech kregen hewwe. Nou súden se sêge dat ut kyndermishandeling was, maar wij binne der nyt minder fan wurden.” Joop lacht z’n karakteristieke hese lach als hij aan al dat kattenkwaad terugdenkt. Moeder Hieke en vader Pieter, die in ‘de bou’ werkte, hadden de handen meer dan vol aan hun kroost. Van jongs af aan deed Joop klusjes om ‘un bússent’ te verdienen. Joop bewaart goede herinneringen aan zijn moeder, die met de opbrengst van de gespaarde zegeltjes van de plaatselijke grootgrutter de kinderen naar de kermis stuurde. “Iedereen noemde har ok ‘Moeke Bruinsma’. Myn fader was un soad op ut Sneekterrein te finen, dêr trok hij de lijnen en su. Dat het ie jaren deen.”

WAGENBRUGHE Beide mannen gingen na de lagere school naar het vervolgonderwijs. Joop behaalde op de LTS het timmermansdiploma en Meinte deed op de CTS een metaalopleiding. Joop brak in z’n jeugd tweemaal een been en daar ondervond hij nogal hinder van bij het solliciteren van een baan.

Meinte Abma

“Op un gegeven moment hat ik der su’n last fan, toen hew ik un amtenaar fan ut Arbeidsburo even bij syn festje pakt en deur ut loketsje haald. Ik wú nyt alle

weken un stempeltsje hale. Ik hew toen teugen dy fent seit ‘wannear’t astou an myn poen komst, dan komst ok an mij’. Fia de Sosiale Diënst bin ik toen bij Wagenbrughe (voorloper Empatec, red.) kommen, al docht ik earst dat ik der nyt thúshoarde. Allemaal invaliden nou? Toen ik dêr op kantoar ferskine moest, bin’k tòch mar gaan. Ik kom der binne en siën dêr un fent sitten. Ut earste wat ik teugen um sei ‘dyn kòp staat mij nyt an’. Ik kon meteen wear fertrekke. Wechweze. Ik bin wear teruchgaan naar de Sosiale Diënst en dêr seiden se teugen mij dat ik ut wel denke mocht mar nyt sêge. Se hewwe un

NUMMER 08 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

“DE TELEGRAAF BOAD DÚZEND GULDEN. IK SEI ‘NEE’, OK AL BIEDE JUM TIENDÚZEND.” nieuwe ouspraak foar mij maakt en toen mocht ik bij Van der Meer ferskine. Dat was un toffe pear. Hij gaf mij un rondleiding en ik kon an de slach. Earst in ut túntsje, mar dat fon ik te swaar: ‘Gaan self mar staan te graven!’ Ik kwam op’e timmeroudeling, moaie perioade had. Ik moest der walbeskoeiïngs sage. Un kollega fertelde mij dat de sage nyt befeilegd was. Dy sage hew ik even falle laten, ut ding flooch bij de muren op klapte op’e groan en het ut noait wear deen. Mar ik kreech wel un befeilegde saach.”

“NOU IK SAL DY FERTELLE DAT WE TÒCH MET DE MATTEKLOPPER OP ’E BEALECH KREGEN HEWWE.”

Na vier jaar op de CTS te hebben gezeten gaat Meinte aan het werk bij straatmaker bedrijf Melis Cnossen in Sneek. “Ik ha der twa jier wurke. Bealigjen, mar sa bin’k grut wurden. Doe ha’k in jier thús sitten, mar ús heit en ik pasten net sa goed yn’t wurk. Nei dat jier bin ik bij Wagenbrughe bedarre, op’e trekker. Doe seach ik in advertinsje ‘Brugwachter gezocht’, yn Parregea. Dêr ha’k op dien en ik krige de baan. Ik bin der yn 1992 hinne gien. Ik wie net myn dreambaan, ik bin der gewoan ynrolle. Yn’t begin ha’k it wol ferflokt, ik moast ek yn ’e weekeinen. Letter wende it wol. Ik bin troud mei Sonja Zwier fan Sint Jehannesgea. Ik ha har ‘ontmoet aan de waterkant’, yn’e kroech, Fjouwerhús, oan’e Tsjûkemar. We binne yn 1990 troud en hawwe twa jonges krige, Teade en Harm Jan. Us Teade en dy hawwe twa famkes: Femke Anne en Ilse. Dy binne alles foar mij.”

JOOP DE FOTOGRAAF Joop is z’n hele leven vrijgezel gebleven. “En dat befalt my prima! Ik hou fan ut frije leven. Hahaha! Ik bin nyt su’n feestfierder, ik bin twee kear in myn leven smoar weest, mar ferder hew ik un afkear fan drank. Myn groate hobby was froeger fotografearen, dat hew ik un soad deen. Ik kwam bij fotograaf Wil Steunebrink, dy’t bij Ger Dijs werkte. Ik wurde un bitsje freelance fotograaf foar de Sneeker Krant. Ik had thús un eigen dokakamer. Ik maakte oait un foto fan un plisy-infal op de

Singel. De Telegraaf boad dúzend gulden. Ik sei ‘nee’, ok al biede jum tiendúzend. Ik wú myn naam ok nyt onder de foto hewwe in de krante, gyn gesoademiter om’e deur. Su bin’k nou eenmaal.” Meinte hoort de verhalen van Joop met een brede glimlach aan. Ongetwijfeld heeft de Parregaaster de verhalen vaker gehoord. Meinte komt regelmatig even bij Joop op de brug, waar hij de laatste jaren brugwachter was, voor een ‘bakje en in praatsje. Hij zal Joop straks missen nu hij met pensioen gaat.

ZWARE JAREN De laatste jaren zijn voor Meinte zwaar geweest. Na verschillende operaties moest een been van hem worden geamputeerd. “Ja, dat docht wol wat mei in mins. At ik nachts fan bêd moat om nei de wc ta, dan sykje ik wolris om’e poat. En ik ha it measte lêst fan jokte oan’e grutte tean. Ja, dy sit der net mear mar ik fiel him wol. En ik ha earst ek skoften om’e trije tsjiller fyts omrûn dy’t yn it hok stie. No fyts ik fleurich troch de streek. Ik kin mysels rêde en ik mei ek noch autoride en kin myn wurk noch dwaan.” Joop ziet het raam van z’n riante brugwachtershuisje uit. Het uitzicht is fraai en er zijn dagen bij dat hij héééél veel ‘natuur’ ziet. “Mar dy ferhalen kanst nyt in ’e krante sette. At ik suks siën dan knik ik mar un bitsje. Dan duurt ut wel even langer foardat ik de brugge wear dicht doën!” Opnieuw volgt er een schaterlach. “Ik hew ok jaren bij ut diere-asyl in Sneek werkt, fond ik ok prachtech. Och jonge we kanne wel un hele dach prate.” Nog even en dan geniet Joop van zijn pensioen en Meinte zal ongetwijfeld een ander adresje vinden, waar hij mooie verhalen kan beluisteren. Hij gaat voorlopig nog wel even door met z’n werk als meewerkend voorman. “Ik hâld fan minsken en myn frijheid!” Dat laatste geldt voor beide mannen. Dat is wel duidelijk!

NUMMER 08 • 2021 TEKST WIM WALDA // FOTO'S ANGELASAILS.COM

PROFESSIONEEL ZEILSTER ANGELA BRANDSMA

“PLAN B IS MIJN REDDING GEWEEST!”

6 november 2015 betekende een ommekeer in het leven van Angela Brandsma uit Sneek. Ze beviel in het Antonius Ziekenhuis in Sneek van een zoon, George. Een hartenwens ging in vervulling; ze was dolgelukkig. Maar er deden zich complicaties voor en George moest in allerijl overgeplaatst worden naar het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Ruim drie weken vocht hij als een leeuw een oneerlijke strijd, die hij niet kon winnen. En met hem vochten de specialisten van het UMCG. Geen optie werd onbenut gelaten om de kleine ‘Braveheart’ een kans te geven. Het mocht niet baten. Op 30 november 2015 moest Angela afscheid nemen van haar ‘Kleine Optimistje’ George, en stortte haar wereld in.

“ER GAAT GEEN REIS VOORBIJ OF ER GEBEURT WEL IETS BIJZONDERS”

Nu, vijfenhalf jaar later, is Angela Brandsma professioneel zeilster, haalt en brengt zij schepen voor opdrachtgevers naar de gewenste bestemming, is ze gecertificeerd trainster/coach van de Royal Yachting Association en zeilt ze, al dan niet als schipper, wedstrijden op oceaanjachten. Terugkijkend: “Plan B, professioneel zeilen, is mijn redding geweest.”

WERELDKAMPIOEN VAURIEN EN OLYMPISCHE AMBITIE Angela, de oudste van de drie meiden Brandsma, die vader George en moeder Sophie op de wereld zetten, werd geboren boven de Witte Kat in de Kruizebroederstraat. Na de Bonifatiusschool volgde de havo op de RSG. In het vierde jaar, Angela zeilde met zus Marloes niet onverdienstelijk in de Vaurien klasse en tenniste op een behoorlijk niveau, werd ze aangenomen op de fameuze tennisschool van Nick Bolletieri in de Verenigde Staten. Ze onderwierp zich een jaar aan Bolletieri’s ijzeren discipline in de kraamkamer van vele bekende tennis-pro’s. Terug in Sneek maakte ze de havo af, volgde Schoevers, werkte een jaar bij YKK, maar merkte dat werk en de vrijheid om internationaal in de wereldtop mee te zeilen zich

af’. De gedachte aan de strijd die George heeft geleverd en wat ik mijn ouders, zusjes en tantezeggers daarmee aan zou doen, weerhield mij daarvan.”

HET ROER OM

moeilijk lieten verenigen. Ze nam ontslag en ging weer aan de studie, International Business School aan de Hanzehogeschool in Groningen. Dat jaar, 1997, werd ze met haar jongste zus Marloes wereldkampioen in de Vaurien, een kunstje overigens dat ze in 2019 met de Spaanse Laura Llopiz nog een keer flikte. De lat werd hoger gelegd, namelijk op Olympisch niveau in de 470-klasse. Terugkijkend: “Gewogen en te licht bevonden”, verklaart Angela. “Daar waren we ten eerste niet goed genoeg voor en ten tweede moesten we het opnemen tegen gesponsorde concurrenten. Daar hebben we dus een punt achter gezet.”

keerde naar Nederland en salesmanager werd in de uitzendbranche. “Ik was daar best goed in en redelijk happy, maar besefte aan de andere kant dat ik daar niet oud in wilde worden. In de tussentijd trouwden mijn zusjes en kregen ze kinderen. Dat wilde ik eigenlijk ook graag, maar de ‘ridder op het witte paard’ was in geen velden of wegen te bekennen.”

HALF JAAR STAGE WERD VIJF JAAR

ALS IK MIJN AUTO DAAR TEGENAAN ZET…

“Ik moest mijn studie in Groningen nog afmaken en ik heb dat gedurende een half jaar durende stage op Aruba gedaan. Alleen werd dat halve jaar vijf jaar. Ik heb daar mijn duikpapieren gehaald en heb er vijf jaar duiklessen gegeven. Op Aruba was het een toptijd: duiken, zon, op blote voeten lopen, laisssez fair. Ik hou daarvan, ik ben een ‘eilandmeisje’.” De Sneker nuchterheid en de wens naar een gezinsleven won het uiteindelijk van haar hang naar avontuur. Tenslotte tikt de biologische klok wel door, zodat ze na vijf jaar terug-

“OP ARUBA WAS HET EEN TOPTIJD; IK BEN EEN ‘EILANDMEISJE’”

“Maar er zijn meer wegen die naar Rome leiden; via een donor werd ik zwanger en op 6 november 2015 werd George geboren. Het enorme gevoel van trots en geluk tijdens mijn zwangerschap en na de geboorte van George was echter van korte duur. Er deden zich complicaties voor. Een team van specialisten in het UMCG heeft drie weken lang gevochten voor zijn leven, maar vergeefs. Op 30 november moest ik afscheid van mijn zoon nemen. Na een periode van rouw besloot ik toch ‘het traject’ weer in te gaan en dat werd een lijdensweg. Tot zestien keer en drie miskramen toe heb ik het geprobeerd, voordat ik er volledig kapot een punt achter zette. Vaak heb ik op weg naar mijn werk de bomen langs de weg bekeken en gedacht: ‘Als ik mijn auto daar tegenaan zet ben ik ervan

Angela besefte dat het roer om moest en maakte een keus voor Plan B. Doen waar ze echt goed in is en waar ze onwijs veel plezier aan beleeft: zeilen. Ze haalde jankend boven de leerboeken alle mogelijke papieren bij de Royal Yachting Association, en mag zich nu Yachtmaster Ocean noemen; trainingen voor de RYA verzorgen; oceaanracers sturen in wedstrijden; en schepen voor opdrachtgevers naar de gewenste plaats van bestemming brengen. “Mijn eerste opdracht was om een schip van vrienden van Bermuda naar Nederland te halen. En daar is het allemaal mee begonnen. Op 15 november 2019 heb ik mij ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als ‘Angelasails.com’ en was ik professioneel zeilster. De rest is eigenlijk geschiedenis. Ik ben inmiddels in de afgelopen tweeënhalf jaar zes keer de Atlantische Oceaan overgestoken; heb talloze wedstrijden gezeild; schepen gehaald en gebracht. En ontzettend veel geleerd als zeiler, maar ook als mens. Er gaat geen reis voorbij of er gebeurt wel iets bijzonders, variërend van een storm tot een eigenaar die door de stress helemaal ‘van de leg’ raakt en met messen in de kombuis staat te zwaaien. Een grote verrassing was de ‘delivery’ van een schip, dat kennissen in La Rochelle hadden gekocht en ik met ze naar Uitwellingerga heb gevaren. Na de brug over het Margrietkanaal lag daar een armada aan bootjes om ons te verwelkomen en mijn ouders dreven daar met de sloep ook tussen.” Samenvattend? “Het gaat ‘als een malle’. Plan B is mijn redding geweest.”

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EELKE LOK // BEELD YVONNE VAN DRIEL - A3 IMPRESSIES

BRANDED CONTENT

IEDEREEN MAAKT ZELF DE KEUZE, MAAR:

GLASVEZEL KOMT ER AAN

Tijdens de Olympische Spelen was er voor de luisteraars naar nieuws- en sportzender Radio 1 gelegenheid tot het stellen van vragen. Eén vraag die binnenkwam was: ‘Normaal hebben we op Radio 1 steeds allemaal slechte verbindingen. Daar deugt eigenlijk helemaal niets van, er zijn altijd onderbrekingen. Of vertragingen tussen vraag en antwoord. Maar de verslaggevers van de OS zijn allemaal zonder uitzondering uitstekend te horen, geen enkel probleem. Waar ligt dat aan?’. Antwoord: glasvezel. Glasvezel in Japan. Glasvezel in Hilversum. Snel. Massaal. Onbeperkt. Alles kan. Dat is, zei de antwoord gevende technicus, nu eenmaal de geweldige kracht van glasvezel. En die kracht is er straks voor de mienskip. SNEL EN MASSAAL Iedere inwoner van Súdwest-Fryslân kan straks met diezelfde snelheid en massaliteit aan de slag op internet en de televisie. Dat kan dankzij de eerste initiatieven die DFMopGlas (De Fryske Mienskip-op Glas) heeft genomen. Die coöperatie heeft in goed overleg besloten hun bedrijf over te dragen aan DELTA Fiber Netwerk. “Belangrijk is”, zegt initiator Jaap Bosma uit Terkaple, “dat we als burgerinitiatief betrokken blijven en meedenken om de regio zo snel mogelijk aan te sluiten op het glasvezelnetwerk van DELTA”. Dat is een groot landelijk bedrijf, dat kortgeleden nog eens 2 miljard liet investeren door banken voor het maken van glasvezelverbindingen in het buitengebied in Nederland. In Zeeland en Zuidholland zijn ze al een eind op weg, Fryslân, een provincie met veel buitengebied, is het volgende punt. De rol van DFMopGlas als coöperatie en mede-eigenaar van het netwerk komt dus te vervallen. De bestuurders daarvan, die dat werk jaren aaneen als vrijwilliger hebben gedaan, blijven belangenbehartiger van alle inwoners met een aansluiting op het glasvezelnetwerk van DELTA.

GRATIS Na de overdracht kregen of krijgen de betrokken inwoners en klanten een persoonlijke brief met voor hen specifieke informatie. Die is best leuk: alle inwoners van de dorpen in Súdwest-Fryslân krijgen net als die in de gemeentes De Fryske Marren en Ooststellingwerf een aansluiting op glasvezelnetwerk, zonder dat ze, zoals eerst de bedoeling was, er een eigen bijdrage van 250,- euro voor hoeven te betalen.

Gratis. Die regeling geldt ook voor degenen die al een abonnement hadden afgesloten. Iedereen heeft de mannen druk aan het werk kunnen zien. Workum bijvoorbeeld is al helemaal aangelegd, bij de aanleg langs de grotere wegen naar alle dorpen. Daar moeten ze aan de huizen worden gekoppeld, als men dat wenst. En dat is een heel werk. Behalve Sneek, Bolsward en Makkum zijn verder alle plaatsen er zeker van dat de inwoners kunnen genieten van glasvezel. Nog een keer, het hoeft niet. Alle verbindingen in Fryslân waren in handen van providers KPN of

Glasvezelcampagne in dorpen Binnenkort start DELTA de glasvezelcampagne in Oppenhuizen/Uitwellingerga, Stavoren, Hindeloopen en in Scharnegoutum, Wommels en Witmarsum. Dat doet DELTA in samenwerking met de verenigingen van plaatselijk belang. Bedoeling is dat in de eerste aanleg van glasvezel, zoveel mogelijk inwoners de gelegenheid geboden wordt om mee te kunnen doen.

Ziggo. Die echter in eerste instantie weinig belangstelling hadden voor het ‘platteland’. Natuurlijk omdat grotere bevolkingscentra veel lagere investeringen per klant vragen. Provincie en gemeentes hebben gezorgd dat er ruimte werd gegeven om te werken aan dat buitengebied.

POSITIEF SPEERPUNT Workum is een beetje het positieve speerpunt geworden, want daar heeft de vereniging van plaatselijk belang ‘de handschoen opgepakt’. En dat slaat bij collega-plaatselijke belangen ook weer aan. Zij zorgen en zorgden ervoor dat mensen goed geïnformeerd worden en werden. Vergelijkbaar wat de overheid eertijds deed met water, elektriciteit of gas. Dat kon ook. Niemand zou er meer zonder kunnen. Overigens was het ‘gedrag’ van de

nen zelf uitzoeken wat ze precies willen. Dat geldt niet alleen voor de mogelijkheden op internet, want die worden met glasvezel sowieso oneindig. Maar ook op het gebied van televisieaansluitingen, meer zenders meer eigen keuze, niet alles opgesplitst in grote keuzepakketten zoals bij de meeste providers, zoals KPN of Ziggo, het geval is. Alle zenders zijn dus ook via de glasvezel providers te verkrijgen, alleen is dan alles sneller.

plaatselijke belangen in de gemeente wel wat verschillend: hier en daar deden ze niet mee vanwege tijdgebrek of andere prioriteiten. DELTA en ook DFM willen graag toch via die plaatselijke belangen of andere organisaties in de dorpen werken, vanwege hun lokale bekendheid en omdat klanten zich beter thuis voelen bij die ‘eigen’ organisaties. In alle eerlijkheid natuurlijk ook omdat er daardoor meer klanten voor directe aansluiting op het glasvezelnet zullen kiezen. Mooi is wel dat belangen of organisaties daarmee geld kunnen verdienen.

Op heel veel plaatsen staat het hokje van het glasvezelnetwerk al klaar, omdat alles al aangelegd is. Nu gaan de werkers naar de individuele huizen toe. Als je glasvezel wilt hebben, zou het goed zijn dat nu te doen, want na die eerste aanleg is het natuurlijk lang zo gemakkelijk en goedkoop niet meer.

LEEFBAARHEID

“En,” zegt Jaap Bosma, “de leefbaarheid in de dorpen gaat echt omhoog als die glasvezel er eenmaal ligt en de inwoners merken wat ze daar allemaal meer mee kunnen doen in de nieuwe digitale wereld.”

DELTA legt overal glasvezel aan. Als een inwoner van Súdwest-Fryslân een glasvezelaansluiting wil, dan heeft DELTA een groot aantal providers ter beschikking. Klanten kun-

Ook als je zelf geen glasvezel wilt hebben, zou het misschien wel verstandig zijn aan die eerste aanleg mee te doen, want je eigen huis wordt meer waard, als je het later wilt verkopen met glasvezel.

bolsward-ijsselmeerkust

#FACETOFACE TEDIE WALTHUIS fotografie JELLY MELLEMA tekst HENK VAN DER VEER

‘Uw Groenteman Tedie Walthuis’, een icoon van Workum ‘Uw Groenteman Tedie Walthuis’, prijkt in witte letters op z’n pet. De 72-jarige groenteboer uit Workum runt al meer dan zestig jaar het familiebedrijf aan It Súd in z’n geboorteplaats. Tedie Walthuis, bouwjaar 1949, een icoon van de stad aan het woord over zijn leven tussen de kroppen sla, aardappelen en aardbeien. Met de ‘zomerkoninkjes’ begon het ooit allemaal. Een portret van een unieke en geliefde Workumer vrijgezel die wars is van alle modegrillen en poeha.

Het is druk in Workum in de eerste week van de zomervakantie. De terrassen zitten weer vol met toeristen. Tedie Walthuis heeft het ook druk en heeft eigenlijk geen tijd voor een interview. Het moet letterlijk tussen de bedrijven door. Eigenlijk heeft hij nooit tijd om even rustig te zitten. Hij is altijd druk in de weer met z’n groenteen fruithandel. Niet zo verwonderlijk dat z’n bijnaam ‘Tedie bij nacht’ luidt. Tot ’s avonds laat gaat hij er met z’n blauwe ‘VW turby diesel’ op uit om groenten en fruit bij z’n stadsgenoten te bezorgen. “Dat doch ik oant ik klear bin. Ik bliuw ek wolris even hingjen om te praten. No mei de corona net fansels.”

OPSCHRIJVEN IN HET BOEK Het is drukker dan gedacht op deze maandagmiddag in de Groente- en Fruithal van Tedie aan It Súd in Workum. De groenteboer scharrelt door de hal om z’n klanten te helpen. De vaalblauwe cap op het hoofd, het ruitjeshemd stijf tot boven dichtgeknoopt losjes over de spijkerbroek. De stem is zacht, de ondeugend twinkelende ogen ontgaan niks. Wietse, een bekende van Tedie, stapt over de drempel en krijgt de gevraagde Friese kleiaardappelen mee. Hij betaalt niet. “Mar even yn’t boek?”, vraagt Tedie. Het kan allemaal, het vertrouwen is groot. Een keer in de week komt Wietse om te betalen. Gemakkelijk dat het zo kan. Even later haalt een andere vaste klant twee kratjes Heinekenbier op: ‘Sa giet dat hjir bij Tedie!’

DE WINKEL “Ik bin in soan fan Tjamke Walthuis en Sippie Leenstra. Yn it hús neist wat no myn fruit- en grientehal op It Súd is, bin ik berne. Ik ha noch in jongere sus. In pear húzen fierder hawwe we froeger in winkel hân en dizze hal hiene we ek al. We hawwe de ferkeap nei de hal ferpleatst. In omke fan mij hie de winkel en sa is ús heit der ek ynrolle. Beppe wenne earst ek noch bij ús yn. Ja, ik bin no 72 jier. Ald? Och, it is noch altyd jonger as 80!” De telefoon rinkelt. Tedie neemt op en luistert wat er aan de andere kant van de

lijn wordt gevraagd. Of er ook met een ‘express card’ betaald kan worden. Nee, dat kan niet. “Ik wit net wat dat is. Pinne kin wol!”

ferkeapje en dan gong ik Warkum yn. It slagge my altyd wol om de ierdbeien te ferkeapjen, ik kaam yn elk gefal mei in leech kistke thús.”

JEUGDJAREN

EEN LEKKERE BANAAN

Ogenschijnlijk heeft de tijd stilgestaan. De moderne koeling in de hal, een behoorlijke investering’, laat zien dat die conclusie niet juist is. Wat wel een feit is, is dat Tedie z’n jonge jaren al even voorbij zijn.

Tedie is gastvrij, een zachtaardig mens. Terwijl de klanten in de winkel groente en fruit uitzoeken komt Tedie in het voorbijgaan even bij ons. “Hawwe jim ek sin oan in lekkere banaan? Dat is foedsem iten.”

“Ik bin earst op’e kleuterskoalle west en doe nei ‘De School met de Bijbel’. Oh, ja ek noch nei de ‘Zondagschool’. We wiene Herformd. Ik krige wol in Kristleke opfoeding, mar heit en mem lieten ús wol frij. Ik ha de basis wol meikrigen. Minsken sa behannelje sa’t ik sels ek graach behannele wurd. At ik no noch yn tsjerke kom, dan is it net sa bêst. Krekt allinne noch bij begraffenissen. Ik ha ek in drok libben. Op myn frije dei moat ik boekhâlde en sa. In dei is samar om no? At je wolle dan soe it wol kinne hear, nei tsjerke ta, mar ik ha der ek net sa’n behoefte oan. Ik wit fan de ferhalen en ik wit hoe’t it moat. Ik wenje neist in dûmny. We prate dan net oer tsjerke en sa. Nee, dat dogge we net.”

DRAVE “Doe’t ik sa’n jier as tweintich wie ha’k in soad oan hurddraven dien. Bij Horror yn Snits. Ik ha trije kear op in trening west. Doe koe ik it sels wol. Ik wie wol lid fan Horror, de atletykferiening. Ik ha ek prizen wûn, dy meist aansens wol even sjen. Thús ha’k allegear bekers stean. Ik ha in kear tsjin in jonge hjir út Warkum draafd. Dy koe hurd. Sei er. Ik sei tsjin him ‘dan drave we in rûntsje, sille we ris sjen wa’t it hurdst kin. Asto winst krijst fiif gûne.’ No ik koe de fiif gûne moai yn’e beurs hâlde!” Na de lagere school gaat Tedie nog twee jaar naar de ulo, de tegenwoordige mavo. Twee jaar, meer dan genoeg in zijn optiek. Hij helpt liever in het familiebedrijf, daar voelt hij zich op z’n gemak. Daar kan hij zich nuttig maken. “At der ris in kistke mei ierdbeien oer wie dan sei heit al gau miskyn kinst dy wol

Zonder het antwoord af te wachten krijgen fotografe Jelly en ondergetekende van Tedie een gele pisang in de handen gedrukt. Bananen verkocht Tedie vroeger ook al, maar het assortiment is in de loop van de jaren wel veel uitgebreider geworden, ook bij Tedie, die opsomt wat voor waar hij verkoopt in z’n hal. “We hiene mear seizoenprodukten, sa as blauwe beien en framboasen. No hawwe we ek in protte ymportprodukten. Sjoch no ris nei de krûden. Froeger hiene we allinne mar peterselie en no hast munt, bieslook, koreander. Is’t net wat? Koreander, earder wist ik net iens dat soks bestie. No en hjir ha’k noch lytse meloentsjes, taugé en little gem, it is Romeinse slaat. Dat ferkocht ús heit net. Ik krij de grienten en it fruit fan ferskillende leveransiers út Harns en fan It Hearrenfean. Froeger gongen we nei de feiling yn Koudum, mar dat is al hiel lang lyn.” Tedie oogt broos, maar dat is hij zeker niet. Hij voelt zich goed gezond en mag dan wel een druk bestaan hebben, dat is ook regelmaat. Elke dag begint hij met een goed ontbijt. “Seis of sân stikken bôle en tomaten. Dat fyn ik genôch. Foar in oar miskyn net, mar foar mij is it goed sa.” Na het overlijden van z’n vader, in 1997, gaat Tedie alleen door met de zaak, mem helpt dan tot op hoge leeftijd nog wel mee. Zij overlijdt op bijna 91-jarige leeftijd. Tedie blijft alleen achter, hij heeft de ware liefde nooit gevonden. In die zin is Tedie op en top een zelfstandige. “Mar goede rie is noait ferkeard nou?”

GEZONDHEID Over gezondheid gesproken; nu 22 jaar geleden moest Tedie geopereerd worden en kon hij zes weken zijn beroep niet uitoefenen. Met zachte stem vertelt hij wat hem toen overkwam. “Ik hie in plakje achter it ear sitten en dat hat de húsdokter weisnijd, mar net optsjoerd. Ik bin doe wer nei dokter tagien en sein dat ik beslist nei it sikehûs ta woe foar kontrole. Dokter woe dat net, mar ik woe it toch. Yn it sikehûs sei in dokter dat ik net skrikke moast, want der soene noch sân dokters nei mij sjen om mij yn ‘ogenskou’ te nimmen. Se hawwe allegear foto’s nommen en hawwe mij net earder opereard nei’t se alles wisten. Dat wie ek goed. In dokter út Grins hat de operasy dien. Der is in stik út it skouder seage. It wie in foarsorchsmaatregel en de dokter adfisearde it. No dy dokter hie der mear ferstân fan as ik. Ik bin ek bestraald wurden. Gelokkich is it goed kommen. Ik ha dêrnei myn wurk wer gewoan dwaan kinnen en fiif jier letter ha’k in nije bestelbus kocht. Dat doarde ik doe wol wer oan. Ik tink der no ek net mear oan. Ik hoech ek net mear foar kontrôle.”

IT LIBBEN IS MOAI Tedie werkt voorlopig gewoon door, zoals hij dat al van jongs af aan doet. Hij denkt er ook niet over om op te houden. “Want de kondysje is prima. Ik wurkje omdat it ek myn hobby is en ik nocht oan myn wurk ha. It kontakt mei de minsken fyn ik ek fijn. It is alle dagen wer moai. Hoe’t it skielk komt? Dêr ha ik noch net oer prakiseard. At ik der net mear bin dan wit ik der niks mear fan. Ik sil wol net mear troch Warkum stappe. Dat is dachdromerij. It libben is moai. Warkum is moai. Ik ha ienkear nei Valencia west. Fiif dagen. Ik fûn it skitterjend. Doe hie in klant in priisfraach wûn en mocht de grienteboer wêr’t se de sinaasappels kocht hie ek mei yn’e bus. Dat ha’k tegearre mei myn suster dien. Ik bin in tefreden man en ha in fijne famylje, se steane altyd foar mij klear. Dat is moai!”

NUMMER 08 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

bolsward-ijsselmeerkust

WOUTER BANDSTRA, DE ‘VARENDE DOMINEE’

‘HÉÉL HARD WERKEN EN HÉÉL Hij is voor 70% Baptisten dominee, voor 40% gitaarleraar, voor 20% coördinator van de Baptisten gemeenten in Friesland en sinds 12 juli van dit jaar ook nog watersport ondernemer. Zijn vrouw Lia, die hij ontmoette dankzij een ‘shagje’, waarover later meer, houdt het al 16 jaar met hem uit en zette samen met hem drie kinderen op de wereld, Daniël, Elisha en Noa. Daarnaast heeft het gezin een ‘pleeg-cadeautje’, Jayden. En niet te vergeten een hondje. Voldoende voer voor een ‘petear’ met de ‘varende dominee’, Wouter Bandstra (39), voorganger van de Sneker Baptistengemeente.

Vader Fekke Bandstra, in het dagelijks leven kraandrijver, en moeder Baukje Bandstra-Reitsma werden in hun kleine huurhuisje aan de Achterdelft in 1979 en 1981 verblijd met de komst van respectievelijk Klaes en Wouter. “Prachtige mensen en schatten van ouders met een groot hart,” kwalificeert Wouter zijn vader en moeder.

MANNEN OM TAFEL, AANHANG. IN DE RING DAARACHTER “Mijn vader, geboren op It Reaklif, kwam uit een groot ‘nest’ met allemaal mannen; acht stuks. Toen er uiteindelijk een meisje achteraankwam, was het gezin compleet. Bij oma Bandstra kon alles. Op zondag werd er per definitie een pan aardappelen extra geschild want…er kon eens iemand langskomen. En dat gebeurde dan ook steevast. De mannen in de binnenste ring om tafel. De ‘aanhang’ in de ring daarachter.

TEKST EN FOTO’S WIM WALDA

Mijn moeder kwam uit een ‘meisjesgezin’ met vier meiden en een jongen. Een gezin waarin over emoties werd gesproken, waar werd geknuffeld, aangehaald en er oprechte interesse bestond voor andere mensen. Mijn moeder zag meteen als je niet lekker in je vel zat.”

VREEMDE EEND IN DE BIJT Ze kerkten in het Baptistenkerkje in Stavoren. Elke zondag na de kerk was het vaste prik, soep en daarna ‘wat vond je van de preek’. Die werd tot in detail bediscussieerd. Wouter: “Dat heeft uiteindelijk, toen ik op mijn 16e jaar belijdenis deed en werd gedoopt, geleid tot een innerlijk dieper geloof. Ik ging naar de Christelijke basisschool de Skutslús, waar we protestantse liederen moesten leren. Die kende ik natuurlijk niet en ik voelde mij daardoor wel een vreemde eend in de bijt. Muziek was mijn grote liefde. Elk vrij moment zat ik op mijn gitaar te spelen en ik wilde na de mavo naar het conservatorium. Mijn ouders staken daar een stokje voor met een gedecideerd: ‘Ga eerst maar wat doen waar je je geld mee kunt verdienen’. Dat werd vier jaar Friese Poort in Sneek (bouwkunde). Waarna ik alsnog toelatingsexamen deed voor het conservatorium. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit in mijn leven zo zenuwachtig ben geweest. Ik heb me vier jaar lang een slag in de rondte gewerkt, waarna ‘het echte’ leven kon beginnen. Optredens met de bands The Watergate Scandals en Lemon, waarmee we in het voorprogramma zaten van Jeroen van der Boom, de Drie J’s en Wolter Kroes. Kortom, een fantastische tijd, maar wel ontzettend veel uren maken. Daarnaast gaf ik gitaarlessen in mijn eigen praktijk. In die periode heb ik ook Lia ontmoet, in de kroeg. Ik was als een ‘balletje’ en wilde een shagje draaien, maar kreeg het

‘MIJN MOEDER ZAG METEEN ALS JE NIET LEKKER IN JE VEL ZAT’ niet voor elkaar. De helft van ‘mien pûde shag’ belandde op de grond, zodat ik Lia benaderde met de ‘originele’ openingszin ‘Wil jij mijn shagje draaien’? Dat wilde ze wel, we zagen elkaar vaker, zij draaide de shagjes en de rest is geschiedenis.”

COMPLEET VAN DE WERELD “Het was tijdens het skûtsjesilen in Stavoren. Het regende, was bedompt in de hut van het volgschip, er werd patat gehaald. En van het ene op het andere moment vloog het mij aan. Ik kreeg een ‘oudvader’ van een paniekaanval. Ik moest daar weg. In de stromende regen liep ik naar huis en heb daar een week op mijn bed gelegen. Het was foute boel. Alles blokkeerde. Ik had de klassieke verschijnselen van ‘agorafobie’, oftewel pleinvrees en moest weer leren omgaan met sociale contacten. Het spelen in een band, bedompte ruimtes, sets spelen en vrolijk dansen op het podium hielp daar ook niet bij. Levensvragen als: ‘Wie ben ik, wat wil ik, ‘what

the fuck’ doe ik hier en waartoe?’, spookten continue door mijn hoofd. Ik moest ‘resetten’. Via een onlinecursus tegen agorafobie leerde ik (voor een deel) mijn angsten overwinnen. Een antwoord op de hier boven genoemde levensvragen vond ik in het geloof. Zonder overigens zweverig te worden, want ik ben ook maar een mens van vlees en bloed met alle tekortkomingen die daarbij horen.”

JEZUS HEEFT ZELF NOOIT EEN BOEK GESCHREVEN “Maar het was wel de aanleiding om een voorlichtingsbijeenkomst van het Baptisten Seminarium te bezoeken, waar ik ds. Albrecht Boerrichter, onze toenmalige voorganger in Stavoren, trof. Deze was oprecht verheugd om mij daar te treffen. ‘Ik heb ervoor gebeden dat je hier vandaag zou zijn’. Om een lang verhaal kort te maken, ik was om en ben theologie gaan studeren aan het Baptisten Seminarium. Dat was een periode van veel reflecteren, want alles waar je vast in gelooft, wordt onder je

weggeschopt. ‘Die bijbel is door mensen geschreven mijnheer Bandstra’; ‘Jezus heeft zelf nog nooit een boek geschreven mijnheer Bandstra’; ‘Hoe weet u zo zeker dat het waar is wat er in die bijbel staat mijnheer Bandstra’? Dat was dus een complete cultuurshock. Het voelde een beetje als een ui die in lagen werd afgepeld, zodat alleen de zuivere kern overbleef. Mijn geloof heb ik toen wel behouden, maar er kon veel (onnodige) ballast overboord. Een stage maakte deel uit van de opleiding. De dichtstbijzijnde Baptistengemeente was die in de Willem Lodewijkstraat in Sneek, bij dominee Karel Gerritsen. Toen die vertrok moest de ge-

NUMMER 08 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

HARD GENIETEN’

VAN DE NOTARIS WAT ALS U IETS OVERKOMT? Stel de dokter heeft bij u een ziekte vastgesteld… uw wereld ligt overhoop en u wilt veel zaken bespreken en regelen, maar wat u vaak vergeet is dat het ook goed is om na te denken over het opstellen van een levenstestament. In een levenstestament wijst u iemand aan als vertrouwenspersoon die namens u kan handelen als u zelf niet kunt handelen door bijvoorbeeld uw ziekte. Vaak is dat één of meer van de kinderen. Hij of zij kan uw geldzaken regelen als u in het ziekenhuis of verpleeghuis ligt. Bijvoorbeeld het betalen van rekeningen die na uw opname nog binnenkomen, het regelen van de belastingaangifte, of het opzeggen van vergeten abonnementen die u niet meer nodig hebt. Maar als u definitief niet meer terug kunt naar huis, kan uw vertrouwenspersoon eventueel ook uw woning verkopen als u dat wilt.

De ‘varende dominee’ Wouter Bandstra: “Grootste gemene deler is de interactie met mensen”

dienst in de ‘Boategoat’, betrokkenheid van de jeugd, muziek, de dienst via een livestream uitzenden, social media. Kortom met je tijd meegaan. Mijn liefde voor de muziek is altijd met stip hoog in mijn voorkeurslijstje blijven bestaan. Ik vind het dus heerlijk om gitaarles te geven. Even uit de christelijke ‘bubbel’, vrijheid. En werken met kinderen, fantastisch, dat is genieten. Daarnaast ben ik regio coördinator voor de baptistengemeenten van Friesland. Leuk om te doen. Ik mag een kijkje in de keuken nemen bij anderen en vind dat inspirerend. Ik ben momenteel dus voor 70 procent dominee, 40 procent gitaarleraar en 20 procent regio coördinator. Je kunt dus wel zeggen dat mijn dagen goed gevuld zijn, maar allemaal met zaken waar ik gelukkig van word. Dus het voelt niet als werk.” meente een nieuwe voorganger hebben, die tussen de 35 en 45 jaar was, fulltime beschikbaar was en veel ervaring had. Ik voldeed aan geen van deze eisen, dus maakte ik mij geen illusies. De gemeente echter was van mening dat de toen dertigjarige Wouter Bandstra hun nieuwe voorganger moest worden.” Breed glimlachend: “Wie ben ik dan om daartegenin te gaan? Het voelde als thuiskomen.”

DE VARENDE DOMINEE

‘HARD WERKEN EN HEEL HARD GENIETEN’

Niet vreemd overigens, want Wouter Bandstra heeft - genetisch bepaald – het Friese water door zijn aderen stromen. Speedbootje, Valkje, al vanaf zijn jeugd bemannen op een IFKS-skûtsje. Neven en ooms die professioneel met het water verbonden zijn.

“Ik ben als een van de weinige dominees zzp’er en vind het heerlijk om samen met anderen dingen te initiëren. Zoals de Family Fun Day, betrokkenheid bij het Sneekweek concert, openbare doop-

En alsof dat allemaal al niet genoeg is, werd hij op 12 juli van dit jaar watersportondernemer met zijn bedrijf Watergekte. “Ik heb tijdens een vakantie met mijn ouders naar de USA voor het eerst op een waterscooter gezeten,” verduidelijkt hij. “En was meteen verkocht. Op dat moment wist ik dat ik ooit zo’n ding wilde hebben.”

Vanwege COVID-19 had hij vorig jaar meer dan voldoende vrije tijd. De scooter kwam dus. Er werd een grote aanhanger aangeschaft, waar de waterscooter in gelierd kan worden. Daarnaast een uitgebreide veiligheidsuitrusting, zwemvesten, waterski’s, een funtube en een banaan. Wouter Bandstra was watersportondernemer en kreeg meteen de geuzennaam ‘De Varende Dominee’. Vestigingsplaats werd het strandje achter op het terrein van Marina Stavoren Buitenhaven.

Naast geldzaken kunt u ook persoonlijke zaken in uw levenstestament regelen. Zoals wensen voor uw huisdieren die u tijdelijk bij iemand onderbrengt of het geven van aanwijzingen wat met uw spullen in de tussentijd moet gebeuren. Het levenstestament kunt u zo inrichten dat het ingaat wanneer u dat wilt. Zo hebt u altijd een vertrouwenspersoon die voor u kan handelen als u dat zelf even niet kunt of wilt. Met een levenstestament heeft u over dat soort zaken geen zorgen en heeft u het ook voor daarna goed geregeld. Het is een document waar u eigenlijk al uw hebben en houden aan een ander overlaat, en daarom moet u uiteraard veel vertrouwen hebben in de persoon of personen die u kiest.

Bandstra: “Watergekte maakt een gezonde groei door. Net nog hoorde ik een verhaal over Guus en Isa die van papa mochten kiezen tussen de veerboot naar Enkhuizen met een bezoekje aan het museum of een half uurtje Watergekte.” Lachend: “Mag jij raden wat ze kozen…”

Ook als u niet ziek wordt, kan een levenstestament zeer aan te bevelen zijn. Wat als u een ongeval krijgt en u raakt in coma of u krijgt onverhoopt een beroerte waardoor u uw wil niet zelf meer (goed) kunt bepalen? De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen adviseert u graag bij het de inrichting van uw levenstestament en kan u daar mee over vertellen.

Grootste gemene deler in de activiteiten van deze ‘omnivoor’ is de interactie met mensen. Als voorganger, als gitaarleraar, als regio coördinator en als watersport ondernemer. Eigenlijk is dat maar in één vakje te vatten: Wouter Bandstra.

Maakt u vrijblijvend een afspraak? Wij helpen u graag!

Mr. Gerard Vellinga De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen

www.dewit-dijkstra.nl De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 - 41 78 85.

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

&FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Polikliniek Kindergeneeskunde van het Antonius Ziekenhuis werkt met de BeterDichtbij App

‘Met deze app kun je iets vragen wanneer het jou uitkomt, al is het om elf uur ’s avonds’ Het klinkt handig en dat is het ook: berichten versturen en beeldbellen met je arts of verpleegkundige. Eind oktober 2020 startte het team van de polikliniek Kindergeneeskunde van het Antonius Ziekenhuis met een pilot rond BeterDichtbij. Met de BeterDichtbij app op je mobiele telefoon, tablet of computer stel je eenvoudig een vraag aan je zorgprofessional. Zorgverleners, zoals artsen en verpleegkundigen, kunnen via de app ook op afgesproken momenten met patiënten beeldbellen.

Ervaringen van een ouder die de BeterDichtbij app gebruikt

Elf uur ’s avonds

Foto’s

De polikliniek Kindergeneeskunde – met patiënten tussen de 0 en 18 jaar – is als een van de eerste poli’s in het ziekenhuis BeterDichtbij gaan gebruiken. “Het team was gelijk enthousiast om dit te proberen”, vertelt zorgadministrateur Alice de Boer. “Samen met poli-assistente Esther Bootsma heb ik de invoering van de app op de poli gecoördineerd.”

Truus van der Goot is verpleegkundig consulent voor kinderen met astma en eczeem. “Vaak krijg ik ‘s ochtends de berichtjes onder ogen die ouders de avond ervoor hebben gestuurd”, zegt va n d ze. “Zoals: mijn zoontje e r G o o t heeft opeens weer last van eczeem, wat moet ik nu doen? Of: mijn kind heeft een andere inhalator meegekregen van de apotheek, is dit de goede? Een voordeel van de chatfunctie is dat gebruikers gemakkelijk foto’s kunnen meesturen ter verduidelijking van hun vraag.”

Boe

In principe ontvangen de patiënten of hun ouders binnen één tot drie werkdagen een reactie. “Het is mijn streven om niemand onnodig te laten wachten”, legt Truus uit. “Als het me past, geef ik direct antwoord op het moment dat ik de chat zie. Soms bel ik even naar de patiënt of de ouders om iets meer uitleg te vragen of te geven. Of we plannen een beeldbelconsult in.”

Iedere patiënt krijgt BeterDichtbij aangeboden. Het is een aanrader, vinden Alice en Truus. Truus: “Ga het gewoon eens proberen, dan merk je zelf hoe eenvoudig het werkt. We helpen je graag op weg!”

Niet onnodig wachten Es

Veel van de patiënten van de kinderpoli hebben een chronische aandoening, zoals astma of diabetes. Alice: “Met de chatfunctie kunnen zij of hun ouders korte vragen stellen die geen spoed hebben. Bijvoorbeeld over medicatie of over een lab-uitslag. Ze kunnen de chat starten wanneer het hen uitkomt; al is dat om zondagavond elf uur.”

Ook beeldbellen is een handige optie van BeterDichtbij. Het is geen vervanging voor fysieke consulten bij de kinderartsen of de verpleegkundig consulenten – die blijven voor de meeste patiënten met enige regelmaat noodzakelijk – maar een éxtra optie. Aan een beeldbelconsult gaat altijd een eerste, fysiek consult vooraf. Na dat eerste bezoek aan de poli kan het patiëntencontact afwisselend face to face en met bellen of beeldbellen plaatsvinden. Alice: “Zeker in coronatijd is beeldbellen via BeterDichtbij ideaal voor bijvoorbeeld een controle, een pufinstructie of het evalueren van medicatie. De zorg kan zo veilig doorgaan, ook als patiënten zelf coronagerelateerde klachten hebben. Het ontlast ouders – ze hoeven nu minder vaak met hun kind naar de poli te komen. Ook tieners hebben hierdoor minder het gevoel patiënt te zijn; een beeldbelconsult doen ze bijvoorbeeld in de lunchpauze van school.”

u Tr u

Afwisseling

o ts

De berichtjes komen bij de assistenten binnen. “Zij filteren de vragen eruit die ze zelf kunnen beantwoorden. Andere vragen dragen ze over aan de consulenten of kinderartsen.”

‘Dit is echt een oplossing’ “Onze dochter heeft eczeem en mogelijk astma. Zeker in de beginperiode van corona vonden mijn man en ik het wel zo veilig dat we de consulten via beeldbellen konden doen. En ook nu nog vind ik het handig dat we minder vaak fysiek naar de poli hoeven te komen. Beeldbellen via BeterDichtbij ervaar ik als persoonlijk en betrokken. Truus ziet zowel mij als mijn man en ze kan onze dochter goed observeren. Echt ideaal vind ik de chatfunctie binnen de app. Even snel één dingetje vragen deed ik niet zo snel telefonisch. Nu app ik gerust een enkele vraag. Laatst zette ik een foto van een eczeemplek in de chat. Truus belde me gelijk. Aan het eind van de dag kon ik een zalf ophalen bij de apotheek. Geweldig toch? BeterDichtbij is echt een oplossing. De drempel om iets te vragen is laag en je hoeft niet zelf te bedenken welke zorgverlener je moet benaderen. En wat ik vooral fijn vind: de professionals reageren op het moment dat het hen uitkomt. Je bent als patiënt dus niemand tot last. Dat geeft me een prettig gevoel.”

NUMMER 08 • 2021 TEKST EN BEELD ZORGBELANG-FRYSLAN.NL

BRANDEND CONTENT

ZORG VERBETEREN

MET DE VERHALEN VAN MENSEN Sinds afgelopen voorjaar verzamelt, onderzoekt en analyseert Zorgbelang Fryslân verhalen van mensen tijdens de coronapandemie. Met als doel om lessen te trekken voor de toekomst. Mensen met een chronische of psychische aandoening kunnen hun verhaal anoniem delen via de website. Ook kunnen mantelzorgers het verhaal van hun naaste vertellen. Zorgbelangdirecteur Esther de Vrij en oud-hoogleraar volksgezondheid Guus Schrijvers, drijvende krachten achter ‘Patiënten spreken zich uit’, vertellen over hun bevindingen tot nu toe. VAN VERHAAL NAAR ZORGBELEID

Toen de coronapandemie in maart 2020 uitbrak, stond de telefoon bij Zorgbelang Fryslân roodgloeiend. Esther: “Mantelzorg die plotseling wegviel, verpleegafdelingen die in quarantaine moesten, mensen die met eenzaamheid kampten. Mensen zaten vol vragen en wilden hun verhaal kwijt.” Het toeval wilde dat Zorgbelang Fryslân net op het punt stond om een project te starten om de verhalen van patiënten in te zetten voor betere zorg. Esther: “We zeiden tegen elkaar: dit is nu actueel, waarom haken we met ons onderzoek niet in op de pandemie?” Doel is het verbeteren van de zorg tijdens een pandemie, voor nu en in de toekomst. Guus: ”Want corona is nog niet weg. Natuurlijk zijn er de vaccins, maar we krijgen te maken met nieuwe varianten, straks misschien met nieuwe lock downs. Hoe gaan we daarmee om?”

DE STILLE KENNIS VAN PATIËNTEN Zorgbelang wil gebruikmaken van de ervaringsdeskundigheid van de Friese inwoners. “Zorggebruikers en patiënten, mensen zoals jij en ik, zijn ervaringsdeskundig en beschikken over veel ‘stille kennis’ als het om de zorg gaat. We hebben toegang tot die verhalen nodig om tot betere zorg te komen”, legt Guus uit. Met een team van vier wetenschappers verzamelt hij de corona-ervaringen. Mensen met een chronische beperking of aandoening, een

Hoe zet je de stap van verzamelde verhalen naar een beter zorgbeleid? Guus: “Met ons wetenschapsteam analyseren we de verhalen en brengen we knelpunten in kaart. Van daaruit maken we de vertaalslag naar concreet beleid. Daarvoor organiseren we gespreksgroepen waarvoor we professionals én de mensen die het aangaat uitnodigen. De beleidsvoorstellen en adviezen presenteren we in een witboek.”

Guus Schrijvers en Esther de Vrij

psychische aandoening en vijfenzestigplussers worden uitgenodigd hun verhaal te delen. Esther: “We hebben gekozen voor de meest kwetsbare mensen. Zij zijn hard geraakt door corona en kwamen vaak in een isolement terecht. Het is ontzettend belangrijk dat zij gehoord worden en een stem krijgen.”

‘HEB JE GEEN WIFI, DAN HEB JE PECH’ Sinds het voorjaar komen de verhalen binnen. Over uitgestelde zorg, vaccinatie-afspraken die niet doorgaan, het ongemak van mondkapjes terwijl je een bepaalde aandoening hebt. Eenzaamheid komt als thema

opvallend vaak terug. Esther: “Vrijwilligerswerk valt weg, het uitje naar de supermarkt vervalt, en dan gaat ook je kat nog dood. Dat komt hard aan.” Er zijn ook positieve ervaringen te beluisteren. Guus: “We maken geen zwartboek. Die positieve verhalen hebben we juist nodig om de zorg beter te maken.” Esther: “Zo kunnen digitale middelen perspectief bieden, denk aan het contact met de fysio of met familie via Zoom en WhatsApp. Aan de andere kant zijn er ook mensen die zeggen: ‘er wordt té veel via internet bepaald, heb je geen WiFi, dan heb je pech’. Ook deze mensen hebben perspectief nodig.”

“Als Zorgbelang Fryslân doen we dit veel vaker”, vult Esther aan: ”Waar we naar toe willen is dat we op elk gewenst moment wisselende groepen burgers kunnen raadplegen over een zorgvraagstuk. Dat kan gaan over uiteenlopende thema’s, zoals jongerenhulpverlening, de zorg in het ziekenhuis of digitale vormen van zorgverlening. Zo willen we bereiken dat Friese inwoners ook écht invloed krijgen op de zorg.” WIL JIJ OOK MEEHELPEN OM DE ZORG TIJDENS EEN PANDEMIE TE VERBETEREN? Deel je verhaal over corona met ons via www.zorgbelang-fryslan.nl. Je kunt ons ook bellen: 085 4832 433 of mailen: info@zorgbelang-fryslan.nl Zorgbelang Fryslân zet zich in om de zorg in de provincie te verbeteren, samen met Friese zorggebruikers. Hun ervaringen met de Friese zorg staan daarbij centraal en vormen de basis voor verbeteringen.

N GEZONDE OGEN

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

BEWONERS IT MENNISTE SKIL

ZORGEN VOOR FLEURIGE BINNENTUIN

Meneer Jansen (93) en mevrouw Abma (73) wonen in woonzorgcentrum It Menniste Skil in Bolsward. Ze hebben een gezamenlijke passie: tuinieren. Samen met de zoon van mevrouw Abma zorgen ze ervoor dat de binnentuin van It Menniste skil er altijd netjes en fleurig uitziet.

Leven in het nu Een vriendelĳke dame doet de deur open van haar mooie appartement in het centrum van Franeker. Met haar donkere haar en bruine ogen is ze een opvallende verschĳning. De 33-jarige Alaa Hayatleh groeit op in Syrië. Door de oorlog moest ze, tot haar grote verdriet, haar thuisland ontvluchten. Intussen woont ze zo’n zes jaar in Nederland. Ze loopt stage bĳ Pastiel en vindt uiteindelĳk werk bĳ NewBees. Op de vlucht Tuinvrienden meneer Jansen en mevrouw Abma. “Ga naar buiten, het is er zo mooi.”

Toen meneer Jansen vier jaar geleden in It Menniste Skil kwam wonen schrok hij. “De binnentuin was een chaos. Mijn handen jeukten om ermee aan de slag te gaan. Ik ben opgegroeid op de boerderij. Dat was mijn lust en mijn leven. Daarnaast had ik een groentetuin. Stilzitten kan ik niet. In het tuinieren kan ik mijn ei kwijt.” Nadat het onkruid was verwijderd, kon het beplanten beginnen. “Ik ben elke dag een uurtje in de tuin om de bloemen mooi te houden en de terrassen aan te vegen. Als ik aangeef welke bloemen of planten ik graag in de tuin wil worden ze besteld. Of ik ga met een medewerker naar het tuincentrum in Witmarsum om ze te halen. Ik kies vaak viooltjes, geraniums of begonia’s. Ik houd van kleuren. Van mijn dochter heb ik een tomatenplantje gekregen. Ook die staat in de tuin. Anderen geven complimentjes over de tuin. Dat maakt me wel trots. Ik voel me verantwoordelijk voor de tuin en vind het mooi dat ik mijn hobby hier kan blijven uitoefenen.” Ongeveer een jaar na meneer Jansen kwam mevrouw Abma in It Menniste Skil wonen. Mevrouw Abma is een echte plantenkenner. Vroeger gaf ze workshops aan huis, zoals ‘hanging baskets’ maken, en had ze een column over tuinieren in het Bolswards Nieuwsblad. Na een beroerte lukt het haar niet meer om actief te tuinieren. “Dat mis ik heel erg. Gelukkig helpt mijn zoon Juryt me. Hij komt heel vaak.” Het appartement van mevrouw Abma grenst aan de binnentuin. Nu het zomer is en alles groeit en bloeit zit ze graag buiten. Ze heeft ook een eigen kweekkastje. “Als ze

“De binnentuin werkt verbindend. Mensen genieten er enorm van. Mooi dat bloemen en planten dat kunnen bewerkstelligen” zijn opgekweekt zetten we ze in potten of elders in de tuin. Zo kunnen ook andere bewoners en bezoekers ervan genieten.” Mevrouw Abma is een echte buitenvrouw. “Juryt en ik gaan graag weg. Dan gaan we samen tuinen kijken. Daar genieten we heel erg van. Ik vertel ook graag over de verschillende soorten planten.” De binnentuin van It Menniste Skil is uniek, vindt mevrouw Abma. “Het werkt verbindend. Dat is één van de fijne dingen hier. En mensen genieten er enorm van. Ik vind het mooi dat bloemen en planten dat kunnen bewerkstelligen. Soms geef ik iemand wel eens een bloemetje. Dan zie je een glimlach op het gezicht. Niets is mooier. Zeker als iemand veel verdriet heeft gehad.” Zo lang het nog kan gaan ze samen door. “Ik verbaas me er iedere keer weer over hoe alles groeit en bloeit. Dat is heel leuk om te volgen.”

Alaa is geboren in Abu Dhabi. Maar ze groeit op in Damascus, de hoofdstad van Syrië. Samen met haar ouders, broers en zussen. Ze studeert sociologie aan de universiteit van Damascus. Ze geniet volop van het leven. Totdat de oorlog uitbreekt. Alaa: ‘Omdat mĳn vader 40 jaar in Abu Dhabi heeft gewerkt, heeft hĳ geprobeerd hier een verblĳfsvergunning voor ons te regelen. We mochten daar helaas niet lang blĳven. Daarom moesten we ons plan bĳstellen.’ Ze besluiten via Turkĳe en Griekenland af te reizen naar Nederland. Het gezin wordt noodgedwongen opgesplitst. Alaa legt de reis af met haar moeder en zusje. ‘Het was een lange en moeizame tocht, van meer dan 15 dagen. Vol onzekerheid en verdriet.

“

Ik heb mĳn draai helemaal gevonden in Nederland!

Stage

Eenmaal aangekomen in Nederland wordt Alaa, samen met haar moeder en zusje, opgevangen in het asielzoekerscentrum (AZC) in Ter Apel. En vervolgens in Groningen. In totaal verblĳven ze ongeveer een jaar in de AZC’s. Dan krĳgen ze goed nieuws: er is een woning beschikbaar in Franeker. Ze verhuizen hier naartoe. Alaa: ‘De eerste maanden moest ik wel veel

huilen. Ik had enorm heimwee naar mĳn thuisland.’ Toch begint Alaa langzaam te wennen aan de mooie, Friese stad. Via de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân wordt ze aangemeld bĳ Pastiel. Pastiel-jobcoach Margaret wordt aan haar toegewezen om haar te helpen met het vinden van werk. Mensen helpen, dát is waar Alaa goed in is. Daarom besluiten ze dat Alaa stage gaat lopen bĳ Pastiel, als jobcoach. Margaret is haar jobcoach en stagebegeleider. Alaa leert hier heel veel van. Ze is dankbaar voor deze kans.

Draai gevonden

Maar op een gegeven moment wil Alaa graag haar eigen geld verdienen. Jobcoach Margaret vindt een vacature bĳ NewBees en legt dit voor aan Alaa. NewBees bereidt nieuwkomers, vluchtelingen, voor op een baan: op een plek in onze samenleving. Ze matchen nieuwkomers met opleidingen en stages bĳ lokale ondernemers en organisaties. Omdat Alaa in hetzelfde schuitje heeft gezeten, kan ze nieuwkomers als geen ander helpen. Een perfecte match! Alaa: ‘Ik heb mĳn draai helemaal gevonden in Nederland. Binnenkort ga ik trouwen met mĳn vriend. We gaan verhuizen naar Den Haag. Ik wil daar graag werken en ik sta open voor alle kansen die op mĳn pad komen!‘ Alaa kĳkt niet meer achterom, maar leeft in het nu. Haar toekomst bouwt ze op in Nederland. Mede dankzĳ Pastiel heeft ze haar plek gevonden in onze maatschappĳ.

NUMMER 08 • 2021

WORDT VERWACHT...

9 OKT

6/7 SEPT BERT VISSCHER

28/29 OKT RICHARD GROENENDIJK

13 NOV 11 NOV

SIMONE KLEINSMA

THEATERSNEEK/PROGRAMMA

CULTUUR

&UITGAAN

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Kunstencentrum Atrium

weer van start

Het nieuwe seizoen van kunstencentrum Atrium begint op maandag 23 augustus. Tot de zomer van 2022 kan worden gekozen uit ruim honderd lessen en korte cursussen voor kinderen, jongeren en volwassenen. Van gitaarles, theatermaken en impressionistisch schilderen tot dansen voor mensen met een beperking, MUZT en fotografie.

GRATIS PROEFLES Bij veel lessen en groepen is het mogelijk om gratis een keer mee te doen. Voor de muzieklessen - bijna alle denkbare instrumenten en zang – kan op elk moment van het jaar een proefles worden gevolgd. De docent neemt contact op en maakt een afspraak voor de kennismakingsles. Ook bij dans, theater en beeldende kunst zijn proeflessen mogelijk. Een keer meedoen met een dansles kan het hele seizoen. Bij een kortdurende danscursus en de afdelingen theater en beeldende kunst vormt de eerste les vaak een kennismaking. Meer informatie over proeflessen staat op de website. Hier kan ook een proefles worden aangevraagd.

INTRODUCTIEFILMPJES

AUDITIE MUZT

Voor de zomervakantie hield het kunstencentrum een digitale open dag. Vrijwel alle docenten hebben een kort filmpje gemaakt over hun les of cursus, of over de groep waar ze leiding aan geven.

De leerlingen van MUZT, de vierjarige musicalopleiding van het kunstencentrum, zijn eind augustus en begin september te zien in Theater Sneek met de musical The Wiz. In de jaarlijkse MUZT-musical schitteren alle jonge talenten van de opleiding. Bij The Wiz gaat het om de circa zeventig leerlingen van het seizoen 2020-2021. Het nieuwe seizoen (2021-2022) begint gelijk na The Wiz.

De meer dan honderd video’s van de afdelingen muziek, dans, theater, musical en beeldende kunst zijn nog te bekijken op kunstencentrumatrium.nl/ontdek.

MUZT houdt audities (voor jaar 1) op vrijdag 10 september . Jongeren vanaf 13 jaar uit heel Friesland die van musicals houden en zich willen ontwikkelen op het gebied van zang, dans en theater kunnen zich hiervoor opgeven.

VERSCHILLENDE STARTMOMENTEN Diverse lessen beginnen op maandag 23 augustus, waaronder de instrumentale lessen (en zang) en danslessen. Ook in september zijn er startmomenten, zoals bij KinderMuziekTheater (KMT) en de cursussen beeldende kunst.

FOTO: CASPER FERWERDA

FOTO: RONALD MORS

FOTO: DANS OP RECEPT

FOTO: CASPER FERWERDA

Hiphop lessen gaan ook weer van start!

FOTO: JANNE VAN DER VEGT

Op website van het kunstencentrum staat bij elke les, cursus of groep de startdatum en het aantal lesmomenten vermeld.

BEELDENDE KUNST

DANS

MUZIEK

MUZT MUSICALOPLEIDING

THEATER

Beeldhouwen, fotografie, keramiek, kinderkunstklas, papier en textiel, mode en kunst, tekenen en schilderen (o.a. impressionistisch schilderen en portret/modeltekenen en -schilderen).

Dansen met een beperking (Parkinson, niet-aangeboren hersenletsel of chronische pijn), hiphop, jazz, jongensdans (6-8 jaar), kinderdans (4-9 jaar), klassiek ballet, modern, Dance Explosion.

Meer dan 30 instrumentale lessen en zang, ruim 20 korte cursussen, muzieklessen voor jonge kinderen, bandcoaching, muziekles via de computer en diverse orkesten, ensembles en andere muziekgezelschappen.

Vierjarige opleiding met optionele extra lessen (zang, dans, auditietraining).

Acteren, grimeren, improvisatietheater, KinderMuziekTheater, theatermaken, theatersport.

DE INSTRUMENTALE LESSEN EN ZANGLESSEN WORDEN IN HEEL SÚDWEST-FRYSLÂN AANGEBODEN. WELKE MUZIEKLES WAAR WORDT GEGEVEN STAAT IN HET OVERZICHT OP KUNSTENCENTRUMATRIUM.NL/LESLOCATIES. DE DANS-, THEATER-, MUSICAL- EN BEELDENDE KUNSTLESSEN ZIJN IN SNEEK.

agenda t/m 22 augustus

Zo. 15 en 29 augustus

za. 21 en 28 augustus

zaterdag 28 augustus

SÚDWEST-FRYSLÂN KIDS Van sportieve en leuke spelactiviteiten, creatieve en culturele workshops tot lekker ontspannen.

HEMELUM ROMMELMARKT Kom in het weiland schatzoeken tussen de vintage spullen van een ander.

JOURE DOEN Gezellige fietstocht met onderweg bijzondere (mini)concertjes en versnaperingen.

LEMMER RONDLEIDING In aug. en sept. zijn er vier oorlogswandelingen in het kader van 75 jaar vrijheid.

simmer yn súdwest

WWW.SIMMERYNSUDWEST.FRL

vr. t/m 27 augustus

wateractiviteiten LEMMER KIDS

Speciale wateractiviteiten voor kinderen in het Woudagemaal.

flinke flea market

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

de samenvoeging

KOUDUM EXCURSIE Natuurwandeling o.l.v. een gids langs de moerassige oevers van It Sân en De Oarden. WWW.IVN.NL/AFDELING/SUDWESTHOEKE

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

t/m 5 september

zomermaakfabriek

do. 19 en 26 augustus

ontdek sloten

Doe-programma voor kinderen rondom het thema zintuigen.

SLOTEN RONDLEIDING Met een wandeling, museumbezoek en boottochtje ontdek je het kleinste Elfstedenstadje.

WWW.MUSEUMJOURE.NL

WWW.MUSEUMSLOTEN.NL

JOURE KIDS

za. t/m 11 september

tsjerkepaad

FRIESLAND OPEN DAG Veel kerken hebben op zaterdagmiddag hun deuren geopend. WWW.TSJERKEPAAD.NL

di./do. t/m 30 september

jouster kuierke JOURE RONDLEIDING

Wandeling langs historische panden met bezoek aan de gerechtskamer in de Jouster Toer. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

stadswandeling

BOLSWARD RONDLEIDING Een gids neemt je mee langs grachtjes, bruggetjes, kerken en historische gebouwen. WWW.GYSBERTJAPICX.NL

boerenmarkt

WOUDSEND STREEKMARKT Koop heerlijke verse streekproducten in het dorpscentrum. WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

zaterdag 21 augustus

bas- en gitaardag

natuur-cultuurtocht

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

zondag 22 augustus

ineke ligtermoet

MAKKUM KUNST Ligtermoet maakt realistischeen karikatuurportretten.

FRIESLAND MUZIEK

WWW.COHDAKWARTET.COM

wijnproeverij TIRNS DOEN

Een wijnproeverij met Friese wijnen op het terras van de Thaborhoeve. WWW.THABORHOEVE.NL

woensdag 25 augustus

wilhelmina-oard EXCURSIE

Wandeling met gids door het gevarieerde bos met volop vogelgezang. WWW.ITFRYSKEGEA.NL

vr. 27 aug. t/m zo. 5 sept

zondag 5 september

kunstroute

GAASTERLAND EXPOSITIE Diverse deelnemende ateliers hebben de deuren geopend om je te inspireren. WWW.KUNSTROUTEGAASTERLAND.NL

nazomer streekmarkt HEMELUM MARKT Elke 1e zondag van de maand kun je streekproducten shoppen in de buitenlucht bij de Flinkefarm. WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

muzt: the wiz

natuur-cultuurtocht

MUZT Musicalopleiding met echte feelgood musical.

Gezellige fietstocht met onderweg bijzondere (mini)concertjes en versnaperingen.

SNEEK MUSICAL

Masterclasses van Theo de Jong en Peter Tiehuis.

zaterdag 28 augustus

herema park live

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

JOURE MARKT Wolfeest in het teken van wol.

JOURE MUZIEK Start van jaarlijks terugkerend festival met o.a. Jett Rebel en Miss Montreal.

ZOMERWANDELING

JOUREONDERDEWOL.WORDPRESS.COM

WWW.HEREMAPARKLIVE.NL

deropút

fluitend door friesland

AGENDA.PHP

za. 14 en za. 21 augustus

onder de wol

za. 28 en zo. 29 augustus

WWW.MAKKUMFRIESLAND.NL/

WWW.THEATERSNEEK.NL

LEMMER RONDLEIDING Een gids vertelt je over de historie van voormalig vissersdorp Lemmer.

OORLOGSWANDELING

Het Codhakwartet en de Dichter fan Fryslân gaan met muziek en gedichten langs de Elfsteden.

SNEEK MUZIEK

WWW.HETBOLWERK.NL

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

NATUURCULTUURFIETSTOCHT

JOUSTERKUIER

zomerwandeling

oorlogswandeling

JOURE DOEN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ NATUURCULTUURFIETSTOCHT

Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Kijk voor de volledige agenda op: WATERLANDVANFRIESLAND.NL/EVENEMENTENKALENDER

beleven

FOTO: TOM GOOSSENS

belibje

ONTDEK ELFSTEDENSTADJE SLOTEN

Wijnproeverij

Fluitend door Friesland

Ontdek erfgoed te voet

Bij de Thaborhoeve in Tirns vind je een kleinschalige wijngaard. Hier kun je genieten van Friese wijnen die met de unieke eigen druiven gemaakt worden. Op zondag 22 augustus proef je op het zonnige terras van de Thaborhoeve drie heerlijke Friese wijntjes met drie bijpassende hapjes en een bonuswijntje. Ondertussen hoor je meer over de historie van het Thaborkleaster, de wijnen en de wijngaard. Of kom eens langs om een gekoeld flesje wijn te kopen en nuttig dit in de wijngaard, de bloementuin of op de steiger.

Het Cohdakwartet en de Dichter fan Fryslân Nyk de Vries trekken op zaterdag 28 en zondag 29 augustus met een bijzonder programma van muziek en gedichten langs de Elfsteden. Op een bijzondere locatie in elke Elfstedenstad brengen zij een voorstelling waarin muziek en poëzie samensmelten. Op zaterdag treden de vier blokfluitisten en de dichter op in Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren en Hindeloopen. En op zondag zijn ze o.a. te vinden in Workum en Bolsward. Kijk voor alle locaties en aanvangstijden op de website.

In de zomer kun je bijna elke dag meedoen aan een stads- of dorpswandeling. Sluit aan bij een wandeling en ontdek alle ins en outs van onze prachtige steden en dorpen in Zuidwest Friesland! Ga bijvoorbeeld mee met de zomerwandeling in Lemmer. Maak een stadswandeling in Bolsward. Doe een Jouster Kuierke met bezoek aan de historische gerechtskamer in de Jouster toer. Of ontdek het kleinste Elfstedenstadje Sloten met stadswandeling, museumbezoek en rondvaart.

WWW.COHDAKWARTET.COM

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENTENKALENDER

Ferdive daasje Vermaak

FOTO: MAARTEN VAN DER WAL

WWW.THABORHOEVE.NL

FLINKE FLEA MARKET

Boerenmarkt

Flinke Flea Market

Tot en met 26 augustus kun je iedere donderdag op de Weachswâl in Woudsend terecht voor de heerlijkste streekproducten. De Boerenmarkt biedt elke week een gevarieerd, wisselend aanbod verse boodschappen, zoals groente, fruit, jam, honing, kaas, ijs, brood, vlees en vis. Combineer het bezoek aan de markt met een korte wandeling door het dorp en ontdek de smalle straatjes, de leuke winkeltjes, de molens en de kerken.

Op zondag 15 en 29 augustus ben je weer welkom om te struinen tijdens de Flinke Flea Market in het weiland van de Flinkefarm. Dat betekent schatzoeken tussen de spullen van een ander in de buitenlucht op een heerlijke locatie. Ben je op zoek naar mooie oude vintage spullen? Of laat je je graag verrassen door het aanbod? Er is genoeg brocante om je hart bij op te halen en veel ruimte om te genieten van het uitzicht.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

ook jouw

evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze evenementenkalender. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENT

NUMMER 08 • 2021

TEKST EELKE LOK // FOTO'S THOMAS VAER

IFKS WERD IN 40 JAAR SUCCESVOLLE ORGANISATIE Het Iepen Frysk Kampioenskip Skûtsjesilen (IFKS) bestaat veertig jaar. Die organisatie is zielsblij dat het kampioenschap dit jaar op normale wijze kan worden gezeild door de 63 deelnemende skûtsjes die aan de IFKS verbonden zijn. Dat aantal bepaalt tegelijk het succes van die veertig jaar. Het skûtsjesilen op zichzelf is veel ouder. Er bestaan uitslagen van 1837, al was dat een wedstrijd met ‘fearskippen en snikken’. Houten miniskûtsjes. Vanaf die jaren hielden veel watersportplaatsen in Fryslân zo nu en dan wedstrijden voor skûtsjes. Twee maanden na de oorlog in 1945 werden al die diverse wedstrijden gebundeld in de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS), die toen werd opgericht. De historie van de IFKS is wat korter. Vreemd genoeg is de IFKS wel ontstaan uit de SKS. Want ….

HET BEGIN De Franeker taxihouder Gerrit Roosjen was in 1981 zeer ontstemd. Dat is een beetje een netjes woord, in werkelijkheid was hij verrekte boos. Hij voelde zich als vuil aan de kant gezet. Door bestuur en leden van de SKS. Wat was het geval? Roosjen was getriggerd door het skûtsjesilen. Sterker, hij had een skûtsje gekocht, een echte Piipster, het handelsmerk van de SKS. Hij had Hylke de Vries, sinds jaar en dag een SKS-man, erop gezet als schipper. Dus: “Hee, SKS , hier zijn we.” Maar de SKS was niet te bewegen nóg een skûtsje aan te nemen bij de veertien die ze al hadden. Eén van de redenen was dat ze wilden blijven wedstrijdzeilen op Earnewâld en de Feanhoop, omdat daar een stuk van hun skûtsje-historie lag. Maar waarom er toen niet vijftien (mooi getal) van werd gemaakt weet nog geen mens. De leden bleven unaniem op veertien staan. En dat hebben ze tot de dag van vandaag volgehouden. Gerrit Roosjen noemde z’n skûtsje wel ‘Ut’e striid’, maar veranderde het ‘ze negeren

míj’ in ‘ze negeren óns’. Er waren namelijk veel meer liefhebbers die skûtsjes kochten en aan de SKS-wedstrijden wilden meedoen. Eind 1981 belegde Roosjen een soort persconferentie annex vergadering met die liefhebbers. Het werd een zeer rumoerige middag, maar aan het eind was de IFKS geboren. Roosjen werd voorzitter.

ROERIGE JAREN De volgende zomer waren er twaalf skûtsjes in de strijd om dat open kampioenschap. De eerste wedstrijd in Makkum werd een drama, omdat ze verschillende routekaarten schenen te hebben. Uiteindelijk werd een Hollander, Nico Hoek, de winnaar van het Fryske Open. Dat begin was significant voor de eerste roerige jaren van het bestaan van

de IFKS. Hoezeer mannen als architect Yde Schakel en hoteleigenaar Chris van den Berg ook probeerden er wat structuur in aan te brengen, dat lukte niet. Uiteindelijk werd er door bestuursleden van de IFKS een Nederlands kampioenschap georganiseerd, waarna wat van die bestuursleden werden geroyeerd. Daar werd het wat rustiger van, maar het veranderde pas wat nadat de uitgesproken SKS-hater Gerrit Roosjen aftrad als voorzitter. Daarna werd ook in de SKS met wat meer respect naar de IFKS gekeken, temeer daar die organisatie als kool groeide. In no time gingen ze naar twee klassen, en dat zou later uitgebreid worden naar de huidige vier. De IFKS hield overigens discussiepunten. Hier en daar zijn ze afgerond, maar sommige spelen zo nu en dan weer op. Zesvoudig kampioen Tony Brundel uit Gaastmeer wordt nog steeds koortsig als er weer 1500 kilo aan gewicht aan zijn Lytse Lies skûtsje moet worden toegevoegd. En de besturen en technische mensen hebben lange studies moeten doen naar ‘wat is nu een skûtsje en wat niet’. De Nynke is uitgesloten van deelname omdat het een ‘bolle’ zou zijn, maar de buitenwacht ziet geen verschil.

SCHEIDSRECHTER Het wedstrijdreglement is ook zo’n eeuwig discussiepunt. De IFKS conformeert zich aan het reglement van de watersportbond,

maar in sommige gevallen is skûtsjesilen toch even nét anders. De IFKS is in de loop van die veertig jaar ook overgestapt van het gebruikelijke langdurige protestsysteem naar een scheidsrechter, die met vlagjes en toeters schippers sommeert tot een strafrondje of het verlaten van de strijd. Maar als naderhand blijkt dat die scheidsrechter fout zat - er is geen VAR - haal je als uitgesloten schipper niet enkel maar je schouders op... Dan komt er verbaal wel wat méér. De structuur van de IFKS is ook zo’n punt wat jaren lang aan de orde was. Wie is waarover de uiteindelijke baas? Er zijn ontelbare commissies en groepen geweest, maar dat is nu allemaal ook wat in kalk en cement gestoken, zodat de discussies ook wat cleaner zijn dan ze ooit wel waren. Niet dat het altijd oorlog was in de IFKS, maar het ging er wel vaak fel aan toe.

PRACHTIGE STRIJD Gelukkig werd dat op het water altijd doorgezet. En, al zijn er een paar deelnemers die de Olympische gedachte van ‘meedoen is het belangrijkste’ bovenin hun zeil hebben geschreven, de meeste schippers maken er een prachtige felle strijd van. In steeds meer dorpen schaffen ze een gezamenlijk skûtsje aan om in de IFKS mee te doen. Dat is de versterking van een heel oude schipperstraditie: dat elk dorp zijn skûtsje voor vervoer naar andere plaatsen had. De IFKS heeft in die veertig jaar nog nooit een (echt) skûtsje geweigerd als deelnemer.

SPORT

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO’S NICKY BOSMA

RICHARD DOLL, VOORZITTER VAN TENNISVERENIGING MAKKUM

‘DE GEMIDDELDE LEEFTIJD IS OMLAAGGEGAAN’ Tennis is een van de sporten die het snelst weer binnen de richtlijnen van het RIVM kon worden uitgeoefend. Hierdoor zijn er veel tennisverenigingen die een ledengroei hebben doorgemaakt. Voor tennisvereniging Makkum is dat anders, maar desondanks is de samenstelling van het ledenbestand toch veranderd. “Op het hoogtepunt hebben we ooit circa 320 leden gehad. Vanuit een onderzoek van de KNLTB zitten we met ons huidige aantal al net boven het gemiddelde”, vertelt voorzitter Richard Doll van de plaatselijke tennisvereniging. “We hebben nu circa 190 leden en dat is de laatste tijd stabiel. De wens om ooit weer boven de 200 uit te komen is absoluut aanwezig. We zijn geen rijke vereniging. Wanneer er meer mensen zouden zijn die contributie betalen, dan ontstaan er ook weer meer mogelijkheden.”

CORONA “Wanneer je kijkt naar de afgelopen anderhalf jaar dan is er geen competitie gespeeld. Desondanks hebben we wel veel nieuwe leden mogen verwelkomen. We zijn verjongd, de gemiddelde leeftijd is omlaaggegaan. De reden is simpel: er is een groep oud-voetballers en -volleybalsters gaan tennissen omdat dat corona technisch wel mogelijk bleef. We zijn alleen niet substantieel gegroeid, want aan de bovenkant van de leeftijdsgroep zijn er ook sporters afgehaakt. Jammer natuurlijk en het is lastig om hier de vinger op de zere plek te leggen. Om één specifieke reden aan te wijzen. Er was, tijdelijk, geen perspectief en ook geen competitie, dus wellicht zijn er daarom leden afgehaakt. Even een bakje koffie of een wijntje kon ook niet meer na een training of een onderling partijtje. Toch zijn we ook blij met de nieuwe leden want je krijgt toch weer een groep binnen die weer nieuwe ‘schwung’ aan de vereniging geeft. Nieuwe impulsen, al moet ik zeggen dat dit een gevoel is, en niet direct tastbaar, omdat er nog geen toernooien zijn gespeeld waarbij je elkaar even spreekt”, aldus de 54-jarige Doll.

PRIVATISEREN

COMPETITIE

“Enkele jaren geleden heeft de gemeente een onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van het privatiseren van de sport. Ondanks dat wij achteraan op de agenda stonden, lijkt het erop dat we nu wel dicht bij de privatisering zitten. Het groot RI onderhoud doet de CH AR D DO gemeente nog, maar LL verder zijn wij grotendeels zelf verantwoordelijk. We hebben een categorie toegewezen gekregen binnen dat onderzoek, waarbij het op den duur moet. Zelf stonden we daar niet zo om te springen hoor. Laat ik het zo zeggen, met de gemeente Wûnseradiel hadden we het beter getroffen. Nu zal het binnen enkele jaren, misschien zelfs al dit jaar, door de ledenvergadering moeten worden beklonken. Dan zal de gemeente over de brug moeten komen op financieel gebied en zullen we ook daarin een oplossing moeten vinden, al zijn er aan de andere kant ook weer nieuwe mogelijkheden qua velden, waar we eventueel weer winst kunnen behalen”, vertelt de voorzitter.

Zelf tennist Doll op donderdagavond met een vaste groep spelers. “Waarvan ik met mijn 54 jaar een van de jongsten ben. De oudsten zullen rond de 70 zitten, dus het is niet zo dat ik een enorm talent heb. Ik vind het wel gewoon leuk om lekker buiten een balletje te slaan. Gezien onze banen kunnen we vrijwel het hele jaar door sporten, een heerlijk gegeven. Daarbuiten wil ik ook wel graag weer eens meedoen aan bijvoorbeeld de clubkampioenschappen wanneer die weer kunnen worden georganiseerd. Die kans zit er wel weer in vanaf september; iets wat ook goed is voor de onderlinge contacten binnen de club. Lekker een balletje slaan, veel gezelligheid en elkaar weer ontmoeten.”

GEEN TERMIJN “Als het aan mij ligt geef ik de voorzittershamer door op het moment dat de renovatie en privatisering achter de rug zijn. Op welke termijn dat is weet ik op dit moment nog niet. Dat heeft deels met de gemeente maar ook met de leden te

Het clubhuis van Tennisvereniging Makkum

maken. Direct na de keuze moeten we kijken wanneer en aan wie het stokje kan worden doorgegeven. Het is niet wenselijk om dat direct te doen. Binnen de vereniging werken we in ieder geval niet met vaste termijnen. Er zal wel een werkgroep in het leven worden geroepen voor de renovatie en dat is misschien een mooi moment om te stoppen. Toch zou het ook mooi zijn om dat te doen wanneer we weer boven de 200 leden komen. Ik denk dat dat

zeker mogelijk is. Met name in de groep tussen dertig en 45 jaar is er winst te behalen. In Makkum zit je met jeugd die vanaf zestien jaar de stap maakt naar het hbo of universiteit. Gezien de ligging is het logisch dat men het dorp verlaat en op den duur weer terugkeert. Dan is spelen bij de club waar je eerder speelde zeker een mooie optie.”

NUMMER 08 • 2021

STICHTING FOAR DE NEITEAM WIL HISTORIE

“ACHTER ELK SK

Dansen op de werkvloer Een energieke dame loopt rond op de werkvloer. Hier en daar maakt ze een praatje met één van haar Empatec-collega’s. Werkleider Heleen Bootsma (45 jaar) werkt ruim een half jaar bĳ Empatec op de afdeling Verpakken. Hier heeft ze de dagelĳkse leiding over haar eigen Foodafdeling. Het is een baan naar haar hart! Niet stilzitten

Stoute sneakers

Ineens is Heleen werkloos en ontvangt ze een uitkering. Terug naar de zorg wil ze niet, maar werken met de doelgroep wel. Ze besluit dat ze graag werkleider wil worden bĳ Empatec, maar heeft geen idee wat de functie inhoudt. Heleen: ‘Ik heb mĳn ‘stoute sneakers aangetrokken’ en na overleg met het UWV en Empatec ben ik vrĳwillig stage gaan lopen op de afdeling Verpakken. Het voelde meteen als thuiskomen.’ Tĳdens haar stage besluit ze dat dit haar droombaan is. Maar helaas is er op dat moment geen vacature vrĳ.

“

Als je respect geeft, krĳg je het terug

Heleen: ‘Ik moest toch weer mĳn eigen geld gaan verdienen, dus ik ging weer om mĳ heen kĳken. Totdat ik twee weken later werd gebeld of ik tóch bĳ Empatec wilde komen werken. Er was een nieuwe klant bĳgekomen. En nu werk ik hier alweer ruim een half jaar.’

Respect voor elkaar

Heleen: ‘Ik vind het belangrĳk om naar de mens áchter het werk te kĳken. Soms kan ik er met kleine dingen voor zorgen dat iemand beter in z’n vel zit. Bĳvoorbeeld opmerken dat iemand naar de kapper is geweest. Of even informeren naar iemand z’n situatie. Ik roep altĳd: hard werken, hard lol maken! Maar ook dansen op de werkvloer hoort erbĳ. Respect vind ik belangrĳk. Als je respect geeft, krĳg je het terug. We doen het werk hier met z’n allen. Ik doe het werk samen, mét de mensen. Productie draaien is prima, maar het moet wel in balans zĳn. We mogen de mens niet uit het oog verliezen. Heleen is blĳ dat ze, na een periode in de uitkering te hebben gezeten, weer iets betekenisvols kan doen voor anderen. Ze heeft altĳd oog voor de mens achter het werk.

We zochten contact met Frits Jansen, één van de vrijwilligers, en bovendien een soort van ‘lopende Skûtsje-Wikipedia’, die al sinds 2007 actief lid is van Stichting Foar de Neiteam. “Wat doet de stichting?”, is de openingsvraag aan Jansen.

skûtsjes en pramen. Een daverend succes! Veel jeugd is inmiddels op wedstrijdskûtsjes terug te vinden, maar ook op andere platbodems. Ook dit jaar stellen de eigenaren van de GW.-schouwen hun schouwen beschikbaar en zijn er ook weer skûtsjes.”

Frits Jansen: “Wij willen de historie van het skûtsjesilen doorgeven aan rits J ans en de jeugd. Zo ben ik zelf ook als klein jongetje in de ban geraakt van het skûtsjesilen. Door bij oma in Terherne te kijken naar die prachtig grote schepen die er vanaf de pier allemaal hetzelfde uit zagen. Nu weet ik dat elk skûtsje weer anders is en wat mij misschien nog wel het meeste intrigeert: achter elk skûtsje zit een uniek verhaal.”

Frits Jansen is enthousiast, als hij zegt: “Verder zal er een ontdekkingstocht op een scheepswerf zijn; het enige houten skûtsje op de wereld, de AEbelina, is aanwezig en er liggen nog meer verrassingen in het vooruitschiet.”

Heleen heeft de opleiding Z-Verpleegkundige gevolgd (tegenwoordig gehandicaptenzorg). Heleen: ‘Door de jaren heen werd mĳn werk er niet leuker op. Ik mocht steeds minder tĳd aan de mensen besteden en ik moest steeds meer papierwerk invullen.’ Daarom besluit ze te stoppen en gooit het over een andere boeg. Ze gaat in de detailhandel werken. Eerst bĳ een juwelier. Vervolgens start ze haar eigen bedrĳf in unieke sjaals. Dit loopt zó goed dat ze stopt bĳ de juwelier. Heleen: ‘Ik houd van plezier maken. Maar ik zat alleen maar achter de naaimachine. Ik miste collega’s om mĳ heen. Ik ben daarom gestopt met mĳn bedrĳf en ben toen gaan werken in een damesboetiek. Erg leuk, maar als er geen klanten waren, dan was er niet zoveel te doen. Ik kan niet stilzitten, dus dat brak me op.’ In goed overleg besluit Heleen te stoppen.

Was er in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw het zeilen met vletjes, dat jaarlijks door de Vereniging van Schippers en Bemanningsleden (VSB) voor de jeugd uit de SKS-vloot werd georganiseerd, zo is er nu alweer tien jaar het Jeugdzeilen SKS/IFKS van de VSB. Op initiatief van de Stichting Foar de Neiteam en in samenwerking met de Vereniging Grouwster Watersport (GWS) werd dit in 2011 door de beide skûtsjeverenigingen omarmd. De organisatie kwam in handen van de VSB met vele enthousiaste vrijwilligers.

GWS-SCHOUWEN EN JUBILEUMEDITIE Nu, na tien jaar, is het al niet meer weg te denken op de jaarkalender. Op 24 en 25 september wordt tijd ingeruimd om met de jeugd van acht tot en met achttien jaar te zeilen. Uit het hele land komen elk jaar ongeveer vijftig kinderen de historie van het skûtsjesilen beleven en om zelf aan de zeilschoot, zwaard en/of helmhout te staan. Onder begeleiding worden er wedstrijdjes gezeild in de GWS-schouwen en worden er met kleine skûtsjes speurtochten op de wateren bij Grou gemaakt. Door spel en vertier leren de kinderen elkaar kennen, maar worden ze ook behendig met fok hijsen en blokken inscheren en worden belangrijke knopen geleerd die je op een zeilboot het vaakst zult gebruiken. Jansen: “De jonge deelnemers worden in het weekend helemaal ondergedompeld in de wereld van het skûtsjesilen en gaan dus met elkaar veel beleven. Dat weekend leeft ook bij ons, we hebben altijd vijftig vrijwilligers nodig en die zijn ruimschoots aanwezig. Na het vervelende coronaseizoen gaan we er voor om dit jaar de jubileumeditie te laten slagen voor de Friese en Hollandse jeugd met belangstelling voor het skûtsjesilen. De afgelopen jaren is er dus gezeild met GWS-schouwen,

EDUCATIEF LESPROGRAMMA OVER SKÛTSJES De Stichting Foar de Neiteam is op dit moment druk bezig met het samenstellen van een lespakket voor de basisscholen: ‘Pake syn skûtsje’. Dat wordt gedaan in samenwerking met het Fries Scheepvaartmuseum uit Sneek, Sport Fryslân en It Skûtsjemuseum.

Jansen: “Het project is twee jaar geleden van start gegaan. Het is een educatief lesprogramma, dat uit vier lessen op school bestaat. Daarnaast kunnen de kinderen nog een museum bezoeken en bij een skûtsje of werf kijken. Verder nog een creatieve dag, met elkaar dus zes lesmomenten. Die activiteiten organiseren wij, omdat wij vinden dat het skûtsjesilen cultureel erfgoed is, geworteld in de Friese cultuur. Het is goed om dit aan

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S THOMAS VAER

VAN HET SKÛTSJESILEN DOORGEVEN AAN DE JEUGD

ÛTSJE ZIT EEN UNIEK VERHAAL”

“ALS WE VAN EEN SKÛTSJE EEN PUZZELSTUKJE KRIJGEN, DUIKEN WE ER BOVEN OP OM TE ZIEN OF WE NOG MEER PUZZELSTUKJES KUNNEN VINDEN”

de jeugd over te dragen. De kinderen krijgen door dit project een persoonlijke beleving en wij hopen dat zij hoeder van dit erfgoed zullen worden. Het lespakket zal binnenkort op de scholen worden gepresenteerd.” Al met al een hele actieve groep die het cultureel erfgoed, waar het skûtsjesilen zeker in thuis hoort, met hart en ziel bewaard en bewaakt. Waar is Frits Jansen op dit moment verder nog mee

bezig? “Veel gegevens over de skûtsjes die wij boven water krijgen, plaatsen we op onze website (skutsjesilenhistorie. nl/neiteam.php – red.). Daar zijn we voortdurend mee bezig. Als we van een skûtsje een puzzelstukje krijgen, duiken we er boven op om te zien of we nog meer puzzelstukjes kunnen vinden. We hebben daar een mega databank voor opgezet. De digitalisering doen wij samen met de LVBHB, het Historisch Bedrijfsvaartuig, het is de grootste behoudsorganisatie voor varend erfgoed.”

PROVINSJALE WURDEARRINGSMEDALJE “Afgelopen winter hebben wij naast de meetnummers van de skûtsjes, ook de brandmerknummers gedigitaliseerd. Om zo nog meer gegevens van en over

oud-eigenaren te krijgen. De digitalisering is veel werk en daar lopen wij nu ook tegenaan met onze website die een beetje verouderd raakt. Als je dat straks allemaal vernieuwen wil, ja, dat is wel een dingetje. We hebben inmiddels 2700 foto’s op onze website staan.” Frits Jansen ontving twee jaar geleden als groot kenner van de skûtsjehistorie uit handen van de CvdK Arno Brok een Provinsjale Wurdearringsmedalje. “Die medaille was aardig, maar het applaus wat er mee annex ging, dat ging mij niet in de koude kleren zitten. Want daaruit blijkt veel waardering, die normaal gesproken niet benoemd wordt. Zo’n applaus is echt tof. Als je toen de vraag had gesteld wat het met mij deed, dan was ik volgeschoten”, bekent de laureaat.

MEEDOEN AAN HET JEUGDZEILEN? Wil je dit niet missen en ben jij tussen de acht en achttien jaar (en absoluut niet jonger!)? Wil je graag meer weten over het skûtsjesilen en heb je altijd al eens (onder begeleiding van ervaren instructeurs) in een GWS-schouw of op een echt skûtsje willen zeilen? Geef je dan vóór 20 september op via platbodemjeugdzeilen@gmail.com. Geef daar je naam, leeftijd, adres, woonplaats, mailadres en telefoonnummer door. Datum: 24 + 25 september 2021 (vrijdagavond + zaterdag). Plaats van handeling: vrijdags vindt er een actieve ontdekkingstocht plaats op een historische skûtsje scheepswerf in Drachten. Zaterdags wordt er gezeild met onder andere GWS-schouwen en drie echte skûtsjes, zelfs nog één van hout, op of nabij de Pikmar bij Grou. Vanaf een prachtig volgschip. (Detailinfo volgt na opgave). De organisatie is in handen van Atze Rienk de Leeuw en Frits Jansen, (06) 1940 5354 of (06) 2820 9395.

30 1

17 2

10 10

PUZZELPAGINA NR 08 bolsward-ijsselmeerkust

14 14

4 14

D C

NUMMER 08 • 2021 5

18 17

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 08-2021 - tot uiterlijk 5 augustus 2021. Wij wensen u veel puzzel plezier!

14 17

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

gul staat in Amerika

vuil

partij in een geding

annexus heimelijk

beter

land in Afrika

handlamp wijsje

vorstenverblijf

jongere broer of zus grote hamer

livreiknecht

sprookjesfiguur als boven

strik

gewicht

zangnoot

Duits gebergte

woestijnbron

Surinaams gerecht overwinning

eens

aanvangen

oude goudmunt

leerling

schildergerei

boosaardig

breuk

25 15

rustbank nurk

toelage mop

uitroep van afkeer

26 26

4 20

15 14

13 1

1 5

24 5

18 26

20 19

3 1

13 15

9 1

13 20

1 11

riv. in Schotland

keukengerei

spil

mankement

uitroep van pijn

overleg

regenachtig

doortochtgeld

onevenwichtig

Afrikaan

dikhuidig dier

vogel

vuurwapen

zijrivier v.d. Rijn

11 13

hoeveelheid tempel

voorzetsel werelddeel

zuilengang

domoor

bijbelvertaling elektroencefalogram

herhaling

speelgoed

kampeergerei

beschut

godin v.d. vrede

veiling

snavelpunt

als volgt

silicium

rijstdrank

riv. in Duitsland

drukkende lasten

5 netjes

OPLOSSING EDITIE 07-2021: Zweedse puzzel: spotgoedkoop // Kruiswoordpuzzel: brandkast

Oplage: 22.000 exemplaren.

1 1

Nieuwmarkt 13 - 8701 KK Bolsward Tel 0515-577878 www.primerabolsward.nl

Mw. J. Buma uit Schettens heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Primera Bolsward.

GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km.

Primera Bolsward

bolsward-ijsselmeerkust

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 07-2021

COLOFON

WAARDEBON VAN € 25,-

Spaanse schilder

PUZZEL EN WIN

rugzak

pl. in Frankrijk

Bijbelse priester

pl. op Ameland

indopen

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden.

slavenschip

stuurinrichting

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 08 VÓÓR 31 augustus 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

VERSPREIDING

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Wim Walda

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIE VERKOOP

info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Henk van der Veer, Joeri van Leeuwen, Wim Walda, Piebe Piebenga, Riemie van Dijk.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

DRUK

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS?

Mieke Alferink, Neeltje Oostra, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 9 SEPTEMBER 2021

Ontdek waar ú gelukkig van wordt. Bestel het badkamerboek op baderie.nl.

Een goed ontwerp is een verzameling van details U ziet het meteen als een badkamer helemaal klopt. Daarom zijn onze adviseurs ervaren ontwerpers met technische kennis en onze installateurs ervaren bouwers met gevoel voor ontwerp. Zo krijgt u vanaf dag 1 het beste advies en geniet u straks van zelfs het kleinste detail.

Het geluk zit in elk detail

Baderie Sikma Edisonstraat 15, 8606 JH Sneek Telefoon: 0515 414 418 www.sikma.nl

Trots, liefde, passie... Ik voel me Thús yn Fryslân Friesland Post is hét magazine vol boeiende reportages, foto’s, humaninterest verhalen over het heerlijk (buiten) leven in het heitelân en artikelen over bijzondere Friezen. Ga op ontdekkingsreis door het mooie Fryslân en maak kennis met de natuur, de cultuur, de mensen en de economie. Word nu abonnee en ontvang 12 maanden Friesland Post voor slechts € 57,50!

0513 - 68 33 14 www.frieslandpost.nl

Word nu abonnee!n

12 maande voor slechts

5 , 7 5 €