GrootBolsward-Ijsselmeerkust 9-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

09-2021

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

3e JAARGANG • NR. 31

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

ARJAN STOKMAN UIT KOUDUM

“Ik heb bewust gekozen om in Nederland te boeren”

Benieuwd hoe wij u deze dagen kunnen adviseren? Bel ons op: 0515-575580 of 06 57 57 95 94 Of mail naar:info@smukslaapcomfort.nl

‘Sliepe is ús wurk!’

NUMMER 09 • 2021

25 JIER TOMKE YN FRYSLÂN

Galamadammen

FRYSLÂN – It is him net oan te sjen, mar Tomke bestiet dit jier 25 jier. Wa’t syn jierdei hat traktearret en dêrom is septimber in Tomke-feestmoanne! Der binne yntusken alderhande feestlike nije produkten fan Tomke en boppedat organisearje de biblioteken tal fan feestlike aktiviteiten om it mantsje hinne. Ek de Biblioteken Mar en Fean (Boalsert, De Lemmer, De Jouwer en It Hearrenfean) dogge mei.

Elke keer als ik er langs ga, maakt een onbeheersbare woede zich van mij meester. Bij het hotel Galamadammen hangen namelijk drie vlaggen en twee reclamebanieren vrolijk wapperend in de meestal zonnige wind. Er zijn in de afgelopen twee jaar duizenden mensen even vrolijk naar toe gereden. Hoe vrolijk uitnodigend die vlaggen ook wapperden, Galamadammen was niet open. In een streek, die zich langzaam letterlijk en figuurlijk weer herstelt van de corona, die eigenlijk best een goede toeristische stroming had deze zomer, is het sluiten van een voortreffelijke accommodatie op één van de mooiste water-oever-plekjes van Fryslân schandalig. De zeearend uit het bosje aan de andere kant van het water is het helemaal met mij eens en laat zijn hele familie achteloos op het anders zo populaire terras schijten.

Dûnsjen, sjongen, moaie ferhalen en in draaioargel! Tomke hat yn juny mei ferskate wurkwinkels by pjutteboartersplakken, bernesintra en biblioteken ‘deltoert’. Yn septimber toert Tomke nochris by in tal biblioteken del; dat wurdt grif wer in feest! En by in feestje heart muzyk! Der binne mar leafst seis nije ferskes fan Tomke om mei te sjongen en op te dûnsjen. De ferskes binne skreaun en op muzyk setten troch Geartsje Douma, Janneke Brakels en Sytse Broersma.

Het faillissement van de Galamadammen is van vóór de corona. De herstelmogelijkheden die de overheden tijdens de corona aanbood hebben geen beweging gebracht; zijn waarschijnlijk ook niet gevraagd. De corona is door de eigenaars wel als verontschuldiging aangewezen dat de deur nog dicht zit. Enkel de jachthaven draaide, met dien verstande dat de gebruikers hun eigen koffie en gehaktballen mee moesten nemen. Hoe het allemaal financieel in elkaar zit, interesseert mij eigenlijk niet. Diverse mensen hebben een bod gedaan, maar die hebben hun neus gestoten. Bij de eigenaars. Bij de familie Van Vloten, die schoonzoon Steenbergen hebben ingezet. Die niet luistert naar niemand. Dus moeten die vijf vrolijke vlaggen vervangen door een bord “wegens rijkdom gesloten”.

TIJDENS ‘DE WIKE’!

FRYSLÂN - Door corona zagen veel sportverenigingen een daling in het aantal leden en ook zijn we met zijn allen minder gaan sporten. Daarom organiseert Sport Fryslân van 17 t/m 26 september ‘De Wike’, een week waarin het bruist van de sporten beweegactiviteiten in Fryslân. Inwoners van Fryslân, Lit Jim Gean!

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Nu niet. Overheid en publiek staan machteloos. In het steeds fraaier wordende toeristisch walhalla Súdwest is er straks op één van de allermooiste plekjes een zwarte bladzijde. De oude Dijk draait zich in zijn graf om.

Eelke Lok redactie GrootBolswardIJsselmeerkust

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

Sjoch foar it hiele programma yn ‘e biliotheken op www.bmf.nl.

SPORT- EN BEWEEGACTIVITEITEN

Dan kan ik dat vlaggendoel mooi gebruiken als zakdoek. In gedachte aan de in 1881 in Burgum geboren schippersjongen Willem Jans Dijk. Die woonde later in Den Haag; moest er in 1942 vandaan. Hij kwam in hotel Galamadammen terecht. Hij zat daar op het terras. Tekende daar alle vaartuigen die daar langs kwamen. Dat werd het boek ‘De schoonheid onzer binnenschepen’. Dijk moest daar vandaan toen de Duitsers in mei 1945 het hotel verwoestten. Kon al vrij snel terugkomen, want het werd weer opgebouwd.

Veel leesplezier met GrootBolswardIJsselmeerkust!

Janneke Brakels fersoarget de wurkwinkel ‘Tiid foar in muzikaal feestje’. Der binne in hiel soad dingen dy’tst fiere kinst; sels dyn jas tichtritse kinne, de sinne op ’e snút of pindakaas op in beskút. Sels de dingen dêr’tst miskien noch net lyk oan tochtest. En witst wat no sa moai is? Der binne mar leafst sân dagen yn ’e wike om wat te fieren!

Sportverenigingen in Fryslân openen tijdens ‘De Wike’ hun deuren om inwoners kennis te laten maken met sporten beweegaanbod. Inwoners kunnen bij een sportvereniging in de buurt ontdekken welke sport bij hen past. Activiteiten zijn er voor alle leeftijden en er is van alles te beoefenen: van bootcamp in Harlingen tot aan rugby in Gorredijk. Of wat dacht je van badminton, bodyfit, dans, hardlopen, cheerleading, discohockey of aerobics?

Benieuwd wat er in jouw gemeente te doen is? Ga naar www.dewike.frl. Opgeven is gratis en heel gemakkelijk. ‘De Wike’ is een eenmalig initiatief en wordt gefinancierd vanuit het provinciale corona noodfonds ‘No en Moarn’. De campagne is erop gericht om de Friese inwoners (weer meer) in beweging te brengen. Het unieke Friese verenigingsleven speelt hierin een centrale rol.

MAAR LIEFST ELF PARTUREN BIJ NACHTKAATSEN KOUDUM KOUDUM – 27 augustus jongstleden vond het jaarlijkse nachtkaatsen in Koudum weer plaats, georganiseerd door Keatsfreonen Koudum. Er waren maar liefst elf parturen die aan dit sportieve festijn deelnamen. De wedstrijden werden gespeeld op het verlichte veld van vv Oeverzwaluwen, er waren hapjes en na afloop ook drankjes. En natuurlijk werden de winnaars op de foto gezet. Het kaatsen verliep volgens de normale regels van het veldkaatsen, maar met een zachte bal en zonder kaatswanten. Er werd gespeeld met een winnaars- en een verliezersronde. Het nachtkaatsen in Koudum wordt gesponsord door de schildersbedrijven van Jacob Visser, Jurjen Wielinga en M. Weiler.

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 7 OKTOBER 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

Een intensieve zorgvraag is nooit eenvoudig... Ontzorgt en brengt rust

T 0515 700 267 • E chantal@mantelzorgzaken.nl

www.mantelzorgzaken.nl

De cliëntondersteuners van Mantelzorgzaken helpen u op weg! ADVIES EN ONDERSTEUNING NODIG? INFORMEER DAN NAAR DE MOGELIJKHEDEN!

Chantal Hoevers Prins

Erkend mantelzorgmakelaar en Co & Pgb specialist

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio Bolsward-IJsselmeerkust? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

08:58

Klik! Workum in de ochtend, vanaf de sluis op woensdag 16 juni 2021 om 08:58 uur. Fotograaf: H.J. van Ommeren

WERK VAN HENNIE FAN RICHT UIT MAKKUM IN TIJDELIJKE GALERIE MAKKUM - Hennie fan Richt maakt van zijn hobby geen business, maar wil wel dat zoveel mogelijk mensen van zijn schilderwerk genieten. Daarom heeft hij op het adres Voorstraat 19 in Makkum een heuse galerie geopend. Tot en met eind september is de expositie geopend, vrijwel altijd ná drie uur ‘s middags. Een enkele keer is de zaak gesloten wanneer Hennie andere vrijwilligersverplichtingen heeft. Hennie fan Richt heeft een wereldnaam verworven door zijn ijs-, zand- en vetsculpturen in Makkum en onder meer in Oostenrijk, Finland, Canada en Rusland. Op het strand van Sint Petersburg tegenover De Hermitage verscheen bijvoorbeeld Greate Pier. Makkum van vroeger, de zee en de vissersschepen zijn het onderwerp van zijn schilderijen. Door: Frans van Egmond/Makkum Nieuws

MARTINE KOORDES IS DE NIEUWE ‘MAKKUMER VAN HET JAAR’ MAKKUM - Op de Markt in Makkum werd afgelopen zaterdagmiddag voor het derde achtereenvolgende jaar door de Koninginnevereniging de ‘Makkumer van het Jaar’ bekend gemaakt. De eer viel dit jaar te beurt aan Martine Koordes. “Haar tomeloze inzet en enthousiasme als vrijwilligster willen we belonen met de titel Makkumer van het Jaar”, zegt bestuurslid Arjen Doedel. “Vrijwilligers worden niet altijd gezien, maar zijn van essentieel belang in de samenleving. Zonder deze mensen kan een gemeenschap niet. Het liefst zouden we iedere vrijwilliger in het zonnetje willen zetten, maar dat is een onmogelijke zaak. Martine stond ver bovenaan op de lijst van genomineerden.” Martine Koordes is als Haarlemse geboren, woonde 24 jaar in Heemskerk en verhuisde in 1985 naar Makkum. Arjen Doedel las een indrukwekkende lijst voor van het vele vrijwilligerswerk van Martine. Ze is betrokken bij de organisaties van bingospelen, kinderspelen, wandeltochten, intocht Sinterklaas, Sint Willedei, kerstmarkt, nieuwjaarsconcerten, lezingen in de bibliotheek, rommelmarkt en de Voedselbank. Ze is

bestuurslid van de buurtvereniging Nij Engwier, bestuurslid van de Koninginnevereniging geweest en commissielid 4 mei herdenking. Hidzer Sietzema, Makkumer van het jaar 2020, kreeg van het bestuur een oorkonde en insigne. De daarbij behorende ambtsketting werd daarna officieel overgedragen aan Martine Koordes. Voorafgaand aan de ceremonie schonk het bestuur van de Koninginnevereniging aandacht aan het 200-jarig jubileum van Makkumer Herensociëteit Eendragt. Het jubileum werd vorig jaar vanwege

de coronapandemie in alle bescheidenheid gevierd. De sociëteit is de op één na oudste vereniging van Makkum. Alleen ’t Nut Makkum is ouder. Dat is in 1811 opgericht. Tekst en foto: Sjirk Wijbenga/Makkum Nieuws

‘‘ Persoo nlij ke ben a dering en a a nda cht sta a n bij ons centra al’’

VERKOPEN

TAXEREN

AANKOPEN

06 - 504 33 425

VANLELYVELDMAKELAARDIJ.NL

Yn Ferbining

11 september 13.00-17.00 uur UIT festivalswf.nl Het UIT Festival wordt georganiseerd in combinatie met Open Monumentendag Hoofdsponsor:

Foto: Erikjan Koopmans

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

In Dronten studeerde Arjan Stokman uit Koudum agrarisch ondernemerschap. Hij was al op jonge leeftijd zeker van zijn toekomst: “Ik word boer, net als pa.” Maar Arjan is geen gewone doorsneeboer. Al lijkt het op het eerste gezicht wellicht een traditioneel bedrijf als je het Haanmeer oprijdt. Als je verder kijkt dan je neus lang is én je een rondleiding over het bedrijf krijgt ontdek je de vele innovaties die vader en zoon doorgevoerd hebben. Innovaties die goed zijn op het gebied van dierenwelzijn, milieu én omgeving. Arjan Stokman staat er namelijk altijd bij stil: “Wat doe ik en waarom? Waar steek ik mijn tijd in?”

ARJAN STOKMAN UIT KOUDUM

“IK HEB BEWUST GEKOZEN OM IN NEDERLAND TE BOEREN”

Natuurlijk had hij naar het buitenland kunnen vertrekken. “In het buitenland kun je beter boeren en meer geld verdienen. Het is gewoon makkelijker.” Maar Nederland/ Friesland heeft ook zijn voordelen, meent Arjan. “Je woont hier perfect, hebt hier het sociale leven al opgebouwd én mijn uitgangssituatie was goed. Ik heb heel bewust gekozen voor Nederland. En als je dan toch in Nederland blijft? Dan moet je wel je ogen open doen en beseffen dat we in een klein landje wonen met veel mensen en tot de rijkste vijf procent van de wereldbevolking horen.” Arjan stelde zichzelf vragen als: “Hoe moet ik hier boer zijn?’ en “Hoe doe je het goed in Nederland?” >>

TEKST JANITA BARON FOTO’S J ELLY MELLEMA EN LIEUWE BOSCH

bolsward-ijsselmeerkust

ARJAN STOKMAN

“ER ZIJN VERSCHILLENDE BOEREN, HET ZIJN NET MENSEN!”

A Arjan Stokman is inmiddels 27 jaar oud en klaar om het bedrijf van zijn vader over te nemen. Aankomende winter staat de huizenruil op de planning waarbij hij in zijn eentje op het bedrijf gaat wonen en zijn ouders letterlijk iets meer afstand nemen. Naast het bedrijf blijkt Arjan de wereld aan hobby’s te hebben én deel te nemen aan diverse raden en ontmoetingen tussen boeren. Een bezige bij die overal tijd voor vrij maakt. Het karakteriseert Arjan: een enthousiaste en vooruitstrevende positieveling die veel tegelijkertijd doet. Het gesprek komt toch ook steeds weer terug op het bedrijf waar hij zo trots op is. “Zullen we eerst maar een rondleiding doen?!”

DE KOEIEN KIEZEN ZELF

Arjan vindt het belangrijk om als boer zijn eigen concept te ontwikkelen én doorontwikkelen. Je staat nooit stil in zijn optiek. Daarom vindt hij het ook jammer als boeren in de verdediging schieten en zeggen: ‘Kijk eens wat we allemaal al doen?’ Het gaat Arjan namelijk om wat je nog méér kunt doen. “Je moet uitleggen dat je er nog niet bent, dat je nog dingen gáát doen, dat je wilt blijven veranderen. Natuurlijk kunnen wij ook niet alle plannen in één keer uitvoeren. Er moet verdiend worden voordat wij kunnen investeren. Maar dan doen we het wél. Het kán allemaal nog mooier!” Trots laat Arjan de stal zien met tevreden koeien die zelf mogen kiezen wanneer ze gemolken willen worden. “We willen wel minimaal twee keer per dag. Dus maken we een rondje door de stal om te kijken of er nog koeien liggen te luieren op hun waterbed en nemen we ze mee richting de melkrobot. De meeste koeien lopen er zelf naar toe als ze er aan toe zijn. En dat betekent voor sommige koeien dat ze vijf keer per dag gaan. “

Terwijl ze gemolken worden wordt er van alles geregistreerd: van witte bloedcellen tot zoutgehalte, temperatuur en gewicht. “Doordat je meer weet van de koeien kun je bijvoorbeeld direct ingrijpen als je ziet dat een koe verhoogde witte bloedcellen heeft. Dat betekent namelijk dat er een ontsteking op komst is waar de koe zelf op dat moment nog niets van voelt. Als je weet dat het aan het ontstaan is kun je ingrijpen zonder antibiotica.” Een ander positief voordeel aan de individuele melkrobots is dat je minder ruimte nodig heb en minder vloeroppervlak die vies wordt door mest en daardoor minder emissie hebt.

VEEL DATA Je hebt daarmee veel data! Wat je ermee doet, dat is aan de boer. ’s Ochtends begint Arjan dus achter de computer om te zien hoe het met de dieren gaat. Alle data interpreteren en keuzes maken of, en wat, je er mee gaat doen. En soms zijn er, volgens Arjan, koeien die zich aanstellen. “Het zijn vrouwen, hè?!”, zegt hij met pretoogjes. “We luisteren ze ook af, er zit een klein microfoontje dat luistert of ze aan het eten of herkauwen zijn én de stappen stelt.” Want als Arjan ziet dat een koe begint rondjes te lopen én ze eet nauwelijks? Dan heeft ze haar hoofd in de wolken en is ze tochtig, zoals dat in het boerenleven wordt genoemd. Met andere woorden: ze zoekt de stier.

“NATUURLIJK KUNNEN WIJ OOK NIET ALLE PLANNEN IN ÉÉN KEER UITVOEREN”

Qua arbeidsefficiëntie zitten ze goed. Het bedrijf telt driehonderd koeien en dit kan gerund worden door Arjan en vaste werknemer Luitzen. Arjans vader is nog volop betrokken bij het bedrijf. “Met zijn tweeën kunnen we het doen. Maar ik moet dus wel echt driehonderd koeien hebben om een werknemer te kunnen betalen.” Hij maakt zich dan ook lichtelijk zorgen richting de toekomst. Er lijken steeds meer koeien nodig om van het bedrijf te kunnen leven. Dus, tijd voor meer innovatieve ideeën van vader en zoon Stokman!

JAKOEZIE EN KOEVEUSE “We zijn een vooruitstrevend bedrijf, maar we zijn er nog niet!”, zegt Arjan en met zichtbaar plezier laat hij de ‘jaKOEzie’ zien. “Als het warm weer is staat het hier vol met koeien. We hebben een verbinding met de sloot waardoor we de waterstand kunnen regeluren én je het water vers houdt. In eerste instantie was dit een leuke grap, maar het blijkt enorm aan te slaan onder de koeien. We hebben deze jaKOEzie al twaalf jaar; gek genoeg heeft niemand het nog nagemaakt. En dat terwijl het weinig kost.” Een andere punt waarop Arjan aan het ontwikkelen is de ‘KOEveuse’. “Het is belangrijk om een schoon hokje te hebben voor de kalfjes. Ze kunnen elkaar makkelijk besmetten. Daarom werken we, nu nog, met plastic, zodat ze een goede start hebben. Het werkt heel mooi.” Het meest trots is Arjan op de biogasinstallatie die vorig jaar na jaren plannen eindelijk gerealiseerd is. “Het is eigenlijk

JaKoezie voor de koeien

heel simpel: het is een grote ronde pot met vloer- en wandverwarming waarin wij verse mest pompen en verhitten tot veertig graden. Van nature borrelt biogas naar boven. Dat wordt verwerkt in de container naast onze installatie. Zo maken wij Nederlandse aardgas precies na en voeren dat in op het net zodat er tweeduizend huishoudens op kunnen koken. Daarnaast hebben wij negenhonderd zonnepanelen die meer dan ons eigen bedrijf van stroom voorzien. Wij kunnen acht keer ons energieverbruik opwekken én dus stroom en gas terug leveren.”

NIEMAND DIE DE STANK MIST “Wat mij betreft is het mooiste detail van deze hele installatie dat de geur van de mest af gaat. We wilden dit al heel lang, maar het kon steeds niet uit. Nu is het redelijk rendabel, na acht jaar hebben wij

de installatie terug verdiend zoals het nu lijkt. Doorslaggevend voor het bedrijf was dat de koppeling goed is tussen melkvee en biogas: het gas komt er hoe dan ook uit op het land. Waarom dan niet winnen met een dergelijke installatie? Moet je je voorstellen dat het anders in een proces van jaren op je land de lucht in borrelt. Deze installatie begint direct met het reduceren van je emissie, het geeft energie én bespaart aardgas.” Een ‘win, win, win’-situatie dus, wat Arjan betreft. Hij heeft nog geen klachten uit de buurt ontvangen. Men was eerst wel bezorgd over de plannen voor de centrale, maar door een goed gesprek aan te gaan, een rondleiding over het bedrijf te geven en de plannen toe te lichten was het dorp akkoord. Missen ze de stank ook? “Ik heb van niemand gehoord dat ze het missen.”

NUMMER 09 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Arjan heeft ook nog tijd voor zijn hobby’s

mijn visie in het bedrijf te laten zien. En natuurlijk hebben we daar wel eens gesprekken of zelfs discussies over omdat mijn vader het anders ziet. Maar ik vind het wel heel knap hoe hij het doet en het bedrijf meer en meer aan mij overlaat.”

OP VAKANTIE

heb je veel plastic nodig én bij harde wind twee of drie voetbalteams aan mensen. “Het is gewoon lastig om het luchtdicht te krijgen met zo’n oppervlakte. Daarom zijn wij overgestapt op machines met rollen pvc doek. Zodat we het goed kunnen afsluiten én goed is voor het milieu én onze koeien.”

Bedieningspaneel biogas installatie.

“Lasagna”kuil

WIJ HEBBEN DRIE MAGEN TE KORT Als laatste laat Arjan trots zijn enorme voeropslag voor de winter zien. “Wij maken lasagne voor de koeien. Vroeger kuilde je het gras snee voor snee in waardoor je elke acht weken van samenstelling van het voer wisselde omdat de weersomstandigheden bij elke snee anders waren. Dus de ene keer was het rijk aan eiwitten, vervolgens aan calcium en de snee erna vonden de koeien het weer minder lekker. En koeien zijn een beetje autistisch, die willen elke dag hetzelfde hebben. Daarom hebben we één grote silo gebouwd, waar we op de lasagne-manier in laagjes de snedes inkuilen zodat we het hele jaar hetzelfde voeren.” De voeropslag meet tachtig meter lang bij 22 meter breed. Voor het afdekken

Koeien kunnen dingen eten, die wij als mens níét kunnen eten, hoe komt dat? “Gras, bierborstel, schillen sinaasappel, de schilletjes rondom een sojaboon. Het komt er op neer dat wij drie magen te kort komen. Een koe kan er eiwit uithalen en er melk van maken. Dat is het geheim van de koe. Koeien helpen ons van een deel van onze restconsumptie af!”

een langetermijnvisie waarbij ik investeer in mijn hele hebben en houden. Ik ben bezig met onze toekomst en de toekomst van mijn toekomstige kinderen. Misschien is het wel helemaal niet goed om zo ver vooruit te denken. Maar het geeft mij veel motivatie!” Ondertussen is zijn vader stappen terug aan het doen. “Het is zijn levenswerk. Hij heeft het bedrijf overgenomen van zíjn vader en hard gewerkt om er zijn eigen concept van te maken.” Trots laat Arjan een bord zien met de principes van zijn vaders bedrijf. “En die gaan veranderen nu ik het overneem. Ik ben bezig om mijn eigen concept te maken, om

DWEILORKESTEN EN MOTORCROSS Arjan Stokman vind het belangrijk om vrije tijd te hebben. En wat doe je dan? “Ik zit in het dagelijks bestuur van de jongerenraad en in de jongerencommissie van FrieslandCampina. Een betaalde klus waardoor je van je bedrijf af moet komen en andere boeren ontmoeten. Zo kom je van je eigen eiland af.” Om diezelfde reden zit Arjan ook bij Jong Agrarisch Workum én de Europese studieclub EDF.

GEDREVENHEID “Mijn gedrevenheid is ook mijn nadeel”, zegt Arjan. Hij legt dat even uit. “We spelen in op duurzaamheid, klimaat, verbinding met je dorp/omgeving en natuurbeheer. En zoals gezegd, we zijn continu aan het doorontwikkelen. Ik heb

“WIJ ZIJN WÉL OPGEGROEID MET TIJD VOOR HET GEZIN, VRIJE TIJD ÉN VAKANTIE”

Er is nog één belangrijk ding, die deze boer de wereld uit wil hebben: de gedachte dat een boer niet op vakantie kan én geen sociaal leven kan hebben. Natuurlijk kost het inwerktijd en natuurlijk is het moeilijk om je bedrijf even achter te laten in iemand anders’ handen. Maar hij is blij dat zijn vader hem geleerd heeft dat tijd met het gezin, vrije tijd én vakanties belangrijk zijn. Hij herinnert zich nog dat zijn vader in de jaren negentig één van de eerste melkrobots kocht en daarmee meer tijd voor het gezin had. Bij presentaties over de melkrobot nam zijn vader een foto van het gezin mee dat heerlijk op het strand was. Daarmee kwam hij aan de bijnaam ‘strandboer’. “Het was niet best, je moest gewoon werken en melken. Het was stoer om geen tijd te hebben. Wij zijn gelukkig vrijer opgegroeid! Er zijn verschillende boeren, het zijn net mensen!”

Arjan met zijn vader Anton

Ook speelt hij trompet bij twee dweilorkesten: de Heegemer Dekdweilers en de Koudumer Hofkesjongers. Daarnaast blijkt dat motorcross een inmiddels uit de hand gelopen hobby van Arjan is. Eén van de vele kanten van deze jonge boer, met een mooie toekomst voor zich!

NUMMER 09 • 2021 BEELD GEMEENTE SWF

KONINKLIJKE OPENING

CULTUURHISTORISCH CENTRUM DE TIID IN BOLSWARD

Afgelopen dinsdag 7 september opende niemand minder dan koning Willem-Alexander het nieuwe Cultuurhistorisch Centrum De Tiid in het voormalig stadhuis van Bolsward. Tijdens een rondleiding bezocht de koning onder meer de gerestaureerde toren, de raadszaal en de tentoonstellingsruimte. Na de openingshandeling sprak de koning met bewoners, bouwers en subsidieverstekkers over de totstandkoming van De Tiid en het belang van het centrum voor de bewoners van Bolsward. Bij de ontvangst van Zijne Majesteit droeg Rieneke Speerstra van de Gysbert Japicx Holckema Stifting een gedicht voor van Hindrik van der Meer. Dat gebeurde vanaf de balustrade van De Vierschaar. Ook bij de openingshandeling stond Gysbert Japicx centraal. In de centrale hal van De Tiid onthulde de koning een tekst van Japicx.

It is no tiid om it werom te jaan oan de ynwenners fan Boalsert en takomstige generaasjes.”

‘Wa’t tiid net brûkt, dy’t tiid ûntgliidt, ûntfljocht, ûntdûkt, men wurdt se kwyt’

De Tiid ademt de Friese taal en cultuur en is een plek waar bezoekers kunnen inpluggen op de geschiedenis van Súdwest-Fryslân, er onderdeel van worden en er zelf geschiedenis kunnen maken. Hier komen het gemeenteloket en –archief, de bibliotheek, museum De Tiid, trouwlocatie, auditorium, winkel, VVV en horeca samen onder één dak.

DE SIRKEL IS RÛN

ONTMOETINGSPLEK

Burgemeester Jannewietske de Vries kijkt zeer tevreden terug op het bezoek van de koning. “De kening naam hjoed alle tiid. Safolle minsken hawwe mei leafde wurke om De Tiid ta in súkses te meitsjen. Mei de iepening slute wy in lange tariedingstiid ôf. De sirkel is rûn. En wat is De Tiid moai wurden.

De gemeente Bolsward ging tijdens de gemeentelijke herindeling van 2011 op in de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân. Door de herindeling verloor het monumentale stadhuis van Bolsward, gebouwd in de periode 1614-1617, zijn functie. Om de eigen identiteit van Bolsward een plek te geven, is het voormalig

Afscheid nemen komt soms verwacht maar vaker onverwacht… Een veel gehoorde vraag: “Wie moet ik dan bellen?” Je belt altijd eerst je (huis)arts. Daarna kun je een uitvaartbegeleider benaderen. Dit mag altijd naar eigen keuze, ongeacht waar je verzekerd bent!

dilemma’s voorgelegd in verband met die gemeenschappelijke geschiedenis. Hoe kijken hedendaagse Zuid-Friezen naar hun historie? Was Grutte Pier nu een redder of een rover? Verder kom je van alles te weten over een van de mooiste stadhuizen van Nederland en is je bezoek niet compleet zonder bezichtiging van de beroemde toren.”

OPENINGSWEEKEND VOOR PUBLIEK

stadhuis gerestaureerd tot een ontmoetingsplek voor de bewoners. Daarmee is Bolsward, hart van de Friese Elfsteden, een prachtig duurzaam en multifunctioneel gebouw rijker. Huis van verhalen Museum De Tiid vertelt over de bijzondere geschiedenis en identiteit van deze

oeroude regio. In de zalen van het monumentale stadhuiscomplex komt het verleden tot leven in bijzondere collectiepresentaties en opmerkelijke sleutelfiguren zoals Titus Brandsma, Gysbert Japicx en Trijntje Hilarides. Directeur-bestuurder Pascal Arts: “In de nieuwe vaste presentatie krijg je als bezoeker

Een liefdevol afscheid zoals het moet zijn

Rouw mag er zijn!

Farwol Uitvaartbegeleiding werkt vanuit het hart. Ik zorg sámen met de nabestaanden voor een afscheid met alle tijd en aandacht die daarvoor nodig is. Aan mijn zijde heb ik betrokken uitvaart- en zorgprofessionals die hun vak met dezelfde passie uitvoeren.

Het is gebleken dat wanneer nabestaanden goed begeleid worden en iedereen waar kan, zowel jong als oud, betrokken worden bij de voorbereidingen, dit veel gunstiger is voor het rouwproces. Ik begeleid de nabestaanden hierin, ieder op hun eigen tempo.

Traditie of trend?

Gewoon helder

Voorop staat een persoonlijk afscheid. Dit kan op traditionele wijze, maar er is ook meer mogelijk. Er zijn ‘trends’ als duurzaam, natuurbegraven en intiem, bijvoorbeeld een afscheidsceremonie aan huis. En alternatieven voor de kist, bijvoorbeeld een mand, plank of wade.

De kosten voor een uitvaart kunnen snel oplopen. Door helderheid te bieden kunnen verrassingen achteraf worden voorkomen.

Tijdens het feestelijke openingsweekend op zaterdag 11 en zondag 12 september is in de bibliotheek Tomke te zien, draagt Aggie van der Meer het gedicht ‘De Tiid’ voor en is er een tentoonstelling over honderd jaar bibliotheek Bolsward: van happy stones workshop tot poëzie jukebox. In verband met een maximum aantal toegestane gasten, is aanmelden verplicht. Aanmelden kan op www.detiid.nl/opening. Hier vind je ook het hele programma.

Gratis informatiegesprek Heb jij je afscheid al geregeld en/of heb je vragen? Ik sta graag voor je klaar! Sietske Jaspers-Dijkstra

I www.farwol.nl | E info@farwol.nl | T 06-51095620 (24/7 bereikbaar)

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO’S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eerlijk delen

WYNPARK BEABUORREN VOORBEELD VOOR ANDEREN ‘Duurzaam’ is het woord van de politieke en maatschappelijke discussies. In die discussies heeft men meestal weinig respect voor andermans mening. Zodoende zal ook de discussie over windparken in alle hevigheid oplaaien. Daarom zijn we eens gedoken in de ontstaansgeschiedenis van het windpark wat bij Tjerkwerd staat, aan de Beabuorren. Lolle en Titia Hylkema van het boerenbedrijf op Beabuorren waren de initiatiefnemers indertijd. Ze willen er graag over vertellen, want in een artikel kortgeleden in deze krant over de (overigens uitstekende) leefbaarheid van Tjerkwerd, wat die mienskip daar voor een deel ook te danken heeft aan het windpark, stond dat de komst van windmolens aan de overkant van de autoweg indertijd enige tweespalt in het dorp opleverde. Dat was overigens het oordeel van de verslaggever. Niet correct.

VIER STEMMEN TEGEN De bezwaren kwamen in 2015 bij het duurzaamheidsplatform Fryslân-foar-de-wyn en toen stond het park er al. Bij de oprichting van het eerste park “wiene der wol een pear beswieren, mar by de stemming yn 1992 yn it doarp wiene 97 minsken foar en fjouwer tsjin”, volgens Hylkema. Hylkema was eerst alleen. Gestart met een 80 kw Lagerwey windmolen in 1987, gevolgd door een 250 kw Micon. Dat ging gezamenlijk met drie buurboeren. Vanaf het begin zijn de mensen in de geluidsgevoelige contouren (circa 400 meter aan beide zijden van het park) medeparticipant in het windpark. Dat is een vereiste. Ook het dorp Tjerkwerd is aandeelhouder.

BEABUORREN Het Wynpark Beabuorren BV van Tjerkwerd bestaat nú uit acht grote windmolens van 1,4 MW, die trots in het wijde landschap tussen Tjerkwerd en de IJsselmeerkust prijken. Daar waar de ervaring leert dat het eigenlijk altijd waait. Voor het kunnen bouwen van dit park zijn in totaal veertien molens gesaneerd. Daardoor heeft Wynpark Beabuorren nu zeventien aandeelhouders. De aandelenverdeling heeft volgens een vaste formule plaatsgevonden. Solitaire molens worden langzamerhand weer toegestaan in mo-

“WE KINNE NET TROCHGEAN MEI FOSSIELE BRÂNSTOF” lentjes van 15 kw in Fryslân. De acht Beabuorster turbines leveren met andere woorden net zoveel stroom op als 770 kleine. Windmolenparken kunnen dus niet zomaar worden geplaatst. Er zijn mensen die wat afgunstig zijn op de (financiële) mogelijkheden die de investeerders van windmolenparken hebben. Afgunst levert vaak negatieve reacties op. Die reacties variëren van geluidsoverlast, slagschaduw en landschapspijn. In Tjerkwerd is bewust voor ‘stille’ molens gekozen en zijn de molens uitgerust met slagschaduw detectie. De vergunningen worden onder strenge voorwaarden verleend.

GROOTSTE WINDPARK VAN FRYSLÂN

meningen als: ‘Ja, die energie is wel mooi, maar die dingen moeten niet in mijn tuin staan’, of in een ander gebied waar men loopt, fietst of leeft. Het verhaal geeft aan hoe moeilijk het is om een windmolenpark van de grond te krijgen. De discussie is intensief en dat levert langdurige procedures op. Toch moet Fryslân een inhaalslag maken op het gebied van duurzame energie. “We kinne net trochgean mei fossiele brânstof”, zegt Hylkema. Ook gezien het, net uitgekomen, IPCC rapport.

Hylkema en de zijnen laveerden voldoende en zo kwamen er vijf windmolens van 600 kw aan de Beabuorren in 1997. Acht aandeelhouders met elk 375 aandelen. Het waren de zeven omwonenden van Wynpark Beabuorren, en het dorp Tjerkwerd. Het eerste park leverde onvoldoende op. Net genoeg door de verkoop van de vijf turbines en zes hectare onderpand van Hylkema om de financiering voor het nieuwe park rond te zetten. Zo konden ze, na nieuwe uitgebreide onderhandelingen met de gemeente, provincie, dorp en de bank, komen tot de verkoop van de vijf molens en de bouw van acht nieuwe molens. De financiering werd door de diverse banken voor honderd procent geregeld, de participanten hoefden niet te investeren. Op jaarbasis produceert het huidige windpark gemiddeld 27 miljoen kw. Dat kan uit. Beabuorren was in 2007 het grootste windpark van Fryslân.

lenparken? - zet kritische kanttekeningen bij windparken in de provincie. Hoogleraar Albert Koers die in het bestuur van dat comité zit, schreef dat Wynpark Beabuorren hét voorbeeld is voor eerlijk delen. En het voldoet aan alle criteria. Als je de jaarrekening bekijkt, blijkt daar uit dat aandeelhouder Tjerkwerd (Stichting Windkracht 10) per jaar dertig- tot veertigduizend euro kan investeren in het eigen dorp. “Netjes”, zegt ook Albert Koers.

VOORBEELD

DISCUSSIE

Het comité Hou Friesland Mooi hoe kijkt het publiek naar windmo-

Er zal evenwel altijd discussie over windenergie blijven. Dan krijg je

In het IJsselmeer bij Breezand rijst een gigantisch park op. Op de Friese wal komen grote molens op Hiddum-Houw. Hylkema denkt dat op de Noordzee nog veel meer zal gebeuren. “Miskien saneare we dan ús mûnen wol en ynfesteare dan dêryn. Of we skale dizze mûnen op nei fjouwer noch wat gruttere.” Hylkema kijkt daarbij nadenkend fronsend over zijn land naar de achtkante ouderwetse in 1882 gebouwde Babuurster windmolen, die er nog steeds staat. Hun park is ook nog lang niet weg. “Earlik dield en net in sint skuld, wat wol je noch mear?”

bolsward-ijsselmeerkust

#FACETOFACE VICKY DE GROOT fotografie JELLY MELLEMA tekst WIM WALDA

Chronisch zieke Vicky de Groot pakt de regie over haar eigen leven Vicky de Groot, een 31 lentes tellende aantrekkelijke jongedame, ziet eruit alsof ze het eeuwige leven heeft. Haar bruine ogen stralen, terwijl ze enthousiast vertelt over de - naar eigen zeggen - beste beslissing die ze ooit heeft genomen, om de regie over haar eigen leven te nemen door ondernemer te worden. Haar passie is om mensen, die net als zij chronisch ziek zijn, via haar podcasts en haar boek te inspireren en te motiveren om te ontdekken hoe ze zelfs met een chronische ziekte hun lot in eigen hand kunnen nemen. De afgelopen twintig jaar heeft ze vele ziekenhuizen van binnen gezien en alle mogelijke onderzoeken moeten ondergaan. Twee decennia van teleurstellingen, van pijn, van grenzen waar ze tegenaan liep, van een hoofd dat wel wilde, maar een lichaam dat er de brui aan gaf. Face to Face met Vicky de Groot. Vicky de Groot werd in 1990 geboren in Harlingen, maar heeft daar in haar eerste levensjaar weinig van meegekregen. Toen ze een jaar oud was verhuisde de familie naar Helmond om niet veel later terug te keren naar Friesland. Daar heeft ze onder meer in Sneek, Wolsum, Waaxens, Bolsward en op Vlieland gewoond. “Ik kan wel zeggen dat ik op zijn zachtst gezegd een veelbewogen jeugd heb gehad”, blikt ze terug. ”Mijn moeder was verslaafd, de verhoudingen in het gezin klopten niet en er heerste veel wantrouwen. Niet het warme nest met veel liefde dat een kind zich wenst. Ik geloof best dat ze van ons hielden, maar ze wisten niet hoe ze dat moesten laten zien.”

ONTSTEKINGEN “Toen ik tien jaar was kreeg ik een acute blindedarmontsteking en moest ik met spoed naar het ziekenhuis om geopereerd te worden. Op de middelbare school, vmbo theoretische leerweg op het Bogerman College in Wommels, had ik het moeilijk. Alleen al van het fietsen van huis naar school werd ik doodmoe. Daarnaast had ik altijd kwaaltjes: blaasontsteking, oorontsteking, luchtwegeninfectie, noem maar op. Maar die werden naar de achtergrond verdrongen door de onprettige thuissituatie. Die werd op den duur onhoudbaar.” Op haar zeventiende vond ze een baan in de horeca op Vlieland en beleefde ze een relatief harmonieuze periode. “Meestal ‘s morgens werken, ’s middags rusten en ’s avonds weer aan de bak”, vertelt ze. “Dat was goed vol te houden. Maar toen ik achttien werd en dus recht op studiefinanciering had, ben ik teruggegaan naar de vaste wal. Eerst op een piepklein kamertje, tot ik een woning in Bolsward kreeg toegewezen.”

ENERGIE VALKUIL “Dat was een drukke periode van regelen, werken en naar school. Ik haalde prima cijfers, maar tijdens mijn stageperiode van drie maanden trok ik het niet meer. De accu was leeg en ik werd ziek. Het was om wanhopig van te worden. Weten dat je het kunt, maar het lukt niet doordat je lichaam je in steek laat. Ik wilde weten wat er met me aan de hand was.” Vicky ging het medische circuit in en heeft in die periode een compleet arsenaal aan onderzoeken moeten ondergaan, met keer

op keer twijfelachtige, vage, of totaal geen diagnose. “In het ziekenhuis in Lelystad werd mij verteld dat ik het chronisch vermoeidheid syndroom (CVS) had en kreeg ik antibiotica, psychotherapie en bewegingsleer, maar dat was naar mijn gevoel wat te gemakkelijk. Symptoombestrijding in plaats van het achterhalen en aanpakken van de oorzaak. Ik zat in een negatieve spiraal en kon, naast een paar huishoudelijke klusjes, helemaal niets meer; ik had veel pijn, kon me niet concentreren en niets onthouden. Na een bezoek aan de dermatoloog voor wat onderhuidse ontstekingen kreeg ik een antibioticum en werd ik binnen twee weken weer Vicky. Het werkte weer in mijn hoofd, ik kon lichamelijk ook weer meer en kreeg weer hoop. De veertig procent geladen accu werd tachtig procent en ik kon weer leuke dingen doen.” Het was inmiddels wel duidelijk dat er een oorzakelijk verband bestond tussen de energievoorraad en de ontstekingen die bij een ‘lege accu’ op enig moment her en der in haar lichaam opdoken en die haar vervolgens ‘vloerden’.

ZORG EN WELZIJN Om gevoel te houden met de arbeidsmarkt deed Vicky vrijwilligerswerk voor onder andere de Stichting Present in Sneek en het hospice. Maar ze zat in de bijstand en wilde terug naar een betaalde baan. En dit keer onder begeleiding, zodat ze niet voor de zoveelste keer in de valkuil van overbelasting zou vallen. Via de gemeente Súdwest-Fryslân kwam ze terecht bij Pastiel in Sneek, waar uit een persoonlijkheidsanalyse bleek dat ze geschikt zou zijn voor de zorg. Zorginstelling Patyna gaf haar de mogelijkheid om via een leren-werken traject binnen een jaar haar diploma ‘zorg en welzijn’ te halen, met uitzicht op een vast contract. Eén dag in de schoolbanken en twee dagen werken in de zorg. “Dat diploma haalde ik ‘met een gejuichje’, maar lichamelijk was het hangen en wurgen. Ik sliep ’s nachts door de benauwdheid nauwelijks meer en werd weer ziek. Door de longarts in Sneek werd ik doorverwezen naar het Wilhelmina Ziekenhuis Assen, waar diverse allergieën werden vastgesteld, waaronder voor sommige voedingsmiddelen, huisstofmijt en graspollen. De kennis voor wat voor

voedingsmiddelen ik allergisch ben, hielp mij in ieder geval van mijn buikklachten af.”

FUNCTIONEREN VOLGENS ROOSTER LUKT NIET “Om een lang verhaal kort te maken, het was wel duidelijk dat ik nooit zou kunnen functioneren volgens een rooster. Bovendien kreeg ik niet het beloofde rooster van 24 uur, maar werd dat, mede door corona, 32 à veertig uur. Ik weet vandaag niet hoe mijn lichaam er morgen aan toe is, maar weet wel dat een ‘lege accu’ meteen zijn weerslag heeft op mijn algehele lichamelijke gesteldheid. Bovendien kreeg ik van collega’s steeds vaker scheve gezichten. Ze hadden er weinig begrip voor dat je roostertechnisch dingen moest verzetten, omdat het lichamelijk niet lukte of dat je weer een doktersafspraak had. Ik kreeg opmerkingen als: ‘Wat is er dan met je aan de hand? Gisteren had je nog nergens last van’. Ik moest dat keer op keer uitleggen, terwijl je ziet dat ze je maar half of helemaal niet geloven, omdat er aan de buitenkant niets te zien is. Daar word je dood- en doodmoe van. Ik vroeg mezelf af: ‘Vicky wat doe je jezelf aan, dit werkt niet’.” Wat wel heel goed werkte waren de hand-en-spandiensten voor haar vriendin, paardenfotograaf Ryanne Tigchelaar. Dat kon vanuit de thuissituatie, zoals afspraken maken, administratie, facturering en stroomlijning van processen. Ryanne vroeg zich hardop af waarom Vicky niet naar de Kamer van Koophandel stapte om zich in te schrijven als ondernemer, om zodoende de regie over haar leven in eigen hand te nemen. Het zaadje was geplant. Als Virtual Assistant, zeg maar de rechterhand van een ondernemer, zou Vicky zelf haar dag in kunnen delen en was ze niet meer met handen en voeten gebonden aan een rooster.

VA VICKY “Het zetje dat ik nodig had om ondernemer te worden kreeg ik met de komst van een paar extra klanten, waaronder bouwbegeleidingsadviesbureau BBAN. Dat wilde dat ik een podcast van meerdere afleveringen over de expertise van hun bedrijf ging maken en ze hadden meer werk voor mij in petto in verband met toekomstige plannen. In oktober 2020 volgde de gang naar de Kamer van Koophandel. ‘VA Vicky’ was een feit.”

Aan haar chronische ziekte verandert dat niets, maar wel aan de manier waarop ze haar werk kan doen. Volgens haar eigen dagindeling ruimte voor zichzelf creëren, een tandje lager schakelen wanneer dat nodig is en even harder lopen wanneer haar gezondheidstoestand dat toelaat. Inmiddels is ze de rechterhand van een aantal bedrijven ten aanzien van administratieve bezigheden, in de breedste zin van het woord. “Ik ben opgetogen, de beste keuze die ik ooit heb gemaakt”, vertelt ze met stralende ogen. “Deze week draai ik mijn twee laatste diensten in de zorg en daarna moet ik zelf ‘mijn broek ophouden’.”

‘INSPIRATIEVERHALEN’ EN ‘CHRONISCH ZIEK ZIJN EN ONDERNEMEN’ “Mensen helpen was altijd al mijn passie en dat kon ik nu ook vormgeven. Via een oproep op sociale media kwam ik in contact met een aantal ondernemers met een chronische aandoening, die dus min of meer in hetzelfde schuitje zaten als ik. Het plan begon te groeien om de verhalen van die mensen vast te leggen in een serie ‘Inspiratieverhalen’ om enerzijds anderen met een chronische aandoening te inspireren en te motiveren om de regie over hun leven in eigen hand te nemen. En anderzijds wil ik daarmee begrip kweken voor de situatie van Chronisch zieke mensen, zodat ze niet worden beoordeeld op wat ze niet meer kunnen, maar juist op de dingen die ze nog wél kunnen. Naast het boek ‘Inspiratieverhalen’, dat in oktober verschijnt, maak ik een serie podcasts over dit onderwerp. De podcasts ‘chronisch ziek en ondernemen’ zijn via Spotify te beluisteren. Daar ben ik in juni mee begonnen en er zijn nu vijf afleveringen klaar. De reacties zijn over de hele linie unaniem positief en dat zegt volgens mij genoeg. Zodra het boek er is kan ik dat aan mijn voormalige zorgwerkgever, het UWV, de gemeente, en alle andere relevante instanties laten zien, zodat ook zij wellicht geïnspireerd en gemotiveerd worden om mensen, die eenzelfde slopend traject doormaken als ik achter de rug heb, te helpen. Mijn VA-activiteiten leveren mij een basisinkomen op, maar chronisch zieke mensen inspireren en motiveren, om te ontdekken wat ze nog wél kunnen dat is mijn passie.”

NUMMER 08 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Schrijf je club nu in

Rabo ClubSupport Goed voor jouw club & geweldig voor de buurt Iedereen verdient een club Iedereen verdient een plek waar je altijd welkom bent. Waar je jezelf kunt zijn en elkaar sterker maakt. Clubs en verenigingen zijn zulke plekken. Van sport en hobby tot kunst en cultuur. En dat moet zo blijven. Daarom helpt Rabo ClubSupport lokale verenigingen met kennis, netwerk en geld. Doe je ook mee? Jouw club kan ook meedoen! Vanaf 6 september kunnen clubs met een maatschappelijk bestedingsdoel zich weer inschrijven. Wil je meer weten? Kijk dan alvast op rabobank.nl/clubsupport.

Vertrouwd afscheid nemen Goed afscheid nemen is erg belangrijk. Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen écht helpt bij het rouwproces. Johan Tolsma, uitvaartverzorger

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

De grutste gemeente fan Nederlân. Volg ons op!

IN GESPREK MET JURYVOORZITTER DENNIS CARTON

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO'S YNBUSINESS

De lat ligt hoog bij verkiezing Ondernemersprijs Gemeente Súdwest-Fryslân Eind dit jaar maakt een vijfkoppige jury bekend wie de winnaar is van de Verkiezing Onderneming van Súdwest-Fryslan 2021. Juryvoorzitter Dennis Carton geeft een kijkje achter de schermen van deze verkiezing.

De Ondernemersprijs is een initiatief van de gemeente Súdwest-Fryslân in samenwerking met de Ondernemersfederatie. Het is de tweede keer dat de prijs wordt uitgereikt. Na een vliegende start in 2019 gooide corona in 2020 roet in het eten. Mede vanwege de pandemie is het thema van dit jaar ‘innovatie’. Veel bedrijven hebben in 2020 een beroep moeten doen op hun innovatievermogen. Lage drempel Een bedrijf kan heel simpel zich zelf inschrijven of worden aangemeld door iemand anders. Dennis Carton: “Niets van zulke stapels papieren invullen; we willen vooral dat mensen zich melden. We hebben het proces zo laagdrempelig mogelijk gemaakt. Het enige dat nodig is, is een aanmelding van een bedrijf: ik meld bedrijf X aan omdat… en dit zijn de contactgegevens van het bedrijf. Hierna belt drijvende kracht Aafke Feenstra, evenementen- en communicatiecoördinator bij het accountteam voor ondernemers van de gemeente Súdwest-Fryslân: ‘Je bedrijf is voorgedragen voor de ondernemersprijs, dit verwachten we van je als je meedoet en lijkt dit je wat?’ Zo ja, dan komt Ynbusiness langs.” Tot 1 september konden bedrijven voorgedragen worden. In totaal zijn er ruim 30 bedrijven aangemeld. De bedrijven komen onder andere uit de retail, horeca, bouwtoelevering, jachtbouw en industrie. “Goede bedrijven, dus voor de jury best lastig”, meent Carton.

ONDERNEMING VAN HET JAAR

Súdwest-Fryslân 2021

Leden van de jury Dennis Carton, directeur Ynbusiness. Wytze Rijke, TechnologieCentrum Noord-Nederland. Mascha Perquin, Mama Mascha. Johanna Jorritsma, Royal Vriesco / A House of Happiness. Tjeerd-Anne Meester, Meester Nautic (winnaar Ondernemersprijs 2019, thema sociaal werkgeverschap).

Dennis Carton (rechts) beoordeelt een plan

De onderneming moet wèl staan De jury legt de lat hoog en gaat voor kwaliteit. “We scannen op bedrijfsvoering èn innovatie. Een goede innovatie is nog niet een goed bedrijf. De onderneming moet wèl staan! Het kan niet zo zijn, dat een bedrijf over een jaar is verkocht of failliet is gegaan.” Daarom bezoekt een team van twee consultants van Ynbusiness de aangemelde bedrijven. “Die voelen de bedrijven echt aan de tand, best pittig. In zo’n uitgebreid gesprek komen allerlei onderwerpen aan de orde. Als eerste de bedrijfsvoering. Kijkt een bedrijf goed naar de toekomst? ‘Hier willen we heen.’ Hoe staat het met strategische doelstellingen? Kijkt het bedrijf vijf jaar vooruit? Hoe vertaalt die doelstelling zich in activiteiten, bijvoorbeeld in de aanschaf van machines of in de aanwas van mensen? Als je mensen nodig hebt, moet je ze ook opleiden. Dat is dan een HRM issue. Ze houden de financiën tegen het licht. Bedrijven moeten de cijfers van het afgelopen jaar laten zien. Daarna komt pas de vraag: ‘Wat heeft u als innovatie en hoe heeft u dat geïntegreerd in uw bedrijfsvoering?’”

Innovatie kan veel omvatten. “Een nieuwe manier van werken, een nieuw product. Door corona kreeg het thema ook een andere betekenis: kon je ‘agile’ (wendbaar, red.) omgaan met de crisis; hoe snel ben je veranderd?” Pitchen en promoten Deze scan in het voortraject levert een score per bedrijf op. Vervolgens selecteert de jury op basis van de scans de zes genomineerde bedrijven. “Met die zes bedrijven wordt door de jury het gesprek aangegaan.”

Een spiegel voorhouden Carton vindt het een goede zaak dat de gemeente Súdwest-Fryslân op deze manier bedrijven in het zonnetje zet. “Het levert mooie voorbeelden op voor ondernemingen die nu niet meedoen. Ga vragen, kom er achter hoe anderen het proces hebben doorlopen”, spoort hij aan. Door mooie voorbeelden te laten zien, kun je andere ondernemers inspireren. Bedrijven kunnen van elkaar leren. Ook voor de gemeente is het belangrijk om zo te weten te komen hoe het met de bedrijven in de gemeente gaat. “De gemeente heeft het goed voor met ondernemers, is veel met starters bezig en biedt veel mogelijkheden voor ondernemers. Kennis over hoe het met bedrijven gaat, helpt om gemeentelijke ambities concreet te maken.”

Ieder van de juryleden kijkt daarbij vanuit zijn of haar eigen achtergrond en bril naar bedrijfsvoering en innovatie. Dennis Carton: “Uit de zes voorgedragen bedrijven kiezen wij dan de drie finalisten die vervolgens moeten pitchen. Zij krijgen daarvoor een pitchtraining en er worden professionele filmpjes van hun bedrijf gemaakt.”

Meedoen aan de verkiezing vraagt het nodige van bedrijven, maar genereert ook waarde. “Ondernemers zijn gedreven mensen”, besluit Carton. “Wij houden mensen een spiegel voor. We beoordelen hen op hun verdiensten, dagen hen uit zich te bewijzen. Dat zorgt voor bewustwording.”

De winnaar van de Ondernemersprijs ontvangt op 15 november in Theater Sneek uit handen van wethouder Bauke Dam een uniek kunstwerk ter waarde van € 2.500,-.

Benieuwd naar het beste bedrijf van Súdwest-Fryslân? Noteer dan het ondernemersevent van 15 november alvast in je agenda!

Ondernemersprijs Súdwest-Fryslân is een initiatief van de Ondernemersfederatie en de gemeente Súdwest-Fryslân en wordt mede mogelijk gemaakt door ABN AMRO en YING media.

UITNODIGING ONDERNEMERSAVOND

‘Het geheim van een succesvol bedrijf’ MAANDAG 4 OKTOBER 2021 VAN 19:30 TOT 22:00 UUR ! DEELNAME IS GRATIS

Bernd Mintjes investeerde afgelopen 25 jaar in meer dan 200 start-ups. Hij neemt ons mee op zijn weg langs gemiste kansen, onverwachte successen, pijnlijke mislukkingen en leert ons hoe je als investeerder kijkt naar een bedrijf. Ook geeft hij ons een inkijkje in zijn succesvolle methodiek het 100 dagenplan om er achter te komen wat je moet veranderen in je bedrijf om succesvol te worden.

Voor meer informatie en aanmelding kijk www.sudwestfryslan.nl/ondernemersbijeenkomst Het meest actuele gemeentenieuws vind je op: www.sudwestfryslan.nl

NUMMER 09 • 2021

TEKST DELTA FIBER // BEELD YVONNE VAN DRIEL - A3 IMPRESSIES

BRANDED CONTENT

GLASVEZELCAMPAGNE

GAAT VAN START IN WOMMELS, WITMARSUM EN SCHARNEGOUTUM DELTA Fiber Netwerk start een glasvezelcampagne in Wommels, Witmarsum en Scharnegoutum. Als 35% van de inwoners ‘ja’ zegt tegen de aanleg van een glasvezelnetwerk door vóór 27 oktober 2021 een abonnement af te sluiten bij één van de telecomaanbieders, komt er glasvezel. Doel: supersnel en stabiel Internet via glasvezel! SNEL EN MASSAAL BETROUWBAAR NETWERK MET ZEER HOGE CAPACITEIT Juist in deze tijd, waarin veel mensen thuiswerken, studenten online les krijgen en we steeds vaker met elkaar videobellen, ervaren we hoe belangrijk een stabiele en supersnelle internetverbinding is. Ook

zorg op afstand maakt langer thuis wonen mogelijk en steeds meer ‘slimme’ apparaten zijn in een huis te vinden. Het Internet houdt ons letterlijk en figuurlijk verbonden met elkaar. Glasvezel is veel sneller, stabieler en betrouwbaarder dan het huidige Internet. Als er net als in Workum, Koudum, IJlst,

Heeg en Woudsend ook voldoende animo is, krijgen ook de inwoners van Wommels, Witmarsum en Scharnegoutum een glasvezelverbinding, aldus DELTA Fiber Netwerk.

INWONERS WORDEN PERSOONLIJK GEÏNFORMEERD Op 6 september is DELTA Fiber Netwerk gestart met de glasvezelcampagne voor de inwoners van Wommels, Witmarsum en Scharnegoutum. Inwoners die in aanmerking komen voor een glasvezelaansluiting worden persoonlijk geïnformeerd door middel van een brief. Op de website gavoorglasvezel.nl kan men een postcodecheck doen om te zien of het adres in aanmerking komt voor het aanbod. Rond dezelfde periode hebben ook de inwoners van Hindeloopen, Stavoren, Oppenhuizen en Uitwellingerga een glasvezelaanbod gekregen.

Meer informatie Kijk voor meer informatie over de glasvezelcampagnes in Hindeloopen, Stavoren, Wommels, Witmarsum, Scharnegoutum, Oppenhuizen en Uitwellingerga op gavoorglasvezel.nl.

zullen in circa 45 minuten gedeeld worden op een informatieavond op maandag 13 september vanaf 19:00 uur in MFC it Fliet in Witmarsum, op dinsdag 14 september vanaf 19:00 uur in Dorpshuis Scharnegoutum en op donderdag 16 september vanaf 19:00 uur in It Reade Hynder in Wommels. Hier kunnen inwoners terecht met vragen over glasvezel of hulp krijgen bij het afsluiten van een abonnement.

OVER DELTA FIBER NETWERK GLASVEZEL INFORMATIEAVONDEN OP 13, 14 EN 16 SEPTEMBER Meer informatie over de voordelen en mogelijkheden van glasvezel

DELTA Fiber Netwerk is een van de snelst groeiende glasvezelbedrijven van Nederland. Door heel Nederland zijn nu al bijna 900.000 adressen aangesloten op het net-

werk van DELTA Fiber en er komen maandelijks zo’n 20.000 nieuwe aansluitingen bij. De ambitie van DELTA Fiber is om zoveel mogelijk huishoudens en bedrijven toegang te bieden tot een snelle internetverbinding en te groeien naar twee miljoen aansluitingen in 2025. DELTA Fiber is eigendom van de Zweedse investeringsmaatschappij EQT. Onder de merken DELTA en Caiway levert het bedrijf Internet met gigabitsnelheden, interactieve tv en vaste en mobiele telefonie aan zowel consumenten als bedrijven. Bij DELTA Fiber werken ruim duizend medewerkers.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN FOTO’S JANITA BARON

BRANDED CONTENT

RECRUITMENT MARKETEER MICHEL DIJKSTRA IS ER VAN OVERTUIGD:

“Nu is het moment om te kijken naar jouw werkgeluk én eventueel een overstap te maken!” Op dit moment is de werkloosheid erg laag. Maar, een grote groep van de werkenden is latent zoekend, zoals dat in de recruitmentwereld heet. Dit betekent dat je als recruiter moet weten wat interesses en wensen zijn om deze groep te verleiden om te solliciteren naar een eventuele overstap. Want deze krapte op de arbeidsmarkt betekent dat je als werkzoekende beter passende arbeidsvoorwaarden voor jezelf kunt verwezenlijken bij een nieuwe werkgever. Recruitment marketeer Michel Dijkstra (34) is er van overtuigd dat dit hét moment is om naar jouw huidige arbeidsomstandigheden te kijken. Ben ik nog gelukkig en is dit nog wat ik wil? Michel Dijkstra werkt als recruitment marketeer momenteel in de regio Sneek. Wat houdt zijn werk in? Michel Dijkstra: “Ik ben de afgelopen jaren opgeleid als online marketeer/ growth hacker. Ik kijk naar de data en cijfers om te ontdekken aan welke knoppen we moeten draaien om meer, maar vooral passende sollicitaties binnen te krijgen. Simpel gezegd: ik verkoop een baan. Je werft nog steeds mensen, maar de persoon die je zoekt is leidend. De vraag is altijd: welke kandidaat moeten we aanspreken? En daar pas ik mijn online berichten op aan.”

ZELF OOK WERKZOEKEND Michel kent deze sector van beide kanten. De afgelopen jaren heeft hij zijn droom van ooit, sportpsycholoog, opgegeven omdat het niet bleek te zijn wat hij dacht. Een zoektocht begon en Michel deed verschillende studies en had meerdere banen om uit te komen waar hij nu is. Bij zijn vorige werkgever kon hij een opleiding tot growth hacker volgen en dat bleek een schot in de roos. Alleen, daar was niet de ruimte om 32 uur per week te gaan werken. Dus keek hij weer om zich heen. Michel vindt de balans tussen werk en privé belangrijk en wil bewust zijn twee jonge kinderen zien opgroeien. Hij heeft nu de arbeidsvoorwaarden die voor hem belangrijk zijn. En

dat gunt hij anderen ook. Hij wil werkzoekenden graag meegeven om het woud aan vacatures goed in de gaten te houden en goed door te lezen om te bekijken of deze vacatures betere voorwaarden, een fijnere werkomgeving en een betere balans bieden.

TIPS VOOR WERKGEVERS Allereerst wil Michel benadrukken dat er bij bedrijven die op zoek zijn naar nieuwe werknemers besef moet komen dat er een grote krapte op de arbeidsmarkt is. Er zijn op dit moment meer vacatures dan werkzoekenden! Dat heeft gevolgen voor de keuzes die je moet maken in het wervings- en selectietraject. Gouden tip nummer 1 van Michel is dan ook om je bedrijf op een authentieke manier te laten zien. Maak een ‘werken bij’-pagina aan op je website of zelfs een eigen ‘werken bij’-website waarop je laat zien wie de nieuwe collega’s worden, wat het werk inhoudt én wat jouw bedrijf uniek maakt. Dit kan bijvoorbeeld zitten in bedrijfsborrels, duurzaamheid of juist in bijzondere arbeidsvoorwaarden. Weet als bedrijf wat je zogenaamde unique selling points zijn.

BEL SNEL Bel snel, en nee, deze boodschap is niet gericht aan de werkzoekende. “Op dit moment wordt van werkgevers verwacht dat je binnen 24 uur

contact opneemt met degene die solliciteert. Via een persoonlijke mail - een appje voor de nieuwste generatie - of nog beter: bellen”, meent Michel Dijkstra. En als een kandidaat geschikt lijkt nodig je hem/haar meteen op gesprek uit. “Het schaap met de vijf poten bestaat niet meer en de tijd van het vergelijken van kandidaten is echt voorbij. Als je geïnteresseerd bent in een kandidaat wil je snel het gesprek aangaan en eventueel zelfs een aanbod doen. Want voor je het weet hebben ze een ander aanbod aangenomen! Wees je er bewust van dat dit de harde realiteit is in de werving en selectie.”

GENERATIEMANAGEMENT Tot slot wil Michel graag meegeven dat je moet denken in persona’s om duidelijk te krijgen wat iemand drijft. “Vanuit hier kom je snel bij generatiemanagement waarbij je, vanwege de sterke verschillen, je manier van werven aanpast per generatie. Stel, je zoekt iemand uit de zogenoemde Z-generatie. Zorg dan dat ze contact met je kunnen opnemen via WhatsApp. En bedenk dat ze er graag een eigen bedrijf naast hebben, thuis willen kunnen werken en of andere voorwaarden hebben. Als bedrijf en werknemer moet je samen naar de juiste balans zoeken.”

WerkfestivalSWF 18 september 2021 Ben je op zoek naar werk of je aan het oriënteren op een andere baan? Denk je erover na om je te laten her- of omscholen? Kom dan naar het Werkfestival Súdwest Fryslân op 18 september 2021!

Voor wie? Het Werkfestival is toegankelijk voor iedereen. Of je nu werkzoekende, student, geïnteresseerde, scholier, relatie of leverancier bent: je bent van harte uitgenodigd om een bezoek te brengen aan het Festivalplein!

Meer weten? www.werkfestivalswf.nl

Locatie: Festivalplein, bij Hoekstra Transport, Schoenmakersstraat 8, Sneek. (van 10:00 - 14:00 uur)

“ALS BEDRIJF EN WERKNEMER MOET JE SAMEN NAAR DE JUISTE BALANS ZOEKEN”

bolsward-ijsselmeerkust

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

‘BLACK SHEEP’ LIEKE BÖMER

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S JOHAN BROUWER

“NIETS IN MIJN LEVEN IS GEPLAND” Haar hele leven lang al voelt Lieke Bömer zich een ‘black sheep’. Anders zijn dan anderen heeft haar ook gebracht waar ze nu is. Ze deelde haar levenslessen al met vmbo-leerlingen in een cursus ‘Hoe word ik een miljonair?’ Want dát was ze na de verkoop van drie horecapanden in Amsterdam. Binnenkort verhuist ze van Westhem naar Bolsward, vol met ideeën en plannen... Op de ruime parkeerplaats bij het voormalige huiskamercafé en airbnb in Westhem staan een extra camper en een boot. Als er meer gasten zijn dan Lieke’s airbnb aan bedden heeft, kunnen ze ook hier overnachten. Hoe bijzonder zal het zijn om hier te slapen terwijl je naar de sterren kijkt, denk ik als Lieke het luik van de boot opent. Binnen word ik enthousiast begroet en besnuffeld door twee jonge puppy’s. Buiten op het terras aan het water doet Lieke haar verhaal.

IMPULSIEF EEN HUIS GEKOCHT

AMSTERDAM

“Mijn opa en oma waren Fries”, begint Lieke Bömer haar verhaal. “In 1926 zijn ze naar Gelderland verhuisd en daar is mijn moeder geboren.” Pas toen Lieke in Amsterdam woonde, kwam ze voor het eerst naar Friesland. “Op een supermooie en windstille dag in 2012 ging ik op bezoek bij iemand. Toen heb ik impulsief dit huis gekocht. Ik droomde altijd van een weiland met koeien voor de deur en van een jongetje met kaplaarzen bij een sloot.” Beide dromen kwamen uit; toen ze 39 jaar was, raakte ze zwanger. “ik ging uit mijn dak, dat ik op die leeftijd nog een kind mocht krijgen.” Een Friese naam leek haar wel wat en ze noemde haar zoon Skip. “Hij is verwekt op het bootje waarin je nu kunt overnachten. Pas later kwam ik erachter dat niemand in Friesland Skip heet.”

In Amsterdam runde Lieke drie horecazaken; nadat ze naar Westhem was verhuisd nog twee. “Ik kan heel goed werken, was altijd alleen maar aan het werk. Horeca is elke dag anders en vet leuk: je kunt mensen blij maken. Ik ben mensgericht, maar dat lukt niet met 120 man personeel. Personeel is een hel! In al die jaren dat ik actief was in de horeca heb ik wel duizend man personeel gehad. Maar als ik tien kan noemen die op tijd kwamen, flexibel waren en hun best deden, dan is het veel.” Lieke runde een horecazaak aan het IJ in Amsterdam-Noord en eentje in Amsterdam-Oost. “Toen ik ze kocht, lachte iedereen me uit. Toen was het nog ‘aggenebbisj’, armoedig, maar naderhand was het omgekeerd. Op een gegeven moment werden die volksbuurten leuk. Op 20 december 2019 heb ik de boel voor absurd veel geld verkocht.”

HEERLIJK IN THE MIDDLE OF NOWHERE De Leeuwarder Courant schreef in 2012 een artikel over Lieke’s huiskamercafé in Westhem. “Twee jaar lang was het een attractie en stond het hier elk weekend vol met auto’s. Altijd mensen die binnen kwamen lopen.” Ze bood ruimte aan vrouwenavonden, visdagen, wandeltochten en biljarters, zoals haar buurman Wiebe. “Mijn buren Wiebe en Sietske moet je absoluut noemen”, zegt ze. “Ze worden beiden 83 jaar en ze kwamen altijd als Skip jarig was, net zoals Willem en Trynke en buurvrouw Thecla.“ Toen een vriend overleed aan kanker, besloot ze te stoppen met het ‘cafeetje

spelen’. “Nu is het gewoon mijn eigen huis. Het woont hier fantastisch. Sinds 2019 woon ik aan open vaarwater, de Reidmarroute. We kunnen hier kanoën en mijn zoon heeft een bootje. Niet normaal mazzel. Hier vlakbij is de Pollepleats, daar kan ik prachtig met de honden lopen. Hoeveel geluk kun je hebben? Ik houd van foto’s maken, nou dan zit je heerlijk hier. In ‘the middle of nowhere’, maar in ‘no time’ in Sneek, Bolsward of Makkum. Vrienden in Amsterdam vragen wel eens wat ik hier in vredesnaam doe. Maar mijn leven hier is honderd keer rijker dan het was. Er gebeurt hier meer dan driehoog achter in Amsterdam. Laatst trad Tim Knol op in Het Bolwerk, dat boekte ik de woensdag ervoor nog. Ik kan zo naar Groningen rijden. In Amsterdam ben je altijd te laat.“

TIJD VOOR ELKAAR Lieke heeft haar eigen beleving van de coronaperiode. “De stilte, ik vond het fantastisch. Vrienden uit de horeca hadden ineens tijd; iedereen kwam op bezoek. We hadden weer een beetje tijd voor elkaar en om de hele dag hier te hangen. In 2016 ben ik voor de lol met mijn airbnb begonnen. Mijn vrienden konden daar logeren, reden op het eind van de dag weer naar huis. Toen ben ik het maar gaan verhuren. Alle mensen vinden het fantastisch.” Begrijpelijk, want Lieke’s hobby is kringloop en stylen en dat zie je overal terug.

LEVENSLESSEN DELEN In cursussen ‘Hoe word ik een miljonair?’ en ‘Hoe haal ik het beste uit mezelf?’ deelde Lieke haar levenslessen met leerlingen van het vmbo. “Ik ben een vrouw en ik

“IN ZEVENTIG PROCENT VAN DE WERELD ZOU MIJN GROOTSE KANS OM GELD TE VERDIENEN ALS VROUW, PROSTITUEE ZIJN GEWEEST”

NUMMER 09 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

VERGEET NIET OM EEN AFSPRAAK MET UW TANDARTS TE MAKEN De vakantie ligt voor de meesten van ons achter ons, we zijn klaar voor een frisse start. Tijdens de vakantie laten veel mensen de teugels nog wel eens vieren. We eten wat vaker buiten de deur, de wandeling of het hardlooprondje schiet er wat vaker bij in en misschien komen er een of twee kilootjes bij. Dat alles heeft ook zijn weerslag op onze mondgezondheid en gebit. In onze praktijk merken we dat het wat minder druk is dan in andere jaren rond deze tijd. Dat komt, denken wij, doordat mensen het maken van een afspraak met de tandarts toch even uitstellen. Misschien begrijpelijk, maar het is echt belangrijk om om ook daarin de draad weer op te pakken. We adviseren om de tandarts elk half jaar te bezoeken, en die termijn is niet willekeurig. Met een halfjaarlijkse controle signaleren we onvolkomenheden voordat ze uit kunnen groeien tot echte problemen. Neem tandbederf door plaque. Bij oppervlakkige aantasting zijn er vaak nog geen symptomen, maar is er wel al wat aan de hand. In het beginstadium is cariës bovendien nog omkeerbaar.

“IK HAD PERSONEEL DAT UNIVERSITAIR GESCHOOLD WAS, MAAR EEN FLESJE DRINKEN MET HET LOGO NAAR DE KLANT TOE ZETTEN, DAT ZAT ER NIET IN”

Mondgezondheid

jarig zijn en neem dan een ballonnetje mee. Hoe leuk denk je dat een leraar dat vindt? In Afrika gaan ze uit hun dak voor een ballon. Wees ook lief voor je ouders, geef eens een complimentje.”

kies ervoor alleen te zijn. Ik doe alles anders dan anderen. Vroeger was ik altijd ‘the black sheep’. Vroeger was ik alleen maar gek; nu ben ik succesvol en dan ben je minder gek. Ik vertel leerlingen wat ik heb gedaan in mijn leven. Ik heb de havo en daarna niets afgemaakt. Het is veel belangrijker hoe je als mens bent. Ik had personeel dat universitair geschoold was, maar een flesje drinken met het logo naar de klant toe zetten, dat zat er niet in. Ik heb me wél het ‘schompes’ gewerkt. Tegen de vijftienjarigen in de klas zeg ik: ‘Als je in een garage wilt werken, dan ga je naar de beste garage die je kent. Dan zeg je: ik ga gratis bij je beginnen’. In zo’n garage krijg je wel de beste training en na een maand krijg je toch wel je geld.

JEZUS EN CRUIJFF

Ik vertel ook dat ik een jaar in Amerika heb gewoond. Voor zes- tot zevenduizend euro kun je een jaar weg. En ja, daar moet je wel voor sparen. Ik leef zuinig, alles wat ik heb is van de kringloop, behalve het bed. Ik ben alle continenten afgegaan en heb ontzettend veel geleerd. De beste studie is reizen. Dan besef je hoe ongelooflijke mazzel wij hebben, dat we in Nederland zijn geboren. In zeventig procent van de wereld zou mijn grootse kans om geld te verdienen als vrouw, prostituee zijn geweest. In Nederland ben ik met een havodiploma miljonair geworden.

PLAATJES DRAAIEN

Wat ik leerlingen voorhoud is: met hard werken, lief en attent zijn en niet lelijk doen, kom je heel ver. Als je kinderpostzegels verkoopt, loop dan twee uur langer dan de rest. Met een klein beetje input kun je meer bereiken. Lief zijn is leuker. Vraag aan je leraren wanneer ze

Inmiddels is zoon Skip twaalf jaar. Eigenlijk had hij in Blauwhuis naar de basisschool moeten gaan, maar het werd Oudega. “Daar heb je een school met uitzicht, daar word ik niet normaal relaxt van. Bovendien heeft Oudega een prachtige zwemplek. Skip ging niet naar zwemles, dat heeft ie van mij gehad.”

De halfjaarlijkse controle is ook bedoeld om de conditie van uw tandvlees te checken. Inderdaad kan het tandvlees gaan bloeden bij verminderde conditie. Maar dat is zeker niet altijd het geval. En een goede mondgezondheid is belangrijk voor uw algehele conditie. Want in een mond met ontstoken tandvlees vinden schadelijke bacteriën en virussen maar al te snel hun weg naar de bloedbaan. Het maakt u vatbaarder voor ziekten en infecties, en dan hebben we het echt niet alleen over COVID-19. Een optimale mondgezondheid en gezond tandvlees maken u weerbaarder voor infecties.

Zorg voor een goede conditie Een goede conditie van uw mond is dus goud waard. Verzorg uw gebit goed. Eet gezond en gevarieerd en zorg dat u voldoende beweging krijgt. Want ook daarmee beschermt u de gezondheid van uw mond. Is het tijd voor de halfjaarlijkse controle? Stel uw bezoek dan niet uit. Wij helpen u graag om uw mondgezondheid en uw weerstand te versterken.

t s o P k n a Fr

Ook Skip is ‘anders dan anderen’. “Anders zijn is lastig op een leeftijd dat je net zo wilt zijn als de rest. Maar ik heb tegen hem gezegd: ‘Van normale mensen wordt nooit een standbeeld gemaakt en ze komen ook niet op een postzegel. Jezus en Johan Cruijff waren ook anders. Ik heb mijn geld verdiend door anders te zijn.”

Komend schooljaar gaat Skip naar het Marne College in Bolsward, reden voor Lieke om naar Bolsward te verhuizen. “Daar heb ik een pandje gekocht waar horeca op zit. Geld heeft me vrijheid gegeven. Ik ga gewoon daar wonen, beneden kun je iets gaan doen. Plaatjes draaien en theedrinken, was het plan. Muziek is alles voor mij, alles vanaf de jaren 50 tot aan 2000. Vroeger ging mijn geld op aan de platenwinkel en niet aan make-up. Overal in huis heb ik platenspelers staan. Misschien ga ik wel op vrijdagavond plaatjes draaien, of events, kledingruil of muziekbingo organiseren. Misschien word ik overblijf-juf, ga ik tussen de middag tosti’s bakken voor Skip en andere kinderen. Ik wil nergens aan vast zitten en alleen dingen doen die ik leuk vind. Dit is zoals ik in het leven sta. Niets in mijn leven is gepland, geen denken aan!”

Frank Post heeft al meer dan 25 jaar ervaring als tandarts-implantoloog en is eigenaar van Kliniek Tandheelkunde Sneek, gezondheidscentrum Simmerdyk. Belangrijke specialismen zijn behandelingen onder volledige narcose, angstpatiënten, implantologie, parodontologie en uitgebreide esthetische gebitsrenovaties.

WWW.TANDARTSSNEEK.NL

&FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Antibiotica thuis:

meer comfort en bewegingsvrijheid Patiënten die in het ziekenhuis liggen, kampen soms met hardnekkige ontstekingen. Om zo’n bacterie goed te bestrijden, is vaak een gerichte en langdurige antibioticumkuur via een infuus nodig. In veel gevallen kan zo’n kuur prima bij de patiënt thuis worden toegediend, verzekert Ingeborg Groothuis, antibioticaverpleegkundige in het Antonius Ziekenhuis, dat onderdeel uitmaakt van de Antonius Zorggroep.

In de praktijk Tjallie de Boer (62) uit IJlst kan dat beeld bevestigen. Eind april raakten zij en haar man besmet met het COVID-virus en werden vrijwel gelijktijdig opgenomen in het Antonius Ziekenhuis. “We voelden ons doodziek, dat was heel heftig.” Behalve corona kampte Tjallie ook met trombose en een hardnekkige longbacterie. Om deze adequaat te bestrijden, was een antibioticakuur van drie weken nodig. De eerste week kreeg ze die in het ziekenhuis toegediend en na ontslag werd de kuur thuis voortgezet. “Op de dag voor mijn ontslag kwam de thuiszorgverpleegkundige naar het ziekenhuis om kennis te maken en om het flesje antibiotica aan te koppelen. Toen ze de volgende dag bij mij thuiskwam, kende ik haar dus al. Dat schiep vertrouwen.”

Geen belemmering

Ingeborg Groothuis, antibioticaverpleegkundige (l) en Anneke den Otter, wijkverpleegkundige Team Thuiszorgtechnologie (r)

Toediening thuis van antibiotica is mogelijk voor patiënten uit het gehele werkgebied van de Antonius Zorggroep; Zuidwest-Friesland, de Noordoostpolder en Urk. De thuisbehandeling wordt uitgevoerd door verpleegkundigen van het Team Thuiszorgtechnologie, een specialistisch team binnen Thuiszorg Zuidwest Friesland, de thuiszorg tak van de Antonius Zorggroep. In bepaalde delen van Friesland wordt hiervoor samengewerkt met een soortgelijk team van thuiszorgorganisatie De Friese Wouden en in de Noordoostpolder en Urk met een team van Zorggroep Oude Nieuwe Land.

Veel voordelen Het thuis toedienen van antibiotica via een infuus gebeurt al jaren. Het afgelopen jaar is deze werkwijze geoptimaliseerd. Het heeft veel voordelen: patiënten ervaren thuis meer comfort en bewegingsvrijheid. “Bovendien kunnen ze in hun eigen bed slapen, werken en een ommetje maken”, schetst Anneke den Otter, wijkverpleegkundige bij Team Thuiszorgtechnologie. “Patiënten ervaren thuis vaak meer rust en dat komt het herstel ten goede.” De infuuspaal die in het ziekenhuis wordt gebruikt, wordt thuis vervangen door andere hulpmiddelen. “Zoals een tasje waarin de antibiotica meegenomen kan worden.”

Teamwerk Begin dit jaar kreeg het thuis toedienen van antibiotica een flinke impuls. Het Antonius Ziekenhuis heeft Ingeborg namelijk aangesteld als zogeheten casemanager. In die functie coördineert zij dit gehele zorgpad en vormt zij de spil van een multidisciplinair team. Elke nieuwe aanvraag wordt besproken in een team van zorgbemiddeling, Team Thuiszorgtechnologie, apothekers, de hoofdbehandelaar en de casemanager. “We bepalen onder meer of de patiënt stabiel genoeg is voor toediening thuis en wat precies nodig is om thuis te kunnen behandelen.” Verder heeft de casemanager een kort lijntje met de internist-infectioloog en de arts-microbioloog van het Antonius Ziekenhuis. “We inventariseren per patiënt welke soort antibioticum en toedieningsvorm het meest geschikt zijn. Dat traject is altijd maatwerk.”

Onbekend De mogelijkheden van thuistoediening van antibiotica zijn nog niet bij iedereen bekend. Ook zijn sommige patiënten vooraf soms een beetje huiverig. “Is de verpleegkundige die bij mij over de vloer komt wel deskundig?”, is een veelgehoorde vraag. Wijkverpleegkundige Anneke den Otter kan hen geruststellen. “Alle medewerkers van Team Thuiszorgtechnologie hebben een specialistische

opleiding afgerond. Daarnaast worden we regelmatig bijgeschoold en getoetst, ook op het gebied van infuusbehandelingen.”

Vertrouwen Patiënten die in aanmerking komen voor toediening thuis worden vooraf uitgebreid geïnformeerd. Die voorlichting begint al in het Antonius Ziekenhuis en krijgt een vervolg bij de patiënt thuis. “Bij ons eerste bezoek merkt de patiënt meteen dat wij over veel kennis en ervaring beschikken. Dat schept vertrouwen.” Gedurende de kuur komt de verpleegkundige van Team Thuiszorgtechnologie dagelijks langs om de antibiotica toe te dienen. “En we blijven zolang dat nodig is”, verzekert Anneke. De meeste kuren worden kant en klaar aangeleverd door de apotheek van het Antonius Ziekenhuis. Team Thuiszorgtechnologie heeft een kort lijntje met de specialisten van het antibioticateam in het Antonius Ziekenhuis. “Voor vragen kunnen we altijd bij hen terecht”, verzekert de wijkverpleegkundige.

Bewegingsvrijheid Deze aanpak is goed nieuws voor de patiënt. Naast de optimale bewegingsvrijheid die patiënten thuis ervaren, hoeven zij niet meer dagelijks naar het ziekenhuis of langer opgenomen te blijven voor antibiotica via het infuus. “Het bespaart hen reistijd en kosten”, weet de casemanager.

Ze moest aanvankelijk even wennen aan het flesje dat via een slangetje met de infuustoegang in haar arm was verbonden. “Dat duurde gelukkig maar kort, na een dag was ik er al aan gewend. Ik kon er ook prima mee slapen, dat was geen enkele belemmering. Het grootste voordeel van haar antibioticabehandeling thuis vond ze haar bewegingsvrijheid. “Ik kon er weer op uit, bijvoorbeeld een korte wandeling door de tuin.” Volgens Tjallie gaat er niets boven eigen haard. “Ik ben uitstekend verzorgd in het Antonius Ziekenhuis, maar ik was heel blij om weer in mijn vertrouwde omgeving te zijn. Thuis ervaar ik veel meer rust.”

Opgekrabbeld De verpleegkundigen van Team Thuiszorgtechnologie kwamen dagelijks bij Tjallie langs om een nieuw antibioticaflesje aan te koppelen. “Zij zijn heel deskundig en ervaren, ik voelde me in vertrouwde handen.” Bij vragen of problemen met het infuus kon ze dag en nacht aan de bel trekken. “De verpleegkundigen staan 24/7 paraat, dat was een geruststellende gedachte.” Ook casemanager Ingeborg hield de vinger aan de pols. “Na ontslag neem ik wekelijks contact op met patiënten die thuis antibiotica krijgen. Ik vraag hoe het gaat, of er bijwerkingen zijn en ik beantwoord eventuele vragen. Als de intraveneuze behandeling klaar is, ronden we het contact af.” Het echtpaar De Boer is inmiddels weer behoorlijk opgekrabbeld. “Mijn man is vrijwel volledig hersteld, ik zit op 85 procent.” Ze heeft goede hoop dat haar conditie in het najaar weer op peil is. “In oktober wil ik graag van Workum naar IJlst wandelen, een tocht van achttien kilometer. Dat is mijn doel, daar ga ik voor.”

Hét maandblad

met verhalen uit de regio Bolsward en IJsselmeerkust op de bank en... online!

VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

HET ACTUELE (SPORT)NIEUWS LEES JE OP:

WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

WINTERSTALLING

NIEUW IN BOLWARD!

INKI’S

pedicure & voetreflexmassage “Ik ben in het bezit van het Certificaat voor de Diabetische- Reumatische en Risico-voet. Ook kunt u bij mij terecht voor een cadeau-bon, bedrag en behandeling naar keuze. Voetreflexmassage geeft ontspanning en rust! Nieuwsgierig geworden, neem een kijkje op mijn website! Of mail naar info@inkispedicure.nl Bellen kan naar 06 40990449!”

Ingang bij Podologiepraktijk Wierda Franekerstraat 16, 8701 GC Bolsward 06-40990449 • info@inkispedicure.nl

www.inkispedicure.nl

Vanaf nu ook overdekt in onze nieuwe hal van 4.500 m2! Tarieven stalling Hal (vorstvrij): € 53,00 per m 2 (€ 51,00 in combinatie met een ligplaats) Buitenterrein: € 23,45 per m 2 (€ 21,45 in combinatie met een ligplaats) Incl. uit het water en in het voorjaar te water kranen, hogedrukreiniging romp, transport op het haventerrein en bokhuur.

Tarieven huur doe-het-zelf units (18x6 m) Per dag

€ 55,00

Per week

€ 250,00

Per maand

€ 850,00

INFO: www.itsoal.com +31 (0)515 542 937 | marina@itsoal.com

OPENINGSWEEKEND DE TIID DE TIID OPENT HAAR DEUREN NA JAREN VERBOUWEN IS HET EINDELIJK ZOVER, BOLSWARD IS EEN CULTUUR HISTORISCH CENTRUM RIJKER! EEN PLEK WAAR BEZOEKERS KUNNEN INPLUGGEN OP DE GESCHIEDENIS VAN SÚDWESTFRYSLÂN, ER ONDERDEEL VAN WORDEN EN ZELF GESCHIEDENIS MAKEN. HIER KOMEN HET GEMEENTELOKET EN -ARCHIEF, DE BIBLIOTHEEK, MUSEUM DE TIID, TROUW LOCATIE, AUDITORIUM, WINKEL, VVV EN HORECA SAMEN ONDER ÉÉN DAK. WIL JIJ ALS EERSTE DE TIID ONTDEKKEN? KOM NAAR HET OPENINGSWEEKEND OP ZATERDAG 11 EN ZONDAG 12 SEPTEMBER! IN VERBAND MET EEN MAXIMUM AANTAL TOEGESTANE GASTEN, IS AANMELDEN VOOR EEN AANTAL ACTIVITEITEN VERPLICHT. ONTDEK OP DE WEBSITE WAT ER TE DOEN IS EN MELD JE AAN! MEER INFORMATIE EN AANMELDEN: WWW.DETIID.NL/OPENING

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

AVONDRUST IN MAKKUM ZOEKT

VRIJWILLIGERS VOOR HET DAGCENTRUM In woonzorgcentrum Avondrust in Makkum kunnen bewoners met dementie, die behoefte hebben aan structuur en gezelligheid, dagelijks terecht in dagcentrum de Serre. Het dagcentrum voorziet duidelijk in een behoefte. Alleen zijn er te weinig vrijwilligers.

Gewoon werken In zĳn werkkleding zit hĳ al te wachten bĳ de receptie. Mooi op tĳd, zoals afgesproken. Hille Leistra, 62 jaar en woonachtig in Winsum. Hĳ werkt via Pastiel bĳ Unis Group in Grou. Unis is specialist in industriële elektronica. Hille werkt er nu negen maanden, via Pastiel, als demontagemedewerker. Eerst via een proefplaatsing en daarna kreeg hĳ een jaarcontract. Hĳ heeft niet altĳd geluk gehad met werk in zĳn leven. En zĳn vervelende jeugd heeft hier ook niet aan bĳgedragen. Een bewoner van Avondrust speelt een spelletje op de belevenistafel

Moeilĳk leren

“De bewoners een leuke dag bezorgen, daar gaat het om”

Demi de Haan werkt als welzijnsmedewerker in de Serre. Sinds corona heeft zij het aantal vrijwilligers zien afnemen. “Dat is heel jammer. In het dagcentrum is er in een kleine setting extra aandacht voor deze bewoners. Anders vereenzamen ze. Vrijwilligers zijn dan ook ontzettend welkom.” Het dagcentrum is iedere dag open van 08.00 tot 20.00 uur. Het doel van het dagcentrum is om de bewoners structuur te geven in hun dagelijks leven. “Zodat ze weten wat ze kunnen verwachten. De dag begint altijd met ontbijt, koffie of thee en de krant. Daarna doen we vaak een spelletje; dat vinden ze heel erg leuk. Of liedjes zingen. Ik vind het belangrijk om de bewoners actief te houden. Maar er is ook tijd voor een luisterend oor. De bewoners een leuke dag bezorgen, daar gaat het om.” Wie wekelijks meehelpt is vrijwilligster Ida. Ida heeft lang in de zorg gewerkt. “Toen ik met pensioen was, begon ik het te missen. Ik had tijd en besloot me aan te melden als vrijwilliger bij Avondrust. Dat had ik eerder ook gedaan en dat vond ik erg leuk. Eerst hielp ik bij het koffieschenken, maar dat wordt steeds minder. De bewoners blijven toch steeds meer in hun eigen appartement. Daarna ging ik een tijdje regelmatig bij een bewoner op bezoek. Als ik kwam, was ze zó blij. Daar doe je het

voor. Toen deze bewoner overleed werd ik gevraagd voor het dagcentrum.” Ida is twee avonden per week in de Serre. “Ik ben er altijd rond 19.00 uur. Dan hebben de bewoners gegeten en worden de eersten door het zorgpersoneel weer naar hun appartement gebracht. Ik maak vaak een praatje met de bewoners. Bijvoorbeeld over wat iemand vroeger deed; dan komt het gesprek vanzelf op gang. Soms doen we een spelletje. Rond 20.00 uur zijn alle bewoners weer naar hun eigen appartement gebracht en ga ik weer naar huis. Het is heel dankbaar werk. De bewoners zijn blij als je er bent, je krijgt een glimlach, daar geniet ik van. Ik vind het leuk en ik merk ook dat de behoefte groot is, dus zo lang ik het kan doen, ga ik door.”

Vrijwilliger worden? Dagcentrum de Serre is op zoek naar vrijwilligers voor zowel de ochtend, middag en avond. Alle dagen van de week. Heb je tijd over en wil je net als Ida en Demi de bewoners een leuke dag bezorgen? Meld je dan aan via activiteitenbegeleiding.avondrust@patyna.nl of 0515 - 231655. Wil je meer informatie? Ook dan kun je contact opnemen via bovenstaande contactgegevens.

Hille Leistra houdt van praten. Hĳ kent veel details uit het verleden en het heden. En daar vertelt hĳ graag over. Veel verschillende werkgevers pronken op zĳn CV. Een man met ervaring in verschillende soorten werk. Altĳd werk met de handen. Hille blĳkt een handige man, die altĳd hard heeft gewerkt. School ging hem niet heel goed af vroeger. ‘Ik kon het allemaal niet goed bĳbenen op de basisschool. Leren was moeilĳk voor mĳ.’ Daardoor ging Hille naar LOM-onderwĳs toe. Op school zat hĳ op zĳn plek, omdat hĳ met zĳn handen kon laten zien wat hĳ kon. Thuis had hĳ het ook heel ﬁjn. Hĳ groeide op met een broer en twee zussen, zĳn moeder en hardwerkende vader. Maar in het dorp vond Hille het verschrikkelĳk.

Hard werken

Hĳ viel buiten de boot. ‘Ik heb drie jaar op de lagere school gezeten. Daarna ging ik naar speciaal onderwĳs. Waar ik erg mee gepest ben. Ik verloor aansluiting bĳ de kinderen uit het dorp en ik moest vechten om te overleven. Daar heb ik nog steeds last van.’ Hĳ had niet veel sociale contacten. Als hĳ dat wel had, dan wast dat met kinderen die buiten het dorp woonden. Hĳ haalde de CTS richting motorvoertuigen en metaal en ging direct aan het werk. Hĳ kreeg allerlei baantjes: productiewerk, montagewerk, schoepen slĳpen en schuren, slĳperĳ, rubberbewerking. En hĳ haalde diverse certiﬁcaten. Maar hĳ had niet altĳd geluk.

“

Ik leed een teruggetrokken leven

Óf het bedrĳf ging reorganiseren óf het bedrĳf ging verhuizen, waardoor hĳ weg moest. Na de laatste reorganisatie zat hĳ bĳna tien jaar thuis en hĳ kreeg er ook nog een zware hartoperatie bĳ. ‘Dat was een zware tĳd’, aldus Hille.

Passend werk

‘Het was natuurlĳk verschrikkelĳk, alleen maar thuis zitten. Het was crisis en ik had ook niet een heel mooi CV’, vertelt Hille, ‘maar ik wilde alles wel doen.’ Pastiel kwam na een tĳdje in beeld. Hĳ kon wel een oppepper gebruiken en wat hulp bĳ solliciteren en bĳ zĳn CV opmaken. Door zĳn jeugd is hĳ erg onzeker geworden. Daar heeft Pastiel hem bĳ geholpen. Samen met zĳn jobcoach ging hĳ op gesprek bĳ Unis Group. Hĳ kon direct wel beginnen. En zelfs nog twee kandidaten van Pastiel. ‘Ik zit nu op mĳn plek. Het is gezellig en mooi werk voor mĳ, wat ik goed kan doen vanwege mĳn gezondheid.’ Hille is blĳ met de hulp van Pastiel en zĳn werk bĳ Unis Group. Hĳ hoopt hier tot aan zĳn pensioen te kunnen blĳven werken.

CULTUUR

NUMMER 09 • 2021

Door: Peter Mulder (Redacteur Magazine Bolswards Historie)/ Beeld: Stichting Bolswards Historie

&UITGAAN

EEN FINANCIËLE CRISIS IN 1896

PANIEK IN BOLSWARD Op vrijdag 1 mei 1896, marktdag, kreeg Anton van der Meer, de vader van wijlen professor Frits van der Meer, en boekhouder bij Brouwer (een kleine kassier-bankier aan de Appelmarkt), een briefje in handen, afkomstig van directeur Brouwer junior: “Komt avviso (handgeschreven briefje) van geld Nederlandsche Bank, dan uitbetalen aan X.” De chef, Brouwer senior, zweeg en Van der Meer vroeg aan de echtgenote van Brouwer junior waar hij haar man kon vinden voor nadere uitleg. Zij had echter geen verdere verklaring waar haar man kon zijn. Van der Meer begreep dat er grote financiële problemen waren, weigerde verdere deposito’s (het in bewaring geven van geld aan een bank) en betaalde niets meer uit. Het gerucht dat de bankdirecteur verdwenen was, verspreidde zich als een lopend vuurtje en toen de inwoners van Bolsward vernamen dat deze van ouds zeer vertrouwde firma zijn financiële verplichtingen niet kon nakomen, ontstond er een ware paniek in de stad. Vele particulieren en kleine zelfstandigen uit Bolsward en verre omtrek hadden bij Brouwer & Zoon geld geleend of gespaard geld weggezet en vermoedden een catastrofe.

De Firma Brouwer en Zoon Het kassierskantoor werd beheerd door vader Jan Brouwer, op dat moment 81 jaar oud en door zijn zoon Dirk Jans Brouwer. De bank werd gehouden in het huis Marktplein 10. De familie Brouwer behoorde tot de doopsgezinde gemeente. De kassierszaak was het domein van Jan, terwijl zoon Dirk zich meer bezighield met de handel in effecten.

De aanleiding van de financiële problemen De doopsgezinde dominee Joost Halbertsma, die in 1814 was aangesteld voor een salaris van fl. 550,- per jaar, was in de tijd dat hij in Bolsward stond, slecht te spreken over de geringe vrijgevigheid van de steenrijke doopsgezinde Bolswarder families. Hij stelde voor om een fonds van fl. 20.000,- in het leven te roepen om daardoor vanuit de genoten rentes de dominee een beter salaris te gunnen. Halbertsma kreeg dat niet voor elkaar en vertrok in 1821 naar Deventer. Uiteindelijk werd er in 1831 toch een Predikantenfonds opgericht van fl. 15.000,- dat moest worden belegd in hypotheken of in landgoederen.

Foto van het Marktplein. Het kantoor van kassier Brouwer is het pand links van de steeg.

Het fonds werd beheerd door de kassiersfirma Brouwer. Gedurende de laatste jaren vóór 1894 was het geld belegd in een aan S.J. Hettinga te Idsegahuizen verstrekte hypotheek tegen 4½% rente. De vordering werd per 1 september 1894 door de schuldenaar opgezegd en Hettinga loste de schuld af. In plaats van het geld te beleggen in een nieuwe hypotheek werd het in de brandkast gelegd en voor andere doeleinden gebruikt. Het versmolt als het ware in de algemene kas van de firma, buiten medeweten van de andere firmant, zoals bankier Brouwer sr. het tijdens de rechtszitting vermeldde. De kas raakte leger en leger en het gevolg was dat men niet meer bij machte was de crediteuren uit te betalen, terwijl het geld ook niet meer aan het fonds kon worden teruggegeven.

Nicolaas de la Lande Cremer

Bankier Jan Brouwer

MET DANK AAN:

Nicolaas de la Lande Cremer was eigenaar van een flinke fabriek van potten en draineerbuizen aan het Grootzand in Bolsward. Als zoon van een rijke doopsgezinde Bolswarder familie stond hij in aanzien en was hij naast gemeenteraadslid gecommitteerde in het Predikantenfonds. Hij had als taak de boeken van tijd tot tijd te controleren. Tot 1891 had hij dat regelmatig gedaan, samen met de heer R. van der Meulen, die dat

jaar overleed. Nadien werd hij niet meer uitgenodigd om de boeken in te zien en zorgde de prima reputatie van de firma Brouwer voor een zekere gemakzucht wat betreft de controle. Een grove inschattingsfout, zo bleek later.

Het faillissement Toen de kruitdampen boven Bolsward waren opgetrokken en de paniek enigszins was weggeëbd, kon de balans worden opgemaakt. De 81-jarige Jan Dirks Brouwer en oudste firmant van de zaak werd per rijtuig onder geleide van de Rijksveldwacht naar Leeuwarden gebracht en kwam in voorlopige hechtenis. De 53-jarige jongste firmant Dirk Jans Brouwer bleek op de 29e april Bolsward per tram te hebben verlaten. Van hem zou nooit meer iets worden vernomen. Het faillissement werd spoedig uitgesproken en de schuldeisers werden opgeroepen zich bij de curator te melden.

Een ramp voor vele betrokkenen in het faillissement De lijst met crediteuren en debiteuren werd opgesteld. Een aantal Bolswarder zaken werd in de gelegenheid gesteld een regeling te treffen met de curator. De firma Thomas van der Meulen in ijzerwaren, bij oudere lezers ongetwijfeld nog in herinnering, was fl. 37.161,54 schuldig. Twee leveranciers, te weten Haga en

Hartelust, verleenden steun en vonden een compromis door een betaling van 60% van de schuld in twee termijnen, tegen finale kwijting. Er waren ook middenstanders die minder fortuinlijk waren. De Bolswarder winkeliers J.P. Westerbaan en J.L. de Wolff werden meegesleurd in het faillissement. Uiteindelijk werden 383 schuldeisers erkend en werd de schuld bepaald op fl. 501.502,03.

Bolsward in crisis Zonder twijfel moet het nog lang nagedonderd hebben in Bolsward en omstreken. Kassier Jan Brouwer werd veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. Hij overleed drie jaar later in De Knipe. Van zoon Dirk Brouwer jr. werd bij mijn weten nimmer meer wat gehoord. De laatste jaren van de 19e eeuw brachten zorg en verdriet in de gezinnen van vele spaarders uit Bolsward en omstreken. Het door hard werken en zuinig leven verdiende appeltje voor de dorst was velen ontnomen. Bovenal was het vertrouwen geschaad. Als zelfs de bankier niet meer te vertrouwen was… Bankiers van elders zagen hun kans schoon en Kingma’s bank opende een filiaal in Bolsward. De start van een nieuwe periode waarin het vertrouwen beetje bij beetje teruggewonnen zou worden.

Dit artikel is eerder in een uitgebreidere vorm verschenen in het Magazine Bolswards Historie. Lezers die geïnteresseerd zijn in de historie van de stad Bolsward kunnen contact opnemen met Bolswards Historie. Stichting Bolswards Historie // www.stichtingbolswardshistorie.nl

Beeld: Stichting Bolswards Historie

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

ZATERDAG 11 SEPTEMBER IS HET ZOVER!

UIT FESTIVAL

SÚDWEST-FRYSLÂN De dertien dorpen en steden die op zaterdag 11 september met elkaar het UIT Festival Súdwest-Fryslân organiseren, zijn vergevorderd met hun programma’s. De lokale comités presenteerden afgelopen week hun plannen in Theater Sneek. Het UIT Festival vormt de aftrap van het nieuwe culturele seizoen 2021-2022 in de gemeente Súdwest-Fryslân. Elke kern heeft een eigen organisatie en een unieke opzet met optredens van lokale artiesten en cultuuraanbieders die zich presenteren met hun aanbod.

YN FERBINING Het thema van het UIT Festival dit jaar is ‘Yn Ferbining’. Naast Sneek zelf doen Bolsward, Blauwhuis, Goënga, Heeg, Hindeloopen, IJlst, Kimswerd, Koudum, Oudega/Idzega/Sandfirden, Wommels, Workum en Woudsend mee. De opening van het festival op 11 september vindt plaats om 12.45 uur in IJlst. Alle kernen zijn hierbij online aanwezig.

OPEN MONUMENTENDAG

Voor alle leeftijdsgroepen worden activiteiten opgezet. Zo zijn er ‘Giest Mei’-tafels in de meeste kernen zodat mensen samen van het festival kunnen genieten, en worden er hangplekken gecreëerd voor jongeren en kunnen kinderen in de basisschoolleeftijd aan de hand van de kinderroute in alle dertien locaties leuke opdrachten uitvoeren.

EEN VOORUITBLIK De dertien comités blikten in Theater Sneek alvast kort vooruit. Blauwhuis komt met een rondvaart, straattheater, monumenten en lokale theatermakers; In Goënga is er een praamvaart, muziek, verhalenverteller, tentoonstelling van schilderijen, en een foto-expositie; Heeg heeft een podium met optredens van onder andere het muziekkorps, klassieke muziek in kerk, verhalenverteller, oud-Hollandse spelen; Hindeloopen organiseert stads-

De lokale comités presenteerden afgelopen week hun plannen in Theater Sneek. Vooraan in het midden ‘Miss UIT Festival’ Manon Talman.

KUNST VAN HET SAMENWERKEN

wandelingen en kinderactiviteiten; in IJlst zijn diverse kleine podia op een route met Houtstad IJlst. Kimswerd biedt een historische wandeling met als thema ‘de andere belangrijke figuur uit het dorp’ die onder meer een elektriciteitscentrale ontwikkelde en een melkfabriek opzette; Koudum heeft een kleiatelier, kinderactiviteiten, optredens van een fanfare en jazzband, theater en poëzie.

ALDEGEASTER SKILDERIJEN In de dorpen Oudega/Idzega en Sandfirden is er de Aldegeaster Puolletocht met muziek, dans, poëzie, verhalen, schilderkunst, historie en natuur, en de muzikale uitvoering ‘Aldegeaster Skilderijen’ met Koperguod.

Wommels komt met verhalenvertellers, routes met ook aandacht voor weidevogels; Workum heeft vaar- en fietsroutes met muziek, poëzie en verhalenvertellers, en straattheater; Woudsend heeft routes met monumenten, kunstwerken, artiesten aan het werk, boerenmarkt, troubadours, kindertheater, en muziek van onder meer koren en orkesten; Bolsward heeft meer dan veertig acts in het Julianapark, met onder meer muziek, dans en theater. In Sneek is er een cultuurmarkt met kraampjes, en zijn er optredens op tien binnenpodia.

Tot vorig jaar vond het jaarlijkse UIT Festival van Súdwest-Fryslân plaats in Sneek. In 2020 is gekozen voor een gespreide opzet met op verschillende plaatsen in de gemeente cultuurroutes langs onder meer galeries en musea, vol met aanbieders en optredens. Dit culturele buffet smaakte naar meer. In 2020 deden al zeven dorpen en steden mee. De overkoepelende organisatie van het UIT Festival is in handen van het Cultuurplein Súdwest-Fryslân. Hoofdsponsor is het Ondernemersfonds Súdwest-Fryslân. Een logische combinatie, volgens Wiebren Buma, directeur van Cultuur Kwartier Sneek (CKS) en lid van Cultuurplein Súdwest-Fryslân. “Het is voor ondernemers van groot belang om een gezond cultureel klimaat te hebben in de gemeente, want het zorgt voor reuring en genereert traffic”, aldus Buma.

MISS UIT FESTIVAL 2021 FOTO: ERIKJAN KOOPMANS

De hele middag is er overal van alles te beleven en te doen. De activiteiten vinden soms op een centrale plek in een dorp of stad plaats; bij andere kernen zijn er routes. In een aantal dorpen en steden gaat het festival ‘s avonds en zondag verder. Meermaals wordt er verbinding gemaakt met de Open Monumentendag, die ook op 11 september is.

NO Manon Talman, NT AL M A N door Wiebren Buma terecht - bestempeld als ‘Miss UIT Festival 2021’, mag opnieuw het hele feest aan elkaar knopen. Het gehele programma is te vinden op www.uitfestivalswf.nl. Kunstenaars of cultuuraanbieders kunnen zich hier nog aanmelden.

NUMMER 09 • 2021

WORDT VERWACHT...

9 OKT

24 SEPT Karin Bloemen

28/29 OKT RICHARD GROENENDIJK

13 NOV 11 NOV

SIMONE KLEINSMA

THEATERSNEEK/PROGRAMMA

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

‘JOIN THE BAND’ BIJ KUNSTENCENTRUM ATRIUM IN BOLSWARD

“Met elkaar iets tofs neerzetten is leerzaam en stoer”

Kunstencentrum Atrium barst van de talentvolle bandjes. Drumdocent Pieterklaas de Groot regelt als bandcoördinator achter de schermen van alles voor ze en komt constant met nieuwe ideeën om hen te blijven prikkelen. Hij onderhoudt ook contact met alle bandcoaches. Bijvoorbeeld met Sytze Verbeek, die de groepen in Bolsward onder zijn hoede heeft. Het maakt niet uit of je drummer, bassist, gitarist, toetsenist of zanger(es) bent. Ook als je een blaasinstrument speelt, kun je bij kunstencentrum Atrium in een band repeteren én optreden. Qua muziekstijl kun je er alle kanten op: van popmuziek tot metal, funk, jazz of een combinatie van stijlen. Veel van de Atrium-bandjes - jongeren en volwassenen - oefenen in Sneek, waar het kunstencentrum beschikt over een luxe opnamestudio. Maar ook op de Atrium-vestiging in Bolsward, in Ons Gebouw, wordt samen gerepeteerd.

ALLES WAT BIJ EEN BAND KOMT KIJKEN Ervaring leert dat samenspel erg belangrijk is voor de muzikaliteit van muzikanten. Pieterklaas de Groot “Bovenal is het ontzettend leuk”, vertelt Pieterklaas de Groot. “Het is een grote kick om samen muziek te maken, te ontdekken, op je plaat te gaan en uiteindelijk een doel te bereiken.” De Groot weet

er alles van. Hij drumt al jaren bij Broken Brass en heeft over de hele wereld opgetreden. “Die kick ervaren onze bands iedere week bij hun repetitie. De uitdaging om met elkaar iets tofs neer te zetten is ontzettend leerzaam en stoer.” Elke band heeft een eigen coach. Hij of zij helpt bij van alles. Op muzikaal vlak, zoals het samen spelen, maar ook bij de presentatie op het podium. “En natuurlijk is er ruimte voor eigen ideeën”, vult De Groot aan. “Als iedereen er muzikaal gezien helemaal klaar voor is, wordt er gewerkt aan zaken als performance. De volgende stap is een optreden voor publiek.”

OPTREDEN Binnen en buiten het kunstencentrum zijn er veel mogelijkheden voor het geven van een concert, mede op initiatief van De Groot. Zo organiseert kunstencentrum Atri-

um jaarlijks met poppodium Het Bolwerk in Sneek het festival VERS! voor popbandjes uit de buurt. Voor dit evenement worden grote namen gestrikt om workshops te geven en samen met de Atrium-bandjes op te treden. Zo leerden de Atrium-bands de afgelopen jaren de fijne kneepjes van onder anderen Elske DeWall, Eric Vloeimans en New Cool Collective. Daarnaast is er Atrium on Tour, met optredens in gezellige horecagelegenheden in Sneek en omgeving, en optredens tijdens evenementen als (dubbele ‘als’) Út Sneek, Heechspanning en Bolstjurrich. De Groot: “Uitgelezen kansen om ervaring op te doen als beginnend bandje.” De Groot heeft dezelfde weg bewandeld. Hij ging op drumles, sloot zich aan bij een bandje op de muziekschool en trad op in kroegjes. “De geweldige ervaring om voor een publiek op te treden wil ik graag aan onze bandjes meegeven.”

PIER21 IS TERUG MET THEATER OVER ONZE TIJD!

FREARK SMINK: ‘WAT SOESTO!’ Boer Frans uit het toneelstuk ‘Wat soesto!’: “Myn pake wie boer, myn heit wie boer en ik bin it. It hâldt net op. It hâldt nèt op. Der komt in dei dat myn bern der grutsk op binne, dat ik boer bin.” Sinds 2012 maakt Pier21, onder leiding van initiatiefnemer en oprichter David Lelieveld, Friestalige voorstellingen die je raken, een maatschappelijk thema aan de kaak stellen en zonder meer van waarde zijn. Eerdere voorstellingen als ‘De Emigrant’, ‘Feteranen’ en ‘It wie op in summerjûn’ zijn hiervan succesvolle voorbeelden. Dit seizoen komt Pier21 terug in de theaters met een nieuwe voorstelling over het boerenleven, onder regie van Jos Thie, en met Freark Smink in de hoofdrol. Freark

Smink had een diepe wens om nog één keer een voorstelling te schrijven en na drie jaar onderzoek, interviews en probeersels is het gelukt met ‘Wat soesto!’ Hij heeft een indringend portret geschreven over een hedendaagse boer in een bijzondere familie, gebaseerd op eigen ervaringen uit het verleden. ‘Wat Soesto!’ gaat over het boerenleven van nu en alles wat daarmee gemoeid is. Maar ook over familieverbanden, herinneringen en de zoektocht naar een hoopvolle toekomst.

Freark Smink: “Wy sjogge der sa nei út om it publyk wer te moetsjen. It wurdt tiid fansels, want oars wurde we frjemden foar elkoar.” De (wereld)première zal plaatsvinden in Theater Sneek op vrijdag 17 september aanstaande. ‘Wat Soesto! - Pier21, mei Freark Smink en Klaasje Postma wo 16 september (try out) – vr 17 september (Première) – za 18 september // aanvang 20.15 uur // www.theatersneek.nl

VEEL ERVARING Dat geldt ook voor bandcoach Sytze Verbeek, net als De Groot een muzikant met veel podiumervaring. “Samen muziek maken voor publiek is ontzettend leuk”, zegt Verbeek. “Ik doe het zo vaak mogelijk. Ik speel in meerdere groepen, Sytze Verbeek klein en groot, en begeleid bekende artiesten zoals Xander de Buisonjé. Grote shows, een intiem huiskamerconcert of een bruiloft, dat maakt mij niet uit.” Verbeek heeft veel zin om met de bandjes in Bolsward aan de slag te gaan. Ook nieuwe bandjes, want hij heeft tussen zijn vele optredens nog ruimte voor coaching. “Met leuke mensen ga je bij ons samen muziek maken. Ondertussen leer ik je wat er allemaal komt kijken bij een band. We gaan aan de slag met nummers die bij jou en de band passen en met jullie podiumpresentatie.”

agenda zaterdag 11 september

vrij. 17 t/m zo. 20 september

zaterdag 25 september

vrijdag 1 oktober

OFFINGAWIER SPORTEVENEMENT

DIVERSE LOCATIES MUZIEK

WOUDSEND VARIA

BALK MUZIEK

slowtriatlon WvF

reis nei it gelok

sup & sail

the 70’s unplugged

Een 1/4 of 1/8 triatlon, maar dan slow, zodat iedereen mee kan doen.

Met Mienskipsorkesten Top en Twel en Wâldsein, De Pôllesjongers en Henk van der Veer.

Suppen en zeilen tijdens een ontspannen dag op de Friese meren.

De show ‘Love the one you’re with’ laat je de 70’s beleven met de mooiste love songs.

WWW.SLOWTRIATLON.COM

WWW.TOPENTWELONLINE.NL

WWW.SAILEVENTSFRIESLAND.NL

WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

letz zep

ccr

Led Zeppelin Tributeband met een (her)beleving van magische rockmuziek.

Albums Cosmo’s Factory en Pendulum van Creedence Clearwater Revival worden gespeeld door internationaal collectief topmuzikanten.

uitfestival

SÚDWEST-FRYSLÂN FESTIVAL

zaterdag 18 september

werkfestival SNEEK OPEN DAG

Aftrap van het culturele seizoen met heel veel activiteiten in 13 dorpen en steden in Súdwest-Fryslân.

Een uniek kijkje achter de schermen bij de deelnemende bedrijven.

WWW.UITFESTIVALSWF.NL

WWW.WERKFESTIVALSNEEK.NL

boerenmarkt WOUDSEND MARKT

Koop heerlijke verse streekproducten in het dorpscentrum. WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

open monumentendag ZUIDWEST FRIESLAND OPEN dag

Veel monumenten hebben hun deuren geopend voor publiek. WWW.OPENMONUMENTENDAG.NL

zondag 12 september

flinke flea market

HEMELUM ROMMELMARKT Kom in het weiland schatzoeken tussen de vintage spullen van een ander. WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

piter wilkens

SNEEK MUZIEK De Fryske trûbadoer Piter Wilkens speelt zijn Friestalige repertoire. WWW.LEWINSKI.NL

woensdag 15 september

tijdreis eendenkooi PIAAM EXCURSIE

Reis door de tijd en ontdek de interessante historie van eendenkooien.

zondag 19 september

swing du nord

SNEEK MUZIEK Swingmuziek uit de jaren ’40 en ’50. WWW.LEWINSKI.NL

SNEEK MUZIEK

WWW.HETBOLWERK.NL

za. 25 en zo. 26 september

mtb elfstedentocht BOLSWARD SPORTEVENEMENT

Tweedaagse Elfstedentocht op de mountainbike over zoveel mogelijk onverharde paden. WWW.FIETSELFSTEDENTOCHT.FRL

maandag 20 september

hans dorrestijn

SNEEK THEATER Met zijn voorlopig laatste voorstelling ‘Het houdt een keer op’. WWW.THEATERAANHETWATER.NL

zondag 26 september

flinke flea market HEMELUM ROMMELMARKT

Kom in het weiland schatzoeken tussen de vintage spullen van een ander. WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

donderdag 23 september

rené van meurs SNEEK CABARET

Met ‘Hunkert’ brengt Meurs een avond vol mooie verhalen, improvisaties en grappen over liefde. WWW.THEATERSNEEK.NL

vrijdag 24 september

karin bloemen SNEEK MUZIEK

Muzikale voorstelling met de Old School Band met eigen werk en covers van o.a. Billy, Aretha, Norah.

sneek attack SNEEK BEURS

Ruim 80 meter vinyl, CD’s en merchandise op deze hardrock en metal platenbeurs. WWW.HETBOLWERK.NL

donderdag 30 september

the sounds of musicals SNEEK MUZIEK

Viering van ruim 150 jaar musicals met bekende musicalgezichten, ensemble en orkest. WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

deropút

SNEEK MUZIEK

WWW.HETBOLWERK.NL

zaterdag 2 oktober

makkumer noardwaard MAKKUM EXCURSIE

Met natuurgids op stap over dit, normaal gesproken, niet toegankelijke eiland in het IJsselmeer. WWW.ITFRYSKEGEA.NL

soundos MAKKUM CABARET

Soundos is terug in het theater met haar nieuwe show ‘Comeback kid’. WWW.CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL

za. 2 en zo. 3 oktober

pink floyd project

SNEEK MUZIEK Met ’The Wall 40 Years’, gebaseerd op de live concerten van Pink Floyd uit 1980 en 1981. WWW.HETBOLWERK.NL

zondag 3 oktober

flinke streekmarkt

HEMELUM MARKT Elke 1e zondag van de maand kun je streekproducten shoppen in de buitenlucht. WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

kunstroute Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Kijk voor de volledige agenda op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/EVENEMENTENKALENDER

GAASTERLAND EXPOSITIE Diverse deelnemende ateliers hebben de deuren geopend om je te inspireren. WWW.KUNSTROUTEGAASTERLAND.NL

Yn Aksje in actie

KLAAR VOOR DE START VAN DE MTB-ELFSTEDENTOCHT

MTB-Elfstedentocht

SUP & Sail

Wil je altijd al eens meedoen aan een Triatlon, maar zijn de afstanden te lang of zie je op tegen de tijdsdruk? Dan is de SLOWTriatlon® Waterland van Friesland op zaterdag 11 september voor jou een uitkomst. Want met 500 of 1.000 meter zwemmen, 20 of 40 kilometer fietsen en 5 of 10 kilometer wandelen is deze triatlon voor iedereen. In je eigen tempo en geschikt voor alle leeftijden. En... je wint ‘m altijd!

Op zaterdag 25 en zondag 26 september wordt er een MTB-Elfstedentocht georganiseerd met als startpunt Bolsward. Een echte Fietselfstedentocht, maar dan voor mensen die van nét wat meer uitdaging houden. Op zaterdag staat de noordelijke lus op het programma en op zondag worden de steden in de zuidwesthoek aangedaan. De route gaat over verharde- en onverharde paden en biedt onderweg voldoende uitdagingen.

Ervaar op zaterdag 25 september een actieve én tegelijkertijd ontspannen dag tijdens de SUP & Sail van Sailevents. De dag start met een suptocht, ook geschikt voor beginners, door de vaarten in en rondom Woudsend. Na het suppen is het tijd voor een heerlijke lunch aan de kade. Ten slotte stap je op de luxueuze Lemsteraak de ‘Blaauwe Walvisch’ voor een ontspannen zeiltocht op de Friese meren. Onderweg kun je niet anders dan genieten van de flora en fauna die je tegenkomt.

WWW.SLOWTRIATLON.COM

WWW.FIETSELFSTEDENTOCHT.FRL

WWW.SAILEVENTSFRIESLAND.NL

Ferbining Verbinding

FOTO: CONNY KITSCHMANN

SLOWTriatlon®

HET GEMAALTJE BIJ OOSTERZEE IN DE ROUTE DE TSJÛKEMAR BY DEL

De Tsjûkemar by del

Reis nei it gelok

Onder de naam ‘De Tsjûkemar by del’ is de culturele fietsroute van Kunst en Meer uitgebreid met permanente informatiepunten. Conny Kitschmann heeft voor deze route een fotoserie gemaakt over water, het landschap en de bijzondere plekjes die het Tsjûkemar zo uniek maken. Op tien mooie plekken langs de route vind je een routepaaltje met daarop een foto van Kitschmann, een dichtregel en een QR-code. Een inspirerende verbinding tussen natuur en cultuur.

De muzikanten van Mienskipsorkest Top en Twel en Wâldsein laten zien dat je op latere leeftijd een muziekinstrument kunt leren bespelen en samen een orkest kunt vormen. Samen muziek maken maakt hen gelukkig. Dát laten ze, samen met De Pôllesjongers en Henk van der Veer, horen en zien in de verrassende en interactieve muziekvoorstelling Reis nei it gelok. Deze voorstelling is van vrijdag 17 september t /m zondag 20 september achtereenvolgens te zien in Woudsend, Oppenhuizen, en Gau.

WWW.DETSJÛKEMAR.NL

WWW.MEARMEIMUZYK.NL

ook jouw

evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze evenementenkalender. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENT

SPORT

NUMMER 09 • 2021

VITALE VOETBALCLUB NIJLAND VIERT

“DAT 100-JIERRIC

Wat Wat je je ziet ziet is is wat wat je je krĳ krĳgt! gt!

Een vrolĳke jongeman met een lach van oor tot oor stelt Een vrolĳvoor: ke jongeman met een lach oor stelt zichzelf Jeffrey Hazelhoff (18 van jaar).oorHĳtotheeft zich zichzelf voor: Jeffrey Hazelhoff (18 jaar). Hĳ heeft ontwikkeld van leerling naar een volwaardige werknemerzich op ontwikkeld van leerling naar eeninvolwaardige werknemer op de montageafdeling bĳ Empatec Franeker. Trynke Visser (60 de montageafdeling bĳ Empatec in Franeker. Trynke Visserbĳ(60 jaar) was tot voor kort zĳn stagecoördinator. Ze werkt It jaar) was tot voor kort zĳ n stagecoördinator. Ze werkt It Twaluk in Leeuwarden, een school voor Speciaal Onderwĳbĳ s. Ze Twaluk introts Leeuwarden, een school voor Speciaal Onderwĳs. Ze is enorm op Jeffrey. is enorm trots op Jeffrey. Draai gevonden Draaizĳgevonden Op n zeventiende komt Jeffrey,

Op zĳ komt Jeffrey, via zĳnn zeventiende stagecoördinator Trynke, via zĳbĳ n Empatec. stagecoördinator Trynke, binnen Hĳ doorloopt een binnen bĳ Empatec. Hĳ doorloopt ontwikkeltraject en neemt een ‘kĳeen kje ontwikkeltraject en neemt een ‘kĳkje in de keuken’ van de verschillende in de keuken’ vanven. de verschillende Empatec vakbedrĳ Zo kan hĳ Empatec vakbedrĳ ven. werk Zo goed kan bĳ hĳ ontdekken wat voor soort ontdekken wat voor soort werk goedben bĳ hem past. Jeffrey: ‘Door mĳ n traject hem past. Jeffrey: ‘Door ik erachter gekomen datmĳ mĳnntraject talentben ligt ik erachter gekomen datvan mĳEmpatec. n talent ligt bĳ de montageafdeling Ik bĳ demĳ montageafdeling vanleuk Empatec. Ik vind n werk ontzettend en ben vind mĳ n werk leuk en ben hier heel trots ontzettend op!’ Stagecoördinator hier heel trotsheeft op!’ zĳStagecoördinator Trynke: ‘Jeffrey n draai helemaal Trynke: ‘Jeffrey n draai gevonden. Elkeheeft dagzĳgaat hĳ helemaal met een gevonden. Elke dag met hem een grote glimlach naar zĳngaat werk.hĳIk heb groteafgelopen glimlach naar zĳn werk. Ikvolwassen heb hem het schooljaar het worden. afgelopen volwassen zien Echtschooljaar fantastisch, dáár doen zienhet worden. we voor!’ Echt fantastisch, dáár doen we het voor!’

“

Ik vind mĳn werk Ik vind mĳn werk ontzettend leuk! ontzettend leuk!

Oprecht Oprecht Trynke: ‘Ik heb altĳd al een klik gehad

Trynke:mensen ‘Ik heb altĳ een klik gehad met died aleen speciﬁ eke met mensen die hebben. een speciﬁ ontwikkelingsvraag Ze eke zĳn ontwikkelingsvraag Ze zĳn oprecht, eerlĳk, openhebben. en betrouwbaar. oprecht, eerlĳ open engt! betrouwbaar. Wat je ziet is k, wat je krĳ Mĳn keuze Wat je zietItis Twaluk wat je krĳ Mĳnwerken keuze om voor te gt! gaan om voor It Twaluk te gaan werken was dan ook snel gemaakt. Ik heb was dan snel gemaakt. heb hier stageookgelopen en ben Ik nooit hier stage gelopen ben nooit meer weggegaan. Toenenik begon was meeronderwĳ weggegaan. Toen ik begon het s totaal anders dan was nu. het jongeren onderwĳs mogen totaal anders danmeer nu. De nu veel De jongerenenmogen veel meer participeren wordennuniet meer zo participeren en niet meer . zo afgeschermd vanworden de maatschappĳ Ik afgeschermd van de maatschappĳ. Ik

zeg altĳd tegen mĳn leerlingen: er is zeg altĳ d tegen mĳop n leerlingen: is voor iedereen plek de wereld! er Ook voor iedereen plek doen. op de Op wereld! Ook jĳ kunt iets moois It Twaluk jĳ kunt iets moois klaargestoomd doen. Op It Twaluk worden leerlingen voor worden leerlingen klaargestoomd voor het ‘echte’ werkende leven. Waaronder het ‘echte’ werkende Waaronder bĳ Empatec. Als leven. stagecoördinator bĳ Empatec. Als stagecoördinator begeleid ik jongeren letterlĳk van begeleid jongeren letterlĳ van school naarik werk. Dit geldt ookk voor school naar werk. Dit geldt ook voor Jeffrey!’ Jeffrey!’

Wachtlĳst Wachtlĳ st krĳgt Jeffrey een indicatie Op zĳn 17e

Op zĳn 17e gt Jeffrey een indicatie Beschut Werkkrĳ(BW) toegewezen. Deze Beschut (BW) toegewezen. Deze is nodigWerk om bĳ Empatec te kunnen is nodigElke om gemeente bĳ Empatec te per kunnen werken. heeft jaar werken. Elkewerkplekken gemeente heeft per jaar een aantal beschikbaar, een aantal aantal wordt werkplekken beschikbaar, dit door de Overheid dit aantalOmdat wordterdoor Overheid bepaald. meerde mensen met bepaald. Omdat meer mensen met een indicatie zĳnerdan werkplekken, is eeneen indicatie dan werkplekken, is er wachtlĳzĳ stnontstaan. Trynke: ‘Hier er eenJeffrey wachtlĳ st ontstaan. Trynke: staat op, samen met nog ‘Hier een staat Jeffrey op, Het samen met is nog aantal jongeren. gevolg dateen hĳ aantal jongeren. Het gevolg is dattoch hĳ nog geen salaris ontvangt. Hĳ heeft nog geen salaris ontvangt. Hĳ heeftkrĳ toch een inkomen nodig en daarom gt eennuinkomen nodig en daarom krĳwe gt hĳ een bĳstandsuitkering. Maar hĳ nuhem eenniet bĳstandsuitkering. we laten thuis zitten!’ Het Maar is Trynke laten wens hem niet zitten!’ Trynke haar om thuis samen met Het de is Speciaal haar wens sameninmetFriesland de Speciaal Onderwĳ s om scholen en Onderwĳsde scholen in Friesland en Empatec handen ineen te slaan. Om Empatec de een handen ineen teteslaan. Om vervolgens oplossing zoeken, vervolgens een zoals oplossing te zoeken, zodat jongeren Jeffrey meteen zodat jongeren zoals ontvangen Jeffrey meteen een passend inkomen zodra eenaan passend inkomen ze het werk gaan.ontvangen Want hoe zodra fijn is ze aan gaan.na Want fijn is het als het de werk jongeren het hoe afronden het hun als de jongeren het afronden van opleiding eennabeschutte baan vangen hunmét opleiding een beschutte baan krĳ een bĳbehorend salaris. krĳgen mét een bĳbehorend salaris. Jeffrey heeft dankzĳ zĳn doorzettingsJeffrey heeft doorzettingsvermogen en dankzĳ inzet zĳzĳ n ndraai helemaal vermogen en n draai gevonden. Hĳinzet is blĳzĳmet zĳn helemaal baan en gevonden. Hĳfiis blĳ werkplek met zĳn wensen! baan en kan zich geen jnere kan zich geen fijnere werkplek wensen!

Voetbalvereniging Nijland vierde in het laatste weekend van augustus haar 75-jarige jubileum. Voorzitter Jappie de Boer enYpe Bonnema (57) van ‘de Blues’ uit Nijland blikten nog vóór dit jubileumweekend samen met deze krant terug op de afgelopen driekwart eeuw, maar kijken ook zeker vooruit: “We wolle it 100-jierrich bestean seker fiere”, geeft de preses aan. Maar eerst dit jaar het 75-jarig jubileum. Met 130 leden is de dorpsvoetbalclub in ieder geval springlevend, ook in corona-tijd. Het gesprek vindt plaats in de bestuurskamer van de vereniging, met een fraai uitzicht op het Zweitse Huitema Sportpark van Nijland.

“

“Nee, hjir is it net begûn. Dat wie op in stik lân fan boer Tiede Vellinga oan’e Hiddemawei. Hij wie mei Siemen Hiemstra en Harm Postma de oprjochter van ús klup. It wie miskyn primityf, mar wol hiel gesellich”, weet Bonnema. De op en top Nijlander die het vrijwilligerswerk met veel plezier voor zijn voetbalclub doet, schuift ons de bescheiden jubileumuitgave, die tijdens het 50-jarig bestaan verscheen, toe. Daar lezen we tot in detail hoe het allemaal begon met de plaatselijke voetbaltrots.

GETROUWD MET NIJLAND

“It earste jier fuotballen wy ús thúswedstriden op it fjild van C.A.B. yn Boalsert, omdat ús eigen fjild earst yn 1947 klear wie. Ik wit noch dat de Boalserters seine: ‘Wat floeke dy lui út Nijlân’. Dat kaam ûnder oare troch Jan van Diggelen, dy hie yn in konsintraasjekamp sitten en dêr wie hij net better fan wurden”, weet de scribent te vertellen. Ype geeft eerlijk toe dat hij wel een beetje met Nijland getrouwd is, getuige zijn uitspraak ‘dat de klup wol 80% fan myn libben útmakket.’ De boomlange Bonnema, ooit keeper en later voetballer van Nijland, vervolgt om aan te geven hoe zijn clubliefde zich het best laat omschrijven. “Je groeie deryn en stadichoan bouwe je dat op. Ik belibje in hiel soad wille oan myn frijwilligerswurk. Frijwilligers binne hiel belangryk foar in klup, dêr bin’k yn al dy jierren wol achterkommen.” Jappie de Boer, die ondertussen alweer meer dan twaalf jaar de voorzittershamer van Nijland hanteert, bevestigt wat topvrij-

williger Bonnema zegt. “Wij binne in lytse feriening en hawwe hjir gjin kantine ynkomsten. Wij binne folslein ôfhinklik fan frijwilligers. Nijlân is best in ambitieuse feriening. Dat ús earste elftal twadde klasse fuotbalt is in prestaasje foar sa’n lytse klup. At je bûten ús doarp komme dan kenne se Nijlân allegear fan Aaipop en it fuotbaljen. Dat is wol únyk dat je mei 130 leden yn’e twadde klasse fuotbalje kinne. At de jonges dy’t hjir fuotbalje nei in oar plak te wenjen gean, dan bliuwe se wol lid fan Nijlân. Se binne hjir trou en dat seit genôch oer de klup.” “Wij binne fyftjin jier lyn begûn om hjir sels te meanen”, weet Bonnema. “Begûn mei in sirkelmeander, in enkeldeks. No dogge we it meanen mei in fiifdelige meanmasine. Ik mei hjir wolris meane as ynfaller, mar Evert Adema is wol ús haadmeander. Hij spaant hjir alle dagen om. Sokken binne goud wurdich. Yn it ferline die Gerrit Beuker it meanen ek foar ús.” Voor de Nijland-voorzitter is één ding zeker: “At der gjin frijwilligers mear binne, is der ek gjin klup mear!”

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

T 75-JARIG JUBILEUM

CH BESTEAN HELJE WE EK WOL!” VV NIJLAND TEAMS VAN 1946-2021

Ype Bonnema (links) en voorzitter Jappie de Boer

SAMENWERKING MET S.D.S.

FOLSGEARE

Inmiddels heeft Nijland sinds een jaar of vier een samenwerkingsverband met S.D.S. uit Easterein. Omdat er in beide dorpen voor verschillende teams niet genoeg spelers zijn, vullen de dorpsclubs het spelersarsenaal onderling aan en dat bevalt uitstekend, aldus De Boer. Naast de jeugdteams heeft Nijland nog vier senioren elftallen die in competitieverband actief zijn. In de jeugd van de blauwhemden voetballen ook meisjes mee, maar een aparte damesafdeling is er niet in Nijland.

Over samenwerking gesproken, in het verleden en nog altijd, zorgde het nabij gelegen Folsgeare ook voor genoeg voetbaltalent in Nijland. Ype Bonnema over de voetballers uit Folsgeare: “Der kamen bêst goeie fuotballers út Folsgeare wei en noch altyd. Yn’t ferline binne der wol ôfspraken makke dat der yn Nijlân fuotballe waard en yn Folsgeare is de keatsferiening.”

FEARTSEN Tijdens het jubileumweekend zal er op het Zweitse Huitema Sportpark dan ook gekaatst worden. “Ja en nee”, vult Jappie de Boer aan. “Ik tink dat it in fearstwedstryd wurdt. Fearste is keatse en fuotballe troch elkoar hinne. We spylje op in keatsfjild, wêrbij’t we de ballen der hinne goaie, mar weromskoppe meie. It moaie fan dizze tak fan sport is dat elkenien der oan meidwaan kin. At we echt keatse, mei in lytse bal, dan slúte we safolle minsken út. De bettere keatsers kinne sa hurd slaan, dan is der foar de oaren neat mear oan. Fandêr feartsen mei in grutte bal.”

CLUBICOON ZWEITSE HUITEMA EN SUIKEROOM JOUKE HUITEMA Dat het Sportcomplex in Nijland de naam van Zweitse Huitema draagt is uiteraard geen toeval. Huitema was 25 jaar voorzitter van de vv Nijland en al sinds 2006 erelid van de club. Nog tijdens zijn leven, in november 2011 , werd het naambord ‘Zweitse Huitema Sportpark’ door het clubicoon zelf onthuld. Huitema overleed een maand later op 78-jarige leeftijd. En zo is er nóg een bijzondere dorpsgenoot die de vereniging een warm hart toedraagt. “Ja, do bedoelst Jouke Huitema”, zegt de voorzitter. Inderdaad! Een reclamebord met de tekst ‘Jouke Huitema, trotse hoofdsponsor vv Nijland’, spreekt boekdelen. “In partikulier as hoofdsponsor fan de klup, dat is únyk, dat sjogge je nergens. Huitema is o sa betrokken. Doe’t Jouke haadsponsor waard, koene wij as earste it digitale skoareboerd oanskaffe. We binnen nei Drachten tagien, hawwe it boerd besteld en Jouke hat betelle. Yn 2006 of 2007 koene we mei stipe fan Jouke ús tribune bouwe, dat is ek wol bysûnder. Dy tribune hawwe we sels opsetten. Logysk

dat de tribune de namme Jouke Huitema Tribune hat.”

CADEAUTJE Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Wat dat betreft is de realisatie van een sportkooi op het sportcomplex een uitkomst. Daar kan de dorpsjeugd straks gebruik van maken. De kooi wordt 18 meter breed en 30 meter lang. De sportkooi is een alternatief wanneer het trainingsveld onbespeelbaar is door regenval. De sportkooi is een initiatief van de jubileumcommissie.

30 1

17 2

22 15

18 17

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 09-2021 - tot uiterlijk 30 september 2021. Wij wensen u veel puzzel plezier!

6 6

bolsward-ijsselmeerkust

17 19

18 4

PUZZELPAGINA NR 09

14 14

4 14

D C

NUMMER 09 • 2021 5

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

kegelsnede

spijskaart

eenjarig dier

schitteren

eerwaarde heer

Friese sport

import

schouwburgrang

voormalig ordehandhaver

wintervoertuig

Europeaan landhuis

deel v.h. gebit

aarden wal

met vriendelijke groet

elke dag

deel

soort onderwijs

duinvallei

takje

nikkel

echter longkwaal

Amerika Spaanse drank

garantie

zwemvogel Europese bizon

spook insluiper

radiolamp

in elkaar

Centraal Bureau voor de Statistiek

staat in Amerika

11 spoedig

schrijfkosten

stimulans

roklengte

brandgang

strafwerktuig

Indonesisch dorp

wijnhuis vreemde munt

water in Friesland

opdracht

soort dolfijn

claustrofobie

kruisboog

soort gebak voorbij

Europese Unie

jaartelling

metaal

gelofte soort aardappel

wielerwedstrijd Zijne Majesteit

fiat inserto

soldatenvoedsel graanpakhuis

plak

markttent vrouwelijk dier

erfelijkheidsdrager

behaaglijk (Ind.)

A A O O I N N E D R A Z

L B S T K L R O G R S K

L L N C T S L E I D I T

E A U H T I G V T T E D

T A B R E E A N I S P R

J I E E B A D M A T E O

E E K A L M O E S L E O

K N E G O S F L A K R B

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

eikenschors

P N M X E E B A O R F W

leenman

ontwijking

slagader

L E M T E O M W N V A A

palmmeel

waterdoorlatend

pl. in Zeeland

N E A L D R T E O N K A

Noorse godheid natuurkunde

V S I U B G N I R A H N

AARDOLIE AFASIE ALBANEES BADMAT BOORD BOXER DONOR

GEBOD GROEN HARINGBUIS KALFSOGEN KALMOES KARNEN KNOET

LAAIEN LABELS LANGSKOMEN MADRID OESTERNET OPTIONEEL PALLETJE

RIVAAL SOMMA TANTIEME VOERSTREEK WORST ZWAAN

gehalte

zaniken

volgeling

WAARDEBON t.w.v. € 25,00

klank

deftig

Te besteden bij Groencentrum Witmarsum

bolsward-ijsselmeerkust

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 08-2021 Elly van der Meer uit Bolsward heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Primera Bolsward. OPLOSSING EDITIE 08-2021: Zweedse puzzel: watersporter / kruiswoordpuzzel: decoupeerzaag.

COLOFON GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km. Oplage: 22.000 exemplaren.

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 08 VÓÓR 30 september 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

VERSPREIDING

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk de Vries

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIE VERKOOP

info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Henk van der Veer, Joeri van Leeuwen, Wim Walda, Piebe Piebenga, Riemie van Dijk.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

DRUK

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS?

Mieke Alferink, Neeltje Oostra, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 7 OKTOBER 2021

d r a w s l in Bo

r e b m e t p e s 1 1 g a d r e t a z r u u 7 1 van 10

Kom dold waas sh opp

en in Bol s

ward