GrootBolsward-IJsselmeerkust 2-2022 by GrootMedia

MAANDBLAD

02-2022

bolsward-ijsselmeerkust

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

4e JAARGANG • NR. 36

IN DEZE UITGAVE

Duurzaamheid

Special 2022

OUD-FINALISTE ‘MISS TEEN FRIESLAND’

ESMA LUZIZILA “HOUD JE NIET IN, VECHT VOOR JE DROOM” Núhoe wij u Benieuwd dezeGROTE dagen kunnen adviseren?

OPRUIMING!

Bel ons op: 0515-575580 of 06 57 57 95 94 Kom langs voor de mooiste aanbiedingen! Of mail naar:info@smukslaapcomfort.nl

‘Sliepe ‘Sliepe is ús ús is wurk!’ wurk!’

NUMMER 02 • 2022

Niet alleen! De laatste tijd ben ik onrustig, opstandig zelfs. Iedere nacht droom ik over mijn verleden en overdag schrik ik van het nieuws in het heden. Nieuwsberichten, columns en reacties op socials rakelen mijn verleden en daarmee mijn verhaal op… Een verhaal dat, besef ik nu, vrijwel alle vrouwen op enig moment doormaken. Een verhaal met de scherpe randjes van machtsmisbruik, grensoverschrijdend gedrag én mijn eigen bevriezing. Keer op keer… De dagen gaan voorbij door mij te focussen op mijn dromen en mijn doelen, op de toekomst dus. En door te schrijven over mensen zoals jij en ik, die ook scherpe randjes hebben. Mijn ouders zeiden het vroeger al: ieder huis heeft zijn kruis. En dat is, helaas, echt waar. Wat mij het meest sterkt in de gesprekken met al deze mensen die je in onze krant leert kennen? Hun kracht, doorzettingsvermogen én openheid. Door te vertellen over hun ervaringen helen ze een stukje van zichzelf en zorgen ze ervoor dat wij als lezers en toeschouwers weten dat we niet alleen zijn. Deze maand staat Esma Luzizila op de cover. Zij vertelt aan onze redacteur Albert Bouwman: “Op zulke momenten droom ik dat ik mijn werk in de mode kan combineren met activisme. Dat ik mag werken voor een merk dat zich uitspreekt tegen maatschappelijke problemen.” Mijn hart maakt even een sprongetje. Je bent niet alleen. Je bent echt niet alleen.

BIOSCOOPBONNEN CINESNEEK VOOR VOEDSELBANK BOLSWARD BOLSWARD – Een maand geleden is het team van Ying Media druk bezig geweest met de verkoop van kerstgroeten voor in de december-editie van Groot Bolsward-IJsselmeerkust. Een deel van de opbrengst werd besteed aan bioscoopbonnen van CineSneek. Deze bioscoopbonnen werden vervolgens uitgedeeld in de Voedselbank in Bolsward, opdat de gezinnen die afhankelijk zijn van de voedselbank ook eens naar de bioscoop kunnen. Afgelopen week werd er een kleine rondleiding gegeven in de Voedselbank Bolsward. Er werd een uitleg gegeven over wat de vrijwilligers zoal doen en regelen voor de mensen. De Voedselbank in Bolsward ontvangt veel etenswaar uit het distributiecentrum van Drachten. Daarnaast zijn er ook vele lokale winkels die de voedselbank steunen. Zo wordt er gebakken door de bakker en wordt er voedsel verzameld door de supermarkt. De pakketten die de mensen meekrijgen, kunnen voor vijf dagen mee. In dit pakket zitten de nodige huishoudelijke producten, etenswaar en wat lekkers voor in het weekend.

Na de rondleiding zijn de bonnen overhandigd door Nadja van den Broek (CineSneek) en Martine Sikma (Ying Media) aan de vrijwilligers Leo Melse en Lolke Dijkstra. Leo Melse: “Het is mooi om te zien dat de mensen van zo iets kleins heel blij kunnen worden.” Lolke en Leo doen hun vrijwilligerswerk met veel plezier. Lolke: “De mensen zijn erg dankbaar voor deze plek en wat wij voor ze doen.” De gezinnen kunnen de bon inleveren bij CineSneek en je krijgt er wat versnaperingen bij om samen nog eens lekker te genieten.

WORKUM DICHTERBIJ

Veel lees plezier!

WORKUM - De regio zit boordevol mooie dorpen en steden, elk met hun eigen cultuur en karakter, en dat willen we je graag laten zien.

Janita Baron redacteur.

In de serie ‘Dorp uitgelicht’ neemt GrootBolsward-IJsselmeerkust je mee, om een kijkje te nemen in de regio. Dit keer een speciale aflevering, namelijk: ‘Stad uitgelicht’! Afgelopen maand gingen wij op bezoek in Workum. In deze aflevering zijn drie bewoners uitgelicht met hun liefde voor de stad. Benieuwd naar hun verhalen? Bekijk de video door de bijgaande QR-code te scannen.

CAFÉ DE FREONSKIP IN BLAUWHUIS BIEDT WEER GEZELLIGHEID BLAUWHUIS – Sinds de coronamaatregelen binnen de horeca wat zijn versoepeld, ging ook Café Restaurant De Freonskip in Blauwhuis weer open. Café-eigenaar Gerard de Wolff is nog een tikje wantrouwend, hoewel ook hij blijmoedig de deuren opende.

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 3 MAART 2022 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

“Ik durf nog niet alle inkopen te doen, omdat het allemaal nog op de proef is”, zegt De Wolff. “Maar we zijn blij dat het weer kan en dat we tenminste ons eigen geld weer kunnen verdienen.” Ondanks de beperkingen – de anderhalve meter, vaste zitplaatsen, verplichte sluitingstijd om tien uur – is de sfeer in het eetcafé weer zoals vanouds. ‘’We hebben er geen woorden voor, er wordt weer gelachen en geouwehoerd, het is weer heel erg gezellig.’’

bolsward-ijsselmeerkust MUZIEKKORPS EENSGEZINDHEID TJERKWERD BESTAAT 100 JAAR

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

KANDIDATEN ‘KINDERBURGEMEESTER’ OP SOLLICITATIE SÚDWEST-FRYSLÂN - Wie wordt de eerste kinderburgemeester van gemeente Súdwest-Fryslân? In november 2021 kregen kinderen van 11 en 12 jaar een sollicitatieformulier mee naar huis via hun school en maar liefst 34 kinderen reageerden op deze oproep. Achttien van hen werden geselecteerd. Zij deden vorige week enthousiast mee aan de sollicitatiemiddag, want burgemeester wordt je immers niet zomaar! Vrijdag 4 februari, tijdens de Kinderconferentie, wordt bekend welke kinderen de eervolle taak krijgen als kinderburgemeester en zijn team. Zij worden dan ook officieel geïnstalleerd door burgemeester Jannewietske de Vries.

TJERKWERD - Zaterdag 22 januari was een zeer bijzondere dag voor muziekkorps Eensgezindheid in Tjerkwerd. De vereniging bestond die dag namelijk honderd jaar. Op 22 januari 1922 kwam Eensgezindheid voor het eerst bijeen. Het begon allemaal met vijf mannen uit Tjerkwerd die een muziekkorps op wilden richten. In het begin klonk het korps volgens de notulen nog “as it strûpen fan in baarch”. Maar het begin was er in ieder geval. Nu, honderd jaar later, is Eensgezindheid nog steeds een bloeiende vereniging. Een jubileumoptreden, evenals een gezamenlijk diner, konden helaas vanwege de coronamaatregelen niet plaatsvinden. Toch heeft het korps op gepaste wijze met de leden stilgestaan bij deze dag. In het pas verbouwde Waltahûs organiseerde de jubileumcommissie een ‘walk-thru’. Alle leden van het korps en het XL orkest waren per sectie uitgenodigd.

DICK SCHUURMAN NIEUWE TRAINER SC BOLSWARD BOLSWARD - Dick Schuurman (50) wordt de nieuwe hoofdtrainer bij SC Bolsward. Schuurman is een ervaren trainer uit Joure met een uitstekende staat van dienst binnen de voetballerij. Eerder was hij hoofdtrainer bij onder meer VV Heerenveen, SC Emmeloord en VVI. Momenteel is hij nog trainer bij SC Joure. Samen met spelers, technische commissie en bestuur van SC Bolsward is een uitgebreide sollicitatieprocedure gehouden. SC Bolsward was erg enthousiast over de manier van werken van Schuurman en zijn gedrevenheid om de vereniging naar een hoger niveau te leiden. “Met de kwaliteiten in de huidige A selectie en de aanstormende talenten in de jeugdafdeling ziet de club in Dick Schuurman ‘de’ trainer die past bij de ambities van de vereniging”, laat de SC Bolsward weten.

Het gaat er bij de Kinderconferentie vooral om dat de jeugd de politiek leert kennen en dat de politiek meer zicht krijgt op wat kinderen belangrijk vinden. Een kinderburgemeester krijgt zowel representatieve als inhoudelijke taken zoals het

voorbereiden van de kinderconferentie. Zo’n conferentie was er vorig jaar ook in Súdwest-Fryslân. Toen waren er zestig leerlingen uit heel de regio bij betrokken. Mogelijk komt er ook nog een kinderraad in Súdwest-Fryslân.

bolsward-ijsselmeerkust KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS UIT DE REGIO OP:

WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

ORIGINELE (HER) OPENINGSACTIE SCHAATSMUSEUM VRIJWILLIGERS GEVRAAGD VOOR WANDELEN MET BEWONERS DE FINKE KOUDUM - Op de Facebookpagina van ‘Hinke van Patyna-Finke’ is een oproep geplaatst voor vrijwilligers die op gezette tijden willen wandelen met bewoners van De Finke in Koudum. Niet alle bewoners van verzorgingshuizen kunnen zelfstandig even naar buiten en iedereen weet dat er meestal geen personeel is om een eindje met de cliënten te wandelen. Toch dragen buiten zijn en bewegen bij tot het welzijn, ook voor de bewoners van De Finke.

HINDELOOPEN – Het Schaatsmuseum in Hindeloopen komt met een sportieve en originele (her) openingsactie: tot en met 1 maart is op vertoon van de stempelkaart van de Elfstedentocht van 1997 de toegang tot het Schaatsmuseum gratis. Op 4 januari 2022 was het precies 25 jaar geleden dat de laatste Elfstedentocht werd verreden. Normaal gesproken zouden de schaatsers bijeen komen in het Schaatsmuseum, maar helaas, door de beperkingen rond corona is dit niet gebeurd. Wel heeft het museum alles op alles gezet om de fototentoonstelling over de Elfstedentocht van 1997 klaar te hebben, voor als de musea weer open mochten. Henk Kroes heeft de tentoonstelling op 4 januari geopend. Dit was te zien op Omrop Fryslân in een live uitzending vanuit het Schaatsmuseum. Het Schaatsmuseum is dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur en op zondag van 13.00-17.00 uur

Uit recent onderzoek blijkt dat lang niet alle verpleeghuisbewoners wel eens buiten komen, terwijl zij en hun naasten dat wel graag willen. Dat onderzoek sluit aan bij een eerder groot onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau dat in 2019 al constateerde dat één op de vijf verpleeghuisbewoners nooit buiten komt. Soms doordat hun gezondheid het niet toelaat, maar vaak ook wordt een gebrek aan begeleiding als oorzaak genoemd. Veel bewoners zijn daarom afhankelijk van vrijwilligers die wel een wandeling met de bewoners willen maken. Dat gebeurt ook al in De Finke, maar men kan voor deze activiteit nóg meer vrijwilligers gebruiken. “Zodat onze bewoners wel geregeld naar buiten kunnen. Niet alleen in de mooie binnentuin, maar ook naar het dorp, winkels of de bossen. Meedoen in de maatschappij draagt bij aan eigen waarde, er toe doen! En het is ook gewoon fijn”, schrijft Hinke. Mensen die iets willen betekenen voor de bewoners van De Finke kunnen contact opnemen met Epie Wijngaarden of Aukje Sinnema, via telefoonnummer 0514-596213. .

‘‘ Persoo nlij ke ben a dering en a a nda cht sta a n bij ons centra al’’

VERKOPEN

TAXEREN

AANKOPEN

06 - 504 33 425

VANLELYVELDMAKELAARDIJ.NL

1/4 Uitvaartzorg Jan Æbe de Boer

3e generatie Uitvaartverzorger

Jan Marten de Boer

5e generatie Uitvaartverzorger

1921-2021

100 jaar vertrouwen Harinxmalaan 1 8602 CN Sneek Telefoon (0515) 416 114 E-mail info@deboeruitvaart.nl

deboeruitvaart.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

ESMA LUZIZILA, OUD-FINALISTE ‘MISS TEEN FRIESLAND’

“HOUD JE NIET IN, VECHT VOOR JE DROOM”

“De castingronde vond ik niet moeilijk. Bij de derde ronde voelde ik me wel wat bekeken en ongemakkelijk om in bikini voor de jury te staan. Ik moest een beetje ‘confidence’ opbouwen. Gelukkig hoefde ik niet als eerste. Op het moment dat ik samen met vier andere meiden moest, liepen we een rondje voor de jury en meteen daarna weer naar achteren. En dan maar wachten.” Aan het woord is Esma Luzizila, de twintigjarige finaliste van ‘Miss Teen of Friesland 2020/2021’. Esma groeide op in Witmarsum en woont op kamers in Amsterdam. Ze studeert daar aan het AMFI, het Amsterdam Fashion Institute. “Ik word uitgedaagd om mezelf te ontdekken en uit te proberen wie ik wil zijn.” >> TEKST ALBERT BOUWMAN BEELD JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

bolsward-ijsselmeerkust

ESMA LUZIZILA

“OM ALLEEN HEEL GESTRUCTUREERD EN NETJES AAN HET WERK TE GAAN, DAT ZIT ER BIJ MIJ NIET IN. DAARVOOR BEN IK TE VEEL EEN CHAOOT.”

E Esma Luzizila woont aan de rand van Witmarsum. Ze maakt een bescheiden indruk. “Wil je wat drinken? Koffie zetten heb ik nog niet zoveel ervaring mee.” Ze lacht. “Eerlijk gezegd moet ik nog veel leren in de keuken. Nu ik op kamers woon in Amsterdam, ben ik daar wel achter gekomen. Ik vind het nog een hele prestatie om een maaltje te koken.” Ze vertelt over haar deelname aan de verkiezing van ‘Miss Teen Friesland’, nu twee jaar geleden, en hoe dat haar in Amsterdam bracht.

CONTRACT

Esma: “Wachten duurt altijd lang. Nadat er al verschillende namen waren genoemd, begon ik mijn tas in te pakken om weer naar huis te gaan. Op het allerlaatst werd mijn naam omgeroepen. Dat had ik niet verwacht. Opnieuw mocht ik naar voren komen, dit keer op een podium. Ik kreeg een sjerp om en werd één van de finalisten van Friesland. Een hele eer. We kregen te horen wat er van ons werd verwacht, we moesten een contract tekenen waarin we toezegden op bepaalde trainingen aanwezig te zijn, zoals leren lopen op een catwalk, verschillende fotoshoots. We moesten toezeggen zorgvuldig om te gaan met social media. Zo mochten we geen foto’s plaatsen dat we dronken zijn, we hebben een voorbeeldfunctie.”

ESMA IN DE MODE-INDUSTRIE “De prestatie van de finale heeft er wel een steentje aan bijgedragen om naar

Amsterdam te gaan. Daar volg ik nu anderhalf jaar de hbo-opleiding Amsterdam Fashion Institute. Iets met kleding en mode doen heeft me altijd wel aangesproken. Niet dat ik het van huis uit heb meegekregen, dit is blijkbaar echt iets van mezelf. Om alleen heel gestructureerd en netjes aan het werk te gaan en mode te ontwerpen, dat zit er bij mij niet in. Daarvoor ben ik te veel een chaoot. Ik weet van mezelf dat ik een mensenmens ben. Ik vind het heerlijk om tussen andere mensen te zijn, dus als ik al iets met mode wil, dan eerder om die mode onder de aandacht te brengen bij mensen. De opleiding in Amsterdam heeft ook een marketingrichting, ze noemen dat ‘branding’. Die richting heb ik nu gekozen en bevalt me heel goed.”

NETWERKJE “Hoe het was om als meisje uit Witmarsum opeens naar Amsterdam te gaan? Ja, die overgang was natuurlijk heel groot. Het was maar goed dat ik het in het eerste jaar niet heel erg druk had voor mijn opleiding, dat gaf me de tijd om aan deze overgang te wennen. Tijdens de finalerondes voor Miss Teen of Friesland 2020/2021 ontmoette ik een andere finaliste waarmee ik bevriend raakte. Een vriend van haar woont in Amsterdam. Al gauw zocht ik hem op en raakte daarmee bevriend. Hij heeft me in contact gebracht met zijn vrienden waardoor ik nu een heel netwerkje aan het opbouwen ben. Dat geeft me langzamerhand wel het gevoel dat ik me thuis begin te voelen. Gek genoeg bouw ik nog niet echt vriendschappen op

met medestudenten. Stuk voor stuk zijn het allemaal aardige mensen, maar op de een of andere manier is dat er nog niet van gekomen.”

LHBTIQ “Het is overigens wel bijzonder wat voor mensen er op de opleiding afkomen. Het ligt natuurlijk voor de hand dat het meer meiden trekt dan jongens en de jongens die er al op afkomen, zijn vaak ‘queer’. Sowieso is het gehalte LHBTIQ erg hoog in de opleiding. Ze spreken allemaal heel

NUMMER 02 • 2022

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Thuis in Witmarsum

“IK WORD UITGEDAAGD OM MEZELF TE ONTDEKKEN EN UIT TE PROBEREN WIE IK WIL ZIJN”

Moodboard winkelomgeving, schoolopdracht waar Esma nu mee bezig is

uiterlijk vertoon, dus daar hoort je stem ook bij. Ik realiseerde me dat die kritiek niet bedoeld is om mij aan te vallen, maar om te laten zien wat goed werkt in de wereld waar ik zo meteen wil werken. Tja, en dan moet je leren om met zulke harde kritiek om te gaan.”

ZELFSTANDIGER neren met activisme. Dat ik mag werken voor een merk dat zich uitspreekt tegen maatschappelijke problemen.”

OPLEIDING IN OPSPRAAK

Esma Luzizila met de sjerp ‘Miss Teen Friesland 2020’ in Amsterdam

open over het onderwerp. Je merkt dat bij mijn studiegenoten, maar trouwens ook in de hele mode-industrie, LHBTIQ steeds normaler wordt. Zoals het nieuws over dat meisje dat in elkaar geslagen werd omdat haar gevraagd werd of ze jongen of meisje is. Dat nieuws komt hard aan en mensen trekken gauw hun bek open over wat ze daarvan vinden. Dat merk ik bij mezelf ook. Het triggert mij als ik zulk nieuws hoor en dat roept iets activistisch bij me op. Op zulke momenten droom ik dat ik mijn werk in de mode kan combi-

Het Amsterdam Fashion Institute kwam in maart vorig jaar negatief in het nieuws vanwege de vele studenten die klaagden over de onveilige cultuur. Een van de dingen die werd genoemd, is dat studenten publiekelijk worden afgekraakt en dat de werkdruk ontzettend hoog is. Esma: “Dat heb ik zelf ook meegemaakt. Om een voorbeeld te geven: ik kreeg na een presentatie vooral kritiek op de toon van mijn stem. Die zou veel te monotoon zijn en daardoor niet aantrekkelijk genoeg om de presentatie aantrekkelijk te maken. Die kritiek kwam best hard binnen, maar tegelijk besefte ik ook dat het heel belangrijk is in deze wereld hoe je iets presenteert. Het gaat allemaal om

“Ik ben daardoor wel harder geworden en zelfstandiger. Zelfs zoveel dat mensen die ik hier in Witmarsum goed ken, opmerken dat ik veranderd ben. Ik trek me minder aan van wat anderen van me vinden. Ook bijvoorbeeld in de kleding die ik draag. Voor de omgeving hier is dat soms erg gedurfd, terwijl ik in Amsterdam niet opval. Wat trouwens ook één van de dingen is die ik fijn vind aan de Randstad: ik wordt veel meer uitgedaagd om mezelf te ontdekken en uit te proberen wie ik wil zijn. In een korte tijd heb ik mezelf op deze manier veel beter leren kennen. Die boodschap wil ik meegeven aan de lezer. Houd je niet in, vecht voor je droom. Veel mensen durven niet uit hun comfortzone te treden. Dat is eerst eng, maar ik word er altijd blij van. Daardoor maak je nieuwe dingen mee. Je wordt er zelfstandiger van en leert nieuwe mensen kennen. Je krijgt veel meer ervaringen.”

SEXY VOOR JONG GELOVIGE VROUWEN Op dit moment werkt Esma voor haar opleiding aan een bijzondere opdracht. “Voor het merk Guess zijn we een collectie aan het creëren, waarin we ‘sexy’ een andere definitie geven. Onze doelgroep is jong gelovige vrouwen. We hebben ons inmiddels verdiept in deze doelgroep. Mijn groepsgenoot is er echt op uit geweest om deze doelgroep te interviewen zodat we hun wensen beter in beeld hebben. Nu zijn we bezig hoe we het merk en de collectie zo kunnen presenteren dat die doelgroep dit wil hebben. Een hele leuke uitdaging.” Wat de toekomst brengt, laat zich nog raden. “Ik had in eerste instantie het idee om in Parijs stage te lopen bij de Parijs Fashion Week, maar ik denk niet dat dit heel realistisch is. De meeste Fransen kunnen niet goed Engels en om nou naar het buitenland te verhuizen,zie ik ook niet zo zitten. Ik begin me steeds meer thuis te voelen in Amsterdam, dus als ik in die omgeving iets kan vinden, past dat me beter. Nu is het nog zoeken naar een merk dat iets van dat activistische heeft wat ik zoek. Als dat lukt, ben ik precies waar ik wil zijn.”

NUMMER 02 • 2022

VAN DE NOTARIS HEEFT DE VRIJSTELLING EIGENWONINGSCHENKING Z’N LANGSTE TIJD GEHAD? Je kunt iemand belastingvrij een bedrag van ongeveer 100.000 euro schenken. Dit bedrag moet worden besteed aan een eigen woning. Deze vrijstelling bestaat al een aantal jaren en er wordt veel gebruik van gemaakt. Afgelopen zomer is er op aanvraag van de Tweede Kamer een onderzoek gedaan naar het effect van deze vrijstelling. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat het de ongelijkheid voor starters op de woningmarkt bevordert. In het regeerakkoord staat dat de vrijstelling voor de eigenwoningschenking geschrapt gaat worden, uiterlijk in 2024. Wat betekent dit als je voor die tijd nog zo’n schenking wilt doen?

Samen dingen voor elkaar krĳgen Ze is de directeur van Dĳkstra Friese Kleiwarenfabriek in Sneek: Anita Janssens (54 jaar). Samen met haar collega’s is ze dagelĳks verantwoordelĳk voor de productie van ambachtelĳke tegels, plateelschilderwerk, bouwkeramiek en de ontwikkeling van bĳzondere glazuren. Via Pastiel werken twee kandidaten in de fabriek, naar grote tevredenheid van Anita en haar team. Compliment

Als je wilt gaan schenken, is het daarom belangrijk bij ons op tijd te informeren tot wanneer de vrijstelling geldt. Vaak wordt een eigenwoningschenking trouwens bij ons vastgelegd in een akte. Bijvoorbeeld om clausules te koppelen aan de schenking, zoals de clausule dat de schenking niet gedeeld hoeft de worden met een ex-partner als de begunstigde gaat scheiden.

Niet mis lopen Wil je vóór de afschaffing de eigenwoningschenking doen? Je kunt schenken aan begunstigden die nog geen huis op het oog hebben. Onder bepaalde voorwaarden kan de vrijstelling op basis van de huidige regels uit de wet nu al worden 'geclaimd'.

Meer weten over de eigenwoningschenking? Ook andere voorwaarden voor de schenking zijn belangrijk. Degene die de schenking krijgt moet dit bedrag in een eigen woning steken. Diegene moet op het moment van de schenking tussen de 18 en 40 jaar oud zijn of een partner hebben in die leeftijdscategorie. Wordt er meer geschonken dan het vrijgestelde bedrag? Dan moet er schenkbelasting worden betaald over het meerdere. De vrijstelling in 2022 is 106.671 euro. Meer informatie en advies? De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen helpt u graag verder. Op onze website treft u meer informatie aan over dit onderwerp.

Mr. Gerard Vellinga De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen

www.dewit-dijkstra.nl

De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 41 78 85.

De Kleiwarenfabriek is vanaf 1898 vier generaties lang gerund door dezelfde familie. In 2020 is het bedrĳf verkocht aan Albarello, een keramiekbedrĳf uit Menaam. In 2019 is het overnameproces van de kleiwarenfabriek gestart. In het jaar daarop was de overname een feit. Inmiddels zĳn beide bedrĳven samengevoegd op de locatie in Sneek en gaan ze verder onder de naam: Dĳkstra Friese Kleiwarenfabriek BV. Van twee teams moest er één nieuw team gevormd worden. Anita: ‘Een compliment voor mĳn medewerkers, want dit is heel goed gegaan. Tĳdens dit proces kwamen we er ook achter dat we nog nieuwe mensen konden gebruiken.’

Tillen maar!

Via via komt Anita in contact met Pastiel. Ze had al goede verhalen gehoord over het re-integratiebedrĳf. Anita: ‘Ik wilde graag hulp bĳ het werven van nieuwe mensen. Maar ik zag het niet zitten om een sollicitatieprocedure in gang te zetten. De accountmanager van Pastiel heeft alles voor ons geregeld. Hĳ had een bĳeenkomst georganiseerd waarbĳ geïnteresseerde kandidaten van Pastiel, maar ook medewerkers van werkleerbedrĳf Empatec, welkom waren. Het is best zwaar werk, dus ik heb de kandidaten letterlĳk zware objecten laten tillen. Mĳn boodschap was: ‘Als jou dit lukt en je ziet het werk zitten, dan ben je welkom.’ En zo gebeurde het: Pastiel-kandidaten Girmalem Teklu uit Eritrea en Feisal Kumbi uit Ethiopië zĳn aangenomen. Anita: ‘Er was meteen een match! Met de komst van de mannen is het hier nóg levendiger geworden.’

“

Ik wilde graag hulp bĳ het werven van nieuwe mensen. De accountmanager van Pastiel heeft alles voor ons geregeld.

Het team

Anita: ‘Zonder problemen zĳn Feisal en Girmalem opgenomen in ons team. We zĳn hier allemaal gelĳk. Veel mensen kunnen niet aan werk komen, om wat voor reden dan ook. Het doet mensen goed als ze waardering krĳgen. Maar ook structuur in hun leven krĳgen door werk. Bĳ de kleiwarenfabriek werken we hier graag aan mee. Ik ben heel trots op het team. En ook op de kennis die hier aanwezig is, in combinatie met de wil van mensen om dingen samen voor elkaar te krĳgen. De oplossingsgerichtheid is groot. ‘Dat kan niet’ zeggen wĳ niet vaak. En de samenwerking met Pastiel? In het hele sollicitatieproces zĳn we ontzorgd. Daar zĳn we heel blĳ mee!’ Pastiel is er niet alleen voor kandidaten, maar ook voor werkgevers. De accountmanagers van Pastiel denken mee. In samenwerking met de kleiwarenfabriek heeft het geleidt tot nieuwe werkplekken voor maar liefst twee kandidaten van Pastiel.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST SONJA HARKEMA // FOTO JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

BRANDED CONTENT

WERKEN EN LEREN VOOR EEN BAAN BIJ HOF EN HIEM THUISZORG

De medewerkers van Zorggroep Hof en Hiem denken graag in oplossingen. Niet alleen wat betreft het bieden van ouderenzorg, ook in de steeds groter wordende uitdaging rondom de vergrijzing in ons land.

Leerling

aan het woord De komende maanden leren we in dit blad zes verschillende leerlingen van Hof en Hiem kennen. In de eerste aflevering van die serie ontmoetingen spreken we met Aliena. Na zeventien jaar werkzaam te zijn geweest in een drogisterij, begon Aliena in september 2021 van de ene op de andere dag in de zorg. Hoe heeft ze deze omschakeling ervaren? Je leest haar verhaal op pagina 15

Niet alleen het aantal cliënten neemt door de vergrijzing toe, ook de medewerkers van Hof en Hiem zelf worden vanzelfsprekend steeds een dagje ouder. Op dit moment is een negende deel van het personeelsbestand zestig jaar of ouder. Conclusie: er is meer en meer sprake van de zogenoemde ‘dubbele vergrijzing’. Dit geldt ook voor de medewerkers van de thuiszorg. Daarom stak een aantal collega’s de koppen bij elkaar. Het resultaat? Een eigen Hof en Hiem opleiding speciaal voor de thuiszorg die, in samenwerking met ROC Friese Poort Sneek, in september 2021 is gestart. Uniek aan dit traject is dat leerlingen vanaf dag één meelopen in de praktijk. Daarnaast is het onderwijs flexibel waardoor leerlingen invloed kunnen uitoefenen op de lesstof die aansluit bij hun ervaringen in de praktijk. Regelmatig worden gastlessen verzorgd door medewerkers van Hof en Hiem.

“IN DE STRIJD TEGEN VERGRIJZING BIEDT EEN EIGEN OPLEIDING UITKOMST” de opleidingen hebben geprobeerd en nu heel bewust aan de slag willen in de zorg.

DIRECT ZELFSTANDIG AAN DE SLAG Op de inschrijving van het nieuwe leerwerktraject van Hof en Hiem Thuiszorg kwamen 130 aanmeldingen binnen. Manager Thuiszorg Niels van de Berg voelde zich voor even net Yvon Jaspers: “Het leek hier wel ‘Boer zoekt Vrouw’, met al die brieven verspreid over de tafel. En stuk voor stuk hadden ze goede motivatie om aan de opleiding mee te doen. We hadden ruimte voor 23 leerlingen. Of zoals wij ze nu noemen: de BBL-collega’s, waarbij BBL staat voor Beroeps Begeleidende Leerweg.” De opleiding duurt twee jaar en is een combinatie van lessen volgen op school en ervaring opdoen in de praktijk. Eén dag in de week volgen de leerlingen met elkaar les op school. De overige vier dagen zijn werkdagen waarbij ze ongeveer vijf uren per dag, onder begeleiding van een ervaren zorgmedewerker van Hof en Hiem, op bezoek gaan bij cliënten. De resterende uren kunnen zij besteden aan schoolopdrachten. Na het afronden van de opleiding krijgen de BBL-collega’s een vast contract voor minimaal 24 uren.

THUIS WONEN MET COMPLETE ZORG- EN DIENSTVERLENING Om goed aan te kunnen sluiten bij de wens van ouderen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen biedt Hof en Hiem de dienst Volledig Pakket Thuis. Ouderen die een indicatie voor de Wet op Langdurige Zorg krijgen, en dus terecht kunnen in een woonzorgcentrum, kunnen er in sommige gevallen ook voor kiezen om diezelfde zorg thuis te ontvangen. Het is dan wel van belang dat je in de buurt van een woonzorgcentrum woont.

Manager Thuiszorg Niels van de Berg

Daarnaast krijgen ze de mogelijkheid om te kiezen in welke regio ze aan de slag willen gaan, in een locatie kleinschalig wonen. Met deze opleiding biedt Hof en Hiem een prachtige kans aan mensen in alle leeftijdscategorieën die een switch in hun carrière willen maken. “Ze kunnen direct zelfstandig aan de slag, voelen zich verbonden met onze organisatie en krijgen een vast contract wat hen de komende jaren zekerheid biedt”, aldus Niels van de Berg. De opleiding staat ook open voor jongeren die verschillen-

Ontdek de zorg! Samen met ROC Friese Poort bereidt Hof en Hiem een vervolg voor. Ook interesse in de opleiding van Hof en Hiem Thuiszorg? In september komen er vijf plekken vrij. Inschrijven kan vanaf april. Zorggroep Hof en Hiem doet ook mee aan de Ontdek de Zorg Week van 14 tot en met 20 maart. Houd de website www.hofenhiem.nl in de gaten. Zorggroep Hof en Hiem biedt ouderenzorg in de regio’s Sint Nicolaasga, Balk, Joure, Lemmer en in Parkflat Stadsfenne in Sneek. Ze bieden ouderen ondersteuning in zorg en welzijn zodat zij zo fijn mogelijk van het leven kunnen genieten.

“Door de vergrijzing verwachten we in de toekomst ook een tekort aan verpleeghuisbedden in onze regio. Het is daarom erg belangrijk dat we thuis dezelfde zorg kunnen bieden. Door middel van dit pakket kunnen we dat doen”, legt Niels uit. “Voor veel cliënten biedt het een mooie oplossing. Vooral als ze in een aanleunwoning of gelijkvloers wonen. Naast zorg wordt ook de dagbesteding naar huis gehaald. Spelletjes spelen, een visje halen of even een blokje om, het is maar net wat de cliënt graag wil en nodig heeft.”

bolsward-ijsselmeerkust

NUMMER 02 • 2022

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

#FACETOFACE RIXT VAN DER BLES fotografie JELLY MELLEMA tekst WIM WALDA

“Ik wórd nergens blij van, ik bén al blij” Breed lachend staat ze ons op te wachten voor de melkveehouderij van de familie Oosterhaven, net buiten Makkum, waarin zij samen met haar lief, Jan-Meile Oosterhaven, een riante boerderij bewoont. Rixt van der Bles, 23 lentes jong, slank, donkerblond, prachtige bruine ogen en een lach die niet van haar gezicht verdwijnt, gaat ons voor naar de woonkamer. In de gang hangt onmiskenbaar de lucht van koeien, maar eenmaal in de kamer is daar niets meer van te merken. “Dat was een voorwaarde van mij,” lacht ze, “ik wil niet de hele dag door die lucht heen ‘waden’. Dan heb ik het idee dat ik uiteindelijk zelf naar een koe ruik.” bestemming voor watersporters en dagjesmensen.

Op de vraag: ‘Wie is Rixt van der Bles?’, brandt Rixt in de hoogste versnelling los. “Rixt van der Bles is 23 jaar oud, dochter van René en Ineke van der Bles, die samen de directie voeren van Taxicentrale Van der Bles in Makkum. Mijn ‘pake en oma’ zijn ruim veertig jaar geleden begonnen met het bedrijf. Mijn vader heeft het bedrijf later overgenomen en het samen met mijn moeder verder uitgebouwd. Ik heb vier jaar geleden mijn taxipas gehaald en rij ook voor de taxicentrale in de vakanties.”

“Mijn ouders waren 24/7 druk met het bedrijf. Mijn moeder werkte daar aanvankelijk niet, maar toen de groei erin kwam ging ze de administratie doen en werd ze de spil van het bedrijf. Mijn vader vindt het heerlijk om af en toe, naast het kantoorwerk, wat lokale en bijzondere ritten te doen en de contacten met relaties te onderhouden, hij valt in de categorie ‘vrije vogels’ zeg maar.”

ALTIJD REURING

IK WORD ‘JUF’

“Ik heb nog een vier jaar jonger broertje en heb een heerlijke jeugd gehad. We woonden in een groot huis, hartje Makkum, aan het water, zodat er altijd reuring was van ‘bootjesmensen’ van of naar het IJsselmeer of de Friese meren.”

“Ik hoefde nooit na te denken over mijn toekomst, want ik wist al van jongs af aan dat ik later ‘juf’ wilde worden, zodat mijn jongere broertje niet zelden het lijdend voorwerp was. Hij is heel rustig en ik ben op zijn zachtst gezegd nogal aanwezig, zodat hij er met de regelmaat van de klok van langs kreeg van zijn goedgebekte zus, ‘de juf’. En dat ben ik uiteindelijk ook geworden. Sinds twee jaar werk ik als ‘juf’ aan de christelijke basisschool De Vuurvlinder in Sneek.

STE

LLI

NG EN

Het 3600 inwoners tellende dorp Makkum is met zijn strand en boulevard, gezellige binnen- en gemeentehaven, zijn monumentale binnenstad en de vele horeca-etablissementen een geliefde

HET LEVEN = 8 ½ “Ik strooi niet te veel met tienen, maar ik heb een goed leven. Een leuke vriend, Jan-Meile Oosterhaven, 28 jaar; daar woon ik sinds anderhalf jaar mee samen in een prachtige boerderij van de familie Oosterhaven. Neen, hij is geen familie van de muzikale tak voor zover ik weet, maar heeft samen met zijn vader een melkveebedrijf. Ik heb Jan-Meile ontmoet tijdens de tentfeesten. De eerste keer tijdens een oud en nieuw feest. Daarna hebben we elkaar een hele tijd niet meer gezien, maar de volgende keer was het raak en een paar maanden later kregen we verkering. Hij bleek overigens de broer te zijn van een goede vriendin van mij, maar

ik kende hem eigenlijk niet. We hebben sinds drie jaar een verhouding en wonen nu anderhalf jaar samen.”

EN TIJDENS DE COVIDPERIODE? = 7 “Die tijd ben ik goed doorgekomen. Je wordt weliswaar beperkt in je werk en in de omgang met vriendinnen, maar ik heb altijd gewoon mijn ding gedaan. Die kleintjes willen een knuffel als ze de juf zien en praten honderduit over alles wat ze meemaken. En als ik naar mijn vriendinnen wilde, dan ging ik. Ik ben daar dus niet zo moeilijk in. Ik hou me waar mogelijk wel aan de regels, maar heb zelf ook corona gehad. Na de ‘Makkumer Merke’, haha, maar dat was eigenlijk wel een beetje ingecalculeerd en ik ben er niet erg ziek van geweest.”

DE LIEFDE = 9 “Ik ben supergelukkig. Later wil ik zelf ook wel kinderen, maar daar hou ik mij op mijn 23ste nog niet zo mee bezig.”

CULTUUR = 7 “Ik speel klarinet bij de Harmonie Hallelujah in Makkum, onder leiding van

Ik heb zelf in Makkum de basisschool gedaan, de Sint Martinusschool, een kleine maar heel gezellige school. Daar ontstond een grote en hechte vriendengroep. Die werd nog groter doordat ik vanaf groep zeven tot vorig jaar heb gevoetbald in een meisjes/ dames team. Ik had in die periode één hartsvriendin. Als je haar zag, zag je mij en andersom. Zij had vijf broertjes en zusjes, dus het was daar altijd gezellig druk. Kortom, we deden alles samen: klarinet spelen op straat om geld te verdienen; we hadden een winkeltje in tweedehands kleding; en hebben zelfs in steeds hetzelfde hokje op het terrein van de taxicentrale een echt Fries Museum gehad. Toen zij voor haar studie naar Utrecht verhuisde groeiden we wat uit elkaar. Maar ik had en heb nog steeds een uitgebreide groep vriendinnen in Makkum.”

IN ‘MIJN’ KLAS GAAT MIJN HART OPEN “Na het vmbo heb ik nog twee jaar havo gevolgd, voordat ik naar de

pedagogische academie voor het basisonderwijs bij NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden kon. Daar voelde ik mij als een vis in het water. Mijn droom ging in vervulling. Vooral de stages bij de basisscholen vond ik prachtig om te doen. Mijn enthousiasme viel blijkbaar op, want na de pabo werd ik aangenomen bij Palludara, de overkoepelende stichting voor christelijk primair onderwijs in de gemeente Súdwest-Fryslân. Dat was twee jaar geleden. Het eerste jaar was ik daar een soort ‘vliegende kiep’ en viel ik in voor collega’s die ziek waren of met zwangerschapsverlof; een paar weken in Scharnegoutum, een paar maanden in Sijbrandaburen, in de groepen drie, vier en vijf. Maar vorig jaar kreeg ik mijn eigen klas, de groepen een en twee, de kleuters dus, en dat vind ik genieten. Kinderen zijn op die leeftijd heerlijk onbevangen, nog niet door het keurslijf van ‘de maatschappij’ gevormd, maar zeggen wat er in ze opkomt en willen af en toe een knuffel. Elke dag weer genieten.”

Nynke Jaarsma. Hallelujah is sinds 1894 de muziekvereniging in Makkum en bestaat uit een drumband, een harmonie en het jeugdorkest De Notenkrakers. Ik ben jeugdbestuurslid van de vereniging. Ik regel veel dingen voor concerten en activiteiten van De Notenkrakers. Verder ben ik niet zo met cultuur bezig. We hebben door Covid al twee jaar bijna geen repetities, uitvoeringen en optredens gehad, dus verdwijnt de aandacht ook een klein beetje naar de achtergrond. Ik had bijvoorbeeld mijn vakantie met mijn vriendinnen naar Bonaire al geboekt, toen ik mij bedacht dat ik eigenlijk bij de nieuwjaarsreceptie van Hallelujah aanwezig had moeten zijn, maar die ging achteraf niet door, zodat ik daar geen schuldgevoel over hoefde te hebben.”

het strand en de terrassen in de zomer. Opvallend vind ik wel dat dit een hele trouwe groep is, waarvan de meesten in Makkum en omstreken zijn gebleven. We zijn begin dit jaar op vakantie geweest, naar Bonaire. Veel gelachen en feest gevierd.”

VRIENDEN = 9

“De tijd waarin alle beperkingen rond Covid verdwijnen. Die beïnvloeden onbewust je leven toch. Ik doe mijn ding wel, maar ik word wel eens een beetje moe van dat geneuzel op ‘de socials’ over corona. Overigens merk ik daar in mijn leeftijdsgroep niet zo veel van. Daar staat ‘het leven’ centraal.”

“We hebben een vaste groep van een stuk of tien vriendinnen. Dat is een hele hechte ploeg, gehecht aan Makkum. We treffen elkaar vrijwel elk weekend. Soms in de keet, dan weer op het voetbalveld of in de plaatselijke kroegen. Hoog op de agenda staat leuke dingen doen, zoals de Makkumer Merke, tentfeesten, naar

WAAR WORD JE BLIJ VAN? “Dat is een heel lastige vraag, want ik bén eigenlijk altijd al blij. Ik kan me de keer niet herinneren dat ik sikkeneurig was. Maar als ik mijn kleuters zie, of mijn vriendinnen, als het mooi weer is, als we een terrasje pakken, als ik evenementen mag organiseren, maakt mijn hartje toch wel een extra sprongetje. Ik ben blijkbaar een positief mens.”

WAAR KIJK JE HET MEESTE NAAR UIT?

bolsward-ijsselmeerkust

HÉT GALA

IN THEATER SNEEK GROOTSTE MUZIEKSPEKTAKEL VAN DE SÚDWESTHOEK IN SAMENWERKING MET YING MEDIA Noteer maar alvast in je nog nieuwe agenda van 2022: zaterdagavond 8 oktober en zondagmiddag 9 oktober, Hét Gala in Theater Sneek! Op die beide data zal de allereerste editie plaatsvinden van een splinternieuw groots muziekspektakel dat gaat over de Súdwesthoek. Speciaal voor de cultuurtempel aan de Westersingel gemaakt door lokale artiesten.

“Tijdens Hét Gala wordt het beste uit onze gemeente gepresenteerd. Ontroerende liedjes, stevige beats, scheurende gitaren, een vette bigband en veel humor!”, vertelt een enthousiaste Anne Oosterhaven, allround musicus uit Sneek. “Het komt allemaal voorbij tijdens een avond waar je bij moet zijn geweest. Hét Gala is bedoeld voor iedereen die van muziek houdt. Trek je mooiste pak aan, of zet een leuke hoed op. Alles mag, als het maar bijdraagt aan de feestvreugde.”

MET IEDEREEN, VOOR IEDEREEN EN DOOR IEDEREEN We zochten Anne Oosterhaven op in Theater Sneek, in de artiestenfoyer om precies te zijn. Wiebren Buma, directeur-bestuurder van Cultuur Kwartier Sneek, is onze gastheer en schenkt koffie in. “Ja, een betere plek om af te praten is der nyt. Theater Sneek, dat is oans Tempel”, merkt Oosterhaven op. Het is midden in de derde lockdownperiode, maar de blik is gelukkig op de toekomst gericht. Wiebren Buma hoort musicus Anne Oosterhaven met een lach aan en vertelt wanneer hij voor het eerst over wat Anne “een mooi project” noemt, hoorde. Buma: “Anderhalf jaar geleden, we woonden nog maar net in Sneek, vertelde Anne over z’n plan om een groot muziekspektakel voor Sneek en heel Súdwest te willen organiseren. Theater Sneek

is het huis van de stad. Het concept, dat je iets doet met iedereen, voor iedereen en door iedereen, maakt het zo bijzonder. Hét Gala is er overigens voor de hele Súdwesthoek. Dat doen we ook met het Uit Festival, we gaan de hele gemeente in en nu willen we mensen uit de kernen buiten Sneek samen in één programma brengen om de schoonheid van deze fantastische gemeente te laten zien.”

“HET CONCEPT, DAT JE IETS DOET MET IEDEREEN, VOOR IEDEREEN EN DOOR IEDEREEN, MAAKT HET ZO BIJZONDER”

TOPPERS Anne Oosterhaven lanceerde zijn nieuwe muzikale plannen ruim voordat hij afgelopen november na een veertigjarig dienstverband afscheid nam als muziekdocent van het Bogerman in Sneek. In die periode zag hij vele aanstormende talenten aan zich voorbij trekken. Oosterhaven: “Toen ik mij voorbereidde op dit spektakel, maakte ik een lijst van topmuzikanten die, alleen al via Bogerman en het kunstencentrum met wie wij altijd al samenwerken, uit honderd namen bestond. Dat is dus de top die stuk voor stuk het conservatorium bezocht en nu overal in het land op het hoogste niveau werkzaam is. Alleen om die reden zou je zo’n avond al kunnen organiseren, om die Snekers en Súdwesthoekers terug te halen en te laten optreden in hun oude gemeenschap. Je zou de jeugd van tegenwoordig er mee kunnen stimuleren. Ik ben er van overtuigd dat de komst van die toppers een enorme uitstraling heeft.”

Volgens Oosterhaven en Buma is deze opzet nieuw voor de deelnemers, voor Theater Sneek en voor de gemeente. Het niveau van de deelnemers zal door deelname aan het programma omhoog gaan, mede doordat er altijd toppers op het podium zullen staan. Zoiets zal niet met één jaargang te realiseren zijn. Om die reden zal Hét Gala ook voor de komende vijf jaar op de agenda staan. Wiebren Buma: “Wat wij willen bereiken is dat mensen die er tijdens de eerste voorstelling niet bij zijn geweest zullen zeggen: ‘Verdorie, ik had erbij moeten zijn’. En dat vervolgens bij Anne de telefoon roodgloeiend staat met het verzoek om volgend jaar ook mee te mogen doen.”

WERKGROEP MET EEN JONGE GEEST De werkgroep die dit ‘grootste muziekspektakel van de Zuidwesthoek’ gaat

organiseren bestaat naast Oosterhaven en Buma uit jonge mensen die aan het Kunstencentrum verbonden zijn en uit docenten die lesgeven op de middelbare scholen in Sneek. Ook de oudere garde is vertegenwoordigd, om de verhalen van deze gemeente goed te kunnen vertellen. Een jonge geest is voorwaarde om deel te nemen aan de werkgroep. Anne Oosterhaven, overtuigend: “Wij hebben vanaf het begin, toen we begonnen met brainstormen, gezegd dat er zeker jonge mensen in deze werkgroep moeten zitten. En ik kan je vertellen dat hun inbreng heel inspirerend werkt. Je merkt dat op alle niveaus, qua repertoire, de aankleding en de onderwerpen. Kortom, ze komen met geweldige ideeën en er wordt draagvlak gecreëerd. Dat is goed want wij willen jonge mensen in de tent hebben.”

NUMMER 02 • 2022

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

UITHANGBORD VOOR DE HELE GEMEENTE Dat Buma en Oosterhaven de schouders onder dit project zetten heeft alles te maken met de verantwoordelijkheid die zij hebben voor de cultuur in de stad en Súdwest-Fryslân. Het theater wil een uithangbord zijn voor de hele gemeente. “Het is niet vrijblijvend”, gaat Oosterhaven verder. “Ik zeg dan bijvoorbeeld: je kunt komen met die en die artiest. Of ik noem nog maar eens wat: het korps van Heeg komt, maar met een nummer van Snelle en er wordt dan een rap gedaan door een jongen die van de Lemmerweg West komt. Thema van het allereerste Hét Gala, het zal je niet verbazen, is ‘thuiskomen’. Dus alles wat met huizen te maken heeft, een heel interessant onderwerp. Het uitwerken van een

thema is sowieso hartstikke leuk. We denken niet alleen aan muzieknummers, maar ook de beelden die er bij horen. Wie gaan de bijbehorende clips maken. En wat denk je van de lichtshows die bij dit programma gemaakt gaan worden. Dat kunnen ze in Theater Sneek echt goed hoor. Het is verbinding tussen muziek en andere kunstvormen. Poëzie, ‘spoken word’, beeldende kunst en fotografie. Noem het maar op.” De voorbereidingen voor Hét Gala zijn in volle gang. Oorspronkelijk zou de première dit seizoen al plaatsvinden, in maart. Door alle coronabeperkingen van dit seizoen is het programma verschoven naar oktober. Wordt vervolgd.

“WAT WIJ WILLEN BEREIKEN IS DAT MENSEN ZULLEN ZEGGEN: ‘VERDORIE, IK HAD ERBIJ MOETEN ZIJN’”

GEZOCHT!

Tekstschrijvers/songwriters Het thema van de eerste editie is ‘thuiskomen’. Binnen dit thema zoeken we tekstschrijvers/songwriters die een nieuwe tekst willen maken op de melodie van ‘House for sale’ (uit 1975, van Lucifer/Margriet Eshuijs) of van ‘Autumn Leaves’, een van de eerste jazzstandards, bekend geworden door vertolkingen van onder anderen Frank Sinatra en Eva Cassidy. Belangrijk is dat de regio Zuidwesthoek goed naar voren komt. Wie weet wordt je nummer gezongen op Hét Gala of mag je je lied zelf zingen. Je tekst – op een filmpje mag ook – mag je sturen naar de uitgever van maandblad GrootBolsward-IJsselmeerkust: info@yingmedia.nl.

Vrouw Vrouw

Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen terecht voor onder andere de volgende zorgprogramma’s: • Blaasklachten

• Bekkenpijn

• Vulva aandoeningen

• Verzakking

• Onderbuikpijn

• Abnormaal bloedverlies

• Anticonceptie

• Ontlastingsklachten

• Afwijkend uitstrijkje

• Menopauze en overgang

• Pijn bij het vrijen

• Korte toegangstijden • 100% verzekerde zorg Gynaecologische klachten? Blijf er niet mee lopen! Overleg met uw huisarts. Kijk voor meer informatie en het complete zorgaanbod op www.bergmanclinics.nl/vrouw. Na verwijzing kunt u een afspraak maken via 088 9000 500.

BMC Vrouw Adv Heerenveen_260x195_v1.indd 1

01-02-2022 10:33

bolsward-ijsselmeerkust BRANDED CONTENT

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Werken en leren voor een baan bij Zorggroep Hof en Hiem. De komende maanden leren we in dit blad zes verschillende leerlingen van Hof en Hiem kennen. In de serie ’Nieuwkomers in de thuiszorg’ vertellen leerlingen over hun ervaringen met de nieuwe opleiding van Hof en Hiem Thuiszorg.

FOTO JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

s r e m o k w u e i N g or z is u th de in

Vlnr.: Bram Bakker, Johan IJsbrandij en Thijs van Keimpema

“STERK GROEIEN IN CORONATIJD” FIER VERMOGENSBEHEER VIERT ÉÉNJARIG BESTAAN VOL TROTS

Fier, grutsk, vol trots, dat is het gevoel wat past bij de mannen van Fier Vermogensbeheer, die een jaar geleden zijn gestart op de Hegedyk 1 te Sneek. “Het heeft onze verwachtingen overtroffen”, zegt Johan IJsbrandij, die samen met Thijs van Keimpema en Bram Bakker aan het roer staat van de Sneker onderneming. De liefde voor het vak beleggen en aandacht voor klanten zijn een belangrijke drijfveer geweest om de onderneming te starten. Waar steeds meer partijen kiezen voor het online bedienen van klanten, gaat Fier terug naar de basis en kiezen ze voor een persoonlijke benadering. “Deze stap heeft ervoor gezorgd dat het plezier in het vak beleggen weer helemaal terug is”, aldus Johan.

LAAGDREMPELIG Fier neemt uitgebreid de tijd om te kijken of beleggen een passende oplossing kan zijn. Persoonlijk contact en laagdrempeligheid staan daarin centraal. “We voldoen aan alle vergunningen die de toezichthouders stellen. En dat geeft vertrouwen, want veiligheid komt regelmatig voorbij in onze gesprekken”, geeft Bram Bakker aan. Bij laagdrempeligheid hoort volgens Thijs van Keimpema ook advies buiten kantooruren. “We zijn alle drie liefhebbers van beleggen, we houden van ons vak. Als er op een dinsdagavond tien uur belangrijke cijfers komen uit Amerika, dan hebben we onderling direct contact en indien nodig informeren we gelijk onze klanten.”

INGEWIKKELD Toch is het niet altijd vanzelfsprekend geweest. De onderneming bestaat nu een jaar, maar een openingsfeest is bijvoorbeeld uitgebleven. Het eigen netwerk is erg belangrijk gebleken. “Onze artikelen in onder andere GrootBolsward-IJsselmeerkust hebben een aandeel gehad in zichtbaarheid, want vrijwel na verschijnen werden we al gebeld voor afspraken”, vertelt Johan. Een jaar verder is het tijd voor een volgende stap. “In februari start onze commercial op Omrop Fryslân zodat we ook via de radio ons bedrijf promoten. En we zullen ons in 2022 nog veel meer op de kaart zetten.”

SUEZKANAAL Vermogensbeheerders als Fier zijn er niet zo veel. Hun kracht is snel inspelen op een veranderende markt. Johan IJsbrandij: “Ik vergelijk het met het schip dat vorig jaar vastzat in het Suezkanaal. Onze omvang maakt dat we als speedboot kunnen opereren in een wereld van megatankers. Neem nu de hoge inflatie en de oplopende rente. Dit is een kans en een risico voor beleggers. Als belegger moet je echt anders naar obligaties kijken in de portefeuille. Van deze bedreiging een kans maken, daar zit onze kracht!”

Mevrouw Mulder is erg te spreken over de toevoeging van de leerlingen aan het huidige zorgteam. “Ze doen goed hun best en ze zijn lekker zichzelf. Bovendien is de zorg niet veranderd, iets waar ik erg blij mee ben.”

De laatste tijd merkte ze het steeds vaker: ik ben toe aan iets nieuws. Aliena Bok (49) uit Sneek werkt al zeventien jaar in een drogisterij wanneer ze steeds meer beseft dat ze iets mist. Ze heeft zich in al die jaren van stagiair opgewerkt naar verkoopleider en mensen helpen doet ze graag. Met name uit het adviseren van ouderen haalt ze veel voldoening. Toch miste ze net dat stapje extra. Aliena: “Ik merkte dat ik mensen niet alleen advies wilde geven, ik wil mensen verder kunnen helpen. Ik ben op zoek gegaan naar wat echt bij mij past en ik kwam uit op een baan in de zorg.” Ook al heeft Aliena de laatste jaren flink wat opleidingen en cursussen gevolgd, de opleiding om de zorg in te kunnen zat hier niet tussen. “Toen ik er eenmaal achter was dat ik de zorg in wilde, ging

Aliena Bok (49):

“Ik ben op zoek gegaan naar wat echt bij mij past en ik kwam uit op een baan in de zorg” ik om me heen kijken. Onze kinderen zijn ouder en redden zichzelf, dus het was tijd voor deze stap. Maar ja, er zijn nu eenmaal weinig vacatures waarbij je geen diploma nodig hebt.” Een kennis tipte haar over het leerwerktraject van Zorggroep Hof en Hiem en al snel kreeg ze goed nieuws. “Ik zocht een ingang in de zorg en die heb ik met deze opleiding gevonden.” Tijdens de opleiding komen de leerlingen vanaf dag één, in dienstkleding, bij cliënten thuis. Best een omschakeling. “Het voelde direct goed. Ik vind het fijn om zo persoonlijk betrokken te zijn bij mensen. En het doet me heel goed als ik na mijn bezoek weer een lach op het gezicht van mijn cliënt zie verschijnen. Dat is waar ik het voor doe en daarom is deze switch voor mij een ontzettend goede keuze geweest”, besluit een gemotiveerde Aliena Bok.

www.hofenhiem.nl

NUMMER 02 • 2022

Volg ons op!

De grutste gemeente fan Nederlân. ALLIADE + GGZ FRIESLAND EN ATHOMEFIRST ZORGEN SAMEN VOOR

Wmo-ondersteuning dichtbij huis in Súdwest-Fryslân De Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) regelt hulp en ondersteuning voor inwoners, zodat zij zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen en deel kunnen blijven nemen aan de maatschappij. In de gemeente zijn ongeveer 1.300 inwoners die begeleiding krijgen vanuit de Wmo. Sinds 1 januari zijn er twee organisaties verantwoordelijk voor de organisatie van de Wmo-begeleiding in de vier gebieden van gemeente Súdwest-Fryslân. Het samenwerkingsverband Alliade + GGZ Friesland doet dit voor Sneek-Zuid en het buitengebied. AtHomeFirst coördineert de begeleiding voor inwoners in Sneek-Noord en Bolsward en omstreken.

De rol van AtHomeFirst Joan Jonkers, directeur van AtHomeFirst

vertelt over de rol van haar organisatie in deze nieuwe opzet. “Wij gaan het proces van verandering begeleiden. Een regisseursrol, dus wij gaan het niet zelf uitvoeren. Wij zullen samenwerken met zorgaanbieders, verenigingen en besturen die lokaal actief zijn. Daarbij willen we zoveel mogelijk gebruik maken van de voorzieningen die er al zijn, zoals dorpshuizen, een Alzheimer café of de plaatselijke biljartclub.”

Meer informatie? Heb je vragen over Wmobegeleiding of wil je graag meer informatie? Daarvoor kun je terecht bij het gebiedsteam van de gemeente.

Voor de mensen die op dit moment ondersteuning ontvangen, verandert er voorlopig niets. AtHomeFirst heeft alle zorgaanbieders die al actief waren een contract aangeboden om daarmee de ondersteuning voort te zetten. Joan Jonkers: “We hebben al gesprekken gevoerd met maar liefst negentig partijen die ondersteuning verlenen. Iedere nieuwe cliënt en de cliënten met een herindicatie worden vanaf 1 januari door ons bezocht en dan wordt er naar de persoonlijke situatie gekeken. Natuurlijk hebben wij ook een veranderopdracht en gaan we bekijken hoe we de ondersteuning voor cliënten dichter bij huis kunnen brengen. We willen de begeleiding graag anders gaan organiseren. Wat is er nu mooier dan mensen in hun eigen wijkcentrum opvangen en daar activiteiten aanbieden of buurt-ontmoetingsplekken creëren. Mensen met elkaar verbinden en ondersteunen in hun hulpvraag. Mensen niet afhankelijk maken, maar zelf dingen laten oppakken in hun eigen omgeving. Dat versterkt het sociale netwerk rondom de inwoner.”

Bel: 14 0515 ofkijk op de website: sudwestfryslan.nl/ onderwerp/ wmo-begeleiding.

Of scan de QRcode

De gebiedsteammedewerker bekijkt samen met jou of ondersteuning nodig is en geeft dit door aan de hoofdaanbieder (AtHomeFirst of Alliade + GGZ Friesland). Je kunt je als inwoner niet rechtstreeks melden bij de hoofdaanbieder.

Positieve gezondheid Deze insteek sluit aan bij het nieuwe gezondheidsbeleid, waarin een brede kijk op gezondheid centraal staat. Gezondheid gaat ook over veerkracht, over meedoen in de maatschappij, over betekenisvol werk of andere activiteiten en over de omgeving waarin je leeft. Bij positieve gezondheid kijken we naar de mogelijkheden die mensen hebben om met ziekten, beperkingen en tegenslagen om te gaan. Kun je je bijvoorbeeld voldoende redden? Voel je je gelukkig of misschien juist eenzaam? En is er misschien zorg of steun uit je omgeving nodig? Dit om ervoor te zorgen dat je zo lang mogelijk veilig en goed thuis kunt wonen en deel kunt nemen aan de maatschappij.

Alliade + GGZ Friesland Cyril van Zuidam, directeur Zorggroep Alliade (Talant-West, Wil en Baanplus), vertelt over wat zij voor de Wmocliënten gaan betekenen.

Joan Jonkers

“Sinds 1 januari 2022 is het samenwerkingsverband van Alliade + GGZ Friesland verantwoordelijk voor de Wmo-

begeleiding in twee gebieden van de gemeente: Sneek-Zuid en het Buitengebied. Hiermee zijn we betrokken bij alle individuele begeleiding, dagbesteding, persoonlijke verzorging en/of kortdurend verblijf in de gemeente.” Zijn collega Douwe Weening, algemeen directeur MindUp (onderdeel van GGZ Friesland), vult aan: “Beide

organisaties leveren een bepaald stuk ondersteuning. Alliade veel op het gebied van de gehandicaptenzorg en GGZ Friesland doet veel in de begeleiding van mensen met psychiatrische problemen. In het samenwerkingsverband zorgen we ervoor dat mensen de juiste begeleiding krijgen. We leveren ons aandeel in de Wmo-zorg en dat kunnen wij niet alleen. Daarvoor hebben we organisaties om ons heen nodig die deze zorg uit kunnen voeren.” Cyril van Zuidam geeft aan dat er al heel veel in de gebiedsteams gebeurt, maar zodra er meer hulp nodig is, worden inwoners doorverwezen naar het

Douwe Weening (l) en Cyril van Zuidam

samenwerkingsverband Alliade + GGZ Friesland of AtHomeFirst. Dat is afhankelijk van waar de inwoner woont.

Het meest actuele gemeentenieuws vind je op: www.sudwestfryslan.nl

bolsward-ijsselmeerkustbijlage

Duurzaamheid Special 2022

Gemeente Súdwest-Fryslân Energieneutraal in 2050

Warmtenet Bolsward Voor burgers door burgers

Duurzaam Súdwest-Fryslân Over subsidies en meer

Private lease aanbod 100% ELEKTRISCH = NOOIT MEER TANKEN En ruilt u uw auto in? Dan ontvangt u het inruilbedrag z.s.m. op de bank

profiteer nu nog van de €3.350

overheidssubsidie Automaat 5 deurs Airconditioning USB-aansluiting Bluetooth® radio Actieradius 230km (wltp) LED dagrijverlichting 26,8 kWh batterij

Dacia Spring rekenvoorbeeld Comfort overheidssubsidie

€269 € 70 -

€199

p/mnd

Renault Twingo rekenvoorbeeld

Automaat 5 deurs Climate control Bluetooth carkit Easylink multimediasysteem Actieradius 190km (wltp)

Collection overheidssubsidie

€299 € 70 -

€229

Apple Carplay en Android auto

Caméléon lader Snel laden bij publieke oplaadpunten is 22 kWh batterij

p/mnd

Renault ZOE rekenvoorbeeld Life overheidssubsidie

€399 € 70 -

€329

p/mnd

Nissan Leaf rekenvoorbeeld 62 kwh Tekna 217pk overheidssubsidie

€449 € 70 -

€379

p/mnd

Automaat 5 deurs Airconditioning USB-aansluiting Bluetooth® radio Actieradius 395km (wltp) LED dagrijverlichting Caméléon lader

Snel laden bij publieke oplaadpunten

52 kWh batterij

17” velgen 62kWh accu Bose Audio ProPILOT 385km actieradius (WLTP) Led Koplampen Lederen bekleding 100kw snelladen Stoel- en stuurverwarming Keyless entry Navigatiesysteem 360° zicht met 4 camera’s voor-, zij-, achterkant

ik lease privé bij ABD! www.ikleaseprivebijabd.nl

Heerenveen Dokkum Drachten Sneek Leeuwarden

* ikleaseprivebijabd.nl wordt onder het Keurmerk Private Lease aangeboden van ARVAL. Gebaseerd op 60 maanden en 10.000 km. Inclusief: motorrijtuigenbelasting, allriskverzekering (eigen risico € 225,-), onderhoud, reparatie & banden, vervangend vervoer na 24 uur, pechhulp Europa, afleverkosten, btw en administratiekosten. Optionele pakketten en/of uitrusting zijn altijd de keuze van de consument en kunnen desgewenst tegen meerprijs geleverd worden. Schrijf- en drukfouten voorbehouden. * Let op: Het berekende bedrag van €70,- in mindering op het maandbedrag komt te vervallen wanneer de subsidiepot leeg is.

De overheidssubsidie van €3.350,- wordt verdeeld over 48 maanden. Dat is een tegemoetkoming van €69,79 p/mnd. U betaalt het laatste jaar het volledige bedrag.

Duurzaamheid special 2022

Erik Faber met mevrouw Van der Werf (inwoner Eiland Sneek) op Burendag.

“Daar krijg je toch energie van!” Je kunt de krant niet openslaan of de termen vliegen je om de oren: klimaatdoelstellingen, aardgasvrije wijken, warmtepompen, stijgende zeespiegel, energiearmoede… Soms zie je door de bomen het bos niet meer. ‘Is dit niet iets voor in Den Haag, of nog verder… in Parijs? Daar hebben ze tenslotte afspraken gemaakt over het klimaat. Als ik een tegel uit mijn tuin vervang voor een plantje of drie zonnepanelen op mijn dak plaats, dan is dat toch een druppel op een gloeiende plaat?’ Dat van die gloeiende plaat, dat klopt, want de aarde wordt steeds warmer. Druppels zien we daardoor ook steeds meer want de opwarming van de aarde zorgt voor hevigere buien. Het water staat ook de inwoners in onze gemeente soms aan de lippen, zoals we dat zagen in Woudsend. Een ver-van-ons-bed-show is het dus niet. En hoe gek het ook klinkt, juist die ene kleine bijdrage kan de druppel zijn! Alle beetjes helpen. Gelukkig zijn we daar volop getuige van in Súdwest-Fryslân. Veel inwoners zijn al goed op weg en ook de initiatieven waarbij inwoners de handen ineenslaan, nemen fors toe. Dat levert energie op alle fronten.

Vorig jaar schreef ik in deze duurzaamheidsbijlage dat we werkten aan een Transitievisie Warmte. Inmiddels is dit document vastgesteld door de gemeenteraad en wordt er hard gewerkt om deze plannen ten uitvoer te brengen. In dit document staat hoe we voor 2030 achtduizend woningen aardgasvrij maken. Hierbij richten we ons op huizen die nu energielabel A of B hebben en vaak al goed geïsoleerd zijn maar we gaan ook aan de slag met hele wijken en dorpen. Alternatieven voor aardgas zijn er en worden op meerdere plekken in onze gemeente, samen met inwoners, onderzocht. In de Sneker wijk Het Eiland werken we samen met woningbouwcoöperaties en proberen we of we de hele wijk kunnen verwarmen met water (aquathermie). Dezelfde techniek onderzoeken we ook in Heeg, samen met Duurzaam Heeg. Hierbij hopen we dit jaar kans te maken op een fors bedrag van het Rijk. In Bolsward onderzoeken we juist het gebruik van restwarmte van bedrijven, aardwarmte diep uit de grond (geothermie) en waterstof. Er zijn tal van mogelijkheden en aan ons de uitdaging om te kijken wat en waar in onze gemeente haalbaar en vooral voor u betaalbaar is. Naast alle inzet om de klimaatveranderingen tegen te gaan, moeten we ook ‘dealen’ met de

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

veranderingen die er al zijn, klimaatadaptatie heet dat. We doen hiervoor mee aan een Europees project (Life IP) maar ook de duurzaamheidsprijs gaat dit jaar naar het meest klimaatproof schoolplein. Tijdens de boomfeesttiendaagse hebben we samen met kinderen bomen geplant, maar veel schoolpleinen kunnen nog veel groener. Ook elke groene voortuin, hoe klein ook, draagt bij aan een beter klimaat, dus kijk vooral eens naar de geveltuinactie, dat hoeft u niks te kosten. Want we begrijpen best dat niet iedereen kan investeren in een beter klimaat. Daarom zijn er ook dit jaar weer volop subsidiemogelijkheden, voor huiseigenaren, maar ook voor huurders. Met kleine aanpassingen (RREW-subsidie) gaat de energierekening vaak direct omlaag. Ook kan onze energiecoach bij u langs komen voor gratis advies. En sommige initiatieven hoeven niet veel te kosten: douche korter, hergebruik, pak de fiets en ‘bisto ek tûk’, dan koop je om de hoek! Het is veel… Ook mij duizelt het af en toe, maar gaat het over klimaat, duurzaamheid en energie besparen, samen met onze inwoners, dan krijg ik daar vooral heel veel energie van! Erik Faber Wethouder Duurzaamheid Gemeente Súdwest-Fryslân

Duurzaamheid special 2022

Samen naar een energieneutrale gemeente in 2050! Deze inwoners uit Súdwest-Fryslân zijn (natuurlijk) al goed op weg naar een duurzame gemeente. Wil je zelf ook meedoen? Kijk op duurzaamsudwestfryslan.nl voor meer inspiratie en subsidieregelingen.

Matthy Veenstra heeft zonnepanelen

“De nul-op-de-meter hebben we voor stroom bijna gehaald” Er lagen al drie op het dak, maar toen Matthy Veenstra en zijn vriendin werden getipt dat ze in aanmerking konden komen voor de zonnepanelenactie van de gemeente, hebben ze er begin 2021 nog zeven bij laten plaatsen. Hun label A nieuwbouwwoning in Sneek, waar ze wonen met hun twee kinderen, werd zo nóg een beetje duurzamer. Door de zonnepanelenactie kon het gezin de panelen tegen een lagere prijs aanschaffen. Bovendien konden ze gebruikmaken van de RRE-regeling (Regeling Reductie Energiegebruik) waarbij je nog eens € 90,- terug kunt vragen voor kleine energiebesparende maatregelen via het Duurzaam Bouwloket.

Gemak

Investering: € 3000,– € 520,- btw teruggave

“Of het de voordeligste manier is weet ik niet, maar gemak speelde ook een grote rol”, geeft Matthy toe. “Er werd een installateur aangewezen

– € 90,- RRE subsidie bolsward-ijsselmeerkust bijlage

en een paar maanden later lagen de zonnepanelen op ons dak. Een bureau regelde de afhandeling van de geldteruggave. Het werd helemaal uit handen genomen.” Matthy vindt het belangrijk dat de gemeente dit proces ondersteunt. “Dat was eigenlijk de voornaamste reden dat we dit gedaan hebben. Anders waren we waarschijnlijk in een traject terechtgekomen van uitzoeken, wachten, nadenken et cetera. Nu werd het allemaal voor ons geregeld. Voor vloerverwarming en warm water gebruiken we nog gas, maar we koken al op stroom en met de zonnepanelen is onze elektriciteitsmeter bijna terug naar nul. Goed voor je portemonnee en beter voor het klimaat, want wat ik zelf opwek hoeft niet door een ander opgewekt te worden. Alles wat je kunt doen is mooi meegenomen”, benadrukt Matthy. Volgende op het wensenlijstje? “Een sedumdak en misschien daarna een warmtepomp.”

Duurzaamheid special 2022

DIT IS EEN BIJDRAGE VAN GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN

Elbrig Barth heeft een sedumdak

“Met de groene daken subsidie kregen we de helft terug” In de zomer zorgt het voor verkoeling, in de winter voor warmte, het is goed voor de biodiversiteit én het ziet er ook nog eens heel fraai uit: een sedumdak! Voor Elbrig Barth en haar man was de keuze snel gemaakt om er één te laten plaatsen. Hun sedumdak een dakbedekking dat bestaat uit plantjes - ligt op het platte dak van de bijkeuken en op de dakkapel van hun jaren 30 woning in Sneek.

Investering: € 1775,07 – € 887,- subsidie

In een magazine over verbouwen ontdekte Elbrig dat ze subsidie kon krijgen voor een sedumdak. “Uiteindelijk kregen we de helft van de kosten terug. De groene daken subsidie, die ik online heb aangevraagd via het Duurzaam Bouwloket maakt het laagdrempelig om een sedumdak te laten plaatsen. Het regelen ervan ging bovendien gemakkelijk”, vertelt Elbrig, die hoopt

dat meer mensen er gebruik van gaan maken. “Ik denk dat als we met z’n allen een steentje bijdragen, we de wereld beter en mooier kunnen achterlaten.”

Oude details in een duurzaam jasje In december 2020 werd het sedumdak op hun bijkeuken geplaatst door een hovenier. “Het was echt een geluksmomentje toen het erop lag. Het dak trekt een hoop vogels en insecten aan. Zo nu en dan zie ik een vogeltje iets uit de plantjes pikken of vliegen er bijtjes op af.” Elbrig en haar man gaan hun woning nog verder aanpakken. De oude details blijven zoveel mogelijk bewaard, maar in een duurzaam jasje. “Vijf jaar geleden hebben we de begane grond aangepakt: muren isoleren, dubbel glas, schuimbeton. Dat zijn we nu boven ook aan het doen.”

Sytze Terwisscha van Scheltinga onderzoekt restwarmte

“Zwemwater Rolpeal verwarmen met overtollige fabriekswarmte” Kan de restwarmte van FrieslandCampina niet gebruikt worden om het zwembadwater van Sportcentrum Rolpeal in Workum te verwarmen? Toen Sytze Terwisscha van Scheltinga zich als vrijwilliger aanmeldde bij de Rolpeal, ging hij hier actief mee aan de slag. Inmiddels wordt er een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Al bij de eerste ontwikkelingen van het sportcentrum werd nagedacht over een samenwerking met FrieslandCampina, maar tot uitvoer kwam het nog niet. In 2019 werd het nieuwe sportcentrum Rolpeal, met zwembad, opgeleverd. De Workumer Sytze Terwisscha van Scheltinga meldde zich aan als vrijwilliger en dook opnieuw in het restwarmtevraagstuk.

Watertechnoloog “Als watertechnoloog hou ik mij bezig met duurzaamheid op het gebied van water, dus het ligt in mijn straatje”, vertelt Sytze, die hieraan toevoegt een passieve zwembadvrijwilliger te zijn. “Ik heb jonge kinderen en een klushuis, dus ik kwam er weinig aan toe.” Tot hij in 2019 op een koude decemberdag langs FrieslandCampina fietste en zag hoeveel warmte daar de lucht in werd geblazen. “Toen dacht ik: ik moet er nu echt werk van maken.”

“Toen ik zag hoeveel warmte de lucht in werd geblazen, dacht ik: hier moet ik werk van maken” Sytze nam contact op met FrieslandCampina, gemeente Súdwest-Fryslân, het Wetterskip en natuurlijk de Rolpeal. “Het viel me op dat alle partijen meteen enthousiast waren. Vanuit elke hoek wordt het vraagstuk fanatiek opgepakt en dat vind ik mooi om te zien”, vertelt Sytze opgewekt. “We

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

zijn er nog niet. Het realiseren van het plan is een ingewikkelde taak. Hierbij spelen organisatorische, financiële en technische factoren een rol. We onderzoeken nu de haalbaarheid en dat is een flinke klus. Eén ding weten we wel: als we dit kunnen realiseren, dan wordt er heel veel gas bespaard.”

Duurzaamheid special 2022

Duurzaam Súdwest-Fryslân Een gemeente waar het prettig wonen, werken en genieten is... daar staan wij voor en duurzaamheid is daar onlosmakelijk mee verbonden. In SúdwestFryslân volgen we de ontwikkelingen op de voet en bieden we tal van subsidiemogelijkheden zodat al onze inwoners mee kunnen doen. Een greep uit de duurzaamheidsprojecten in Súdwest-Fryslân. Kijk op duurzaamsudwestfryslan.nl voor meer inspiratie en subsidiemogelijkheden.

Duurzaamheidsprijs 2022 De duurzaamheidsprijs 2022 gaat over klimaatproof schoolpleinen. Alle scholen in Súdwest-Fryslân ontvangen hierover binnenkort bericht. Bij de vorige duurzaamheidsprijs konden ook particulieren een idee insturen en veel inwoners hebben dat gedaan. De winnaars zijn druk aan de slag met de uitvoering of hebben al een mooi resultaat geboekt.

Wist je dat... Súdwest-Fryslân een eigen energiecoach heeft? Hij heet Johan Broeren en geeft praktische bespaartips bij je thuis. Leerlingen van het voorgezet onderwijs in Bolsward en Sneek een oplossing bedenken voor het zwerfafvalprobleem in de waste battle? Op 10 maart 2022 horen we welke school gewonnen heeft en het idee mag uitvoeren. Heeg kans maakt op een subsidie van 4 miljoen euro in het Programma Aardgasvrije Wijken?

Prijswinnaar

Idee

Reitze Jonkman Leerlingen Bogerman (1) Leerlingen Bogerman (2) Akke van der Burg Co Wilders Menno de Roos Basisschool De Wyken Jolle Ouderkerken

Composthoop in Dearsum Groene daken op scholen Zonnepanelenboom in de haven Zwemvijver, blotevoetenpad in Scharnegoutum Gasloos Hemmen III Circulaire, drijvende huurwoning Vergroening schoolplein Onuitvoerbaar idee; maar beloning voor originaliteit

Meer groen in de stad Door steden en dorpen te vergroenen, wordt het fijner en gezonder om te wonen. Om te kijken wat kan in een bepaald gebied, werken we met een Blauwgroen-kansenkaart. Dat gebeurt in overleg met inwoners en bedrijven. Zo’n kaart laat zien wat inwoners zelf kunnen doen aan hun eigen woning, tuin en/of balkon. En hoe bedrijven schade door wateroverlast en hitte kunnen beperken. Zo maken we onze woonplaatsen ruim voor 2050 samen klimaatbestendig.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Er in de tuincentra Groen Goed Hommerts en Groencentrum Witmarsum een klimaatplein komt? Bezoekers kunnen hier ontdekken hoe ze hun tuin watervriendelijk en klimaatbestendig kunnen inrichten. Boeren in Ferwoude, It Heidenskip en Parrega groenafval van de gemeente composteren en gebruiken voor hun land zodat ze (bijna) geen kunstmest meer nodig hebben? De gemeente Súdwest-Fryslân vanwege het 10-jarig bestaan samen met leerlingen ruim duizend bomen heeft geplant op schoolpleinen tijdens de boomfeesttiendaagse? Kinderen hadden zelf om meer bomen gevraagd tijdens de kinderconferentie. Het nieuw aan te leggen bedrijventerrein Hemmen III in Sneek een duurzaam bedrijventerrein wordt? Bedrijven die graag een kavel willen kopen, worden beoordeeld op hun energiegebruik en hoe ze omgaan met materialen (circulair). Je kunt zien hoe duurzaam jouw wijk is? Van alle wijken en dorpen in Súdwest-Fryslân kun je bekijken hoe de buurt is opgebouwd, welke huizen er staan met welk energielabel, wat het percentage aan groen is en het gemiddelde energieverbruik. Jouw buurtpaspoort download je op duurzaamsudwestfryslan.nl.

Duurzaamheid special 2022

DIT IS EEN BIJDRAGE VAN GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN

Tegel eruit, plantje erin

Subsidies

Ligt uw woning of winkelpand aan de openbare weg wilt u meehelpen aan het vergroenen van de omgeving? Vraag dan een gratis geveltuin aan bij de gemeente.

€ 70,- voor huurders of advies van de energiecoach

Een geveltuin maakt niet alleen de straat gezelliger, maar is ook erg goed voor het klimaat. Stenen en asfalt absorberen veel zonlicht en maken de omgeving warmer. Geveltuinen zorgen juist voor verkoeling en de planten nemen CO2 op waardoor de lucht schoner wordt. Bovendien neemt de grond zo meer regenwater op. Meer voordelen van een geveltuin, welke planten je het beste kiest en hoe je een geveltuin aanvraagt, leest u op: sudwestfryslan.nl/steenbreek.

Heeft u een huurwoning en wilt u energie besparen? Dan kunt u met de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW) € 70,- terugkrijgen als u iets koopt waarmee u in De energiecoach helpt je gratis! uw huurwoning energie Energie besparen met tips van de energiecoach bespaart. Denk bijvoorbeeld Goed voor het klimaat én je portemonnee aan spaarlampen of tochtstrips. U kunt deze subsidie aanvragen of direct online shoppen via het Duurzaam Bouwloket. Weet u niet waarmee u in uw huis het beste energie kunt besparen? Onze energiecoach kan gratis bij u langs komen voor persoonlijk advies. Kijk op duurzaambouwloket.nl/rrew-sudwest-fryslan.

Geld lenen voor verduurzamen via het Warmtefonds Het Nationaal Warmtefonds is een regeling van de rijksoverheid waar bijna alle huiseigenaren een lening kunnen aanvragen. De huiseigenaar moet de lening gebruiken om zijn huis te verduurzamen. Je kunt er zonnepanelen mee aanschaffen of isolatie, maar ook de kosten voor de aansluiting op een warmtenet mee financieren. De energierekening gaat als gevolg van het verduurzamen omlaag. Het geld dat de woningeigenaar maandelijks overhoudt, moet genoeg zijn om de lening plus rente in maximaal tien jaar terug te betalen. Ga voor meer informatie naar www.energiebespaarlening.nl/particulieren.

Rekenvoorbeeld 1 Piet de Maker heeft triple glas (HR+++) laten plaatsen en zijn dak laten isoleren. Hij was al in bezit van spouwmuurisolatie en vloerisolatie. De kosten hiervoor kwamen op een totaal van afgerond € 10.000,-. • D oor gebruik te maken van de ISDE subsidie kreeg Piet € 3000,- retour. Daarnaast krijgt hij van de provincie Fryslân nog een extra tegemoetkoming van € 1500,-. Zijn eigen bijdrage kwam hierbij op een totaal van € 5500,-. • Dit bedrag heeft hij momenteel niet beschikbaar en Piet wil ook graag zonnepanelen op zijn dak. Hij besluit om een lening bij het Warmtefonds aan te vragen. Hij leent hier € 10.000,- en betaalt deze binnen tien jaar terug. Het rentepercentage is zo laag dat de totale kosten voor de lening uitkomen op € 10.564,- waarbij hij maandelijks € 88,04 aflost. Door deze investering te hebben gedaan is de maandelijkse energierekening van Piet meer dan gehalveerd!

Rekenvoorbeeld 2 Wilma Ykema is haar jaren dertig woning aan het verduurzamen. Wilma heeft al vloerisolatie en HR++ glas. Door de gunstige ISDE subsidie heeft zij besloten om haar woning verder te voorzien van gevelisolatie en dakisolatie met het volgende kostenplaatje: • Dakisolatie: Kosten: € 5500,/ Subsidie: € 1620,• Gevelisolatie: Kosten: € 2000,/ Subsidie: € 1050,• Totale kosten: € 7500,- en zij krijgt hiervan € 2670,- subsidie terug. Dus ruim een een derde. Een mooie bijdrage in de investeringen van Wilma!

Wil je energie én geld besparen?

Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) Wilt u minimaal twee energiebesparende of duurzame maatregelen (laten) uitvoeren? Dan kunt u mogelijk gebruik maken van de ISDEsubsidie voor: • • • •

Warmtepomp of zonneboiler (particulier en zakelijk). Aansluiting op warmtenet (particulier en VvE). Isolatiemaatregelen (particulier). Zonnepanelen en windturbines (zakelijk).

U kunt deze subsidie pas aanvragen nadat u de maatregelen heeft laten uitvoeren. Om er zeker van te zijn dat u in aanmerking komt voor subsidie, kan het verstandig zijn om een maatwerkadvies te laten uitvoeren door een professionele energieadviseur. Hiervoor betaalt u tussen de € 200,- en € 300,-. Met behulp van dit advies kunt u offertes opvragen bij bedrijven die de maatregelen kunnen uitvoeren. Als de maatregelen klaar zijn, kunt u de subsidie aanvragen. De subsidie is beschikbaar tot en met 31 december 2025. Meer info of direct subsidie aanvragen kan via: www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/isde.

In Friesland 50% extra voordeel bij isolatie (ISDE) Provincie Fryslân stimuleert inwoners om isolerende maatregelen te nemen via deze ISDE-subsidie en heeft hiervoor 2,95 miljoen euro beschikbaar gesteld. Woningeigenaren in Friesland krijgen 50% extra subsidie bij de aanschaf van spouw, gevel, vloer/bodem, dak of glasisolatie. Hiervoor moet u wel voldoen aan de voorwaarden van de ISDE-subsidie. De looptijd van deze Friese aanvulling geldt, zo lang er budget is, met terugwerkende kracht van 4 januari 2021 tot en met 31 december 2022. Hulp bij ISDE-subsidie aanvragen? Vindt u het allemaal wat te ingewikkeld? Ga dan naar de website degroenesubsidie.nl/isdeparticulieren. Zij verzorgen dan de hele subsidieaanvraag voor u. Het kost € 145,- maar u kunt er veel tijd en duizenden euro’s mee besparen.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

* Warmtepompen * Zonnepanelen * Ventilatie UW TOTAALINSTALLATEUR

* Verwarming & airco * Sanitair

Edisonstraat 15 8606 JH Sneek Tel. (0515) 41 44 18 WWW.SIKMA.NL

* Dak- en zinkwerk * Gas, water & elektra

In 2022 gezond, slank en fit worden? FIGUURA helpt! Blijvend en maximaal resultaat!

Vraag een gratis en vrijblijvende figuuranalyse aan!

FIGUURA Sneek - 0515-740975 - sneek@figuura.nl figuura.nl

FIGUURA Sneek - 0515-740975 - sneek@figuura.nl - figuura.nl

Duurzaamheid special 2022

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

Warmtenet Bolsward: voor burgers door burgers

Particulier initiatief helpt Bolsward aan aardwarmte Los van elkaar hadden ze beiden een broertje dood aan de horizonvervuiling. Windturbines, praat Ynze Salverda en Marc van Wingaarden er niet van. “Maar,” dachten de twee, “ageren alleen is niet goed genoeg, je moet ook met een alternatief komen.” Ze liepen elkaar tegen het lijf, raakten aan de praat en richtten met twee gelijkgestemden een stichting op. En zaten beslist niet stil, want zo als het er nu voor staat, kan Bolsward over drie jaar overstappen op aardwarmte.

Voordelen aardwarmte Voordelen van aardwarmte ten opzichte van een veel toegepaste warmtepomp:

Maar dan moet er nog wel wat gebeuren. ‘Klein dingetje’ is bijvoorbeeld de aanleg van de infrastructuur. Het transport tot aan de woning kan niet via de bestaande gasleidingen. En dus moet Bolsward stapsgewijs op de schop. De vraag rijst natuurlijk waarom er juist voor deze stad is gekozen.

• O nafhankelijk van stijgende gas- en elektriciteitsprijzen. • Géén verdubbeling van het elektriciteitsverbruik. • Goedkope aflever-set in plaats van een veel duurdere warmtepomp. • Gebruik van bestaande radiatoren in plaats van vloerverwarming. • Hoogwaardig isoleren niet noodzakelijk. • Geen dure verbouwing nodig. • Netversterking niet noodzakelijk. • Coöperatief warmtebedrijf in plaats van een elektriciteitsbedrijf.

Wankele basis Ynze Salverda: “Bolsward heeft voldoende woningen én industrie. Ook geologisch gezien is Bolsward een prima plek. De stroom van Windpark Fryslân komt bij Bolsward binnen, er komt een nieuw trafostation. De Gasunie heeft plannen voor de aanleg van een waterstoftraject waarvan de pijp langs Bolsward loopt. De gemeente was al bezig met een restwarmtenet. De restwarmte van de bedrijven in Bolsward is niet toereikend om heel Bolsward mee te verwarmen. Ook aanvullende of alternatieve warmtebronnen zijn welkom. Bedrijven vertrekken, hebben zelf de warmte nodig omdat ze groeien en dan heb je te weinig warmte om aan de woningen te leveren. De gemeente ziet in dat wij hen werk uit handen nemen en dat het een particulier initiatief is dat dicht bij de burgers staat. Dat is ook de reden dat we geld hebben gekregen voor het haalbaarheidsonderzoek. Ook de communicatie naar de burger toe verzorgen wij. Zo hebben we aan het begin van het project een informatieavond gehouden in de Martinikerk. Daar kwamen tweehonderd mensen op af. Allemaal enthousiast.”

Ynze Salverda (links) en Marc van Wingaarden

Isoleren hoeft niet per se meteen omdat de temperatuur van het water dat binnenkomt hoog genoeg is. Ter vergelijking: een warmtepomp verwarmt met een temperatuur van 30 – 35 °C je huis, aardwarmte met tussen de 60 – 70 °C. We streven ernaar dat inwoners aanspraak kunnen maken op een mooie subsidie.

Belangstelling van andere gemeenten Stogef - Stichting Ontwikkeling Geothermie Friesland is de naam van de stichting die aardwarmte in Bolsward mogelijk moet maken. Naast Ynze Salverda en Marc van Wingaarden maken ook Henk de Vries en Hielke de Jong deel uit van het bestuur. In ons land zijn al meerdere initiatieven op dit gebied gaande, maar daar zit het bedrijfsleven achter. Bolsward is het enige particuliere

Ook het kraanwater

initiatief. Warmtenet Bolsward moet gezien worden als een pilotproject. Er is intussen belangstelling vanuit andere gemeenten. Om uit te leggen wat een warmtenetwerk betekent voor de inwoners komt er in de hal van het voormalige stadhuis van Bolsward, de Tiid, een informatiezuil waarin alles precies wordt uitgelegd, ondersteund met animatiefilmpjes en een aflever-set als voorbeeld.

Proefgasboringen Het principe van aardwarmte is dat je water naar een bepaalde diepte pompt en dit, door de aarde verwarmd, weer naar boven pompt. Een gelukje is dat er al in de jaren zeventig van de vorige eeuw proefgasboringen in de omgeving van Bolsward zijn gedaan.

De veel toegepaste warmtepomp is iets heel anders dan aardwarmte. In het eerste geval is het belangrijk dat de woning erg goed geïsoleerd is en kunnen de radiatoren niet meer gebruikt worden. Je moet over op vloerverwarming. Dat is op zijn zachtst gezegd in bestaande woningen nogal een verbouwing en investering. De twee noemen bedragen van tussen de dertig- en vijftigduizend euro. Daar komt bij dat als iedereen nu over zou stappen op een warmtepomp dit voor een enorme druk op het elektriciteitsnet zou zorgen. Dit omdat de apparaten nogal wat energie verbruiken. Op het moment dat je overstapt op aardwarmte, krijg je een aflever-set met daarin een kastje van zestig bij veertig centimeter dat op de plaats van de cv-ketel, maar vaak ook prima in de meterkast kan. Dat kastje wordt letterlijk aangesloten op de bestaande gas cvleidingen, maar verwarmt ook het kraanwater.

Marc van Wingaarden: “Al die data zijn openbaar en hebben we laten analyseren. Daaruit weten we dat er op 2.800 meter een zeer kansrijke laag zit. Willen we nog dieper, dan zullen we seismologisch onderzoek moeten laten doen. Bij Economische Zaken loopt de aanvraag voor een opsporingsvergunning om dit allemaal te mogen doen. Die is intussen ontvankelijk verklaard en het wachten is op goedkeuring.” Er is nog een heel traject te gaan, maar als we de twee mannen mogen geloven gaat de eerste boor in 2025 de grond in. afbeelding www.stogef.nl

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

10 Duurzaamheid special 2022

Energiecoach brengt veel meer dan de bespaar-box

Flinke besparing energierekening Goed voorbeeld doet goed volgen. Het succes van de energiecoaches in Leeuwarden bleef ook bij de Provincie Fryslân niet onopgemerkt. En wel zo dat er een Fries netwerk is ontstaan onder de noemer ‘Energieteam Fryslân’. Alle Friese gemeentes, energiecoöperaties, woningbouwcorporaties, huurdersverenigingen en bibliotheken werken hierin samen aan het ondersteunen van burgers in de energietransitie. Nu zijn er in Fryslân rond de zeventig energiecoaches actief.

Hoewel je anders zou verwachten, hoef je om energiecoach te worden geen technische achtergrond te hebben. Affiniteit met besparen is wel handig, maar omgang met mensen is de essentie. In Heerenveen is pas geleden een energiecoach aangenomen die voorheen kapster was. De groei in de energiecoaching komt mede voort uit de RRE, de Regeling Reductie Energiegebruik van de rijksoverheid. Energiecoaching is er namelijk al langer dan de RRE, en deels komt het ook voort uit sociaal beleid. Met deze RRE-gelden kunnen gemeentes hun burgers stimuleren zorgvuldiger om te gaan met energie. Dat kan door bespaar-boxen of cv’s inregelen en energiecoaches vallen daar ook onder.

Bespaar-box Johan Broeren is zo’n energiecoach. “Na aanmelding via de website van de gemeente, kom ik bij de mensen langs. Niet alleen bij huurders, maar ook bij woningeigenaren, want energie gaat iedereen aan”, vertelt Johan Broeren. “Ik vraag altijd naar de doelen. De gasprijzen rijzen de pan uit en veel vragen gaan dan ook over gas. Maar er zijn ook mensen die een elektriciteitsprobleem hebben. Of vinden dat ze uit hun huis waaien omdat het tocht. Er komt een bespaar-box mee en die help ik uitpakken. Daar doe ik extra uitleg bij om er voor te zorgen dat mensen bewuster worden. Mensen zijn gewend om een lamp te vervangen als hij

stuk is. In die bespaar-box zitten vier ledlampen. Die moet je meteen indraaien. Dan wordt er meteen ook bezuinigd. Die eerste vier lampen vormen de aanzet tot de gang naar de winkel om alle lampen in huis te vervangen.” De bespaar-box bevat naast de ledlampen zaken als een douchetimer, tochtstrippen en een radiatorventilator.

Uitdaging De energiecoach kan goed uitleggen wat je bespaart en verdient. Maar het is niet iedereen gegeven om meteen maar alle lampen te vervangen want dat vergt een financiële investering. Daarom werkt een energiecoach met doelen. Een doel is ook om gedrag te veranderen. Als je doelen haalt, heb je succes. Dit betekent niet dat je faalt als je ze niet haalt. Broeren: “Dan gaan we kijken naar waar het niet helemaal goed is gegaan en beginnen we weer opnieuw. Een coach daagt uit. Beter letten op de verwarming, zorgvuldiger omgaan met water.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Dat moet je leren en daar word je steeds beter in. En dan wordt je beloond omdat je bespaart.”

Doorwaaiwoning Zo heeft bewuster omgaan met energie Hilda Hilverda uit Bolsward al een maandelijkse besparing opgeleverd van vijftig procent. En als het aan haar ligt wordt dat nog meer. Hilda: “Ik ben vanuit Oudega twee jaar geleden naar Bolsward verhuisd. In Oudega had ik een doorwaaiwoning. Vocht, tocht, niet geïsoleerd en niet comfortabel. Dat is nu veel beter. Heerlijk. Ik ben zelf al beter gaan letten op het gebruik en verbruik. Ik heb de droger de deur uit gedaan. De was hangt buiten of in het trapgat. Douchen doe ik ook korter dan voorheen. Na het gesprek met Johan ben ik nog verder gegaan met besparen. Ik heb nu bijvoorbeeld ledlampen, een stekkerdoos met een aan- en uitschakelaar en heb ventilators onder de radiatoren. Die verspreiden veel sneller de warmte in je huis. Wat zeker ook helpt is een verbruiksmanager. Dat is een app op mijn mobiel. Door de

Duurzaamheid special 2022

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

eenvoudig te realiseren SNELLE BESPAARTIPS Besparing Investering Besparing MET investering per jaar: • Plaats een waterbespaarder • Gebruik een stekkerdoos met schakelaar • Plaats een waterbesparende douchekop • Voorzie je woning van tochtstrips • Plaats isolatiefolie achter de radiators • Vervang de lampen door ledlampen

€ 4,-

€ 10,-

€ 3,50

€ 50,-

€ 9,-

€ 54,-

€ 5,-

€ 54,-

€ 20,€ 2,per lamp

€ 30,€ 5,per lamp

Besparing ZONDER investering

Besparing per jaar:

• Douche een minuut korter • Zet de verwarming lager, per graad lager • Laat apparaten niet op stand-by staan, maar zet ze helemaal uit • Hang gordijnen achter de verwarming en niet er over en plaats meubels op afstand van de verwarming • Verwarm alleen de ruimtes waar je bent • Droog de was buiten of in het trapgat in plaats van in de droger

€ 27,€ 50,€ 75,€ 80,€ 85,€ 100,-

Weten wat er bij u in de gemeente mogelijk is? Kijk op: www.energieteamfryslan.frl

feedback die je krijgt, word je heel bewust van het gebruik en het gevolg. Ik zou graag in de toekomst nog zonnepanelen en een via de app bedienbare klokthermostaat willen.”

Bewustwording Toen alles nog beschikbaar was, was het: ‘Zet alles maar aan’. Bewustwording is nu het toverwoord geworden. Niet meteen kiezen voor een apparaat met een snoer, maar gewoon een ouderwetse fluitketel in plaats van een elektrische waterkoker. En als je daar toch voor kiest, dan goed kijken naar het energieverbruik. Er zijn meerdere ingangen om met energie aan de gang te gaan. Geld, comfort en klimaat zijn de belangrijkste drijfveren. En dan is er nog één, volgens Johan Broeren: je wilt er bij horen. Je wilt mee in de energietransitie.

Broeren: “Het is een sneeuwbaleffect. Buren en vrienden die het elkaar vertellen dat ze een energiecoach langs hebben gehad. Wat je ziet is dat het voor de meeste mensen een sport wordt.” Overigens is het niet met één bezoekje gedaan. De energiecoach komt in totaal drie keer bij je langs.

Enerzjyteam Fryslân:

Persoanlik kontakt en advys op maat “It sil jo net ûntgien wêze dat we ús de kommende jierren kollektyf ynsette moatte foar de enerzjytransysje. Kollektyf betsjut mei-inoar, stik foar stik, elkenien! Mar jo freegje josels faaks ôf wêr ‘t jo as partikulier begjinne moatte? Wat jo dwaan kinne? Om jo hjir mei te helpen beskikt provinsje Fryslân oer in netwurk fan enerzjycoaches. Tegearre mei gemeenten, enerzjykoöperaasjes, wenningkorporaasjes, enerzjyadviseurs en oare partijen binne de enerzjycoaches troch de hiele provinsje aktyf. Sy stelle mei jo as wenningeigner of hierder in plan op om enerzjy te besparjen. De enerzjycoaches besjogge mei jo hokker enerzjybesparringen en maatregels foar jo wenning mooglik binne. Der wurdt sjoen nei gewoanten, kosten, mooglike besparringen en planning. De enerzjycoach komt yn totaal trije kear by jo del om alles goed troch te nimmen, út te rekkenjen en by te hâlden om sa meiinoar ta in moai resultaat te kommen. Ferline jier wie in goed jier foar it Energzyteam Fryslân. Yn alle Fryske gemeenten wurde no enerzjycoaches ynset. We ha in eigen oplieiding yn Fryslân om energiecoach te wurden en der binne al sa’n santich enerzjycoaches aktyf. We sjogge dat hieltyd mear ynwenners fan it netwurk fan enerzjycoaches heard hawwe en in petear oanfreegje. Persoanlik winskje ik elkenien foar 2022 in enerzjycoach ta. Sjoch op enerzjyteamfryslan.frl nei de mooglikheden yn jo gemeente, en meld jo oan! De enerzjycoach komt graach by jo del, fergees en folslein frijbliuwend!”

Besparing delen Om kinderen al jong kennis te laten maken met energiebesparing is er ‘Met energie kun je lachen’. Dat is een educatief programma voor basisscholen. Broeren: “Het is gemakkelijk voor te stellen dat kinderen supergemotiveerd zijn. Die hebben nog het idealistische dat ze op de aarde moeten passen en vragen aan hun ouders wat zij er aan doen. Tip van de energiecoach om de jeugd in het besparen te betrekken, is ze letterlijk te belonen. “Ik ken een echtpaar dat de besparing van 300 euro deelde met hun zoon. Dan doe je het écht samen”, besluit Johan Broeren.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Enerzjydeputearre Sietske Poepjes provinsje Fryslân.

12 Duurzaamheid special 2022

Wouter Broekema van ABD over elektrisch rijden:

“Binnen een week alle voo overboord en nooit meer t TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

De accu’s worden compacter, lichter in gewicht en krijgen een hoger rendement waardoor een actieradius van duizend kilometer mogelijk wordt. Daarnaast worden elektrische auto’s goedkoper en zijn er in de toekomst geen laadpalen meer nodig. Het laden gebeurt door middel van inductie. Je zet de auto op een plaat voor huis of op de oprit en hij wordt opgeladen. Net als de smartphones van nu.

Maar zover is het allemaal nog niet. Vooralsnog hebben we te maken met de capaciteit van de accu’s. Dat was ruim honderd jaar geleden ook het probleem. Jazeker, want tegelijk met de brandstofmotor, was er in de beginjaren ook een elektrisch aangedreven versie. Niet zo vreemd, want een elektromotor heeft een veel eenvoudiger techniek. Meer dan nu het geval is, maar ook toen waren de batterijen de beperkende factor.

Actieradius neemt toe “Maar de actieradius neemt flink toe”, zegt Wouter Broekema, salesmanager bij ABD. “Wat tot voor kort een probleem was, was de laadtijd. Maar je ziet nu dat je bij een laadstation aan de snelweg bijvoorbeeld al in een kwartier weer voor 125 kilometer kan bijladen. Bij ABD adverteren we veel, we zijn ook zeker marketing gericht, richten ons op kwaliteit en zijn niet voor niets twaalf keer ‘Dealer van het Jaar’ geworden. De verkoop van elektrische auto’s hebben we vanaf het begin anders aangepakt. Natuurlijk willen we ze graag aan de man brengen, maar we zijn vooral op zoek naar ambassadeurs. Gechargeerd is het van: ‘ben je enthousiast over een elektrische auto, dan mag je hem kopen’.”

Andere beleving Hoewel de verkoop van elektrische auto’s ‘vol gas’ gaat, zijn hybrides nog steeds populairder. Dat is logisch omdat je met een hybride auto langer door kunt

rijden zonder bij te laden. Broekema: “Voor mensen met een elektrische auto die op vakantie willen, bieden we mobiliteitsoplossingen. Stel, je wilt naar Portugal met je elektrische auto, dan is het nu nog rijden van laadpaal naar laadpaal. Zie je dat niet zitten, dan kun je bij ons tegen een geringe vergoeding een brandstofauto meekrijgen.” Goed idee, en je zou zeggen dat daar veel gebruik van wordt gemaakt. Broekema: “Nou, eigenlijk niet. Het blijkt dat mensen met een elektrische auto het opladen nauwelijks een probleem vinden. Ze ervaren het vaak niet als belemmering maar als het inbouwen van een rustpunt. Elektrisch rijden is een andere beleving.”

Zelf autogek “Ik ben zelf een autogek”, gaat Wouter Broekema verder. “Er moet brandstof in, je moet benzine ruiken, moet de motor horen, sportief rijden, accelereren. Totdat je in een elektrische auto rijdt. Dan kom je achter de stilte, de rust, de souplesse, de acceleratie. Dat is niet te vergelijken. Dan ben je echt wel om. Dat moet je ervaren om dat geloof te krijgen. Dat is het leuke van elektrisch rijden, dat je binnen een week alle vooroordelen overboord zet.” Renault had met de ZOE in 2011 de eerste productieauto die volledig elektrisch was. Die kwam bijna samen met de Nissan Leaf. Hoe toevallig wil je het hebben, want daarmee had ABD meteen twee goede troeven in handen.

Nissan Leaf Renault Zoe

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Duurzaamheid special 2022 13

oroordelen tanken”

”Het einde van het verhaal is dat elektrisch rijden de toekomst is” Caméléon-lader Broekema: “De accu maakt een enorme ontwikkeling door. In tien jaar tijd is de capaciteit van de accu’s en daarmee de actieradius verdubbeld. Zestig kW is gemeengoed, maar er zijn er ook van tachtig en honderd waarmee de actieradius oploopt naar zeshonderd kilometer. En het eind is nog lang niet in zicht. Zoals gezegd, ze worden compacter, krachtiger en lager in gewicht. Belangrijk, want elke kilo gewicht extra, heeft invloed op het energieverbruik. Dat allemaal is echter niet zaligmakend. Want, wat is de capaciteit van de laadpaal, wat is de laadsnelheid? Renault heeft daarvoor de Caméléon-lader bedacht. Die kan op alle manieren laden. De ontwikkelingen blijven doorgaan. Er wordt al gewerkt aan zand-wateraccu’s. Dan heb je helemaal geen vervuiling meer. Alle merken zetten in op elektrisch.”

Kosten Uitgaande van een gemiddelde auto als een Renault Mégane is een elektrische versie nog maar rond de drieduizend euro duurder: 32.000 euro voor een benzine- en vanaf zo’n 35.000 euro voor de elektrische variant. Op een nieuwe elektrische auto met een verkoopwaarde van maximaal € 45.000,- geeft de overheid een subsidie van € 3.350,-. Voor een tweedehands is dit € 2.000,-. Dan ben je er nog niet helemaal natuurlijk, want het mooiste is dat je een eigen laadpaal naast je huis hebt. Kosten van een laadpaal zijn tegenwoordig nog maar zo’n achthonderd euro, uiteraard komt hier de installatie nog wel overheen.

Dat kan echter alleen als je een oprit hebt. Gemeentes willen geen kabels over de trottoirs, dat is nogal logisch. Maar je kunt natuurlijk ook gebruik maken van een publieke laadpaal. Daar komen er steeds meer van. Bij de aanleg van nieuwbouwwijken wordt er ruimte voor vrij gehouden. Voordeel van een elektrische auto is ook dat je veel minder onderhoud hebt. De elektromotor is een stuk compacter, vergelijkbaar met twee stofzuigermotoren. Onder een elektrische auto zit geen uitlaat, er zit geen motorolie in, geen luchtfilter. In feite heb je alleen een interieurfilter, ruitenwissers, remmen en verlichting. En wat er niet op of aan zit, kan ook niet slijten. Zo simpel is het. Broekema denkt dat de onderhoudskosten hiermee met meer dan vijftig procent gereduceerd worden.

Nooit meer krabben Verder hoef je nooit meer te schakelen, want een elektrische auto is altijd een automaat en dan betaal je – vooralsnog - geen wegenbelasting. En niet onbelangrijk is dat je met elektrisch rijden nooit meer hoeft te krabben en je altijd in een warme of in de zomer juist in een koele auto zit.

De nieuwe Megane E-Tech

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Als laatste noemen we nog de afschrijving. Die is beduidend minder. Vanwege de populariteit zijn ze tweedehands niet aan te slepen en dat is van invloed op de inruilprijs. Broekema: “De elektrische auto wordt ook steeds meer als tweede auto gebruikt. We hebben private-lease aanbiedingen van iets meer dan tweehonderd euro per maand. Dan heb je verder helemaal geen kosten. En als je dan ook nog zonnepanelen hebt, ben je helemaal klaar. Het wordt steeds aantrekkelijker.”

Elektrische vrachtauto’s Niet alleen particulieren, ook bedrijven als DHL en Post-NL stappen deels over op elektrisch. Bedrijven zien elektrisch rijden niet langer als uithangbord, maar als verplichting. Broekema: “Ook bij bedrijfswagens zie je dat actieradius vaak niet het probleem is. Want de gemiddelde loodgieter rijdt geen tweehonderd kilometer om bij zijn klant te komen. De angst voor accu’s is een beetje weg. Je ziet zelfs al vrachtauto’s die op elektrisch overstappen. Ook die ontwikkeling staat niet stil. Het einde van het verhaal is dat elektrisch rijden de toekomst is.”

Elke dag is anders. Dat maakt het mooi! Do aanst ek? De ene baan als chauffeur is de andere niet. Rijden bij Hoekstra is anders:

+ Zelfstandig op weg op een trekker-oplegger of bakwagen

+ Afwisselend: elke dag is anders + Veel contact met mensen + Elke avond thuis in je eigen bed slapen + Keuze 2, 3 of 4 dagen werken per week + Een leuk team in een hecht familiebedrijf

+ Collega’s die wat voor je over hebben + Veel leuke activiteiten en persoonlijke aandacht

+ Een stabiele werkomgeving met waardering voor je werk

+ De nieuwste vrachtwagens met de modernste apparatuur

Op zoek naar een nieuwe werkomgeving? Wij zoeken per direct chauffeurs! Bel 0515 41 21 10, mail naar personeelszaken@hoekstrasneek.nl of volg de link via de QR-code.

h o e k s t r a s n e e k . n l

& FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Leven met COPD: u kunt meer dan u denkt!

EEN BIJDRAGE VAN ANTONIUS

COPD-consultatie in de thuiszorg

Meer mogelijk maken voor cliënten met COPD. Dat is waar Akke de Jong, wijkverpleegkundige bij Antonius, zich hard voor maakt. Samen met haar collega Maaike de Groot gaat ze als COPD-consulent op bezoek bij mensen met COPD. Door uitgebreide gesprekken komen ze tot oplossingen voor de dagelijkse uitdagingen. Akke: “We helpen cliënten om hun wereld net een stukje groter en mooier te maken.” Inzicht zorgt voor rust “We maken per fase van COPD duidelijk wat er met een cliënt gebeurt en wat hij of zij dan nodig heeft. Dit doet we in de vorm van een ‘longaanvalplan’. Dit geeft inzicht en handvatten in wanneer de cliënt welke acties moet ondernemen. Een actie kan zijn om extra medicatie te nemen of het huis te luchten. Deze inzichten geven de cliënt en zijn of haar naasten rust en meer vertrouwen.”

Fysiek en mentaal “Het fysieke en technische deel van COPD is vaak snel op te lossen. Cliënten weten bijvoorbeeld heel goed hoe ze de apparatuur moeten bedienen. Het mentale aspect weegt vaak zwaarder. COPD gaat samen met angst en onzekerheid. Mensen hebben last van nachtmerries of raken gewend aan het leven met minder zuurstof. Die angst kan ik niet wegnemen, maar weten wat cliënten kunnen doen, geeft rust. Het zorgt ervoor dat ze – weer - eigen regie nemen.”

Weer zelf naar de winkel Een longaanvalactieplan kan COPD-cliënten helpen om langer thuis te blijven wonen en/ of zorgen voor minder ziekenhuisopnames. Daarbij helpen de gesprekken die COPD-consulenten met de cliënten thuis voeren, ook

Akke de Jong en Maaike de Groot, COPD-consulenten.

bij persoonlijke uitdagingen. “Door verdere verdieping in de klachten en te luisteren naar persoonlijke verhalen, kunnen we achterhalen wat cliënten missen en/of willen in hun dagelijkse leven. Die verdieping vind ik heel mooi”, vertelt Akke glimlachend. De COPD-consulenten kunnen daar vervolgens op inspelen en gericht hulp bieden. Akke: “Ik heb een cliënt die door haar COPD geen boodschappen meer kon doen. Ze miste de aanspraak die ze had tijdens dit dagelijkse ‘uitje’ en voelde zich daardoor eenzaam. Met mevrouw samen heb ik gekeken naar wat er nodig was om weer zelf de deur uit te kunnen en haar hierin begeleid. Nu doet ze weer elke dag zelf boodschappen, maakt een praatje in de winkel én is in beweging. Hoe mooi is dat!

Wilt u meer weten over onze zorg? Of contact opnemen met de wijkverpleegkundige bij u in de buurt? Ga dan naar: www.mijnantonius.nl.

Een andere cliënt is dol op vissen, maar door zijn COPD kon hij niet meer zelfstandig met een bootje het water op. Samen met hem onderzocht ik wat er nodig zou zijn om toch weer te kunnen genieten van zijn favoriete

hobby. Het resultaat: een middagje vissen met een vriend die ervoor zorgde dat er aas aan zijn hengel zat. Weliswaar aan de waterkant in plaats vanuit een bootje, maar meneer kon wél weer vissen. Daar genoot hij zo van!’

COPD? Vraag om hulp! De COPD-cliënten die Akke en haar collega Maaike thuis bezoeken zijn meestal vanuit het ziekenhuis óf door collega verpleegkundigen in de thuiszorg naar hen doorverwezen. Akke: “Cliënten die zorg thuis krijgen via Antonius kunnen ook zélf om onze hulp vragen. Via hun wijkverpleegkundige komen ze dan bij Maaike of mij terecht. We vinden het belangrijk om dit te benadrukken, want het kan voor iemand echt het verschil maken.”

Ervaring van meneer Louwerman:

“Ik vind het geweldig dat het nu zoveel beter gaat”

Meneer Louwerman in gesprek met zijn wijkverpleegkundige Akke de Jong.

“Ik heb veel meer energie en longinhoud gekregen”

Ook meneer Louwerman heeft COPD. Hij is al jaren cliënt bij de thuiszorg van Antonius en wordt sinds begin 2021 begeleid door Akke, COPD-consulent. De COPD heeft behoorlijke impact op zijn leven en dat van zijn vrouw. Zo werd hij in 2019 wel vijf keer opgenomen in het ziekenhuis. “Ik ben toen ook weleens bang geweest. Ik had zulke zware hoestbuien, ik dacht dat ik stikte”, vertelt meneer Louwerman. Sinds Akke hem begeleidt gaat het stukken beter. Meneer is in 2021 gelukkig maar één keer opgenomen geweest in het ziekenhuis. Dit is ook voor zijn vrouw een grote opluchting. Want naast de zorgen om haar man was het ook een hele klus om elke dag bij hem in het ziekenhuis op bezoek te gaan. “Omdat we geen

auto hebben moest ik met de bus naar het ziekenhuis. Dit kostte me vaak de hele middag en dus veel tijd en energie. Ik vind het geweldig dat het nu zoveel beter gaat en we deze tijd samen – thuis - kunnen doorbrengen.’

Van anderhalve minuut naar vier minuten achter elkaar lopen! Meneer Louwerman is enorm blij met Akke. “Samen bespreken we hoe het met me gaat. En we hebben het ook veel over mijn dagelijkse uitdaging; ik kan namelijk moeilijk stil zitten, ben altijd bezig, ook al ben ik tachtig jaar oud. Akke helpt me hiermee om te gaan en advi-

seert me hoe activiteit en rust af te wisselen.” Afgelopen zomer wilde meneer Louwerman samen met zijn vrouw erop uit met een boot, maar het lukte hem niet om vanuit de bus naar de boot te lopen.”‘Samen met Akke heb ik gekeken naar wat ik kan doen om ervoor te zorgen dat het me volgende zomer wel gaat lukken. Door de fysiotherapie die ik op haar aanraden volg kan ik nu al vier minuten achter elkaar doorlopen, dit was voorheen anderhalve minuut. Ik heb veel meer energie en longinhoud gekregen.” Meneer Louwerman sluit af: “Ik kan iedereen met COPD aanraden om de hulp in te roepen van een COPD-consulent. Probeer het gewoon. In het begin kan het wat zwaar zijn, maar zet door want het werkt echt!”

NUMMER 02 • 2022

&UITGAAN

CULTUUR

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

NIEUWE PASSIE GEKREGEN IN CORONATIJD

Bij kunstencentrum Atrium starten weer diverse nieuwe voorjaarscursussen. Dat de coronacrisis ook creatieve verdieping op kan leveren, ontdekten Tineke Postma en Patricia Spoelstra. Zij hebben er dankzij het Atrium een passie bij gekregen.

“JE BENT VEEL BEWUSTER AAN HET FOTOGRAFEREN. MIJN FOTO’S ZIJN EEN STUK BETER GEWORDEN, SCHERPER EN FRISSER.” PATRICIA SPOELSTRA

Docent Edith Bakker (links) en Tineke Postma.

“Tot januari 2020 kon ik geen noot lezen”, vertelt Tineke Postma Ze moet lachen, want inmiddels kan ze niet stoppen met spelen op haar altsaxofoon. Bij het Atrium krijgt ze les van Edith Bakker. “In april 2020 ben ik begonnen. Ik wilde altijd nog een instrument kunnen bespelen en had me in november 2019 opgegeven voor de kennismakingslessen van het Nij Talint Orkest, waarbij je met anderen instrumenten leert ontdekken. Ik houd van saxofoonmuziek en koos voor de altsax. Het was liefde op het eerste gezicht. Helaas kwam er na vijf bijeenkomsten door de coronacrisis een einde aan. Maar ik vond het zó leuk en wilde graag verder.”

MUZIEKLES SCHERPT JE BREIN Tineke kocht een saxofoon en oefende trouw elke dag een half uur. “Ik had alle tijd. Door de lockdown waren sport en andere dingen weggevallen. En ik had geen zin om elke avond op de bank te hangen en te Netflixen. Guus Pieksma van Nij Talint bracht me in contact

met Edith en het Atrium.” Volgens Tineke ben je nooit te oud om een instrument te leren bespelen. “Ik ben 58 en ik geef toe: de uitdaging is iets groter. Maar muziekles scherpt ook je brein. Door de coronamaatregelen waren de lessen even online, dat vond ik een prima oplossing. Edith is ook altijd enthousiast, dan word je dat automatisch zelf ook.” Tineke houdt van gezelligheid en vindt het fijn dat ze via het kunstencentrum nieuwe gezichten heeft leren kennen. “Heel andere mensen dan die ik bijvoorbeeld via mijn werk ontmoet. Omdat ik samen spelen ook leuk vind, vroeg ik aan Edith of ik met andere leerlingen een jazzbandje kon beginnen. Zij heeft rondgevraagd bij de docenten en sinds september zit ik in SKATT, samen met een tenorsaxofonist, trompettist, bassist en drummer. We spelen leuke nummers van toen en nu, onder andere van Amy Winehouse. Hopelijk kunnen we snel ons eerste optreden geven!”

“IK HOUD VAN SAXOFOONMUZIEK EN KOOS VOOR DE ALTSAX. HET WAS LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT.” TINEKE POSTMA

BETERE FOTO’S VOOR EIGEN BEDRIJF Ook Patricia Spoelstra (41) uit Woudsend zocht een nieuwe uitdaging in coronatijd. “Ik ben een sociaal type en geen thuiszitter. Ik was gewend om ‘s avonds met vriendinnen af te spreken en te sporten, maar dat viel weg. Zo ben ik ook op zoek gegaan.” Samen met haar man heeft zeilfanaat Patricia in 2020 een lemsteraak gekocht om te verhuren. “Toen we door een professional er foto’s van lieten maken, viel het kwartje. Ik vond de foto’s erg mooi, maar ook hoe de fotograaf bezig was. Het kijken naar de details.” Via haar werk had Patricia al in de gaten gekregen hoe mooie foto’s een tekst kunnen ondersteunen. In het najaar van 2021 gaf ze zich op voor de basiscursus fotografie van Jeannette Wouthuis. “Wat een leuke tijd was dat. Twee van de acht lessen waren online vanwege de coronamaatregelen, maar dat ging ook prima. Het enthousiasme en feedback van Jeannette en de groep waren aanstekelijk. Ik heb er een nieuwe passie bij en doe vanaf 3 februari ook mee aan de vervolgcursus.”

Patricia Spoelstra

Dankzij de lessen en een praktijkdag ontdekte Patricia wat er allemaal kan met een camera. “Het scherpstellen en de witbalans waren eye-openers. En de compositie; je leert tijdens de cursus goed kijken naar de omgeving en het licht. Je bent veel bewuster aan het fotograferen. Mijn foto’s zijn een stuk beter geworden, scherper en frisser. Hierdoor kan ik nu mooie beelden maken voor de website en de social mediakanalen van ons bedrijf, Sail Events Friesland. Complimenten die ik krijg maken me ook supertrots!”

Kijk voor alle voorjaarscursussen (muziek, theater, beeldende kunst) op kunstencentrumatrium.nl.

VVV Waterland van Friesland geeft je hier de komende tijd tips om eropuit te gaan. Beleef jij de winter buiten in de natuur of ontdek je liever de Elfstedensteden in hun winterse gedaante? Strek de benen, pak de fiets of ga er online op uit. Zeker is dat Zuidwest Friesland ook in de winter van alles te bieden heeft. Geniet van Waterland van Friesland!

kijk voor meer inspiratie op:

www.waterlandvanfriesland.nL

Alve stêden Elfsteden

ELFSTEDENKUNSTWERK FYFTJIN EN FIERDER BIJ TJERKWERD

Fyftjin en fierder

Denkend aan Holland

Elfstedentour workum

Eind februari wordt in Tjerkwerd het Elfstedenkunstwerk ‘Fyftjin en Fierder’ voltooid met de onthulling van het laatste silhouet; schaatser W.A. van Buren die in 1986 mee schaatste. Dit kunstwerk van Pieter Jan Stallen symboliseert het verleden van én verlangen naar deze iconische tocht. Met een donatie van 11 euro help je mee de laatste loodjes van het silhouet van W.A. van Buren te financieren. Op zondag 27 februari staat er dan voor jou, als vriend van het project, koek en zopie voor je klaar in Tjerkwerd.

André van Duin en Janny van de Heijden hebben voor het TV programma Denkend aan Holland van Omroep Max de Elfstedentochtroute gevaren. Hierbij bezochten ze natuurlijk ook de zeven Elfstedensteden in Zuidwest Friesland. Per aflevering keken er meer dan 1,5 miljoen mensen. Wij als VVV Waterland van Friesland mochten meewerken aan dit programma en zijn trots op deze mooie promotie voor de regio. Aflevering gemist? Ga naar de website om de vier afleveringen terug te kijken.

Blogger Lydia van Ontdekjepleknl.nl doet deze winter een Elfstedentour. Elke Elfstedenstad vereert ze met een bezoek van een paar dagen om te laten zien dat de Elfstedensteden ook in de winterperiode het bezoeken waard zijn. Tijdens haar tour door Workum trekken de vele historische gevels haar aandacht, krijgt ze een ontbijtje van Versmarkt De 3 Ambachten en maakt ze een wandeling over ‘De Tillefonne’. Lees haar hele blog met veel sfeerfoto’s op onze website.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ DENKENDAANHOLLAND

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ELFSTEDENTOURWORKUM

WWW.FYFTJIN.NL

winterplezier

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

winter wille

FRIESE SOKKEN VOOR ANDRÉ VAN DUIN EN JANNY VAN DER HEIJDEN IN SNEEK

Fryske Fuotten

Winterwandeling

Frisse neus

Tijdens het programma Denkend aan Holland ontvingen André van Duin en Janny van der Heijden in Sneek Friese sokken en ‘n Slokje Sneek’ om warm te blijven onderweg. Deze ‘Fryske fuotten’, oftewel Friese voeten, wil je natuurlijk ook hebben of, misschien nog wel leuker, cadeau geven. Deze Friese sokken zijn in twee kleuren verkrijgbaar. En naast het slokje van Sneek zijn er ook slokjes van Heeg, Joure, Langweer, Sloten en Stavoren te koop. Je bestelt deze unieke producten gemakkelijk in onze webshop.

Na twee succesvolle edities kun je op zondag 27 februari voor de laatste keer meedoen met een winterwandeling in en rondom Terherne. Je kunt kiezen uit een wandeling van vier kilometer (met een leuke speurtocht voor de kinderen) of een route van twaalf kilometer. De wandeling start met koffie bij ’t Schippershuis en onderweg maak je een tussenstop bij Paviljoen SALT voor glühwein of warme chocolademelk en een lekker snack.

Haal een frisse neus bij Vogelkijkhut De Swan in de ‘Bocht van Molkwar’, een natuurgebied van It Fryske Gea. Deze ondiepe baai met schraalgrasland, riet, ruigten en zandplaten is een waar paradijs voor vogels en vogelaars. In de winter kun je hier de meeste vogels zien, met name eenden en brilduikers. In dit natuurlijke stilleven zorgen wind en vogels voor beweging. Voor iedereen de moeite waard om even bij stil te staan.

WWW.TSCHIPPERSHUIS.NL

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ BOCHTVANMOLKWAR

Yn aksje

In actie

FOTO: WANDA WANDELT

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.COM

HET SINT ODULPHUSPAD NAAR SLOTEN

Odulphuspad

Streetfishing

Het winterseizoen is bij uitstek geschikt om te wandelen. Wandel bijvoorbeeld één of meerdere routes van het Sint Odulphuspad. Dit is een wandelroute van maar liefst 260 kilometer lang en gaat dwars door Zuidwest Friesland. In 15 etappes ontdek je de veelzijdigheid van het Zuidwest Friese landschap en de cultuurhistorie van dit gebied. Geniet van de stilte, bezinning en verwondering tijdens deze prachtige pelgrimstocht.

Actief bezig zijn met vissen en tegelijkertijd iets van een stad zien? Dan is streetfishing iets voor jou. Met het historisch centrum van een stad of dorp als decor gooi je al struinend langs het water je hengel uit, natuurlijk met een VISpas op zak. Bij streetfishing vis je op roofvis, voornamelijk baars en snoekbaars, maar er is ook kans op snoek. In de winter zwemt er veel aasvis naar de stad, omdat het water daar warmer is. Pak je hengel en beleef je eigen ‘urban’ visavontuur.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ODULPHUSPAD

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ STREETFISHING

Deropút Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Meer uitjes? Kijk op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENTENKALENDER

SPORT

NUMMER 02 • 2022

Workumer Lawn Tennisvereniging is klaar voor de toekomst Sinds maart 2020, toen de eerste lockdown werd afgekondigd, is het lot van een sportvereniging in handen van de coronabesmettingen en beslissingen van het OMT. In Workum, waar de Workumer Lawn Tennisvereniging (WLT) Rekke haar domicilie heeft, is de afgelopen periode benut om een stap te maken in het verduurzamen van het sportpark. Na twintig jaar afbetalen aan een particulier is de grond nu van de vereniging zelf. Er moest en moet één en ander worden aangepakt om het sportpark ook voor de komende decennia te kunnen behouden.

John Tigchelaar, voorzitter van tennisvereniging Rekke: “Ruim twintig jaar geleden is de tennisvereniging op de huidige locatie, nabij sporthal De Rolpeal, gevestigd. Eerder was de vereniging veel meer in het centrum gesitueerd en toen één van de liefhebbers van het tennissen in Workum met pensioen ging, heeft hij de verhuizing bekostigd naar de huidige locatie, met de afspraak dat de club hem in twintig jaar de lening zou gaan afbetalen. Inmiddels is dat afgerond en is het sportpark dus van de tennisvereniging zelf.”

ENERGIE

Tigchelaar, in het dagelijks leven werkzaam bij FrieslandCampina, is trots op de locatie. “Met vier gravelbanen, allen verlicht, kunnen we in principe alle kanten op. Mocht het buiten te koud zijn of de weersomstandigheden niet acceptabel zijn, dan is binnen tennissen in de hal, waar ook nog twee banen zijn, ook een optie.”

John Tigchelaar (links): “ik wil straks weer lekker met een paar vrienden op de baan staan als lid en niet als voorzitter.”

Ondanks dat er al twee jaar niet altijd kon worden gespeeld op de tennisbanen is de vereniging bepaald niet stil blijven zitten. “Nee, zeker niet”, beaamt de voorzitter. “We hebben het plan om de vereniging klaar te maken voor de toekomst. Zo is de oude verlichting inmiddels tot LED verlichting getransformeerd en willen we zo snel mogelijk zelf neutraal qua energiekosten. Dit kan natuurlijk door het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepanelen, maar het zijn ook de kleine dingen die het verschil maken. Een nieuwe keuken in de kantine met energiezuiniger apparaten is bijvoorbeeld een van de dingen die al gerealiseerd is. Een hele mooie bijkomstigheid, wanneer er een koelkast staat die minder stroom verbruikt. Er zijn nog wel wat dingen die we willen aanpakken maar we zijn op de goede weg om zelfvoorzienend te worden.”

VRIJWILLIGERS “We hebben een groep leden die eerst wat op het sportpark doet voor ze zelf gaan spelen. Alleen kon dat spelen niet altijd in verband met de weten regelgeving. Overigens is vrijwilligers krijgen überhaupt niet een heel groot probleem binnen onze vereniging. Al staan mensen niet te springen om een functie in het bestuur, ze willen best eens een bardienst draaien of eens iets eenmaligs doen binnen WLT Rekke. Als je dat gezamenlijk kunt doen dan is dat natuurlijk ook nog eens goed voor het saamhorigheidsgevoel.”

Al kon er weinig gebruik worden gemaakt van de accommodatie de afgelopen periode, “toch is het ook niet zo dat de accommodatie een enorme rotzooi is”, vindt Tigchelaar. “We hebben vrijwilligers gehad die de toegang van het sportpark helemaal geoptimaliseerd hebben door de invoering van een pasje. De digitalisering omtrent de banen huren is rond. Allemaal ontwikkelingen die de accommodatie wel ten goede zijn gekomen, geregeld door de vrijwilligers.”

TENNISHAL Sedert 1994 staat ook de tennishal op het complex. Een enorme luxe voor veel spelers die daardoor niet een stap hoeven te maken naar een andere vereniging om te kunnen trainen. “In de periode dat het weer vaak wat minder lekker is gaat een deel van de leden toch ook regelmatig de hal in. Dat is wel een uitkomst waarbij ook de hal inmiddels met LED is verlicht. Er zijn ook wel eens andere verenigingen of groepen vrienden die de hal huren. Daarbij is het ook mogelijk om de kantine te gebruiken. Een echte samenwerking hebben we niet, maar soms komt de voetbalclub hier wel eens voor het gebruik van de kantine om even een plek te hebben om te lunchen. Natuurlijk staan wij daarvoor open als vereniging, tenminste als dat binnen de geldende normen is vanuit het Rijk.”

SAAMHORIG EN RECREATIEF In het verleden speelden Tigchelaar en enkele andere leden in de competitie op een zo hoog mogelijk niveau. Inmiddels heerst er een andere sfeer binnen de vereniging. Tigchelaar: “Ik denk dat je dat het beste als ‘saamhorig en recreatief’ kunt samenvatten. Het is absoluut niet een diskwalificatie, maar de meeste leden spelen niet puur en alleen om de winst maar met name voor het plezier. Die kentering heeft zich doorgezet waardoor het winnen geen must is en het met name gezellig moet zijn op en rondom de baan. Hierdoor krijgen leden ook meer binding met de vereniging. Dat is op zich niet een

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

Rekke “ONZE JEUGDAFDELING IS BEST GOED EN WE ZULLEN ONS OOK WEER INZETTEN VOOR HET WERVEN VAN NIEUWE LEDEN” de financiën en anderzijds worden de trainingen gegeven op een kwalitatief aanvaardbaar niveau. Natuurlijk is er wel eens iets wat wij vanuit de vereniging voor de trainer doen maar in principe is dat zijn eigen verantwoordelijkheid. De jeugdafdeling is best goed en we zullen ons ook weer inzetten voor het werven van nieuwe leden. Het voordeel is dat de basisschool die nu wordt gebouwd, vrijwel naast het sportcomplex komt te liggen. Daar liggen voor ons wel kansen in de werving.”

SPONSOREN

Zowel binnen als buiten zijn de voorzieningen van het tennispark helemaal geoptimaliseerd.

Zonder de sponsoren hebben veel sportverenigingen het financieel erg lastig. Hierop is WLT Rekke geen uitzondering. Tigchelaar: “We zijn een gezonde vereniging, dat vooropgesteld. Het is echter wel zo dat Covid-19 geen positieve ontwikkeling is voor onze balans. Kijk bijvoorbeeld eens naar onder andere de inkoopkosten voor de kantine. Dat is natuurlijk een uitgavenpost en spullen die over de datum raken komen dan weer in het gedrang. Gelukkig zijn er altijd nog sponsoren die ons financieel ondersteunen. Onze nieuwe keuken in de kantine komt bij een bedrijf in keukens vandaan en die heeft dat door sponsoring zo opgelost. Een win-win situatie voor beide. Toch is het wel zo dat er ook nog wel wat haken en ogen aan zitten, aan de inkomstenkant. De laatste sponsorronde die door leden is gedaan was vóór de eerste lockdown. Sindsdien zijn er ook nieuwe doeken om de baan heen komen te hangen. Het is net dat extraatje wat de vereniging meer body geeft.”

TOEKOMST

JEUGDAFDELING

Kijkend naar de toekomst is Tigchelaar zeer optimistisch. “Over enkele jaren moet er hier eigenlijk wel een sportaccommodatie zijn waar we de komende jaren op verder kunnen borduren. Als de verduurzaming klaar is, dan kunnen we kijken wat er dan allemaal weer voor uitdagingen zijn.”

Bij WLT Rekke is er een behoorlijke jeugdafdeling. Tigchelaar: “Voor ons is dat natuurlijk hoopgevend want in de toekomst zijn deze leden weer potentiële vrijwilligers, nemen deel aan een tossavond of noem maar op. De jeugd wordt bij ons getraind door een betaalde trainer. De financiële afspraken zijn helder, hij factureert direct naar diegenen die bij hem de training volgen. Hierdoor is er voor ons eigenlijk geen enkele zorg omtrent

Voor John Tigchelaar staat het inmiddels wel vast dat hij over een bepaalde periode afscheid zal nemen van het voorzitterschap. “Ik ben er ooit ingestapt omdat ik veel plezier heb in tennis en het een beetje stil kwam te staan in alles. Vervolgens bekleed ik nu alweer een behoorlijke periode deze functie, maar ik wil straks weer lekker met een paar vrienden op de baan staan als lid en niet als voorzitter.”

heel grote ommezwaai, al is het natuurlijk wel jammer dat er ook niet een groepje is die zo hoog mogelijk wil spelen.”

Ria Luinenburg

'Mijn leven loopt op rolletjes!'

Ria Luinenburg (52 jaar) en al 29 jaar werkzaam bĳ Empatec. Ria is geboren met Spina Biﬁda, oftewel een open ruggetje. Zo lang ze zich kan herinneren zit ze al in een rolstoel. Maar beperkt? Zeker niet! Ria denkt in mogelĳkheden en aan wat ze kan, mét haar rolstoel. Mogelĳkheden Ria groeide op in een warm gezin. Met haar ouders en twee oudere zussen. Er was geen sprake van een bĳzondere behandeling, ook al zat ze in een rolstoel. Haar ouders leerden haar dan ook dat je je eigen beperking oplegt. Niemand in het gezin Luinenburg maakte een probleem van Ria haar rolstoel. Tot op de dag van vandaag heeft dit Ria gebracht tot waar ze nu is. Met rolstoel “Mĳn rolstoel is nooit een beperking geweest voor mĳ”, zegt Ria stellig. “Ik wist immers niet beter. En doe alles wat ik wil doen. En denk niet aan wat ik niet kan, maar juist aan hoe ik iets wél kan, met mĳn rolstoel.

Mĳn ouders hebben mĳ geleerd doelen na te streven, te studeren en mĳn rĳbewĳs te halen. Ik voel me daardoor vrĳ en gelukkig.” Van waarde “Ik wilde in de zorg werken, maar dat kon niet met een rolstoel. Vervolgens heb ik bĳ Empatec een waardevolle baan gevonden. Dit betekent veel voor mĳ. Het werk brengt mĳ sociale contacten, eigenwaarde, ik kan mezelf onderhouden én ik beteken iets voor de maatschappĳ. Bĳ Empatec kĳken ze naar de waarde van de mens. Ze zien mĳn mogelĳkheden en geven mĳ de kans om te ontwikkelen.” Ik ben Ria en ik laat me niet beperken!

38 2

D C

19 8

17 2

2 17

10 12

bolsward-ijsselmeerkust

17 10

PUZZELPAGINA NR 02

14 14

4 14

NUMMER 02 • 2022

18 4

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 02-2022 - tot uiterlijk 21 februari 2022. Wij wensen u veel puzzel plezier!

14 19

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

alarmtoestel hoofd v.e. bedrijf

naarling

gaap

rangtelwoord

vesting

romantische boekenserie

vrachtvrij

uitoefening brandstof

7 handvat

voor het eerst optreden

Ierland

welpenleidster

notie

roem

1 4

geluidje Romanum Imperium

riv. in Rusland pl. op Ameland

leerling

pl. in Amerika computerschijf optocht

kreng

man van adel reusachtig

parochie lofspraak

in het jaar

recht vaarwater

voertuig

groot aantal Bijbelse priester

zaadje

bedehuis

computertoets ontvangkamer pl. in Rusland erfelijk materiaal

eerwaarde vader

Franse schilder tweehoevig dier

laatste wilsbeschikking

ontroerend

voordat

als boven riv. in Duitsland

zangnoot bloem

9 5 3

gekheid vaas

soort gedicht

3 2

5 3 9

1 4 8 4 1 8 7 1 5 4 9 7 5 6

5 schenken

pl. in Israël dunne lat scheepsuitruster

vijandelijke inval

groente

plechtige gelofte

reeks

pl. in Japan

waterdier

vogelnaam moerassig

vreemde munt noodvoorraad

mop

op grote afstand

jongere broer of zus

PUZZEL MEE & WIN!

WAARDEBON

rookgerei stoomschip beroep

riv. in Limburg

t.w.v. € 25,00

aanlegplaats

werkweigeraar

Te besteden bij Groencentrum Witmarsum

bolsward-ijsselmeerkust

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 01-2022 Mevr. P. Boschma - de Boer heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Groencentrum Witmarsum. OPLOSSING EDITIE 01-2022: Zweedse puzzel: KANTTEKENING // Woordzoeker: OLIFANTSHUID

COLOFON GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km. Oplage: 22.000 exemplaren.

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 02 VÓÓR 21 februari 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

VERSPREIDING

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk de Vries

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIE VERKOOP

info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Henk van der Veer, Joeri van Leeuwen, Wim Walda, Riemie van Dijk, Janita Baron en Sonja Harkema.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

DRUK

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS?

Mieke Alferink, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Geart Jorritsma, Henjo van der Klok.

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande oestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 3 MAART 2022

IN 2022 RIJDEN MET DE BIJTELLING VAN 2020/2021? BIJ JAARSMA KAN HET! ELEKTRISCH EN PLUG-IN HYBRIDE RIJDEN ONTDEK JE BIJ JAARSMA!

FORD MUSTANG MACH E ELEKTRISCH 12% BIJTELLING 2021 - NIEUW

5x uit voorraad leverbaar

VOLVO XC60 T6 PLUG-IN HYBRIDE

CRYSLER PACIFICA

RENAULT ZOE ELEKTRISCH

PLUG-IN HYBRIDE

VANAF € 53.450

8% BIJTELLING

HONDA E ELEKTRISCH

8% BIJTELLING

€66.950

€79.750

VANAF €27.950

€28.950

2021 - 6.488 KM

2022 - NIEUW

2020 - NIEUW

2020 - 7.560 KM

R-Design

Limited S

5x uit voorraad leverbaar

> Particulier €2.000,- subsidie via de Subsidieregeling Elektrische Personenauto’s Particulieren (SEPP). Geldt voor Zoe en Honda E. > Zoe en Honda E 8% bijtelling over de volledige cataloguswaarde. > Mustang Mach E 12% bijtelling over de eerste €40.000 cataloguswaarde.

Ook voor het onderhoud aan uw elektrische of hybride auto, bent u bij Jaarsma aan het goede adres! Automobielbedrijf Jaarsma Ridderdijk 11b 8741 KE Hartwerd Telefoon & WhatsApp 0515-569811 E-mail info@automobielbedrijfjaarsma.nl

Wy dogge alles foar jo auto!

www.automobielbedrijfjaarsma.nl

Meld je aan vóór 9 april 2022

“Glasvezelinternet zorgt voor een stabiele verbinding in ons bedrijf!” Ivon van Bussel - Hospitalitylocatie Glundr De zekerheid van een goede verbinding in Bolsward, Wommels en Easterein. Wij bieden alle ondernemers en bewoners op de bedrijventerreinen in Bolsward, Wommels en Easterein graag de zekerheid van een stabiele verbinding. Ga jij ook voor supersnel en betrouwbaar glasvezelinternet?

Voordelen van glasvezel: • Veilig, stabiel en supersnel • Ideaal voor bedrijfsverzamelpanden • Voordelige pakketten • Voor elke ondernemer een passend abonnement • Tijdelijk geen vastrechtvergoeding

Glasvezel foar eltsenien, ek foar us bedriuwen, dogge jo ek mei?

gavoorglasvezel.nl/bolsward-wommels-easterein